장음표시 사용
411쪽
aliqua illis est cura, sic n: hil torrcnum curantium nobis est, scit Iola caelcilia,ac caelestem Patrem diligendum , Se inuocandum. Rerum, inquit ille, ac negotiorum, quae hic sunt iubens curam abiicere , &suadens solum patrum attendere, pueros imitando , quali alioqui non probauerimus nos filios caelestis Patris de nobis admodum soliciti, si solicitudinem de terrenis habuerimus. Haec est ratio cur Bern. . appellauerit bona pauperum paupertatem , ait enim strin. se visiteo iniquitat .Bona sunt diuitum duritiae tuae, ne eos paupertatis molestia frangat, bona sunt pauperum penuriae suae quibus c. illigantur,nc per incontinentiam defluant,scilicet, ab itinere capellendo,& addit de eadem penuria: pius conditor ad bonum nothrum nobis quotidie confert, scilicet, vel ad correptionem prauitatis, vel ad prosectum virtutis, sic enim melius in vitam diriguntur homines, velocius currum , citius perueniunt, Juanto minas icrrcnis adhaerent, eisvectinentur. Pro qua re videndus Hieron. in cap. I s.
Mechiel. ubi sanctos viros totis compa- Iaz, quae minima parte, & in puncto tantummodo planum contingunt, quod Scperfectis in virtute contingit, qui haben
tes alimenta. ' vessimenta, quibus tegan
tur . contenti prorsus sunt, & citatissimo cursu ad patriam volvuntur : Quamob-Psal. 7ς. rem, inquit Hieron. & ad eum dicitur: laxnum. I '. tonitrui tui in rota . in his modicis vestigiis contingunt terra,de quibus seriptum. zaeh. s. Lapides oncti volvuntur super terram. num. I s. vox tonitrui Domini, &excelsorum dogmatum personat. Personat igitur in lana vox Pharaonis contra populum Dei, cum persecutionem minatur, comprehcnsonem praedicat, dircptionem , & mortem proscra, cum nihil horum nobis noceat, neque citam nostrum lit, sed totum Dei,& proinde non multum dolendum de amissione illorum , ne ali cnorum appuli- torus comprehendatriur, si aliena bona deploremus,& caduca bona potius volimus, quam aeterna,dixit illud Tertuli lib. de patient. cap.7. his verbis. Nihil noli sum,Dci omnia , cuius ipsi quoque nos , itaque si Aamno affecti impatienter senserimis,node nostro amissum dolentes, affines cupiditati; dc prehendemur: alicnum quaeri mus,eum alienum amissum dolentes, glὁ sustinemus, & Gregor. 2.mo I c. I 3. si nos
ab illo accipimus, quibus in hae vita utimur, cur doleamus, quod ipso iudicante
A exigimur, &e. Videndus hae de re Phia. Isb. δε Cho Mn. ubi ostendit nos in hae viata alienis tantum uti post cilionibus, & ni
hil quod vere proprium dici possit, possi
dete. similia sunt, quae docet piataris. o ρ.eonstar. ad Appolyon. Vbi docet,& mouet ne unquam doleamus de amissione alicuius rei temporalis,quidus coivngcnda sunt, quae habet idem p tar .is αδε Demor, cognomento Poliorcetis de stilpone Megarens, qui interrogatus a De mctrio, virum in obsidione aliquid damni B aecepisset a militibus , & aliquid rerum suarum fuisset ablatum , respondit omnia sua bona seeu habere, nihilq; suum suisse ablatum, iustit tamen Demetrius illi omnia rest itui. Videndus Epictetus Philosophia, in Enchirci. eap. s. ubi praec pit ne in iactu ta,& amistione cuiusque rei externae dicamuς illud perdidi,sed illud reddidi. Vnde & Cis os,ini λαs ait.Nihil neque meum est,neque cuiusquam,quod a
ferri,quod eripi, quod amitti postit, quibus accinit Seneca e p. 41. dicens multa C pollum tibi ostendere, quae acquisita, a ceptaque libertatem nobis extorserunt: noliri essemus , si ista nostra non essent. Haec ergo tecum ipse versa , non solum ubi de inclemento agetur, sed etiam ubi de iactura. Hoc periturum est nempe aduentitium fuit: tam tacite sne illo vives,
qua vixilli,si diu illud habuisti, perdidisti postquam faeratus es : si non diu perdis
icquam assuescas, pecuniam minorem,
habebis nempe,& molestiamCtatiam misnorem, ncmpe & inuidiam. Circumspice D ista,quae nos agunt in insaniam, quae cum plurimis Licr3mis amittimus , scies non damnum in his molestumclle, sed opinione damni,nemo illa petiisse sentit ted co
gitat: tui se habet,nihil perdidit:sed quot
cusque habere se contigit Dixerat autem idem Sen ea us 4 nullum bonum iuuat habentem, nis ad cuius amissionem praeparatus est animus , magnae diuitiae sunt lege naturae composita paupertas: lex autem naturae quid Non esurire,non stire, non algere,&c. proinde non multum d E lendum erat de summo malo, quod Pharao filiis Israel minabatur, quibus summum bonum aderat possulendum. Caeterum aliter rem disponente Deo, factum est, ut nec persequeretur Pharao, nec comprehenderet, sed potius fugam, vellet arripere , fluctibus tamen velut lictoribus comprehensus, & ligaths ad littus diripiendus & spoliadus eiiceretur, 3c qui gladium disti ingendum proponebat, ccc x leusit
412쪽
sensit super se diuinae iustitiae gladium,
Ec qui volebat implere animam i si litarum bonis , implet potius fiuctibus, de aqua satiatus , uno sus catus , miseratri mortem, quam aliis praealcebat, ipse pet- petitur , etenim , qui iustos persequitur etiam dum eos pereulit, sibi nocet , aliquando vero sibi tantum ea mala insere,
quae aliis inserenda proposuerat, quod Philo prosequitur Id. rtiod det. per. in . ubi ait. Insurrexit Cain in Abel, & interfecit ipsum, prima quidem specie Abelem Oecisum subindicat, sin autem diligentiustem expenda, ipsum Cain a seipso, proinde sic legendum, Insurrexit Cain. se recἱ-dit seipsum, non alterum , & merito quidem , anima enim , quae ex seipsa tollit dogma pium, & virtutis ami eum, virtuticis mortua.Itaque Ahel, quod vix credas, interemptus uiuit,exemptus enim ex insi-picntis mente, vivit in Deo vitam selieissi in attestatur nobis diuinivra oraculum, quod voci rati eum ait,& clamore prodere,quae a malo socio passus est, alioquin si non amplius erat, suom o loqui poterat 3 Sie ille , qui in eandem sementiam interpretatur id , quod Deus dixit Genes 4. Camo , quid feeisti Z Idem valet, inquitniam. Io. Philo, quod nihil sectili, se etiam, δc Phatao nihil ne it iis, quos insequebatur, sed sibi potius intulit quaecumque aliis proposuerat mala. Sap. Io. Illu3que hoc in loco notandum maxinum. II. me est noluisse, scilicet,Deum, ut Pharao auferret ea bona , quae Deus contulerat
filiis Israel iuria illud : Rθυῖ It Dem impis mereerim laborum suorum qua de re
videndus est Ider FG cap. 3. num. EI. Θωρ. II .n m. 1. O cap. I 2. num. 3 s. Iubente itaque Deo vasa aurea,& argentea, ac vestes , εc magnam supellectilem rei masnam compensationem acceperunt Isia irae,praeter quam quod Deus cum sit omnium Dominus, potuit absque iniuria, liberaliter, & gratis, aliis erepta praedicta bona Hebraeo populo donare , & ita duplici nomine, ac titulo iuste acceperunt
ea omnia e praeterea in compensationem,& pretium iniuriarum , ut pluribus exaggerat Phlio lib.δε ista Mysis,maximὸ vero libertatis oppressae, quae pretio haud satis aestimati valet, ita vi per se ipsi ven-d icare sibi potuerint , quae debebantur,
nec aliter poterant recuperare, quamuis non praecepisset nominatim Deus: adde cum Irenas lib. . . p. s. quod indigniss-
me ac ingratissime gentem eam AZgrpiij
tractauerant, cui, de vitae, Ac rerum debi-
tores erant ob patriarchae Ioseph praeeed litem benignitatum. Data itaque b c bona a Deo non potuit aut erru inimicus, quantumcumque id intenderit, & proclamauerit, nam qMa Dominu dedit. Dominus aufert, sicut Iob Iob r. dixit, quod recte prolequitur,&Ost dat num. 27. AueZeν operis ime otii in affarrh. hom I. i. unde quia Iacob a Deo acceperat quae- eumque bona habebat , dixit. Minor 6:m Gen. 31.
