장음표시 사용
431쪽
et tum, si e tamen non sit insolitum , sed A maiori,vel minori, pro ratione maiorum ordinarium , & prope quotidianum iam vel minorum Angeli virium , consequens admiratione carebit, iuxta illud Algus . esise videtur, ut praedicta opera fieri opti-
experientia probatum , t cf. 2 . in Dan. me queant per causas naturales creatas,
Hominibus quotidiana vilescunt; ut pe- nam , quod attinet ad quaestionem de δε- ne nemo dignetur attendere opera Dei cto, quamuis demus tuisse ista opera a mira, & stupenda quibus totum mundum Iaco immediatu cffecta,& non vllius Anaxegit, quocirca rationem' miraculi iam geli, aut naturalis caulae linteruentu, id vi
non obtinebit ,& hinc est . 'uod impij detur eive per accidcias, & ad proprii mi-iuitificatio de Eucharisii ς contecratio mi- raculi naturam impertinens, ex sententiaracula non dicamur, etiam ii omnes naturς namque D. Thom dc Sanctoriam Patrum vires longe superent. Additur vero supra ad rationem miraculi non requiritur , ut naturam , ideli, totius entis creati non B a causa naturali non fiat,sed, ut non posset
eleuati, quia sic iam miraculum rigo se fieri, & de facto non est, unde cvnstet illa diei non potest, si producitur a causa se- praedicta opera non suille edita ab aliqudicunda eleuata vita bus,quamuis soleat re- agente creato, sunt cnim eiusdem prorsiis spectu hominum dici tale,qui res quasti- gcneris cum tractatione nauis appositubet ipsis inusitatas , & quorum causas Zonae Claudia: virginis vel alis , quam ignorant, quoniam eas magnopere admi- naudita multa hominum millia trahere tantur, miracula vocant siue ab Angelis nequiuerant. Vnde D. T cm. dos etentia. bonis, aut malis, siue ctiam ab homini- qt se. 6.art. . non dubitat ii a opera Da bus fiant, qualis illa tractio nauis a Clau- monum vi, aut Angelorum ope suille pa-dia virgine Vestati, S: portatio aquae in trata. Cur crgo non erunt fundit ei illa cribro perforato a Tutia item Veliali, de alia,sauci Augus. Io.de Guitate, cap. c. quibus August. Io. de ciuitate c. I s. C Vbi pleraque illa , quae apud Ethnicos Qualis item Architae columba linea vo- contigere mirabilia refert, & vocat lans , & similia quaedam Archimedis, de racula, consi aliter autem amrmat, vi , ae Boetii Seuerint. Vnde scitu D. Thom. loco potestate Dcorum Gentilium, hoc es , citato,s .Respondeo ait.Si miracula proprie Daemonum fuisse effecta. accipiantur Daemones miracula facere Aliqui, ut argumento respondeant ad nori possunt, neque aliqua creatura , sed uertune, etsi Dcus eam , quam videmus solus Deus, quia miraculum proprie di- ordinariam mundi administrationem , αcitur , quod fit praeter ordinem totius cursum tractet per Angelos,ut ostendunt naturae creatae, dicitur tamen quandoque intelligentiae coelotum motrices,& le
miraculum largὰ, quidquid excedit hu- ptem primates Angeli piaesides olbis,manam conliderationem & sie Daemonus Apocal. I. is Hebr. I. Nonne omnes sunt Hebri r . sacere possunt miracula,faciendo,scilicet, D a minimatorq spiritin inmisit Ierium miF n m. I . ea, quae homines mirantur. si , extraordinarium tamen cui sum, &Instabis tamen , & dices, multa ergo modcrationem rerum reseruasse sibi soli, quae pro veris , ac propriis miraculis Ec- non quod illa semper ςxccdat naturales clusa colit,non sunt vere talia, huiusmo- vires spirituum creatorum , sed, quia vidi sint illa , quae propter sui praestantiam sum sit Deo certum terminum illis praesi-
D. Cregorio Neocesareae Ponti Episcopo gere, quem non liceat transgredi in tra-Thauinaturgi, idest, miraculorum ope- ctando mundo. ratoris cognomen dedere , transsatio in- Aliter respondendum puto, in hisce re- quam montis ex uno loco in alium, fluuij bus prodigiosis , quae quo ad ciscctiim in agros inundantis compressio , & id ge- non superant natura vires, si pro miraci nus alia : Imo vero , & haec nostra maris lis propriis ab Ecclesia habentur , aut
rubri diuisio statio, atque in se ipsiim it E quando dit cutitur an sint habendae, re-
rata reditio,Solis item statio tempore Im currendum csse ad faciendi modum, quisue , eiusdem Solis retrogi essio tempore modus si sit supra naturam, idest, talis, ut Regis Ezechiae θ mi taculorum proprio- nulla res creata possct illum praecipere, rum nomine, de numero cxclud da erunt, aut ad bibere, euiusmodi eli Dei iusso An- etenim cum haec omnia ad motum loca- gclo,ut a calorum motu cesset,cohibitiolem gignendum,sistendum-vὸ pertineant; concursus generalis primae causa cum reconstet autem inter Methapvsicos, ut nuc quapiam , ne in mas naturales actiones supponimus , posse istum motum ab An- exeat, ut late ostendit Martinise det Ris
gelis effici , aut impediri in re quapiam I.di ruisit. magic. p. 3. Sicut sequebatur
432쪽
ad contactum , 5 veiba Chrilli, atque Apollolocum, is modus erit satis ut prodigia sic edita proprie sint miracula,de in hoc sentu sunt explicandae ambae distinitionis particulae.Nostra autem rubri maris citi uitio , quoniam saltem in modo sa-ciendi excellit facultatem naturae, siquidem ad extensionem virgae Moysis super
marinas aquas accidit, ut conitat Exod. l . quae tamen virga nullam vim naturalem
habebat talia praeliandi, proculdubio fuit
Sed nondum tollitur dissicultas, licet
enam extensio virgae, contactus vestis,auteamis , prolatio certorum vel borum , &alia similia careant vi naturali praeliandi opera, te quibus est uestino ; si tamen i eopera pollunt indifferenter .i Deo, vel creatura fieri, squidem quoad allectuna,
ut diximus, non excedunt vires naturae,de ipso tamen modo , ad quem tandem recurrebatur ambigendi locus erit, etenim
dicet aliquis : vnde constabit ad extensionem virgae Mosaicae accurrisse Deum, &vel per se edidisse, vel bonis Angelis , ut itale opus cderent praeccpiisu Ac non potius Daemonem ex pacto cum homine inito, dc accurrisse , de tale opus patrasse, quemadmodum ad vocem ausuris ante Rc gem Tarquinium nesaria hia auguria cohonus are volentis, Daemon accurrit.
