장음표시 사용
481쪽
dixisse Dauidem cum inuehitur in ini
hensionis nota proponitur, prima quod non obiter loqueretur, sed conlulto , &sedens , secunda quod frater su , ille non extraneus, di ignotus aduersus qu4m lo- qucbatut , icrtiani insupci addit D. Ati-gus. libenter scilicet sectile, quandoquidem sedens loquibatur, qDisans, inquit Aug. aut transiens saris,non itim voluptare Deir,qtis autem ad hec sedet , quan umo tam quar e, ut hec faciat ' Ipsum detra- monem malam diligenter faeiebas, sedendo
fratribus cognoscendum praebere voluit, quia hoc seri non potetat absque coquod coni missiura ab istis crimen mani-Iestum redderetur, ore ipsum propalan do , prius extraneos omnes, quibus ignota crat venditio , & coniuratio fratrum egredi iussit. Pνacuit, ait Scriptura , et e
raderentur cuncti ora ,o ntiym interisset alienuη agni Ioni mutua. Super quae verba Ruteis. In. 9 In Gen.c. I i. ait. Bene praeceperat ut egrederentur cuncti ras, ut nul Ius interestet alienus cognitioni mutuar, non enim alienis ia:n communi
canda erat domestici irrititia sci teris, neque sub eorum praesentia pius statur dicere voluit rem tantae consu sonis , conferre non poterant statres, remotis etiam
cunctis arbitris. Rem luculentius prosecutus ODU. ait: Aduertant hie Praelati qualiter arguere debeant subditos, ut scilicet prius eiici anteos, qui scandaliEari, aut malam opinionem a eis, quos corrigere volunt, habere possunt. Debebat enim Icscph ostendere se stati ibus, quod non poterat sacere, nisi ad memoriam reuocaret illis reccatum , quod in ipsum comma serant, & ne eorum peccatum apud exteros diuulgarctur , omnem extraneura a se ciecit. Sic eum Dominii; uoluit arguere Iob, solum cum convcni , qu'm cum areuisset si cir- sum, in publieo apud amicos commensauit. Non estu, inquit, Aeti: coram Me re-
A Pum ex seram mero tis. Mirabilis prodentia Domini, conuicerat ipse Iob , visateretur se stulte locutum, & apud amicos commendat eius locutionem rectitudinis,sic etiam eum arguere voluisset Aaron,& Mariam murmuris in Moysen eos ad sidetis tabernaculu scorsum ire prae ccpit cum fratre. Videndus in hanc sententiam Chryseo uom.iam. 19.in Marth. ubi aduertit increpat se Christum Dominum discipulos modica fidei, Miarth. 8. cum II et t. lesset solus eum discipulis , ne si tur re- m. 16.
B prehensionem Maii iri audiret, cos dissidentia damnaret , & incusaret, sol tenim Deus suorum desectus occultare,nuin lueem prodeant, & ab hominibus sub-
Videsdu, hae de te Philo lib. de I f. h.
ubi rem totam,quam superius adnotauimus complexus, S prosecutus est, aitque in hune modum. Ad reconciliationem versus, ac scidera succumbens charitati domesticae, ne fratribus propter veturem iniuriam obuem rct aliquod . cdecus, no-
C luit agnitioni primae interesse quenquam Egyptium ; sed si moto uniuerso famulitio , repente profusit tannuam e sonte lacrymas , dextra ut propius acced te ut innuit, ne vel fortuito verba eius exaudire
possur quisquam alius , tum se eos alim
cmus eis. Rem longo tempore tectam, &obliuioni mandatam, ut putatis, nunc reuelaturus,solus solos appello. Fratrem,
quem in AEgyptum vendidi ilix, me ipsum
praesenrvix nunc cernitis, S paucis intcr- postis,ait tum fratres certatim collauda-D bant hominem, alio aliam virtutem depraedicante : nec minus mirabantur insignem eius modestiam , ac patientiam, qui nec seruicns male locutus est de fratribus, ut perfidis vcnditoribu , vsque in carccrem trusus prae dolore vllum secretum eμ ut tu , neque tam longo tempore inter vinctos degens , ut miseri solent, suum detexit in sortunium tanquana ignarus omnium suorum castrum: ad has laudes accedebat, quod alienus apponi male seto iragico , quamuis potuerit nox in E prima prosectit se agnitos opprimere, aut certἡ same pereuntibus frumentum non praebere , adeo pamam ab eis absit nuit, vi tanquam bene meritis daret munera reddito pretio , in tantum enim praesidia, patratumque scelus latu:t. vi
optimates A g3pti Pras cto gratulo rentur fiatrum praesentiam , quasi tum primum ventirent. sic ille. Al0 deinde videntes fratrum desectus,M in m &
482쪽
& infirmitates, eas potius irrident, quam doleant,& proinde melius citet cas occultare huiusmodi hominibus , quam manifeltare. Notauit optime Chryse . h m. s. te verbis Isaia iii Dominum cur Deus olim praecepit, ut leprosi extra ciuitates,& oppida degerent, dupliceinque inertzeuis. t 3. rationcm dicens:Mos erat vetus leprosumnum. 46. e ciuitate expellere, ut & hi, qui rii ciuitatem vivebant, melius haberent, Sc ipse leprolus non obiiccretur promptis ad conserendam contumeliam, i commatumae derisionis occasio, sed ut extra ciuitatem commorans lolitudinem veli loco habetet, obtentam aduersus iniuriam calamitatis. Vtinam lcpra peccati occuliacsset, ne infirmis fratribus per exprobra
tionem Obi: ceretur, cum potius commi
serationem videretur postulare. Reperis Derti is Angelis suis prauitarem. Sed ne irrisioni esset, Lominibus cana subticuit, maxime cum Iam curare minime
constituisset, etenim si in luteis, & fragilibus hominibus infirmitates , ubi primum viatiat, rident, praedicam, & annuntiant, si in Angelis 1criptam viderent se, gilitatem, & imperfectiones iugiter praedicarent , maxime cum nullum habiturae taent remedium : qua in re decuit solum in ordine ad correctionem, & remcdium . aliena vitia debere assiimere ore , α scr-mone nostro.Proctua re videndus est Au- ων lib.de mirabilissius sura Scristurae, c. 3.π-August.vbi quaerit cur in sacra Scriptura peccatum Angelorum silentio inuoluatur, cum tamen hominis peccatum 4 describatur latillime. Reilat, inquit ille, ut ruina Angelica , qua causa .i Domino tacita est, exponamus, dum illum creaturarum Dei, in Angelum cecidisse non ambigimus. Angelicum vero vulnus verus
medicus qualitet factum sit indicare noluit, dum illud postea curare non destin, uit. Et qualiter sit eiectus per sententiam vindictae ruticuit, quem per P nitcntiam,
nullo modo reuocauit , peccatum v cro
hominis,quomodo factum fuerit proscr- turripsum namque quandoque promereti veniam non desperatur,& qualiter clectus sit homo indicare Deus maluit,quam ad Italiam pristinum in nouissimo iterum reuocauit: de quomodo animaduersionis,sententiam accepit , non occultauit, a quo aliquando per clementiae suae vcniam satisfactionem acci re non recusauit. Hoc ipsum prosequitur D. August. vi videre est in quaepiunculis deterptu ex ita de Trinitaritom. 3. adfinem, ubi sic habetur.