eictu miseνarionibus tui . , veritate tua. num. Io. quam expleuisti fertio tuo ; in baculo meo transivit Ioiauiam litium: nunc ctim duabus turmis egrediar . erue me de manu farris me; . quJ ma de eum t eo . senserat
enim se iam fuisse ereptum a persecutio ne Laban modo Dco exponit, quae ab ipso
accepera otia, ut qui dederat, tueretur, ne inimicus auferret , solet enim Deus, quae contulit bona tueti , Ac eon seruare. Vnde meritis Theo aequast. I. n 3. Reg. ri- 3. Reg. det impium Ieroboam , de quo sacer te - Ιχ.n. Σαtus ait : Dixit Ieroboam in coiae sus. nunc reuertetur regnum ad do m Datii l. si
assentiri populus site , ut faciat faeia elata domo Domini in Ierusal Θ conuenetur eis popuI hiasti. Ad Dominum sutim Roseam Regem Iuda .interscients me, o reuertem tur ad eum., excogi aro consitio. Fecis duosi; los aureos , Θ d is eis : Nolite mitra e GH in Hierusalem di Eeeo si tui Israel, qui te eduxerunt de terra AEgypti. φο-sulis viis Bethel,Θ allata in Dan. Quoatotum iacit, ut acceptum a Deo regnum tutaretur,& decem tribus sub ditione sua, absque exteranis incursibus conseruaret. Ait ergo Thood Mi set, de ter infelix iste, accepta potestate , aggressus est ea habere humanis,& impiis artibus, portebat autes olidum intelligete, quod qui gessit regnum M possit illi cust dite,& c firmare.
postumus autem addere non solum posise Deum, sed solere,quaecumque contulit bona , tueri, εc conseruare. od si aliquando ob impietatem eorum,qui ea pOD sident, auseruntur, nullatenus creflas ab alio oblata, quam ab ipso Deo , qui concesserat. Constate hoc nobis poterit aperte ex cap. i. Daniel. ubi ita incipit. Anno Dan. I. tertio regni Ioaehim Regis Itidia venit Na- num. I. buthhdensser Rox Bas lonis in Hierusalem. ct ob odi m.Θ rod At Dominu/ in manu rim panem masorum domu Domini. N.quae verba expendens Theo inr. orat. I.
is Daniel. sic ait. Ne quis suspicaretur propriis vilibus usu Nabuchodonosor vrbem I eo dicatam superasse , omnesque plane intelligant, propterea quod Deus
413쪽
eam ante tradiderit, es eam gratiam, qua ciuitatum pridem euii rebat a8c inerri,
id ei reo subiecta hostibuς sse, hoc item
pet Isaiam Prophetam de elatans Auctor Isisti is . omnium rerum Dcus ait. Nunquyd furia
trahituν sic ille ostendit ea, ius Dei sunt, si quando auferantur ab iis, quibus illadita fuere , non ab alio , quam ab ipso largitore Deo tradi in dirept1onem , de hocioica:lis vid tur attigiste Nabuchodonosor , licet in te max: me deceptus fuerit, Dan. I. namque , ut ait sacer textus. Atyoniati entim. a. mas temti tu terram Sonnaar in domum
Dei ivit. Illius scilicet, quem ipse verum Deum reputabat olledens hac in te Deum non inuitum suis rebus priuatum fuisse,ut notauit etiam Theod. sed volentem tradidi ite propter ingentia populi sedlera, vi
ab una domo Dei, in aliam asportarentur,& tanquam vero Domino testituta dedicatentur, qua in Ie deceptus est, dum verum Deum existimauit illum , qui falsus
inscienter etiam colligimus gloriatum Phalaonem de comprehcnsione,& spoliatione populi, quam etiam si contingeret, non sibi, sed Deo deberet tribuere , cum
non Hors Iur sereris contra edim . qui secat in ea . nec exati etiν herea contra eum a quo trahitur.' uae enim Deus concessit bona , solus ipse & custodit, 'ii iamdiu vult,& getrahit cum ei tectum videtur,& ideo de Nabuchodonosore in potentia sua se gloriante, sic in nomine Dei ait, Theodor. oriar. . ia Daniel. Quemadmodum fieri Dnon potest , ut sponte secutis , vel serra,
aut virga moueatur, tunc enim unumquodque horum operatur, eum aliquis
admota manu ea voluerit commouere,
sc etiam tu mea prouidentia secisti, quaecumque fecisti propter eorum scelera,qui haee passi sunt:ne itaque existimes propria sapientia, 8e virtute haec tibi prospera succestisse r quod si haee nolis modeste intelligere, de arrogans supercilium c m-primere, experientia disces haec ita se habere , mittet enim Dominus sabaoth in Etuum honorem ignominiam , & in tuam gloriam i nem ardentem,&e. Melius hac in te fuit iudicium sancti Iob, qui ea bona, quae a Deo acceperat,ab Iob I. eo etiam ablata censuit, quando dixit: D
num. 2I. minus dedit. Dominus abTulit . quae verba ponderans Greg. 2.mor. cap. 13. dicit. Non
ait, Dominus dedit, diabolus abitulit, sed Dominus dedit,Dominus abstulit.1 ortas-
se eo: ni fuerat dolendum, si quod Dominas dedit, nolita abitulit C t : at roli quam non abstulit nisi )pse , qui dedit ilia rece-pri , non noltra ab tulit. Similia habet D. Chosios .ia miL s .ae patientia Iob. liis verbis: quid dicis. Domitius abstulis' Fur abstulit, & tu dicis, Demiuus abstulis' Nem: reris, nam dc Iob , qtiae diabolus surripuit, eadem , dc Dominum abstulisse dixit. Eadem ferme habet homil. 3. in I. ad Thesat. c. 3. quod ipsum prosequitur D. August. in Psiat. 3 i. cum ita ait. Non dixit Dominis diait. diabolus abstulit, intendat ergo charita vestra, ne forte dicatis haee mihi diabolus secit, prorius ad Deum tuum refert flagellum titum,& caetera. Et certe sicut Deus nobis bona sua commodauit, ita ipse eadem auscit , c lonis suis qui sunt omnes terrae babitat res, dc possessores , quae fuit ratio cur ipse
praeceperit, ut temi non venundaretur in Leui. 1 e.