Respondetur, id dubium latissime patere,
lic non tam pertinere ad institutum praesens, qua de re videndus Suar. 3. I. rom. L. disp. t i J λχ s. sces ergo. ubi ponit multas circunstantias attendendas tum ex parte vitae, tum ex parte diuinae personae operantis miraculum , & potestatis magna,qua operatur, non admiscens rem aliquam , aut verba aliqua , quae vanitatem, aut superstitioncm redoleant,quibus acriter expenfis iudicari potest nullam cum
Daemone conuentionem interuenisse , ac
proinde solum Dei digitum ibi adesse.
Ex hoe autem Hebraeo versu initialibus dictionum literis coniunctis Iudas Machabaei nomen sibi adsciuit, dc titulum,ac symbolum militibuς suis dedit,ut
habetur 2 Maia rap. 8.nu. 23. ubi dicitur: ἰDato signo a linterv Dei A pHma acie ipse dux commisit cum Nicanore,signum autem erat, quod symbolum etiam dicitur CG-ce,Tel sera vero Latine,quo milites internoscerentur, sivit autem initiales literae Hebraicae in hoc versu , Maccbai: quae coniunctae in unam dictionem prima vocali subiuncta, nempE,A,post,m, essiciunt notrica, Maccabei, quod ad Graecam La-
. tinimque formam declinatum dieitur,
Laudandus Deus, quia maxin λlaudabit is es timendus,quIa
maxime terribilis. CVm Moyses hoc in loco Deum pG
dicet fortissimum, mirabilia facientem, terribilem, atque laudabilem , illud in primis oltcndit ita Deo omnia bona siereperiri, ut qui ea vellet prosequi tandem in Iaudes ipsius potius debeat reiolui,
quam pro merito, aut pIo numero commendare, nam sicut eleganter dixit Sen ea . de benesis. cap. 7. .e Deo loquons. Quaecuinque voles illi nomina proprie aptabis, vim aliquam, effectumque calestem continentia. Tot appcllationcs eius possiunt esse, quot nomina : Hunc , Sc Liberum Patrem , dc Herculem, ac Mercurium nostri putant. Liberum Patrem quia omnium parens sit, quod ab eo inuenta seminam vis est. Herculem, quia vis eius inuicta sit. Mercurium , quia ratio penes illum est,numerusque de ordo, Se scientia. Quocumque te flexeris, ibi illum videbis occurrentem tibi hunc nMuram voca, s tum , fortunamque omnia eiusdem Dei nomina sunt,varie utentis sua potestate,&iustitia: probitas , prudentia, fortitudo, frugalitas unius animi bona sunt : quidquid horum tibi placuit, animus placet. Sie ille, qui in iracdiis tenebris getilitatis, Dei multiplicem persectionem cum vni late Deitatis pro captu suo agnoscit, quam optime prosequitur Cassiodorm in
illud : In urrenses autem Dominum noud fient cinni bone, ubi sic ait Vmis est qui quaeritur , sed in quo omnia continentur, ob id que Deum vocat compendium singulare omnium bonorum , doletque nos ram miseram infiniam , Ee insanam miseriam,qui per diuersa fatigamur. Cum mvno omnia habeamus collccta, & Greg. 3.
ficientibus , parum de se aliquid sensibus noliris apurit, si tamen dici in illo parum, vel aliquid potest, & recte Gregor. hoc asserit, nam sicut in illo multo sunt omnia, sic, εἰ omnia magna, imo, de an fi α sunt, proinde non aliquid raritum in illo repetatur, s ed quidquid velis , neque parum, sed in sinitum : Idecoque Eema libuis anima c. s.cogita de Deo quidquid
433쪽
melius potes , & de te quidquid deterius A mibus similia habet in Psalm. ia D in
vales,de illo amplius credere debes,quam Iri4ιIsso. cogitare potes , namque sicut dixit Gahxen. quem recte exponit Vassues Io. q. 3 .diqui. s . cap. 3. Deus ipsa d istinitione crescit,quia licet desnitio dicatur terminus rei,quia illa veluti termino,& fine res clauditur, tamen cum Deum definite, &determinare contendimus dicendo esse hoe, aut illud, ita Me habet, vi semper aliquid illius extra maneat. Vnde Augus in Psal. 8 s. ibi. Non est milis tibi iri )θs Do-m ne , quibus in veibis videtur imitatus BDauid nosti uin Moriam in praesenti, cum ait missimilis stii insertibus Domine, seu, ῶν, Dorasne , se ait. Intendas charitas messo. Deus in abitis es, Deilitis diei-mm . quid non sit, quam ruiast. Terram eos lia, non est hoc Dem.omnia qua sunt in Mari , qua usiant per aerem , non es hic Dem. quidquid lucet in cati. stella. sol,
Itina.non est hoc Deus,'stim ea iam non es se Deus, Angelos cogita. I rati es,Pcte Lia res, Archangelos, TLνonos Sedes. Dominatio-Facitque , quod circa thronum Dei olim Seraphim l abent, di volabant, sicut
quod nescio quae scire non pollum. Et D Hieron. in Psam. 81. ad illa verba, Tu pol. gr. sta, Atiis tib supra omnem terram , ait. num. II . Eligat se qui vult, nos dicamus, tu solus Altissimus , quantumuis quis cxaltetur, nos habemus Deum, cui excelsus nonacia es . Et AMO.sus lib. 3. coni Gent.ali. Vnus est hominis inleslectus de Dei natura ce
κos,non est hoe Dem. Et quid es hoc'solum C tissimus, si scias, & sentias, nihil posse de postii direre quid non sit. LMans. quid su
Non est simitis fisi In dys Domine.Sic ille. Et certe cum Deus postierit rex bra, Iatnti iam stium. lucem habitet inaccess-ιitim . a nobis nequit agnosci, licet vero natura diuina , & domus Dei, ut doeet
