장음표시 사용
181쪽
so modo loquendum est; sed talea sunt materia de priuatio ex Tex. 18. Ergo inter sedistinguutut tarmaliter. Minor probatur; Quia dicimus musici:in fieri ex non musico, noli uero dicimus fieri ex homine, meamen dicamus hominem fieri musicum.
Tex Ss Ad rationes in contrarium . Ad ptimam respondeo dicendum, quod philosophus solum vult priuationem essemum cum materia eo modo, quo cum ea virum sitiat omnia accidentia, quatenus scilicet inter enumerandum non accipiuntur distincta; enumeramus enim concreta non
abstracta, & dicimus vitum album,& s albedo ὀe sit biectum lea liter distincta sunt. Ad secundam respondeo dicenda, quod priuatio i ludit materiam sue attitudinem, de potentiam ipsius connotatiue,siueia obliquo, non vero includit in recto, de per se primo; sed per te primo ab ea distinguitur Itaque aliud est,quod aptitudo aliquo modo ingrediatur rationem priuationis, alii id quod priuatio sit aptitudo,vel
materia. Primum est verum, secundum salsum,cum ergo priuatio non sit materia, de multo minus forma , ab eis distinguetur. Ad cons tmationem respondeo dicendum. quod non ens, quod tamen est in te,distiniami potest ab ente distinctione reali non
positiva ex parte sui, sed priuatiua; ab ente autem est disti iactio post tua.
V Lilmo loco de forma agendum est, quia licet intentione reliquis principiis sit prior, est tamen in transmutati ne posterior, viqitae est terni inus, ad quem procedit transmutatio; nam acquisita forma persecta generatio est, ac cessat transmutatio 3 prs sentibiis enim habiti s ut dixit philosophus de generatione cessat motus , de hac multa quaerenda sunt, qti Stamen ad illa quatitor stiae fila reducuntura a si,qii id si,qualis fit, di propter quid sit. AB uniuersalior ibiis procedendo vid&dum est detur ne aliquod principiumphusicum contra distinctii a materia, quod
concurrat ad res naturales constitit endae inesse siue sit si ibstantiale, siue accidentale. Sunt duae sententis, una affirmativa communis omnium pene philosophorum, Platonicorum, & peripateticorum; altera n gatiua,que adhuc est multiplex, na Anaxagoras apud Arist. primo Phys.& I. metap. videtur ponere infinitas materias, quarum congregatione, vel segretatione cuncta generentur, Sc intereant; unde per sententiam Anaxagorae tollentur omnes formae, omnesque generationes,& cuilla fient,vel corrumpentur congregatione. vel segregati ne. Quida apud Scotum in secundo distinctione Ix.qu sit. I. putant in re unam solum esse entitatem. & hanc ex illis alij voca ne formam, alij materiam; Aureolus in secundo dist. ix par. 4. q. I. dicere videtur mat riam esse substantiam in consuta,& potentia continentem omnem entitatem rei generabilis; sormam autem esse illi iis complementum, de pet sectionem intrinsecam. ω sic non distingui realiter sicut iion dian inguitur realiter ea lor remis iis a se ipso intenso, cum sit eadem res , de intensio se intrinseca ipsius persectio. Pro hac sententia sunt hς rationes P. Prima. Si materia,& forma sunt diis entitates, vel untina accidens erit in duobus subiectis, vel in eodem composito erunt duo accidentia elii me speciei, ut duae qualitates, quod probatur; nain vel una quantitas est in materia , & sorma, & sic uniani accidens est in duobus subiectis, vel una quantitas est in materia,alia in forma , de sic duo accidentia eiusde speciei sunt in e dem composito; non ergo forma est entitas distincta imateria; sed materia, di fotam a sunt eadem entitas. Secunda ratio. forma dat esse, vel igitur hoc esse, est ipsa sorina. vel aliquid clistimctiim ab ibsa forma; si primum; urgo sorma est intrinseca ipsi materi ; si feci indum erunt in composito tita emitates. R , Te
182쪽
Tertia ratio. sforma differt rea liter a natura videamur stabinde murati res, di armateria, eigo ereatur; quia illud dicitur una heri aliam. sicut necessario eatur si creari, cuius nihil prsexistebat in re. nec biectum,quo/ ex uno transeat ad aliud, ita dici potest,quod educatur de potentia ma- debet dari aliqua forma, quest terminus. terim quia es uiride potetia materis vel est ad quem transit si abiectum. oc cuius gratia formas prs fuisse in materia; vel in materia recipi; n pti inum formae non distinguentura materia; quia quod est semper in ipsa dici non debet ab ipsa disti diui; si sola reeipitur hoc non tollit, quin forma creetur; quia quod fit ex nihilo, et iasi in alio ponu
Quarta ratio. quantitas acquirit figura, dis nihil reale acquirat a se distinaum; ergo & materia acquirens formam nihil reale a se distinctii in acquiret. Contrarium amen verum est, di probant h7 rationes.