A Qinire Angelicum peccatum silentio in Genes silaonditum eli , α hominis patefactum Responsio. Quia Angelicum
vulnus Deuς non pra icit inauit curare, hominis vero fanare praedestinauit , &c. Hinc ergo ad nothram eruditionem colligimus alienas imbecillitates nullatcnus citu prodendas , sed potius portandas,& silentio veluti velo obducendas, neque sermone apcricndas, nisi in ordine ad illarum incautam, de remedium, alioquin melius cssem nobis occultae, ne irrisioni B & oblocutioni paterent. Iis autem,qui ea, quae norunt fratribus in opprobrium obiiciunt, recte polle obiici, neminem sine vitiis nasci', proindeque dcbere , & aliorum defectus infirmitatu sque portare, non tantum ut Duc m, qui non tuis humeris portauit, imitemur, scd, ut ipsi etiam a fratribus deportentur, dum toties corruunt,quae est humana Infirmitas , defieriantque quotidie , di quoqtolerari ab aliis oporteat, semper habent, qua in re imitari licet ceruos, qui suorum C onerum conscij , alter alterius, ductantet
ipsa natura , onera portare nouerunt. Et
enim Plinius Lb. 8. Opit. 31. sic de eis scribit. Cerui maria tranant gregat imnantes , porrecto onere, & capita imponentes praeccdcntium tergoribus, vicibusque ad terga redeutcs. Res It id ipsum,& Pauli consilio accommodat, qui dixit. Alter alterius onera portate , isse asyn- Gala . . si bitis logem Christi. D. August. lib. 8 3. nam.I.q; U. qu. 7I. tom. 4. totidemque deinde verbis , tanquam quid egregium , & ite-D ratione dignum repetit serm. M. verbis Domin ,tom. Io. Deniques per Gal. Ias. rem. 8.hae de re se scribit. Dieuutur te ui . quando transeunt steta in proximaι insula , capita super sie inuicem ponere, craunus qui ante est . seius portat caput . crnon ponit super altoum, se ιum irae defecerit , resiit se ab anteriori parte , reditque posterius . vi. ipse iri altero requiescor . σμ portant omnes onera sua . Ur peruentane ad quod desiderant, o n n patiumur naufragium , quia quasi nauis est istis chaHE tas. Itaque charitas portat onera , sied nonimeat ne prematur talibus oneribus : ne peccatis fiuis is quirique prematur, attendat. Nam quando portas infirmitates patris tui, non te onerant peccata ipsius timnesi consentias iam tua te premunt,nstu a terius, quisquis enim censenserit peccatori.
non alienis, sed Ji grauatur. Vidisti furem cucurristi cum eo , quid est hoc 3 Pedibus ambulasti ad furtum, imo mente coniun
483쪽
H, i te furto. si autem diducueris tib . fr
oruueris Iro eo , π deprecatus veniam δε-
ris , is possis libera fronte dicere in preeibus tuis rua tibi Iuristeritus coelestia dictauit. Dimitte nobis debita nostra eut σnos dimittimus debitoribus nψνω. Didicissi portare onera fratru tui , ut is alius portetsi qua tua funt, oe set in nobis,quod ait Apostoluti. Inuicem onera portate. Θs adimplebitis legem Christ. Sic Augustinus.
Q hd si quilibet nothrum debet impendere ossicium charitatis proximo suo,& infirmorum quorumque imbecillitates , siue corporales cae sint , siue spirituales portare, id maxime pertinet ad perfectiores viros, qui maiori sanctitate,
scientia , & dignitate sunt praediti, sicut
Rom. I s. dixit Paulusti Debemus nos firmiores imbenum. i. cistates infirmorum sustinere, is non nobis placere . erexim Christus non sibi placuit.
se situ scriptum est improperia improperantium tibi ceciderunt super me. Vbi ve
ba illa ί ut hoc obitet dicamus non sibi
placuit . non significant Cluislum non spontanee,neque ex desiderio nostram sa- lutem operatum esse,nosque portasse humeris suis , qui ex summa dilectione, &animi promptitudine passus est pio nobis, sed id tantum indieant, Christum non pepercisse suae corporali vitae , aut suis commodis inseruiisse , sed nostras imbecillitates ita portasse , & sustinuisse,
ut improperia improperantium Deo cociderint super eum , idest , omnium hominum peccata, quibus Deus iniuria assiciebatur , ipse susceperit punienda , pur, ganda, & soluenda in carne sua, ut sic pro snobis satisfaceret, nobisque relinqueret
exemplum aliena portandi pro posse , &magis portandi pro loco , lanctitate , &dignitate.
In quam sententiam videndus est ille
Iob. s. locus, ubi dicitur: Cuius ira, nempe Dei, num. I 3. nemo resistere potest , π βub quo euruantur qui portant ortam. Vbi Philippus Beda. Per cos , qui portant orbem intelligunt homines cinctos, & proximi dilectores,
hi quippe grauissimum improborum hominum pondus , ad imitationem Christi, Ecuius velligiis insistere, & cuius viam sequi, a mitari tenentur , quali humeristiuis impositum sustinet, iuxta illud Moy- Num. II. ses dictum ad Dominum : Cur imposui tinum. IO. pondus uniuersi populi huiursu er me ρ Lihi quidem portant aliorum infirmitates tolerando, & corrigendo , & Diuinum etiam supplieiuni improborum ceruicibus imminens remouendo , & veluti in
A se sustinendo, eaoue de causa saepe ante Deum supplices incuruantur.
