Ad canticum Moysis Exodi 15. Commentarii cum annotationibus moralibus. Auctore P.F. Balthasare Paez, doctore Lusitano, ..

발행: 1622년

분량: 568페이지

출처: archive.org

분류: 유대인

361쪽

ram temporum, populus inermis, illatam Asibi vim vitus cst, ipsa protegente cuiniustitiae sic ille. Deserebant itaque Hebraei, & sua propria bona tandiu comparata, insuperque AEgyptiorum , unde magna ea potuit rC- putate spolia pharao , & sibi suέsque eam , quasi magnum aliquid , promittere spoliorum collectionem , qualis num se fuit illa spoliorum collectio ab criscitu Assyriorum , truticato Holoferne, quae toto mense facta dieitur , quia sicut Israelitae spoliauerant AEgyptios , sic, silla opulentissima castra erant pluriumque urbium,& Prouinciarunt opibus onuit illima. unde nobis non plaeet hoc in loco

Agellii expositio, qui per spolia ad quae

anhelabat Pharao, de quae diuidenda dicit, intelligit pecora tantum, & mmcnta, ex eo , quia simili modo etiam in Genes. e. s. de Beniamin dixit lacob r Mane ra piu praedam . Or ad vesperam intuet θη-I ...pro spoliis enim ibi LXX. posuerunt; Ad υὰθ ram diuirit e sim. Nam ex serio, c& eontextu sermonis patet ibi spolia intelligenda esse pecora, loquitur lupo rapaci, cui praeda esca est, de nihil aliud depraedati solet,at Israelitae onusti crant auro, & argento,& multa,ac pretiosa supellectili,quae diuidenda promittebat,ut militum animos praeda diuidenda, de spoliis dispertiendis incitaret; nullatenus tamen negandum est ad promissam suis praedam

pertinere pecora, & armenta , quibus occisis post partam ut sibi, promittebant vi- ct clam ventri, ubi ipsorum veluti tesse ldebant animae replere possent. Similes spoliorum collectioncs : inuenies r. Paral. .ntim. 11. Θ lib. 2. p. I 4. or s. apud Hendor. lib. s. pKnium libν. 3 3. cap. 3. Diodo b. 13. is et . Ioseph. lib. I . c. I 3. Guium decad. 3. lib. 1. o 3. Guin LΥ, b c de helio satis . e. h. Qualis etiam videtur suisse in illa contra Satracenos celeberrima victoria , quam anno Dominii 1 i 1. in Hispania Christiani obtinuertit, tanta enim telorum solumi nodo, hastarumque multitudo extitit ut lignis toto biduo ad coquendos cibos, aliis nullis opus fuerit, ut refert Mawan.IA. I. c. 24.

Hane igitur diuisionem sibi suisque culto promittebat stultus Pharao Caeterum meminisse debuerat Dei esse docere manus ad praelium , 8c digitos ad bellum, nee in multitudine exercitus esse positam victoriam. sed de caelo sortitudinem , de non esse differentiam in conspe-

ctu Dei caeli liberare vel in multis, vel in

paucis, sicut dixit Iudas I. Maehab. 3. Et Ionathas I. Reg. 14. S Asa 2. Parat I . insupErque omnium bellorum exitus, cum-tusque esse incertos, Ac Martem esse communem , sicut dixit Ciceνo in s. uis. I.

Θό. Qui saepe stoliantem iam 8e exultantem euertat, ac perculit ab abiecto, ut idem habet Author Philypp.ro. εc pro Milone . nam sicut cecinit oti diu, τ. Metamorphos is i. de arte amandi. Inter utramque volat διόθι τί Aoria; pennis Mari dubiter.

istina helii semper antipit; in Deo est Et Sen ea M N Mid. Eι ine rei fallax futiria Martis. ψnde eli illud virgilianum monitum, Respicoras bello variam quae fuit causa cur Tlam Liuius lib. 2. Acad. i. di-. xerit nusquam minus quam in bello euen- tum respondere ; propterea in bello nihilta in leue esse , quod non magnae res citcntum faciat,sicut idem Authot dixit IA. x s. Quis enim Coliam obtruncandum credi- Aident ab adolescente,& a fccmina HOlofernem, & Abimelech occidendum molae fragmine, quod mulier de turri deiecit.

Deniq; ut variam,incertamque vitam n

stratia intelligetemus militia supei terram dicitur , ne quis illi fidens certo sibii aliquid polliceretur , sicut ille stultuq diues, qui vitam in gies plurimos promit

D tebat, sed statim audiuit: Sititie hae nocti aximam tuam reperent a te. hoc igitur si meminisset, ut par erat vanus , Se mente elatus Pharao, non sibi victoriam, triumphum, dc spolia, promisisset, quam de illo reportauerum Israelitae, Deo pro illis pugnante, & vincerite. plebistir aUma m . Sicut per vocem,

spiritus, Ac mens accipitur pars intellectiva animi, sic nomine anima intelligitur multoties pars sensitiva, sic Parastis amzVt integre spiritus vener. Θ anima, eis cor susE sne quὰrela in aduentu Domin conρνιιetur. super quae verba Isiseom. Quid, inquit, spiritus nisi Dominum spiritus,& Theophylactus , spiritus autem ait, est charissima, quod accipimus in bapti simo eodemque modo explicant Ambras , Hamo. Caeterum D. Nom. ibi quamuis laudet praeaictam expositionem, aliam tamen magis fortasse lite ratem,quaeque pluribus

V v 3 placet

I. Reg.

i Thess

362쪽

CANTICUM MOY Sis.

triumphum promiserat, quid mirum si Amilitibus luis spolia polliceat ut diuidcnda, ut eos ad inimicorum insecutionem' magis alliciat , et ini militares animos ad quaelibet adeunda pericula nihil magis adigit, quam liberalitas ducis, qua spe . rem urbes, & regna, quae pugnando c perint, sibi in spolium, Se direptionum cessura , ita legimus Alexand. Magia. vel sola liberalitate per spatium duodecim annorum totum sub ditioncm suam sub I. Mae. r. misiste orbem iuxta illud : uris in os de torra Setiam siduit Graecia, sic appellata a primo cultore Sethim filio Iavan, filij Iaph) obtinuit omnium muffitients. π ter transiit a fsiuem usique terra, o stitiis territ in conlpectu eius. Et de Caesare Phil. in eius vita multa in hane sententiam restri. Et Clanaian. in panenrico Probi.

Meuerat innumeras hominum aestare ca

teruas,

uippe υelut densio currentia munem nimbo Cernere semper eratposuiu vn are pe

nates.

- . Assiduos intrare inopes,remeare beatas. Pr eps Ma manus fluuios superabat

Iberos, - Aurea dona vomen . .