Prima nihil est simul principium activudi passivuin, presertim passione transeunte sed in subiectis phy sicis materia est principium passuum ; ergo dabitur forma ab ipsa distincta, qu sia principium activiim;
minor patet ex distis de materia; maior Hobatur ;qilia manente eodem principio passivo , res nati trales nonnimquam amittunt principium actilium; patet iii aqua
Iesacia cum fuerit facta frisida; idem cernitur in ligno, in lapide in ferro calido, quq
amittunt calorem , & frigefii int; unde nec fiant huiusmodi mutationes, nisi enim alia quid esset, qliod acquirere deberet materia materia non transret ex uno ad aliud, ut puta ab esse ligni, sub quo erat antequam neret ignis, ad esse ignίs, di si esse calidsi, non adderet persectionem,& entitatem supra subiectum non posset mutari aqua abesse nisi do ad esse calidum ; ex mutatione ergo conuincimur esse aliquid in natura
di tinctum a primo sibi ecto, quod cum sit pii lchritudo, de pei sectio ipsius, si finis, dcterminus nititationis, hoc autem non est
aliud quam forma . vlterius sermas varias inter se, Se a materia disti actas inuestigate mimus ex varijs operationibus, quas in natura cernimus; nam cu propter transmutati ε ex uno in aliud debeat dari unum primum sit biecisi in omnibus rebus ad iii uice trasmutabilib eiusde ronis;e cotrario ΓΘ varias, & diuersas operationes neces.se est assignare varia principia a primo sebiecto diuincta, qui sibi has operationes deposcant, de quarii in sint principium elucitiuum; unde necessie est praeter primu Ω- amplius possunt calefacere; cum tamen . biectum passivum concederem rebus ιὶ remaneat idem subiectum passilium. Secunda ratio. in viventibus,3c anim Iibus parua sepe, ac fere nulla facta mutatione in subiecto ex parte prsci se subiecti
amittitur vita ,amittuntur operationes v tales, mitritio & omnes sensationes, visio,
auditio &e Ergo diuersim est principium turalibus varia principia activa, quae primet pl3 passivi acitis, M petiectiones sint: huiusmodi autem principia appellamas
Dicendum dati formas re distinctas amateria , patet ex modo dictis, de rationibus secitndae sententis . Confirmatura quo sunt huiusmodi operationes a subie- experimento sensuum; nam in eodem a cio materiali, quod est tantum principium ν asinium; sed tale principium est forma ;e vere datur a maletia sorma distincta. Tertia ratio. materia est essentialiter po- entia , ac proinde quid jwrsectum, de urpe, ut ait Philosophus; forma est esctetiati aliter actus, de pulchrum, seu persectio; sed idem esse no potest imperfecisi, de perfect5,turpe de pulchrum;erso debet dari forma cotradistincta a materia, γε sit lin amisectio; de pulabris udo
Pro solutione. Notandum, quod sciit materia indag Mimus ex trasmutatione ita ex eadem possimus inuectigare formam, nam cum in re aliquando videmur hamen , aliqua donon videmiis; in eodem pomo videmus successive varios colores, sentimus frigus, de calorem,de alia huiusmodi,qite no posisunt esse subiectum ipsim, quod perpetuo idem est;ergo dantur sormi, qui accedam, de recedant ex eodem subietio, ab eodem subiecto te disti ncti. Adde hanc veritatem euidenter confirmari ex tarmis animat rum; sed maxime ex anima rationali, qui proculdubio neque est. neque idem essep tes cum corpore, cum sit ipsius persectio , ut qua presente bene habet, vivit, mulis operatur &c. Ergo dantur forma re a m
183쪽
Ad ratione, in eontrarium Ad ptimam respondeo dicendum, quod quamquam alibi deierminandum eis utruaccidentia sint in materia, an in toto composito, tamen in uniuersum dici potest aliqua esse in materia, aliqua in toto com-rofito ; neque ex eo quod aliqua sint in materia puta quantitas. debent ine deni composito multiplicari quantita es ; nam quantitas primo extendit mat viam,cui extensae cum adueniat forma, de-het necessario sine ulla alia quantitate cum materia coextendi; neque etiam ex eo quod aliquod accidens sit in toto composito erit in pluribus subiectis; quoniam ei in toto composito, ut habet modum unius. &vt paries ipsius unitae sunt in umim ; unde est in toto composito ut in uno; quare in ict-ma ad argumentum negatur utrami e s mela; ad probationem patet ex dictis, neque unam quantitatem suturam in duobus subiectis, neque in eodem composio sutura plura accidentia eiusdem speciei: quam .
qua de hoc esthaliqua qilio,de qua alibi. Ad secundani respondeo dicfidum quod esse. quod dat forma, est aliquid distincisi
ab ipsa forma ι Utru m autem in composito tres dici possint esse entitates apparebit postea. Ad tertiam respondeo dicendum quod
forma materialis non creatur,ut alias di.ctum est; sed educitur de potet i a materie,
quod suid sit patcbit infra, qtiare ad instatiam dicendum educi esse prssitisse in materia potentia, dc per actionem agentis naturalis fieri actu, ac proinde no esse solum recipi. Ad quartam respondeo dicendum,quod alia in ratio de figi ira respectu quatitatis, alia de forma respectu materie 3 nam quantitas cum fit moles, di exterio, di
non possit esse infinita, debet habere suos terminos, quibus finiatur ; qui proinde etiam si non sint distincti re ab ipra, non
arguunt tamen formam non esse distimetani a materia ; quia forma dat diuersum esse materii,& dii tersas operationes,quod esse non potest, nisi forma sit quid disti Oum, de dii tersa entitas a materia; 'quare ad argumentum negatur consequentia; que illud, qtiod supponit sententia illa vim natat; nam forma non est complementumniatuir, ut para marcns sed ait actus, di
persectio; at intenso e persectio lormae ut noua para ipsius, vel sicut complemet ieius inesse formae; quamquam si intensio fit per additionem gradus ad gradum ali quo modo intensio distinguitur realiter ab ipsa sorma, qus intenditur, ratione sci. licet nouorum graduum, qui deserunt secua liquid entitatis, licet haec coalescat in una
entitatem,& realitatem cum pricedente.
