장음표시 사용
171쪽
Di istatio secunda, de Privatione.
est pars compositi naturalis definita bene est vitima definitione.& quarta; Eadema; bene definita est in ordine ad generatione, de corruptioneni definitione prima; Nam secunda definitio est de materia , ut dicitur saliis me scilicet, & in ente phusco,&inente artificiali,&iuxta hanc accepti nem partes, ut etiam aliquando dixit Aristoteles,sunt materia totius; ara & lignum sunt materia circuli, aqua est materia calidi.& sic de coeteris. Eadem materia latiti sine accepta in ente naturali definita est. Quinta definitione, in qua acception comprehensa est materia non talum prima, sed feci inda, nec solum generabilis, de corruptibilis, sed localis,& unde quo; immo & in ea acceptione accommodari potest indiuiduis , quae dicuntur materia respectu rationis specificae. vi no semel apud At illotelem. Et hactenus quidem de materia, de qua alictua adhuc dicentur cum de causa materiali,& formali.
P Rivatio etiam si omnium principiois
rerum natistalium in fieri ultimum locum obtineat, cum si omnium princi. plurum imperfectissima, minusquec currat ad res naturales ponendas in esse, qua taetera I tamen secim loloco est tractanda; quia quodammodo ideintificatur cum materia.& in generatione obtinet locum te mini a quo, ut proinde praecedere debeat sormam, quae habet rationem termini ad quem; de illas rgo supposito an sit . quid,
di quotuplex sit, & propter quid sit, & an rincipiet in rebus naturalibus inuesti
Articulus primus, utrum priuatio sic ens reale positia
SEntentia assirmativa, quod sit aliquodens reale positiuum ab aliquibus tri- latitur . The m. t . 6 I. I. Simp.
Contraria tamen sent tia, quae negat
priuationem csse ens reale politiuum, est communis, nec ab ea alieni suisse putandi sunt. Sin p. &Them. it Tamis pro assit maliua non desunt ra
Prima esse potest e Arist. apud ovem primo Phrscortini priuatio appellatur malefica; sed quod non est ens non potest esse mal ficum;ergo priuatio es eiu positiuum; eodem lib. t εε. priuatio est accidens matellae; sed xccidens est quid positiuum aergo priuatio est quid p iti uitiat. Seor dode animat. i 33. priuationes percipiuntur sensu,ut i visi tenebrae , sed quod non est, non potest i sensu percipi; quia nihil percipitur a sensu, nisi quod immutat senis sum,&imprimititiam speciem insensu , quod non potest sacere non ensi ergo priauatio est ens positiuum . Seci rada ratio,nihil non determinat sbi subiectum; nam antequam esset subiectu , de mundiis .erat nihil, sed priuatio dete ruinat sibi si ibiectum; ergo non est nihil serit ergo aliquidae proinde ens positis
posta reducuntur ad habitum, & priuationem sed relativa, & contraria sunt Dre sta;ergo reducuntur ad habitum, oc prii lationei sed si priuatio e siet non ens, relativa, de contraria , quae sunt ens, reducerentur ad non ens,quod implicat; οεο priuatio non est non ens; sed ens positivum.
arta ratio,priuatio aliquando est terminus ad quem mutationis; sed terminus ad quem non potest esse n: hil; ergo erit aliquid, ac proinde priuatio erit aliquid, ecens; quia ens,& aliquid conuertuntur. Quinta ratio; implicat,nihil, & non eo esse principium rerum naturalium, & entium; sed priuatio, ut inna constabit, est principium rerum naturalium & entium ἔcrgo aebet esse ens ,& aliquid positivum.
Pro contraria sententia i lcgatiua vera rationes pii tres militant.