ANNOTAT. IV. Templa sunt habitacula sincra
QVoniam igitur ex nostro text. con stat , templa esse habitacula lancha B Dei, inde etiam nobis constare debet quanta cum lanctitate in eis sit agendum.& quanta cum veneratione recolenda sint, etenim licet Deus ubique praeuens sit, Se nullo eoarctetur loco, aut concludatur spatio , imo omnia impleat; pecu
liarem tamen praesentiam habet, & singularem allistentiam ostendit in templis, sicut videre est apud Augustin. Epist. 13 . quae est ad populum Hypponensem,ci' u .
deque David dixit, Domum tuam decet Psal. 2. fauetit udo Domine tu longitudine dierum. num.υθ. Alii vero legunt, Domitii tua pulchrior
fanctitas, quali nihil magis deceat Dei Domum, quam sanctitas. Et is Psalm. 7. GL r.
ait Introibo in domum tuam . adorabo ad num. 2.templum sanctum tuum , in timore tuo. Et Daniel etiam absens verius temptu oran S, illud venerabatur, maiori quidem ven ratrone adoraturus , si adestet, etenim in Dan. c. estiuitate consitums apertis fenereris ninn. Io. naculi sui, eo ra Hierusalem tribus tem-i peribus in die flectebat genua sua is adorabat, eonfitebaturque coram Deo suo. Et Sa- Eecles .lomon Eccles in cap. 4. ait. Custodi pe- num. II. Gm tuum ivredus domum Deί. Vbi οθmpiod. monet abstinendos esse pedes a theatris , prophanisque cunctis locis, qua de revidendus Ambros sermon. I 3. in Psal. ii 8. is lib. 3. de Visginibus . cum allatis duobus exemplis , praesens argumentum prosequitur, virum quidem cui undam hominis , quem ob indecentem gestum ipse noluerit in clerum admitter , cum maxima etiam in gestu , & incessi. modestia requiratur in viris qui debent conuersari in Ecclesia r alterum eis cuiusdam elerici , quem vetuerat, ne se unquam praeiret, eo, quod veluti quodam insolentis incessus verbere oculos feriret ipsius: & utrumque narrat ab Ecclesia 1ecessisse , ut qualis incessia prodebatur , talis perfidia anima demonstraretur. Alij vero interpretes omnes
484쪽
eo in loco spiritualem animae pedem in- Aterpretantur, quod videtur indicare Chaldaeus, dum se reddid t. Tti fili hom mseu Iovi pedes resos in remo, quo ieris in
domum saucitiari, ad orandum . ne υenias eo plenu/ peccatis an e Dominum. Et satinius explicans eundem locum ait.
Nunquid ab offensione lapidum monet eustodire pedem quando ingrediamur domum Dei, laeu , Ecclesiam 3 Et respondens ait. Quamuis semper honeste, Zecum timore, ac silentici debeamus ingredi domum Dei, tamen non peddua corporis , hic doeeri custodiendum , sed pedem animae, ideli, gressum mentis, ut in conspectu Dei munda; preces citandamus sine malis cogitationibus, potetique huic loco facile accommodati multiplex sigui . sicatio pedum in sacra Scriptura, de quibus vi flendus est Paeniam ita Viasor. Scri-pItira , Iib. I s. e. t 9. Et Sulua a IVιν; ινtim, morbo pedes. Constat itaque custodiendos esse animi pedes, & discalceandos affectus, terrae enim , 3: domus Dei sanctum habitaculum eius est , qua de re vidcnssus cit,
Eet et . c. 3. Vbi Diuinulo oraculum con
rum in fornicationibus stiis. Etii Jabricati stin Γ-n fiatim iuxta timen meum . Aes ι ιos i ιXIa p Hes meos, cir murras erat inter m/ . Θ eo , is citae ns nomen saneatim meum. Super quae verba ita ait D. V ron. Audiant haec iuxta literam mulierculae oneratae peccatis mentem vi ctam Deo, non vicinitatem Eccles artim,& habitationem proximam,Dei in se prouocare clementiam, quin potius indignationem Domini commoueri , quando in consecratis Deo locis indignus habitator est. VahHeati sunt. limensuum. πιο η-n meum . ut nihil esset inter sacrum, & prophanum,& postes suos, iuxta
polles meras , ut unus laicorum de Sacerdotum esset introitus inita vero propheta deinde subiungit: tu autem silii hominis ostende domui Isiael templum,& confundatut ab iniquitatibus suis, addit Hi rc m. Multum prodest et,qui ante peccauerit videre gomum Dei, & omnis fabricae eius nosse rationem, ut, & peccare desistati& habenη illius desiderium dicat ad Dominum : Domino d exi decoram domus u. . o locum habkathnis ah, ia tua. Vbi ides domum ipsam Dei a peccato debere homines retrahere, & ad iustitiam
Pro qua te iacit, quod Christus Dominus, qui probra, ignominias, & supplicia aequanimiter sustinuit, εc patientillime pertulit,ia minime saeuire voluit, sicut dixit Trinci2 lib. dis sudicit. αα I. Vba docet D. Petrum damnasse Ananiam , & eius
uxorem ad mortem, Christum vero neminem , quaa non decebat, inquit, eum; saeuire , qui pati venerat : quibus similia dixit CL 1 A homi 1. dis Iuda treditore.
cum ita habet. Mira patientia. Petrus condemnat Ananiam mentientem . Saluator patienter sullinet proclitorem vendentem. Itenim scut dixit D. Eo af A. se, m. ad illa υeiba, signum magaeum , tac.