NEgatiua sententia videtur esse illor si
antiquorum , qui ponebant unum tantum principium,& aliorum, qui materiam tantum , & accidentia in rebus nati ratibus agnoscebant, de quibus Aristotelea primo Meta.& ι .phy ea clem tribuitur,Galeno,qui lib. I .de elem sgnilicare videtur formas elementorum esse primas qualitates a & in lib. an affectus amnii sequantur temperamentum corporis, videtur docere animam esse temperamentum accidentium; eandem Simoii Portius lib. 1.de princi p. cap. I .tribuit Hippocrati,albsque m dicis 3: ipsi Gal. Niphus I. Phyc. Tex. v. tribuit cuidam Pericli Lydo; candem se- qititur aliquo modo ipse Portius, & N i-phiis,nam Portius exitii mat non posse essi. caciter probari dari formas sit, stantiales, Niphus vult nisi esset anima rationalis, cuius operationes saluari non pol furit sine forma, qus sit substantia, probabiliter M. sendi posse non dare huiuimodi forma a. Secunda Iententia assimnatiua , quε vult dari formas substantiales est communis, quam tradunt Plato , di Arist pluribus i ,-cis,& sequuntii r Platonici, Peripatetici, de
Scholastici communiter contra eam tamufaciunt hae rationes.
Prima. Substati adiciti ir; quod per se subs stat,& sustentet accidentia, sed nulla sor. ma per se si ibsistit;quia omnis tot ma poniatur esse in materia qui in subiecta; nec sustentat accide ntia: quia accidentia educumriir de potentia matelis, ac proinde in illa sustentantur; ergo nulla est forma substan
Secunda ratio. principium pro 'MV generationis alicuiua formi, di
184쪽
debetisse et iisdem radionis clim forma ge a quo contineantur & conseruentur. & hoe iii tr; at principium proximum sunt accide. non; quia potius formae substanti alea,tia tergo & tornix geniis non sunt nisi ac- tur,conseruantur & continentur in materiaci lentia. ab accidetibus: nam corruptis dispositioni Testia ratio . omnis forma debet esse in bus corrumpitur compositum; vel demum agente vel nobiliori modo, vel certe aeque propter operationes,& nulla est operatio,
rei secto , aceti in re genita I sed si dantur quε non nat ab accidentibus ; nulla igitur sormae substanti alcs hoc non potest esse; er- eli ratio, quare poni debeant sormi submago non dantur; maior patet; Cuia omne tiales.
agens agit in quantum est actu,& continet Contrariam pro forma substantiali pro. vel sol maliter, vel eminenter id, quod age banthe rationes. Prima. Res naturales intexdo producit; sectis enim non produccret ι se essent taliter distinguiatur; ergonori suti inur probatur; quia generantur viventia sola materia,sed debet dati forma substalia a coelo, illasti licci,quae generantii rex pu- tialis, perquam distinguantur ι probatur tri materia, sed coelum non est vivens, ut consequentia ι quia in materia omnes res patet; ergo si uiuentia sint talia per sorma iraturales couem ut: per accidέtia res natu-ssibilantialem,ptui ducentura minus per- rates essetialiter distingui no posseat, quia secta, quε talem sorma nec eminenter, nec accidentia sunt extra essenta rersi, & sunt
formaliter cotineat, qliod est impossibile . quid ignobilius ipsa essentia ,& substantia
Qi arta ratio. Si debet dari forma substa rerum; necessario ergo dari debent formaetialis in rebus naturalibus maxime quia, ut substantiales, per quas distinguantur. diei uni est,& videtur significare Averro es Secunda ratio. qualitates contrari ε r actio & passio non possunt prouenire ab periuntur unitae in multis rebus nati tralia iisdem principi)s; sed ad actionem,& pas. Dus, ut in mixtis , & viventibus ; vel ergosioni in suis ciuiit materia. & accidentia; de se uniuntur,&hoc non ι quia sunt comergo propter zctionem , & passionem non trarie ι vel unitimur ratione principia ma- ponunt potii formae substantiales; minor terialis, & huc non; quia contraria circa probati ir, quia ad calefaciendum non appa principium materiale, &subiectivum seret quid requiratur preter subiectum, & expellunt; restat ergo ut uniantur, Ze comeatorem , quod idem dico ad frigefaciei i- seruentur tanto tempore in subiecto, pr dum &c .ergo omnes actioncs & passiones pler aliquod aliud principium , quod non saluanti ir per materiam,& accidentia seu . potest efie nisi forma subitan rialis quia ni stra igitur ponuntii ur formae subitantiales. nil aliud restat; ergo dantur fornie su Quinta ratio. si darentur sortitae substam stantiales. tialc s se manifestarent, de possent per se ab Tertia ratio. res naturales sunt in genere intellectu cognosci , sicut cognosci intur de prsdicamento si ibstantis; erto per ali formae accidentales; sed formae substantis quod principium substantiale, iacic non est Ies non apparent, nec aliud se manifestat uiateria; quia est omnibus communis. Ergo intellectui, quam subiectum, Se acciden- erit sorina aliqua substantialis. tia; ergo non dantur formae substantiales. inarta ratio. intransmutatione substan. Sexta ratio. nulla est ratio, cur poni de- tiali impossib le est rem totam de nouo heant sormae substantiales; nam vel poni seri ι quia aliter ignis non magis postula.debent, ut dent esse materici & hoc no;qu ia rei ligna ad producendum alium ignem; materia habet suum esse si ibstantiale, & quam quali cunque aliam rem; nec esset ni ista in eadem re ponuntur duo entia sit, ratio cur antequam produceret nouu igne stantialia, Se duae lubstantiae; vel poni de- calefaceret ligna.& ill a corrumperet,quid bent propter distinctioi: em rerum, at di- cnim totalis corruptio lignorum Lacere possinctio rerum sufficienter saluatiir per test ad productionem noui i nisὸ debet et accid&ia: immodistit io sormarum sub- εο tantum corrumpi forma lignoriim , Senantialium ex illi ν,qui illas astrillant , ori- in materia remanente produci forma igni alii rex distinctione 'ccidentium, εοῦ dispi datur ergo sormae substat tales,quae in traisit istium; vel poni debent, Vt multa acci mutationibus substantialibus producitur.