. Et apud Xenophonte in in lituri Cyr lib. I. Cyrus patri dicebat ad emciendos militesilientios nihil mihi videtur emeaeius, qua bonas hominibus spes iniicere.Nequevcro ad hortandum milites tantum polliceretur spoliorum dinisonem, sed insuper, ut sibi, & illis polliccatur maximam

victoriae laetitiana,quae fuit causa,cur Isai. volcns cxponere laetitiam , quam pcrcepturi erant fideles ex praesentia, & intuitu

Christi, siue in hoc seculo , siue etiam insuturo, assumpsit similitudinem triumphi,

Isaἱa s. & spoliorum diuisionis dicens : Latabun num. . tur eoram te sicut exultant victores Opta preda,quando diuidunt spolia. Et David laetitiam , quam ex diuina lege capit maximam , non cum alia comparat, nisi cum ea,quae ex spoliorum collectione percipi N. Irg. tur. Laetabor, inquit, ego super eloquia tua, tr. Is α. sicut qui inuenis spolia multa. Multa erant spolia, quae sperabat pha rao , quandoquidem dicebat iis omnino implendam animam suam, nam ut omit tam innumeros greges, & armenta, quae

pastotitiae artis scientissimi viri alebant, quorum ne unius quidem pedis ungula remansit in K gypto, ut colligi poteIt ex

Exod. Io. cap. IO. Exod. ut omittam opulentissimamox G. supellectilem, quam gens innumerabilis plusquam ducentos annos apud AEgyptios

manci , Iibi potuit comparare , quam le- cum omnem vique ad farinam asportauit, ut arma taceam, quibus sexcenti illi pedites viri bellatorcs ; Ex Austo crude- Exod I L. runt instructi, atrue armati. Praeterea ai io , α argento , & vcite plurima onusti Exod. I 3. abierant, quae omnia ab AEgyptiis petie- num. IS. rant, & illi libentissime commodauerant. Dominus enim dedit gratiam populo . ut Exod. I L. commoda ent ριε. σ1poliauerunt Agyptiose num. 3 6. ncque enim probabile est id, quod Ioseph. lib. L. Antistiitat. ait his vcrbis: Rex accI- . to Moyse mandat ut abeant, ratus post eorum exitum, rogioncm , cessantibus calamitatibus , lii bleuatum iii: donis etiam Hebraeos honorabant , alij quo culcrius discederent, alij propter vicinitatis consuetudinum : atque hoc pacto egressi sunt Hebraei, flentibus AEgyptiis,& poenitcntibus ob praeteritam malam corum tractationem. Non, inquam, hoc cit probabile, maxime si negetur Hebraeos postulasse

commodata vasa aurea , dc argentea , Ve-

itemque plurimam, & AEgyptios libenter concestille , stat enim ex opposito irrefragabilis textus Exod. ix. ubi apertu habin Exed. I x. tur , de Hebraeos postulasti, & aEDptios num. 3s. tribui sic, videndus hac de re Tertulistib. 2. 9 36.

cap. Exed. Philo lib. i. de vita Mosis.,bs ita ait. Expulsi,cxtrusique ab AEgyptiis 3 Hebraei, memores ingenuitatis prati inaeaus sunt facinus, quo iniurias acceptavrependerent, multum enim praedae nacti, sarcinasque partim suis humeris , partim iumentis imposueriint, nec id prae auaritia fecerunt, ut obtrectatores sortasse dicentὶ nec alienarum fortunarum cupiditate : sed primum , ut diuturni laboris necessariam mercedem recipurent,dcinde, Ut pro acceptis in tempore seruitutis iniuriis, si non pro merito, aliquid salicia

damni reponcrcnt nec enim paI est iacti ra libertatis, ac pecuniae,nemo quippe sanus non malit vitae, quam libertatis adire periculum. Itaque utrumque factum iure tueri postunt, siue, ut in pace murcedem recepcrunt, qua tandiu fruitrati fuerant.

siue , ut in bello victores vidi os boni spoliauerunt, ab illis enim orta fuerat imitaria, qui viros ingenuos, hospitesque suos quasi captiuos in seruitutem rcdegerunt, sed , ubi se obtulit occasio m Iio

363쪽

rum temporum, populus inermis, illatam Asibi Vim ultus est, ipsa protegente eum iustitiae Sie ille. Deserebant itaque Hebraei, & sua propria bona tandiu comparata, insupcrque AEgyptiorum , unde magna ea potuit Ic- putare spolia Pharao , & sibi suέsque eam , quasi magnum aliquid , promittere spoliorum collectionem , qualis nempe niit illa spoliorum collectio ab cicer. citu Assyriorum , truticato Holoferne, quae toto mense facta dieit ut , quia sicut Israelitae spoliauerant με gyptios , iic , S: Iilla opulenti lima castra erant pluriumque urbium,& Prouinciarum opibus onuit illima. Vnde nobis non plaeet hoe in loco

Agellij expositio , qui per spolia ad quae anhelabat Pharao, & quae diuidenda dicit, intelligit pecora tantum, & armenta, ex eo, quia simili modo etiam in Genos. n. s. c. q. de Beniamin dixit lacob t Mand O

num. 17. Ii I pradam , is ad ves ram disi δερ θη- L ..pro spoliis enim ibi LXX. posuerunt;

Ad -- peram diuirit esem. Nam ex selic, c& contextu sermonis patet ibi spolia intelligenda esse pecora, loquitur lupo rapaci, cui praeda es ea est, ct nihil aliud depraedari solet,at Israelitae ciniisti crant auro, & argento,& multa,ae pretiosa supellectili, quae diuidenda promittebat,ut militum animos praeda diuidenda, & spoliis dispertiendis incitaret; nullatenus tamen negandum est ad promissam suis praedam pertinere pecora, & armenta , quibus Occisis post partam ut sibi, promittebant victoriam ventri, ubi ipso1um veluti test- ldebant animae replere pollcnt. Similes spoliorum collectiones: inue

rs. apud Herodor. In Plinium libr. 3 3. cap. 3. Diodoritib. I 3. 9 I . Ioseph. lib. II. c. I 3. Liuium decad. 3. Lb. 1. 3. GtillisLI HI A. δε helti saero . e. 1. Qualis etiam videtur suisse in illa eontra Sarracenos celeberrima victoria , quam anno Domini 1. in Hispania Christiani obtinuertit, tanta enim telorum solummodo, hastarumque multitudo extitit ut lignis toto biduo ad coquendos cibos , aliis nullis

opus suetit, ut refert Marsan.tib. I I. c. 24.

