Ad canticum Moysis Exodi 15. Commentarii cum annotationibus moralibus. Auctore P.F. Balthasare Paez, doctore Lusitano, ..

발행: 1622년

분량: 568페이지

출처: archive.org

분류: 유대인

41쪽

m. s.

tur, ruotidiepauper oeciditur,rust que ex- eruditu diuites in m cupiditates e nunquid sit habitabitis supeν terram i cur vo bis ius proprium fili diuites amatumescis

natura diuites , qua omnes pauperes generat, nudos fecit in lucem, gentes cibo, amictuloculo, Mos recipis terra. Iuos ed dis.

Hine et quod Zκcharias: Principes, ac primores ciuitatis Hierosolymitanae quercus appellat: Vlutate quercus Basan, ubi Chalciaeus habet. Diate Satrapa quoniam succisus est Iahus munitus. qua metaphora inutiles Principes carpit, qui nihil boni suis asserebant, sed similes queseeubus,non hominibus,sed solis porcis, ac feris glandines serunt, & siliquas , solbsque canes, equos, accipitresque alunt, accurant,unde Ambroflibr.eis. e. I 3. ait: Parietes vos itas auro . homines nudatis . pa-mm testulae homo . ct equus tuus au--m sub dentibus mandit. Infelix, cuius in potestate est taurorum animas a morte δε- mrire. o non est υoluntas. Videndus est idem Ambros. --.sy. eum ait: Eecere-

sigiosa vidua supellectiti despoliatam δε- mum suam dolet, er tu eadem suessecta

domum tuam ornatam esse lataris non rem

pungeris eum vides in hospisio tuo lach mas alienas Similia habet August.ser. x s.

Rem exposuit Michaeas dum insalicem suae reipubl.statum deplorat, eui ob multam malitiam , multa a Deo instabat amictio.Ait ergo, Prinops postulat.is imdex in reddendo est, quorum verboru sensus est : Princeps postulat a minoribus, lcontenditque eum illis in iudicio de posisessione, aut domo , aut re simili, ut aliquam speciem iustitiae possit praetexere,& iudex adiudicat principi id, auod petit, etiam si re vera pauperi esset adlualcandum , ut similiter princeps iudici cuique

Ietribuat,mutuuinque sibi praestant in inuquitatibus fauorem, sicut exponit Hieron.& Chaldaeus dum habet: Princeps p stulat. , iudex iuisit. De pro me , es retrἰ-buam tibi, id est , faue mihi cum mihi opus suerit, & reddam tibi nunc quod vis. Remque concludens Propheta , ait:

Lui opt-us in eis est , quasi paliurus, erqui rei tui, quasi spina de sipe. i illud aduertendum paliurium esse arborem spin sim iuxta Plinium lib. I 3.c. I9. qui etiam Lib. 2 .c. I 3.ait . Ecce quoque spinae genus,

de quo Virg.eclog. s. Carduus, ' lyinis surgit paliurus aeutis. Hieron. igitur si e rem exponit: mi opti

. mus inter eor est quasi paliurus pungens,

retinens . vianorans avr inruant m b . or adunco dente eomprehendens. olenten An optimi appropinquantes sibi vel bis

Percutere aerioribus , & contumelias iaculari in pauperes, ita ut si sorte aliquid boni eis largirentur, illatam verbis iniuriam videIentur compensare , sicut eleganter dixit Gregor. LI. ΛIora c. I 4 at pictip.rum summa iniquitate vulnerant appropinquantes sibi, insuperque adunco dente comprehendunt, quia & vestes au- serunt, & bona diripiunt, & quicquid m- ueniivit ad co dente depraedantur, cumque a Deo constituti sint super gente , &iuper regna, & euellant, & destruant noxia, Sc euellant solummodo bona , & destriaunt aliena, ut propria aedificent : de quibus Diuus Bonaia.serm. 77. in Cant. Luem dabis mihi de numero praesostorum, qui non Ilus euellet subditorum marsupys

euacuan . quam vis dis extirpandis ρ Hos

igitur dicit esse optimos illius Reipubl. Et qui rectus, inquit, es quasistina δε se-

pe . quae lanam ovium transeuntium apprehendit , ac retinet, & mollia suaeque Perforat,cum tamen maioris officium sit, pascere, non tondere, aut mulgere , sicut ait Bemardus super Ecce nos reliquimus omnia . qui etiam L. de eo derat.Aixit: Pascendas viisue oues. non premendas β-scepisti. Et lib. 3. Prasis,ut prosis,ut Irouideas.ve eonsula . ut des illis escam in tempore opportuno. Quod etiam notauit Aug. t 'I23.in Dan. cum ponderat Christum Dominum pastori Petro dixisse,Pasce oves meas. non te passere, inquit ille, cogita sed oves meas , ct sicut meas pasce. non sicut tuas. Licet possemus & nos contra eos, qui sic rempubl. imo rem suam tractant cum tanto detrimento suonin , Regem Sodomae proponere , cuius populum cum victor Abraham de potestate quatuor deuictorum regum, qui eum in beIlo capi, uum duxerant,eruisset a pnelio reuertenti Abrahamo Rex Sodomorum occurrit, dix Itque illi: Da mihi animas. eatera tollo tibλVbi oleast. Audiant hec Reges. φωνὰ ,sillaei esse faeie iam animas subditorum,quam substantiam suam, quod eos arguit, qui ad pecuniam, ε, bona eorum inhiant. non eurantes an ben , aut male vivant. neque si visant, eum teneantur, eranima.Θ ceveris victum secerum curare. Vnde ego mirari iam desino morem

loquendi maiorum, diuitum , ac praep tentum saeculi , dum nobis pro beneficio eollato obiiciunt, si mala,quae possint, non D 3 inserant,

Hiere. I.