decia. que sunt in eudom subiccto habeant, Quinta ratio. si no dantur formae sub si ita lec
185쪽
tiales nulla est ratio, cur ignis postulet ca lorε, de siccitate; aq ua frigus,& humidita-
veni; ceter ue, res naturales te nape ramenta,&d is positiones varias; nain non possunt pollulare ratione materie,quae in omnibus
est eadem. & modo est sub illis dispositionibus, modo sub his; ergo restat, ut id postulent ratione formae sibilant talis; datur
ergo tormae substantiales. Pro solutione. Notandum . quod existentia formarum subitantialium in corporibus naturalibus euidenter ollenditur ex inultis principijs ;nam primo id conui licit generatio substam tialis ; cum enim videamus iii natura non in tu dari alteration , ut calefactiones, fri facti Ones, dealbationes, exsiccationes,&alia hutrismodi,qus sunt motus ad accidentia; sed etiam totales corrumiones rerum nati iratisi, & alia tu productiones; necesse en concQete generationena es levia ad formas substantiales,sicut alterat: Ones, ad accidentales . Considerandum eni in est, quod si per generationes non fieret acquintio niti accidetium, ex corruptione uniusta reatam in viventibus,quam in ali)s compositis multiplicitas, de diuersitas dispos Llionii in activarum aperte ostendit dari formas substantiales; nam videmus itare ea lore, ta cu humiditate,qua tu siccitate, nec tame in igne stare poteu cu humid ita te ; da.
tur ergo aliquod principiis,quod in igne tale iacultate postulat, & conectit calore, M
siccitate iti,quod non datur in aqua, quae postillat hii miditatem, & frigiditatem; sic iit in aqua datur principium, quod connectit frigiditatem, & humiditatem , quod non datur in igne; quod principium cum non
possit esse materia, quia materia in utroque elemento est communis,erit forma, non accidentalis,ne procedamus in infinitum; er- olubstantialis. Viterius dari formas su tantialis euidenter manifestat alia experientia , nam videmus tam in corporibus
sinplicibus , quam iram extis , quod si remoueantur a suis naturalibi is dis p tisitionibus, ita tamen , ut penitus non coriumpantur, nec impediantur ab agente extrinseco,
quia se reaucunt ad suas dispolitiones naturales: patet hoc in aqua calefacta, in serviventis non produceretur aliud. sed ma- ro &c. astra enim quatucuqile fit calefacta, is uiues fieri posset sine morte sesin aliud & media aestate, & magnis caloribus se revit Ieris, nam cur non possit temperaturam
ει complexione sensin mutare,& se aliud
fieri vivens Pt ter quamqti Od variae tem perati irae inseruiunt sensui; unde manet vita sensitiva cum omnibus illis; Igitur omnia sensitiva differrent tantum secutidum accidens, nec ex uno vivente fiet aliud, nisi ut mutatur album in magis vel minus album. Adde his. Quare illae vatiae temperaturae accidentium, uiae si non dantur formae sutalia mi ales, confiitu ut substantialiter vives, ducit ad frigiditate, quod pariter euidens est in lapide, Se in serro,etiamsi fuerit candes; debet ergo dari intrinsecum principi si talis reductionis, quod ut paret non potest esse nisi forma substantiali , quod illud ulterius ostendit, quia si calefiant marmor N Iater, & sibi telinquantur, etiam in eodem Ioco magis euadet frigidum marmor , qua later; cur hoc,nisi quia forma substantialia marmoris in suo temperaulento petit pliis frigoris, quam patiatur in suo sorma late- postulant in uiuerite diuersa organa,&fi- ris Adde, quod nunquam hieme adeo frigit rationes, cum qualibet accidentium ci giduelit lignum,sicut lapis, & inrer ligna
aliud est magii frigid si alio, plexio saluetur in parte liti in Henea λ Ecquo pacto illas efiiciunt cum in partibus itui is diuersis non eadem sed diuersa esse debeat temperatur λ imo tot viventia su stantialiter diuersa in eodem essent viveno hoc no potest esse ab extrinseco; quia eode tepore sui sub eodectio, neq;potest prouenire a materia; uia in hac communicant; neque porcii es se ab aliqua sorina accidentali; quia calor, te, quot partes. quia diuersae in illis sunt ac & stigiis si int primet qualitates accidentacidentium crases. Deinde ex qua cras accidetium in paruo quercus germine tam procera fit arbor, tam in suis partibus varia. IIac certe saluari non possunt per varias ccmbinationes accidentium,cum in paruo semine, vel in par iro seminis germine tot accidentium combinationes non sint. Praeris; erit ergo a forma subliantiali; quare caeuidentes rationes.& experientiae ostendat dari sormas substanti tales. Dicendnm vere dati formas si ibstantiales rea materia. & sormis accidentalibus disti lictas; patet cx modo dictis, ec rati 'uibus secunda sententiae .conficinati tr. quia
186쪽
extra controuernm est dari in homine ani ex sacra Theologia; nam In sacrament,
inani rationalem. non potest esse,acci- altaris Oinnes vere fideles agnoscunt,Coris