prepetuum, uia mea est, inquit, is vos vir L n; .n. 23. Mena . π coloni mei estA . quom locum siem riat Philo lib. de Seraphim ver tus finem, dicens: Manifestistinae docet ius posscis
nis omnium rerum pertinere ad eum, usum ver a solum ad creaturam , nihil in perpetuum cuiquam creaturae vcnditur, quandoquidem unus est Dominus totius
creaturae possessor proprius. Cum igitur verus, de proprius Dominus reddiderit mercedcm laborum seruorum suorum, bona, se ilicet, AEgyptiorum , frustra mi natur Pharao, Comprehendam,ct diti damstolia . pertinet enim ad Dei bonitatem, S potentiam augere, & conseruare, quae ipse contulit bona,quod si quando ob aliquam uillam causim auferenda sunt, ipse qui dedit, aufert, bona enim diuina pro
u dentia, & Dei adiutor in comparata,bOminum malignitati, odio , & furori minime subiacent.
Temporalia occupare posu/it, saturare non possunt.
It lud insuper in stultis verbis Pharao
nis vcnit ad notandum quomodo scilicet, ad diuisionem bonorum addiderit animae repletioncm , cum ait; Implebitur Lucit. anima mea. quasi anima nostra his inse- num. ix.rioribus bonis repleri possit, similisque
videtur illi alteri, ut dicebat animae suae, Requiesie, comede Libe, epulare. super quae verba se ait Easii. homil. eelebri de ill
similitudine contra Suites auaros. verba
414쪽
stultissima, 4 dementiam singula renupam si porcinam habuisses animam,quid aliud ipse enumerare potuisses 3 Ita ne pecui-nus tu, ixa bonorum animae ignarus, am, ut exceptes carnalibus epulis, de quae alui
secesius recipit, animae destinasses3 Si quidem illa virtutem habui, si plena est operibus bonis , si Dei gratiam sibi conciliauit ac familiariter accinit:tunc sane multa bona habet, tune laetari potetit bona hethia. Sic ille recte ostendit quibus bonis repleri pollit anima nostra, spiritualibuς scilicet non corporalibus , quibus iquantumcumque abundet, semper tamen esuriens inanis, Ec vacua remanet,& ccnsetur , unde David dixit illum habitatu-POL rum in tabernaculo Domini: non ac-num. 4. opis in Uans animam suam . quem locum ad nostrum institutum se explicat Berianaia. Quomodo non frustra accepit homo animam, qui tanquam unum ex irrationabilibus animantibus corporeis vDii ptatibus solum sequitur carnis appetitum 3 Appollinarius vero, Graecique ser-mu omnes intelligunt non accipere in cvano animam suam, cum, qui res has vanas , & eaducas nimis , de auare ncia con
cupiuit, seu qui meminit non accepistea Deo animam , ut huiusmodi res pertractet. In vano proinde habet animam, quircplendam esse putat, S saturandam corporalibus bonis, eum solis spiritualibus
x. Cong. apta sit repleri, unde Paulus dicebat: μκum. I. in vastium gratiam Dei reciperemus . qua sola anima repletur, Ze satiatur,& de Ta- Actoν. s. bita dicitur: Hae erat ptina eleemosnis, iam 36. cum tamen eleemosynae euacuare soleant, Idc exonerare crumenas pecuniis , de horrea tritico, domusque suppellectilia , qui
tamen replent an ranam gratia, caeterisque virtutibus , ideo ea mulier plena dicitur eleemosynis,aliter enim potius vacua dicenda foret , 8e inanis , quae bona sua in pauperes erogaucrat , & ideo eodem in c. num. 39. de ipsa mortua dieitur : CD mererant Pet m emnes mi sua fit Mes, ct si tendentes ot tunica, iectes clum faeiebat ata. quasi vestes,quae paupercs pro tegebant, de fouebant, viduam G plerent, lia in hoc sensit Augelo , seu Episcopo Ee-
oe. 3. clesiae Sardis dieitur: Non λι- opera
num. 2. tua plena coram Deo meo.
aantumcumque ergo diues ille aut-mam inuitaret aa temporalia, iόsq; abundaret , semper tamen vacua inueniretur,
quae soli, spiritualibus potest repleri , Scideo illi alteri dictum cst, qua atitem para ii cuius erum ' Quae verba Ctimens
AIex Id. . SIramae. sic lcgIt, quae autem ei, scilicet anima:,paralli,cuius erunt Ubi relatiuum ei, decorem , & energiam , vel potitis irrisionem indicat illius, qui temporalibus volebat an: mam suam sasin ti, & repleri, ostenduntque Pharaonis insaniam, qui animam capacissimam replere volebat iis bonis , quae pauca admodum, & nul lius seu untitat is sunt.
Pro qua de re videndus Hieron.ine. 2I. Aiatis.cum ponderat illa verbia:Euges ν- Miat.