Narsan Ten. orat. 1. de Thettigia, propter
infinitam entitatem splendidissimam tuae illo mortali oratione depromi, ει huius
auditor Laefiant. FiνmIan. lib. I. insitur. cap. 8. de ira Dei,cap. I r.eae Timao PD-ronis, laudat sententiam,quam Cicero Latinum fecit sest autem etiam Trimegisti ad Tatium , qui eam inestabilem vocat Deum inuenite dissicile , eum inueneris, menicve conceperis , indicare in vulgus, nefas,enarrare verbis, impossibile. Dcnique citatus Arnobius Itb. 8 .dixit. Eloquar quemadmodu sentio magnitudincm De si, tamen ob eius incomprehensibilita- D qui se putat noste , minuit, qui non vult tena , tenebrae appcllantur , & idcirco ad minuere, non nouit. Moysem ait. V Iam ad te ;n eallasne Aubis, quia , ut ait Nacanet . ia Mologetice, quantum Deus percipitur, tantundem se subii ucit, amantesque sui ex co,
quod sugit , ae veluti iam comprehcnsus se proripit, ad superna illicit. Hine
Deus nil aliter a nobis cognoscitur,quam in oratione sicut docet D. mensis A eι-pas.ca . . Ae diuinis nominibus cum non
liud sit , scii potius quid non sit a nobis cognoscatur ,& David in hoc sensu si dicat omnipotentiam , icut acute dieit : DιMine Demisus κο ier. qtiam ad- Mnasilo es nomon tuum in et nitier a terra, ubi Christiom. ait. Vbi sunt, qui Dei naturam curiose pcrnestigant λ Si enim cum nomen eius dixisset adeo admiratus est, ut obstupesceret, quomodo venia eis, dabitur, mi se dicunt nosse Dei essentiam , cum Propheta , nec quam assinitabile sit eius nomen agnoscere poteIit. Proinde cum Moγses Omnia supercmi, nentem Deum fuit contemplatus , ad timorem,S laudem veluti ad lacras anchoras confugit, Deum enim, quem non possumus agnosccte,timere pollumus, lucmque teiribilem experimur, ae Omnipotentem crcdimus , iure possumus laudibus cclobrare, peruenit enim laus, quia minimc peruenit cognitio,imo cum laus des 'ciens n n adaequci, magis ditimam praedicat omnipotentiam, sicut acute dixit Narsan en.'ar. xo his verbis si ab illi uapiaestant la longe abfuerint laudes quod omnino iis , qui Deum lauflare instituerint accidat necesse est re ipsa suecubuisse
declarabunt, eumque Omnem vim Orationis superare Qua in te solatium nobis sit D. Ausus. in psalm. 66. in principio, ubi ait.Nox etiamsi in laudanso Deo maxime deficiamus , eadem tamen lauda-
434쪽
tione augeri, & perfici, sunt autem eius A dici. Alij minime langari debent, quia
haec Verba. Cum benedixit nos Deus . nos laugibus efferuntur ut corruant, cy . . . eis rimus . er eum nos benedixi s Demta perationem potius promereantur. . erescimus. Vtνumque nobis prodes, non augettiν ille bene sigione nosira , nee mInuitur maledicti P nostra . qui malis is Domiso. I e minuisur: qui sene rixis Demiatim, 'si avertiν. Sic Augustinus. Cui hoe in loco addendus Grego. ln. 19 Mo-OL es. s. ubi est. Diabolus, vel homo, a statu conditionis propriae elata mente corruerunt , vi vel ille diceret : Afrandam siti per ah tu Inem nubtam . tin s mi- Iis epo Amssimo. vel isse audientes crederet. At γῖ ear oculi mestri, or e lati sicut Di . Idcirco ergo utrique cecidit, quia este Deo timilis non per iustitiam , sed pcr pol ntiam concupivit. Sed homo per gratiam liberatus , qui Dei similitudinem pei uerse appetendo ceciderat in reatu criminis sui longe Deo imparem se esse cognoscens elamat: Domine quis similia tni /Adeoque laudabilem nimis Deum pu Theodorerm . se . 8. de prouidentia, ait. Hominum laus multis saepe nocet . alacritatem enim remistionem facit, & ei sui obstat. & arbitratus aliquis se ad cursus metam peruenisse hoc eni in laus persuadere soletὶ currere desinit, & victoria excidit,unde Deus dicit: popule meus.IH UM. 3.ιὰ bea tim distini, ipsi te decipiunt, cte. Et num. II. sic beatus Paulus cucurrit, nec laud*us id. B se , nee concinnantibus aures praebens: tSed ea qm a te go sunt . obliuiscens, cte. Psim. 3. Proinde eam, Quae ab hominibus pro- ἀ- 13. ficiscitur laudem nequaquam laborum mercedem iudicant diuinarum lcguincustodes. Solus insper, laudabilis est nimis ma-Οm Domiati . scut appellatur Psalm. s.cν Psalm. 9s. Vnde etiam Augustin. suas exorsus cit confessiones, cap. 3. 29. issequentibus, quia sempcr, & ubique laudabilis, nullumque est opus elys, quod lautat Clemens Alexandr. 7. stromat. ut non C de dignum non sit, cum tamen ij, oui
selectis tantum diebus, sed per totam vitam hoe agentes debeamus illi proelio adesse, sic ergo habet. Per totam vitam diem festum agentes, ubique, de ex omni parte , Inum adesse persuasi, laudantes agros colimus,laudantes nauigamus, &c. Q uod si per totam vitam laudare debemus Deum, magis utique laudabitur post hanc vitam cum illa alia vere vivida vita aderit,tunc enim indefectibilis laus prosequetur .eternum Dominum , ut nun-
apud nos commendantur, iure potius ali quando talent vituperandi, unde Horat. Di, Z. 2. dixit:
ualem commendes etiam, atque etiam aspiae Ne mox incutiant aliena tibi pereatas pudorem.