42쪽

CANTICUM MOYSI s.

inserant, quia propriam gloriam in ma- Alis inserendis ex istimant collocatam, &se de suis bene meritos reputant , si se perstites relinquant, si iniurias, de mala non inserant, si bona non auserant. Fame compul1 us abiit Isaac ad Abimelech Regem Paustinorum, ib; que commoratus, locupletatus est homo,& ibat proficienta atque succrescens donee magnus vehementer effectus est ; dixit igitur Abimelech ad Isaae:Reeede a nobM. quoniam potentior nobia factus es vallae . recessat ille,& veniens in Belsabee tetendit ibi taber- Bnaculum, ipsum deinde ibi commorantem conuenit Rex Abimelech primoribus Pallastinorum sociatus, miratusque Isaac ait: Luid me nisi is au me, hominem, quem a militia. Θ expuli titi a vobis: qui responderunt: Via in recum esse Dominum. εω ideirco diasmus e sis iuramentum internos,is ineamus foedus opaci vero ipsum adducerent in amicitiam postulatam dictit: Nihil suoνum astis As . nec fetamus quod re Laerae . sed eum paeo dimisimus, ubi se

osticiosos praedicant in Isaac , & dignos, C qui ipsus potiantur amicitia, dii nisil ab eo furati sunt Ic dum in pace d mittunt,

es aliud. Patres conseἀpti , benesium latronum. ns o commemorare posm ijs seis isse υisam, Daias non ademerint. Neque enim redolent ea verba regiam ma- Dies Litem, sea latronum remissionum,dum& vitae , & bcinis alicuius hominis iter facientis parcunt. Etenim Reges ac maiores tibi merito illud debent usurpare,uod dixit Cij Hismus homiLIK.in uxetau usU.Mihi nihil fatere . Me suum est maiam facere. Cui accinit Diuus Leo

non auferre aliena . nis laetiaris is φνο- tria. videndus Autis in Psat 36. ALDs tina a mati . Θ sae sonum , se enim ait:

Noli tibi piatara ustera si non expoliatii g

quaerit quae suerit ratio ob quam sacertextus dicat Dauidem regnaste quadra-finta annis, cum statim in computatione uiua temporis dicat regnasse vi Hebron super Iudam septem annis , & sex mens bus, & Hierusalem regnasse triginta tribus annis super omnem Israel, dc Iudam. Vnde constat regnasse quadraginta annas,& sex mensibus , quorum mensum nullam feeit mensionem dicendo regnas letantum quadraginta anni syra mente Hebraeorum sic rem aperit Hieron'. omissa igitur prima solutione , quam 1bi assignat, ait : Ex eo tempore idum rignasse diacendum in Hebron .ex quo detiictis Amaυ- chiris . de Do*s eorum Ense donia semori-hm Iuda . his qtii erant in Hebrin , e, his qMi eraAt in BetheI. reliquis qui erant in his loris , in qώibus commoratus fuerat Dauid 'so, υiri eius, scilicet antequam regnum adiret,quae expositio illud nobiqiam proponit, propterea non fuiste ann

meratos sex mentes eum reliquo tempo-Ie,quo regnasse dicitur David, etiam si vere sex illis mcnsibus regnauerit, quia nullum suis attulit emolumentum , nullum contulit munus, nullum praestitit benescium. Rex vero, ac princeps, qui suis

non prodes ,dii praeest, quasi non sit reputatur ; debet enim imitari supernum Regem , qui gloriose dicitur magnificatus, dum suis gloriam, triumphum,ac salutem impertit; quod etiam assecuti sunt Centiles , cum enim quidam in argumentum regiae potentiae Philippi iactitaret , quod Olγnthum Thraciae urbem deuastasset, soloq; aequasset,sicut refert PIM in aposhtheam. Θ L Lb. δε au lan is , tecte ei respondit quidam Philosophus , qui audierat. at qui non potest tam bellam struere..

ANNOTAT. VI.

De victoria reportata de mundo, diabolo, ac vitise.

OVoniam celebris est hoc loco ea al-leg I .i, quae agit de Christi victoria, praeto mitti non debuit , breuiter tamen aperi cnda, quadoquidem ad sequentem vetium properamus exponendii,sicut enim OH3;.-LL.in Exod. ait : Propterea GHI us mi erauit, o virat, ut tibi vince di iter aperiret, se. Notauit igitur Rupere . quod licet gloriosa magnificcntia Dei videatur, v solum exterius fructum attendamus , dum Pharaonem , &eius exercitum submersit, ac destruxit in mari; si tamen mysterium interiusserspiciamus , ibi gloriosior, magnificentiae abundantia est , ad quam nos vocad

43쪽

Diabolvi μν ascensiorem signi a vir. significati autem per mundum in hoc sensu nomines peccato subditos ostendit Aia-aa BD. tractat. s s. in Ioan quos asccndit per potest item , & dominium, quia dum homo vinci se permisit, iuste a Deo ipsus Daemonis potestati traditus est , & eius subditus imperio, ac A minio, qua de re videndus AtisHK-ου lib. 3.ri IIber. arbit. cap. I o. O Lb.de sene rarisiano capit. 3. Bolim Aom l. quod Dem non sectivor malorum e unde Diabolus dicitur an . I h. princcps huius mundi Dan. Ιχ.θ I6. Hunum. 3I. ius vero seruitutis eonditionem piose - Ο e. I s. quitur Amne sim Inro do Nabtit .e A. mum. . II. ubi Ostcndit caeteros struos, & somni, &cibi tempus habere,peccati vero,ac Dra 'boli seruum nulla quiete potiri ratione iniquae conscientiae, lirae iugiter torquet,seut prosequitur Aususinus Iractat. I. M Dan. θ E eb. Eosis hemitia IHma depascha. Hom;nis cuiust g seruus,inquit, si dia,ti Domini Di meteatur imperays. quo- .eunquis fugiendo. atie latitando euadere.Θdistinare Diquum Domiatim potest. eruus pereati quo fugIet,qu; secum se rotis quocunque fugerit,maia eo clantia persequitur se, imo non reredit a se.Vnde Bemaia. a.de e siderat. inseri, quod licet miserabilis sit sentitus coacta,qua quis in alicinius Domini seruitutem inuitus redigitur, miserior sane est ea , qua nos libere Diabolo subdimus colla. Vnde Tertu in ex-

