장음표시 사용
351쪽
quaquam amplius per eandem viam reueria tamini , & cap. 28. Reaeucet te Dominus
Hassibus in AEnptum per viam, de qua HAxit tibi, ut eam amplius non videres: quo praecepto voluit Deus interdicere omne consortium, & familiaritatem , cum iniquis AEgyptiis , ne eorum familiaritate inficerentur , & licet cum aliis gentibus non esset vetitum conuersari, tamen suspectum valde erat ob quinque rationes, quas ibi Abul. affert,& iii legem commisisse videbatur,eriminique,& poenae obnoxius erat, qui gentes adiret. Unde cum Iudaei Christit in Dominum diccntcm audirent, Vado ad eum.qui misit me, interrogabant. lub his iturus est.quia non inuritiemus eum p Numquid in diae ν-sionem gentium iturus est ' Licet aurem nomine dispersionis Iustaeos pallantes, &errabundos intcr gentilium turbas, tende alij intelligant, iuxta illud Iaeobi t. Qui sunt iis dii persione , ubi hoc late prosecuti sumus,tamen D. IsoLIom. ΘHE. August. Seda Ruperi. er Eure'. de gentibus ipsis interpretantur, aduertit autem Maldonatus ibi Iudaeos veluti accusando
Christum dixtile quod ad dispersionem
gentium iturus sit, reputabant enim crimen,si quis gentiles conueniret, quorum de societate, mala, & iniquitatcs haurire posset, iliae opinio ita inualuerat, ut Hierosolymis in ipsis se contaminari Iudaeie rederent, ii in Pilati Gentilis hominis praetorium introissent, & Iιniu. Mirati sunt discipuli, quod Iesus cum sanaar Ita na muliere loqueretur, non alia de causa,
nisi quia non eoutuntur Iterii Samai manis . S ccs tanquam haereticos, δc cani- eos vitabant.
Videndus hac de re Cyrili. Alexandri In ρI Iona, ubi ai cI aeis fas non erat cxdescripta, acdistributa illis regione excedere, neque ad alienigenas se conferre, neque in urbes idolorum cultui deuoto introire, id enim apud eos probro ducebatur, neque suspicione desectionis a patria, religioncuc cahebat . videbatur taque in legem commisi: se, critii in que obnoxium esse,&c Noluit enim Deus popi tum situm alienis gentibus com nia secri,
ne eorum vitiis adlia rens contaminaretur. Hoc etiam non utcsimoue adumbratum, sed aperte inculcatum in Iacobo video,qui etian si fratrem Esau viderit quas Angelum , eiusque vultum , quasi vultum Dei,sicut ipse dixit : Sie viai faciem tuam quasi viae, Im vult m Dei,de ab e dem Esau blande, leniterque multarctur,
A ut simul iter sacerent: Gradiamin, inquit,
simul. ero , socius itineris tui : exculationes quaesiuit a pecoribus suis, dixitque:
Praeedat Dominus meus ante ferusi suum. o ego sequarpaulatim vestigia eius,quodque magis est,neque de seruis Esau, quouipse fratri obtulit dicens : De sopulo. qnῶme eum est saltem soey remaneant et iἀ tua. noluit, εe dixit. Non est necesse : hoe et tantum indigeo , ut Aueniam gratiam in conspectu tuo qua in re,ait Rupertus lib. 8.in Gene cap. 8.nobis inculcatum esse,quid
B electi sacere debeant,ut ne saltem ad mo-dleum eum impio gradiantur. Pro parte electorum ait. Ne saltem ad modie uni simul cum illo gradi pati ur: Paruulos,ait
Iacob.habeo teneros,o oues, ae boues faeta.
Hic magnae discret ionis exemplum est, paruulus enim , & tenor carnalium societate facile eorrumpuntur, quorum iuxta Prophetam, Totum gaiadium is tMitia esorridore vitulos , is iugulare arietes. Et
Chet . in Psalm. o. in hane sententiam dixit:Nihil est grauius,& molestius, quam quae est cum iniquis hominibus
congrestio, non vides Dominum quoque nolitum Iesum Christum ostendere, quam sit molesta eiusmodi consuetudo, quando dixit, Luamdiu ero vobiscum . usquequo vos patiar' Haec etiam suit ratio, cur idem Iacob post mortem curauerit ossa sua transferri ex AEgypto in terram Chanaam, Se ad id exequendum iuramentum sumpscrit a filio Ioseph , de caeteris hoc commendatum esse voluerit, quando dixi Ajorrate usa mea vobisium de Aco Hio, ubi eleganter GV . H. Audis hic quam mala sit eoui unctio maiorum, ut non solum vivi, sed etiam desuncti nolint iusti cum eis cona mora vidit hoe elaia caecutiens Tobias eu ius filio sese obtulit viae comitem Angelus Raphahi in forma adolescentis accincti ad iter fati; ndum, statimque ab eo interrogauit Tobias Indisa mihi, de qua δε- .aut de qua tribu es tu ' Vt inde eo i i-gere posset indolem , de mores socij, cui filium debebat committere, neque enim eum volebat credere,nisi viro probatissimis moribus praedito , quod sane exemplum imitari deberent omnes parcntcs,Vt prius probarent mores,vita,ac genus illinrum,quibus filios vel educandos committunt,vel in consortium,Sc amicitiam quomodolibet tra lut,& postquam ab Angelo audiuit, Ego sum Alaxim Anania magni
352쪽
flim . Ait illi: Ex magno gonere es tu, bc Apoliquam restiuit genus illius, unde inores pensare, εc colligere posset dixit, Bens am&ιletu . σ sit Deus in itinere vestro.& pararis omnibus ambulaueruiat ambo simul, nec eum delusit probatio adole- scentis , & opinio quam de illius locietate,pensatis moribus,& probato genere habuit , nam ex contubeinio , & societate Angeli tota Tobiae domus, de familia cumulata bona umulque ordinis reportauit, dc cum Angelus sese socium praeuuerit mitiosi Tobiae, alius Angelus obuius pastitit Balamo, cumque Oceidere volebat, quia Regem impiulim uni adibat,cum potius ab eius societatu fugere deberet, iniu- perque alius Angelus cum Moyses csset in