Hane igitur diuisionem sibi suisque certo promittebat stultus Pharao.. Caeterum meminisse debuerat Dei esse docere manus ad praelium , & digitos ad Ps 3. bellum, nec in multitudine exercitus essenum. I, positam victoriam, sed de caelo sortitudinem , 3 non esse differentiam in conspe-

ctu Dei caeli liberare vel in multis, vel innaticis, sicut dixit Iudas i. Machab. 3. Et r. Mae. DIonathas I. Reg. I . & Asa E. parat. I 4. in- κtim. II. superque omnium bellorum exitus, clien- I. Rest. iusque esse incertos, & Martem esse com- I4.n. c. .

munem, sicut dixit Citeis in.6. 09. I. 1. Para .ctc. Q i saepe .poliantem iam 8 cxul- x . n. II. tantern euertit, ac pertulit ab abiecto, utiflem habet Author philin. io. & DO MAtine . nam sicut cecinit Ouidius 7. MetamorphU. o I. de alte amandi. Inter ωνtimque volat utibiis victoria; pennis

ν na belli semper antipiti in Deo est. Et Son ea in Trubaid. Ε incerti fallax Muriis Mariis. unde est illud Virgilianum monitum, Re yice res bello varia,.quae fuit causa cur Thm Liuim Id.α. derad. i. dixerit nusquam minus,quam in bello euen- tum respondete ; propterea in bello nihil tam leue esse , quod non magnae rei cucimtum faciat,sicut idem Author dixit lib. x s. Quis enim Coliam obtruncandum credi- distent ab adolescente,& a s xmina Holofernem, & Abimelech occidendum molae i. Rer. fragmine, quod mulier de turri deiecit. i .

stram intelligetetmis militia super ter- dic. s. ram dicitur , ne quis illi fidens certo sibi num. 13.i aliquid polliceretur, sicut ille stultus di- tib T.

ites, qui vitam in dies plurimos promit - κtim. I. I tebat, sed statim audiuiti Stulte hac nocte Liae. I a. animam tuam reperent a re, hoc igitur si num. Is . meminisset, ut par erat vanus, & mente elatus Pharao, non sibi victoriam, triumphum, S spolia, promisisset, quam de illo

reportauerunt Israelitae, Deo pro illis pugnante, & vincente. Implebituν an a mea. Sicut per vocem,

spiritus, & mens accipitur pars intellectiva animi, sic nomine anima intelligitur multoties pars sensitiva, sic Paulus ait:Vt 1 .Thessis eger stisistis veser an ma, o corpus s.M. 23. E sine quareta in adueniti Dominἱ conseν-tur, super quae verba Chrysoniom. Quia, inquit , spiritus nisi Dominum spiritus, di Theophylactus , spiritus autem ait, est chari lima, quod accipimus in baptismo codemque modo explicant Ambraser Hesmo. Canerum D Thom. ibi quamuis lauari praealistam expositionem, aliam tamen

magis sortasse literatum,quaeque pluribus

V v 3 placet

364쪽

placet addit, ut spiritus denotet superio- Α Notandum deinde est duos dari secun-

rem an .niac partem, quam etiam mentem dum Aristor. I. magnorum morat. OI. I .

appellamus , anima vero sit inferior illa Appetitus animae sentientis, alterum con- portio , quA icnsum praebct, non ciscutia cupii cibilem, qui consectatur bona sensiqvideici, sed operat ione distincta. Similis bilia subiecto conuentcntia , alterum ira-D ut A. cii locus, La os Dominum Deum tuum scibilem, qui sibi resistentibus perniciem

-ώκ. s. ex x o coria tuo, ex tota aut tua .ex tota inseri, & utrique appetitui promitti, hoc Asar. xx. m. te I ia, ubi cor pro aficctu voluntatis in loco a l)haraone obiecti propcij passionum. 37. accipitur, an a vcio pro inferiori por- nem : concupiscibili quidem spolia hocione scolui , mens dcirique pro pomin stium in illis verbis, diuidam suilia . nainnc superiori, qua Deum coni cmplamur, si oliorum nomine propemodam infinita acquc coelestia, quia Hebraice . ADJecha. sensibili uiri bonorum dclectabilium genu

est vehcmentia, ec mentis attentio, IdcO- B Ta continent tar, arma, velles, aurum, oc arque Inrci pres Moth. recte vertit, ex tota gcntum factum atque insectum, pecudes, men e . ta sic explicat hunc locum Martia armenta, animantia diuersi gene is, mul-D. Thoma. 2. -Τ. 4. an. . Et quantuis tare- tanimis, & dicitur Exod. ia. cibarian ie-gor. Nespia. non ita proprie cor ad partem liqua impedimenta. vegetallicem ictulcrit, alia tamen duo Irascibili quoque appetitui promittitur cxplicat modo a nobis tradito; ευguy. ve- obiectum, Sc bonum tuum , id autem ethio lib. 1.L docti ina GH fiana, toto ιorde, saeuillinia de Hebraeis usque ad omnium ad cogitationes ieisit, lud animam ad vi- internecionem sumenda vindicta verbis tales Opcrationes, mentem denique ad in- illis. Eu iginabo gladium meum, interficiet Επιά. I L. tellectum : Sc in hoc sensu inuitabat antia eos manus mea : Hoc enim ingenium est num. 3 S. maiii luam stultus ille diues, qui diccbat: . malorum, non satis habere , u secum ipsi Luc. ra. Atilina mea habes multa bona in annos plu- C sint voluptarij, Sc omni delitiarum gene- urn. I'. ri nos.resutasemoniis bibe, Vulare,cte. In ra indulgentes , nisi etiam proximis ma- hoc etiam sensu intelligitur fastidiu He- lefici sint, & iniuriu , maxime cum se ab Num. LI. braeoIum , quando Nume o 2I. drxcrunt: iplis laesos, de offensos arbitrantur. Illud num. s. Anima misera nauseat si per cibo isto letiis autem, ut concupiscibili, hoc vero ut ira-Pial. o. simo. N in hoc sensu intelligitur etiam il- scibili morigerentur , tales illi crant immum. 3. lud , Non tradat eum is aris nam in , - pu,qui dixerunt, mite sirmamur b'nis. E . Sap. E. rum eius,ideli in voluntatem, & asic tum ubi conatuent. ait. vcnire , quia societas num. s. eorum , ubi anima etiam ii quilicat affe- iticundiorum praebet possellionem, & viactum cordis, quo sensu dixit Ionathas ad inur creatura tanquam in uiuentute cele- I. Reg. David : fruo ιm Iue ixerit m hi anima riter, ubi Hi go ait. Sicut iuuentus exigit, 2O.n. . tua fiaciam mu, item anima Ioriatha, idest, alii dicunt, dum est iuuentus, unde illud, asscitus, Conglutinata est auima David. D Laetare iuuenis in adeli sentia tua , nam- Eeth II a. Reg. I. Reg. is. 9 A s.DIlatauit sufernus a. A que dicebat Beraclai : taci genarius sum num. 8.18.N. I. ream stam, id cli, in sernales spiritus dii . hodie, nun ruta Ggent sensisa mei acl discem α. Rest. Ista s. tauerunt affectum ad hominum perditio- nossum 'aue, aut amarum, aut delectare I9.π.3 s. ni m. 14. nem , vel ipsemet locus itaserni metaphi potest sic utinet tuum ei ti rix Ictus' Vel si ι- rice, sic etiam exponit L an. quod Salo- dire possum ultra vocem ea .roram,vel cam SV. 8. mon ait. Sortitus serim anisam bonam . id- tatricium. Vel volucrunt etiam impij dinum. I'. cst, ben:gnum voluntatis affectum , alio- ccre, sic nos oblectemus, ut nunquam sequi omnis anima rationalis creata infici- nescamus, unde OH tr. Horioixit. tur peccato originali,S: bona dici non pin Nervitia est, tua te xen sinit esse senem, test, neque vero adeo certa est opinio, de Vel etiam possunt lave verba referri ad animarum inaequalitate, secundum diffe- eam curain de solicitudinem,quam impοῦ rentias indiuiduantes , quin tutior viris si rum cupiditates ipsis ingerunt, dum Perdo fissiniis videatur sententia, qu e pares petuo solicitant,pungunt,& impcilunt, ut facit,& Iolet. 3 .ie anima,c. s.rext. I9.q. I S. saturcii tui, nullam omnino requiem peroppositam periculosam censet, δc melio- mittentes , nullum gaudium admittcntes, res operationes unius, quam alto ius in nili sorte in sola adumbrata,& mentaliter organa inclitis disposita rei ici duberi asIe- descripta, quae nullatenus reipsa suturarit , & d teriores operationes alterius in unquain est. Qua de re optime Philo lib. i. organa deterius affccta, qua de re , de art. υνι asi tor. ad fin. interpretatur verba it Parisiensi .apud Uetiricum, or Durani plu- la, In Arnus comedes ex ea O..at, se tri- Genes. 3.ra apud Philosophos. bulos germinabit tibi. Hoc eit, inquit ilic, num. II. Ducris