Meti,.sura multa ιe coni latiam, ubi ea ea dicit esse omnia , quae in mundo sunt,& in praesenti habemus, quantumcumque magna videantur, de plurima. Quid ergo
poterunt implere pauca eam animam,
quae capax Dei participatione est 3 Vnde PLiti tib qtiod do . potio, i in . copia istarum rerum inferiorum, famem appellauit, solent enim in anima notitiam veri
Dei habente maiorem samem , & sitim eiusdem Dei ingerere, qui summum bonum est, ct in quo excellentiori modo, quam in se sunt, omnia bona continentur, R ideo ille Angelus, qui Tobiam comitatus est discessurus dixit: Vsduar το- Tob. I a. bisetim maiaticare, is bibere , sed ego e bo niam. Isistati milito; osti, qui ab hominibus miriri non potest, itor . quas erubuerit Anselus videri manducare, de bibere etiam in assumpto corpore, cum enim spiritus estet, qui nutriri, aut satiari nequit corporalibus rebus, noluit, ut videntes eum hac in re deciperentur, de sortisis putarent Angclum manducare , & bibere , cum longe excellentiorem cibum in mensa Dei haberet scilicet ipsum Deum.
Haec es ratio cur Salomon dixerit: Va- Eeri. r. nsem et an tartim , , omnia vanitas. ubi num. χώaraphialis Chald. habet: Disit in verio scio. Canha, vanitarum salutam hole
mem. huius titi Vanum diisnit sine te smnum , qualia sunt vocabula nihil prorsus sigi sieantia: leinde cuius nullus usus scopus certus, licet magno studio sat, ut: in arena aedificium, de quo Matth T. Vc- Mart.
natio venti, certamen in umbra, cum num. 16
qui Austratur fine , illud autem aduertendum est cum eodem Sis . quod Salomon dum vanitatem , seu vacuitatem rerum omnium temporalium praedicat,
non id facit, ut plerique solent, qui non habent in potestate sua illa , quae delectant . quaeve replere pollunt animam.
si pollent, & appetitum faetiare , qualia
415쪽
etant ea omnia , quae vana dicebat Salo- Α mis amatur ὶ Manna igitur deserentes, inon, ted omnia abundant riturae habebat, cum p ponibus, ac carnibus, porros, ce- ut vel ex eo habet luminam auctoritatem pasquc quaesierunt,quia videlicet peruer- eius sermo . dum illa acculat, vanaque sae mentes per gratiam qui ctis dona de Ddocet, quae ipse cxpertus fuerit,nos enim piciunt, & pro carnalibus voluptatibus non omnia experientia noli ra didicimus, laboriosa huius vitae itinera etiam lacry- neque rcuera lunius experti, sed sola co- mis plena concupiscunt: contemnunt ha-gitatione,& desiderio, α cum alicui con- bere ubi spiti tualiter gaudeam , desidesilium damus , ut pro nihilo ducat, quae ranter appetunt, ubi carnaliter gemant,&homines in pretio habeant, qui illa audit inanibus pene , ac vacuis rinus implere in promptu habet illud, quod dicat, idcir- nituntur animam, solo Deo, citisque par co nos i ua parui pendere, quod ea non licipatione replendam, & occupandam. sinus experti, hanc vero totam obiectio- B Geuus ergo eum simus Dei: Non a b in AZ3.1ς. nem deleuit Salomota, loquens de iis, quae antimare auro,vel argento , aut lapide fe- num. Ly. rc ipsa expertus cst, quod quidem obsese pultura artis, is cogitationi hominis diui-Psal. s. uallit D. Eouauen. Irooemio ad Eccles Ez num esse si is, genus videlicet Dei dicinum. s. Chrysiost. tom. s f. m. de vanis-te, is breui- mur,non ex eius natura editi, sed per sipi- Psalm. . tale vita , & cum omnia vana sint,quid ritum illius,& voluntarie conditi,& adcinum. 3. rcplcre possunt animam nostram,quae ἡ- ptiue recreati. Tanto ergo ad hanc nobi Psal. 19. la Dei gloria laturatur 3 Proinde beatus litatem quisque magis accedit, quantonum. i 3. cuis, Deres 'es eiit . is qui non respicit in magis per acceptam imaginem ad simili Pro Mi. vanitates, Cr insanias falsas, beatu3 insit - tudinein illius ex imitatione renouatur. num. 3 o. per, qui non diligit vanitatem , vana et c- At vero sunt stulti,& ignobiles, qui quasi
p. is . nim latus hominis, na pulchritudo , is in abiectae prolis vilitate sopiuntur, quo num. I. fallax gratia . vani in quibus non subest C enim ad id , quod eruditi sunt non iii el-Iona. h. scientia Dei, & iniam, qui eurudiunt va- ligunt, eo etiam cognationem acceptaexuum.'. nitate;frustra. unde Iuvenal. r. I. O cu- per imaginem generosistatis perdunt.Stul-ras hominum. o ruantum est is rebus inane, ti ergo , & ignobiles sunt i j, qui superna quid insanus replendam praedicat ani- bona despicientes inania,& futilia solumniam potnis Sodomitis post deflagratio- modo exoptant ,& suspirant , virde Eeκ-nem ; Quid cibis quos amatori Menippo nar Ism.de primordys.cte ait. Quid co Lycio Phenissa parauit, de quibus Philo- de repis in terra An non repere in terra,
stra in Anolonio lib. cap. 8. de quo argu- carnem sapere,carnalia desiderare, carnamento videndus Hierony.lib. II. in dat. lia quaerere Memor nobilitatis tuae pu-Gr os homil. u Eutropium. tonet. .de le- deat te tantae deiectionis, ne ignores pul-genda inductio, qua Ascanλι Martiis n- chritudincm tuam , ut de foeditate am-gus tom. I. pag. 2 glossa magna.in Genes. δε- D plius confundaris. clarat inauitatem , ac vanitatem terrae in Mirum est , quod vocati homines ad impiis ,& in Regibus, eorumque porcn- cinnam magnam : perunt omnes simul Lue. I .