Et Venophon apud Plutarch. lib. de omscrimine adulatoris. σ amici, ait. Agesi-γ laum eorum habuisse collaudationes gratas,qui & culpare per occasionem vellent, quam deficiat laus illi, qui in saeculum D ita eum amicum delectare, Ze gratifieati saeculi laudabilis permanebit, qua de re videndus erit August.ad illa verba: Lau- Δόρ Dominum in vita mea . ubi sic ait. Qii id est in vita mea 3 Quia modo in morte mea sum, laudo quantum possum, tenuiter,exiliter, infirmitur. Quare Τ quia
eorpus guod corrumpitur aggravat ani
Etenim cum maxime laudabili, sit Deuς, iure semper, & ubique laudari debet. At vero homines laudari saepe appetunt cum minime laudabiles sint, & ideo
solis laudibus laeti permanent, cum me ritum laudationis minime curent, sicut notauit D. Gregor. lib. I S. Moral. c p. 3. xbi ait
Impii quia praesentem vitam diligunt, in ea proculdubio elati, percipere laudem qiuerunt, linguae fauoribus extolluntur , nec esse boni, sed dici appetunt, cum tamen melius sit bonum este , quam censeamus, qui aliquando etiam molestia afficere,& aduersari possit,eam vero co suetudinem,quae continentibus blanditiis Divla,omni morsu caret viiij suspectam ha- beamus. Sic ille. Namque cum homines it sine vitiis minime reperiantur, si aliquid laude dignia operantur,plerumque etiam,& plura reprehensione, ae censura digni sisima incurrunt,unde laudabiles pariter,&reprehensibiles existum , & forte max Hi i ex parte reprehensione seriendi , ae Proterribilis Dominus, laudabilis in omnibus
viis suis est, cui absque timore deceptio- nis semper,& ubique laus conuenit, pr indeque reprehensibilis tantum CCI len-.dus erit,qui ab eius laudatione cessauerit aliquando , in quem merito inuehitur D. Ambro in Psal. II 8. dicens. Christiane non vereris de te dicatur: Populus se nec iste Is Iaόρι me honorat vel labiis,tu ve- num. S.
ro nee labiis, si illius qui vel labiis hono
435쪽
rat, cor longe est a Deo, quomodo potest cor tuum prope esse, qui etiam labiis non honoras 3 Divide saltem Deo , & la culo tempora tua:vel quando non potes agere in publico,quae sunt istius mundi,& tenebrae prohibent noctis,Deo vacato, indulge orationibus , &c. Videndus RGenus lib. 3 .in Genes e. 13. ubi assert illud Isai. 62. ID;. ci. Qui remin*esmini Domini ne taeentis num. 8. ne de is mentium ei, quomodo non dandum silentium ei Videlicet toto die , Stota nocte non tacendo laudare nomen Domini,verum est enim,quod ait Tenti eum s cilicet, qui semper est, & a quo iugis laudationis oriuntur iugiter rationes, semper debere laudari, se enim intelligit Isb. 4. coni. Marcionem illud Psalm. ai. Psal. 11. Apud te laus mea in EccIesa magna , ubi num. 16. in fonte habetur : A se es quod laudibM
Caeterum hae in re illud aduertendum est,quod notauit D. Augus. in Psalm. I 4 I. at i i. dixi te scilicet, David r Voee mea ad Do num. I. mistim clamaui, quia aliqui sic stigide, &in alias res distracti Deum laudant, ut
aliena voce, vel saltem solius corporis vo-ee Deum videantur laudare. Forte, inquit Avis non frustra additum cst,mea,multi enim clamant ad Deum non voce sua, sed voce corporis sui, homo ergo interior,
in quo caepit habitare Christus per sidem, voce sua , non strepitu labiorum , sed in aspectu cordis clamat ad Dominum. Non ubi homo audit, ibi Deus audit, nisi voce ulmon3m,& laterum, & linguae clames,
ino te non audit, cogitatio tua clam r
Diatitasea ean/sca disero insertistini κο-fris consitationibus, ait Os cancndo mcntem erudiat, neque enim tenue illud, &exiguum videri debet,siquidem cum linguam,& cantum instruimus, pudebit animam, vel contraria sentientem, no saltem canentem illam imitari. Sic ille. Et ideor. Cor. 14. Aposeol.est. Psaltimst,hu idest,uocis ha- πιιm. is . situ, psitam ct mente.quod si alterum ex his duobus destiturum cisset, melius profecto esset ut lingua deficeret, & mens ad laudaudum Deum assurgeret, iuxta illud Ius 3. Pauli. Cantantes In tor tatis υeri A Deo. num. Is . Ei,Siue manduearis, e bibitis. sitie altaur. Comas. qtitu sa his , omnia in gloriam Dei Delae. num. 3I. Et si enim exterius homo occupetur , &alicui vacet actioni, ita ut lingua non possit in Dei laudem exite,si tamen interius mens evngem lauaet,in eius gloriam
cedunt ea omnia , quae homo tunc temporis operatur. Vnde Chris . sinu. in
Α Psalm. s. ait. psal lere vetbo,opere subse- qiii, fructus est inenarrabilis , &e. Vbiollendit quantum conducat ad prosectum virtutum Deum mente laudare. Et viden diis hac de re Atistitiinm l . so. homichomst 1.vbi plura habet. Et cum in omnibus viis suis , ac ope tibus laudabilis sit Dominus , imo adcolaudabilis , ut maior omni laude dicatur ab Ecclesiastico cum eum etiam terribi- Ecel. 43.lem praedicat,& magnum, vehemcntem, num. 33. nTirabilemque potentiam ipsius , glorifi-B cantes Dominum quantumcumque potueritis, superualebit adhuc, & admirabilis magnificentia eius: Benedirentes Domianum exaltate i tam quantum potestis maior enim est omni latidis. Proinde optandum estet, ut membra nostia in linguas conuerterentur,si quidem una non si issicit ad Dei suffcientem commendationem,quod eleganter aduertit D. Ambra rem. 3 Abiait : Propterea plurus euilibet Apostolo ruiti fuisse conccssas linguas,quia ad laudandam Dei bonitatem,S potentiam una C tantummodo minime sui sciebat, sic vero habet. Non elatione aliqua,aut impuden- tia contigit, ut viri sancti peregrino sermone loquerentur, sed prouidentia Diuinitatis iactum est,ut quia ad magniscandum Deum una loquela non susticit, per plures linguas mentis deuotio solueretur. Insuper, & terribilis dicitur Deus, auia nullum aina timere debemus sicut Deum
dixit: Probatus timor nihil aliud quam prudentia est, rainatus timor nihil aliud D quam iustiti iam vero cui maxima xcuserentia debetur , cundem maxime timere debemus, vi sic eiusdem obsequio velutidcsaei adhaereamus, sic enim interpretatur D. Angust. ea verba Psalmi 149. Ad aEL V I V.
bet . hoe essitatutam ferreum , o tamen nisi Ismore incipiar homo Deum colera, non Psatrio.