. Lora. ad castitatem cap. I. ait: Dialoti unum est tentare quod in te est ut metis,at

non operatus in te motantatem , sed nacimes possession tantatis r quod inde etiam probatur,quia tot seruit sceptris,ae dominis debita anima, quot vitiis , scut

Mati. g. ad ea verba Marah. s. orationis Domini. num. Io. cae, Adueniat regnum tutim . ait, regnat D terra eviustas, caro, munduου, diaboλου, propterea mensat regnum Dei ad do Ak

nem horum regnorum.

Licet autem Deus potuerit hominem liberate ab hac Daemonis potestate,& imperio, sola virtute, Ze potentia, id est sine .lla iniustitia in Daemonem commissa, ut colliges ex Av Id. 3. H Iibertat D.e. Io.., de Triait.IA. I 3 .cap. I 2. θ I3.ex Leon. . sem. .de passione Gret. II.Morat eap. I 8. etenim Plinceps potest traditum reum tortori puniendum,nulla tortori facta in iuria,aut iniustitia, liberare. & absoluere reum , noluit tamen Deus hac virtute &potentia uti sed rem via,& ratione iustitiae conficete, perinde ac si Daemon propriam iustitiam in hominem habuisset, eumqὲ iuste suo subdidisset imperio;quapropter Verbum Dei sactum est homo,&pio nobis vitam obtulit,& per mare essus sanguinis , nobis viam iustitiae aperuit; 3 ac per crucem veluti per virgam Moysis, vitae aditum relerauit, vi S diuino sati Liaceret amori, & nos infinito pretio decoraret. Ideoque Bernaia. sem. 22. in Cantia. Ad eumutam pietatis tra L dis is mortem an am Diam. is de prog rso latero ργο sit pretium satisfacticviti qtio placarae Patrem Feν quod aliam pura ad vel si, iatum traxi pud Dominum αἰ serii ordia .recopiosa apud etim rademptio . Psalm. Irersm P I. 13. copio M.quia non gutta, sed undis savsinis

largiter per quisque pinnes eorporis ema -

uis sic Bernarii. Et haec suit ratio cur Lu- Luc.f. h. se. s. appellauerit passionem Christi ex- 3r. cessum. Aditum proinde nobis per materubrum aperuit, & iustitiae gladio se subiiciens, igneum gladium, quo paradis ingressum occluserat iustitia,extinxit,quoclprosequitur Moselog. serm. Pax. ubi atri De lasere furit aquam , ut paradisi

viam temperet, ignem ex pane sandyorum

memento claues eius , hie Domin m Potis.

O po eu Eeelasia reliquisse.qua hie vnvis qui Φ interrogatus,arg cofessus feret seil. Sic ille, qui etiam aduersus Centiles, Ic. notauit in sgnum huius triumphi a

Christo reportati ad mare rubru suae pansonis per virgam erucis erecta, iam olim Getiles ea inscios adorasse,se enim habet: Sod is Ueroriam adoratis cum In traphaia curces infestina sint trophao m. quibus in verbis aperte alludit ad forma veluti crineis, in qua olim suspendebantur spolia Ae- uictorum hostium in sgnu suturi triumphi consequendi, a nostro vero Moyse.

44쪽

dum equum , & ascensorem proiecit in mare,& not in libertatem asseruit, fracto iugo seruitutis , & ablata Potestate Daemonis. Vnde Aug. m. 114. ad hane vict riam redueit resurrectionem mortuorum in morte Christi, Mimiamentia, inquit,a Hiaraur . quia morata iura . . ure separauit.

Gloriose igitur debemus cantare triumphatori Domino , & cum seruar. Dip.r 3.dicere se si catera racea.hoe seu certe non immerito vitam sibi vend7 eas nosyram,

qtiod propterea praebuit suam nemo Hi ista

rur visat, sed ei 3tii pro omniam montius est. etis enim iusius visam . quam et , quis nen moreretur,exo quidem non Uuerem; etii insem gloriose toro fritι .ae voce -- nam, eumn es, qui magna em ga voce, froma omisi spiritum.

Semper tamen hoc in loco prae oculis habetiga est differentia inter Moysem, &Chiilium , quam l osuit Ioannes in sua Bann. s. prima Epist. cum d. it. Hie est . qui venis m. s. p a Mam . is savtiinem IVM CHAIus. non ta artia solum sed in aqua, e sanguin quae verba expendens D Bernaias .

ergo in aqua tantum, Itii congregatist Di-d an putilum . sed pipulum quodem non reia Iemit.nam is ipsa quorue AEgyptia liberario non Musis, sed agni Iosiasne facta os,

x6A ν,apua quem e lasa ast redemptio, sec ara vero magna est conuenientia inter agnum,& columbam,& haec illius innocentiam indicat , ut intelligeremus agni sanguine, & mansuetudine columbae nobis caeli sores rescrandas quando primo aperti sunt exii, descendit Spiritus Sanctus corporali specie simi coliuiiba in

Ilitha, , hoc ipsum prosequitur Caiet.