Num. 22. itinere occurtat ei in diuersorio, Et volenum. 13. bat occidere eum, non tantum ob caulam,
quam sacer textus assignat , quia scilicee, incircuncisos filios secum deferebat, sed quod uxore, de filios tenerae adhuc aetatis, M. . ec qui prauis AEgyptiorum moribus inficinum. 24. poterant , secum desetcbat in A gyptum, ubi tacite incolatum impietateni haurite cpossent,cum potius curare deberet,ne filuimprobii hominibus coniungerentur. L. Reg. Qiberet aliquis merito cur numerantet . Davide populum i luerit supplicium populus numeratus Faeilis esset solutio si diceremus propterea populum perculsum a Deo, quia scilicet, optimi Regis populus cor animaque est proindeque punitur populus Dauidis, quia acerbius tunc illi
esset supplicium , quam si in seipso illud
patetetur, verum Theod. ad praesens itast i tutum rem diuuncus ait. Propterea per-Ieustum suisse populum, quia& impio parricida: contra Dauidem obediuit, neque ab eo discessit cum patrem pium, & iustum , & a Deo electum aggrederetur occidendum , eideliaque sociatus cst a quo potius longe, lateque sugerc deberet, ait ergo Theodor. h. Reg. Populus luit poenas suae iniquitatis, relicto enim Rege pio, militauit sub impio tyranno, & parricida filio, qui pio patri,& Prophetae moliebatur caedem , Ac qui a Deo uniuersorum aeceperax regni creationem , auget autem eorum crimen, quod Saulem quidem condemnatum , α diuina priuatum gratia non reliquerint donec peruenisset ad finem vitae, idque eum David suisset unctas a Propheta, eum autem qui bona innalnerabilia eis cone illauerat,& alienigenarum fregerat audaciam , & Amalec quidem penitus deleverat, Idumeos autem,ec bloabitas,& Syros virosque subiugarat, Sc in seruitutem redegerat, de serreri ibuta coegerat, & prophctica erat adeptus gratiam, non solum reliquetine, sed etiam aduersus eum in acie sisterint, Bchol filia generint, crudelique Sc impio, de
scelerato filio auxilium .tulerint. Propter
haec ergo iustus Deus de iis panas sum psit, & per Dauidum sumpsit, quoniam
Ecce igit ut mortui de populo a Dan usque Bersabee septuaginta millia vir rum , ex eo quod relicto pio Rege impia
iuueni sese coniunxerunt in perniciem electi a Deo Regis. Deut. 2 3. praecipitur a Drue. 1 3. Moyse Ammonites , & Moabites etiam num. 3. post decimam generationem non intrabunt in Ecclesiam Domini in aeternum, hoc eli in connubium Israelitis non iungentur, quae maxima est coniunctio, & soci et as, lIcut autem in sacro textu assignetur duplex ratio scilicet , quod ascendentibus Alys Israel ex Arapto eum pane .
aqua occurrere noluerunt, insupers Βηίam ad maledictiones, is imprecationes merce- . de conduxerunt, ad nostram doctrinam
rem adducens Theod. q. 2 s. a prima scilicet , Origine , unde eorum mores pessimi orti etiam sum , quos maximὸ vitandos a populo suo volebat Deus hoe ortum di
Loth,& filiarum eius incaestu orti fuerint, natiuitatis suae staditatum ad posteros
etiam traduxere, ait ergo Theodori Comgressum cum Ammonitis , & Moabitis Deus interdieit,in primis 'binsectam e
rum radicem,eum ex illegitimo congressu nati sint, &e. Proinde Deus eorum foete-tatem , de contubernium a suis volait quam maxime deuitari.
Haec proculdubio mens fuit Abiabae
Gen. 4. cum seruum adiurauit per Deum Gen. 14.
li, Se terrae ne filio suo Isaac uxorem nur 3.aeciperet de filiabus Chananaeorum, quod
notauit Chos .ia1n l. 8. tu Gen. dicens. Attende quomodo veteres non quaerebant
substantiam multam,non diuitias,non seruos, & iugera agrorum do tot, non ex ternae venustatis Mimam, sed anima pul-ehritudinem, & morum sic, silitatem, nam quoniam videbat malitiam eorum, qua In Chananaea habitabant, sciens quantum bonum sit sortiri confugem iisdem nac Ἀ-bus viventein praecipit seruo,& iuramentum adhibet, ut ex sua 'cognatione uxorem adducat Isaac, Sc neque interuallum locorum . neque aliae difficultates segnem eum in his reddunt. Habens respectum virtutum animae, x abhorrens a vicino
353쪽
rurn malitia, ita quidem se gerit: at nunc lomnes tale quiddam , nc cogitarent quidem , nam etsi malis innumeris plena sit,
hoc totum inquirunt quantum abundet ecuniis, caetera omnia polletiori loco abent, ne scientes quod cum mens peruersa sit, licet indicibiles Miluant diuitiae, facilius in extremam veniunt inoriam,& nihil proderunt opes cum non sit ibi mens, quae bene illas dispensare queat,
erant autem Chananaeoi um pessimi mOrcs, unde cum Scriptura pessimos aliquos nominare intendit, filios Chanaam appel- llat, iuxta celebrem regulam Origenes ho- mil. .in Ezech. ubi late, & eleganter docet unumquemque eius nomine appellari, cuius mores imitatur, ideoque dicitur, Seth. I. Conticuit o spopuluν Chanaam, ubi Ria m. II. bera ait. Iudaeos vocat populum Clianaam
per increpationem , quae est expositio Hieron. Cyrili. o Theod. de ideo paraphrasis Chaldais ait. Periit populus cuius opera similia crant operibus populi terra: Exae. I s. Chanaam & ita dictum eli: Radix tua o
num. 3. - ueratio tua de terra Chanaam. 8c Da
Dam I 3. mel. I 3. appellat Propheta impudicos se-πum. 1 f. nes, si en Chanaam. , non Iuda. ἡ contra vero Susenna vocat uolia Iuda.