dens, ni que ei ima lolo accidente potest pus Chii iii, & quod ante consecrationem esse vii a tr.tellectiva;sed est forma sibila - erat substantialiter eanis, iam non esse pa. tialis informans, ut ostendetur de anima a nem post consecratione, sed Corpus Chri-erso datitur formae substantiales . Adde sit; sed si negem lolivas substantiales ab quod si non darentur formae substantiales accidentalibus distinctas , non minus eritori ines species essent aggregata per acci- panis post consecrationem, quam esset pa-dent, dicrasia talium accidentium equus nis ante consecrationem, cum tangamus,
enim non esset aliud , quam materia cum videamus, gust eadem accidentia r asgregato talium accidentium,qiiod idem nti: ergo. dico de leone, & aliis rebus naturalibus; ergo necesse est dari formas substantiales, Ad rationes in contrarium. Fiε cum materia uni im per se faciant, de constititant diuersas naturas substantiales, Ad primam respondeo dicendum, quod quibus talea accidentium temperaturae licet formae materiales per se non subsillat comit mant. Prsterea ex dictis sic in forma nam anima rationalis per se subsistit; quia poteli demonstrati conclusio; ubi dantur est forma spiritualia 3 tamen propra ει ub eueetus, qiii pro causa non possunt habere stantia si int;quoniam lant id,propter quod' aliud.quam sormam subitantialem. ibi da- res naturales subsistunt; nam neque subsistittiit forma substantialis. sed in rebus physia liFnum, neque lapis nisi propter forinam cis dantur effectus, qui pro causa non νος si ustantialem, ligni di lapidis ,& cum iunt habere aliud , quam formam substam pioprium sit eius, quod subsistit sutia lena; ergo in rebus physicis datur forma stentare accidentia, dicuntur etia ni sor-sibstantialis; maior propositio est euidens; mae substantiales id praestare; quandoqui-c.bia est ab effictu ad propria causam; eui- dem per ipsas constituitur id, per quod accens autem est omnem effeci lina habere cidentia sustentantiit sussicienter ergo io alicitam causam cuno sit a se, sed ab alio : mae substantiales participat utram ue pro- minor probatur euidcnter ex rediictione prietatem substantiae per te uandi, &Ω- rerum naturalium ad propria tempera me. sientandi. ta,quando non impediuntur ab ambiente, Ad secundam respondeo dicends, quod
de qua dictuin est : secundo quia in eadem illa ratio solii procedit de principio hi
dispositione ambientis res naturales diuer- cipali,non de instrumentaliι accicientia au-smode disposita sunt per primas qualita- tem in gcneratione sint principia instr ris unde positis in eodem loco aqua, Se mentalia. Quae attingant ne proauctionem oleo semper calidius erit oleum quam a. formae subitantialis, an non, decidetur i qua, & multo calidius balsamum; eodem stra. modo calidior erit lana, quam lapis, & Ad tertiam respondeo dicendum . quod inter ligna unum calidius erit alio, ut su- ratio petit decisionem a quo generetur ea, ber multis ali)s lignis; suod idecernitur in qu uoducuntum putri,vel cum n est multis alijs mixtis; hoc autem impossi- causa viai uoca, vel aeqiiivoca proxime ge-bile est,quod proueniat ab ambiete, quod nerans. de quo suo loco: interim dicendum est ideir; sed neque prouenile potest a m a. semper in omni generatione assignari positeria prima, quae est eadem; neque ab ipsa se causam aliquam principalem atque . vel qualitatibus; quia de ipsis 'uaeritiir,cur non magis persectam. ac genitum. eadem sint in omnibus illis, vel aeque non Ad quartam respondeo dicendum illam sint intensae. & in eadem comb natione; rationem. quaeirnytignatur esse efiicacem, maxime eodem existente extrinseco agen- si actio accipiatur in tota sua latitudinete: restat ergo. ut id proueni x . siarma suta pro ut dicitur etiam de generatione su stantiali. unde posita experiet D ,' om- stant al3; ulteritis bonaeli illa ratio, quia Dibui mani sesta est, euiden, eii dζmonstra licet L fficeret pro principio proximo a tione i imiteriori dari torm- subst-ntia. tionum accidens , non sussicit tamen pro
187쪽
etum purget bilem. licet reduci possit pro-Σin e in aliquod ipsus aceidens , assignari amen non potest cur tali mixto debeatur tale accidens, nisi recurramus ad formam subitaritialem, quod idem couilicit in alijs rebus naturalibus ; nam cur magneti data est vis attrahendi serrum dec. niu quia sorma ipsius substantialis id postulat Ad quintam respondeo dicendum, quod
mae substantiales non cognoscuntiir, sicut accidenta lea; quia non cadunt immediate sub sensum, ut accidentales; cognoscuntur tamen saltem arguitiue, ut pateter dictis. Ad sexta respondeo dicendu, quod lor- uiae subitatiales porta debet propter ea,quae diximus, nec non ut dent esse materis non quodcumque, sed specificum; nec id circo ponuntur duo entia si bstantialia in eadem re; ia coalescunt in unum,& faciunt una integram substantiam sponi etiam debent Propter distinctionem rerum , non quamcumque, sed intrinsecam, & essentialem; nam res extrinsece distinguntur per vari accidentia ; de proprietates , intrinsece per