Collactaneae sunt humilitas, S mansuetudo, proinde in Christo Domino , cuius propria vitius a PauIs dicitur humilitas, licui cum alibi exponit idem Leν M. Non potuit non sunima mansuetudo, de 2 patientia rcperiri, maxime cum nulla illi aliunde in summo gradu desuerit virtus. Is igitur qui mansuetissimus erat,quaque pati venerat, & ad id palatus erat templi contemptum minime passus est, imo semel, & iteium iss aegre serens flagellis an
sumptis in vendentcs, ct ementes, inuehitur eos caedens. Qua in re, & nos docuit, quom do ita domo Dei debeamus conia
uel sati, S se Dei Filium testatus est, qui domus patris sui iniurias minimὸ sustinens easdem acerbissime vendicare ausus
D est, quod prosequitur D.αν os.lcm. Q. in Ioan.vbi ait. Quaesitum dignum est, qua' gratia adeo Chtilius hie indignatus est, N maxime cum alias iniuriis , contumeliisque assectus , Samarisantis, ct d no-mum habens appellatus, nihil tale secerit, nunc vero non contentus flagello, vcibis etiam in eos inuehitur, neque tantum illos eiecit, sed euertit mentes,dispersit ar-gcntum , ut illi secum reputarent, quod qui se pro domus honore periculis exponerct , eius domum minime contemne-Ε rei,d . Quae pro sequitur. Videndus hae de te Nilus in diu VAeapsessus.cum ait:Fcesesam,ut cetium a/i.& nihil in ea aut loquere , aut age , quod terram sapiat, &c. Videndus item Cou-ritis homi 3 o. Vbi ostendit nihil magis
diabolii curare, quam, ut corpCre tantum
in Ecesetia videamur stare , & corde , ac cogitatione longe a conspectu Diuinae Maiestatis abscedere , unde monet ut hae in
485쪽
in rc quantum possumus contra diaboli inlidias repuyin γ. Postquam Dominus ostendit Ezechieli abominatrones quas faciebant impij
homines in templo , ut ibi late reseitur cva.dά statim c t. 9. Ostenduntur sex viari . cir uniuscuiusque va, interitus in ma
nu ι tu . vir quoiue unus in medis eorum
: stilus lineis. O attramentarium scriI t
ris ad renes e us o iustiti est signor. Agno
Thau ,s: σιν stentes gementium . sic: δ-tsum D er cunctis abominationibus . ruasi ut in modis eius. TDeoLait, virum illum
qui introdacitur , vestitus lineis habuisse habitum Sacerdotis , Se ccrte L X X. ha
ses, et orcius Γουὸ , In timentis. I lud ergo notandum est hoc in loco quomodo Saccrdos lignet T au , gementes, ut prosa ue occidantur. Videtur enim hoc longe abelle ab oficio Saceidotis, qui non ministe irae , dc iustitiae Dei esse debet, sed potius Mediatoi Dei, & hominum, &Deum placabilem reddere in offensis ab hominibus illi illatis , quique Proinde portare dcbet iniquitatem populi rugiterrio co sacrificio oriciendo : lca ideo hoc factuin esse existimo , ut ij qui polluunt templum Dei, x Deo dicata loca profanant , probe nouerint tantam Dei OD sensam colura disse , ut etiam id , qui Deum solent placabilem reddere, vul ut aduersari j contra polluentum templum, eique iniuriam facientem conuerriantur, Divinae iustitiae supplicium excquente S,& Deum minime pro impiis interpoliantcs , quod certe indicium est grauisti mi eriminis commissi in contaminatione d mus Dei.
Lnim veto si Dauid nihil magis dolebat,nihilq; tam prae oculis habebat quam quod coram Deo , qui ubique adest praesens, deliquerit, sicut notauit D. Anselm. lib. I .cur Deus homo,cap. Q. ad illa verba:
Tibi soli perea: i. o malum eo=am te feci, quant nagis dolendum,& ploradum est, quod in domo sancta Dei, S in cius praesentia,quae naanifeste solet esse in icmplis, ubi nos eum alloquimur , ct ipse deprecantes audit, delinquamus' Vnde D. August. in regula, ait: in oratorio nemo aliquid agat, nisi ad quod iactum , unde &nomen accepit, quibus in vel bis illud a vobis cxigit August. Ut solas orationes ore proseramus in templo , solum Deum mente alloquamur,&α Omnia nostra Dei orationi conueniant, x hominem Deum
A alloquentem rςdolebant. Videndus idem August. Di . Io9.er D. SasL in quasi. fusius difflutatis,q. o.ubi ait: Ad Ecclesiam
non oportere accedere pIriter iacgotia
secularia, sed causa virationis. Extrema autetia dumentia,& miseria crit,ut C domo orationis, .a qua alij ploragratia , & diutinis beneficus cumulati in domos suas abscedunt, quis grauioribus
culpis reus reuertatur, ec ubi medelam animae morbis Sc coporis infirmitatibus caeteri quaerunt,& mueniunt , noua, α B acciba vulnera contrahat, qui ibi debita pro loco modestiam , & congruentcni sanctitatem non seruauerit. Pro qua re facit id,quod dixit Ambres. lib. i. de Ciain. bel. c.9. his vcrbis: O nescia quam grat esse in ora: Ane. ccn ria re peccae . ubi sperna remedium Z Certe Deus ter Dreph tam doctiis hoc gratie ese νnab diatum , dia, cens : Et oratio eius fiat in leccatum , sic Ambrosius.