Ma th. 3. in hunc modum , tunc calum

eolumba . quia tunc inrhyasae o flatams, tim φ ritu mundi animalis, d est,miandaeotamba molantia non Iove a terra. Nee

6Hί. ne ammis extrasne felle inrus,veniein stiristi mansuritidinia, que ad mortem. Nec stam animaIA manstini sed etiam facundis mi. quia rapisiu/ venissat uni uerso mkndo vittisi s. se ille cum Ber- nardo prosequitur quo pacto mansueti agni sanguine nobis aptiti sunt cali, Deo reconciliati homines , conecisa persecta libertas,& ad caelestem beatitudinem vi tute crucis patefactum iter, veluti per veram veri Moysis virgam. ι Agnouit hanc magnam disserentiam, quam annotamus, antiquus ille Moyses quando dixit Miste, quem meturus es. Vbi Exod.

Rusera. optime dixit Heruis quia vester, num. I S. quo tenderes toties exesando Moses. mis- te . inquit, quem misurus es ; quem en Dominus mibti s rear etim Lae dicerat nisi illum.riai nune missu es,quom Patriarcha Iaceb annuntiaue t expectationem fore gens iam,od δελ- eeli tam arernorum

2 Hum sitim ni it adperfectiam duceres. au- num. Ic. debat vetere Dominum ut misIerat , qui mittenuias se ejectam salarem veraturus

erat. Sic Ruperi. longissimum discrimen probat inter Moysem unius tantum populi impcinctum liberatorem , & verum totius humani generis redemptorem, inter libertatem , ab Egypti seruitute , & a peccati iugo, ac captiuitate. Videndus Cho m de nartast. Dan. Bast. ubi ait: euousque Isto rimis' qnandiu manatis ectus a I cI HsUtiete adringes Chria D stum Donis iam in quo iam nautisa vox fetiris maria ferat, satefacti rabro mari, quod clauserat Pharao cum magno mus, udoleris submeous eum suo exercitu, ex nuo liber artis Moyses eum suis suauiter hisinus casis. retibi Mat, ese I re vota popuItim mo--lar ditens In monte salo ore Atine Hem, Exod. i 3.quo inerari sis de demesertis/ώ- Exed x3.ris, qui nee Δm Iiberari sint quia damna num. 3. eos inuaserant vera peccati . ac sexuistis AEnni, o Meo Domtatis duobat eis Ioan . Dann. s. 8. Cum τι fIstis Merasserit, itinc vere Ii- num. 3 6.Ε bori eritis, sec.

ANNOTAT. VII.

Prosequitur analogiam inter mare rubrum, baptimam.

QVoniam omnes serine sancti Patres

45쪽

TEXTUS I. ANNOTAT. VII.

Omnes In Mius baptimari .praesentem locum ad baptismum Chrilla sanguine consectatum Aedueunt, id etiam minime omittendum censuimus , quo melius nobis constabit qualiter debeamus seruatori nolito gloriose cantare, & ipsius lauda

aliam pulchram similitudinem, seu potius fguram se proponit. Luando, inquat,

manduciauit populus manna cum Iransis emare mirum . Mare autem Obram quid signi ter . audi Apost. Noti vos Ignorare fratres . quia omnes Parees notiri μι ntilo fuerunt,o omnes mare transierunt ut quid Ier mare trans reum; o quasi causam quarenses ab Ego, μιtisu, ait. π omnes in Moyse baptizasi sunt in nube , ct in mari. Si ergo figura maris fiantiam maluis. θecies

Ani abat mare a d bram Battismum Christi. Vnde raser Baρ ἰλι ι Crisiti nisGH K snguine eensecratu . Videndus hac de re Gregor. NUs. Lb. domita Moysis, cum expendit in mari tubro omnes penitus AEgyptios cum pharaone pariter fuisse extintios , ut nec unus reis manserit, ut inde moneamur pos susceptum baptismum, i scilicet in adultis nullum in nobis comparere peccatum vetus. Istud quoqtio. inquit ille, ab hADHis di ei-mus,quales nos pos aqua transitum esse debeamias i nnia enim ab exenisti hestu, qui, nobiseum in aquam inridis, nobiscum is Irahendum, erim emergimus. est. Nam Dieiam Luti ab aqua .gresu, AI est. is quoniam in aqua hetiem non se ost,sed -- utim indo seeum adrixit. Hia os aquam in semittite remansit. Et addit, Nee visis-νum relisti a. seruent; mira commiseream/M. sed θ se ab alio initio mitiere ines amus. pee andi seriem ad finem v ne conIIn ram di νώ ense. Hare ille, qui multa haede te ibi affert. Similia habet D.6.ῶν hia D.Curian. lib. 4. Di . 7. D. HAνι n. aus. 32 ad Ocean. D. Chrys .so I. . in Ioian. rom. 3. iamia. . Psalm. 32. o χχ. ubi de aqua baptismi se ait : Super adtiam rese-

e Anti educauit me animam meam con er-

mariata .rudem satis actum, expolians veteram homin m actisus isti . inutiens notitim edim , qui secundum Dexm ἐν artis est. Hac aqua primarum tener A elemeλtis.

sed etim Afud et mensum acceperit Spiritum sanetam. fisae mentum is iam non erit aqua solationis. sed nil rationis non erit aq- communia . sed resectianis. Poν Aram aquam Mucit. Iurgares facit 'θ-ctos, time eiaritaris. gratiae sitam;nans. Θ raptim /os : vr,mbi Mundia ueras pecea - tum faceret Stilos in spatia, sic Chi γ sest ostendit quam nobilior, & persectior iit aqua haec immaculati uni sanguine rubricata , pcr quam nobis aditus ad vitam promissam, vitarumque terram reseratur, quam illa alia maris rubri, in qua filiis Israel patefacta est via ad promisam te ram.Videndus etia D. Ambros se m. Is de υθsan. ubi aliam similitudinem,seu potius figuram ad rem nostram enucle dam , loquens de Christi baptim,o , se proponit: Ciam Sartiatoν abluitur . iam stine in nonνῶ Aapri imum tela aqua m nisdatur. Θ puri casur fons iusseratuνὼ Io modum pestilis lauaeri gratia minis, furi Hace fit euo Christiu per B IUmum , ut HIIIani sos etim confiu per subjePMM-rum.ha enim . oe eelumna ignis praeesse per mare pub-m.vo intreptatim itὸν II MI

