장음표시 사용
251쪽
1it bad Dei m. Sic ille. Et homi/. 3i dixerat: multo magis laboriosum est in secutitate concupiscentias vincere , quam in periculo diuitias posse contemnere : ipse enim timor periculi adiuuat antinam , & facile vinciturdeles latio corporalis, quot sunt enim qui in securitate non fuerunt contenti paupercs esse,& cum viderunt persecutionem magis coitcnti fuerunt bona sua dimitatere , quam neri re spopter illam 7 praescien ς Deus frequenter piae scidit diuitias eorum, ut a solicitu3 nibus reuelati securrus, ct melius permaneant cum Deo. Et
Matth. ho m. 3 ς .ponderat caecos apud Marsh. c. 2 o. 2O. n. 3 I. incrupato a turba ut taceret, magis tunc
clamaste Inuitabuntur inquit ille, inviti, agis quam compescebantur, talis enim est natura sidet,quanto magis vctatur, comagis accenditur : propter quod, servi Dei in perfecerionibus non vincuntur, sed quanto magis ales icti fuerint, tanto amplitis accenduntur,virtus ergo fidei in periculi; si curae', R in securitate periclitatur , quid enim aliud sic vigorci asa di in hominibus laxat, quam longa tranquillitas. Viden au . di II id γ. tot. In Dans .mvbi probat secundam sortunam , pti l per a l; euentus inducore obliui Cnem omnium aee piorum benisiciorum , criam
ob hominibu qui vero sic obliuiscitur, ei te in supHibiam erigitur , unde cirius misere prolabatur, se ver.', habet: plerosque hominum prosperi succeis ix δε-ciunt porum, qui de se ben meriti sunt, obliuisci : necessitates vero, quibus pru-
A num turicos illis in memoriam reuocant. qui bencsicia contulerunt, di cum aliquis . prospera corporis utitur valctudine, medicar artis minime recoidatur , cum v roin morbum inciderit memoria ri petit, secum prius etiam eodem moibo laboraret alicuius mediet ope resectum esse, se i i-lutis potitum,& caetera. Et Senec. Id. i . Epis. 93. dixit. Melius in malis sapimus, fecit Aa rectum auferunt, Z Lootius 1. de eonsensat trota is . ait. Felix fortuna a vero bor o deuios blandi-B tiis trabit, aduersa plerunque ad vera bona reducciis unco trahit, Sc. Quia vero nouit Deus plerunque prosperitatem hominibus nocere, sicut nOtauit Be aia..iens/ν. βer a. f. Mialach.
ubi ait. Quod multo plures prosperitatis fallacia , suam aduei litatis sagella dc 11
quibus habet similia 1. de eoinde, at . ubi inter alia ait. Facilius inuenies, qui sapientiam retinuerunt contraria tibi sor-2 tuna, quam qui propitia non perdiderunt, praeferendus ille & magnum est,cui inter prospera saltem risus indecentior,aut serino insolantior , aut immoderatior cura vestis,vel corporis non irrepsit, qua de re videndus hemitis Ata d, Par ex Jam habe in me. Cum igitur haec nouerit Deus, quando pleraque bona alicui confert, & in prosperis, ac secundis retriis collocat, statim Onitum esse vult, ne per si perbiaiin in barathrum, Se ignominiae profundum la- psus demergatur, quae est humanae fragilitas in supremo ilignitatis vertice collocata. Condidit olim Deus primum hominem visibilis creaturae principem , &totius orbi ς Monarcham in stata gratia, ut cum D. II . plerique Theologi probant , es docent sancti patres, inter quos est DA j, b deratori userarch. p. 3. σ
sua lice si imma dignitas difficile conseruanda videbatur , quin superbiam evane sceret, de illius conseruatione solicitus Deus, illunision prima die condidit, sed
sexta, ut patet Gen. r. cuius rei rationem si Geη. I. velis, redit Piraeoptas dicetis. Ne gloriare- num. 27. tur,& se quasi iactaret cooperatorem Dei, imo potius se videns postremo loco editum, cognosceret se veluti ultimum magni patri familias filium , proindeque tanquam vitimus filius demisso capite inter alios incederet, 3c se posteriorem,
252쪽
& despicabiliorem inter caeteras creatu- Arras , quas dignitate etiam praeibat tui
agnitione, δἰ humilitate reputans sequeretur, quod in opinione D. Remaia. Magna , Σ rara virtus eli, sic enim habet, Ierm. I 3.λοῦ Caut. Magna, S: rara prosecto virtus mirabilem te apparere,& coulcmptibilcm reputare , boc ego ipsis virtutibus mirabilius iudico.