Cum ergo Chananaei pellimi essent, &haberentur, merito noluit Patriarcha decas uxorem assumere filio suo, eum pessi-Πὶorum mores maxime sugiendi sint, qua de re videndus Ambr. lib. IO. in Luc. ubi ait. Didici cauere colloquia perfidorum. Petrus inter Iudaeos negauit , Salomon contubernio Gentili deceptus errauit, se uit igitur amare Petrus,ut lachrymis culpam ablueret.Videndus Gregor homi 9.MEzech. ubi ait. Vnum est pro quo vita ἰδε- elatas debet malorum.ne si fortὶ corrigi non
υalentiard imitationem trahant, di cum 'siasua malitia non mutantur eos , qui Iibi e iuncti fuerint, perue rent, unde Paulus
I. Cor. ait: Corrumpunt bonos mores cocoquia Ira
I . ua. dc sicut per Salomonem dicitur : Noti Prou. L. esse amicus hamisi iracundo . nec ambκles cum viro furiosio , ne forte , discas semiras OA , , sumas scandalum animae tua. Sicut ergo Ierfecti virilemersios proximos non δε-
ιent fugere , quia eos spe ad rectitudia trahunt. ν ipsi ad peruersitatem nDnquam trahuntur ; ita infirmi quique μcietatem
declinare debent prauorum , ne mala . qua frequenter aspiciunt, is eorrigere non valent . LD Dutur imisari. sic enim verba proximorum audien O quotidis siminis 3 in mente. sicut stando, atque respirando aerem
trahimus corpore. θ sicut malus aer as tuo
. statu tractus inficit eorpus. ita peruersa Deutis assiduὸ audita infimantium inficie
animum.ve tabes at delectatione tracii Ueris. assidui intiuitate ρrmonis. Sic ille. Cui addendus Orig.hom. 3. in Exed. ubi Exos. l.
ponderat ea verba : Dimitte populia merem. num. l.
it sacrificet mihi in deserto. & ait non vult Moyses , ut populus in AEgypto positus seruiat Domino, sed ut exeat in desertum , & ibi seruiat Domino. Hoc est sine dubio, quod ostendit, quia donec quis
in tenebris saecularibus manet,& in nem; tiotum obscuritate versatur , non pocuit seruite Domino , expositus enim cit potius ut offendat, qui inter offeniores degit , quos cauere debet, ut Altissimo placere possit. Descendit olim probus Rex Iosaphat in Samariam , comitatusque est in bello impium Acbab socerum suurn contra Ramoth Galaad , & cum vidistiant principcsequitatus Iosaphat dixerunt: Rex Israel
est iste , de circundederunt eum dimicantes& ille clamauit ad Dominum, & auxi- liatus cst ei, atque auertit eos ab illo,cum enim vidissent duces equitatus, quod non esset Rex Israel,deliquerunt cum. Rcuer sus est autem Iosaphat Rex Iuda in domum suam pacifice in Hierusalem,cur occurrit Gehu filius Hanan videns, & ait ad
eum, Impio prabes auxilium.o his, qui ede- 1. Paral. rant Dominum,an nitia iungeris, is idcir- I9. n. I. iram quidem Domini merebaris,sed bona opera inuenta sunt in te,oc.
Vbi eonqueritur Deus de iusto principe, qui iniquo Regi, se coniunxit, etiam I iusto titulo , aexilium , scilicet, serendo
cum illo et Onus erat, quod cxpendens Aue or fricti ope is in Matth. homa. I. ait. Vides quia nec dare oportet auxilium inimicis Dei, nec ab eis accipcre, nullamcnim amicitiam , & societalcm, vult nos
cum illis contrahere, aut habere.
Videndus hae de te Themkr.q β67. in Genes ubi quaerit, cur Deus praeceperit Abrahamo cum illi praedixi ilet incolatum, aitque in fune modum. Pictati custodiam aliquam molitur, ne hominibus E impiis permistus, Dei obliuisceretur , &veluti cum seruus stigmata Domini ei reunfert in corpore suo , recordatur se captiuum esse, sic per cireuncisionis signum meminerit Abraham pertinere ad verum Deum , R in medio iniquorum ambulans, uod periculosum erat, hoc saltem rem
io prouisum sibi putaret,ne ipsorum ini
354쪽
quaerend. erudit. Nocet conuictus, & consuetudo, & saepe accidit, ut anima etiam
inuita aliquid contagij sibi amicet , ubi
inuitam dicit contrahere contagium per examerationem , ut intelligamus quam disiicile iit in congregatione malorum innocentiam conseruare, quod de Iob summopere commendatur in cap. I . ubi videndus est D. Greg. lib. I morat. c. I. Θ Iib. 2 o. mora es. 9. homiL9.in Ezech.Et ideo Daniel maxime commendat Susannae pudicitiam, & eastitatem, quae inter multorum deprauatam corruptionem integritatem an unae suae seruabat, ait enim ad re-
Dan. I coctos illos turpitudine Senes, Sic facienum. 1 f. batis filiabus Israel, is illae timentes loquebantur vobis , sed filia Iuda non sus tinuis
iniquitatem vestram. ubi Carrhus ait. Filiae Israel non Iuda vocantur,quia peccantes secutae lum auersiones decu tribuum, quae nomine Israel designantur, non constantiam tribus Iudae , quae illis idololatrant ibus in Dei cultu permansit.Vnde singularis Susannae virtus elucescit, quae caeteris turpiter, & foede corruentibus stetit inini bilis, ut decebat mulierem sanctam,& generosam , eoque respicere existimoid,quod ait ibidem oran. Filia Iuda,inquit, non sustinuit iniquitatem vectram,ut
sit sensus, in eo se praebuit, probatamque exhibuit, & nobilem, & sanctam, quorum utrumque sonat in sacris literis soboles Iuda , quia non sustinuit iniquitatem senum, cum surtinuerit pudicitiam,& steterit immobilis,ne turpitudini eederet,& de mediis iniquitatibus illaesa exierit, ipsasque detestata suerit. σHoe ipsum nos docuit Paulus,cum ait
Rom. I x. Rom. I 2. Odientes malum.a harentes bono,
bet Apostolus aduersus malitiam habere inimicitiam, multum odij, multum belli , obseruatque vehemens quoddam mali odium significare particulam Graecam , apo , quali proprie dicas valde abhorrentes a malo, longσque recedentes.
Est optimus in hanc sententiam locus ille, ubi conqueritur David a Salii de iis, qui incitabant Regem aduersus David, di li. Rei est. Maled Hi sunt in conspectu Domini qui
s. n. 1 9. eiecerunt me hodie , ut non habitem in ha-
reditate Domini dicentes. Vade servi dijs ali nA. Nullus prorsus reperitur loeus ubi
aliquis dixerit Davidi serui diis alienis, sed ideo hoe sibi dictum refert, quia ex
eo , quod susurrones & maledici eum coram Rege traducebant, & Saulem contra
Dauidem irritabant, eo ipso compelle, bant Dauidem, ut ad gentes confugeret, inter quas habitans etiam veluti compellebatur seruire alienis diis, quibus seruiebant ij , quibus eum morabatur, & ideo
Dran. ait. Eos, qui in ea eausa erant, ut ipse a terra Promi 1Iionis exularet, ipsum quodammodo ad idolorum cultum impi
liste , facto magis , quam verbis : malus enim ille esse cogitur , qui in malorum consortium intruditur, facileque iniqui mores adhaerere solent iis, qui inter pessibinos degunt, quod dixit Nazianet.. orari: Apolog. his verbis. Res ad imitandum pro na, & expedita improbitas est, nec quicquam tam tacitὸ Alt, quam malum fieri, etiamsi nemo ducem se nobis ad vitium praebeat: Rara tamen , & ardua est virtutis adeptio , quamlibet etiam multa sint, quae nos ad eam trahant, & invitent. Etenim sicut dixit Sapiens : Amicus fluia Prou. I 3.