pomen et ad amorem: Initium sapientia ri- num. Io.mor Domini Messit e o a vinctilis feraeis, Frau. I. Diar ad torquem a ream. die um est enim num '. de sapientia. Et roνquem auream circa Eccles cruam coulaem , non tibi imponeret quidem num. 2 3. torquem auream . nisi primum A compia
436쪽
er consummaris sapientia: θ maximὸ stm A
non Della dicitur . quid fecistit Nam he-mst eis non timeat Deum . quia nullarum virium est. nullarum facultatum,ne secum commouerit in supplicium rapiatur , cessat timore hominis, o si non Dei e potentes autem mundi, Ideos. Nobiles . id, i Deum timeant. qui timebunt' Tomynt poenam, o timendo paruam iam accepeνnut compi des, is in vinculis firreis erudiuntur. Sic Aregust. noliis exposuit cur Moy les in praesenti prius Deum terribilem di xerit, & Foite a Ilaudabilem, petius enim ingrcditur timor,
ut co praeeunte , tandem accedat amot
glorificando, Sc laudando Deum. Vnde Avu Haim . di xat illud quod refertur in cap. sisti: Ceddi de paeniten. ia dijlinc . i. ubi comparat timorem acu aat cetae sutoris, quae silum introducit, sic enim timor charitatem secum deferre solet. tua de re videndus idem Augustinus libr. δε catechina uiu rudibus cap. 3. γ Dorothei doct. .
tota est de timore Diuino, ubi vocat Isagogicum timorem , cui pona proposita s. cit, docetque ab isto nos semper inchoare, quod frequentius verum est , & sie intelligendi sunt sancti Patres, cum hac de re loquuntur, namque fieri poteit,ut quis ab amore ducatur, qui persecti limuς trahendi modus prosecto est,& ideo nullatenus Deo denegandus, attamen nos loquimur de initiali timore, quem Tertuli. lib. de eultu Deminain, appellauit fundamentum salutis , idest, initium , sicut dixit Isaias. e. v K. maxime si consulamus L X X. I aia 1ς. Interpretes , sic enim habent: A timore lnum. IS. tuo concepimm , os perimus stiritum salutis, quod vulgatus Interpres dixit. Asarie tua concepimus. o quasi parturivimVtior peperimm stiritum fatalis , idest , pro-yter te, seu timore tui capimus de nos rasalute cogitare , cum enim terribilis maxime sis, a timore exordimur conuersionem noli ram,ut tandem ad cantica amoris , & laudationis encomta deueniamus,& totum spiritum in tui commendatione in conspectu tuo proferamus, cum parIter sis terribilis, atque laudabilis. Nemo tamen est, qui non magis dolorem timeat a potente , quam voluptatem' erat, sicut dixit Philosophus . 3. Ethic. p. s. quod latissmὰ prosequitur D. Augussinus tom. . lib. 83. quo. quor. 36. dcclarius tri λ'. in I. Epist. Ioann. 3c haec certe est doctrina, quam tradunt Patres ChaeΠj Trident fg. 6.can. 8. cum asserunt, Per metum gehennae homines confugere ad diuinam misericoidiam gehennam timentes , quem timorem maxime optabat Ioan. Baltip. quando dicebat. Quis vobis demoultrabit fugere a ventura ira Matth. videndusque erit x Hieronyn . Marthia . ad illa verba : Metuant eum omnes fines N m. b. teινἀ, ubi aduertit non pollulasse amorem, Psal. 66. sed timorem , quia timor incipientium n ιm. 8.est , & ingredientium viam Dei. Videndus item Nicetas in orationem Naziaut .
ad sancta lumina . cum timorem scalae 4nstar dicit esse ad ascendendum ad virtutum machinam,& aedificium, imo vero si virtutes gradus scalae huius per quam ad Deum alcendimus , quis ali crat, primum gradum timorcidi dixerim , quo iam a terra eleuamur, quem vidztur proclamaste Iacob quando iii inseriori parte olfensae Iibi scalae duxit: Luam Ierribi- Gen. 18.tis est locus se . quae vox profecto po- nu . II. tius timoris videtur esse quam amoris,& ascendentis primum scalae gradum, timorem , scilicet, de quo dixit Theodoret. se . 7. de proutaentia. Timor ratione: obstrepentium affectuum motus aenare, de animae propensionem ad malum coercere consucuit, saepe ctiam ea, quae ratiociscere nequit, timor recte, & facile pc agit, de in hanc sententiam dixit Ct
mens Alexandrinus 2. Stromatum . saepequns non expugnat ratio , eos mansuefacit metus.Vnde Plutari in vita Cleomenis
docci, olim Lacedaemonios solitos sui si se timorem afficere diuinis honoribus, existimatites,neque Rempubl. n que Religionem , & pi obitatem aliter quam per
timorem, aut nasci, aut conseruari unquam possie , est enim hic timor ex suo obiecto bonus. Nec est quod nobis aliquis obiiciat
timorem panae esse malum , & seruilem hoc enim nullatenus admittendum est,
cum oppostum sit de fide definitum in
Conrit. Tridentis. De. eis. Et late probatur apud D. Tiam. eum fuis 2.2. quast. I9. nam que apud Isaiam relatum habetur: A timore tuo concepimus, vel propicr timorem tuum in utero accepimus, ubi D.ΠD-ῖ ron'. ait. A facie formidinis tuae conis cepimus, Se parturivimus, & peperimus, non camis liberos , sed spiritus , ut tota in te mente credamus , ut quem per beneficia non sensimus, per tormenta discamus. Sive igitur legerimus , propter timorem tuum Domine in utero accepimus , siue iuxta Hebraicum : A facie tua Domine concepimus , utrumque ad id pertinet, ut ex timore concipiamuS, I O. dc
437쪽
TEXTUS XI. ANNOTAT. VNICA. 433
8c incipiamus proscctum vimitum , Et RProuerb. I s. dicitur. Prister timorem Domini declinat o u a malo. Pluraque habet D.ChIsos .homil. s. in Epist. ad Rom. ET August.=rm. I 8.de verbia Mouoli , ut dicit, huiic timorem esse custodiam animae,