Et huc plane respieit id quod Scriptura addit. Polhquam dixit hian cm crca tum ad imagiuem, & limilitudinem Dei, Formavit Dominus Detis hominem Ie linio B terre, seu ut in Helvaeo est,is puluere ter-- , hoc eli de parte inutili, sicut interpretatur Procopitus . oc superflua terrae, ut si sorte intumesceret, leuique supcr-hiae statu puluis excitaretur. ilatim ex utilitate eiusdem pulueris detumesceret,& quantum lib: arrogaret e.c imagine diuinitatis , Sc ex nobilitate animae,rer. in que onuitum principatu , tantum ex icuitate ac vilitate pulueris sibi onmino
Et quia neque sic custodiuit semet- cipsum a sua prosilet itate , neque se serua-iiit Deo submillum, omnibus cre turis praemissum: ne tandem misere demergetu-tur tanti honovis onere, veluti suburta secundam facturus nauigationem dirigitur, dum repletur multis miseriis ,& plerisque subiicitur aerumtiis, quod prosc-quitur Chrsommus homilia I i. ad populum , cum ait. Deus multis honuinem devinxit necessitat ibus, non perosus , ne que aduersatus , sed consulens , & n
scenteni ab initio superbiam prohibens, I
cc vltctius procedere permittens, sed per ipsam retum experientiam monens eum, quod mortalis, de corruptibilis enset , morbosum , dc aerumosum ipsius corpus Deus est ecit, per ipsana docens ii
curam , ne unquam talem conciperet cogitationem : animam vero obliuioni, tri-ilitiae, ignorantiae, Sc cutis obnoxiam res
didit , ne ad propriam generositatem respiciens, maiorem,propria dignitate opinionem conciperet. Hςc eli ratio cur prodeuntibus e manibus Creatoris caeteris rebus, initio mundi , statim ab eodem opifice singulae lau-
Genes. I. dabantur, ut patet ex I.c.Genes ubi totius
dicitur. Vidi: Deus 'odesset bona aut bonum, solus tamen homo , e diuino opificio prodiens c Deo non laudatur , cum tamen inde maxime laudabilis euaserit,
dus exclamat. Pictus cs o homo,& pictus a Domino Deo tuo , bonum habes artis-ccm, asque pictorem, noli bonam delere picturam, non succo,icd vcritate sulgentem , non cura ex prellam , sed gratia, Scini Udyl. h. l. 3. a tripui. ait. Aud I Pau- I. Cor. Iratum diccntem, quod non debet homo ni m. T. Operire caput, imago enim, Sc gloria Dei est, Sc rurius ipsum Deum dicentem : Fa- Genes. I. eiamus hominem ad imaginem Ur similitu- num. x s. dinem no Iram. si vero dicas, quod non es eiusdem substantiae cum Deo , quid hoc ' Neque enim aes italia ae eiusdem est cum Rege subItantiae , sed tamen hane ausilaeflere poenas dederunt, si e de in hominibus , clii non ciusdem cum Deo subitantiae simi homines,vcrinntamen imago v cati sunt, & propter appellacionem, i plbs honorem recipere oportebat, homil. 3 s .ad popuIxΓ. .ait. Apud Deum visibilium nihil homini sal: nam dc caelum, S terram, Ec mare propter cum fecit, & in eo magis quam in caelo deluctatur tu habitans,dde. Se Bain. homil. Io. de hominis institutione ponderaris citata Mina faciamus: hominem, Sec. ait. Propter lioc sane, quod curam condendo homini interserit. Scriptura innuit Deum voluisse cdere quidpiam operis, quod eximiae suae artis specimen esset numctis omnibus absolutum, persectum , solertique artificio elaboratum, ac perpolitum, aut certe tibi vi insinuet, quam iis in oculis Dei tuapte natura perfectus, & Origen. homil. I. de ortu mundi. ait. Videamus quae sunt, quae ipse Deus iacit, de pzr haec quae magnitudo hominis sit aduertamus. In principio fo-3 cit De uirectum Or terram. ii militer ait.
Et dus lamisari. ι magna, δέ nunc iterum,
faciamus hominem . in his solis factura ipsius Dei adscribitur , in aliis vero nusquam,sed tantummodo caelum,& terram, sol & luna, ac stellae, & nunc homo a Deo factus est, omnia vero reliqua ivissione eius facta elle dicuntur. Ex hoc crgo considera, quanta sit magnitudo hominis, qui
tam magnis clementis, tanquam praecipuis adaequetur , qui habet honorum caeli , propter quod & caelorum Ea promatatur regnum,habet & terrae bouorem,quoniam quidem in terram bonam, & terram vivorum fluentem lac, dc mel ingre- Ma r. Iet.
di sperat, habet honorem, solis , & lunae, num. - . habens reproin ictionem , sulgere sicut sol in regno Dei. Illud sane eminentius inconditione hominis video quod alibi non
inuenio dictum. Et fecit Deus hominem: ad Genes. I. imaginem Dei feeit eum. quod neque in num. a. s.cῆlo,neque in terra neque iii sole, vcl luna inueni
253쪽
inflenimus scriptum.Et Lactant.Fi mi. n. A Nouimensis Nise p. hρmil. s. in C a Do- lib. . de uinino premio, cap. s. est. Exom- -H.rem. 2.biblior. S .n. 7.nibus animantibus solus ita formatus est Mirabitur iure optimo quisquam si ad- homo, ut oculi eius ad caelum erecti, sa- uertat Cluritum Dominum peccati icciricies ad Deum spectans, vultus cum suo mulierem in conuiuio coram discumben- parente communis sit, ut videatur homi- tibus multis encomtis coli aud esse cum item Deus quali porrecta manu eleuatum dixit. Simon visses hane mulierem'Aquam Lur. . ex humo ad contemplationem sui exci- leuiores meis non dedisti. oec. Et iterum. num. 44. rasse, Er Lb. 1. de or sine erro is. c. v. 9. Ho- 2: id molesti ei is huic mulieri . os res enim itio 1 e in mundum inductus est a Deo, bonum verata est in me ' se. is quod hae Mat. αὐquali in domum i ' iii paratam , & instru- fecit in memoriam eius,at vero Baptistam, num Io.ctam,id in Poetae fatentur Ouid. qui illibatum innocentiae, & sanctitatis
Sunotrus his animal n oti , calarius B decorem ab utero matris suae conseruaue-alac rat non solum non laudasse cum adesset, merata hue, re quod dominari in verum neque sanctitatem eius colam di-tera tosi ci scipulis commendasse, imo expectasse, ut Natus hincio. 9α di: cipuli tandem abirent, de tunc ccipi: e Sintilia habet lib. Dde falsa saliraitia. e. 9. dicere ad turbas de Ioanne,quod ideo fa-O capta . Et Ih lo lib. d.' opicio, primum clum esse alserit Chos te m. ibi , ne si por Aruit 13.