torum similis es tetur. Et ideo Sene Epist. Io . ait. Si velis vitiis exigui, longὰ
a vitiorum exemplis recedendum cst,hae
rebit tibi tumor quamdiu cum superbo
conuersaberis: haerebit auaritia, quamdiu avaro convixeris, incendent libidinestras adulterorum sodalitia , cum Catonibus uiue , cum Socrate , cum Zenone
Haec prosecto est ratio, sicut paulo superius tetigimus, eur laudentur ij , qui in medio impiorum iustitiam , & sanctim niam seruant, quod Deus consueuit disponere in maiorem ipsorum commendationem , quod prosequitur Orig. in cap. L. Iob. ubi ita habet. Mox in principio mum di Abel innocens cum Caino iniusto , MNoe iustus iniet Gigantes sceleratos, Melchisedech snter maledictorum Chanane rum consortia, Iob iustus, sanctus ,& religiosus sest in medio generationis pra--, quo virtus, di pietas eius csset admirabilior,& illusti ior, iustus inter iniustos, Usanctus inter pio nos, mundus, & purus inter obscanos, & pessimos homines, sicut agnus in medio luporum, di lilium inter spinas , quod etiam ipsemet Iob eleganti Metaphora v1detur indieate , citrei
& slinthiones eo in loco isite intelligithon Ihes emeratos, impios , & barbaros,
sicut exponit Gregeri . meralῖκm . cap. I. 2 . moralium, cap. 29. μν Iem. I. '. in
ecb. ubi ita ait. I, ergo veracitet boni sunt, qui in veritate periistere, etiam inter malos potant, Abel quippe esse renuit, nisi quem Caini malitia non urercci, sicut
355쪽
sicut in trituram areae grana sub Palcis A quia, & culpam fugimus, & innocenti
piemunt , sic etiam solus inter spinas prodeunt, & rota,quae Icdolet, crescit simul cum spina , quae pungit. Vnde Petrus Princeps Apostolorum Beatum Loth valde laudat, quod cum impiis hominibus,& nctandis habitaret, & tamen aspcchu,dcauditu i ullus erat, cum scilicet quotidie multa videret, & audiret nefanda, ct absurda. Et Dan. quendam valde laudat, &admiratur, quod eum inter profanos , dc impios habitaret, nihilominus ipIc fidein, nostrae testimonium perhibemus , illustrius autem testimonium erit quando, Deo se dis ponente,& ordinante, etiam in media iniquitate versantes, iustitiam illibatam custodierimus. εHaec sane videtur ratio, mens Christi Domini, qui etiamsi ad ostendendam
suam Diuinitatem manum extenderit, te- Matris. tigeritque leprolum, ut sanaret, quod ta num. 3-men vetitum crat in lege , ut ostendet et Leuit. I .
Diuinitatem non posse coinquinari ad ta- ac Religionem conteruabat intcgram, de B cluin leprae, sicut neque sol lucis suae , 3cruram,cum ast. Scio ubi habita,,υbi sedes est Samana: leues nomen meum, o Lenne aut fidem meam. Videndus hac de re Isiost. homil. 13. in Genes. Op.6. ad illa verba : N e vir iusius, atque perfectus in generatiannus sui . sic enim habet, ut ex tempore quoque, S collatione cum aliis illustii otem nobis i ullum hunc exhiberet diuina Scriptura,&c. Videdus item Gregor.hom. 38.in Evang. ubi annotauit quod , quamdiu hic vivi mus,necelle es , ut vitam praesunt is saecu
li permistim persamus, boni enim soli
nusquam sunt nisi in caelo , & mali solinusquam sunt nisi in in serno , haec autem vita qua; in ecclo , & in inferno sita non est, sicut in medio sublistit, ita utrarum lue partium ciues suscipi; , &c.qux pro
Eit itaque magna laus in medio nationis pratiae, de peruersae lueere, sicut luminare in mundo, sicut dixit Apostolus ad Philip. 1. quo sensu trcs Patres apud pulchritudinis aliquid amittit et iasi immunda loca perlustret, dc illuminet, quod .
prosequitur Tertuli. lib. . conre. Marciensn,attamen ne aliquid homines suspicarentur cum eum inter duos latrones crucifixum vidistent, quod ex co malitios a Iudaeis factum eis, ut cum iniqui, reputaretur, de illorum vitiis communicare videretur , uni corum gratiam suam
largiri dignatus est, qua poenitentia di eius sua pollet confiteri peccata, de inno-C centiam , sanctitatem , Sc diuinitatem Clitilli testati , ne inter duos iniquos vitam finiret, de ipsorum consortium admittcre videretur , quod maxime a nobis vitandum vult. Hanc etiam doctrinam nobis inculta. tam esse voluit ab eodem Christo Domino D. Chryses. cum explicat illa verba: Si mantis tua vel pes tuus scandalizat te, Mati. Ig. abscinde eum, is prodice abs te . o si ocu- num 8.lus tuu scandalizat te. erue eum, sic enim habet hom Loo.ta Matt.No hec de mem. Theod.incant sumunt parabolam de lilio D bris sibi dicta sunt, sed de amicis, ac ne- inter spinas. Et D. Bermitaser. 8. in Cant. cessariis , quos quasi membra nobis con
yen. lib. 3. contr.Cel Aug. in Psal. 63. Philo lib. I .de visa Musis, ubi tuitum comparat cum rubo ardente incombullo, celebratur etiam sanctus Thobias , quod cuntibus omnibus ad vitulos aureos, non ibat ipse. Non imparem mcrentur laudem Machabaei, vel Abraham versatus in Chaldaea, vel Basilius , δ: Na tangen. in Atheniensi Academia,ubi N 'ianzen. Orat. 1 o. egisse ambos sine dati mo, ait, ut si fluuius dulcis filat per mare salsuin, aut animal in igne saltitet,proinde si . qui omnino vitari nequeant, quod maxime curandum est, illud proculdubio maxime innitendum,ne ipsorum nequitia inficiamur.Videndus Hugo de sancto Cinere traei. de imstitutione nouisiorum.ubi ait. Cum malorum consortium appetere nolumus, duplex nobis utilitatis mictus prouenit, iunctos ducimus: quod , Sc si periὰς ab
eo tactum sit, tamen cliam nunc dicitur, nihil enim ita perniciosum,ac pestiferum cst, ut consuetudo prauorum hominiam,&conuersatio, luippe cum amicitia , atque necessit: ido, & ad nocendum i 8e adiuuandum plus nonnumquam officiat, quam necessitas potiuisci: ac ideo magna quadam cum vcbementia villit nocentcs cnobis propinquos dcpellcrc: eos veri; amputandos , atquς proiiciendos esse consequentia ipsa rerum significat, quod scandali authores sunt, ερ viam monstrauit per quam haec scapdala sugere possimu , quae autem haec via est Praui homines, inquit, etiam si valdciccum amore, aut nccelsitudine coniuncti sint, adsciiadendi sunt ab amicitia tua , nam nisi etiam hoc feceris , nec illos lucraberis , Sc tu
ipse simul pelibis: sin vero procul abs te
356쪽
pirum. 32. Gen. I 2. aeram. 4.
