장음표시 사용
91쪽
origis probet, probatque affectum : non itam mirum enim est si diuina bonitas bona conserat, quam si mala substineat, illud cnim maxime ei conuenit, hoc illi omnino repugnat, unde , & alienam sibi acquisiuit, & vniuit naturam , qui in suai inpassibilis est, de cuiust ibet doloris omnino expers , ut in nostra humanitate , &sipplicia& dolores pateretur, & summii, dum pro nobis patitur , in nos testaretur amorem, ideoque August ad illa verba, In via testimentorum tuorum dolet latuου sum. ait, Testimonia sunt ca,quibus Deus quatum nos diligat nobis probare dignatur: cum ergo Christus dicat, Ego sium via .humilitas eius carnalis nativitatis, atque passionis euidentia sunt testimonia diuinae erga nos dilectionis, procul dubio via testimoitiorum Dei Christus est , quam viam nos currere debemus , si delectari volumus in diuitiis diuinae dilectionis, quas emidit in nos abunde , qua sorte ratione Christus Dominus appellatus est a Ioan. Euangelista, Teiusfirius , dum primogenitus dicitur, mortuorum, & dilexiste nos,dum lauit nos a peccatis nostris in sanguine suo , mors enim ipsius, sanguisque in passione effusus fidelissime
testantur, qualis erga nos fuerit diuina dilectio. Clorificare proinde istum Deum nostrum, debemus magis quam Moyses, ille
enim omnipotentiae effectum vidit, nobis testatus effectus eius visus est, dum apparuit humanitas . is benignitas Sal. ιaioris
nostri Dei, quod ideo dictum esse vult
Lerna .serm. δε diligendo Deo , quia potentia occultata est, quoniam in infirmitate ad nos venit, qua scilicet indigebant infirmitates,& miseriae nostrae , ut omnino abolerentur quatenus easdem soluere venerat, & delere in sanguine suo, qua de re videndus August. Frem. IS. de verb. Domini tom. Io. ubi inter alia ita loquitur ι Chriam ad hoc suscepit infirmitatem
natura nostra; nesempitema esset infirmitas mara . assumpsit eorpud mortale , in quo oecideret mortem no tram. Is itaque
qui olim ut suos liberaret, ipsorum hostes extinxit&destruxit modo,ut nos liberaret se ipsum tradidit. Vnde Moyses se infirmum liberatorem populi confessus est,quando illi Deus suae omnipotentiae assistentiam promittit, & potestatem Deit inaudita miracula patrandi dicens: Mitte quem missurus es , ubi Rupere., libro in Exod. rapite Ig. asserit Moysem recusalle ministerium a Deo commise
sum, quia Probe nouerat nihil ad persectum ducere, quod soli cui sto Domino
Hunc etiam liberatorem optabat David cum dicebatio si quia mihi daret de ei- sterna qua est in Bethleem iuxta ponam. quam cum attulissent illi sortes , qui caitra Philistinoruin irruperunt, ille noluit bibere,sed libauit eam Domino,quod factum expendens. D. Ambrosius in Apo-DI. David cap. IT .ait: Si altim velis expectare , En introspicere mcterium . sitiebat David non a uam de latu . qua es in Bethleem , sed oriundum ex x irgin Christum 1 trisu praeuidebam non bibit oblatam aquam . sed Domino profundit . signi anisi ire se ChriTH Der cium . non natura fluentum ; illum fise se sontem atrenti
nou qui periculis quareretur alienis sed pericula aliena depesieret.Sic ille. Et Sophronius Archiepistop. Constantinopolit. Orat. I . in Chricti Natiuit.ait. David in Regem assumptus spiritali siti arens , ardensque salutarem aquam ex cisterna quae erat: in Bethleem desiderabat ; aqua autem, quam ille mystice expetebat,& viva era ,& omnes qui ex ea bibebant, diuina virtute vividos eniciebat : SI scires donum
Dei aiebat Fons ille vitae, is qui est qui dicit tibi. . Cistema haec saera sanctissimam virginem designabat, quae Scuterum gestura , & Deum paritura erat,
quod enim hic transigebatur , Prophetia& figura erat de Christo , qui est aqua vitae, omnibus vitam infundens. Hanc ei sternam, & aquam bisariam Rex David λ videre desiderabat, incenseque gestiebat spiritualibus nimirum , de cocporcis oeulis; illis quidem ut illustrissimus Pt
hetae , his ut consummatissimus iustus, oe ergo desiderio intus ardens aiebat: O si quis mihi daret potum aqua de ei te na , qua est in Bethleem iuxta portam. Noluit allatam aquam bibere, verum libauit eam Domino , at cur noluit qui Prophetiae lumine illustratus sole prae- uidebat, ut Iudaei aquae illi videnti. omniaque vivificanti secundum earnem δBethleem oriturae , & e lacu Virgineo
nasciturae , & in lucem proditurae, hoc est Christo fidem denegaturi essent, ut Vates ergo sanctissimus Iudaeorum in Christum perfidiam facto adumbrabat. Ob id inquam diuinus vir aquam ad se delatam saurire noluit,quia insanos sceleratosque Iudaeos Christi praedicationi in suum ipsorum interitum, & perditionem nequaquam credituros praesagiebat,
92쪽
certoque praeu idebat.Sic ille prosequitur qualiter factus nobis sit in salutem Christus Dominus.Et haec fuit ratio,cur quaesitus Dominus ad mortem , & tormentat M. I 3. dixit: Mereo mo quarista . sinite hos abire. num. S. Ubi inter caeteros notauit Cyrisim lib. II. in Dan. p. 33. Id propterea Dominum
. dixisse , quia unum mori oportuit sufficientem pro vita omnium , ne quis illud ridiculum verum est e putaret, Apollolorum mortem ad destructionem interitus aliquid contulisse, solus qui ex vivo I'atre est, pro vita omnium carnem tradidit suam , se iens ad se stilum certamen illud pertinere,& opus nostrae lalutis. Prosequitur hoc argumentum Bernari ferm. 3. de Pasi. ita dicens : Ea hostia fut