46쪽

CANTICUM MOYSIS.

euidenter exprimituν. saltiantis hominis., I. 'Io. crimisis Iubmergentis. Omnes, inquit, sub num. I. Arisbe fuerunt. Θ omnes. in Mose baptizati sint in nrabe. in mari. Hine iam intelliges quanta cum rati ne Tertust. lib. de Baptism. Christianos v cauerit pileiculos , eo quod nauantur ex aquis in quibus vitam accipiunt,viamqueaci beatitudurem ingrediuntur , etenim cap. 3. eiusdem libri, ait: Propterea/rimis aquis praeceptum es an as proferre.Cypru-ptarea primus liquor, quia viveret, es it,

ne miram sit, in Baptimos Mira animara nouerunt. Nam i s του quoque hominis lu-randi opus seliansibus aquis absolvi - os de Ierra materia,non tam n habiti nisi su--ctu clystieetua. 3uams;Keet ante quaγ-rum Hem seo ratὰ artia in station suam supeHylae humore timo temperarant. si ex-incio in uersa vel plura prosequar . qua de

elemonii iiii m aut ον itate commemorem, quanIa vis eius . aut gratia, quot ingenia.

quot licia quantum isse mentum mando ferat, Wreor ne laudes aItia potius , quam AstUmi rationes videar eongregasse L ceteo plenius dorarem non esse dubitandum , smateriam . quam is omniatis rebus c, operibus suis Deus d possit. etiam in sae mentis pro ise parere fecit. si qua visam

ternam gubernae, en in eoelesti procnrat. Cui concinit D. meren in Epi)ad Oeean.

lieet sub aliis verbis eandem sequatur sententiam, de quibus illud solum est ad

di aso ad Baltismum. Videndus Amor

Mail. 3. imperfecti homil. 3. ex eap. 3.Matth. ubi itanum. I s. habet : Iesuε autem bastitatus confestimastendis de aqua r Non inuenio qua causa

positum est.quia eosesim ascendis de aqna: quid enim intoler . si tardius ascendesset' ego potuit se ditere . Iesus autem 5apii

Lartis ascendit is aqua : puto autem factum Christ ait mysterium pertinere ominnium . qui postmodum fuerant baptae ins id)o dixit eo es m . 9 non dixit es essese, , sed ascendit: quia omnes. qui digne secundiam omnia mombra iustitia se mari.Θeonsummati baptiean tir in Chrso . conia sesim da aqua asten M. id es, prasitinead Dinures ad disiuriarem subleuan νeressem: tii enim ingresstierant in a 3tia carnales. Θ μj Adam peeratricci . cense- sim dὰ aqua aseen itine Fiιν Dei saeti. ubi obiter aduerte quanta ratione bapti sinus primus fuerat mari rubro , siquidem per hoc Hebraeorum populus solummodo transiste dicitur , per illum vero non sinium transimus de peccato in gratiam,sed etiam pennati eiscimur, ut de terra uieci lum Deillime ascendamus.

Nec omittendus videtur optimus loeus apud Cyrae. ΗDHAL eat LM. 3. inter

multa enim quae dixit in hanc sentcntiam illud mihi videtur notandum : Ma Intim quiddam est aqua . Θ ex quatuor mundI et mentis ussarenssitis snlcherH-wtim, Angeti m habitatutam es coetam. a qui eae a MA sunt eoPII ; serra est ι --

m tortis , atqui ex artiis est etiam terra. v ante omnem rertim creaturam sex EB

diebui siditati onom stirittis Domini ferebatur se per aquasor xcjium mundI ad . principium Euange IcManis . I berario Νιον- Urael per aqua st Uepatio in nria peccatis per lauatnιm,mis mereris resamenti aqua . spinei tim noui rasamon inqua Bapsimi, & alia pleraque videnda sunt apud ipsum in Italioth. Patrum tom. 2. Facit ad praesens argumentum D. bros eum commentatur illa verba Chri ili

Domini; Oeeurret mobis homo amphoram Luc. χχ. aqua ponans. De aqua , inquit Ambros nram. Io

quid eloquar 'stiper artia ante ipsos maind. natatis stiritus ferebatur, ὀ aqua que humano stars sanguinae,ut presensium latia .erarum figura prae ederet , orbem terrarum

Duasi, qua sacramen um Chrisi esse meruisti, qua lauas omnia. Θ nori lauaris, tu incipis prima.'ia et Iesperseefa musteria .ate prineipium,in re nis veI petitis tu facis, ut finem nesciamus per te foetor tabidae μν-nA Motiuit pera ita situ miscera,asperis sati in multam seruantur aratem.per te. aisneίbtis astu corpoνίbus , dialcis ad gratiam , salutaris au vitam . suauis ad mo-Iuptatem potus iastindisti : tu nomen Proia phei s.ct Apostolis. rti nomen saluatori de

vita est,qua montibus pressa non clauaeris, qua se usis alcisa non Iraveris , qtia ter infusa non discis . omnium etimentorum

substantia, . Diuiliasu by Comb

47쪽

TEXTUS I. ANNOTAT. VIII. s

subsantia. eoelum mare, aer, terra te red- .dunt,te Prophetico perfusa tacturassit tition rigares eoiaa popularem , vomit petra te, τι de utere Saluatoris erumperes percussores,viri ni is eradiderunt se id ode regeneratione nos νa de tribus es testis, 'es en restis stini . aqua ad lauacriam, Dan. s. languia ad pretium. Disitus ad resurrectis num. g. nem, utinis ergo mihi congingat a stram