hominem vocat lacratum ture plum re- di Icipulos tam praeclarae lauacs, multa- nuna. 7. ruin omnium preliantissimum, Pulcher- que encomta ad Ioannis aures deuenirent rimi exemplaris pulcberrimam unagi- aliquo arrogantiae flatu superbiret. Sed sinem , tanto meliorem caeteris omnibus, inquiras, cur magis hoc timcndum fire. quanto ipse meliorem habuit authorem. rit in Ioannis virtute, quam iii Magdale- Principium quidem, inquit Ille, secit C nae sanctitateὶNulla aptior occurrit ratio,
Deus caelum, finem vero homi: iem, illud quam quia Magdalina suorum peccato- inter sensibilia, incorruptibilia persecti in ruin veluti ponderibus librata , εἰ sui co-
sinatim, hunc inter ex terra genita , bc in- gnitione, ac lachumatione dcprcssa nul- corruptibilia, optimum, paritum s si vera luis laudis , ac commendationi, elati cnc dicenda simi cassum , inultarum natura- e pedibus Clitas i, quibus defixa, Ze adue tum stellis, sitnilium simulachra intra se luta iacebat efferri poterat, at velo Ioangustantem,&c. nis innoccntia , de excellentia vicinior Cum ergo talis tamque perfectus ab caeno , ministcrio Angelorum nunciata, opificio Dei prodierit primus homo, cur sim lique eum ipso in lucena udita,& coae-
solius cias laudes iacciatur , cur crcator ua, nec tamcn debita , quamlibet lauda Omnium caetcra commendans, in vincitan- tionis auram facile colligere posset sibit unimodo tacet hominet Alias quidem D relicta , qua supra se eleuatus Ioannes rationes tradit D. Ambr. lib.de iri: t. vir- praeceps rueret, quod ipse fortastis veli- g nis . cap. 3. nobis ua pro nunc videtur tus ad rudes Christi Domini tu proiecit,ipti sana, quod caeteiae creaturae, cum ciu cum dixit. ire, ego non sum digni v et i Dan. s.
noratuS ab Angulis , caeteris praepositus, rum eis . ubi ad pedeς Christi Domini Dominusque a Deo constitutus, si inlu- sese recepit, lapidi angulari adhaerens, nuper ἱ Dco commendaretur, superbe cu, tandem icuis superbiae auia ciun rapcIcr,nc Iceret, de a culmine tanti honoris saci- &deiiceret: continent cni in haec v bale rueret, nouit citim piciat illimus Domi- summam humilitatem , iis enim prostenus nostrae superbiae occurrere, ne in pro- E tur Ioann. nec inter infimos,& vltimos spera clata quam citisti me corruat, ideo- seruos Chri ili increri annumerari, citque o. 3 3. quc & Moysem , cum quo loquebatur forma prouerbialis sol vcndi calceamennum. II. Dcus velut homo ad amicum suum, con- ta, ut infirmum ministcrium significetur, Exo. I S. silio Iethio cognati sui alligauit, de Pam sicut notauit or incm ho m. l. I S.In Ieaχ
χ. Cor. Io Apostolo , qui usque ad tertium cae- ne Liui I. Euth m. ιν Cyrist. ni. qua deIt .v.a. tum raptus suille dignoscitur, ob humi- re plura pro humilitate Ioannis liabet Iitatis custodiatii datus est stimulii car- si ci ci. i3.λ Ieddi or ostem. ἔρ-nis, ne magnitudine reuolationum extol- -L1S. δε humilit ut . .
lerctur, quod prosequitur lancilia Eleius Traditurus Deus ciuitatem Hai in ma-
254쪽
nus Iosue illum prius alloquitur dicens:
ig. Ecce triacii vi in manum itiam re ona IIa , opopulum. urbemque is terram. Sigia is cantius vero, in heb hab: niti' haec veiba: Vide, Lui In maniam tuam redem Bisi , is populum eius, cte. Q d igitur,ut videar, monet, & ut respiciat hortatur 3 Recte uidem ad rem nostram . cxponit Soram ibi, admonet illi a ne suis viribus, sua que gloriar ast imat victoriam qualem arrogantiam tblent piciunque infelicitates m imae, atque infortunia consequi,prosperi enim euentus, ta silices rerum exta tus, ita commouent hominum animos, ut in extremam miseriam a felicita e dei ciant , & a Letitia in lachrymas deturbent. Hae etiam suit ratio , sicut nota- iiii AMιγή d b, . de Isse ph. cur semel at z. que licetum Ioleph postulaueetit a pincer- . ita Pharaonis ne tandem sui interpretis obliuisceretur , sic enim apud LXX. S apua lyaraphrastin Chaldaeam duplex memoriae , seu memorandi repetitio reperitur ; rationemque reddens Ambros ait: ideo secundo repetit, quia sciebat non cicco:daturum cum potentiam recepisset, . nihil enim maetis curant hi, qui prosperitatis dextera cie uantur, quam praesentem clationem coni cmplari, & illius complacentia frui , & quia altitudine obcaecan- r , facile praecipitium incurrunt, & inin:ima prolabuntur.
Vltimam sane perniciem attulit tegi Hai, & ciuitati ipsius victoria , quam de
puς cura maxima acuum praetermittere a bebat , sed de die copitare , qu e dc nocte, ta nocte qu e de die facto opus esset, habere apud hostes, qui con:ilia
eorum Occultu purcis crent, habere circum v bem lonke , lateque dispositas u A cubias, & speculatores, qu bus loca omnia , praesertim montosa illa , & eon. fragosa , insili sique apta continuo cxplorata essent, ne ab insidiatoi ibus prae occuparetia: civitas comburenda Res
nandi abusus rationem Masus. Ad casus ocra IUtie nuinere decis loquarac, cum ait : Nimirum lupezioti victori.i stulte inflatus, secure voluptatibus suis si dederat. Cum Deus Iudae multas victorias con-ὶ cederet,& in manum illius traderet Chananaam, & Pherezeum, magnae illius prosperitati volens aliquem obicem ponere Deus, habitatores vallis reliquit, quos non valeret superare, ne elatus victoriis comparatis, licitati cedens pro cops rueret, sic enim habetur es te pri
minus eum Asia i , ct mcntiana pristilla: num. Is . nee postiis uel re habita oras iasies , quia fallati, eti-b m ribrandiabant. si quis vero quaerat, cur Iudaei valles non potue- . rint deuincere, L X X. interpretes dicunt, Rechabum , ne peterent illi valles pio-hibutile , huiusque causam Theodorerm reddit γ raseno Diata , duplicem , sci.