Prima ab alictoritate philosophi primo
v.t, s γ' to. ubi expresse ait priuati nem esse non ens; Se ter. G solam formam facere prasentiam .&absentia in si iectosne ulla alia entitate; crgo priuatio, quae est absentia, forma notari et ij tem. Secum
172쪽
Secunta ratio, si priuatio esset quid rea. te positiuum, sequeretur dari priuationein priuationis in infinitum; nam absente privatione a subiecto, si ibiectum est et illa priuatum, & sic daretur priuatio priuationis in infinitum. Tertia ratio,si priuatio esset aliquid post tuum, priuatio esset aliquid bonum; at est quid malum, unde a philosopho appellatur malum,& uialetica; ergo non est aliquid positi uirin. Quarta ratio,Omne ens positiuum factu fuit a Deo, vela causa naturali, & terminat aliquam actionem; sed priuatio non est facta , Deo,& nullius actionis est terminus; ergo non est eiu positivum. Quinta ratis, priuatio & sorma sunt contraria; sed non sent contraria po fit tua; ergo priuatiua; ergo priuatio contra ponitur ad ens positiuum; non igitur potest esse eas reale positivum. Pro solutione. Notandum,quod priuatio, & priuatum dicitur multi, modii; nam aliquandia privatio dicitur de illo positivo, quod in ali- uo genere non est aeque persectiim, ut il-ud,quod ipsi contra nitur in eodem g
nere,& hac ratione frigiis dicitur priuatio in ordine ad calorem,primo de generationet. Ir. secundo priuatio dicitur carentia
alicui iis,qtio daptum est haberi ab alio, licet non sit aptum haberi ab eo, quod dicitur priuatum,& sic ex s. inet. t. as. planta dicitur priuata oculis. Tertio ex eodem loco priuatio dicitur secundum genus , quando aliquid priuatum dicitur eo,quod
habere non est apti in ,habetur tamen communiter a genere, in quo illud est , & his
modo , Talea dicitur caeca,quia visus con-Menit animalibus. Quarto dicitur priua. tio secundum spetiem,sed secundum diuersam partem, & tempus; quo pacto homo secitndum manum cici potest priuatus oculis,quia caret oculis in manu, in qua tam εparte non est aptus habere oculos, & Ca- tuli dieuntiar caeci statim a nati ilitate,cum tamen non sint apti videte, nis post aliquot dies; Quinto aliquid dicitur priuatum quando de seci .adum genus, speetem, Se secundum tempus, & partem de-
bjam habet aliquid.quia aptum est. habe
re,non tamen persecte habet ; sic aer paruilluminatus dicitur tenebrosus ; Vltimo priuatum illud dicitur, quod penitus caret forma secundum illam partem, de tempus, quo illam habere natum est, ex qpoesista distinctio apud DThom. i.1. quae. 3 ari et . in priuationem fimplicem, & nolimplicem; priuatio simplex est illa. quae consistit quas in corruptum esse, ut mors , uae ita est priuatio vitae , ut nihil retineate vita, & talis priuatio non suscipit m --gis,& minus; cum nihil retineat de habitii opposito; altera priuatio non simplex est, quae aliquid retinet de habitu opposito, &consistit in corrumpi, ut afritii do, qliae priuat debita commensuratione litimorum; tamen aliquid de illa relinquit; cum enim debita humorum proportio est penitus labefactata, non est ambius aegritudo, sed iam est mora. priuatio ergo proprie accupitur, quando accipitur pro la satione, lecarentia forinae maxime totaliter acceptae
in subiecto apto,di de hac quaeritur, sitne ens reale positiuum, an vero aliquid negativum; d: primo certum est prii rationem partim conuenire cum negatione . partim ab ea differre;coni lenit quod sicut negatio tollit aliquid, ita & priuatio; differt aute, quod negatio ita tollit aliquid, ut tamen nihil ponat, nectite supponat, priuatio aliquid supponit in subiecto, ipssi in scilicet subiectum, de aptitudinem ad formam hahendam , qua est priuatum; unde non est idem omnino priuatio,& negatio; dubia tamen est: virum inter se disierant sol aliter,& essent ia liter; an solum, materialiter,& accidentaliter; volunt aliqui solum differre materialiter, quia scilicet solum disserunt ratione subjecit, quod concernit priuatio,non ratione sui; melius tamen videtur esse differre essentialiter; quoniam essentia,& conceptus priuationis videtur intrinsece includere aptitudinem, siue cinnotationem,de ordinem ad subiectum a