sia prodesse potuit . sic sala suscit, neque
Hirum decuis simul alium discipulum
assumere ut montem ascenderet. passurus
pro nobis. sicut assumpsit, cum se gloriosum
Mast. II. exhibuit, Mart. I . Imo crucifixi sunt eumnum. I. eo duo alij, sed Aly duo nequam . de quibuε
nulla prorsm suspicio posset aberi, quod ex
eis minin egeax sacrificium suppleretur. Sic ille. Et Ambrosius explicans praedicta verba Christi Sini e hos abiro , in Com
sortem passionis,qui ad salutem omnium adiutore non egeo. videndus G μοι D-mus homil. 81. in Ioann. cum ponderat
Christum in liberandis discipulis sitis
ostendisse suam omnipotentiam, sic enim habet. Admirari quis pollet cui non comprehenderint etiam cum Iesu,ut verberarent, discipulos, quid ergo eos continuites Nemo alius , quam quae eos retrorsum egerat potentia. Similia habet Theopo- Iad . in cap. I 8. Dan. Miraculum, Inquit, est quomodo non comprehenderint Apostolos, & dissecuerint illos,sed in primis virtus comprehensi hoc effecit,& sententia, quam praedixerat,nullum ex eis per- Dan. T. dendum sore Dan. II. Voluit itaque suam n m. I L. Omnipotentiam in aliis liberandis ostentare , suam tamen misericordiam in patiendo pro iis. Facit Hylar. can. I 3. in Mart. ubi existimat non per ironiam dimit. 16. xisse Christum Dominum: Domite iamnum. I. is requies ire, sed ut omnim Aam securitatem, proprio partam labore, & passone, discipulis inculcaret, quod i lem v luisse vafletur Divitis Leo serin. de Passio-m Domini. Hunc igitur nostrum Deum non percuticntem A Dptios , sed percussum ab hominibus debemus gloriscare , seu decurum praedicare, adhuc enim verus Deus est, quod ostendit hal. eap. 3. ubi post- Isai. 13.uam de Messa dixit: Vere langores no- ntim. res 'sa sutis . addidit, is nos stis auimus eum quas lepissum o pereustim a Deo, ubi pro illis verbis.percussum a Deo. Heb. habetur Mech Elohim. 3c quoniam interutramque vocem nulla est praepositio interiecta, commode aliqui vertunt: reus. sum Detim , ut ita sapientistimus vates Christi diuinitatem, vel in ipsa percusione , & passione testetur. sed quomodo praedicabimus decorum ipsum,de quo dicitur: Non es et 1 ecies neque decor . vidi- Isai. s 3.
e cit, ex parte Isemel facta est. Rom. II. Rom. II. Donee plenituus gentium istraret. qtita num. 2 s. lero eaei m facta est, ideo sine detore vidisti. Illa qui nos quas foedos totirauit. Ira nobis formosus orauit. Pater ignosie . quia
nessiunt quid faeiun/ ; si enim sine decore,
quid ost quod amat Aia,qtia dicis: Annun- Crin. I. eia m i.quom Hlexit anima meaρSic Au- nsaem. I. gust. qui etiam in Psalm. 4. in eodem POL sensu nititur conciliare verba eiusdem maem. 3. Psalm. 4 . Speciosus oma Ira Mys heminum,cum his apud Isai. Non erat eis cie
neque decor. circ. Hoc autem, inquit,magis amplificat pulchritudinem Christi, etenim non habebat speciem Iudaeis, sile-libus pulcherrimus erat. Et super titulum
eiusdem Psalmist. Si aliquid sudi, inquit,
inuenerimus in eo, non amemus eum , at
hoc ipso,quod talem carnem indutus est, ut de illa etiam diecretur , Vs imus eum, Ir non erat ei aspectas. nlatio decor. s consideres misericordiam,qua factum est , 3cibi pulcher est, nobis ergo ubique sponsus pulcher occurrat, pulcher in miraculis, pulcher iii flagellis, pulcher in lieno, pulcher in sepulchro , pulcher in ca lo, dec. de in Psalm. I 17. ait. Q modo non habebat decorem , quem tot virgines
amni Crucifixum, ita, ut maritos in terris nolintitot martyres, ita, ut omnia eruciamenta illius causa subeant sponte, Iudaei enim foedarunt , ne amarent, verum inter dedecora Iudaeorum , apparet pulchritudo Crucifixi. Similia habet, homil. 36.tem. IO. ponderans ea verba dicta in Christum denis setis radix de terra Isai. systienti: Sic enim ait : Ralta non es foris num. 1. φώlchra , sed intus habet vim stilchristidinis sua. Arundis arborem Ititi Om ,
93쪽
num. 39. expendit id quod dixit Mit.1 .de Chri-
tes esita sua is uia ente se et ah qui riti, uti Temprum Dei, oe. Pulchre Euangelista,
ait, quando transeuntes mouebant capita sua,transeuntes, non stantes: stantes, non
transeuntes sunt pedes benedicentium, quasi velit D. Amiro quod si attcnte con-ederarent pulchritudinem,maiestatem,&bonitatem illiu hominis Dei pro nobis in Cruce pendentis, & non statim trans-rent,sed starent,seri non posset, ut maledictis impeterent, sed potius benedicerent , de glorificarent dicendo, uti Destimem, o glori rabo eum.
Dum se floriosum electis discipulis in imonte Christus Dominuς voluit exhibure, resplenduit facies eius, sicut sol, dum vero pariter sol Obscuratus est, totusque Orbis tenebris operitur, solus Christus Dominus verus sol apparet, solus utique velut omnium pulcherrimus, & prae omnibus rebus videndus, radiareque dignatus es animam latronis pendentis, ut illius desiderio pene eontabesceret. Vnde D. Ambras sem. 44. de latrem beato , sic exclamat: Misa res plus in otice latroci rim λιθὰ . quam Iuda, Hlodiis in l
e o. Sic ille. Testis enim extitit illius pulchritudinis cruci appenia', cuius charitate incensus vitam finiuit in cruce.