Insuperque id ex co probatur, quia timor alicuius mali sumi rationem suam, S conicquenter honcitatein ex illo bono, cui tale malum opsonitur , nam malum ratione boni odio habetur, etenim lex amore, desideriove boni Oimir odium vel fuga mali, qualis proclii dubio ush ti- .mor; at vero bonum illud , cui gehennae malum apponitur, cit per ic, α honesti Dsime amab: Ie , nempe ipla Dei visio, μbeatitudo ultima, de cuius ratione cst, ut sit propter se deligibilis. Vnde, de actus spei optimus proinde esst,& per consequens actus etiam timoris. Neque vcto impersectio huius timoris, sit in eo inuenitur, illi intrin: eca et , aut essentialis, sed potius conditio,& imperfectio subic- icti, sicut enim multa bona per te honelle amantur, ut salus, scientia, vivere, & caetera huiusmodi, & tamen in amore istarunt rerum potest e sse cxcessus ex desectu operantis, cum praedicta omnia sceundum se recta ratione snt amabilia,si secundum dubitam mensuram , & conuenientiam ad rectam rationem amentur : Sic etiam e contrario sugere,vel timere mala opposta non est per se malum, imo honestum, si debito modo , & proportione fiat, quod multo magis verum habet in timore gehennae. Et ut magis reni aperiamus; vel timor concurrit ut occasio excitas hominem ad aduertendui quid mali,vel boni sit in ope- Iatione quomodo dictum est illud,etaexatio dat intellectum, vel concurrit timor per modum finis, etenim is,qui emcaciter timet , procurat, & intendit vitare malum
illud, quod timet,s: ex hac intentione potest eligere aliquod opus, quod nocenari una, vel utile sit ad vitandum malum illud, quod timet, quod attinet ad priorem
modum nemo est , qui non videat optimum, & honestum esse,quia ibi timor solummodo concurrit per modum effcicntis moraliter, sicut qui consiliit,& cum timor ille ad bonum excitct, nihil restat inuo pollit esse malitia. Secundus vero m iis est, quo Deus excitat peccatores ad cnitentiam , per afflictiones scilicci, &comminationes ponatum ut patet in Niniuitis, in Dauide,& in aliis,dii enim peccator timet gehennam,non excludit debitum finem ultimum, scilicet Deum,& intentio finis propositi,voluntas scilicet s giendi poenam,bona est cx obiceto,& pro-όauimus.Vnde D.Them 3P.qI .art. .dl cit , quod motus timoris procudit ex actu Dei conuertentis cor, idque probat ex Deuter. s. dicitur. Lui det eos talem habere merum,ut timeaut me . or cMut iam uniuersa mandata mea tu omni te ιυ.ve
bene sit eu. o Mys eorum in sempiternum
Et certe s timor optimus non est ut, illum no exposceret Deus,qui Malac. I .ait. Sἰ Dominu. ego stim , ubi est timor mem' Ipsum in luper non exigeret Chtallus, qui
ait. Potius timere eum, quisors animam is corpus mittere tu gehenna non docet et Dauid , seruite Domino In t ore,cν exultate ei cum tremore. & Psal. . Ego autem in timore tuo introibo in domis tuam.
Ευ cum inuitat omnes gentes Psalm. c. ut plaudant manibus, & rubilent Deo in voce exultationis ad excitandum proti' nus timorem, ideo enim addit. Luoniam
Dominus excelsis terrib Iis . Ur Rex magum super omnem terram, tandem ait. Lἀ-
tetur cor merem, ut Iimeat uom n ruum.
Bonus igitur in anima nostra timor, at-cens, & expellens ut hol cm peccatum Ecclesiastici s. idq; ingredi minime sinens ad euertendam animam bonus insuper pincerna fundens t. fcrymas deuotionis, &miscens vinum compunctionis. Qui enim pungit oculum . producit lac mas, CT qui pungit cor profert sensum. Eccles ΣΣ. Bonus; insuper thesaurarius , & custos virtutum timor, sicut illum appellat D. Hieroum. Epip. I 27. ad Fabiolam mans 23. Neque tantummodo bonus thesauratius, sed p tiosus thesaurus, purum, scilicci, aurum, etenim & auri pondus habet, quo caetera virtutes tenentur ne inanis gloriae aura dissipentur, & allidantur: pretiosus est, quoniam facit, ne quis vel se vel sua magni aestimet , seu seinum se inutilem ret: ι- tet,ctiamsi quaecumque praecepta sunt,sa-ciar .Et ut vercatur omnia opera sua L. 9.E Imitatur insuper tirinor pallorem auri, qui color timoris est, sicut & amoris , iuxta illud Ovid. i.dc arte, Pallant omnis amam, confugit namque sanguis ad cor , ut illi adsit, Idque corroboret, & certe posteriora columbinae animae, ac persectae, in hoc auri pallore cernuntur, 'abn. 67.Nam timor inter Spiritus sancti dona vitiinum locum tenet apud Isaiam,e. I I. Insuperque
thesaurus est timor, quia Deus secreta sua Fss 3 rcu lat
438쪽
reuelat iis, qui cum maxime timent.Vnde POL L . illud P m. 14. μν mentiam es Dominum. I . nus t euribus eum. is testameninum i stu in many stetur itta. Craece habetur. Secrettim Domini rin entibus eum, o Iactum stium Uenssit His,quasi non aliis diuina mysteria revelet, Ac aperiat Deus nisi timetibus se qui maior autem potuit esse,& prctiosor thesaurus quam ille, cui altitudo dilutiarum sapientiae, es scientiae Dei sese infundit, ae praebet communicandam.
Quod si tem ad timorem filialem , &reuerentialem deducas, quatenus illo ducti servi Dei sese illi submittunt, nec aequare audent, sed contrem sectini, se sa-δει 1ς. uent ad nutrim eius, Iob. Es Et beati etiam ntim. II. deponunt coronas ante pedes eius , Apc- oe. l . q. considerantes Deum potuiste pet-aum. Io. mittere in ipsis culpam , eosque propter, illam punire , & potaus volui sic praemia-.re idque ante saecula praedesinisse,nullum omnino dubium est , quod sit perfectisti-
3 .7. an. c. Et de hoc timore in via videndus est August. in cap. . Epist. I. in Ioan. ubi affert celebrem illam similitidinem duarum uxorum , quarum alteravitat adulterium ne vir eam interficiat,altera ne vir, i*uem calle amat eam deserat. Caetenim circa priorem nolim vim
smilitudinis in eo assumas , quod nisi timeret , adulterium vellet, hoe enim est voluntate ei se adulteram, sed in eo sensu, quo iam timorem explicauimus, & in corepetit eandem similitudinem igem Ausust. Conc. I a. in Psal. i I r.er in Psal. ILI. non longe a pi incipio. Notandusque est Eret 1 r. hoc in loco Eet . 1 i. ubi dicitur. Luasinum. 2. AE acie colubri fige Ieccatum . etenim qui
cauet peccatum propter ps a timorem,
non aciem ipsa1n , hoc est turpitudinem spmat peccati, sed veluti caudam ; ef ctumque eius a ille quidem persectius, hoc autem absque impersectione intrinseca fieri potest , ut patet ex dictis, & in hoc sensu uidetur locutus prosper , MAAmbros us I. ad Deme νῖad. quae apud Ambro est utim. 33. eum ait. Aliud est ti- mere , quia peccaueris , aliud timere, ne
pecces.& ibi sormido est de supplicio, hie solicitudo de praemio.