tia, opibus. dclitiis Videndus item Gn exeu*-τnses emptione viri quam videre num. I s. gor. 2 . 3Iora c. I K. Vbi vaesanam iniquo- volebat, alius e plane boum , etuos probarerum incntem ridet, quorum figuram gere- volebat. -1ubio. o societate uxoris. Vide. bant Israelitae,qui dum resectionem man- quid habet visio oculorum eum corna manae desuper percipiebant, concupierunt gna, quid probatio boum cum plena bo- olla et carnium, pupones, porros, cepas, & norum a uentia , quid nuptiae perituraepol illis cepas flagrare, quam calum Volc- cum nuptiis agni, quid voluptas uxoris, baiit: Quid enim, ait G retori signatui in cum torrcnte voluptatis, qua Deus suos manna, nisi esca gratiae, suave sapiens ad in beatitudine potat 3 Sed si oculos apertia resectionem interioris vitae bunc vacanti- Ε rent,viderent utique vilitatem rerum habus desuper data ὶ Et quid pur ollas car- rum sublunarium , inruue si oculos ad pul-nium, nisi carnalium opera vitae, in tribu- chritudinem ea lorum elevarent, dum lationum laboribus, quasi ignibus exco- ipsorum regulatissimos motus , varieta-
quenda λ Quid per pepones , nisi terrenae tem stellarum, pulchritudinem plancta
dulcedinest id per porros, ac cepas ex- rum contemplarentur: inde plane in conprimitur , quae plerumque qui comedunt templatione illius indicibilis pulchritu- lacrymas emittunt, nisi dissicultas vitae dinis , quae in calorum c o ostenditur praesentis, quae I dilectoribus suis, & non beatis erigerentur, & ab exteriori pul- fine luctu agitur, & tamen cum lacry- chritudine, internam facile indagarent,si probato
416쪽
probato consilio expendurent saeculi imgam, probarent utique, & inquirerent illam requiem, quς ideo cimia vocatur, quia post labores ad cubitum, ac quietem prae- Paratur, cum cnim beatitudo lit filiis, &sum nriun bonum hominis, nihil post eam rectat fruendum, consequcudum, L PC tendum , sicut etiam poli coenam nihil epulandum restat, unde etiam Io . ait. M. I s. Beati qai ad coenam uiuetia tim agni vo-num. 19. cati sunt. Videndus hac de te Augujs. lib. I . de Guitate Dei. c. . 7. e, lib. . Ontra Iulian. cap. I 3. 9 in Psalm. S. 2 in D s. IA . Cum ergo anima no illa, quae ad sola spiritualia creata cli, terrenis in pleri nequeat, quid stultus Pliatao clamat. Liuidam odia, impl. tur is uima in a Canerum itulte, de impie it ex esto cu- mulctur quam multis voles bonis, sc sus- sarcinetur anima tua , occupari illa quidem poterit, implcri vcro non potetit, sicut recte timui, de acute dixit Bernaia. supc: , Erce nos reliqumus omnia , ad me-dnim sere. Capacem Dei, inquit, quidquid D. o mimis est, non implebit, quid cuique 1 u licere pollit diligentius vultigato , &facile eli inuenire omnia delido antem,niaque cnim ponerc est conruplicentiae modum donec videatur impleta , donee adepta sit, quibus valeat eise contenta. Caeterum nec amator pecumae dicet aliquando sufficit, nec libidinosus satiabitur VO uptate, lic, dc crudelis quisque semper sanguinem sitit, Je ambitiosus, aut cupidus laudis humanae adeptis dignitatum
tituli , seu fauoribu , nullum exinde capit omnino remedia, itid deliderio ae liuat amplio:i. Minus autem inuenit requiem,
qui ibi placere cupit, Ic fui, , id ii , quibu iam fatuis de semetipso teistimoniis
gloriatur dicens : Mansu ma excelsa,
utans sese aliquid ei se Sec. Magis famem xc prouocant quam extinguunt , panis namque animae inltitia est , de soli beati, qui Muriunt ilium , quoniam rus sar: Obum ur. Inde est, quod naturali quidem deiiderio sum niti quiuis probatur appUtere bonum, nullam, nisi adcpco eo, requi zm habituras: caeterum errant miseri non inuenientes viam , dc scriptum est, ambu tant impk in circuitu . dum minora quaeque bona quaerentes, illud semper deside- Iant quod vicimus atque utio am si fieri
pollet, caetera omnia obtinui luci unus, e
demque procaldubio, de ipsum quod sibi
sol inii de cilci vidi re summum utique bonum desiderio quae liturus, quo caetera quoque semper cape tu non adepta. Sed
A innumera sunt haec , dc a caeteris quoque pariter requiruntur, quiad valci qui ἰηιοῦ trahit in partem , nec aliquando pol crithic circuitus peragrari. Vis puritem retincipe tranii lire, alioquin proripieris milex desidetao terrenorum, & a tum imo bono eo longius inuritietis , quod te amplius dederis ea lucis rebus,& transitoriis appetendis, in circuitu si quidem ambulas, haec Bernari quibus nihil elegatius, de aptius. in rem nOitram dici potuit, prouuli laenon eo tuimus scit bere aliud , ted ab illo B tradi cribere , ostendit igitur stultitiam pharaonis dum bonis ab Israelitis acceptis , despoliis acquisitis , putat animam suam pol tu adimpleri, quae lolis spiritu
libuo diuitiis impietur Ili via, vacuaque dum illis caret reputatur : aduertentiam tamen adirotat Pharaonis, qui dixit, implebi ur anima mea . Se non laturabitur, caeteris enim bonis huius faeculi, ut si sus- sarcinata nobis proponatur anima , nunquam tamcn eisdem sat ai abit ur, vel in illis requiescct , quod exiremae iniseriae ei C respectu illorum , qui nihil aliud curant, quam de multiplicandis diuitus,& de acquirendis denuo possessionibus, quibus
tur, saturari, de satiati pollent, rapiebimur enim bonis domus Dei, sicut dixit David Psalm. 4. Ipse enim Deus est,rui reptit in Psal. ς boni, sies2irrium nolimm .dc appetitum, num. q. 3c quia Bernar l. locutus cli de appetitu P Iox. naturali respectu summi boni, quic tantis num. s. ipium appetit vim dest, aeternae felicitatis, antelliscndus cst de appetitu naturali pro D actu clicito. Supposita tamen fide super- natu: at i olt endente, seu proponente talem felicitate, quod si de appetitu innato intelligatur Iernata. appctitus interpretandus eli naturalis cmitariue : quamuis supcruaturalis iit obiective,& terminati-ue : atque ita satisfaciamus Doctoribus scholasticis, qui multi sunt in constitu n-do in nobis appetitu naturali ad summam Dei adeptionem, Je posscssionem non solum naturalem , sed etia si pernatu uici M. Illius autem quod Perri Mia iras Priatum, E seu desiderium nostrum nullam requium habiturum , nisi adepto summo bono ratio a priori est, quia appetitus noller cum non sit ad hoc , vel ad illud dumtaxat l, num, sed communiter ad omne bonum, dato illi quolibet bono caret adhuc alio, cuius est capax ,&proinde habet priuationem illius: priu uio autem parit dLsiderium , tunc proinde satiabitur appctitus, cuin priuaIione carebit: Illa vero timccatcbi