365쪽

soletis an ma cum molestia, laboriose A D. Auryn expositi inchoata stu visiola enim quiuis malus per omnem vitam ait,qui apparuit filius Dei, alii l gunt, ,

anima tua utitur , nullam habens caulam declaratus est Mim Dei solentia Sti,ii, ' laetitiae, ad quam gignendam nata est iu- sancti data.Θ communicata hominibu . stitia,prudentia,caeteretque sodales harum Aporiolis, per quis signa, is miracula sica virtutes. Ergo spinas, Sc tribulos producet cissima eiderunt. Est aut e duplex Hebraiit: bi , quid enim aliud nascitur in anima mus in his pol crioribus verbis Pauli. insipientis, nili assectus pungentes eam, Primus cum dicitur in virtute , He- vulnerantesque, quos figurate spinas vo- brari enim instrumento praepositionem cauit, in quos brutus impetus primos in- praemittunt, ut iam aduertimus , palsim- currit in in eorum ordinem receptus, rcs que inlacris literis reperitur. Secundus animae populatur,ac corrumpit incendio I Icbrai silaus est , Spiritum sanct stations.' Sic loquitur Scriptura, Quod si egreissim B idest, spiritum sanctificantena, solint enim ignis inuenerit spinas , S: latius vagatus Hebrvi substatinis uti loco adiectitioi una, exulterit aream, aut spicas, aut campum; filium sapientiae, & timoris appellant filii et is,qui ignem accendit. lium lapicni cm, Sc timcntona,itas is tam

Accensus itaque ignis brutatis imp stiritum sanctifications . idest, spiritum

tus in Pharaone ,& ipsum cupiditate ac- sanctificantem. Sensus itaque torrus locicendit, Se Israelitas proponit depopulare, videtur esId ; declaratus est filius Dei, ta-

dc ad cineres intelitus, ac spoliationis de- lemque se ostendit Cluilius Dominus ducere. Addit de indu Phiso. est perquam communicando spiritum sanctificantent,

aerumnosa , molestaque insipientis vita & iulcitando mortuos, opera enim iptius

consectantis, abliguitantisque qui equid testimonium perhibebant de eo, unde &, voluptatum parit, de cinctus quoscunque discipulis Dan. dixit, De reni metate qua

malitiae, S quousque tandem Θ Donec re- C audi tu . U' vidistis.ccci videt, claudiam- uertaris in terram, ex qua sumptus es, bulant, leprosi munilamur, b c enim de alia terra enim es, e in terram reuerteris. In- mirabilia opera teliantur, S. oliendunt Choatus es ex corruptibilibus terrae' cor- me cile Regem MesItam Sc prosccio ope-poribus finiens rursum in illa peracta in- ra Regem probare dcbent, ac verba. terim vitae via, non publica , 1 ed aspcra Audite proinde vciba, dc videte opcra, sentibus, tribulisque ad pungcndum, lace- quae si hoc in loco attendamus iniicnierandiumque natis obsita. Sic ij IC nius potius carnificem , dc satellitam, cru-Pro complendo vero irascibili appetitu 'clcmque barbarum, quam Reg; in , cum Ss.1. addunt insani inuenes Opprimamm paupe- ramen ij, qui loco , de potestate praeci .i num. IO. rem tantum . c, non pareamus Vi tua . ny nciat, benignitate, ta clementia dcbeant veterani revereamur canos multi temporis, prataminere. Iuxta illud Visitu priae alist autem fortitudo nVtra lex iuintiata, cis- D confirma me , ubi IIebr. lcgunt, spi. iturumueniamm ustum, quoniam contrarius spontaneo, liberali, nobili principe, disino est operibu, maris, ct improperat nobis pee- priincipibus. rM. Spiritu munificctia ,tacata letis, is infamat in nos disciplina no- iis siqi iidem decet esse spiritus principuni, stra peccata , duplici igitur appetitui in non qualis probatur ille Pharaonis. Qua

his adolescentibus explicato satisfacit de re iuste conqueritur Clemcns Alox. s. Pharao , dum Sc concupiscenti salui ita- stromat. cum de Regibus ,εc nobilibus itatem promittit,& irascenti vindictam , ne ait. Quomodo ergo sunt ν huius n- d . alter horum absque proprij obiecti ade- fere secuti hominibus meliores, qui et HIes: -ptione mandrer. . mis huius mundi sunt simi&s r Sunt enim. - Euaginabo gladium meum. Quis cum ut arbitror . similes natura . qui sunt fictillaec audiret posset exii ima te Regem csse similes. quibus autem se esse censent nobil qui loquebatur, de non potius satellitum, E late siseriores, eos issent etiam super. no& carnificem,etenim opera Regem indi- moribus. Sic ille. Quibus similia babcccarat, de probant, quod optime ostendit Bemard Visul. 9. ad quos da Epitc poslocus ille Pauli eum de Christo Domino ubi ait. Ad hoc vos Deus in sublimitate Rom. r. dicit: Qui praed Hinatus es inus Dei in posuit, ut lato maiori Ecclesic si1ς oilitati

s m. 4. virtute secundtim stiritium sanct rationis vitiatis, quato in ea eminutiori auctoritaex resurrectione mortuorum , ubi Ambro- te pra estis,& epist. 346 ad Euxen. Pal. PO-Jιus se explicat praedestinatus est , non ut tellate inquit,accepta malle in malo, quast filius Dei .sed ut manifestetur,seu prae- in bono uti,abuti est. Et certe Pharaoncm desii uetus est manifestari filius Dei . Et cuius pol ctia tota in pernicie, de extrema

vastitaten

366쪽

Detit. 32. num. 34, 2. z. 2.