aqua portare . quam portat paterfamilias habens in superioribin fratiam magnum per aquam enλ Bapromi coelum habemin se Ambrosius. Qui eum relatis Patribus ostendit excellentiam huius aquae Christi sanguine sanctificatae , in quam infredimur, imo & mergimur,ut penitus demergantur Pharaonis satellites, peceata scilicet quae nos perpetuo comitantur & persequuntur, & dum ab eisdem exoluimur, liberamur & abluimur, aditus nobis aperitur ad promissam patriam qua de re se dixit Chosos uomit. I 1. in Matth. ubi ponderat aseeitanti Christo Domino ex aqua patefactos fuisse coelos. Ciam igitur, inquit ille, rei gratia caui paruerunt' ut distas eriam tu eiam bapsi νὼ hoe fieri . Deo te iam ad patriam enel stem vocante..haque eommum eum terra habere

sone egentam , ne e vitam ineorpoream naturam comprehendere euitatione va

rerum. Non enim ex area istim edtixit ho

minem di sed postquam appartiis niuersum

cem referre contrariam.qui tantorum Hra

ma aboleturiae desinit.nosertim mera sumit exordium. quod i in Pascha muratione Dinctum est, ia ipsum sititiast in innovasione Bapri mistis : sie Chrysost rem clarius, o quam diei posset exposuit, nobisque debitum ossicium ad veri Moysis iuge laudationem imposuit, quae ex praesenti contextu sacile elicitur, si enim Moyses cum suis corporalem libertatem , & ad promissium terram transitum sic decantat, quid nobis saetendum restat in aperto itinere ad coelum per Baptisma

ANNOTAT. VIII.

2ualiter sanctas in abenis malo

laetari liceat. Libuit hoc in loco illud aduertere,

quod in materia totius huius Catiei prae oeulis habendum est, st. Moysem &caeteros filios Israel Canticum hoc celebrasse in laudem Dei, ut eos ab inimicis mirabiliter libetauit ut diuinam iustitia, ae potentiam praedicarent, non vero vilemiam de AEgγptiorum interitu ostenderent, neque quasi in alieno supplicio tantummodo complacerent, hoc enim E longe abesse oportebat a sanctissimo,mit stimoque Moyss animo , de quo legimus,quod orat mitissimus supeν rannes Bomines, qui morabansur in terra, minime

'ire reperitur talis latitia in populo Dei electo e qua de re videndus Chrisosemiuhemia.8 . in Maria. eum ponderat illum locum : Va qui utilenti sis in Sion . cire. Et infra:L ιι eanitia admoram alter in bentes sinam in palatis is ostimo ungueto E a. Lu

48쪽

tionis Ioseph. Ait ergo Chrysost. eos , qui laetantur , quoniam iuste a Deo quidem alia puniti sunt, non patitur Deus omni no impune euadere , nam , & si inlle illi vexati sunt , sed gaudere te hac de causa non oportet. Vnde I roplieta multa criminatus , hoc tamen subiunxit dicens: Non passunt aliquid in eontrition. Ios L. Et rursus , Non ex is eae domἰe Nostio ad

plangendiam unam domo coniunctam ei.

Itaque quamuss Ioseph, ct tribus ex eo, c, virini estis ex Deis sextia punirentur, sed tamen etiam his conriten nos vult. Nam nos qui neruam sumui, quando in se timnostrum animaduers mus. conseruorumqtie aliqviem rid ntem conspeximus dea irrit mur me adridentem isse derivemus, quanto magis Dem seu ID s allarum tiraκtes rorquebis Similia , prorsus habet horis 2. Prora. 14. ad pop. Θ homil. 18. Apertus est hac He renum. I . locus in Prou b. ubi dicitur: Cum eoes δε- ρ in m eus tuue, ne gaudeas . is in minaia27- ne exultet cor tuum . ne forte siderat

Dominus , o ἀθlicear ei. oe. Quae sane suit tauio,cut C pHan.ιόν. de Iaps talitet se affectum dicat ad aliorum miseriam: Doleo, inquit, vobiscum fratres,etim singulis copulo petitis meum is mox reris,ctyon νὼ luctuosa Iondera partisipo , σ cum plo mittis suis, eum fontibus feo . cum ia

nibus. Θ me prostrauit assee si se ille Vi derat hane commiserationem iusti Noe in totius orbis eommuni illa strage,ius O-que supplicio illato a Deo omni carni, quae viam suam eorruperat D. Chus . ideo enim vult. Aom. 23. in Genes. Deum de tis clausisse aream , in qua inclusus detinebatur Noe,ut in diluuio s,luaretur, sevi habet scriptura,ne maxime tristarc-tur videns hominum genus perire,& ma Gene . . stitia consectus contanesceret. Clauis, innum. s. quit ille, Domistis faetasiem ilitas arcam. ut Graiae. quod securum feteris itiserquod autem adlatis seria retis . hia . ut ne posset

videra iustissaeneralem omnium interitum.

qui fiebat. 5 maiori Hure eonfiteretur, o

spectartiti tristi Vedria magis eruciaretur. Eius curam igitur gerens moericors Deus

non permist 'stim mel aquarum feetara

soli. ostendit affectum & commiserationem iusti Noe ad communem miseriam,& interitum, ac supplicium diuinitus datum propter communem corruptionem

omnis camis, qui etiam citata iamia. ita habet: Gatis e a foris ostium Domiatis, fami nee posset videre lupus generalem omnium interitum.1tis ebat.υnde re AH δε- νε conficeresur ; nam si e dia ora seeMmaeraei simam iliam tempestarem. d. ferississe jus in mente humani generas perdiris-

n m. communem fruispiam omnium interi

tum sminum. ν iumentoriam, is is ste dia vi ita dicam) abolitionem . mophia correptias. o valde turbastis fuisset: ιsno

rum enim virorum animas mesnam compas

sonem Merasolent, si quianao αἰuent punia, ri homines, etiam si t. qui sereunt.