Atque his suppostis certum deinde est, esse priuationis sminduin id,quod formaliter dicit non esse ens reale postiuIun a quia implicat non esse entis positivi, e ens reale positi utim; si vero accipiatur sqrmaliter pro adiuuata ratione priuationis, secundum quam diximus priuationem forviralita disrte a negatio taliquo modo
173쪽
atis eontrarietur alteri parti, quatentia est colui ct ac si negaraone alteriur, ii ae cum ci circa idem s. biectum facit quanda qua fioppositionem priuatiuam. Ad quartam respondeo dicendum, quod non implicat terminiim mittationis esse nihil ; ratro est, quia datur mutatio depem ditiua, quando scilicet subiectum amittit aliquam formam, nec ulla in aliam acquirit cuius mutationis necesse est terminum .esse priuati utim, et nihil; quia subiectum transita possessione alicuius ad illius amissione, ut accidit cum extinguitur lumen in aere. Ad quintam patebit ex dicendis insta cuostenderimus quomodo priuatio sit prin-
ens rationis tribuit ut Sonc Io.m. q, s. qui chat Aristotelem S. Thoma,comment. altera , qtis negat priuationem esse ens rationis , sed vult priuationem ei se formalia ter in rebus secllisa omni operatione rnte ulcetus,est sententia communis S.I hO I . parte quest. 3. arti. i. ibidem. Caiet. Capreo. Fetrarientis Alb. Alensis, et aliorum.
Obijcies omnIs conceptus est similitudo rei ex primo periher. cap. I. sed daturcoceptias priuationis; ergo priuatio est rca,
et consequenter ens;quia res et ens conuer. tuntur. Confirmatur ex .met. t. a. ubi phi-18sophus cum dixisset ens multipliciter
dici et enumer: siet priliationes,corruptiones negationes, dicit haec dici entia in or .dine ad sabstatiam,vnde subdit. ipsum nonens esse non ens dicimus: ergo negatio, et non ens. habet aliquam rationem entis. Respondeo dicendum, quod omnis comceptus est similitudo alicuius rei, vel vers, vel ficte; nam concipimus hircoceruum, ut ibidem dicitur,et alia huiusmodi,qua non sunt vere res, sed res ficte;eodem ergo modo licet priuatio non sit vera res, sed negatio rei,concipi tamen potest, ut res aliqua, sed non conceptu proprio, sed alieno; unde est, quod in secunda intellectus operatione dicimus priuationem non esse rem, neque etiam conceptam; sed negationem rei,
et quoniam quidquid concipit intellectu, concipit per modum emis, hinc est, ut ducat non ens esse non ens concipiendo nonens, quati esset mar, dicimus etiam priuationes, et corruptiones entia
in ordine ad substantiam, quia hse concipimus
tram. Pro sententia assirmativa. Prima ratio . concipimus priuationem; sed omnis conceptus est expressio alicuius rei; ergo priuatio est res aliqua,non realis, ergo rationis. Secunda ratio si priuatio non est ens rationis, ergo erit in rebus ; ergo exisset; at quidquid existit in rebus eli ens reale posiatiuum. ergo alsumptu in probatur,quia ex stentia est ultima actitalitat entis realis; si ergo seclusa operatione intellectus conlienit priuationi; ergo priuatio vere erit ensreale positi uti m. Tertia ratio . ens in tota si a latitudine diuiditur in cns extra , et inens in anima ;sed priuatio non est ens extra an : maue Quia omnc ens quod est extra animam vel eit
se ipso, et est Deus , vel facti im est ab alia quo; at quod factu in est, est ens postilium; quoniam terminauit intrinsece actionem posititiam; terminus alite intrinsecus adt io. nis positive non potest esse nisi post tuus, ut patet, et probari potest; quia identificatur cum actione positi ita; erit ergo priuatio , cum non sit ens politiuurn, eus in anima, siue ena rationis. inarta ratio . ens rotionis communi duulfiuno diuiditur in negationem , piniationem,et relationem tergo sicut relatio, triegatio sunt entia rationis, ita et priuati H neque enim villim esse debet membrum dia iidem,qirod n5patticipet diuisum,et haec 'pro parte assirmativa. In contrarium pro secunda sententia n sativa.