Quod si pulchri iusso animos allicit, &pertrahit, tune censuit Dominus ex toto
Oibe sibi alliciendos animos, & congregandam ex omnibus gentibus Eccletiam,
A eum absque specie, de decore, humanis oculis pependit in cruce, sic enim exiit iis mat Ch secteri se . . de H ia PQ
nis.tem. 3. cum ait. Deus noster expandit ecce manus, & alas extis as aperuit, non ut enicis supplicio satisfaceret,sed ,vin sex omni orbe ad crudelitatem Ecclesie congregaret.
Hunc igitur Deum nostrum pro nobis percussum, post partam victoriam de inimicis nostris, pos liberationem ab ipso runt seruitute,post apertum iter mare r.
I brum pretiosi sanguinis effusi glorificare
debemus, longe aliter ac Moyses cum suis secit, sed instar Angelorum, quorum millia , millium voce magna dicebant. Dignus es agnuου, qui occisus es ac- Apoe. s.cipere iis urem . e, Atiinitatem , eis sa - num. I 2. piratiam, se fistitu Inem, θ' honorem, eis gloriam . accipere, inquam, haec omnia, sue clarius horum omnium consessOnem ab Ecclesia sua , vi impleatur illud Psalm. 18. In Templo ei ι omnos dirent Psat 28. N iam; quam etiam prosequitur Rupere. nAm. s.' Id. h. in Exod. cap. 37. in hune modum: ille quondam despectus,& nouis limus virorum, vir dolorum , Sc sciens infirmitatem , qui cum moriendo equum , id est, mundum, S ascensorem eius id est, diabolum , qui gicebat : In caelum consen- Ista. I 4. Δακοῦ 'ν aina De; exaltato solia metim num. I 3. deuicit, Sc proiecit in mare , Deus meus est, & homo est,& Deus meus est, glorificabo eum , non erubescam eum , istum
glorificabo , istum exaltabo. sed dicunt mihi synagogae Iudaeorum , 3e concilia, bula Haereticorum, si ille homo est Dcus
tuus, Deus recens es , de Deus alici us, &eontradicis sacrae Scripturae praecipienti Psalm. so. Non erit in te Dein retens. πι- POL 8o. que adorabis Deum alienum. Sed ego revi num. IO. spondcbo ad illa, & cantabo consilenter, BD Deus meus . Θ gloris abo eum,Deus patris mei Abraham , exaltabo eum, nam , ut ipsemet dicit Iudaeis antiquitatem eiusno intelligentibus Dan. 8. Gra- Dan. r. ham pater vester exultauit, ut videret num. diem meum.vidit gauisus est. Rurium: antequam Abraham fieret ego sium. Iditur non est in me Deus recens, neque aaorabo Deum alienum, sed Deum Patris mei,& Deum antiquum. Nam, Sc si Filius est, nec atomo uno minor est patre , illum igitur Deum exaltabo, & glorificabo. Sic
Rupertus. Conuenit autem verbum exaltandi ima-xinuue Christo Dominci , qui de se eruciarixo,eodem toties usus est,sic enim dixit
94쪽
daei chritium occidulent, nullo modo
tam commode potu: sset exaltari mortis eius euidens signum , si ut aliquando co- Ioann. 8. nati liint, laputastini, aut de supcrcilionum. 69. montis praecipitatisint, vul aliquo genere Luc. 4. mortium , quibus proph, as Occrderunt, num. 29. illum perentissent , longe minus evnsen-Mat. 13. ter mortis imaginatio proponi poturisset. num. 34. Nunc autem in qualitate mortis,& mcntibus est miraculum audacillimi sceletis eorum , Ac oculis aptum, atque euidens propositum imaginationis spectaculum. Vere igitur exaltatus est Filius hominis, quia sic oportuit: Haec ille. ui propterea exaltatum dicit Chiis uni Dominum in Cruce , ut nobis propositus, & metratibus,& oculis colendus appareret. Suffla-pat ut C risi Alexaa. δε. lib. 2.M Dan. p. s. Alcens , cum autem in iubi inae corpus exaltatum fuit in eam cognitionem Passionem Christi peruenturam denotabat, ut nemo sit, qui in Cruce ipsum passum
ignotet. Similia habet Iaciana. Wrmian. Id 4. es. Σε. cum ait. Cum is,qui in patibulo suspenditur conspicuus est omnibus,& exteris altior , crux potius electa est, quae significaret illum tam conspicuum,& tam sublimem suturum, ut ad eum cingnoscendum pariter,& colendum,eunc argentes confluerent.
Verum ad gloriam Christi, & trium-
. phum de diabolo reportatum denotandum videtur dictum noua loquendi sorma exaltatum, in quam sententiam dicit Optime D. Gregor. Magnus intelligendum Cant. . esse locum Cantic.M cap. 7. eum Christusarum. 8. Dominus ita dicit: Asendam in palmam, er apprehendam fractas eius . quasi eluxvictoriae, & honoris symbolum si, se ut& palma olim erat, sieut Ecclesia hae de
Psal. 9 s. re canit ex Gal. 93. Dialae in nationibus. num. Ic. P a Deminus reaenauit a ligno. Ita In Martyridiatis eum ni on. Θ Teritissan. Ita. 3. contra Martionem. Dium C pHan. lib. de operibias Caraenalum Chri I. . ubi ita habet. Considero opera tua, & admiror te Cruci inter damnatos affixum , & eleuatum in sublime , & quas coelo proximum superioribus inserentem constimati agonis vexillum , & inferioribu
evexisse seatam in ta tis oecursum. rt
meam virtutem inuenire,ut in ligno mea largitas demonstretiat,&e. Videndus GH- geri sex. λ Catholisa orari an .e. I 1. ubi dicit Crueem diuinitatem referre. Quod etiam in in iat Terena sn aseor, c p. as. videndus item Gre eri N, 'M.oras. 2.
Cum igitur Christas Dominus se 1
Cruce dicat exaltarum propter trium-pbum, quod in ea de daemcne reportau: r, de propter rostram salutem quam oueratus est in Cruce, significata in vir a Moy si; aperiente viam filiis is rael, merito, de ob lingularem victori.im de Pharaono spirituali S quia moriens sachus est nobis in salutem , possiimus iam dicere. D-
Deus mem atiabo eiam . pro me in Cruce exaltatum.
religio, ct probitas, ac nobilitas , cr o Fciat eorundem InI-quitas.