Vastitatem Iiraelitarum vergit, possemus interrogare , cum eodem lex M. Vip. 34'. Nunquid potet atem habes tantum persequi, comprchendere,evaginare gladium , percutere , & Occideru, es nequa- . quam lanare,parcere, bene tela largiri, de percuntibus subuenire 3 Nouetis interi macceptam ab alio pote itatem ttiam , qui supremus Dominus cum si ait.Perentiamo, ego onabo, absit, ut cuius tenes vicem, non usurpes, & vocem praecipiis pietatis,& non potius quam audiuimus,pt eqι .rr. O, eon presendam. Θ, diuidam stolia. quae lcrudelitatis, peraeque ae superbiae insigne specimen praebet , crudclitatis inquam, quia non latis duxit persecutioncm,comprehensonem , & spoliorum ablationem, i ea insuper mortem minitatur, quod saeuissimum iudicat animum. Quando sugatus est Abner, & viri Israel a puetis Dauid persequentibus Ioab. eo Ab Isai fugientem Alner, exclambatiis Abnor ad Ioab. O, dixit. Num v sine ad internecionem ruus muero defuist8 V i equo non Hris populo ut emittat pὰUertiis arres suos.vbi TA M.q. io Ideo hoc ab Abner dictuna affetit,quia iniquum est,ut qui vincunt, interitum victis afferant, hoc enim significat illud num ad contentionem coismedit gladius 3 His cessi vel bis, de receptui canens , rcprestit persecutionem , at vero crudelis Pharao post intcntatam persccutionem,& bonorum spoliationem, ae inter suos diuisionem , adhuc mortem minatur, & proclamat, quod saeuam immanitatem probat, insuper, & dum nullum alitia mitioris supplici j genus, sedissam statim mortem Ucblaeis insigen-ὰam minitatur, quae teste Arist. In erIDises omnium terribilium maxime terribilis , eamque non alterius alicuius gladio,& manu, non satellitis,lictoris,carnificis, aut militis , sed manu ac gladio ipsius Pharaonis tribuendam pollicet ut, si ipsum velis loquentem, vel quem uis ex suis,qui mortem ae sanguitiem Hebraeorum saeuiter vocabat. Superbiae vero argumenta sunt duo illa possestiua nomina meum, &mea, Eua, εο stadium meum,inte fiet

eos manus mea.

Superbiae subnotat Deus victores eos, qui hostium vastitatem, & caedem sibi attributilent , eum ait: Ne forte superbirentho im eorum. , di erant manus κο Da -- raria. eis non Dominus fetit hae omnia . &ad significandu i non suisse in Hebraeis similem superbiam dixit David. Nee enim in graῶο suo possederant terram, o ι

chium pertim musaluatici eos, sta dei partia , θ' brachium stitim . O, Atamiaa Io Itus tui quod postea Achior dixit. I lAeu Due inuressisunt sine arcu,e, sagi ra. θ' absqu/scuto es gladio, Deus eorum pugna uis pro eis, eis, Dirit. Et Moyses monebat populum ne diceret in corde suo, Ana

trado mea, c, robur Maraus mea. haec omnia

mih; pHyis, runt. sed recordaretur Domini Dei sui, quod ipse illi vires tribuit-set, & Gedeonis gladium nominabat is, qui somnium alterius interpretabatur de Gedeone, sed electi sortissimi milites exclamabant , GLIIum Imprimis Domitis, O, dpiade Gedeonis . nempe huius, sed per illum. Et sane notatu dignum censeo , quod aliquoties non proptio, sed alieno gladio comparatae leguntur victoriae illusites inscriptura. David Goliam ipsus interfecit gladio,codemque duinceps nonnunquam usus est in bellis. Iudith quod olauerat, tgladio proprio Holofernis amputarctursuperbia dicens: Vae Dominerat giadios o-prio elira superbia ampuleruν.Et ita eontigit. Aerasse enim adeosumna qtia erat ad castit Iectati estis. 9 pugionem eius, qui in ea ista es, pendebat eo se, eumque euaginis I tam an ne it eomam rapitis esus, O pree ripa bis in eo it/m eiu ,e, ab eiu eca triti'. Et Machabaeus semper confidens cum omni spe auxilium sibi a Deo affuturum, ac suos armans non clypeo, &haslς munitione,sed sermon ibus Optimis,& exhortationibus narrauit sibi oblatum in somnis a Ieremia gladium aureum, id est, ornatum auro eum diceret: Arestes in moaditim munus G Deo. n qno deq-cies adu/GaHos pepuli mei Isia/LHaec igitur ex ordinatione diuina secta sui se videntur, ne fetui Dei prae superbia pollent aliquando instar impij Pharaonis evanescentes dicere: Euaginabo gia tam meum , Inte iser eos manus mea. Longὁ aliter dicebat David. Non ta arati meoste-οιο. io glaseiv meus non saluabis me. sed dextera Ch9ssem. ait armis utendum quidem in iusta defensione , at omnis in Deum rei exitus coniiciendus. Et Ambiss Si in arcu speranssum est, in Dei certe arcu sperandiim est, quem posuit in nube, ut a diluuio genua humanum timere desineret. Iste enim arcus nos protegit , quo & iaculatur sigittas, quibus percutiat inimicos,& aduersarios nostros,& mutas dixit. Arma militia noΠνa non carealia sunt .sed patentia Deo ad defy ctionem munitioxum si conssia desti enus,

num. T. 2. Cor. Ioianum. 4.