Inuenies enim omnes Propheta, . is iustos

triaνtia pro Sodomitis faciebat. Genes. Ig. Gen. I g. Stetit edi Propheta eontinuo facere solebant: num. I. etenim quidam dicebar. Heu mihi Domi- Ezech s. m.delebis tu reliqtilas IsraρI' Alius autem n m. 8.inruit, Facies somίnes fictis pisces maris ni n ab nio, dueem' Haec ille.

Dixit olim Elias ad Uiab ; Vsust Do- 3. Reg. minus Deus Israel. in cata Gnspectu os i .n. r.

erit annis his ros Iunia nis Iuxta oris ' mei vota. Cum ergo sedisset in torrente Carith,& biberet aquam de torrente oblitus siccitatis, qua laborabat tota illa terra, sccatus est torrens;& cum nee se afficere.ur erga silentes homines ut caelum verbis , ae deprecationibus suis aperiret, misi eum Dominus in Sarepti a Sidoniorum, & voluit, ut ibi a muliere vidua sustentaretur, cuius tandem filium Deus oecidit , quod ubi restiuit, narrante matre, elamauit ad Dominum, S dixit: Demiae 3. Ret.

Deus meus, etiam no viduam. apud quam I .n. χα

ego utcumquae ostensor assi si,ve isto ceras stium etas ' Si quaeras curnam Deus mulieris viduae occiderit Ilium , quae instante calamitate extremum nutrimentum Eliae tribuit , igque cum hominem non cognosceret, erat enim alienigena, quae Propheticae virtutis nullam acceperat experientiam 3 Respondet Theodcre- . tus quas. 1.in 3. Reg. Matim suos altamento Propheta ossitus est ealamisaris aliorum hominum 1 quamobrem Deus aduersis eum amauis vidua eiulatus. agnotiis auia

rem ipsa quoque eausam, quasi velit Deum voluisse Aocete Eliam , ut ad calamitates hontinum humanitate aliqua assceretur, dc disceret per propriam tristitiam affici, & compati alienis misellis in moestitia, ae necessitate ipse constitutus ; quia vero neque adhuc geprecatus est Dominum, neque dixit, ut plueret super terram, ipse Dominus eidem aperit voluntatem suam dicens: si Me te Achab, ut demptauiam I 8.n. r-

49쪽

s, per teream. Vbi Theodor.eadem quaest. A perduios, ineompositosque lapides , ae

citans ait: Benjnus. ae elemens Deus vi

dens perire humanum gens , is agos quidem miserans is fetiinans dare misericordiam hune ven remunerans. o prater eius voluntatem non sinens latam rescindere sententiam , ipse venit mi senem . ad seruum Dominu , ad lutum opifex, ct te suadet . υι nubium soluat dolores . pansulingua, qua emassigauerat Tantum Theo

lateres donec eorum corpora milerabili-tcr di frumperentur , intertiantque Ac super alios ex urbe eductos, fi m v ka prosternatos transire , ac circumagi graues currus rotis serratis, qui laceros ipsorum artus horribiliter contundebam,& quemadmodum in area paleas triturabant , ut videre est 1. Reg. I x. Θ I. Paralip. m. imo& Hano existimo interfecisse, nulla enim

doret. Ecce igitur qualiter velit Deus B deinceps,mentio illius fit, sed tantum Sm qua seruos suos fratrum malis assici, poenis condolere , suppliciis fecit. Quo pacto item iusti, εἰ sancti homines solent cum sentibus flere , & fratrum suorum miseriis compati. Quando igitur hoc in loco Moyses interitum,& submersioliem Pharaonis cum omni exercitu suo celebrat, carminibusi'ue eleganter prosequitur, id totum cedit bi,qui x.Reg. ωρ. T. connumerantur inter ad . illos Dauid amicos, qui et obtulerunt I. Paral munera quando ab Absalon filio Hieru- Io n. i.

salem expulsus morabatur trans Iorda 2 .Rz. T. nem erat autem Sobi frater Hanon: Acri- num. 17.

ter admodum torsit,& occidit David praedictos Ammonitas , quia impulerant regem sine iusta causa, sed ex sola leui aetemeraria, falsaque suspicione,ut legatis in laudem diuinae omnipotentiae, quae in C Dauid raderet dimidiam partem barbae, libertate populi Isiraelitiei clarius enituit;& in commendationem diuinae iustitiae, quae promeritam nanam Pharaonis duritiei , & masitiae tuorum ius ε retribuit, non Pu at autem cum sanctitate , militia , ac iustificatione iustorum , quandoque laudare diuinae iustitiae operationem, sicut eadem sanctitas non excludit iustitiam eiusque obseruantiam, ut videre est& praescinderet vestes eorum medias u Dque ad nates, eosque se dimitteret, &conduceret contra Dauid Syros , deinde etiam id feeit recolens diabolicam eorum obstinationem, qui fuerant in causa, quod Ammonitae toties a Dauid victi nunquam acquievissent illi aliquo modo subesse, sed denuo semper rupto scide te contra illum insurrexissent.Nec itaq; mi,

in mansuetissimo Moyse, quando una die D tissimus David admisi ne iniuriam lega- promiscue iussit interfici tria millia hominum pro peccato adorationis vituli, &David,euius mansuetudo tantopere commendatur in Psalm. i3r .ubi dicitur : Memento Domine David.Θ omnis mansiuetudinis eius,acriter torqueri iussit,atque Oecidi Ammonitas nimiru, alios cultris diuersimode sicari, alios violenter trahitorum iniustillimam impunitatem relinqueret,& ne tantam adeoque irrationabilem pertinaciam inultam relinqueret, ex quibus aperte constat non pugnare cum

lanctitate seruorum Dei s pro iustitia pugnent , & promeritas pomas a Deo infictas eelebrent, quod est diuinae Omnipotentiae,& iustitiae laudes decantate.