DVm Morias hoe in loco asserit
Deus Parras m s.ct exaltabo edim,illud profecto Ottendit magnum ad virtutem incitamentum esse Dei cognitionem, cultima,& religionem a parentibus,& maioribus acceptam , insuperque quantum nobis prosit maiorum iustitia,& virtus,ut Deus nobis in tempore opportuno maiora conserat beneficia. Hoc voluit Christus Dominus docere Iudaeos cum dicit: si My Abraha essti . vera Abraha facite. Ioann. s. quotum verborum sensus est. Si si ij estis κtim. 33. Abrahae, ipsum imitari debetis, filiorum enim est patres imitari, quod vos minime facitis , nam quaeritis me interficere hominem innocentem , & benefactorem vestrum , quia quae audivi a Deo , vobis aperui tale opus no secit Abraham, cuius
vestigiis ins flete debetis, si ipsius pollera
dicit filiorum virtutes parendibus adscribere
95쪽
bere aequissimum , & iuilissimum est, &
uus fluit,non est aluci culpa, sed fontis,&Neodorat. Dasatione in Danisi ita habet Diuina lex praecipit, ut quae a parentibus
didicimus, ea filios nostros edoceamus. Docebit, inquit murem .ea suos euos, o nepores,caiiare magnus ille quoque doet OrDavid. A tenvite, inquit, popule mem. Disgem meam . Metinata aurem vestram iaverba oris mei, aperiam in parabolis os meum, loqua propost ones ab initio. Deim
de unde haec didicerit ostendit. Luavia
augusmus , inquit. O cognouimus ea. πpatres notiri narrauerunt nobis ; non sine oectitiata a filiis eorum in generaItonae altera. docensque cognitionis causam. Legem possit, inquit, in Isia e quanta mana auit patribus no I is nora facere ea Misesu A, vs cogκoscat generatio altera, sl, qtii nascentur. vetent, oe narrabrint f6ι
suis. utilitatem itidem, quae ab hae doctrina proficiscitur demonstrans sublieit, In ponant in Deo Ium βω- , Θ non obti-
uiscantur ope m Dei, mandata eius exqtiirant. Hanc itaque doctrinam a parent ibus acceptam, quasi alieno iusto aeteobstricti, iis qui nobis natu minores sunt, ac posteris debemus, grato animo par ultsoluere, si e ille Duplex autem debitum hae in re conis sidero inculeatum, ptimum, quod diuina lex inducit,dum obligat parentes, posteros suos edocere ea,quae ad Dei notitiam, timorem, di cultum pertinent. Secundum
agnosco in filiis ad percipiendam parentum institutionem de Deo,& eorum reli- lgione imiranda , ae pietatem sequenda. Caeterum si Theodotet. se veluti ius aere alieno obstrictum censet,& profitetur, ut ea , quae Dei sunt, doceat de tradat, non posteris tantum,ac filias, sed etiam minoribus natu , qualiter sese debent reputarearenteq ad Aocendos , & instituendos lios obligatos in iis, quae ad Deum pertinent,quo etiam iure obligatos arbitramur filios ad sequenda parentum vestigia, di doctrinam ipsorum capessendam , ac pietatem prosequendam3 Et haec mihi videtur ratio , cur talem virtutem benedictionis Deus concesserit parentibus erga filios , a qua plerunque dependet ipsorum vita, & Omnimoda selicitas , ut se constrictos magis redderet filios ad eapessendam doctrinam parcntum N iustitiam ab iis acceptam conseris uandam ἔ etenim qui virtutem parentum sectantur, paternam benedictionem c -
A sequunt at vero,qui aliter atque edo tisunt, in vitia prolabuntur,diras parentum imprecationes incurrunt, sicut dixit Sa piens Ecelescap. 3. Benediatio parνis con rimat domos maledictio matris eradieat θη- damon a. videndus est hac de te Ahias lib.de hon/LA. Patriaresathn in cap. I. Plaso in Hatig ra .ri Ieg.vbi multis excinpiis ostengit, essicaces esse parentum imprecationes, siue bonas, sue malas, inter quae exempla illud est optimum , cuius meminit Euripedes, & grauiores antiqui auctores Graeci, ac Latini, de Edypo Thebarum rege qui utrumque filium , quem habebat diris deuouit imprecatus,vi alter ab alterius manu Occumberet,cuius deum tiones impletas fuisse affirmant omnes. Videndus item Avust. Ita. 11 de riuitate eas. 8.ad . ubi refert decem fratres filios omnes unius , & eiusdem viduae propter
maternam maledictionem perpetuo omnium membroru tremore agitatos sui stein exemplum maternae obedientiae. Haesuit ratio.cur Hil.Lb.quia deter.potior.
insilici ut dies erit. Qui obsequium praestaut parentibus potius de se , quam deparciatibus bene merentur, quod videtur
dixtile phil. quia huiusmodi filiis solent
parentes bona precariae Deus eadem illis
Id ergo non aliunde a diuina prouidentia factum esse existimo, nisi ut se filios
melius in olficio cotincret, eosque promptiores redderet, & paratiores ad exequenda parentum praecepta de religione,& iustitia, qua in te dum se solicitos exhibent parentes , & sibi bene consulunt, dum recte funguntur patet no munere , de filiis multam pariunt stilitatem,quam, tlibentius sibi compararent, voluit omnipotcns Deus potentes reddere parentes in filios,& quia talem colligationem in naturalibus etiam voluit Deus in stiorum
compositionem, vel eorumdem corruptionem, plerumque parentibus attribuimus bonitatem & prauitatem , eos cnim
filii imitantur duisti non solum naturali ordine , sed etiam bene, aut maledicendi potestate:quae fuit ratio cur diuinum or, culum laudauetit in Iob generis nobilit,tem,& sanguinis elaritudinem,etenim ine. I. ubi nostra vulgata iuxta Hebraicam
veritatem,ait Et erat vir iste magaeti, iat se omnes Orientales , L X X. habent vocem,.quae idem valet, ac si diceret, eras n litis, generasti G, inter amn s GHenraus , quod Orig. eo refert, quia Iob genus duccbat
96쪽
per obliquam .Qua de re videndus Euseb.