417쪽
carebit, cum omne bonum praesens, po G Ascli .unque retincbit,id quoniam solo Deo
continetur, coerceturque Omne bonum iuxta illud Exod. 33. Ego osten m mne
bonum tibi, illes , me ipsum nam, quod est bonum si inpliciter continetur in Duo tali aliter, eminenter autem, quod non
simpliciter tale , cuiusmodi elt omne bonum ereatum: inde est,ut solius Dei pol- talione repleri, & satiari appetitus possit
Eumanus,qua de re copiosus est D. Tia m. lib. 3. conre genI.eap.63. Videndulque est Bernaia serm. de primor i. oc. cum ait. BSie se habent uniuersa sub Iole, ut nihil sit in eis vere itici indum, sed ab uno semper transire velit homo ad aliud, solaque vicissitudine releuatur utrumque , ac si erosiliat ab aqua in ignem, & inde rursus in aquam resiliat, utpote , qui neutrum surre possit, omnis siquidem laboris remedium , alterius laboris initium est , quod etiam luculentius habet idem Bernari rνae .de diligendo Deum. ubi ait. Videas iam multos praediis, & possessionibus ampliatos , adhuc tamen indies C agrum agro copulare, atque infinita cupiditate allatare terminos suos. Videas, &qui regalibus domibus, amplisque habitant palatiis,nihilominus quotidie coniungere domum ad domum , & inquietaeuriositate aedificare,diruere,mutare qua drata rotundis, quid homines sublimatos honoribus , an non insatiabili ambitione magis , ae magis totis viribus conari ad altiora videmus 3 Et horum omnium idcirco non est finis, quia nihil in eis suin mum singulariter reperitur, vel opti- Dmum. Et quid mi tum si inferioribus, Zedcurioribus eontentus non sit, qui citra summum, vel optimum quiescere non potest 3 Sed hoc stultum,&extremae dementiae est ea semper appetere, quae nunquam non dico satient, sea nee temperent appetitum , dum quidquid talium habueris, nihilominus non habita concupiscas, Nad quaeque desuerint, semper inquietus
anheles. Ita enim fit,ut per varia.& sallacia mundi oblectamenta vagabundus animus inani labore discurrcns fatigetur, Enon satietur,dum quidquid famelicus inglutierit, parum repetet ad id , quod superest deuorandum , semperque non minus anxie cupiat, quae desunt, quam quae adsunt laete possideat, quis enim obtineat uniuersa Sic directo tramite voluptasperi ersa contendit ad Optimum, festinat ad id, unde possit impleri: imo vero h is anfractibus ludit secum vanitas,incutit
iniquitas sbi. Si ita vis adimplere, quodvis , hoc est illu.Papprehendetre vis, quo apprehenso nihil iam ampl)us velis .Quid
tentarc opus est,& caetera Cui riς per Jcul a , & longe antea morieris, ouam hoc circuitu peruenias ad Optarum. Hoc crgo in circuitu ἐρον ambulant,naaiae lito Repetcntes, unde finiant appetitum, & insipienter respuentes unde propinquem fini, finem dico, non consumptionis, scd consummationis, scd consumi vacuo labore accelerant,qui rerum nugis spccie,quam auctore desectati, prius uniuersa pcrcur rere,& de singulis cupiunt experira, quam ad ipsum curent uniuersitaris Dominum peruenire , ideo melius est me incum inito Psal. 36.
niam quidem, ut Sapiens loquitur, & insipiens experitur : xitii diligit pecuniam, Eceles s.
riunt, sitiunt iustitiam , ipsi satura- Mart. s.
Est autem optima in praesentem rem explicandam ea similitudo, qua utitur LMdorie. Let . in Psalm. Σε .Etenim sicut ille, qui galerum capiti opericndo aptatum, vellet pedibus inserere,& ocreas capiti aptare, nec pedes calceatos haberet, imo nudos, caput tamen ipsum nihilo magis texisset, ipsumque amisisset artis usum, sic etiam is , qui animam replcre vult terrenis,& satiare temporalibus frustra laborat, & inanem reddet animam,
quae solis spiritualibus repleri, soloque Deo satiari potest , ad euius fruitionem
conflita est, & caetera infra Deum inepta illi omnino sunt, & inadaequata. Vidcndus idem Legio. ad illa verba eiusdem Psalm. Vnam petρ a Domino, hane re)νιi- Pol. 26. ram. Libido , inquit ille , atque cupidi- uum. 4.ras plura appetit,neque satiatur unquam, at recte constituta ratio unum bonum,
quod , & ipsum summum sit bonum,
desiderat. Catia reprobus, & terrenus a possessi
ne di nominatus est, ut ex sacro textu constat tac-c . At vero Abel probus,ac Deo Gene . 4. probatus a vacuitate , ac vanitate denO- num. I.
minatur , illud autem hac in re dubium
virum sic dicatur ex eo,quod propriae vanitatis, seu vacuitatis conscius, quaecum inque in se cognoscebat bona , ad Deum velut Auctorem referebat, sicut exponit Ambroslib. i is Abel, π Cais, eap. I. vel ex eo,quod agnoscens vacuitatem, & vanitatem rerum omnium sublunarium, sola spiritualia, & aeterna curauit, quae Vera sunt bona expetenda, & amplectenda. At
418쪽
vero si Abelis nomenclatura leniter scribatur,pro luctu accipitur telle D. August. is . . e Gultis e Dei , eop. IS. or Origea. tr.ι r. Σό.M ALVth.9 DYὸ h. I. Anti nitat. 2 3. Luctus enim iugiter, qui recte agnoicit qualia sint huius mundi bona, dum quantum pro eis homines laboris
insumunt, quant unque In ers conquircndis insudant expendit, vel ctiam luget prae desiderio suturorum bonorum sulpirans illam aetem ni requiem, veram laetitiam 3: inaesectibilcm thesaurum. Alij,
ut Lusiinire. Ab lem interpretantur,nihil, eo, quod nihil ducat quaecumque sese OLscrant bona,cum sciat nihil omnino clse,q iidquid Laberi potest in hoc exilio, respectu eorum bonorum I aeua nec oculus i iit, nse auris audiuit, ea tamen habet
Deus praeparata diligentibus se,& praesentia arbitrantibus ut stercora : in quam sententiam interpretatur D. August. illud LI. Psalm. 1 I. in exposit L. Edent pauperes, o 27. f. sturabuntur, sic vero habet, Dominus est diuitiae pauperum, ideo inanis est domus, ut cor plenum diuitiis sit,diuites quaerantunde arcam impleant, δc pauperes quaerant unde cor impleant, dc videte fratres, qui vere pauperes sunt, cuius rei Aiurtes snt, quia non in arca, non in horreo, vivent corda corum in saeculum saeculi. Ideo ergo, dc primus tuitus, nihil, appellatur,
quia nihil in hoc mundo desiderat, sed
perpetitam sectatur paupertatem, ut veras sibi acquitat diuitias, quae non contingunt nisi iis,qui nihil de terrenis possederunt. Similia habet in Psalm. 32. ubi inter
alia ait. Cum beatin fueris, mel or utiliis eris, 'Mam cum miser es,feri autem non potest. vi res deterior te faciat meliorem te. Homo es, deterior te est quidquid cupis. quo beatus esse desideras, aurum tuentum, J libet eorpora qiuibus Inhias acquirendM.