Sicut autem is, qui coram Iudice, Rege ve aclinquit glauius puniri solet , dc C accibius in illuni animaduertulit iustitiae ministra , sic te acriores sustinebit cruciatus , grauiora lite luci supplicia , qui in conspectit Dei, & in domo eius, & ubicius praesentia nobis veluti oculata proponitur , imierecunde peccauerit, quod videtur dixisse David quando ait: aeuoniam dolose egit in conjectu eius , ut inueniatur iniquitas eius ait o Lum. Vbi pi onormon,eius, priori loco politum de Deo intelligit Geta br. Ux Iansiuius: ex Patribus vero Im Hehius, Thomas. Treuetos, & allu, ut sit tensus: Inventa est iniquitas cius, ut odio habeatur , & puniatur a Dco , quoniam in conspectu Dei dcliquit,& in templo, ac domo eius, quod posticatam frontem indicat. Haec certe est illa quaerela Dci de populo suo apud Hierimiam . c. II. cum dixit: uis quod dilecyus meu, in domo mea fecit scelera multa Z Numquid earnes Oucta auferent a te malitia. tWM8 Vbi grauitatem culpae ex eo maximc probat, quod asserat se nullatenus placandii forc,etimns multas hostias ei immolent, & multitudinem sacrificiorum offerant ij , qui in domo Dei deliquerunt, hisce namque rebus olim diuina demulcebatur ira, & diuinae satisfiebat iustitiae. Bethel Hebra cum nomen valet Lati ne, domus Dei, id nominis imposuit Iacob loco illi in quo vidit scalam pertingentem usque ad caelum, & Dominum innixum scalae a parte superiori. Audiamus M m m 3 ergo
486쪽
ergo quid scriptura narret eodem loco A diis cultas est in explicanda huiusmodi
. rasse Iacob : Luam teresiliis est , inquit, temeritate. Quidam enim dicunt Oetam Iocus i is, non est hie aliud ni se domus Dei, periiste eo quod teliserit arcam cum etsi ' porta e L. Dum Iacob describitur pa- set immundus, nimirum quia pra cedenuens monemur pavoris, ac timoris,quem ti nocte uxorem cognouerat , attamen
debemus concipere , quoue affecti debe- hoe probari nullatenus potest , quod simus accedere ad compectum Dei in ta- probaretur nostrum profecto confirma
bernaculo ipsius. Vnde Caietan. ibi inter- ret institutum praesens: dixi probari nul- rogat, quid est quod Iacob tilia uitὶ Et re- latenus posse , namque si verum id esset, spondet,timuit Diuinum iudicium,quem- rotius a Deo hercuteretur quando cum admoAum eum venimus primum in con- i tribus imposuit arcam plaustro , quam siectum maxime cuiuspiam, S sapientis- cum illi occurrit, ne caderet. Alij eo desimi Principis, vehementer timemus ne B diicunt supplicium,quia sci licet imposuit quid sibi displicens in nobis videat, sie arcam in plaustrum, quam vectibus geli,
Iacob timuit considerando seipsum cum re humeris propriis debebat,ut colligitur respectu ad praesentiam Dei , & frequen- ex lib. Num. e. . N. e. . Hoc tamen non vi- Num. . tiam Angeloium , metuens ne sua sibi detur admittendum , tum quia nescimus n. c. o peccata desectus imputarentur. Sic num ipse, aliusve in causa fuerit, ut arca c.7 n. mille. Qi totus hae in te transcribendus non Leuitatum humeris, sed in plaustio erat in cordibys , & animis nostris, ut portaretur, tum etiam quia sacra Scri- ad presentiam Dei in tabernaculo san- . pluta aliam eaulam aperte tradit interacto suo terribilitatem loci contemplan- tus OZar, nempe quia temeritate eam tetes,& Dei praesentiam pertimescentes, tigerat. Ioseph τι mero . ni In. s.antihuita- toti in eius cultum procumbentes deuol- rum, e. i. dixerat Abinadabum Oetae r ueremur. C trem suisse Levitam, postea lib. . e. . ait Caeterum citatum locum ad templa quod O a eum non es let Sacerdos ausiis Dei in lege gratiae deduccus Bernsem s. manum, sustinendi causa,admoliri, in veri anniuersiaν o die GHeationis Eeelesii, stigio expirauit, cuius opinionem repro- inter alia sic ait: Luanto sese stire est D - bat Abutins in ρνώ Ium cap. 6.IA. 2. Reg. cu/ his ne Her.quanro otiirinitas , censa δὲ q. lo. Er in Ita. I. Paral Ac. I 3. q. 26. Qui, Dod Dominus es in isto hoc. τῖi nimi- inquit ille , si Levitis licitum erat aream rum non modo duo, vel tres, sed tam mvihi portare , ut patet ex eap. proxime eitatu. in ipsius nomina eongregari per sitierant, Num eigo & eam aliquo modo tangere
quem sua quoque 'sesentia Dominus irae Et ex consequenti non quia simpliciter
dignatori V io Domias , se is loco AIO , 5- tetigit, sed quia irreuerenter , ac temere ceteri se in emni loro , omnIa realiter tetigit , Occisus. At vero Ribria lib. 3. de contineos. Omniaque sitissenens.sed Iove ra- D fabrica remi cap. 3. Mum. . contendit ex men a ster, atquρ af er, C e. Et paulo in- lib. Numenes. . aperte colligi, quod Le- Num seriuς vere profecto Dominus in hoc lo- uitae poterant portare atram ed non cam numco est, si tamen serviamus ei. Quid ergo tangere. nos 3 Cum quanta reuerentia in loco isto si vero Ribera intelligit prohibitum
versari debemus Nimirum prenitentes, suisse Levitis tangere aream nudam , hoe de expectantes esse nos conuenit. Haec est, antequam a Sacerdotibus operta, im sunt quae exiguntur a nobis , praeterito- uolutaque esset velamentis ; hoc ad Ioserum panitudo pecca orum, & fututorum phi opinionem consimandam nihil sa- expectatio praemiorum. cit, ut mox dicemus. Si autem putat veti-Neque vero hoc in loco pro nostra in- tum etiam suisse Levitis cum velaminibus stitutione , N. doctrina omittendum cen- contecta , & inuoluta esset area , quoquo sui supplicium illud , quod Deus intulit L modo tangere : id negamus constare posa Reg. 6. Orae quando Mactim extendis ad aream se ex aliquo saerae paginae loco, quin imonum. s. Deio I tila eam . quoniam falcitralant oppositum multo rationabilius videtur,
foues. Vbi citillime tenendum imprimis nimirum, ut qui eam apertam portare est, Oaam non simpliciter , aut ex pura poterant, possent etiam cum opus esset necestitate, sed ausu quodam temerario aliquo modo tangete, nam si sub eadem
arcam tetigisse , ut colligitur ex verbis plana mortis cautum erat non solum ne quae statim addit sacer texa. Iratusque es arcam tangeret ; sed etiam ne vlla curio-i signatione Demiatis tonsi a OGim , , sitate eam viderent, vi patet ex Lb. Niam. Num. 4 percussi etim suter Iemeritate. Tota vero c. . dc prohibitio eam videndi ibi decla- num. Lo
487쪽
vatur 'aperte, priusquam scilicet inuoluta elisit, non vero polica : piosecto idemptotius videtur intelligendum de prohibit one tangendi arcana. Itaque cum non sit verisimile olam tetigille arcam nudam, sed velamentis obuolutam, non enim deferri poterat ni da arca, sed prius a Sacerdotibus operiebatur ut patet ex cohato Num. propterea nobis hae in re potius videtur probanda sententia Abulens quam Riberae,& dicendum quod Cra a Domino peremptus fuit, non quidem quia cum non citet Sacerdos arcam t tigerit, sed quia eam tenuerat, hoe est, irrcuercrater, ac sine necesitate tetigerit, & substentare praesumpserit. Si enim aduertistet tunc non illic communem arcam adesse, sed aream Deo sanctificata deferri ε comitati, dcbitam
celete erga ipsam exhibuisset, ut debebat, reuerentiam,& non tam iacile,quod paululum inclinatam videtet, dubitasset fore casuram, neque tam cito, facile & temere ei manum admouisset.