nerosus,& nobilis, qui dictus fuerat limplex, ac timens Dcum, id est, rcligiosus, is enim proprie dicit ut nobilis, ut docet Arinroteles L. Rhetorie. cap. I s. qui mores maiorum suorum, qui pii fuerunt, imitatur , nec a virtutibus eorum degenerat, quibus sit milia habet Phil. lib. de nobilitate. Vnde D. Nom.M EDd Iob cap. Aquila is arduis ponis nidum suum,cte Explicat , ut pulli eius statim nati consuescantiu altum morari.quod debent imitari parentes in educatione filiorum,ut ipsos asisuefaciant commorari, & eonuersari cum Deo per orationem , caelosque petere co-sitationibus suis, illisque adhuc pueris instillent, & suggerant veram Dei Religionem, cui tum,& amorem, quem in v liquo vitae decursu debeant conseruare, qua ratione Euripe. . eleganter vocavit liliorum animam parcntes I sicut enim
anima forma est eorporis, & principium omnium operationum, sic & parentes debent filios informare docendo , recteque educando, & veluti principium omnium operationum esse , siquidem quaecumque ipsi postea suerint operati , animae debent attribui, scilicet parentibus suis, a quibus virtutem, vel malitiam hali serunt. Unde Ezech. e. I s. Postquam iniquitates Hierusalem multis verbis descripsit assumpta similitudine adulterae, Sc prostitutae mulieris tandem addit. Ecce omnis. quἰ Leit vulgo preverbium in te assumetiatad disens: Sicut marer ira is silia eius. Filia matris tua es tu , q: a proiecit virum suum , , filios suos : mater vestra metan, ex pater vester Amorrham , ct foris tua
maior Samaria : quorum verborum sensus est , quisquis volet eleganti, ac vero aliquo uti prouerbio nullum melius, aut aut verius inueniet, quam si de te dicat. Qualis erat mater, talis est filia, vel etia,&Artulis melius, comperta est in te veritas illius prouerbi j satis vulgaris,ae triti. Qualis mater, talis filia, quae est expositio Hieron. eum ait. Aptatur ei tritum vulgi sermone prouerbium,sive ut L X X. transtulere parabola.
Illud autem mihi diffelle, quod Mal
donatus hoc in loco voluit, qualis matererat talis est filia,id est,talis est nunc Hierusalem,qualis semper suit:plena, scilicet,
impietatis,& secterum: matressi Vocat veterem Hierusalem, filiam vero noua,quia
haec ex illa genita est. Quae expositio non
A videtur posse stare eum litera , nam sacertexi .dicit mater vestra Chetaea,vnde Hieron. ait. Mater Hierusalem sicut & supra,& in consequentibus scriptum est Cnetaea appcllatur, & cum idem doctissimu; vir sorores Hierusalem dicat quas sacer
text. nominat, non video Cur matrem
pclici veterem Hierusalem,& non potius Chelaeam,quam litera matrem appellat. Praedictum itaque prouerbium in sacris literis consecratum nobis ostendit, qualiter filij imitentur parentes,quod ει- II cisse. r r. dicit: Inf*ssitis eunoscitur vim, Eccl. II. de ad idem prouerbium alludens D. FUL num. IO.
s. I s. ad Libanium insin.ait, Filium Anysium iam tibi adduxi,ut meum ipsius filium. Si vero meus est hic puer , patris quoque est filiolus , pauper ex paupere. Quod autem dico satis clarum est vito,& sapienti, α Sophistae. Vsurpatum est idem prouerbium a Philostrato in Aristide, & eodem utitur Terent.in Arilphis, &multa de eo habes apud Aristot. I 3. loceat. 8. Θ lib. 3. Rhetor. ad Theodect. C Usurpauit aute Propheta EZechiel prouerbium in matre, quia de filia loque batur, iam vero filiae diutius, & crebrius
cum matre conuersatuur , quam Cum patre, imo & in filiabus peculiaris ratio imitationis maternae est, quia semper comi tantum matres, non sic autem patres seuenotauit Proc . apud Suidam. Et ideo D.
Ambro III. 3 . de Urginitater ait: De filia Herodiadis. Quid potuit filia de adultera matre discere, nisi damnum pudoris; r Chus . homil. io. ad Col . ad . ait: D Solent pletumque filiae ad rationem educationis componi, Bd mores imitari maternos. Esto filiolae tuae eastitatis, & modestiae exemplar, Ecc. unde apud Senecam cum Clytemnestra adultera dieeret Elc-ctrae filiae suae. Luis esse credat virginem respondit filia natam tuam & Peleus in Andromacha Euripidis.
Senicet expectas ut tradat matre hs
Atque alios mores, quam 1ius habet' inae porro: FnDum turpi vetula producere turpem.
Quod si quando fili j a parentibus de
generant, eorum etiam filii esse videntur desinere, unde Scriptura cum meminit
impij Caini nascentis, non dixit eum suisse
97쪽
T EX TVs III. ANNOTAT. III. 8s
fuisse genitum ad imaginem .& similitu- A quam sortit. Cum autem requis Aut ne-Ainem patris , qui iam tune erat eductus cessaria habes matrems m res dueera,eonsa delicto per poenitentiam, & iustus per de . quales habet sarentes . o sine Iahodie glatiam, namque dicitur. Adam eognouit eognosces de ilia. Si eeto a sostierine hos;. ixorem sitiam Euam, qua concepis, o pe- sducialiser pone pedem Iuram in domo it Smi teνit Cri . At vero sequente e. s .dicitur: si autem ambo fuerint mali fuge familiam Gen. . Visit Adam centum triginta annis. cir ge- agam . cte. quae prosequitui in hane sen- m. i. nuit si tam ad imaginem, se a tussinem tentiam , quam comprobat verbis Chri- Gen. s. Dam . voeauiti nomen eius Seth. super sti Marth. 13. ubi ait : Testimonium esu Maρ. 11. xiam. a. quae verba sic ait Chusi . homici I. Cam vob*melius Iutasu eati eorum,qui Pro- num. 3 i.