367쪽

TEXTUS IX.

er ouinem xltituricem extolgentem se ain. τ sesentiam Dei Dum ergo inimicus AEgyptius suo gladio,& manui futuram per liraelitatum intcrnccionem victoriam tam plenis buccis promittit,& adlcribit insigniter,prosccto superim,Dcumque prouocat, ut d cxteram suae omnipotentiae in ipsius, & tuo: si consumptionem exerat, & ipsius crudelitas diurnam pulsat,& prouocat iram,ut aliam experiatur manum fortiorem, acutiorem gladiit,& superiorem potentiam. Pro quate videndus est Bernar L ferata. 4. in Cant.

ubi ostendit,qualit ei Dei gloriam debe mus quaerere, eique sua dona,& non nobis adscribere, cuin victoriam de inimicis reportamus. Alioqui, inquit ille, sit in te, Nnon magis in Deo gloriaris propria profecto,& no Domini manum osculari con- Db 3 r. vinceris,quod iuxta beati Iob sentctiam)num. 17. est iniquitas maxima,& negatio in Deum. Si ergo ad lcripturae testimoniis propriam gloriam quaerere, propria est osculari manum : profecto qui dat gloriam Deo,Dcidicitur , non incongrue manum osculari, sic Bernar lex cuius doctrina aperte constat grauis in Deum offensa Pharaonis,qui propi iam osculabatur manum ante Operationem, sibique illius virtute multo ante arrogabat victoria, oui potius deberet Dei manu,virtutem,& opem semper implorare,& non diccte,intesciet eos maum mea. Quoniam vero, ut alius dixit, non solum oratori bono, sed etiam malo debemus plurimum, si tamen ille placeat, hie displiceat. Bonus nam tum prodest, dum imitanda proponit, malus vitanda, & H-gienda ostendit, quo etiam sensu dixit

Ambro ita. i. do Abraham cap. 6. Instruunt Patriarchae non solum docentes, sed e rantes,quibus similia habet lib. Io.ιn Luc. Narianet.. orat. I . de pace. A:gusi. 3 .de δε-ctrina Christiana G2 3 . sem. I . ἐν Cruce,

o latrone. Bernaia. Mem 6 sanctis Most. Petro,MPaulo, α β 2. Omil. 6. D Marcior homil. i. in Psas o ubi ait. Aliorum vulnera nobis prouidcxc sanitate; Π,videamus pioinde quid inimicus dixerit, ut discamiis in eo mala nostra corrigere.

ANNOTAT. I.

Expenditur obiter nonnusta circa mores aά prae Za verba

textus. MVlta nobis in irato,& crudeli Pharaone vitanda proponuntur ; hoc

ANNOTAT. I.

A cnim peridiare habui irae virium, quod si in alio illud perspiciamus maxime dctestandum apparet, sicut bene prosequiturn tomino l. 3. in cap. I. Dan. ub Isic ait. Vis ne manifeste intelligere quantum mali asterat iracundiaΤ Adlis cum aliquando quispiani rixatur, neque unim in temetipso facile hanc postes deprchend re turpitudinem,tenebris, o ubri crate ratione obuoluta, sed cum tui tibi affcctus non dominantur , tunc in aliis rem tuam planissime eosnolcas licet, timc incor B rupte , & vere iudicare poteris. Vid bis namque iratos non secus, ac insanos tui piter in medium praecipitcs ferri. Cum enim circa praecordia ira cfferbuerit, os ignem emittit,tota inflatur facies, incompositae manus amouentur , ridicule prosiliunt pedes, monitoribus, & rixam dirimere conantibus insultant, in eosque nulla ab insanientibus disserentia irruunt; &cum haec faciunt, tanquam amentes nihil sentiunt, nihil intelligunt, sed asinorum more calcibus, morsibusque inuicem in-C sultant, & profecto iracundia percitus nullum neque decorem seritare potvst, neque modestiam. Hi igitur homines post hane ignominiam,& domum ad se reuersi dolore simul anguntur,& metu, um intelligant quos laeterint, quos suroris, Scinsaniae suae testes habuerint, quippe qui in illo furore non secus ac mente capti,uid faciant non aduertunt:cum ad se re- ierint, tum demum omnia seeum reputant, num amici,num inimici ci insanienti assuerint, num viderint, pari enim ra- D tione utrosque formidant, alios tanquam reprehensores,& eos , quorum praesentia magis sibi erubescendum st: alios tanquam ipsorum malo, At ignominia plurimum gaudeant. Sic ille docet quomodo in altas iram, ἐκ irae amentiam effusere posuimus , quandoquidem, & ipsi etiam, qui ira correpti in magna incidunt praecipitia, eum postea ad mentem redeunt, Sc initent,S corriguntur, vel sola cogitatione praecedentis insaniae. LIceat proinde veluti in tabula iratum Ε Pharaoncm contemplati, & sigillatim rimari. Primo igitur sese loco offert collatio inter verba impii Pharaonis, quae tot mala sonant, cum verbis Christi Seruatoris, de quo Petrus dixit. Vorba vita aeterna Ioann. s. habes,erat enim qur si satius mellis in ole num. 68. Chri li, vel sermo Christi, quemadmodii in ore illius leonis quem occidit Samson, Iepertus est favus multis,sicut interpi cratur D. Pro Per L e PremEp. 2. I. I.

X et Caele

368쪽

, 3 6 CANTICUM MOYSI s.

Caeterum illam omittamus compara- A tici,& dcberet iustit: in exereete,se simultionem , cum nulla prorsus adluittenda aclum communis boni habere ad propul sit, & di usam gratiam dixerit Daud in sandas iniuria, , S pac in in scapulo conlabris Chtiihi eam tamen praeclare ibi in- sciuandam, iustitis opecinunrtae it dum Pol. 44. nuit August. dicens. Desesis es gratia sis poculuit,& occidi: A gyptium percutien-num. 3. Lbys tuis . venit noli clim ver grariae, icin Imbraeum: zelum autem communis

aebebast moΡum ' Aut etero tibi peccarori in ca .E. Exod. Adliue tamen in ea id quod abh/biain, ω si ossiarium ' Debita tua H- ait almus reperit idem A gust. nempe in- .mis'. or Hildira sua exoluit, magna gra- dolum virtutis , N. magnitudinem animi, a. ua nat peι agrat .Haec Magdisi. dc Zelum tuli itiae, sic enim habet : Anim ex quibun satile deducitur summa impie- et rici ci capaces. ac fertiles pν mitti xt seras i=haraonis, in cuiuς labiis mors, post- vasa estiadam,quibus in Dent, cui vi=cimo, & spoliatio resonabat. tAri sint potissimum accommodiale .s fιὰ- Hoe igitur omisso , illud sese primum rint raceptis exculta. se enim,o agricola notandum offert Pharaonem prorito no- quam terram vi Kns uitet inutitis,ta nmine non appellari, sed inimicum dici, ' iagentes sorbab eu; era x ensis aptam quia ab homine degetierauutat,& a Rege, C e se pronranciant θ ibi filicem a perifine.& in inimicum transerat, namque homo secer erad candiam cenipant talidis et ista est, quem describit Ambis . de dignitate bus habilem lx resilatine ; o quem ment mcondit oriis humane cap. 3. cum ait. Deus oleastνὰ sitiescere a tyexerint.oleti esse iti- Creator , qui hominem ad si litudinem lem, lora accedente.non . bisant. Simia suam creauit est charitas, est bonus , cst liser igitur animi mortiου, quo Moyses s re iustus, patiens, atque mitis, nurndus,& mi- grinum starem a estio imribo iniuriam sericors : ita homo. creatus est, ut cliati- perpetientem. non seruato Oiatae potesta ιι, talem haberet,ut bonus esset,& iustus, ut inultum esse non perstitit, non vinutum