licet, quia summa ciat incolarum impietas , cuius ad Israelitas ne disiunderetur contagium , cauendum utique crat, tum etiam quia qui mari sunt proximi , nauigantes e longinquis tr ionibus excipiunt , atqui conuersatio eum extraneis iuuam ivuendi rationem corrumpit. Sic ille Thederetus. Cui suffra gatur hae in re gns apud PD aγ-chum. Eo D phus eιο ra Appion in . clyPlis o aliis Strat ovem , non tamen visique adeo placet , alioqui illa viseeretne tetram illam Deas promitteret , &de ea diceretur , Greesi, ea De qua La- Gen.44 gessim qua eo . ν timere se a terris. Za- num. I 3. ια is in L fhis mastis L M abis , instar laus namiam pere uotis et fruis ad M-
sed ista; rationes omittamus , cum in textu soli ro h liuo, Hebra o , & Cl.and xo , alia assignetur , quod scilicci, raro m , ut Hebraice habetur seu DLO 'Lm, ut in LXX. interpr tibiis, &Latino textu est, tu Num en D ta υMEI-bru Do t. Requirunt autem huiusmodi currus planum campum , teste e
255쪽
to iri, oec. Solent autem nondum assuetos 1 pccha- cela ilia Acilius irritare , ut in elephantis, & his currib uet contigille ic statur VCeri loco superius cisaro, nondum enim artem iis obii tendi satis Iudaei tenebant, nec luin tribulos, de ali. s
Plutarchum. oc alij contra illos currus
Caeteium cum ipse Dominus cilci cum Iuc. is, sicut tei statur saccc textus , cur illius ope cumis litos Proterere, vel ne sciveritat, vel ut Hebr. & I. X X. inter-rrctus habent, non potuerunt: iroi. en uscat in modo rescire quomodo Dci p sentia victoriarum largitaix , laurorum,ia palmarum seminarium, malorum omnium sit propul atrix , qua de re multa diximus ad num. scit g. . dubitationi respondet Calitan. in hunc modum: diuina prouidentia fert opem secundum mensuram suae dispositionis , S: pro-yluteav:rumque dicit Scriptura, & quod ibit Ichou rh cum Iuda , & quod non fuit cum eo ad cxpellendi ni habitatores vallis, non enim Hebraice st: ibi, tur , & non potuerunt, sed& ivit Ieho-uali cum Iuda , L haeredi auit montem, quod no ad expellcndum habitatores vallis, hoc est, fuit Ieho ali cum Iuda ad hoc ut postideret montem , ita quod non ad c pellandum habitatores vallis, similia Die habet A: Custiaras ibi L quasi c-ne' a. impcdiit ergo illos Dcus, velati xiiij priuatione, vel praetcx hanc pri-tiationem auxili j, incutiendo metam, aut faciendo cog cogitare magnum hostium robar,& insuperabilem apparatum bel
Sed adhuc cur hoc diuini ius factum sucrit inquiresὶ Paraphrasis Chaldaea ait,
Propior peccata, quae tunc in Itidcis crant. Qualia, veret suur: m .locci Aria, Montanus dissidentiam, scilicet S ignaui .i,quam iniecerat opinio de curruit illorum multitudine , 5 potentia, cum Probc nouu-rint Deum currus Pharaonis in marc pro- Exod I s. iocille: mitius rcm exposuit A fg si res,um. . sed ad nostram artius, sic enim habet qucctione Flynta . quis non etiam hoc ipsam ad id pertinuisse, tuod erat Domin is crin Iuda,ne torum repente obun
tatotes vallis pro ligare non potuit,dcinde addit Beatus A., ustinin cur aut cm Iim uerre cum quo Dominus erat si qua
litur, huc est, quoa prudenter intelligendam cit : resta ingerc Dcuin propitium etiam in cordibus suorum nimiae pro eritatis cacc:sus, ut in viam corum cianti ercat inimicos , non soluin quando vin
Illud ad commendandam largitatem
suam , illud ad corum conlprim. Ddam elation m. Sic Dire u August. Metts cxponit, quomodo Deus occurrat, oc teneat dcx-rram pro vocatas , ne qui Ca utitur, ita perbe chirazur,&mri re prolabatur: ite in Eccletia i diriper aliqv d tentationum remanet, falcati sempcr currus, vel per-lccutioluim, vel barcium dc leandalorum cam terrunt & exercent : baercticoriim
C literatura, linguarum petitia, Sosphisi
malam contentio , armatae sunt quadrI g.u , quibus infirmorum transfigantur animi, plerique terreantur , & Ecclesia cxerceatur , ut proficiae contra ini
Vnde Dium I krsumus in sita Malathis dixit. Ipsa Ecelusa postquam ad Christianos Principes venit , potentia quidem , & diuitiis maior, sed virtutibus inmor sacta est , qua de re videndus CL ysiosio tur tu Psatin m cent simum D :U om ubi de Isia2 litis ad Deum clamansibus in capti mate sabylonica cxponit illud P 91 7 cenet sta i v si mi Auxilium meum Domino qui secit c tum , & terram, aitque. vide, quomodo
mundi fabricationum , Dcique sapientiam , & Prouidentiam praedicati inii enim antea sci; icce in prosperitate , dc abundantia reruni) dicebant ligno : Dimnaeus es tu . lati δε tu iiii, uni uersi orbi, tecirae opificem cognoscunt,& in Psalinum i 26. loquens de reditu E. e cum c captivitate Babylonica ait. Non
simul , di aceruatim dedit cis Deus bona omnia , sed sensim, S paulatim ne per celeri liberatione .i malis ad impietatem pri ilinam recurrerent, & cos dei icerct dextra pio per talis, quae impios in profundum quasi lapides Iolci mittcrc. Haec itidem est ratio cur in nostrum quolibet etiam post montium victorias, id est, post baptismum concupiscentia, peccati
256쪽
peccati semes,s: radix remaneat, & eorum quibus cum vivimus aemulationes, iniuriar, detract ones, irrisiones,contumptiones iniurgant, & hostile sere semper aliquid, molestumque quidpiam relinquat Dominus , ut in Paulo a satana colaphirato declarat D. A, p. in ei a iam Lb. Itidie. o Greg. 33 mortalium. cap. I i. qui necessario recoleugus es Leum ait. Paulum post tot reuelationum sublimia stimulis carnis agitabat satahas:tcntatio illa non vorago vitiorum , sed custodia metit rum fuit , & deinde addit. Antiquus hostis occulti. Dcr dispensatiotii bii; seruiens Sanctoriim animas ad interitum tentat, volens: scd ad regnum tentando seruat inuitus. Viden flus Cin iunc Hrego ad e. 3 3.ων. cum ponderat Rasielcm velino tempore