des Hora loqtieretur fiso Hec nihil phelm occiderunt. Homicidar, inquit, illi rati insignatiis. n mirum iam anta segnis de homicidis per hoc ipsum , quod simicam AEus is matam preeliustatem. θ me- B les sunt parentibus suis iniquis, sibi im,
νIIo no enim seruat paternos eharacteras, em testimonium perhibent,quia filii sunt eo--ores . sed protinm ad malitiam eonfugis. rum. Videndus hac de re Basi in Psal. . hie aurem inquies undum 1Pelem se- ibi: Ecce parturyt, nevit dolerem.=μ- GaI. ..tinuum imaginom suam . hoc est eorundem terit iniquitatem. quae verba putat esse di- num. is. mortim θ ism iEP.qui genuerat, edi qui sese ista a Davide de Absalon , ut scnsum ha Met patericos araeferes,verati ii paternos beant ipsum non Dauidis filium quem mores expH t.noque en de corporalibus non imitabatur operibus, sed potius dia- playnris, o csaracternus fers tura nobis boli, cui obsequebatur. Ait ergo Basilius:
dispisens Loe ali seundum steri suam, se Videtur hae dicere quodammodo istibesens fetinum imagin/m suam sed de statu ani- pater M'MI appellari, Non metis.ἰnquit,ma. sie ille , quibus habet similia Auctor Ilitas hie .sed eius est patris, cui se peν poe-
operis ἰ refecti in Matis hem. 43.vbi ait: C earum iura adoptionis contrassidis .eo se Nasiara roguia dieit,quia non potest fieri.isi eundum Ioann/Mq. facis peccatum. x vim de bonis parentnm mali nascantur, aus dis bolo natus est.Ergo ecce parturiis ipsum peν
maris baius d quales fuerunt parentes,satis iniustitiam diabolus. Θ e rapis ipsum diae erant o nati quia fur arbor is siti tu eo- es in peniti mos recessus fui intenina sua
pheta traia , pquonia Deus in generatio- Ex quibus intelliges , cur si ij in Seti-FGI.I3. ne iusta est Ual. I 3 .Item generatio recto- plura lucernae dicantur, ut patet ex NMI FG III. rum beneflicetur, Psalm. I I I. Ergo dent te- 3x. paratii lueernam Christo meo . est Ps. 3x.
te ueris bona o pater Imumserdum β Numo. iuxta literani , patet insuper exlij patrem sequuntur,interdum matrem .in- 1.Reg. 1 i. Non extingues tacemam In Is L. Reg. ρeνdiam omnH'θ patrem, interdum omnes O te ubi est sermo de filio e ratio autem EI . n. II.
matrem, tamen stequent;m est ut nati pa- huius rei est , Luia filius ait oleast. patrem sequantur.S; ante ambo fuerint qua- trem rapissentat. Θ ost ait . quemadmo-les,as quando si is dis horis pa-tibus mati diam lucerna M. quod ad eam accedit . atie exeant ΝΡ, aut de malis bonsseu rara. Mee prope 'sam est, & qui patrem non resere enis retula est stimana natura, τι omnis in moribus, ae vita, lucerna illius mini-hηmonassatur duos scutis habεns, ct quinos ni me est,ipsusque filius proinde minime dissus .aliquando ramen. ct mani uectantuν Onsengus est , seut Iudaei semen Cha- era Dei,nascitur homo aut sex diglaos ha- naam dicunturi& ex patre giabolo si ii, . bons .atit oratis omnino non habens, scut in E quia impie, & iniuste vivebant, quae sute Etianolis scriptum est.Sicut eτο extra re- ratio cur D.Chrysios. Acm. i. ad pop. a Tta gulam natura raro praeerit,ut desimis - motheo Asc0titi Pauli dixerit, Nensi usis sariar sit , homo extra reaeula natura ra- ta beatus Timothetis si Patiue fum a Mimre piseodis. υρ δή muis nasia αν 'tas pa- sussi,qua nune est admisiabuia.quoniam
98쪽
sol unimodo erat, se pauli mores imitatus esi,& ad magistri doctrinam,ct in t-mationem , sic regulariter vixit, maioricum ratione debent al,qni naturae sunt s-lij, paternos imitari mores,& ad ipsorum nocinam, e amul lim vivere.vnde Danis c. I 3. Aecepit uxorem scilicet Ioachim )nem at Susannam Iliam Hetita, Iuti ramnimis. 9 simentem Deum arentes enim i liti, cum essent i i e=uierant Tamstiam frundum legem Moy .ubi Oris .apud Hk
generosa enim in Ortus semina exurgunt
uos, sicut dixit seneca in Troade. Et sorte ideo Deus secit hominem rectum ad imaginem , & similitudinem
sum, ut homo conditus , Deum veluti parcntem, Sc verum creatorem referret
vivendo ivlle , de sancte, qua in re Deo simili; prosecto esse poterat , cum enimalitiam Religionem, S virtutem primus homo habere non posset , saltem similitudinem Dei habere voluit Deus,ut sciret ipsam conseruare, & secundum illam viuere, qua de re videndus 'In. δεος iis hominu . is Cyrae. 3. como Iulian. O Greg. s. morat. c. a. . eis Cho s. ad ilia
eis. Et eleganter dixit Phil. lib.de nobilit.