illos abieeeris, tu saltem salutem consequetis : Quare si cuius comunctio saluti tuae obest, retice ipsinii abs te. Nani si nostra plerumque membra rescindimus cum incurabili morbo , Sc ipsa tabescunt, dc reliquis ossiciunt, multo magis in amicis, atque cognatis id faciudum, sic ille docet, ex Euangelio, qualiter a nobis vitanda sit impiorum familiaritas,& conuictus. Non vulgaris sane disti cultas cit ea, euiansam praebuit sacer texius dicens: Vixit Thare septuagium anu G. π genuit Abram, Nachor, Aran , dc deinde dieit: Faeti
sunt dies Thare ducentorum quin Ie anno rum,ct mortuus est in Haran.etenim si adiungamus alium textum cx cap. I L. Genes
ubi poli enarratam ad calcem iuperioris capitis D .mortem patris Abraham dicitur 7S. auuartam enιt Abram eum egrederetur de Haran . quomodo enim mortuo
patre Abram erat 7 s. annorum, si ab eius natiuitate, quae accidit anno Io. Thare vique ad mortem ipsius Thare, postquam egressus est ex Haran, eentum & triginta, dc eo amplius anni fuxeruntὶInsolubilem
prosecto hane difficultatem appellat D.
Ηἰ rov. in tradit. Hebri ad Genes er D. August. lib. s. e ciuitate cap. Is . 2' et 'χs .in Gn.Plures etiam explicandi,& en dandi rationes excogitauit, ut hil tamen certi determinasse visus est. Pererim lib. I 6.in Genesnum. I 8s. Quinque soluendi modos partim ex August. partim ex aliis
colligit, & primum quidem, tertium , &quartum apertis rationibus optime tentat, secundum prius probare videtur, quod
ut ipsemet leseri omnem propositae quς- stionis disti cultatem penitus exhauriat, nullamque ne in specie quidem in sacris literis ditanantiam, atque discrepantiam relinquat,mox quaedam ei obiicit, quibus facile responderi potest : quinta solatio,
quam D. Aurust. tribuendam censet,& postea Abuleus iasilis explicauit optime refellit Torns P.anno mundi 2 3 9.uum T. Secunda igitur solutio, quae est D. August.qtrast. I. in. G n.asserit Abrahamum non elle genitum anno To. patris, neque id eonvinci ex Scriptura, quia sensus citati textus non est , quod Abraham natus fit anno Io. patias, sed quod Thare pater eius non vitae suae 7O.coepit generare tres illos filios, videturque existimasse D. August. Abrahamum titisse inter ipsos natun immum , nam subdit ipsum non ante alios sitisse nominatum, quia esset natu
maior, sed quod exteris dignior fuerit, &quoniam ab co deducenda erat piosapia
A Saluatoris, & ibidem aliquot aliis exemplis lacrae Scripturae docet interdum natu posteriores , prius sui n. nominatos , ait enim fieri autum potuit, ut posterior sit
generatus Abraham, sed merito excellentiae , quae in Scripturis valde commendatur,prior fuerit nominatus, sicut Propheta pilus nominauit priorem: Iacob d lexi, Esau amem odio habui. Et in Paratis menon. cum sit quartus nascendi ordine Iudas,prior eli nominatias, a quo Iudaicae genti nomen est datum propter tribum
B Regiam. Sic ille, unde fieri potuit, quod
Thare anno To.genuerit Nachar, de Icio. Aran,& I3o. Abram. Sintile,quid habetur in calce cap. s.Gen.ubi legimus. Noe. eum quingentorum esset annorum genuit Sem, Cham. Ialhet, Quae verba exponunturi sacris Docioribus, ac si dictu esset Noe
anno quingentesimo generare coepit hos tres filios,& eodem anno primum eic ipsis genuit,reliquos vero postea. Meminit a tem Moyses simul horum trium , Sc non
aliorum filioru Thare , quia ab illis quo-C quo modo propagatus cst populus Iu au-litieus,ex Abraham enim traxit genus p ternum , ex aliis vero duobus maternum,
nam Abra de Sara filia Haran genuit Issac, Isae ex Rebecca filia Nachor more He
braico, hoe est filia Bathuelis filij N,
chor, ut habetur Gen. 24 senuit Iacob, Iacob vero ex Rachele, Sc Lia filiabus Laban duodecim Patriarchas, de quibus duod citra tribus Israel, fuit autem Laban frater Rebeccae , ut habetur Genes. 14. idest,.