Pilara rwψ . Illud est em rationis,quod
174쪽
antii ni habet esse in ratione. sed ante om-ncm conceptum rationis in eclypsi luna est pii lata lumine, acr noctu elu tenebi O- sus, alie sunt priliatione ieigo priuatio noeli em rationis.
Seoinda ratio Aristotiles et Communis sententia i eripatetica ponit priuationem principium sine rationis , ut terminum at tuo; sed generatio non est per ratione med a parte res; ergo et eius principia debet esse a pa: te rei,non per rati ianem; priuatio ergo que est viii in ex eius principi sierit a
Parte rei , et non ens rationis.
Tettia ratio. oppositio priuatiua est realis, idest a parie iei sicut estera gratia Opposition invergo extrema eius sunt a parte Ici ante operationem intellectus; sed altertini extreuiorum cius est priuatio; ergorriti. tria lina liter non eli ens rationis, sed eli a parte rei. Confrinati ir, quia aduenientes ruta in subiecto sine ulla consideratione intes lecti is desinit ei ita priuatioino ergo priuatio cli ens rationis. Pro sol titione.
Notandum, quod de priuatione loqui Iossumus dupliciter vel ut concipitur a nois, vel secitndiim ea , qtiae prstiat a parte rei ; ut concipitur a nobis, cellum est vere esse ens rationis; quia cum non possit com ipi, quin exprimatur; quod autem non habet esse elyrimi non possit, exprimitur ut habens esse, exprimere autem vi:habens esse, quod non habet esse, esti sacere e srationis; at si loquamur de pririatione ut est in re , certum etiam est non posse esse ens rationis 3 quoniam ens rationis
noli habet esse in re; et suoniam difficile est cocipere quomodo priuatio habeat esse in re, cor siderandiam est,qiiod ex eo,quod sibiecti: ni aliquod de sita natura debet limbere aliquam formam,si illam non habeat, vere a parte rei erit subii ctiam cum caren. tia, et nNatione illius formς, ac proinde negatio formς illius dicetur existere in ii. Io subietio; non existit aute positiue,quasi aliquid sit, sed negative per remotionem formS; nam vere ab c lo csco cscitas remouet visum nullo etiam cogitante intel- Iectu; Ex quo est. t absolute dicat de prDxatione, quod sit, in Genesi enim habetur, tenebrs erant super faciem abyssi, et alibi sis e repetuntur huiusmodi locutiones. D. uam Thomar prima parte
Arist.: .met. tex. I .putat di i ens non sola illud positiuum , quod distinguitur in il cem prSdicamenta, sed illud, quod sufficit ad veritatem propositionis, qua ratione priuatio est ens, et ex illit, existere. autem priuationis est non esse solitas , quod in re nihil aliud est, quam negatio, in intellectu vero nostro solet esse eras rationis, quare. Dicendum si accipiatur priuatio ut aiat
cedit nostram considerationem, no est ensratio uis sed neque putum nihil, sed est negatio in subiecto apto; patet lisc conclusio ex dictii; et rationibus utriusque sententis. confirmatur quia priuationes faciunt ad persectionem, et pulchritudinem uniuersi. unde est illud Aug.de Gen. ad litera aliudeli lux, aliud lis priuationes lucis, quaa incolitrarijs tenebras ordinauit Deus. faciunt autem ad persectione uniuersi; quia sine illis non e sient succestius generationes retu, faciunt ad pulchritudinem; quia per priliationem melius apparet habitus, pulchr ior enim est lux poli tenebras,sicut melius in iis cant in pictu ris propter umbras , Se alia huiusmodi,colores, et partes imaginis. Ad rationes in contrarium. Ad pri in arespondeo per illa nihil aliud probari. qua priuationes in mente esse entia rationis. Ad lectinduin patet ex dictis, no quidquid existititi rebus esse ens reale positivitat; naens reale possiti utina est suod proprie,et positive ex illit,non quod improprie, et ilegati ue; priuatio