tum natiar a Inmiana capere poterat, non nobilusimus , ctii nec conferre quemquam alium. hae pane liset Nam caeterorum de--s descendis a maioribus , masores auIem
ram breus temere, Adamo autem nemo parens, se auctor vita, Asa Deus fuit . esitis imagia m quoHammodo reserens e is monarch. ι creatris est , ut cernens, se considerans nobilharem suam, is mau; u Dei opus esse s se I cIens , opera sua dirigeros ad Dei cutium . se νeii onem. Quae etiam mihi videtur causa, cur Lucas Euangel a e. 3. generationem Adami ad Deum tetulerit eum dixit, Lviisust Adam, quio A D. i. ubi videtur tribuere Adamo Deum parentem,sicut ipsum dixerat este patrem Seth, fili i eius dein Adami: sicut enim in caeteris
hominibus maiorum communicata nobilitas pialteros compcllit ad invitandam auorum proauorumque nobilitatem,sicut
dixit Bee .lib., de consolat. resa 6. Si quid A est, inquit, in nobilisa e benum . M o osse
arbitror solum.αt i, osta quassam meu Lras nobatatis sit, mr non desese ent a vi rure suorum matertim , qu A signifieauit Homerus es. Mob. ρν-.86. cum de Th Iemico filio vir sis dixit: Insilia ala νώαirtus tibi, & cundum Homeru imitatus. Virg. octauo a Midos de satali elypeo. in quo Romanotum insculpta erant inclyta facta, quibus S partum cst Romanum amperium, & conseruatum,dixit. Tialia Ier elveum Vulcano dona pareris. B Miratων rea mi ignauus imagine gau
pendentia scilicet ab humeris AEneae auctoris gentis Romanae in exemplum suorum posterorum sequendum ad patriam iam partam defenden4am , de conseruan-gam. Similis est alius locus apud eundem 6. Igneiari, ubi loquitur cie Marcello Octauiae lororis Augusti filio , euius dolet immaturam mortem,quia cum eo pa-
C riter sublata sunt praeclara virtutia exem- la,quae posteri pollent, ae deberent imitari, sicut ille etiam magnum Marcellum maiorem suum, qui ter consul creatim fuerat,& de Annibale triumphauerat,svit imitatus, ait ei go Poeta: Luis pater ilia mirum , qui se remitatu.
lassar in ipse est. D Videndus item Pliarnus in quastiandus
Roman. o. 3 . ubi reddit rationcm cur hostium spolia, de trophaea victoriarum a Romanis comparata , & in templis adiposita minime reficerentur , s aliqua ex parte temporum iniuriis essent consumpta, ait igitur. Inter ea , quae diis consecrantur, lege permissum est, ut scia spolia snamur tempore corrumpi, atque aboleri:neque ea lieet reparare, aut instaurare, ut exi thimantes gloriam priorem smiscum spoliis intercidete, sui'per nouum E aliquod virtutis monuimentu parare ope tam dem. Mens itaque Reipub. Om. recto in litutae erat proponere ob oculos filiis,& nepotibus silentitissimorum virorum,
trophaea, & spolia in praeclaris victorii
comparata , & ne sol te in maiorum imitanda virtute ignaui cssent,ex eo quod ap pensa in templis haberent testimonia virtutis eorundem, tempore permiti bant
praedicta omnia contea i,& cous i. vi ex hoc
99쪽
hoe incitarentur ad noua acquirenda tro- Aphaea, de insignia di imitandam maiorum celebratam virtutem,& prςclara facinora, alioqui , & illa abolerentur , & ipsi nihil hab rent, unde denuo gloriari liceret,nisi forte memoriam maiorum suorum in supplicium aegenerantium. videndus hac de te NaZimreuus ora tione in nobilem male inoratum ubi ata habet. Luta est quod . re doris p. satres
ram periti arem racitae facunda compenset. Λοd in fractu non teneas. mira, is in irrtineo. Sic ille , Caeterum tanti doctoris
pace dixerim mirari quemlibet poste , si
fructum in ramo non videat,cum gener sum truncum habeat, & saecli am radicem quae virtutem perpetuo communicare videtur ramis, ut in bonorum operum
fructus exeant, & principiis suis respondeant , nam sicut dixit Saltas. in bel gurth. maiorum gloria,posteris quasi lumen est, neque bona neque mala in occulto patitur, & proinde desectum in hi
ostendit, cum illotum virtus grande ad . virtutem sit incitamentum, Et D. Hi ν. n. Σ.in Matth. dignita inquit originis in
Haec proinde suit ratio, cur Deus propriis estormauit manibus primum hominem Orbis Monarcham, ut suam perpenses nobilitatem Opera egeret,quae factori , & veluti patenti suo eorresponderent , hoc enim nobilitas tanti factoris proclamare videbatur , sicut in nobis maiorum gloria, virtus, & religio in posteris etiam exigit, qua de re videndus D. homas lib. de erudis. Dinestram eap. 3.ram. I . ubi illa ait r V illam habitias nobili arti s rest natio a malis , adde . se
qtientium iniqua eo setiit. Nolite ita imqui , quoniam iiiij Sanctorum sumus, &vitam illam expectamus quam Dcus daturus est his , qui fidem tuam nunquam mutant ab eo , & iterum cap. 8. Fit Sau- rib. g. D msums , o non tu itimus ita ιonivn- num. s. I; sicut gentes e qNil ignerant Decim.
Hinc est quod tres pueri illi nobiles de
semine regio , quantiuncumque viderint caeteros Omnes homines statuam Nabuchodonosoris adorare , ipsi minime candem adorarunt, quod In odoret orat. 3. in; Dan. ad ingenitam ipsorum nobilitatem Dan. a. refert, sic enim ait: Videbat omu s impera- nupra. I g.
ra faeientes.)tii is metu. o votaptare seruire constietierant, soli istilem beati mi
illi adoles ores parria nobilisnse Deorrupta . in ipsa es iam serus se retem a . --ntierunt adorare r vera enim niuestita/esiam in eaptiuitate castitios des nee nobitis, no is nobilisare In seruitute degenerent,
' istisione dolatant. Vfide iusta est ea querela quam nobilitas generis proponit apud Phitinim lib. 2 a nobilis,o.Vbi illa sie loquitur ad posteros degeneres. Gensulam non stam sanguine ammatur aptid meritatem iudicem.
bo, improbatis. ct aduersamini , aptid me
tiam. &e. sic ille. Merito proinde Hieremias acerrime inuehitur in Israelitas, qui a maiorum suorum virtute deciderant,& in ignobilem prauitatem defecerant , sic enim
habet cap. is. Hae dieit D tam Deus Herusalem radix tua, ct generat o tua Ierem. Ig. de rarea Chanaam,pater tuus Amorrham, num 3. E ct mater sua Chetia . fre. ubi D. Hieron.