In super si O a ideo percussus suisset,
quoniam cum non esset Sacerdos arcam
tetigerit, ut putant Iosephus , di Ributa, non tantopere sibi timere debilisset David, si arcam in domum suam reduceret. Poturat namque esse secivus quod eam ipse non tangeret, praesertim quando ibidem sub tabernaculo, in quo ipsi introirens non erat, reposita suisset. Atqui quoniam non ita securus esse poterat, ne aliuam irreuerentiam circa iplam aliquano committeret. ideoque grauiter a Domino plecteretur,propterea timuit Deum tunc temporis dicens. Luomodo postum ad
me introducere arcam De/.Tanquam subintelligi volens, quae tantam meIetur, exigitque reuerentiam , ut merito verer
debeam , ne si quid minus a me praestitum fuerit, pro benedictione inducat super me& super Aomum meam maledictionem Et ob hane ea iam . inquit Scriptura non adduxis eam au se . sed diuertit in domum Obededon. Si ergo Deus olim tam acriter in Oetam
super temeritate in arcam aniniaduertens
saeuiit, quid quaesis iaciet iis,qui temere,& irreuerenter templa, domosque suas pertractant,manus extendunt ut eripiant, non ut sustentent,linguas exeiunt, ut percutiant, & stetit gladiis acutis omnia penetrent , oculos emittunt procaci intuitu qualibet percurrentes, & pei scrutantes.
bescis , o times , nequis te videat mtia rem insta ari r in Ecclesia mero De , cum ipse Deus te alio tia tiν . 9 as istis Areν-reat . eo suo tempore maxime se Icarione. ac adulterio uteris , quo sibi magna more intenari ν. ut his fugiam. nec horrescu , nec
Illudque maxime cauendum, ne si Dci; domum minime teueriti eandem pollutam duxerimus,& velut in prosana dcino
fuerimus conuersati, candem non iam visuam sed potius ut ii astram Deus deserat, nos itidem deserens, mi crosque, & inse-lices relinquens, sicut comminatus sucrat Iudaeis, cum dixit, Ecce Hl .n 7Metiar domus voti deseria. Ingrxitus cst Chlilius D minus ante pactionem suam templum , &iterum statim egressus redibat,& accesserunt discipuli eius, ut os inderent ei aediscationem templi;quod videtur ab Euan-r gelista his vel bis dictum,ut ex illis intelligeremus , cur tam cito egressiis silerit Christus Dominus de templo, quia scilicet ibi nihil inuenit, quod templi esse videretur , neque aliquid domus sua proprium decensque agnouit,nisi structuram lapidum, & aedisci i molem , solet enim Deuς quam citissime illam deserete domum, in qua nihil sui agnoscit, quod
optiinc notauit Auc sis operis impersecti in Matth. om. . cum ait: superius ingressias est Dominus templum , quaerensa sanctitatem templi: sed cum in templo nihil inueniret proprium templi, egressus fle templo ibat: quia aedificium quidem
stabat,quod cruxerant homines, sanctitas vero exciderat, quam constituerat Deus: nam templum hominum est aedificatio lapidum pulchre composta e templum autem Dei est congregatio electorum Religiose conuersantium. Ibat non solum corpore, a volutate recedens in spiritualibus. Per hoc quod dicitur, ibat , hoc significat; quasi ossensus ibat , alioquini sussceret dicete, cum egressus suisset de templo : quemadmodum homo si vadit alietibi , existimans inuenire responsum:
si non inuenerit, consurus egreditur, qu
si qui perdidit aliquid ,quia quod sperabat
non inuenit.Iaco A: A postolis quasi dolire repletus respondit: Amen dias iobis. non stabis his Iasia stipeν Isirim . qui non des, Mur Homo in conuersatione parie- tu desectatur, Deus aute in conuersatione Sanctorum,
488쪽
Sanctorum, ὀicente Prophetis Demine dA A cunspectis Omnibus, quid givit3 Cἰrcun-lexi ricerem domus tua. Iocum habita- spectas, omnibus, respicicbat sacerdotes, sonis gloria tua . quem decolem ὶ Non volebat esse cum illis : sed non poterat, quem diuersitas splendentium nramno - quia semper Sacerdotibus seruiebat. Ci tum facit , sed qucm praestat varietas vi- eunt pectis ergo Omnibus , quasi cum lu- uentium gratiarum.1lle decor carnem de- cerna quaereret, illud est quod dicitur in lectat , iste uiuificat animam. Sic ille sophonia Propheta.c. I. Et scrutaboν Hi - Soph. I. ostendit,qualiter a nobis curandus sit, ne rusati m ctim Deeν Gic ergo se Dominus num. 11 egrediens Dominus in templis ubi conue- cum lucerna circumspexit Onan a , quae-mmus offensus abeat, s nihil templorum rens in templo, & nihil, quod cligeretui in eis inueniat, neque domum agnoscar, inuenit.Sic ille.& reputet suam, in qua nihil prorsus suum Caueamus proinde &nos tali desertio totum proscinum ; nihil sanctum , totum B ne conspecta, ne quaerens cum lucerna terretiui nihil diuinae laudis, totum vi- templa nostra imo A suci Dominus ubituperationis humanae audiatur : Et cum totum purum,& electum adole conuenit,
domum Dei deceat sanctitudo, quidquid nihil quod eligat, & approbet inueniat,
ibi conspicitur,& per Ionat, indecens,pol- pioindiniae e nobis egiessus ad vesperam lutum, iniustum , & iniquum sit. nos in tenebris ignorant ita,& peccato iumsimilia sunt quae notauit ucrus G - sopitos relinquat, sic cnim intcrpretatur sest. Icm.ch ἰn Marcum, ain ponderat id, idem ep. id quod Euangelista praedi quod resert Mare.e. I r. introi ille sci licet eio loco subdit: - iam τοι b. , a si di Lo- Christum Dominum in templum , & tir- ex sem etenim quandiu ipsi,qui est lux cumspectis omnibus, iterum exiisse,quasi mundi apud nos manserit, quantumcui minime reperisse id, quod in templo, ae que in lucernis scrutatus Hierusalem δomo sua prae omnibus requirebat , mo- C nos moneat, quid faciendum sit: S quid destiam seisieet in vestis,compositionem tutum Babrione quando Hierusilem ma- in corpore , Religiosum cultum , mori- net inutinium Sicut notauit Bomnia. geros sacerἡotes, dc obsequentes mini- fer. I .ia Ciantia.Tamen quandiu lux apud sitos. Ingreditur , inquit ille , Dominus nos est, & ea persundi pollimitas , illumi- Hierosolymam in templum , ingressus nari,& accendi, ut in eius cognitione pro- quia Deit circunspecti et omnibus 3 Quae- sciamus, in eius amore profredi uri rebat in templo Iudaeorum, ubi caput quo ipse dignetur nobiscum cstrivsque ad posset tecti uate, δ: non inueniebat, de cir- consummationem saeculi.