Est etiam timor virtutum omnium arχ
munitissima, sicut eum vocat Ch fostem. AEth. g. ho l. i. aIpopulum . ubi ait. παον nuaniam. g. aliud est quam mn η , is turris laesu-ρ bstis. Fi isseo scriptura. Ctim maxime idus em istam faminam commendauerit.
niam timebat Dominum maiae. Et Cyprian.
etes quascumque noxias extimosis. Prouetb. i . Sasiexs timeratio declinabit ab om- PH T. t 4 ni Maia , insipiens antem confidens sui mi- ntim. I 6.scetur iniquo. Magnum sapientia d sinaeonsilium inuentum est,ibi ι opis auxi is liberemur. Sic ille Et Eccles p. et . ait. Si Eecl. 27.
non in simois Domini tenueris te instanter. num. .
soratio iam non anseretur. Et certe cum
timor sit fuga mali, iure Alcetur tuti lima arx, nullo enim alio modo facilius euitantur hostes, quam si fuga nos ab illis pioripiamus, qua de re plura iam si perius diximus. Bonus denique paedag gus timor , de quo Tertuli. Ita. de Trinit. ait. Quibus ad honestam vitam deest ratio, metus est necessarius. Similiaque habet Climens Aleae. 1.Stram. Et phdo IS9.de profugis, ubi inter alia ait Timor cohibebit subditum, si parentis amor parum v let apud filium , & certe , Lut ismet Dominum farsos bona. teste Meleses. Is . Et Ecet I s. qui timet Dominum amititit in udis Do- num. I. misi, scut 3icitur psiam. Iap. neque tan- V. I 27. tum modo ambulat, scd nimis molat is num a. mandatis Domini, Ps. . I I I. Viam , sci- P I. m. licet, aperiente, monstrante, ac deducen- num. I. te timore, On t wnes Deum bene oris λοχ remis. & in die defunctionis suae benedicetur, Eceles i. Plura qui de hac re vς- EeH. I. i lit adeat Chus .homil. 8 A FIN.ad P L num. Is.lin. , homi I. 11. ad putilum. V idendiis item August. q. 3 1. In Exod. ubi aduertit, quod postquam Phalao timuit verbum
sertii sui. nee dura timeatis Domina Detim.
Et respondit optime Atirota. timorem hunc quem Phalao prae se tutat, suisse timorem poenae , non vcro timorem Dei:
Facile est enim, inquit ille, poenam timere, sed non est hoc Deum timere, illo let- 'licet timore pictatis, quem conam morat Iacob quando ait: vis Detis latris mei Gen. 3I. Abrahamo rom, Isaae adesset mihi,nunc num. Α
Cum ergo Deus maxime terribilis sit,& a nobis proinde maxime timcndus , colam impudentiae, Sc insaniae deuentuti, est, ut nos plus timentes homines, quam Deum, parui faciamus Dei osseas Auna modo
439쪽
modo hominibus placeamus, quod deplorat Oleast. in eo quod obstetrices magis timuerunt Deum ne occiderent innocentes infantes contra prarceptum I haraonis, quam ipsum Pharaonem praecipientem illorum internecionem, Vnde,& H. t. d Miratri. Irimuerut autem obuetrices Deum,num. I7. τ η - fecerunt iuxta praeceptum Regis
AEgotcsed conseruabot mares. Ait cnim ibi blost. Quid bis Mininis sortius nivis-dus tunc ecini oris habuit, quae animosi
tra clux imperium seruauerunt A quibus discent aulici omnes timcndum magis eo se Dcum,quam Rcgcm, qui, ut voluntatib - bus Regum obtemperent, Dei mandata non curant, & Principes pro Dias colunt. Sic ille. Qui dum vult hominus a mulieribus hac in re edoceri , nos addimus id maxime fieri debere, dum viri,& maxime aulici nostri temporis mulieres imitantur intortis crinibus, perpolita, si non depicta facie, sericis, ac odoriseris vestibus auro, gemmi 'ite fulgentibus, proinde cum inornatu se inas imitentur , etiam hae in re imitari debent,ut magis Deum timeat, . quam Regem revereantur. Sed, proh do Mych. . lor I illud contingit, quod dixit Mich. num. . c. p. . Princeps postulat, , iudex is reddendo est, id est, adiudicat Principi, quod petit, etiamsi reuera, & secundum iuris , ac iustitiae normam, pauperi est ad iudicandum , quia plus timet Principem , quam ' Deum , cuius propria est caula pauperis; se uniuersi Prophetae Israel Achab vincendo, & morituro prophetabant uno ore 3. Rer. dicentes : Ascende in Ramoth,Galaad, ervis .n. I 2. vade propere , is tradet eam Domini ι iumanus Regis. Dominum minime conlulentes aut timentes,sed Regi tantum m
Facit, & praesenti argumento ea ratio, quam affert Theod. cur scilicet, Angelus in diuersorio occurrens Moysi voluerit Exod. . eum occidere , Exod. 4. Licet enim coimnum. x . munis cxpositio asserat Angelum propterea voluisse interimere Moysem, quod filium suum non circumcidisset quo tzmpore oportebat, contra scidus Dei initum cum Abraham,& polleris eius, ut cDnflatex Genes II. quod culpabilius , & vituperabili ut videbatur esse in Moyse,mox suturo Legissatore,& Imperatore totius populi Israelitici,quae expositio est doctissimi Hebr. eorum Rabbi David Kimhi,&ex nostris Isidori Pelusiotae, Ruperi. Lyran. Abulens Caietan. 3c multis ante istossrculis Tertulliani contra Iud. Licet igi-A tur haec sit communis expositio , nostro instituto inseruit ea, quam habet Tiseo . dum ait. Moyses caeteroquin vir magnus metuebat Pharaonem , ut indicant illa eius verba : aeuis sum ego . ut vadam ad Pharaonem Regem AEnpti l Minabatur igitur illi ponam mortis Angelus, metum mitiorem, vidclicet, maiori metu i pellent: perinde ac si per ensem illum nudatum dixissiet ei si Pharaonem timuisti. me multo magis timebis, qui modo ii uisibili te vulnerare polium. Ex quo lo- lB eo iuxta semetiam Darii elicimus Deum maxime animaduertere in eos, qui Regum, ac hominum timorem , Dci timori praeponunt, inuerso quidem ordine, nam . sicut Dcus maxime laudabilis est , se etiam maxime te iribilis, & ideo summo-Pere ii tuendus , ut ipsius timore pcllendus sit quilibet alius timor, sicut clauus
. clauo truditur. Landem expolitioncm assert Diodorus relatus a Pereris,ct Lipo no in catena,qui ait: id totum factum cibea de causa, ut Moyses, qui Pharaonis ti-C more corrcptus crat, adeo ut inittienti se diceret: obsecro Domine miste alium. n. Exod. 4. quam ab Angelo interfici cndus, mortis num. I 3.