suis se mortuam, eum appropinquaret urbi Epinatae. Et hoc est, inquit, quod eon templatio moritur in diuitiis, & magnis possestionibus, Rachel enim sonat eontemplationem , Ephrata vero frugiferam,
siue abundantem, tempus autem vernum
symbolum est piosperitatis, quemadmodum hyems sortunae aduersae , ide5que
Avvh .in Psalm s o. ait. Periculosol estres prospera animo quam adcersa corpo-il, prius corrumpit prospera, ut inueniat quod frangat aduersa, presura caruit David , tunc excreuit, addit vero Grπεν. laetin em po . Quis sanctior Dauid Quicum Saulis persecuti orae 1rgeretur , non soluin per simul rem occidere non voluit
sed tru pirsecutoti, cum occidere poster, pepcrcit , verum ubi acuictis hostibus, pretiaris caruit , homicidium adulterio incaute sedi iuue agieest, ct cum tandem sine ullis belli curis, iam aliquandiu stibἱicet per atinos quatuor iugiter in sum a pace, de prosperitate regnasset, eumque haberet suo se uniuersum Israeliticum populum , & alios quos subegerat sibi in omn:bus ob omenti limes , es insuper aduerteret, quo finit: nae nationes de sua peltintia iam satis edo.' a , n n
tam si, bHllum insecte non augerent, scapotius obsequia psectare, atque ipsς beneuolum conseruare satagerentura superbiain elatus est quc madmodum id maxima rerum aflluentia, tranquillitate, Otio, S ptos potiate cu ire sol ci, iiixta illud p im. 1. In labere Lemmu nen sint, eunt sis nixi m non Dystrabantur . ideo tendis sit orbis.θ pri t. quas eae ad te in qu fas e νωκα. Itaque cum quadam die inliEiis Satanae vehementer tentatus, tumore quodam inti uae elat on qadmodum insatus esset ; ut certior fetet de maxima, quae praedicabatur regni sui potentia, posititque aliquando data oceasione ad ollqntationem, S inanem gloriam proserie numerum pene immensum
militiae suae : mandauit Ioabo principi
totius sui exercitus, ut exiens recens cis
rei uniuersos ad rugnam aptos in cunctis tribubus Israel ; qui licet inuitus postquam vidit non pc:se Regum de hac sententia di moueri , Lusis imi HUMU
3tie ad Et inuenis mIsto mih7 a Gn. tum mistia τίκorum ediae nritim flautam, ρνὰ se illis qrii erant in tribu ου murmis, ct Leti quas Ioab adhuc dinumerare non curaurrat, eo quod non libentet talem 1 egis iustiori ni exequeretur & non multo postquam ie3iit Ioab in Hierusalem enituit Regem, quod tuitillet recen scripopulia, sipplex a Deci veniam petiit,non tantum sui putat Iosephuso quod oblitus estet in hoc censu colligere semici clum per singula capita expendendum in usus tabernaculi, sicut praeceperat Moyses, Amulto nia i ,quod Iine causa legitima, &ad solam Ostentationem, populum recen seti iustist & cum millas a Domino Gaa Propheta Regi optionem dedisset,
ut quod mallet ex tribus propositis flagelli; deligetet, & ille undique coangustatus tangem diuina seeiun misericolaia, agellum acco nail et , ac non multo post audisset cecidiss - o. millia virorum pe- stileluia in Israel, & vidisset Angelum evaginato gladio, vi percuterct Icetusa lem, cecidit ite v , es maiores Datu induti cilicii et proni in terram , accusans iue semetipsum David deprecatus est Donii num,ut populo parceret,& quod ipse prosperitate clatus contra Deum commiserat. sagellis compulichus, e supplicio humiliatus,Deo parcente, deleuit, hoc en ira remedium humilitatis humiliationis relictum est contra superbiae elationum, qua de re videndus rarae s M. 3. In Cant . cum ponderat illa verba eiusdem Dauidis in panticlia. Apoges me Dim ne sessio , c, mundapor . sic enim habet Eo, aer . Dι ν hum I ras est, non andis Ibye d eo . eum PHI DO I Hor draeerit: AJὸν es me I Uspo mun ahor. ΗN-mili L. Ma . se pe)3oris stigaritia hum IAtarem signί ι ax, hae se p/se gratio m L Istim Rex, ct PM-eria iaciari confiit. or
257쪽
candorem. Vertim in eo qui grauiter preca- Nit, etsi a da,ncn tamen admi 11 la hu-msitim: at si quis innocentiam retinet, crnutio minus humilitatem tangit. nonne is tibi videtur g minum anima possidere fe-corem Sic ille .ufergo in prosperis sanctimoniam amisit, humiliatus tandem recepit, ac retinuit, facilius enim per humilitatem acquiritur, quam in prosperitate seri ictur sanctitas.
Et de filio Dauidis Salomone dixit --
gust. lib. 1 7 sie . cap. 22. Secundae res, quae sapientum animos s. tigant, magis Salomoni obfuerunt, quarn prosuit sapientia: aduertit autem G gor. 3. pastorat s a tme nisi ne i . nihiI in hoc mundo
habuisse Salomonem aduei stratis priusquam cadcret, quasi ideo ceciderit, quia dcxlcra prosperitatis cleuatus , periculo
labendi expolitus est, unde Bern ad Eu Nisim creat una luminum orbis Pontificem diccbat. Attende quam rarus semper extiterit, qui non vel modice ita Pro: peritate animum relaxaverit a sui custodia,
quando hoc incautis non suit ad disciplinam quod ignis ad ccrani, quod solis radius ad niuem vel glaciem t Sapicns Dauni, salomon, & caetera, ubi prosperi ratis ruinam ex prosperitate Dauidis, & Salomonis probat. Viden dii; hac de re tosil. Lom. 6. M ssitescent 's, ubi plura habet.