autem existit negati ire per noesse tormae; eodem modo ad probatronem dicendum existentiam propriam & posituita ene ultima amia litate rei realis, de posititis; existentia veria negati uani esse negationem talis actis alitatis, et non esseret. Ad tertiam respondeo dicendum, quod riuatio reducitur ad utrumque i lud mem-nim entis, reducitur ad ena in anima prout concipitur ab intellectu per mostum p stilii ,reducitiir ad ens extra animam pro ut est a parte rei. ad probationem dico illa procedere de ente quod est extra animam positiuum, hoc enim proprie fit,et habet estera qu sibi dicuntur; at ens negati ii uni quale est priuatio, non sit per actionem nisi consecuti ue; sed fit vel per cessationem c5seruationis,vel ex eo, ii od non est actio I roducena ubi debet, vel qtiado debet &c. lam considerandiim est, quod accidit priuatis aliquando, quia non est producens
175쪽
sormari , ut nocte ten rq sunt, quia non ne sentimus. deprehendimur proportiori E. est sol producens lumen; aliqua do est, quia quam illud positiuum habet ad subiectum.
subiectum non est debite dispositum ad ae et ad potentias cognoscit tuas. Vnde habet cipiendam formam;aliquando quia prodii. intellectus sundamentum,ut pollit forma-citui in subiecto aliqua forma, cum qua no re conceptu confusum non entis, siue quod potest stare,alia, unae licet prius illa esset, ens aliquod neget de alio; aduertens eirini desinit tamen iam esse in sudiecto non ca- formam non esse in subiccto tenebras non pace oppositorum; ex quibus omnibus patet,priuationem no fieri per actionem, ted per destionem actionis, vel coleruationis. Ad quartam respondeo dicendum, quod illa diuisio a cedit de negationibus,& priuationibus in mente; conclusio autem de . quod est i parte rei; quare concedenda est maior cum hac limitatione, in quo sensi concedenda quoque est consequutio ,neganda in alio sensu.
ij cies si priuatio in mente esset erarationis, nunquam priuatio intelligeretur, consequens est falsum. et contra rationem Ct expericliam;ergo ptiliatio neque etiam
in mente est ens rationis; smi tela probatur si est eris rationis ergo quia obijcitur,cum intelligimus priuatiqnem, non est priuatio, sed aliquid positiuum fictum a ratione sed de priuatione cognoscimus quod nihil
est politiuum . & idem assirmamus per si cundam operatione; ergo aliquid aliud cognoscimus de priuatione, quod non est elis rationis; ergo erit ipsa priuatio, ipsa ergo priuatici directe de se cognoscitur, qui cade se non sit ens rationis, neque in mente
Respondeo dicendum , quod priuatio
nunquam intelligitur directe proprio, et adaequato conceptu, sed alieno, et fictitio,
et sic tenebras concipimus euasit nigredinem vel caliginem in aere; scimiis autem
quod priuatio non est quid positiuum, immo quod non est id, quod concipimus pr pric,quia tam de priuatione, quam de eo, quod concipimus stimus aliqua pridicata communia,quae non possi int conuenire priuationi ; scimus enim quod concipimus pritiationem in se esse quid positiuum, captiuatio de se sit quid neSatilium. Dices, unde scimus esse suid negati ui ims nihil negativum concipimuri si domnia intelligimus per modum post tui, nam si de aliquo qti id quam Degari debet. ne falso negetur, illud debet cognosci.
Respondeo ex experimcnto, quo cum
aliquid positiuum scii sibus et imazinatio.
immutare visunt allirmat si ibiecti ini est e si netbrma,&aerem si e sine lumine; ad hoc autem iudicii im non est necesse, ut intellectus formet conceptii in postiuum de nonente, sed quod dicat unum ens non esse in alio; clim tamen prscessisse debuerit aliqua appreheliso non entis per aliquem conceptum confusim, et per uiodum positivi.