8e ipse filius Bathuelis filii Nachor, unde
D etiam Genes. α'. more Hebraeorum appellat ut filius Nachor, ex quibus aperte con-ltat de Abram,Nachor, Sc Aran omne genus Isiatilitariun , de Iudaeorum prodirile. Neque est, quod aliquis opponat perturbatum per hanc expositionem sacrana illorum temporum chronologia, de seriem, nam certe ea data , ut primo asperui vcr-ba sonant, plura sEquuntur incommoda, δε inconvcmentia, quae bene prosequitur,
num .dcinde Scriptura,non modo in his, L quae ad Chronolo iam pertinent , sed etiam in his quae ad mlhoriam , Se ad doctrinam moralem , de spiritualea in spectant, non semper dilucide omnia exprimit , sed interdum subobsci ire, ut vel si ead veritatem curiosui. , auid iasque indagandam ingenia magis prouocaret, quod comprobat celeberrimum illud D. August.dictum tractat. s .is Dan. ubi de Domino docente agens. P ra , inquit, mania
357쪽
fe A, eae re t occultis, dc D. urristi m. in i 42. I. E ch. ait. Scriptura dit iculta-tcim babet in humeris, ut latriatum .ini naum faciat auditoris, ideoque mi illa dicuntur in parabolis, & aen matibus , ut qui habet aures audiendi audi.It, omnisque prophetia in obscuritare continet Vctitatem, ut discipuli initansuciis audiant,
ignobile viilgus, de foris positum nesciat, quid dicatur. His igitur positis, pro vera solutione
huius maximae dissicultatis, quam breuiter sic attigimus , ne intactam omnino, Isicut iam alibi secimus, modo relinqueremus, iam ad nostrum institutum suo modo locum habet solutio D. Hieronym. in V st. Hebraicis, ad praedictum locum Genes ubi sic habeti ex eo solum tempore Abrahami vita computatur, ex quo. Vt Chaldaeorum egi essus peregrinus, & ad uena apud exteros esse capit. Ex quibus verbis illud certe eolligitur sacram Scripturam enumerassi: vitam Abrahami ab
egressu, & discessu ipsius ex impiis idololatris, inter quos vivens, velut mortuus sIeputabatur, vel quorum λcietatem , dcconuictuin ipse mortcm rcputabat,& dolebat, ac si mortem patcrctur, proinde tunc natus dicitur, quando impiorum societatem deserit, de relinquit, quae maximum nocumentum solet afferre iis , qui cum manis,& iniquis degunt, sicut ollandi locus ille Ezechiel is cap. . ubi Deus conqueritur de Hierusalem, quam posuit in medio sentium , de nationum caeterarum, ut illius doctrinae exterae erudirentur, & eius exemplo adducerentur in eo- lgnitionem, de cultum Dei, ipsa vero deis
secit potius, & facta est particeps iniquitatum gentium, inter quas vivebat, pciorque, & deterior illis inuasit. Ait ergo Deus. Hia os Hserusalem , in medio gentium posui eam, in eircuitu eius terras, Ο contempsit iudicia mea. t plus esset impia,quam gentes ubi D Hieran. sie ait. In
medio igitur gentium posita est , ut quia
notus erat in Dd a Deus .is Isra et magnum nomen eius , Omnes in circuitu nationes illius sequerentur exempla, quae gentium circa se positarum impietatemseexit a vicit tia ipsas in scelere suo, quod pulchre interpretatus est Symmachus .Hςc inquieiis, si Hierusalem , quam id medio nationum posui, dc circa eam regiones: commutauit iudicia mea impietatibus, quas didicit a gentibus: de iustificationes meas a regionibus, quae sunt in circuitu eius, salicia pruinde cum esset Hierusalem
intcr impias gentes praeuaricata tandem est, imo ex co coat ni sit iunificationes Domini,δέ eloquia diuina,qura inter sceleratas nationes sita crat; sol ut enim iniquorum consortium facilu coinquinare, de inficere impietate sua uos, qui intcr illos vivunt. Ide6que LX X. Pro co,quod
nos legimus ibi ; aeuia si/Vec iis gentei.
quά in circuitu vestro syri . habent teste codcin Hieron.ffusa oceasio vestra de gentibus , sua in circuitu et estro suxi, ut sit sensus,cum deberes gentes,quae in circuitu tuo sunt ad me trahere, & conuertere, inde praeuaricata es , dc occasio tuae ruinae prouenit ex iniquitate gentium inter quas vi ucbas,quem sensitura approbat Hi roumus cum ait, post aliaς expositiones: omnem occasionem habuisse de gentibus, quas magis in bonam partem docere debuerat. Illud tamen hoe in loco prae oculis habendum summopere est, quod licet con- rtruria malorum nobis nocumento esse
soleat ad virtutem , de sene intoniam , dc: proinde maxime euitandum , 8c fugien dum, a Deoque postulandum, ut notus ad illos fugiendos viam apcriat, nunquam tamen nobis posse sellicientcna extu Ia-tioncm praebere in vitiis, qui in mediis vitiosis hominibus probi admodum esse possumus, Sc dcbemus, sicut iam superius ostendimus, quod prosequitur, dc eiacaciter probat D. Is . hemiLS. in cap. . Matth. in M. cum ait. Obsecro aut cm, ut neque vul locum , vel educationem , vel maiorum nostrorum vitia praetexamuς, si enim nos ipsos diligcntius voluerimus excolere, nihil horum nobis prorsus impediet,squidem, Zc sanctus Abraham habuit patrem impium , neque tamen illiushqres impietatis effectus, de Ezechias profanis Iulii Achas filius fuit, sed ei amicut esse proincruit, Se Ioseph in media tum seruiuit AEgypto : sed gloriosam sol tu -
, xuit castitatis coronam , in medio quoque Babyloniae tres pueri, in media quinque Chaldaeorum domo, inter illos delit Iatum varios apparatus, in summa tamen
arce philosophiae constiteriint. Et Moy ses in AEgypto , de Paulus in toto orbe
terrarum : nec tamen his omnibus quicquam horum impedimento fuit, quominus cursum virtutii implerunt. Et nos igitur cuncta hac exempla cernentes superfluas quidem curas , Sc varias peccandi occasiones penitus amput mus, eum quς, quo virtus paratur,ainplectantur laborem, &c.