patiens , atque mitis, mundus, & miseri- puctibus institis erat. sed ad ne laetitim. cors foret: Cum ergo impatiens esset Pha- vitiosa quirim,seu magna seria tarti sis rao, crudelis, & tyrannus non iam nomi- funacbat. Consimili etiam Orione pririnne hominis appellatur, sed inimicus tan- D evaginato gladia molem Asens re Duisi tunimodo , quia ab homine in inimicum ntim, aurem possetitoris absti D.quod eius transierat ; neque etiam Rex nominatur, factum Domin H salti Miaaciter eo Atiis, quia Rex nobiles, ae beneficos, S libera- dicens: RefendesInditim. qni enim gladioles spiritus gubet induere , non latronis, usu fuerit, gladia cadet. qtiid ergo M

aut carni scis , quales his verbis ostendit congratim si Peims so Me peetatum fa- Pharao, in quam sententiam notauit Li- ctus es pastior Ecclesia . Hur Moyses post

poman. in sua earena ad Exi a Deum sole- pereuistim P π tim facti es Recteν ΑΓ, re magnos quosdam ,3 admirabiles,& te- snagoga a Pieri enim non detes absia -- Mae. 1 c., glos animi motus in illis inserere , quos manitate, sed em Hab;li avisinsita e , -- num. ad impetia designauit, sic enim Moyseni sitia. rutilam extust, utem. od imgνο- elegit in ducem, & principem gentis He- όitatis aliena. ρd age patorno , Hye T cmi-braeae , mi quam pro libertate cuiusdam Ε nico. I eo ad ue earnali, tamen amora Ae Hebraeis stat tibus suic sese periculo peccatiis . reserandum quidem hoc vilium, obtulit, L AEgyptium percussit, ac de inae ver e, ditan m De sed tamen tam ma pacem voluit sua lexe percutienti He- sniam cor tanquam teria siugibus . ita se Exod. a. braeum, di facienti illi iniuriam, ubi cle- rangis τίνι uribus excolendum erat. Sic m. 11. ganter aduertit GP peltisaeria epis. Io. Augustinus. pra. Deum summam curam adhibuisse exami- Hoc etiam dixit sexeta Issis h. δε ijannm. 13. nandi Moysem in omnibus iis quae ipsum cap. l . ubi ait. Quaedam non nis me postea mittere constituerat, cum enim lioribus innascuntur ingenii; , sicut va-

Moyses sututus ellet duet populi Israeli- lada arbusta, di laeta , quamuis neglecta tellus

369쪽

num. 8.

TEXTUS IX.

tellus creat, & alia saecundi soli sylvacst, itaque & ingena a natura fortia iracundiam ferunt, nihilque tenue, Sc exile capiunt ignea , Sc seruida , sed imperse- eius ille vigor est, ut omnibus, quae sine

arte ipsius taurum naturae bono exurgunt,

sed nisi cito domita sunt, quae sortitudini

apta crant, audaciae, tum ritatique consuescunt.

Itaque tibi saepe bonam indolem in

malis quoque tuis ottendam , sed non ideo vicia non sunt, si naturae melioris indicia sunt, Sic ille. Dcinde etiam,& specimen praebuit Moyses praecellentis animi, de praeclarae virtutis principe viro dignae, dum liberauit filias sacerdotis Madian ab impiis palloribus, qui eas eiecerant, poliquam impictas canalibus volebant adaquare gregcs patris sui, cis itaque defensis, adaquauit oues earum, quis audito Iethro accersitum Moyseni domi recepit , & maritum tradidit Sephorae filiae suae , ubi Gregorius 'sten. libro de vita Modi s , agnoscit sumnaam Iethro prudentiam, qui ex hoc facto animum,

ingeniumque Moysis satis laudabile , &ad magnas res promerendas aprilm coniectauit, 'irem enim neque praemium, neque facti laus ad puellarum defensionem minime poterat impellere, non nisi iniuriatam impatientia , & naturalis Zelus iustitiae, ac praecellcns animi magnitudo ad id adigae debuit. Vndc DAMBUIius homil. i. hexameron ait. Sic erat Moysies natura 'apte compositu , ut summo semier amore iustitia , is aqui fuerit eruans ae tenax, quando vel priusquam prineipatu populi issi esset concreditu ,ram ad totius im robitatis odium natura pre- pendebat . ut ad necem ue de his ultionem expetiueris,qui iniuriam Iroximo Iri res intulerant. Sic ille. Idem etiam Eclus apparuit in Ph: nee quando persedit virum, Sc mulierem impudenter coeuntes, regia etiam sortitudine , sicut ait Eccles. Cum Lon με se si quasi cum aenu. is in ursis similiter fecit.

eruiae non eces is gigantem . oe abstulit ορ- probrium de gente st Sis iu decem miussus Mi risitauit etim, is laudauit eum in benedictionibus Domisi. Vnde D. Ambros in apolog. I. David Op. s. ait. DiuIno eluctus examinc statim probauit se indignum non esse tanto iudicio , processit in praelium, & trepidantibus caeteris, solus Go-ltim verborum iactantia,& inanis corporis mole terribilem concurrente simul

ANNOTAT. I. 3 7

A fide,ac virtute prostra ait, unius sortitudo facta ult v nauersorum victoria,& iotte caratione 4 diuina prouidentia datus est gigas ille Goliat, vi eximia virtus Dauidis digna plane imperio eluceret, sicut dixit

August. I . de riuitate cap. 13. Gigantes propterea creari placuit, ut Ostuderet non solum pulchritudinem, verum etiam magnitudinem,& sortitudinem corporis non

magni pendendam esse sapienti, Sc lib. so.

homiliar. Hmil. 6. Armatus es Doratia, ut quoniam xtate is viribus impar erat q)uasi B armis par eset. sed arma vetera qua potius onerabant. quam adis uat ant, abiecit, dic. Sic ille. Voluit enim Dcus ut illi tota victoriae floria tribueretur, quein constituerat Regem creare,& proinde ante Re- rem specimen, & animum in liberatione Iliae lis debebat praebere , ut inde iam ostenderetur futurum tandem csse ut Palaestinos, Idum 's, Aminonitas, Moabitas; Damascenos, Syrios, atquc alios vicinos populos sibi deuinceret, & vectigales regno Israelis sacerct,traiectoque I uphra C te, Mcsopotamos superaret, qua de re videndus Ioseph. I .antiquitat. cap. 7.ct segr.