Ar. I. utrum priuatio sit principium naturalis generationit
N Fgatiua sententia videtur suisse Pla.
tonicorum , qui duo tantum principia ponebant. Amrmativa est communis. o sententia negativa sunt iis rationes.
Prima ex nihilo nihil siti, sed priuatio est nihil: ergo ex priuatione nihil nexi potest; sed princiet a generationis si int, ex quibus
fit generatio; ergo priuatio non eu princia pium generationis. Secunda ratio principia ex t. so. oportet semper manere; sed priuatio in generatione non manet, sed destruitur alioquin insubiecto esset forma clim negatione sui ipsus quod est impossibile,ergo priuatio noest principium. Tertia ratio. si priuatio est principium rerum naturalium in fieri, siue generati nis, vel est principium quando rii in subiecto vel quando non est ι neutrum dici potest: ergo priuatio non est principi lim,pr bati ir minor, Tiod non sit principium quido est; nam ex epli gratia si generatio alicuius substantiae, puta ignis, ii priuatio est
principium talis generationis vel inprii cipium toto tempore immediate prε- cedente instans tenerationis ignis, et hoc non; quia toto illo tempore non est gen
ratio; implicat autem esse principium sine Principiato, quoniam principium et prin-- cipia.
176쪽
εst debet transre ad esse saltem se eum
duui conceptum nostrum; nu llus aute tra situs est ab extremo ad extremum sine messio.debet ergo trafire ad esse,quod no est, ex non esse per medium quod est non esse actis,et esse potentia, ac proinde, quod noest,proxime est ex privativo.Secunda pars connrmatur; quia nisi priuatio esset primcipium disti m generatio esset per aduentum formi cum quacumque materia. natura autem ex quolibet no generat Vod- Ad rationes incorararium.
Ad primam respondeo dicendum ex pum nihilo nihil fit naturaliter, potest tamen fieti supernaturaliter, et per creati nem ; quamquam neque Quod creatur fit ex nihilo nisi secundum nostrum modum concipiendi, qui idcirco concipimus creaturam fieri ex nihilo; quia antequam heret a Deo nihil lysius erat; unde ni nil in nostro modo concipiendi est pro termino a quo; priuatio autem cum non sit putiim nihil potiori iure non solum in nostro conceptu ,
sed a parte rei habet rationi termini a quo cuui a parte rei sit; de priuatione enim ab. solute dici potest quoa sit.non de puro nihil;quia licet priuatio sit per non existenistiani folms ; quia tamen dicit non exit temtiam sormae in subiecto apto, secundum to tum quod dicit vere est; quia vere ponit suis hiectiam priuatum; nihil vero cum nullum subiectum ponat, esse non potest; quia ne- ratio non est nisi in aliquo subiecto,et p. sitiuo itindetur, quod est ι quare negatureontequentia.