358쪽
Dixit inimicus o Tersequar, m comprehendam, diuidam stolia, implebitur anima
νο s v hucuso; Moyses nio dum , quo sitos Isiti l Dciis libet auit : nunc quomodo, α qua de causa AEgyptios perdiderit rec* ici, et enim licet talarao Iliae litas abire permiserat, nullo que se cillet, tamen cluia mutato animo abeuntes itas qui statuit ipse, de otii cum illo crant, non ut Israe i itas reducerent,& in seruitutem de- A tem : comprehcialis autem eis, militiam
mihi fac am, haud quaquam condonabo, destricto in eos gladio grauiter animaduert .rm proindeque eisiciam nullus ut his locus lubsidio ille pollit, pauperes ex diuitibus ciliciet eos, & tandem conficiet manus mea , verum etenim cst id qliodscribit Chostest homil. 63.in Matth. Nihil scilicet in iii perbiam sic evehere sicut principatus, Se primi consessus a quibus ad furiosam gloriae cupiditatem , &hinc
nuo subiicerent, sed, ut occiderent, & de eis tanquam de hostibus pia as agerent, B ad impietatem delabuntur superbi, sicut ideo tultissime a Deo illexi sunt, conti- D c : C :ncntque proinde haec verba animum, quotam Phatamquam serui cius sucrant crga
Istae litas , & id quod apud se agitabant,
ut illos fugientes insequerentur, imo , &persequerentur, diuiderent spolia, victos nimirum spoliarent, ac raptis pecoribus,& armentis omnino satiarentur, namque iam Hebraei petierant, ut oves, & bouesseeum agere Deo saerificaturis liccret; quantae autem stultitiae est de tanta re de- C dicos temporum lenire iracundiam Demiis Pharaoni contigit in praesenti. Nihil vero hoe in loco exterae versones notatu dignum offerunt, dixit enim inimicus, sineel dochem continet,qua si gulatis immerus ponitur pro plurali , ut iaapud Poetam AEneid. a. honis habet muros scilicet hostes plurimi, de qua figura nos iam plura diximus versu primo addἔ-que plura loca, ut Eccles. 48. de Elia sub Eer g.
mundi sinem ventum: Inseri us es AE ,- num. I P.
liberantibui fingere sibi commoda , quae
inde conlccutura putarent, de praesenti vero,quod ante oculos erat periculo,quomodo mare ingredi , sine salutis dispendio possent nihil cogitare. obcaecauerat enim eos sita cupiditas, & Deo permittente traditi erant in reprobam sensum. Pulchra igitur Miliae sis, quam Luintilian. lib. 9. e. p. 1. diffinit, est imitatio morum alienorum, insignis utique figura, conti-nt. Ur conciliare eor patris ad filium. idest, eorda patrum ad filios Sc hoc est corda antiquorum Patriarcharu ad sobolem suam Iudaicam, a qua propter ipsius perfidiam eatenus dissidebant: addi poteit , de ille
locus: nox tonitrui tui in rat , adelus i- P I. s.
tus tonitruorum tuorum in totis curis Num. s.
ruum AE gypt torum, ut dicitur se facit,& locus: Numquid non histeritatem muli rem sororem rinetur in his verbis, inergiae quidem ,δc ar- D sicut is eater. Amaali. ex quo loco qui- l 'ς δ l dam perperam intellimum deducere vinluerunt Paulum sui si minitim, eamque mulierem sue uxorem hoc loco significari, sed interuenit ibi syneel doche numeri singularis pro plurali, sensusque est
habemus potestatem circumducendi m lierem sororem, id et , mulieres stitores, siue Christianas, quae nobis ministrant ei bos , sicut, & caeteri Apostoli circumdu-tificii plena, quasi dicat sacer Author: h stis subitam oculis usurpans aquarum diuisionem , populumque Dei adoptatum littus innoxium , Naiberum euasisse videns, acrius insectari itatuit: Dixi sperfruar,ineomprehendam . diuidam stolia, atque hoc mosto tum in Hebraeonii punitione, tum in diuisione spoliorum, accensam desiderij mei explebo cupidita-
359쪽
eunt. Imo, & CIHistus Dominus circum- Α nullum aliud argumentum inlaniae suae ducebat,ut patet ex cap. I Marci.Sic explicant liuiae locum Hieron. lib. I. contra Iovinian. & ante Haeronym. Terturlib. de
Hoe isitur in loco inimicus per synechdochum valet idem , quod inimici AEgypt ij, ut ostendere plane videtur res Miuum plurale, eos. quod sequenti versu ponitur: Flaui spirituε tuus, operuit eos mare ; non inficior tamen posse sumi inimicum antonomastice significando Pha- quaeremus: sic cum inflatum videris hominem, nullum aliud argum tum insaniae suae qu2remus, sic cum inflatum videris hominem, nullum aliud argumentum vaecordiae hominis exquiras : tanto
quippe ridiculosior his est, qui natura in- .saniunt,quanto ipse sponte hune sibi morbum ingessit r nec hac re 1 olum miser,verum etiam quia in miseriae fundum se detrusit, ut nihil sentiat, &c. Quibus prosequitur,& describit, superbi hominis in-
raonem ducem ,& Principem exercitus, B saniam , in qua possimus facili negotio
etenim ducibus solent attribui plerumque voces , & orationes exhortatoriae adnutiles commouendos in praelium,quales apud Tit. Liuium . & profanos historicos innumerae,& apud saera Biblia in lib.Machab. non paucae inueniuntur. Canit igitur in illis verbis: Persequar, Cr comprehendam, oc.hii micus victoriam ante congressum, Sc triumphum ante victoriam , quae duo inconsideratae cuiusdam arrogantiae manifesta sunt indicia, quae superbos, imprudentes solet rc. derc, C non obstantibus, liberum, & traduc um praesentem Pnaraonis insaniam intueri, etenim cum adhuc persequeretur Israelitas, & non posset comprehendere , etiam tunc quando omnia comprehensionem promittebant, validissimus scilicet exercitus. Quem comparauerat a tergo instans, a fronte mare oblitum , a lateribus praerupti montes,&celsissimae rupes, quibus omnibus comprchensus detinebatur
populus, sine ulla uuationis spe, & undique interclusa via, qttaliten liis omnibus ut videre est apud νιι. i . praesertim si lociis intelligatur de Lucifero , ut a Patribus saltem typice, solet intelligi, dicebat enim ipse in corde suo : Asirendam super altitudinem nubium , similis ero alti,simo. e. Si enim Altis lignus est altitudine sua
bus humilitatis insipientiam subnot it,dividerat Pharao populum : quo proinde nunc rundamento sibi comprehcnsionem tam facile potuit promittere , quando omnipotens per inauditum miraculum illis aperuit viam , ut per mediam maris abyisum,velut per terrenam solitudinem,& stratam viam graderetur 3 At at extulit sese pharao,& sui incogitatione circa, velut taurus elisa est virtus eius per stultitiam & insaniam eonita illud, imo, dc iuxta illud Ecclesia .s. Non te extolus in Eccles Leens. Caeteris astantibus coelicolis, dum D est, a sene anima tua , velut taurus, ne n m. L. tu solus sedere affectas, fratrum conmrdiam,totius coelestis patriae pacem, ipsius quantum in te est,quietem Trinitatis in Dan. 7. sesias : Decies centena millia assuebant ei. Num. I . ac migia misi um mlai Trabant H. Et tu nescio quas prae caeteris perspiciendo di D
tius persuadendo sedem tibi colloeas in coelo,ut sis similis Altissimo, sic iusini superbi decipiuntur, & salluntus in vanit,
tibus suis, ut velut sumus ascendant, at -
peius , quae mentis quoque vires natura nominibus concessas ita deiicit,ut amentes ex prudentia, canimo stolidos esticere videatur. Nam quemadmodum si quis eum statura cubitus sit, instar montium, imo etiam altiorem se put i , ac ideo seipsum quasi montes ex sturus cIigat,
Drte ι Vlatur virtus tua persultitiam σfolia tua comedat, ct fiuctita mos perdat, o relinquam, ut lignum aridum in eremo.