Notandanaque venit noc loco votum Gen. 18. illud a Iacobo cmi cluni, cum ita vovit: Sinum. 1 o. fuerit DomADu mecum , o cum ierit moin via perquam ambust, o dederis mi-
qua de sese m Deimo Gyream tἱb quibus in verbis sese videtur astrinxiste Iacob ante prosperitatem suturam, ne sorte illa elatus, Dei obliuisceretur & testes aduocat, ac proponit, Quibus ad Dei cultum, Se Religionem alii retur, ne postquam n agna s. stantia diues,& pluistius diuitiis cumulatus prospere e Mel ota nata rediret, de more hominum proi peritatis dextera deiectus, a cultu Sc timore Dei deturbaretur, unde Chrγ inmus ' mala s s. in G, sim ait: ipsi ascribit scilicet Deo in ut datori, Umnia, εἰ iam fidei oculis praeuidens abundantiam non multo post si ituram,stiam declarat gratitudinem, ne scilicet in bonis promissis elatus contabesceret, sicut iniquis solet contingere , qui Dei penitus Obliuiscuntur, dec.
Et certe Ephraim, qui abundantiam signi- Gen. 4t.ficat uterinum fratrem habet Manatum, ni m. s I. idest , obliuionem , cui quidem in abundantia opponit Iacob , α decimationem omnium,& proponit lapidem in titulit . Et haec etiam fuit ratio cui nobis saera Scriptura describat Abraham post victoriam timore perterritum, ciun non id asserat de eo in laboribus constituto. unde 3e illi dixit Deus , Noli timere Abraham, Gen. IS.
ego protecDr tuto sum. Seu ut Caictuum num. I.
lcgit ex Hebr. Ego scutum. Quis igitur 3 non miretur post praelium scutum concedi, & victori promitti clypcum ad excipiendos futuros ictus, cum potius illi deberetur corona Porte Abraham de quatuor regibus triumphum ducens, sibi timuit ab altitudine diei,ne victoria clarus, velut sumus deficeret, si illius inflat v. llet cfferri, et enim , sicut recte dixit NC UM om. in Psal. s. post quam liberati sumus a malis, illo opus habemus auxilio ut facile res secundas feramus, peric losior enim est ictus illius dexterae, scili' cet,prosperitatis, quam quilibct ab hostis
bus inflictus. Vnde cum olim,teste Plui. in vita IMbij maximi, i pie Fabius Romam vocare tur commendauit, ius utque socio ne praeliaretur cum Annibale , at illo prosecto, Minutius incurrit ingentem Annibalis, quae ierat pabulatu, & multis occisis, cos intra castra se recipere cocgit, quod nunciatum est Itoniae , maiorque suit fama,
quam res, ob quod ex prebrabant Iabio, quia differcbat bellumina agitumque gau- , dium fuit Romae ob hoc factum Minutu, sed Iabius cum ei nunc:aretur, lixit. rso plus Minut ij prosperitatem,quam inimicum timeo , & sic contigit, namque pugnas ille aduersus Annibalem, parum ab suit quin periret, nisi Fabius ei succurreret, unde dixit Fabius: o Hercle citiusquam expectabam , sed tardius quam ille volebat Minutius se praecipitauit: verum namque est quod idem Plut. dixit tra Laee ferimine a uiatorM,or amisi,pauci sunt, qui non successibus laetis insolescant, Midco Bern. Σ. de eonsiderat. per interrogationem ait. cui praesens fortuna arrisitὶ cui
non inuisit, dum ipsa enim fortuna atri-dciis , deridere etiam solet, dum deiicit
Conqueruntur Ephraimitae de Gedeo-ue victore Didie. 8.& prae supelbia dicunt: Iudit. 8.Quid est hoe quod sacere voluisti, ut nos num . . non vocares , cum ad pugnam pergeres contra Madian. iurgantes sortiter,& pet
258쪽
pe vim iacientes. Seu ut LXX. habent. Ad- A Asdrubal venit Romam cum aliis legatis
uersus eum valide contenaciunt,ac rixati
sanctaculas rei causa superbia eorum suit: sicut enim dixit Sapiens. Inter superbos semper iurgia sunt. Erant Ephraimitae quidem ob tribus suae inagriitudinem , &praei Ogniu.im 1 Iacobo datam Genes. 9.num. I9. Superbi admodum, ut ex Isai.