Ascenderunt populi, ta irati siunt: dolores obtinuerunt habitatores Philint,n.
- , ROphitico Q mdcrn et sitatius M spiritii ΝMoyses incipit iam, ii praedicere ea, quae si curii ra
erant libet ratem I cIuli H - raclitici per medium malis
in rubri, atque in eodem dc pressionem ictius populi IEgypti ortina . Cum audierii r , inquit, gentes re cluas pra oriam naturY tacuit ueni in defension m , librrtatem, di gratiam Isracilitici populi peri)ctralli,& deinceps m Mori cumulo patrabis inuidia, ira e . sutore ni iamio permotae cModciccnt,& Inctu simi- D l is detrimenti in suis reonis expcriendi consternentur, rram , ut bene dixit O uti
tent hi.cii curnia centium popidorta odio, & timore, praeterquam quod de re adhuc sutura rinoi c prophetico loquitur, ut de
iam praeterita, mirifice etiam seritat ora ι-nem a Rhetoribus Obsciuat. n . etcnim prius Quaestionem tract.:t in theli leti ge
489쪽
thesim, seu genus finitum, prius enim ge- ineratim ait: Ascensertunt lvuli, is irati sunt . populi nempe finitimi, & circum- vicini, tum deinde exprimit singulatim aliquos , v. g. I hilisthaeos, Idumeos , ScMoabitas, licet Lyranus, Valentia, & alij talem ordinem non agnoscant, & per pinrulos, qui ascenderunt intelligant speciatim Amalecitas, qui omnium primi viam progredienti populo Israelitico obstruere conati sunt, & illi arma moueiunt, ut habetur, Exo . IT.
Ascenderunt populP, iri H braeo est,au- ldieriunt. LXX.& Chaldaica paraphrasis
Iosue i. eodem modo legunt, S Valabius. Aunum. Io. dientes Loe populi contremuerunt, dolor apprehendit habitatores Palesiλι. Vnde in lib. Iosne . cap. 2. 9 3 . dicit Raab ea e-na. Au inimus quod si careerit Demininarum maris rubri ad vestrum introitum, is it is nos terror urser . U elangιι runt omnes h bitatores terrae. Vstatissimus
autem , & quotidianus iste apud omnesentes cognoscendi, ac ratiocinandi mo-us ex audita hostium felicitate, vicina - runaque gentium clade, sibi ipsis timere, ac tanto quidem magis quanto illa maiora, ct mirabiliola sucrint, cxcmplorumque plenae sunt hii toria: omnes , que de bello tractant. Iosue s. Idem quoque Gabaonitae dixerunt: Deuum.'. terra longin Ina valde vene=tinis mi tui in mn tuo Domini Dei icii : ati . n. menim famam potentia eiras, cuncta ruae fecit in AE pro . oc. Populi igitur illi ad quos filij lsrael tendebant audita memorabilium rerum sania te triti su:rt,& com Deus. 2. mcati , scut dixit Deus: Hodis inrisiamnum. 1 . mittere terrorem, atque formIdinem tu.Da
in populos qui habitant sub omni e sis , et taurito nomme tuo I aueant. π in morem parturientium contremiscant , π de re
Si quis vero quaerat, cur cum in He braeo sit, & in Graeco, ac Chaldaico, audierunt , nostor tamen interpres pollicrit, frenderunt ' Dicendum utique est, r. Et e transtulisse est. ctum indicantem causam, etenim populi, qui vicinam regionem it tam incolebant, non interfuere miraculo transitus maris, sed fama, & auditione perceperunt, eaque auditione permoti, &excitati ascenderunt aduersus Hebraeum populum, & idco Inter linealis habet, insurgcntes. Propterea ergo positum est a nostro interprete verbum , ascentir Πt, ut indicaret ei sectum , quem in audientium populo tum animis illa tam noui
, miraculi, de insolitae victoriae auditio peperit; sunt qui hanc irain palliue velint
intelligi pro indignatione scilicet qua
quis excandescit, ἐκ commouetur aduersus sua ipsius mala, & vitae incommoda: cumque palaestini viderent futura mala, quae iam pene aduenerant super ipsos, propriaeque terrae anMilionem, quati prae
dolore sibi ipsis irascebamur : quo sensus ecundum L X X. Pagninum,& Ucbra: um apud Caiet. dicitur nomo plenus ira u-dia . pro eo quod nos habemus, replottir, multis miseris, Iob. i . or I u 3C.d: cituI: Iob. I 4.