varias sormas substantiales,& differentias. tertia etiam causa ibi assignata habet vim; nam vere accidentia continentur a forma subitantiali ; dependet autem etiam forma
substantialis ab accidentibus , quia natur liter n Potcst conserua ei in materia forma stibilantialis , si amittat omnes suas dispositiones, licet dispositiones non influant informam substantialem, silini tamen illae. Die quibus substantialis ves a materia , vel
ab auctore nati irae in materia non conseruatur . vltinia etiam causa petita ab oper tionibus est efiicax, ut ostensum est 3 negatur go. quod nulla sit cau sa, propter qua poni debent formae substantiales in Iebus
iacies in proe dicamento subsantiae
sibilantia non habet contrarium; sed sominae elementorum,& mixtorum habent co-
traiiu; ergo non sunt substantiae; minor videtur esse philosbphi , de generatione t. α & patet quia elemeta sicut, . alia mixta inter se agunt , dc patiuntur; quod es proprium contrariorum . Respondeo dice dum quod substantia non habet contrarium immediate, sed solum mediate, qua rati ne contrarium habent sormae elementorsi s
aec aliud ceast ur in velle philosorruis,
Ubijcies x. Arist. 2 degen.Tex. citato e presse ait qualitates primas esse differen- Iias elementorum, ac proinde tormas; idedicit eodem lib.Tex. .ergo. Respondeo dicendum, quod quia formae id bilanti alea elementorum sunt occultae, ideo aliqua do philosophus appellat primas qualitates formas ipsorum; quia ex ipsis qualitatubus deuenimus in cognitionem formarum; sicuti onnunquam non solum ibi, sed
alibi prodisserentiis essentialibus assigna et
proprietates accidentales; quia accidentales nobis sunt notae.essetiales occultae; quod autem qualitates non sint formae elementorum, quam iram dicetur suo loco, tamen
hoc tempore id experientia conuincit; quia si forma aeris, qua constituitur aer in tali specie substantiae esset calor, & humiditas; iam a multis diebus nullum elementum aeris haberemus; nam in eo hac tempestatapet frigida reperiat calorem qui potest, praesertim in summo; sane hanc in eo praedam non hi ueniet etiam si tuerit venaticus sagacissimus.
Obi)cies tertio Iech prima problem. ει
de 3. Arist. refert virtutes medicament rum in primas qualitates; iam problemate a. ait eleborum, quia est calidum, de leue purgare sursem per vomitum, scammonea vero, quia frigida est, ec grauis purgare deorsum;at s darentur formae substantiales debuisset Atisi. tales esseditis reducere ad ipsas, ut quae sunt prima origo talium proprietatum; ergo non dantur.
Respondeo dicendum , quod praedici tum effecti tum debuerunt assignari causet proximae , Se ratio est . quia per causas proximas proprie scimiis: praeterea quia una de eadem res habet plures effectus, quorum non potest reddi ratio per solam formam substantialem,cum forma substantialis iaci fit magis causa uni i ,quam alterius: debet ergo reddi ratio per causam proximam.
Iod facit Arist.Adde quod si ulterius queis tum fuisset cur eleborum sir calidum , Γι eue assignasset philosophus formam
substantialem, quae constituit na-
aeram et ebori. quare negatur minor, de com seque
188쪽
ιε a sit. I. Ttrumformae educantur
Vae sunt sententiae Altera asirmat sor
mas, filiae incipiant esse Der gcnerationem, excepta anima rationati, educi descitentia ni a te ita est Aristotelis & omniu'eripatetici mim communis; alicta sententia nogat & vult sol itias accedere ad mate- Apild s. riante i insecus videtiit I latonicorum,&I co est Auic noe; Avicenna cnim iii sita mei. tra. ita Get . clatii 9. cap. ct primo si ilicientiae cap. Io.c 69 l er v. ut tormas iminci in materiam ab agenter . I, i. Se naturali dispositam. & prsparatam aqua-Silai .dis. dam intelligentia inter caetcras polirema, a. met. Σ totius huius mi indi sublunaris Si iberna. secvn. I. trice,qua appellauit Coleo dea in idest da-Atit . tricem formarum Plato vero ut placet mct com Aristotili censuit formas materiales defluement. 18 re in materiae sinum ex ideis separatis. Pro hac secunda sententia, qtia tenus negat formas produci ab agentibus physicis potest csse primo. Quod si agens naturale
Produceret formas crearet, cum tame hoc' munus soli demandari debeat, primae intelligentiat. Secundo qliod talis productio esset violenta; Quia materia haberet inclinationem ad alias formas. Tertio. non potest explicari quid sit ista educito; nam vel es formas latentes deducere in apertum,& tunc coincidit cum opinione Anaxagorae; vel est materiam comiterti in tormam , &hoc dici non poteli; quia materia prima semper manet ι vel estior mam totam fieri, & recipi tu materia,ta hoc est formam creari; eiura ergo assi-xnari non possit quid fit formas educi de Potentia materiae, haec eductio nihil aliud vidctur quam splenda diis titulus ad tegeti dam ignorantiam eius,quod nescitur. Proprima tententia assismativa suntlis ratio
Prima nisi agentia na uralia per gene rationem educerent in m. de potentia materiae fimile non producerer sibi simile icd id est absurdum;ex ς. & id unde sequi tur; tequela prob xlix;qVia ignis, ut produ-