possidendis. si uendis, inferiora sunt te. Vis esse melioγ te, auaru per qua id fiat.δεω- rura sunt te. Accipe ergo fidele corasilium:
melior te vis elymus,omnes nouisucs,omnes volumus: quare quod est melius re, vetaim essetaris melior re: intuere nunc ca
tam , O terram , is non tibi sic hae pulchra corpora placeant, ut eu feri beatmvrsis. Auare . quid inhias calo , ct terra' Melior est.qui fecit calum π terram, ipsum visurus. 'lum habiturus es, aurum si vo-
Deris , sine non habebis . Deum eum -- Derti, habebis. Eeto desiderate, ut habeatis . tuue demum beati eritis. Hae Aola beati eritis re meliore, quam vos estis. me nores eritis. Deuι est, inquam , metior te,
Α rui fecit te. Sic ille .cui suffragatur D. Hir.
ron1m. in D . a I cirruati cisti. M tem. . ubi alludens ad illam emptionem l epulchri, de qua Genei quando, Abraham appendit pecuniam in pinutionem sivi ac Lquam Ephren pollutauerat . auten ibus Mys Heth.Iuadringentos siclos arxentPIrobata monete publica. Ait ergo HieronymQuid mirum si paupereulus, & peregrinus in terra aliena scpulchru emit Abraham a filiis Heth O veritas, o altitudo sapientiae, Sc scientiae Dei, quid est sepul-B chrum 3 Locus quietis, ubi iuxta munda rationem defunctorum corpora collocant vera ergo intelligentia locum-sibi requietionis pater Abraham fide sua , 8c conccmptu pecuniae comparauit, possi-de. t ille pecuniam, nos sepulchrum. Sic ille requitan comparandam docet pecuniae , 3c diui tum transmissione , aliter minime habendam in inferioribus bonis, utenim fecit nos Domitius ad se , de inq)uietum est cor nostrum donec requie eat in illo, proindeque in nullo alio po- C terit requiescere , quanto magis repluri, nisi in Deo. Insaniis proinde deprehenditur Pharao , dum eomplendum desiderium suum ex illimat, 3c animam suam replendam praedi eat spoliis Israelitarum , de qui ca-ὰucas,& inconstantes res inhiabat, in supplicium huius insaniae, undis repletus interi it , ut malo suo discat stulte locutum fuisse , de nos in alieno capite discamus,
non porcorum s liquas Exoptare, non vinum aspidum , quorum primum famem D potius irritat, secundum vero sitim excitat, Se prouocat, sed vera bona anhelare, quae comparantur non mala inserendo,
sed potius patiendo , dc bona operando, ae largiendo. Fugiamus insuper, de vilem huius Regis indolem, qui tam sitibundus bona IGraelitarum quaerebat, de de eis quasi iam acqui litis inaniter gloriabatur, cum tamen, sicut dixit Clemens Alexand. 2. pa-dvox. cap. 3. Verae diuitiae sint paupertas cupiditatum : & vera animi magnitudo E sit , non propter diuitias sibi placere , de magnos spiritus sumere, sed eas despicere , non aequum studium suum in eis ponere,quae volenti lieet, vel etiam ex foro emere : adde , de nolenti auserre potest tyrannus, de solus stultus suspirare. Vnde D. August.in Psal. m. ait. Infelix anima abundat, sed abundat nequitia , abundat malitia ; at vero Christianus homo , non
debet abundare , sed pauperem se debet
419쪽
eo unoscere, eis habet diuitias, scire de- Α stragem aliorum , quidquid possum , di-betquia non habet diuitias vera , ut alias rigere : quo sensu intelligi potest illud:
desidetet, qui falsas desiderat, veras non Ecce constitui te Deum Pharaonis , quod Eoae . quaerit: qui autem rectas quaerit, pauper non in producendis ranis, caeterisque ani- numa. i. est , dc recte dicit, pauper, o dolens Ium malibus , aut conuertenda aqua in sania ego. Et deinde addit Augustin. quando Suinem, infligendisve plagis consistebat, laudatur diues,quid dicitur Multum di- sed potius in malis auertendis, de in adhi-ues est, nihil illi deest, si nihil eupit nihil benda medela damnis illatis , etenim illi deest , si autem adhue eupit maiora, quando Moyses aliquod inferebat suppli-
quae habet ad hoc accesserunt diuitiae, ut cium impio Pharaoni, si ille sub Dei fla- egestas eresceret. Vnde non stultum so- gello diuinam opem implorabat,& Moy Ium dicemus hune Regem , dum tempo- deprecabatur, ut impositam poenam ratibus intendebat replere animam solo B remoueret, in hoc Moyses se Deum prae- Deo perfecte complendam, sed pauperem bebat, de probabat, quod hiala illa au insuper, de miserum, qui alienas diuitias rQbat, δc deprecantem exaudiebat, nam sic exoptabat. cum illa potestas a Deo promana1Iet, Dei naturam reserebat, de imitabatur: longe
ANNOTAT. VII. aliter sese res habebat in Magis Pharao
nis,qui cum ex diaboli pacto, eiusque vise
Iniqui cum potestatem habent, . tute , N potentia signa ederent, in perni-β ι . . ciem, & incommodum ea patrabant,pro-
eam In pernIGem avorum inde plagas poterant inferre , supplicia conuertunt. suppliciis ad sere , mala malis cumulare.