Confusiatus est in ira ceult ε metu. ΠΤ a mim. I.
mea, ct venter meus, & certe haec ira de- Pol. 3αbet intelligi sicundum dolorus , qui sc- num. Io.quuntur. Cumque dolorcs orti fuerint ex aliena felicitate , & liberatione illius populi diuinitus facta , cum dicuntur irati, idem est ac commoti interius aduersus seipsos piae dolore ac maerore, neque enim adhue nobis sacer i cx. cxponit aliud, in istinternos motus, quibus assecli sunt I)alaestini , postquam perceperunt qua litor Deus Istae litas suos liberauerit, cxtinctis penitus Agyptiis ; nec verbum quidem ponitur de ira Palaesimorum a lucr-sus Ilrael in toto Cantico , nec de bello illato populo Dei, & baec nobis videt rurg crmana expositio istius loci, quam icti
git Pimia cap. I . Iob. num. I.
ier. vcrtit. Tremor alprehendis haθiratri res
D PH, eth. Parapbraiis Chaldaea. Tremor Frehendit cmues . rui habitant in Pcias i. n. a. Hanc igitur commotionem illorum populorum Istrum s runsiantuexillim .uat ortam fuisse ex inuidia pariter , A timore , audita enim felicitate illius populi, & quod Deus pugnaret pro
eo contra H gyptios , viam' i caperue rit per in dium sicci maris rubri , inuidia tabescebant, simulque timcbant amissioncm terrae, quam incolcbant, utpote
quae . a Deo promitia elat iam diu filiis L Israel. Habitatores Philisti . Mos usitat stimus est apud sacros , & prophanos auctorcs, ut regiones,& urbes nuncupent nominibus eorum hominum, qui pruni ea loca babitarunt, vel qui ibi regnarunt, vel qui ultimum dic in ibi obiere , quorum multa suppetunt exempla , sed quod ad pio scns
490쪽
s ilium , autem dicta est codem nona me Pluti lilii in , ut in nostro contextu ccrni mus : prius igitur appellati suiu Philisti im, deinde Philisth. ei, nostea corrupto vocabulo Palaeliini dicti sunt. Hi igitur non habitarunt primo hanc terram , de qua hoc in loco est sermo , ut perperam aliqui etiam cx recentiori biis existimarunt, led prius habitariat Cappadociam Insulam,iiis quidem eam Cappadociam, cuius meminit Petrus initio tuae Bepistolae, ird aliam Palaestinae viciniorem, illam nimiruin Insulam , de qu i loquitur merem cap. I. ubi vocat Palaestinos reliquias insulae Cappadociae, ε Amos cap. 9.etiam dixit: Nun ui nen Ise. telascendere feci de terra AEgypti . oe Patisinos, de C padocia. Θ Syros de CyrenerVbi etiam non intelligitur per Cyrenem illa ex cuius nomine Prouincia Cyrenaica dietaeit , quae est in Africa iuxta Lybiani , ut patet Act. I. ubi dicitur, ere partes Lybic, qua est circa Cyrenem. 1ed intelligitur il- Cla, quae erat in Media subiecta Assyriorum,de qua . Ascendit autem Rex Aybriorum in Damaserim , is vastabit eam , iis transtulit habitareres eisώ Cyrreem. Caeterum quaenam fuerit ea Intula Cappadocia , quam primo tenuerunt Palaestini, incompertum adhuc est, nisi sorte dicatur illa, in qua posterioribus deinde temporibus noua Tyrus extructa est..Hi igitur Cappadoces,qui de Chastu imgeniti sunt expulerunt Hevaeos,qui habitabant in Haserim usque Gazam, ut clarὰ Dhabetur Deut. Σ. D. Hierilib. de locis Hebraicιs agens de Gara urbe Palestinorum ait. Gaza olim ciuitas Hevaeorum,in qua habitauere Cappadoces , pristinis cultoribus interfectis. Verum, & compcrtum deinde est postcrioribus temporibus Palaestinae vocabulo significari consueuisse totam terram Chanaam , leu Chan naeam olim dictam , quae nunc terra sancta appellatur. Attamen antiquitus quandam tantummodo ipsius partem complectcbatur , non eam tantum , quam abla- Εtam diximus ab Hevaeis, sed totum illum maritimum Chananaeae tractum , qui extenditur a fluuio AEgypti usquς ad terminos Acbaron contra Aquilonem, ut dicitur Iosue 13. Et habet ab occasu mare Mediterraneum , ab Oriente vero , &Aquilone reliquos Chananaeorum populos. Iluuium autem i: tum AEgypti habet
a Meridie, qui aliquando dicitur fluuius turbidus, aliquando Rinocolura , de quo
D. August. Io. de Ciuitate.c. I 2 . in me, Gen. I st. exponens verba illa ra striciis in Apti: cte. num. IS.
ait. Non ergo a fluuio magno AEgypti, hoc est,Nilo, sed a paruo quod diuidit inter AEgyptum,& Palaestinani. De hoc etiat uuio putant aliqui mentionem fieri,
G n. 26. nomine xorrctis G rarae, uo quod Gen. 26.essct vicinus vibi, seu rcgioni Gerarae, i num. I7.
Abi aliam , deinde etiam Isaac sodcrunt puteos,quos Philisthsura inuidia stimulati obstruxerunt, & pro cis iurgati iunicum patioribus Isaac, & demum cona posita pace , ibidem impolitum est loco illi
nonicia Bersabee, in quo potica loco urbs eiuldem nominis aedilicata fuit, quae cratvltima terrae Chanaam versus AEgypturi , siquidem, 3. LV. capit. 4. Termini longi- 3. Re . . tu lims terrae Israel ab Aquilone , ad num. I,
Meridiem dicuntur fuisse a I aq usque
Bersabee. Erat autem praedicta Palaestinorum regio in quitique prouincias distincta, scilicet Gaia, Alcalon,Gcth,Acharon,& ΑΣ tus. Vnde in restitutione arcae post septe in menses cx quo remanserat in Iegione Philisthinoru propicr plagas ma
ximas , quas illi populi perpelli erant de
consilio suorum Sacerdotum,cxsoluerunt Domino quinque anos aureos,& quinque mures aureos, ut late describitur I. EeT. I. Reg.Le.6. dicebatur itaque terra Philisthii in ab habitatoribus , & hoc loco comprehendit totam terram promissam filiis Israel, quorum habitatores inuidia sunt incens,& timore consternati.
Guales dolores crusrestuat aliena felicitab.
Quoniam in expositione literae dixi
mus dolores illos, qui circumdederunt habitatores Philisthi im ortos fuisse ex eo,'uod pcrceperint,qualitor ab eo liberati suerint filii Israel , unde fit pertus ait. Dolor, idest, inuidia , solet siquidem notitii alienae felicitatis in malevolis
animis inuidiam, excitare, quo corrodamtur. Vnde recte dicit Philo lib. de Ioseph. inuidiam magnarum fortunarum aduersatricem esse perpetuam, T in lib.de agria cultura. dixit: Iii virtute si non datur tenere fastigium, vel in medio satis utilitatis capitur,& sunt qui hanc possessionem, potiorem existiment , inuidiae excelsum petenti natuus obnoxiam. Similia habet