constat,cap. I I .num. II. cir cap. 28.num. I. exstimulabant vero eorum arrogantiam,
animique tumorem res bene gestae contra Madianitas, cum eorum principes duos pro Carthagine pacem postulaturus inter alia , quae luasurus dixit referuntur baee. Raro simul hominibus bouam fortunam, bonamque mentum dari, populum Romanum eo uruictum este , quod in secundis rebus sapere,& consulere meminerit.Vnde etiam apud Germanos commune circunfertur prouerbium, scilicet,Esse bonis ac sortibus eum cruribus oportui, qui res prosperas recte ferat,vnde D. Ambros b. L .de Caim,eν Abel.ait.Multos ebrios fe-eepissent, eorumque Gedeolii attulissent B cere duritiae, nobilitas, ac potestas; ni capita,ut patet ex Iudic. 7. num. 2 s. Solet bat enim quaelibet litarum rerum iudi- vero felicitas huiuimodi euentuum maiores hominibus,nisi attendant,aequo serociores afferre spiritus , ut ex illa contemnendi alios,cum iis iurgandi ,eos contumeliis, iniuriisque assiciendi, & Deum obl iuiscendi facile sumant occasionem. Luxuriant animi rebin plerumque fecundis. 3c Dissicile est, arua commoda mense pati , & quos non potuit prosternere aduersia, profligauit fortuna dextera. AEgyptij teste Pierio lib.2o. per corni eem auem prosperitatem designabant,c ius auis naturam si quetramus a Plinio lib. 19. p. I x. Ipse sic de ea scribit,eum huiusmodi auis rostro repu et nucis durities, in altum volans, in laxa, tegulasque iacit, iterum, ac saepius, donec quassatam perfringere queat.Quid igitur aliud prosperitas in homines cosueuit.Qtios enim nequi ait, dum humi instar caeterorum versarentur conterere, in altum euehit,ut lapsu grauiori ruant, & praecipites agat, ciun , sicut contingere solet iis,qui positis in aliquo excelso loco, inseriora cum respiciunt,eorum visus turbatus veluti contremiscit, ita ut inde facili nesotio prcci rites citant, nisi aliquid apprenudant,quo, sustententur , sic ebrios reddit prospcritatis bonorum temporalium eos, quibus suppetunt. ut inde in barathrum peccatorum facile decidant. Hςc est ratio cur Deus Moysis dextram, cui omnia cedere debebant, lepra prius infecerat,quando illi dixit. Mitte manum tuam in sinum tuum, quam cum misisset in sinum protulit leprosam instar nivis,
cuius rei ratioriem redden et Theodoretus quast Io. in Exod. est. Dextera,quae admiran a illa perpetrauerat,eum prius suisset leprosa, lignis diuinis inseruiuit, & elementa mutauit; quae res Moysem ctiam admonuit,no superbire debere,sed agnoscere naturam , cum recordatione dextrae lepra prius insectae dexteram itaque po-
ac perdat, proinde prosperitati minutae D tentiam, scilicet,& miracula in Moyse fide te debent, imb in ea modestiae , Ormam obseruare, quod rarum admodum est, de dissicile reperitur, unde Augustin. sem. I 3 . de verbω Domini dixit. Magnae virtutis est eum felicitate luctati,ne illi- Ciat,ne corrumpat,ne ipsa subuertat seli, citas. Magnae felicitatis est a felicitate non vinci,disce calcare seculum,memento fidere te in Christo: as Deum ambulas super mare, sub pedibus tuis est timor saeeuli, amas saeculum absorbebit te, dcxtra leprosa temperauit, ne caderet praeceps ille, ante cuius conspectunt Pharaonis superbia debebat cadere , & cum eleuatione dexterae Pharaonis currus su mersos videret percussus huiuscemodi dexteritate ipse etiam misere caderet. Haec etiam fuit ratio eur Iacob eum se diuitem, & potentem videret adeo ut diceret : Habeo boues, oe asinos, ct oues, is seriis, π anellias, is aeum denique rumur . traductis omnibus, quae ad se pertinc amatores suos vorare nouit, non portare: E bam, cum Esed sibi conciliaret, & placa- sed eum fluctuat cor tuam, ut vincas, in uoea Christi Diuinitatem, & Chr sonom. A UM.'. Semper egemus mi prouidentia,maxime cum liberamur a malis, alligatam bestiam non ita timemus,ut emisisam, rerum successis maiora mala faciunt, quam res aduersae.
Videndus hae de re nius Liuius lib. Io. Decadis 3.ad .ubi refert, quod cumret muneribus, quo peracto, nihil sibi
exoptandum remanebat, nihil itidem timendum restabat : ne secundis ventis in patriam nauigans naufragium misere saceret, de coelo aduenit angelus, ctua visque mane eum eo luctabatur , is denisue tetigit neruum samoris ei- . o statim emarcuit, ut intelligeret certamine illo,& Mictione opus illi esse, ne opibus abun
259쪽
abundans, & aemulatione fratris carens flo ab altitudine dextrae caderet , adeoque hoe illi necessarium inculcatum tale voluit Deus, ut si quando in terra illi deessent praeiturae de Cato, illi utique contingerent , ne illarum defectu illi contingeret Perite. Muit. Forte huc respicit illud praeceptum L 13 n. 27. ML 3. Vbi dicitur. Decimo die mensis huius septimi dies expiationis erit celeberrimus . assigetis auimas vestra in eo , omnis
anima , qua Uicta non fuerit, peribit depopulis suis r Super quae verba sic inquit BOrigenes homilia 13. in Num. O mira festiuitas, dies semis vocatur amictio animae : vide ergo si vis diem festum agere, si vis ut laetetur Deus super te, ige animam tuam, & humilia illam, non ei permittas explere desideria sua, ne concedasci, sed in quantum fieri poteli amige, &humilia eam ; etenim scut dixit Ch μ- Itomus homilia 1 4. ad populum, cum in secundis rebus homines sunt, plures em-ciuntur inflati, omnibus inimici, iracundi , cum adest potentia : eum vero fuit Cablata potentia mansueti fiunt homines,& humiles,& in propriam naturae cognitionem veniunt.
Melius proinde est se ipsos humiliare,& affligere , ne tumidi, & clati inflenturusque ad sui subuersionem, qui enim pIosteritate seducitur, & secundis velis male nauigat,quasi per amoena prata ad carcerem trahitur, noc enim plerumque estiter prosperitatis, quod eleganter prosequitur D. Gregor. lib. 6. moralium eap. 4.