Fortitudo mea, S laus mea Dominus,,factus

est mihi in salutem.

EXPOSITIO LITER ALIS.

Ε tes facili negotio dei ieit,at vero mihi il- Ie Dominus in euius fortitudine tota spes mihi pendet, de cuius magnitudine glorior, tactus est in salutem: Ubi distinctio notanda est in equo , & ascensore eius. Gloriose magnificatus, & glorificatus est Dominus, & magnitudinem gloriae, ac E 3 potentiae

E N s v s huius carminis est, illorum sortitudo in equis, ae

1αῖ δ' militum robore tota sita erat,

M TU. at sortitudo mea, & laus Dominus: illos superbia, & vanus tumor vel furor potius deiecit in mare , nam Deus

superbis resistit,& animos in se eonfiden-

50쪽

38 CANTICv

potentiae suae in eos,qui in se gloriabantur,ostendit ; at vero iis quorum fortitudo, & laus ipse erat, id est, iis, qui in ipso considebant, ipse saluti,ac praesid o , ipse pro equiratu,pro equitibus fuit, illi,ut ait PGI II. David, m equis, & curribus eonfidebant. m. s. Mihi autem in nomine Dei mei omnis sortitudo,& cursus, & spes salutis collocata erat, itaqi I s Obligatis tuis recid/-nt,nos aure sera smu , is eratissumn Illud autem animaduertendii est, quod cum in sacris literis ter hic versus ponatur scilicet hoc loco , ct Psa .i i . ΘIsaia 11. in Isaia o. pro sortitudine gloriam posuere, ut indicarent sortitudinem accipiendam esse gloriationem,atque iactationem sortitudinis ac si diceret Moyses, non vi mei hostes, in equis, ta curribus glorior , sed Dominus ipsa sortitudo

mca est, cuius nimirum virtute, ac sortitudine fretus, glorior 3 exulto. Illudque hoe in loco pro muttis aliis aduertendum est, quod sancti viri e et beneficiis peculiariter acceptis Deu nominare solent quemadmodum ab eo , qui in bello consecutus est victoriam , Deo au- 2I. I . xiliante, si inuocatur psalm. Dastam sanum. I. Do ne fortitudo mea; Domiam firmamentum meum. is refutam metim. is libera-tον mesu. Fuit enim ille Psalm. a Davide conditus , quando liberatus est de manu Saulis, Fc de omnibus inimicis suis,ut titulus eidem Psalmo praesinis denotat;

quando vero a mentis caligine , & caecitate, ne in hostium manus incideret, libe- AI ets. ruat iis est , sic Deum inuocat Psalm. Donum. I. MInus sitamsnatis mea.is satira mea, quem L. Cor. I. Ismebo ' Et Apost. ab insigni Dei misericordia, qua in se fuerat expertus 1 Cor. I.& a magnis contolationibus, quas in periculis positus per Paracletum acceperat, Deum vocat e Patrem misericordiariam,ΘDeum rosim eon lationis qui consiti Arno, in omn; traulatione nostra , qua regulam tradit Dianus AH ag. eat .i ale diu n. nemina drcens : In remes omn/m ferme. ut ita dixerim) Inootisoktim latidationem ad Mneso, Liatas satis progressus exponendos. atque lati andos Aiasna e fingere nomina. I inserius. quoniam et o vr ianitatis

pretirdentiam ex omnibus creatis lauridie

conuenis sic ille. Eandem etiam regulam tradit Chosi .h I. itan L ad Corint. ibi; fael: i . Benedictus Deus Θ Pater misi risordiam. niam. i. Vbi sic ait David: Detim non ilique eodem nominat nemino, nolue ab idistam rebus

M MOYSIS.

meus. Denique nune quia m ab humanitate . nune mystis a subtilia . ntinc aurem ab integro . incorruptoqtie iussicio cognomentiam acidis mitti ti/ po Iuliae prasensu argumenti rario. oe. Et, Oeeumenius in c. I

Dip. ad Ephes Detim. inquit, frango tu B Ia sulci tam materiam appellas; Deum mi se eoia artim voeans . se Deum paeis . θDeum vistratum e nune autem ipsum Patrem gloria vocat maximam enim gloriam. is hon em doniatis, seseri humanor qua omnia nobis i aeta generati nomise appellat gloriam per vocabulum apud nos

an rentius . sic ille. Sic etiam olim plerique recepti sunt in Deos ob peculiaria benefieta in homines coli ita : ita ut Liber

diceretur Ob usum vini, Caeres ob panis inuenti dona ; Hercules Ob gomita monia C stra, Esculapius ob medicinae salutare inuentum: sic ergo Deus verus a variis, &diuetiis diuinae beneficentiae officiis v in Da sortitur nomina a gratis hominibus,a quibus dicitur, Deus omnis gratiae, Deus pacis, dilectionis, gloriae, viti num, exercituum. Specialiter dicitur Deus Abraham, & Deus Isaac, & Deus Iacob, Deus Israiit, Deus Eliae , Deus Danielis : quod illos singulariti r diligeret, & peculiaribus sauoribus prosequeretur. Imo vero&ipse Deus se nominat aliquo peculiari no- D mine, vi ostendat peculiarem essectum, ac beneficium , quod praestitutus est hominibus t etenim in Zachatia , & Aggaeo Propheta sepius se nomine Dei exercituum appellat: quoniam ibidem populum hortabatur ad templi aedificationem, quam hostes impedic hant, a qua tamcnne metuacsisterent, se Deum exercituum,& Omnipotentem vocarat , ut testatur

Haec igitur fuit ratio, cur Moyses in prasenti, qui Deum omnii cientem in1ui, ac suorum liberatione fuerat expertus,& a quo salutem, re libertatem suerat consecutus , eundem appellauctit sortitudinem

Luc. r.

SEARCH

MENU NAVIGATION