nisi ignis agens eliciat ex potentia mat tiae formam ignis, non potest ignem producete , quia illud dici debet produceia ignem, quod facit formam ignis in mat ria; nam per hoc quod forma ignis fit in
materia ei unitur, de consequenter prodi citur ignis;minor probatur, quia tollereu-tur omnes generationes naturales,& age tia naturalia non essent agentia, de pritici pia actioni ina, sed tantum signa, ad quorum prese iaciam herent actiones; qtiae omnia iaphilosophia sunt absurda. necesse te tur est agentia naturalia agere educendo formas
de potentia ni a tetiae , di sibi si inite plodu
Secunda ratio. sormas educi de potentia materiae est formas fieri cuncurreri e mat
ria in tuo genere ad illarum Productione; sed omnes formae materiales hoc modo hut ergo omnes educulur de potentia materiae. Pro solutione. Notandum, quod negari non potest,ali. quas formas educi de potentia materiae: ratio est,quia negari non debet agentia naturalia agere; ad quid enim instructa et sciit tot petent ijs,tot organis, tot facultatibus, si agere noti deberent λ si ergo conceditur, ut concedi dcbet, actio agentibus naturalibus, dicere nece Leest aliquas formas educi de potent i a materiae; nam cum agentia ad ipsdrum actiones praerequirant subi cium. signum hoc est, non posse illa suas actiones exercere sine stibiecto: terminus autem actionis cum sit forma; agentia n turalia cum in subiecto agunt, ex subiecto elicient formam, & hoc ipsum est educ re de potentia materiae. Considerandum igitur est,qiiod agentia materialia non si tum non agunt fine subiecto, sed minus. vel plus agunt, quo minus, vel magis en dispositum labiectum immutata Ulorum virtute activa; consei tergo ad actionem sibi ectum; non confrit autem active; quia subiectum, & materia n. n agit, unde re bat ut conferat passive, passive autem com ferre aliud esse non potest. qi iam iii suo o dine ad actione in concurrere cum agente naturali; cum ergo actio agentis naturalis materialis in fieri dependeat a materia, ab eadem in fieri pendebit terminus actionis,
qui ea formiat solima quae tu fera, &in
189쪽
ine dependet a materia dicitur educi de habent in prIncipium non quae sunt ara
territa naateriae; quoniam priusquam forma e siet in duplici potentia continebat tirin activa agentis , & in passiua niateriae patientis a ex potentia activa agentis non dicitur educi; quia potentia activa actione tran seunte , de qua sere hic est sermo, agit extra se; unde cum habeat terminum in subiecto a se distincto non dicitur terminus de ipsius potentia educi, sed ab ipsa produci; at cuui forma fiat in potentia pauiua subiecti, concurrente, ut causa, ipsa potentia passiua, in ea fit in actii, quod prins, praecedebat festum in potentia; formam autem fiem in actu in materia, quae in ea praecedebat in potentias est educi de potentia niateriae.
te; ergo forma itim naturai: una aliquid aetii in materia prae existit. Besso deo dicendum,
quod I hilosophus illo loco ponit diuersitatem inter aliqua, qtiae iiiiii ab arte,& aliquaqilae sunt ab arte&natura; quod aliqua non solum s u At ab arte sed etiam a casu. di natura, quatenus una pars mouetur ad formam per aliam ; quo pacto ex una parte animalis fit aliquando sanitas, in allae arte;aliqua vero ita sunt ab arte,ut neque a casti, neq; a natura esse possint, ut domus:
quare apparet philosophia in nihil minus eo loco velle quam aliquid formae actu in materia praeexistere. Dicendum formas, quae fiunt ab agente
naturali in materia, educi de potentia materit , patet conclusio ex modo dictis, di rationibus i undae sententiae Confirmatur quoniam ad productionem dictarum fota
marum non poteli dici non concurrere p. teneram passiuam strateriae zergo ex ea educuntur probatur consequentia in potentia materiae formae erasit in Dotentia, postea virtute agentia fiunt ii actu, ergo educuntur de potentia materiae .: Ad rationes in contrarium.
Ad prinum, de secundam patet ex dictis
non creara formas, sina fluat ab agente naturὸli con trente si biecto seu materia ad
productioitem ipsariim 3 creatio vero esti ei productio ex nihilo, seu utillia piaesa
cente subiecto concurrente, vicat so; patet etiam tot masn inferi violentur, quia, lysarum productionem iuuat subiectu seu matella; illud velo dicitur violintilii .cui non solum no opitulatur materia ; sed oblucta-ini: nam ex D. Tho. prima secundae qu sit . . ar. ix definitione violenti non listum in telligitur negatio inclinationis, scd contraria oblisiectia,& repugnantia.
Ad tertiam fratct iam ii id sit c d lictio Dimae de potentri materiae, nihil scilicetes le .l lori: im,quae in ea rat: one diutimur;sederi e sui mas produci in materia ipsi i s p m.
tia virtute cocurrente ad talem productionem. i ta ut sine tali concurru solutae per ra. lia agentia non ferent.
Cbiicies septimo Mel. 2st quae natura sur
pantiales educantur de pote-tia materiae.