Sed adhue pollet quis quaerere cur non Dalio, quam Septembris mense suerit se-stum illud institutum, & populo Dei pri-ceptumὶ ibi Oleaster respondet. Solet Do- minus voluptatibus nostris, Mictionibus occurrere, quoniam optime nouit, quam facile in topia dissiuamur : videlicet Septembris mense fructuum maturesce tiam ubertas est, quibus colligendis peculiati quadam iucunditate homines per- Isai. s. funduntur.D ut quἰ titantur δει messo. Teianum. 3. ste Isai. p. 9. Eo igitur tempore animorum amictio imperatur , ut nouerit Dei Epopulus debere vitae iucunditatem amictionibus,ac tentationibus permisceri, siestae ille, eua ad maiorem claritatem adis
. dendum fructuum eollectione, quς praedicto mcnse, ac tempore fit,summam fgnificare laetitiam,& iucunditatem,ut viciere
est apud I i.praedicto loco,ubi ut signifiearet latitἰam inenarrabilem, seu indici- I. Petri I. bilem , ut alij legunt, eorum quibus Or- num3.ta est lux Euangelij,& qui introierunt in
labores eorum, qui laborauerunt,comparat eam gaudio messoru summum proinde gaudium,& prosperitatem tempor lium, affictione assumpta, temperare iubet, ne lasciuiens hinnana infirmitas d primatur ut solet. Pro qua ret otataeus est loeus ille, ubi Elias dixit ad Eliseum: Postula quod vis, ut faciam tibi antequam totur a te,d Utque Eliseus obseero ut sat in ma duplex Ριritus tuus, ruticet de sensu huius petitionis variet extent sacrorum interpretum sententiae iuxta varias significationes huius vocis, duplex, modo eam sequimur, quae facilior esse videtur, quaeque placuit
Ruperro, & aliis, ut ille scilicet, spiritus, qui veluti simplex erat in Elia , in Eliseo
cuplicaretur, ut videtur concessiim suis se in miraculis. Sane, ait Ruperi. iuxta lit
tam Eliae spiritus in Eliseo duplex eo palam valet intelligi,quod Eliseus plura, id est, duplicia, qua Elias signa fecit,si ergo inquiras cur Eliseus duplicaturit sibi praeceptoris spiritum petierit 3Respondet Author librorum de mirabilibuου sacra seria plura, neque enim fuit D. AuguRM.ut ait D. Nom. 3.part.quastion. . Ideo duplicem
Eliae spiritum ab Eliseo postulatum, quia Eliseus, ait ille , cum magno honore, &saeculi dignitate virtutum , & prophetiae donum habuit,quod Eliseus profugus, &persecutus, in montibus, & speluncis degens , & eiectus ab hominibus retinebat: ac ne ei subreperet elationis tumor, neve superbiae elatio eum deiiceret, duplieem voluit habere spiritum humilitatis,& a lectionis , ut undequaque in ometo eum contineret, ne dextera felicitatis instar impiorum cum Pharaone demergeretur, solet enim dextera plures deiicere, quam sinistra, proindeque magis ab illa caue dum est,& uberior postulanda gratia ad prosperitatis declinandos,& fugiendos.
260쪽
Et in multitudine gloriae tu e deposui ti aduersarios
tuos: misisti iram tuam , qua deuorami
I Itiricti gloria tua , hoc A Etenim, eum tu omnipotens Deus existi- loco illa eth, qua omnes me, bellum aduelsus te suscipere illos, supelbos , arrogantes, & qui superbiunt, & tibi cimiles in potentia de te maxim5 praesumen- nituntur esse, ac ri resumunt, idco in multes humi .at Deus, neque titia ne gloria ρua . de in omnibus viribus enim patitur , quendam aduorsua co dcceitas, eosque subruis, di altius , quam aequum ut sese adi ei sus c. ex sublimi fastigio delicis,& L x X. quod teros homines, imo de adiicisus Deum in Hebraeo est,thahaios,transtulerunt ita, extollere , maxime cum hi, quos oppΩ- ut significent quasi in turrim altam, ac munt sub Dei tutela, & praesidio sunt. sublimia moenia sublatos, totis viribus Cum vero consentaneum fuisset a uet- B contriuiisti, ac deuicisti. Neque veto in sarios populi Hebraeorum diccte AED- hiet munitionibus diruendvis, 3e superbia, ptios, in uertit Morses orationem , quod atq; altitudine demolienda arietibus opus maxime notandum es , & ait : Des quo i habuisti, ac ferreis instrumouis, de -- aduersarios tiaos. quod alia litera magis clunis, sed satis tibi fuit mittere iram explieat, cum habet, ain sarios meo. . tuam, qua emissa tanqtiam stipulae aridae tanta namque prouidentia, atque cura ad ignem admotae ex templo deuorati populum suum prosequi significare v. sunt, & consumpti. luit, ut illorum nostes, suos esse aduersa- Neque vero solam facilitatem , Ee vetios putet, & dicat, quod nos postea ae- locitatem consumptionis hae similitudi- curatius expendemus : hinc est enim il- C ne significauit, verum etiam omnisarium Psal. 8L. lud, quod Dauid dixit. Dioniam eco ini- interitum , nam de lignis, si comburan
num. 1. misi tu D ue ne, o qui e erunt te eae- tur , earbones relinquuntur 3 ae stipulareosierunt caput: ut exponereti, quinam consumptae in Duillas abeunt, non sunt
essent illi inimici Dei, de quibus loque - prunae , quibus calesant, ait Isai Α . nec Irai. 4 .
batur, adiungit: Supers ultimitihm ma- socus , t sedeant ad eis. In Hebriigitiit ha- ncim. I . tignatierant consilium,o cogit istierunt a/ betur, is in multisti Anesti Aia tna . re-iae,sim sandros tuos. Hi enim sunt Dei ad- pdiuntur namque more Hebri ea, quae
uersarii, Se mimici, qui seruos Dei inse- sunt in principio Cant ei, ut obseruat Cactantur , de persequuntur , suffcἱtque ad Dran. Eth autem superbia hoe in loco hoe ut tales reputentur , si solumnaodo D conlideranda diuina potentia,que magna, cogitent de perdendis hominibus,& non- Ω mirabilia operata est, & multitudo sudum illis mala re ipsa inserant. perbiae diuinae secundum multitudinem vel etiam possumus hoc in loco intel- eminentium actionum intelligenda est, ligete inimicos Dei superbum I harao - quae in hoc mirabili Israesitarum transtu
num cum suis , elatos enim animo, & al- pec mare tui tu possunt considerari. OIO-tos sensu, ac ex dentes cogitatu , & ef legit: In messe ria ἰλὰ elisationis lita
serente; sese super alios, sibi inimicos est autem hoc in loco aduertendum pree- reputat Deus , ut nos iam alibi os cndi- positionem is . more Imbjas habere vim tuus, & huic expositioni sustragatur ver- praepositionis per . qua de re nos dieemus 'ar. 88. bum illud, deposuisti , quod hunc scnsum E sequenti versu, exemploque esse possunt. num. 36. faciti e sublimi, quo se extulerant loco se ei iuravit in seuero meo, idest, pel sali iacis. i. deiecisti eo, , & quantum illi se in altum ctitatem meam.& Hie horus in facto βο. num. 2. .
tollere conati sunt,tantum illos omnibus ideli, per factum suum , Ac Laudastin'- Psal. 62.