Sic de Cyro qui primus Persarum Monarcha diuinitus fuit destinatus , dicitur puerilibus annis puerilem Rempubl. inter pueros eiusdem aetatis gubernat te ad instar Regis prudentissimi, rebelles, & inobedientes castigando , ita ut cum Rex Attiages eum reprehenderet, quod cum ipsis patre scruo natus esset, nobiles,&

nerosos castigasset ii constanter respondit,

se illud fecisse ut Regem. D Hinc est quod quamuis Saul electus

esset a Deo in Regem,non est tamen prius a populo Rex acclamatus, quam aliquid Rege dignum, regiumque fecisset et enim

I. ReT. I I. dixerunt omnes viti Iabes ad Naas Habero nos foederatos cir sierviamus tibi. Et ra odit ad eos Naas Ammonites , o Me feriam vobiseum foedit . ut eruam cmnium vestrarum oculos dextris , penamsevos opprobrtam in uniuerso Israel. Venerunt

ergo nuuty in Gabaa Saulis. is secuti sunt verba hae audiente populo is leuauis omnis E populus vorem suam. Heuit, is erae Mylveniabat sequens boves de agro, εν ait. Luid habet populus que plorar' Et narrauerunt ei vesia virorum Iabes, oe insiluit stiritus Domini in satu evmὸ audisset verba hae. is iratus es furor eius nimis , is assumens utrumque bouem concidit in stulta, misii hin omnes terminos Urael per manu nuntiorum Leens quisumque non exieris edisee

num. I.

370쪽

ι 8 CANTICVM MOYSI s.

eum dira crastinus meruiset constituit A ferret coram Domino de ar ete eon errat o-

Saul populum in tres paries, oe percussit nis . 9 obtigit Musi in portionem suam. Amon fue dum incalesceret dies: reii ni Valde pulchre , illum enim virtutis, Des-

autem dilue smar, atavin ιn reliλι queren- que amatorem decebat conliderata totatur ia eis duo pariter ait populus ad Sa- anima pectus desumere ex ea , quod admuelem . quia est lite . qui dixit MVl num iracundiam pertinet adimereque id ,α ab- regnabit super nos Date viros tuter scindete , ut exacta parte bellaturiente decismus eos , perrexit omnis impulus in caetero anima in pace degeret, aufertur Galgala, Uxsecerunt ibi Regem Sarei coram autem non a quouis animali, sed ab ara Domino. Vbi notandum venit non fuiste tu conlocratiotiis, cst enim animal natura tunc conititutum Regem Saul quando a contupet uni, iracundum , Sc assultorium Samuele unctus eit, scd quando regium quapropter,&rabit machinari , plerum-an:mum in liberandis afflictis foliabus B que inter instrumeta oppugnationis utun-oliendit , Ec in expugnandis per iecutori- tur arietibus , sic, dc in nobis arietinum bus Lyrannicu in viro, Iabes laeuientibus, assultorium indomitum quiddam est. Hoc quoil dixit Iosiphus ιibro s. antiquitat. -- igitui litigatricis contentiolaeque animae

sit ho s. his ferme verbis. Tunc Sauli luper tuum germen iracundum merito nomen apud omnes Hebraeos inclitum Propheta exiccat, ut sterilis facta desi- redditum, fama longe lateque fortitu- nat noxias res parete , fiatque inde pordinem viri celebrante. Dignum itaque tio conueniens amatori virtutis, non pe-

se praebuit , qui ab omnibus Rex accla- ctus , aut ira, sed horum priuatio , hanc maretur,qui publicum defensorem te prae- enim optimam portionem Deus sapientibuit, Sc liberatorem exhibuit,quod maxi- tribuit , polle affectiones excidere. Haec me pertinet ad Reges, & principes viros, Philo. Ex cuius verbis colligitur princi- unde a Rege plane excidit, & dcclinauu C pi., S gubernatori Reipubl. conuenire

Pharao dum vehit latrunculus spoliatu- maxime iram, Sc Odium cauete, excidere, rus Innocentes Hebraeos in equitur , α dc longe proiicere , proindeque cum Rex persecuturum minatur, icque totum odio, Pharao ira percitus , & odio incensus 6c auaritiae, ac crudelitati subdit velut contra ius , ic rationes seruos Dei perse- seruus, cum tamen is,qui alios rcgere de- cuius lacrit, Sc spoliare constituerit, me-bet, seipsum prius regere oporteat, quod ruo neque appellatur Rex , qui irae, ini- ostendit Philo in utroque moderatore Rei- micitiae, Sc odio se totum dederat, cum

pubi. Israeliticae, Ecclesiastico, scilicet, δc illis deberet potius imperare,neque etiam secillari Moyse nempe, dc Aarone ; in hoc homo , qui homines deberet potius dili- enim sentii interpretatur rationale sum- gere, alioqui notae hominis, ac Dei simimi sacerdotis;quod in pectore deferebat, litudines prorsus in eo, qui aliis mimi sic vero habet ita. 2. sex. allegor. Hominis D cus est abolentur, sicut dixit Gregori Nyssi e dispoliti vis irascibilis tegetur,& a ra- fen.lib.de opificio hominis, cap. s.His verbis,

. tione purgara , puraque a brutis affecti- si mortuus amor in nobis de deretur to-bus , de a doctrina sanante obscuritatem, tius imaginis notae, mutatae erunt, ut sci- confusionemque, Si a veritate retegente licet is,qui homo, & per consequens ami-

mendacium, ergo Aaron, ut alter Moyses cus dici debet, dicatur potius inimicus, exciso pectore, noe cit ira, non sinit eam sicut in praesenti videmus. efferti impetu, absque iudicio, veritus ne Illud deinde hoc in loco notandum oc- quando sibi ipsi permissa in equi morem currit, quanta scilicet securitate impius

exultans totam proculcet animam : sed Pharao de inserendis malis cogitauerit, curat, refrenatque primum ratione , ut de absque ullo Dei timore suerit locutus, sub auriga optimo discat non admodum quod cliuinam iracundiam maxime irri- habenas contemnere: deinde , dc rationis E lat, nam sicut dixit Ch f .hom. 6.is c. α. virtutibus, doctrina, veritateque, si enim Matth. Non ita peccantes auersatur Deus, sic eruditur ira , ut , 8c rationi cedat , ac quam eos, qui poli peccata securi sunt, doctrina , de non mentiri assuescat, tum imo, 3c qui ante peccata de eisdem perpe- seipiam liberauit ab egeruescentia nimia, trandis Iecure cogitant, dc loquuntur , ὁ: tum animam totam reddet placidam. At hoc suit. quod prudens Abigail precaba- Moyses totam iram , Se resecandam cen- tur inimicus David cum dixit: Nunestant r. Rer. set ex anima attollatur his meis verbis fiat Nabal inimici tui . ct qui quarunt 2 s. n. aes. Leuit. 8. sanctissimum oraculum : Sumptum . in- Domino meo malum. Cuius imprecationisnum. λ'. quit, Moses pec Ius tum separauit. ut os vis in eo consistere videtur, quod Nabal libere

SEARCH

MENU NAVIGATION