ait hoc exprobrasse illis prophetam pio-pter scelera sua, sicut etiam Dani/I Ghuc D. n. II. puer , ad presb7terum delinquentem , & num. adulterio iungentem homici gium ausus est dicere: men Chanaam. o n3 Iuda Et
Isai. ad principes,& ad populii Iudaeorum Isai. r.
pulm Gomore a cluet iure optimo possiit nostri
100쪽
nostri temporis nobilibus viris diei non A ehas in Adamum ptimum parentem, ge- sine lachomis, qui euin maiorum solum inde in Deum plasmatorem corporum, Zehabeant languinein , & corpora , mores patre spirituit.&Mfiat is iam, qMi Liae. 3. minotum , & vilium hominum prorsus fuit Dei. ut ex Deo omnis paternitas no- num. 38 habent. neque in sortitudine , neque in minetur , apud quem non est dili inctio liberalitate , neque in iustitia maiorum Iudaei S Graeci: nam, diues est in omnes, exempla sequentes. Se solam nobilitatem qui inuocant illum, Ze iure nobilitatis plenis buceis conclamantes, cui corre- gaudent, qui bonis motibus fidei,& reli- spondere drberent potius opere , quam glom nomen dederunt,etenim in hac Dei
opinione,& factis,quam verb:s,qui etiam Rep. huiusmodi Rh.iat, , idest AEgyptu, meminisse debuerunt ignobilem virum, Babylonis alienigenar, & Thyrus , & po- qui ingenuos h ibet mores, nobiliore uti- pulos Ethyopunt, ii fuerunt illic , quidque eue alio , qui nobilibus ortus paren- B enim nocuit Iephte, quod filius esset me-tibus ab ipsis operando degenerat , & vi- retricis, licet ut dixit Iuuen sa0. K. Odelia committendo deuiat, qua in re admo- runt natos de pellice quominus adispice
nitos velim ignobiliores , ut curent ve- retur ruptomistiones, quid Raab meretri-ram morum nobilitatem acquirere,quam ci,quod cauponariam exerceret,& mere-
non latum apud homines sed etiam apud tricium , & quod alienigena esset i des Deum plurimum valere certo sciat,quod piunt plane fili j Belial dum Saulem despi-
bene probat D. Hieron. eum ait. Nemo ei unt, eo quod si filius Gemini de mitii debet apud Deum erubescere sanguinem, ma tribu Israel, & cognatio eius sit ilo- Ioann. i. nam filiorum Dei generatio , Non es ex uissima inter omnes familias de tribunum. 3. sanguia sus ne i ex voluntato carnis, ne i Beniamin. Cum insiluerit in eum spiri-- voti tale viri, edeae Dre. Et eum Apo- tus Domini: & audiandi Non dicant f UM. 1 cstolus.in ministerium de gentium couer- C a uena,qui ad arant Demino. Separarii ne ni m. 6 stone,concorporatione, di comparticipa- dyrides me Dominus a potiiostio;quia haeti ne promissonum , quae Israeliticis a dicit DomA-υ furi aduina .rtii adha Deo Dictae fuerant scribetet, Ephes 3.qui rent Dem no , mi colant eum ,- Πίgax e ex gentibus crediderant, ne quod non nomen e s. ut sint A Asemos. Adducam 'hoc 3. essent ex genere Iudaeorum putarent in- eos is montem sanctam meum se tiri abo M. 14. uestigabiles illas Christi diuitias ad se eos in demo orarionis mea. Et Paulus R/m. Rom. 1. non pertinere. Huius, inquit, rei tristia 2. Non qj I in m Uesia Iudaus est. id est, num. 12.ΝιDyoncia mea ad Parrem Domiai nekiri qui suum genus manifeste probare potest Iesu GHir ae quo omnis paterritas In ea- ex Abraham patre ei reumcisionis ) mqtietis, ct in viminaruri quo in loco,p, que in manis. Io . In orae est rimetimesso ternitas, non significat relationem , sed sed qsi ta ab eon viro Iudam est. Θehetim proprie significat cognatione,& familiam D eis in styAtti . Im laus non homini- generis alicuius tribus , & contribules, bςrsed ex Deo s Ideoque Hieronymum. PHL s s. quod iam 9 . nomine Graeco retento, I. us. MCMantiam in hanc sententiamnum. . patria dicitur. Est ergo sensus Pauli: eleganter ait. Nulli te de generis nobili quamuis non sitis ex Abraham patre nu- tate praeponas,neque obscuriores te, inseque ex aliqua illam duodecim illustrium riores putes, nescit Religio nostra pers
tribuunt non ideo minus nobiles censebi- nas accipere , neque conditiones homini ini apud Deum, cum filia Dei sitis,nam num, sed animos inspicit singulorum se si quae tribus, aut paternitas nominatur, uum , & nobilem de moribus pronunciat, kl ei eelebre & illulire nomen habet non sola apud Deum libertas est : non seruire tam ex sanguine habet, quam ex Deo ad peccatis, summa apud Deum nobilitas, quem veluti primi generis auctorem ; & esse clarum vii turibus.Qu id apud Deu in creatorem teducuntur nobiles, & igno- Ε viris nobilius Pctro, qui piscator, & pau-biles : Iudaei, & gentes:ne superbiant illi, per fuit3Quid in taminis beata Maria it ne illi concidant animo,quod innuit Pal. lustrius, quae sponsa fabri describitiit3 sed Ephes. 3. lus Ephes L eum ait ni data Umaria illi piscatori, & pauperi callestis regni anam I. hae in tenentis euangelirare . qua st dA Christo creduntur claues Haec sponsa s pensa is Saeram xii ab se ἀρὰ ri saetitis bri meruit elle mater illius , a quo ipta in Deo . qti. omnia re auis. Iod etiam claues datae sunt, elegit enim Deus igno LM. docuit eum Christi generationem bilia,& contemptibilia huius mungi,
retro e nuerso ordine ac Mat h. docuit, vi potentes, ac nobiles ad humanitatem