DIllicultas est de anima rational i,& deformis caelorum, & elementorum in prima mundi constitutione factis immediate per Deum , tum quod educantui de potentia materiae, quando naturaliter fit aliquid aeris,uel ignis, vel alterius elementi, non potest esse disiicti itas,quandoquid E,
te materia tempore praecedit. & concurrit insito ordine cum tali actione, nec a penas ne concursi materiae quidquam eis ceteposiet; educuntur ergo de potentia materiae in tali casti. restat igitur difficultas de anima rationali,5 formis calor tim 3e elementor uni in prima mundi productione,& sane de a alma rationali communis, &certa est sententia illam non educi de potentia materiae , sed cieari, destra plura erunt dicenda in lib. de anima : de sormis elementorum sunt duae sement ae,sententiam: titia videtur esse omnium; qui absolute dicunt elementa fuisse creata, quod dixeriit amictii Scholassici 5t S. Patres,quod etiam dctendunt nos i con imbricen
disp. I s. sec. 3 .Ruui3 primo rhystra c. da forma quaest. secunda.
Prima ratio eductio formae de potentia materi tuo dicit, Drimu quod forma fiat
190쪽
actu in rerum natura crini prius lolum er tin potentia materiae 1, secunda, quod dependeat inesse, de inferia materia ι sed utruque habueristit sormae elementorum in prima mundi conititutione; ergo eductae fiunt de potentra materiae. probatur minor, nam certum primum est iunceae pii se esse actu , cum prius ito essent; secundo certum est illas si fre dependentes a materia; quoniam
dictae formae per se esse non possimi; sed ut Ant& operemur requirunt subicctum, in duo sint; ergo etiam in prima ipsarum pro-uctione postula iunt esse in subiecto, Se ab illo dependere ι ergo formae elementorum in prima ipiarum productione liabuerunt omnia teqiiii ita ad eductionem formae d epotentia materiae, ac proinde vere afuma dum est sic sitisse edu s.
Secunda ratio ex Nirarea forma elemento tum de sita natura praesiupponui creatam
materiam per propriam,& distincta acti
nem,& per aliam inducuntur etiam in pri. ma ipsartim productione ; ergo illa actio, qua induciintur formae non potest esse nisi vera eductio; antecedens probatur . actio illa; cua est creata materia elementorum taliscit, ut usque nunc eadem perseueret Iactio, qua sactae sunt formae , vel ex toto , vel magna ex parte cessauit; quoniam per
mutuam actionem elementorum multae
rartes ipsorum corruptae sunt , Se aliae graneratae; ergo distincta fuit actio, qua cre t a tuit materia ab actione . qua in i Ilam in- quentia , quia eductio in tua ratione dicit,
nihilo est fieri independenter a vitella vel
subiecto; sed formae elementorum non potuerunt fieri nisi dependenter a materia , cum de pede anta materia iii esR; ergo non potuerunt heri ex nihilo nec creari; secum do probatur idem antecedens; quia creari ex D. Thoma prima parte quaesi os .art. .
non est nisi per i e subsilentis; sed formae
elementorum non sum per se sibsistentes , nec etiam incomplete; erSo non potuerunt creari; restat ergo, quod tuerint eductae de
Pro contraria sententia negativa probiths rationcs. Prima. Genesis primo elemer ra. α coe ii a Deo creata sunt, in principio enim , ut ibi dicitur,creauit Deus coelum .& terra; er3o sormae ipsorum fuerunt concreatae; pro tur consequentia; quia si filii semediictae de potentia materiae non posisent dici caeli,& elementa creata; sed genita; ergo formae i Psorum suerunt concreatae probatur anteced adeo nunc aliquis ignis
dicitur generari; quia forma , qua fit ignis
educitur de potentia materiae; sed tunc eodem modo formae elementorum luissene eductae de potentia materiae; ergo totum
quod per talem eductionem factum fuisset
vere suisset se ratum. Secunda ratio. nunquam materia fuit inpotentia ad illas formas; quia semper acta fuit sub ilIis ; ergo formae non fueruna de illius potendita eductae . probatur e se.
ductae sunt formae elementorum; patet cinsequentia, quia una cessauit, altera adhue remanet, dices fuisse unam actionem tota- Ic;& duas partiales, quarti una cessauit duratu adhuc altera; cora quia fi ex productione formae ,& creatione materiae fieret una actio totalis, se nis ex conseruatione materiae & generatione formae seret una totalis
actio;sed hoc esse non potest; quia creatis,
di generatio non possunt coalalcere in via a actionem,cum sint disparis rationis; ergo. Tertia ratio ex Ili io formae element ram non potuerunt naturaliter produci ervilii lo per creationeia totalem nee parriason;ergo non potuerunt creari meque con creari; ed praeter Cre tionem no datur alia actio, ut pater, per qu*m potuerint fieri ni. si eductio de potenti materian, ergo edii ciae sent ex potentia m teri ποῦ probatur an
quod iis,quod educitur, quasi extrahatur de potentia subiecti, ita ut cum prius fiterit in illius piatentia, postea in eo natactu, ergos materia elementorum se m r fuit actu
sub se ii tarmis, formae de illius potentia eductae non fuerunt; quia in ea prius non
hi erunt potentia, quam essent actu. Tertia ratio. cum creatur Angelus, vesanima potentiae eius non educuntur ex capacitate subiecti r quia concreant M , ergo multo minus dici possunt edit ei formae suia
stantiales,quae concreantur mim materia. Pro solutiune.
Notandum, quod intui distingunt inter formar elementoram, occaei Grum,& putant formas elemetorum eductas esse de potetia materiae propter rationes primae set tentiae; desomis coesorum negant. Pilacum put materiam caelorum esse diue