Cuius saluberrimi consilii, ut ibi Ianse-nius exponit, hic est sensus. Ne te in tua prudentia,aut operibus,aut nobilitate cx- Iollas alios prae te contemnendo , & superbe in te gloriando instar tauri,alioqui virtus tua elidetur, idest, sonitudo ea, quae per accepta dona posses multa praeclara praestare confringetur , idque per tauro petita in eo consistit, quod taurus quando caput stiperbe eleuat , ut cornu ventilet,transfigat,& per diat quem aggreditur, oculos claudit, quos etiam Ia tioni claudit superbus, ne videat Ca, quae
Diuidam stolia. Qui sibi victoriam, Sc
360쪽
triumphum promiserat, quid mirum si Amilitibus suis spolia polliceat ut diuidenda, ut eos ad inimicorum insecutionem' magis alliciat, etenim militates animos ad quaelibet adeunda pericula nihil magis adigit, quam liberalitas ducis, qua spe -- tent urbes , & rcgna , quae pugnando cc petitat , sibi in spolium, & direptioncm cessura , ita legimus Alexand. Magia. vel sola liberalitate per spatium duodecim annorum totum sub ditionem suam sub I. alae. r. mitisse orbem iuxta illud : Egris es est de torra Seu idusi Graecia, sic appellata a Iprimo cultore Sethim filio Iavan , si ij Iaph) obstati s omniam muniis es. is teri opis δε, rm terea . Opitiis tra-κr In coinferi, eim. Et de Caesar o P t. in eius vita inulta in hanc sententiam rescit. Et Gaias an .in panes sco probi.
Metierat innumeras homiatim ditiare ea-
uippe melut denso etirientia munera nimbo Cerneis semper eras po7 tilis undare pe-
Pν reps illa manus Muios superabat
. Et apud Xenono, re in inHittit. C .Lb. r. Cyrus patri dicebat ad eis ciendos milites silentios nihil mihi videtur efficacius, qua bonas hominibus spes iniicere.Ncque vero ad hortandum milit s tantum pol liceretur spoliorum diuisionem, sed insuper, ut sibi , & illis polliccatur maximam vietoriae laetitiam, lux luit causa,cue Isai. Jvolens exponere laetitiam , quam purcepturi erant fideles ex nauesentia, & intuitu Christi, siue in hoc seculo , siue etiam insuturo,assumpsit similitudinem iliumphi, Isaia s. & spoliorum diuisionis dicens : Larahtinianum. 3. tur coram te sicut exultant m liores elapsa
prata.quando diuidiant stolia .Et David laetitiam , quam ex diuina lege capit maximam , non cum alia comparat, nisi eum, ea,quae ex spoliorum collectione percipi-Ps. II g. tur. Latabor. inquit, ego super eloquia tua. n. 1 62. sicut qui inuenis stolia multa. Multa erant spolia, quae sperabat Pharao , quandoquidem dicebat iis omnino implendam animam suam , nam ut omittam innumeros greges, & armenta, quae pastor itiae artis scientis itini viri alebant, quorum ne vι ius quidem pedis ungularentansit in AEgypto, ut colligi potest ex
Exod. IO. cap. Io Exsi ut omittam opulentis limam
Ux II, supellectilem, quam gens innumerabilis pluiquam ducentos annos apud IEgyptios
mancia, tibi potuit comparare, quam ic- cum omnem usque ad farinam asportauit, ut arma taceam, quibus sexcenti illi peditus viri bellatores ; Ex AEnyto Ucende- Exeae I x. runt inuructi, atque armati. Praeterea Miro ,& argento , Sc velle plurima onusti Exod. 13. abierant, quae omnia ab A gyptiis petie- num. I 8.rant, & illi libentistime commodauctant. Dominus enim dedit gratiam populo . Vt Exod. I 2. commodarent ou. σύ oliauerunt AF raptios: ncque enim probabile est id, quod Ioseph. lib. α. Auri uitari ait his veIbis:Rex acci- . to Moyse mandat ut abeant, ratus post eorum cxitum, rcgionem , cestanti tuis calomitatibus , si ibleuatum iri: donis etiam Hebraeos honorabant, alij quo culcitus discederent, ali) propter vicinitatis consuetudinciri : atque hoc pacto egressi sunt Hebraei, stentibus AEgyptiis,& punirentibus ob praeteritam malam eorum tracta tionem. Non, inquam, hoc est probabile, maxime si negetur Hebraeos pollulasse
commodata vasa aurea , & argentea, Vc-
stemque plurimam, & AEgyptios libcnter concestiue , stat enim ex opposito irrefragabilis textus Exod. rv. ubi aperte habin Exed. I x. tur , ct Hebraeos postulat Ie , & aEPptios num. 3s. tribullic, videnduς hac de te Tertull.lib. 2. π 36.
cap. a. M. Philo lib. i. de vita Morsis. υM ita ait. Expitis,extrusique ab AEgyptiis Hebraei, memores ingenuitatis prillinarausi sunt facinus, quo iniurias acceptas rependerent, multum enim praedae tracti, sarcina ite partim suis humeris , partimi acntis imposuerunt, nec id prae auaritia fecerunt, ut obtrectatores fortasse dicentὶ nec alienarum fortunarum cupiditate : sed primum , ut diuturni laboris necessariam mercedem rccipurent,deinde, ut pro acceptis in tempore seruitutis iniuriis, si non pro merito , aliquid saltein damni reponerentmuc enim par cst iactu- ra libertatis, ac pecuniae,nemo quippc sanus non malit vitae,quam libertatis adire periculum. Itaque utrumque tactum iure lucri post uni, siue, ut in pace mercedem receperunt, qua tandiu frustrati fuerant.
sue , ut in bello victores victos boni spoliauerunt, ab illis enim orta fuerat iniuria, qui viros ingenuos, hospitesque suos quasi captiuos in seruitutem redegerunt , sed , ubi se obtulit occasio inclio