ea tamen auferre nullatenus poterant,
ILlud etiam hoe in loco aduertendum C quod prosequitur origen. homil. I 3. in
occurrit Pharaonem potestate, Ac mul- Num. Cum ita inter alia ait. Produxerunt
titudine exercitus sui gloriantem nihil AEgyptiorum Magi sciniphes,sed non po- nisi in perniciem,& exitium Israclitarum tuerunt repellere eas,Moyses vero Sc pro- proferre, quod proprium iniquorum hin duxit eas, dc restituit, Deus enim nosterminum est , pro potestate scilicet, dc pro delere facit,3c iterum restituit, contraria voluntate eos amigere, de persequi, quos autem virtus male quidem facere aliquid odio habuerunt, quod dixit Philo lidi. de potest , sed restituere in integrum non praemio Or poenis,his verbis. Quoties idem potest. Sic ille.& hostis simul,& Dominus imminet,quis Hinc est, quod , sicut resert Plutareh. sustinere queat Quando potestas ei prae- in sophthe m. cum quidam potentiambet laedendi lieentiam , nee voluntas de- Philippi Maced. maxime commendare est propter inueteratum odium , quod D vellet, quod Olynthum Thraeiae urbem utrumque repertum est in Pharaone, m- euerterit, soloque aequauerit: Scite alius m a scilicet regni potentia , dc odium in- illi respondit, atqui non potuit tam bel- ueteratum in Israelitas , quos a multo iam struere, quibus verbis subnotauit aliam tempore modis omnibus persecutias terisis insipientiam , qui Philippi potensii erat; longe aliter hoc cernere est in tiam potius deduxerat ex eversione urbis, Christo Domino, qui quo tempore se po- quam extructione , de iandatione illius,
tentem praedicat, statim eandem poten- cum recte potestas potius comprobeturtiam in nominum remedium , de utilita- ex collatione bonorum , quam ex illatem conuertit: Etenim ubi primum dixit tione malorum , quapropter iure optime.vit. Matth.υhim. Data est mihi omnis poteum mo gloriabatur August.Caesar se Romam aeum. 18. in ea . O' M terra , illico adiunxit, quasi Latericiam accepisse , marmoream vero per necessariam consequentiam. Euntes E reliquisse. ergo docete omnes gentes baptizantes eos Est optimus in hanc sententiam ille lo- in nomine Patris, Cr Fili1 . oe Spiritus cus Ambros lib. 7. in Lur. cap. Io. ubi lo-
sancti, decentes eos seruare omnia . cte. quens de missione Apostolorum ad prae-Hine igitur ad nostram institutionem de- dicationem Euangelij, ita ait. Non virgas ducimus iustos , Ze pios viros , qui Dei in manu iubentur tollere Apostoli , sievestigia sequuntur, quando potestatem, enim Matth. scribendum putauit, quid Mart.Io. dc iurisdictioneni nact i sunt, eam in alio- est virga, nisi praeserendae potestatis in- num. Io. rum utilitatem conuertere , e conuerso signe , dc ulciscendi instrumentum dolo- autem pcssimos homines in perniciem,Sc ris Z Eos ergo misit ad seminanctum , qui
420쪽
non cogerent, sed docerent, nec vim po- Ateitatis exercerem , sed doctauiam humilitatis attollcrent, nee enim Dei maiestas manifestatur hominibus malum aliquod infligendo , sed quocumque potius tollendo, G ptius benignitatem, Sc bene
uolentiam olluntat , deinde cum Opus iactit Iuttitiam piovocatus exeiit, at Vero e contra in Iqua potet as mbit priusquam mala profert, nihil libentius inieri , ideo Pilatus dixit Chri ito Domino: Nescis quia pote: acem habeo crucifigere te. o dimittere te 3 Ubi primo loco crucCm, loc mortem loquitur , eamque Poteitati connectit, quia impi3 1e Potentcs potius mortem inserendo, quam vitam largiet . do ostentat, sicut videmus in Piraraone, qui nihil niti malum loquitur, minatur,
unde singulare Dei beneficium est potentiam adimere iis , qui illa ad nihil
aliud, quain ad malum abutuntur. Notauit hoe eleganter Phao lib. de Chombis. in Salam . qui vocatus a Balac , & in via impeditus ne progrederetur ab Angelo, iqui in angustiis duarum maceriarum,quibus vineae cingebantur istetit, eoque Vis . Asina cui insederat Baiam iunxit Ie parieti, et iste verberabat eamsen et . , iterum, aperiensique Dominin os inna Acuta est. Luid feri t bi ρ Cur percuris me . ecce iam tento . Reqondit Balans , quia commeruiasti. is illusi ii mihi; υtinam haberem gladium , ut te percuterem. Haec igitur pinstrema verba expendit Philo piolata sitisse a Balamo contia irrationale animal,quod
nullam omnino culpam commiserat, L
nitri , quod non procederet in via , impediebat Angelus , Balam vero gladium tunc temporis volebat habere , ut inculpabilem percuteret asina in. Ait ergo Phiala : Gratia maxima conditori, qui sciens imprudentiae rabiem, non dedit tanquam surenti gladium, ne quosque obuios maligna clade conficeret: ubi vides appellare malignos, furentes, ac pene amentes
eos, quibus ii districtus gladius committatur nulli omnino parcent, nec iustos re-ucrebuntur,nec innocentes pertransibunt, nec causas expendent, nec culpas discernent, sed in ore gladi j cuncta ν allabunt. Si ver , aduertas gladium in sacro,ac profano sermone potestatem , Ac iurisdicti
nem importare, meliu innotescit Philο- . nu locus, enimuero Ea Me. e. c. dat Iudi- . cis in manu gladium , & Sapient. I 8. dicitur : Omnipotens sermo tuus de eati a re-. g... μι sedibus . durus bellator tu mediam extermini, terram presiliuit, Harim aeut- insimulatum imperium tuum fortant. quod tabcita reddit: Umnipotens sermo tum. bellator durus . aesitum gladium minimὸ fictum mandarum tuu ger s.clarius Complut. Omnipotens sermo ture . rus betator in mediAm perniciosa prosiliuit terra .gladium acutum, non simulatum imperium tuum ferens. Se responsum est a discipulo, Eere goisi duo hie. humanarum , diuinarumque terum potestatem sub Christiatnae Reipublicae principem perruenturam praemonstratum asserunt scime omnes Inter pretes , dia Cluistus in Ore dicitur habere gladium, Apoeal. I. ut significaretur eius potet as, quae solo verbo omnia possct eLficere iuxta illud: Irae dixit, eae facta sunt mandauit, is creata suxi, quem locum
expendens Ambroflib. I. hexamer. c. 9.ait.
Non ideo dixit, ut sequeretur Operatio, sed dictio absoluit negotium , unde pulchre Dauidicum illud: Dixi factasunt. quia dictum i inpleuit ei sectus,quod etiam
significauit Patitus . dicens : Portans νm: via verbo virtutis sua. 3c Genes. i. Benedictio Dei nihil aliud ligmficat, quam generandi potet atem contulisse. Haec ergo summa potentia Dei in verbis significatur iii gladio, quem ore dicitur malare , & apud Chaldaeos hoe idem indicatum videmus,cum Darias vaginam Acinacis, quam gellabat Persico ornatu conspicuam habcrct , longe antequam Alexander e Graecia moueret in Asiam,
eam ornatu Graecanico communiri tul-
sit, quo Licto Chaldaei responderunt, im- perium , quod Darius obtinebat in eorum i vcnturum, quorum arma imitatus esset, & Suet. Tranquiι. in Vitellio c. g.
memorat ipsi vitellio Iuli j gladium strictum detractum e delubro Martis in prima gratulatione porrectum. Et Herodian. libr. inter luprema honoris decora,
signaque Plautian Siti, ensis gestatione numerat, & Dio Casur. lib. 33. Narrat
Augustum gestandi gladij potestatem so
lis fine isse potestatem Proconsulibus, Legatisve, quos ad infestas mitteret pro E uincias, reliquis vero negasse, quo licentia necandi multos adimeretur, ii
di Eque etiam Regi Romanorum , Polonorum , & aliorum , gladi j ab Archiepia
scopis porriguntur cum in regiam inaugurantur potestatem.
Compertum igitur cum sit gladium potestatem, & iurisdictionem significare. vides iam ad quid Balam gladium optabat, nempe ut animal omni prorsus culpa