suae discrimen , quod euaserat secum in
mente circumferret, & timor vchemens,
quem illi Angelus incusserat, pharaonis
timorcin , ut clauus clauum trudcret. Sic ille. Quam sententiam ait Lipomanus sui me aliorum etiam Auchorum, qui inco conueniunt, ut Deus aegre scrat, si nos
plus homines , quam ipsum textibilem
D Huic certis expositioni sauci, sicut , &nostro argumento, id quod notauit α
licet , iam praemonuitis Moysem quando eum vocavit , & assiumpsit in legatum suum ad Pharaonem,& populi sui ducem,& dixit illi : Solue calceamentum de pe- Exod. 3.dibus tuis, ubi eum admonuit, Vt abiice num. I. ret Onancm prorsus timoiem hominum,& quia adhue illum retincbat, acrius iam animaduersurus afluit Angulus, qui eum in diuersorio volcbat intcrsicere. Sic er-Ε go ait Ambros. Dum calceamenti soluti
nem explicat timortale.Atque terrenum caI-ceamentum subraursoluere, cum mitteretur
ad pepulum liberandum, huius enim minister muneris timere nihil debet, nec a fusi pto ossicio mortis periculo retardari . ipse enλ cum defensionem fratrum, hoc est Iudaeorum voluntarius reretisset, calumnia terrare reuocarare est ab incerto fusis ex
AEnpto, o MN eum Dominus assectum
440쪽
elui probasset, eonditionem autem vi ra se, aufert voluntarem: unde etiam quos *ingis nam, unimi eius .mentisque vestigium stendit a crimine, uidiores redit ad er niori .ιla Nws vinculis censuit exuen um. Sic men . π Miuat ιυrimo quo que perficiat, ille.Vbi illud notandum venit, scilicet,ni- qu/I contigit malum.μί- enim Dei est ti-hil prius Deum volvvse a Moyse legato mor, qui nocentes eo'stit, fugat crisina, mittendo,& imperatore constituendo, ni- innocentiam seruat. θα si , ut hominum itinorem a se repelleret, Similia tum quae habet D. At gustin. publici enim minister muneris hoc prae in Psalmus 6 v. ad illa verba , Timuit Psal. ς3. oeulis debet habere, & vi te aliis imitan- omuis homo . ubi ita habet, eum timc- num. Ita.dum praebere, ut scilicet Deum plus ti- rc debet homo , a quo factus est homo, meat, quam homines reuercatur, alio- quod supra homines est time , & honu- quin intulicto ossicio prout decet,minime nes te non terrebunt , mortem sempi- sungetur. B ternam time S praetcntem non curabis, Quo in loco non omittendus est Chrγ- voluptatem illam incorruptam, & qui sest homiL i s .de vavs in Matth. DcI. ubi tem sine labore concupisce, Sc promit- optime aduertit timorem hominum pec- tentem dona ista temporalia , & totum candi occasiones secum admittere , non mundum deridcbis. Ama ergo, & time, sic vero timorem Dei, qui enim homi- ama , quod promittit Deus, time quod nes timent, ad tempus utique coiniat, & minatur Deus, nee corrumperis ex eo, a peccando abstinent donec opportuna quod promittit , nec terreberis cx co, adiit occasio liberius delinquendi , . at . quod minatur homo. Timuit omnis ho- vero qui tertibilem Deum contemplan- mo, qui non timuerunt,nec homi ncs fuetur , perpetuo illius timore velut catena Iunt: illi, qui non tima runt, pecora po- ligantur , aut tanquam clauis transfixi lius nominandi sunt,bdi ix potius amnia- in ossicio, At lege Dei detinentur. Pro- C nes, & truces , dcc. suae prosequitur: quae bat hoc in Herode, de quo Matth. p. I 4. Augustini domina optime cohaerct cum ait. Volens Etam scilicet Baptistam in oceλ noli io textu , & praesens argumentum dZre , timuit potulum , quia sicut Prophe- apte claudit, sicut enim ipse iubet amantam eum ha bant. At vero quia solum dum Deum , pariter & timendum , iic dc
populum, de non Deum reuerebatur , ubi Moyses laudabilem praedicat, & terrinalius est occasionem , & in carcerem bilem , ut quatenus laudabilis est , superdet tu sit , & eaput iussit amputari. Ait omnia diligatur , quatenus vero terrietto Chrysiost. Facile deuiat a iustitia. qui bilis, prae omnibus timeatur, hoc enim in e ausis non Deum, sed homines formia modo sicut decet diligetur, sicut iubet ti- dat, hine peccandi d eri facultatem , non mebitur.
Extendi Iti manum tuam,s deuorauIt eos terra. EXPOSITIO LITER A LIS.
operatio , qua Deus AEgyptios subuertit, & submersit, intelligamiisque ea facilitate hoc miraculum a Deo fuisse editum, qua aliquis manum ad usum motus soliti extendere posset. Septuaginta habent. Extendisti dexteram tuam, absorbuit eos terra Paraphr. Chald.
L uasti dexteram tuam, deuorauit eos terra. Vatiat. Extendente te dexteram tuam,
D deglutivit eos terea. Et in Hebraeo legi
Pro intelligentia vero eius , quod est, extendere manum in Deo , videndus est .
D. Hierony in cap. I 6. E cha um.17. ibi. Exod. I c. Ecce ego extendi mianum meam si re te, num. LT.
ubi sic ait. Quae hic extensio manus, alibi eleuatio, siue visitatio dicitur, quando
enim peccantem non corripit Deus, contrahit manum suam , in quo quλrimus, quid sit inter extensionem manuq , & .emissionem eius , Iob. I. loquitur diabolus Iob. I. ad Dominum. Extende Ianissam manum num. 11.