Ad secundam dictum est aliasprincipia
semper manere, id est semper reperiri in generatione naturali,non vero semper perdurare,id est, in genito perdurare. Ad tertiam resi ondeo dicendum , quod aliqui ponunt priuationem esse principi u , quando non eu ; quia cum in generationi. bus instantaneis toto tempore , quo in su, biecto est priuatio in te iligatur no esse forma; in instanti autem quo est forma, vere sit generatio, et mutatio, non autem sit priuatio , putant tunc priuationem principiare ; quia credunt ei te absurduin priuati nem principiare ante, ac proinde esse principiatum; sed hi male philosophantur, nam coiciderandum est, quod nou Omne priacupium simul esse debet eum sito principiato simultate coetillentiae, sed quod stilicie quod simul sit simultate successionis ; nam in omnibus principi; s successi uis successi ne vel discreta, vel continua principium , qt est terminus a quo, no pol smill esse fimu ita te coexilientis cum termino ad que, vel cum medio; secus enim . v. g. primus quadranshore existere deberet, quando ex illit secundus,vel ultimus; sed esse debee immediate an triet per hoc sussicienter priamus quadras horae principiat horam, quod post ipsum sit secundus quadraris,et alii; in generationibus ergo instantaneis interterminos ipsarum est quaedam successo discreta,cum unus esse debeat post alium, nodebeant esse simul; sed unu succedere oporteat alteri; et quoniam mutatio, et generatio denominatur a termino ad 'lem; quiasmpliciter tuc dicimus mutari subieti υm. et generati nouum esse,quando est sub termino ad quem; ideo dicitur quod priuatio non mincipiat,quando est mutatio, sed quado ellipse, immediate scilicet antequamst mutatio; suamquam aduertendum est , quod si accipiatur totum id, quod dicit mutatio, non debet simpliciter dici mutati
nem sistum esse, Quando est terminus ad quem,sed esse totaliter,et completiuὰ,cum tamen in adaequate, et inchoatiue, sit etiam
quando est terminus a suo; unde potest duci quod priuatio principiat,et quando ipsi
est .et quando est mutatio, in anaequale scilicet, et ut in termino a quo;nec valet dic
re quod inutatio substantialis est in instan ti, cum hoc solum procedat de mutatione secundum a d. quod dicit principalius, non secundum totym, quod dicit, nec tamen bene loquuntur, qui propterea dicunt priuationem principiare ante mu itos annos; napriuatio; non potest esse principium nisi immediate ante instans generationis ;tuna quia generatio forms non est ab ipsa nisi veab immediate ante exilien re; tum quia tunc priuatio est principium, qua do dispositi nes complentur, 'ue non complentur nisit in mediate ante eductionem formae substantialis; & hsc quide secundum communem sententiam; csterum placuit aliquibus quod dicunt Con imbricenses primo Pliv.
cap. ' quaest. 8. art. x. ad tertium prii latione principiare quando est, et principiare in
eodem instanti, in quosst,mut Mise, rod
177쪽
sc explicant in statis temporis, ita est men- antecedete mometu merationia materia sura generationis, ut tamen non sit inensi ira intrinseca , sed extrinseca , uni autem
mei iiiiis indivisibili nihil repugnat respo. de re duo indivisibilia,sicut uni lines baculi transmissi per duo corpora contigua puta rer ca tu Lunae,et Mercuria r sidet illis superfici cs,soysicies c5uexa Lunae, et c5caila Mercuri 3 , ita ergo uni inllanti temporis ex. sirinieci respondere duo volunt indivisibi. Ita intrinseca ipsum scilicet fieri instantanei in tot me et instantaneum corrupi priuationis; chiod si dicas, quod tunc sequeretur in eodem instanti esse formam , et usi esse sormam; Respondent hoc absolute noseqiit; sed solum sequi in eodem instanti prius natura,et quatenus inlians illud cor. respondct desitioni priuationis non esse formam; et in eodem posterius natura , et pro ut instans correspondet inceptioni sornix esse formam; esse aulcm formam in subiecto, et non esse sormam in subiecto si cundum diuersa , non esse contradictoria;& hoc etiam confirmant ex eo quod si fiati liminose in aliquod in instanti, in eodem instanti illud lumino sunt illuminat ;cum tamen prius sit accipere luminosum sutura esse, et fieri, quam producere lumen, Ilimen ite ex eodem iii minoso existente accipere cile; et tamen utrumque fit in uno instanti temporis; cum tame videatur duo esse instantia naturae:et intrinsece,etia dueindiuisibiles mensurε durationis una qua Irius luminosum accipit ei Ie,altera qua poetii it ipsum lumen accipit esse a iii min se existente ,et secundum priorem dici posse non esse lumen; sed solum esse iii min sum ' secundum posteriorem et esse lumen, et esse luminosum; unde in eodem instanti idici volunt non esse lumen, prius scilicet natura,et esse tumen in posteriori videlicet naturq, et pro ut inflans iam respodetpro. ductioni luminis, ex quibus aliam soluunt obiectionem, sus talis est. Si aliqua piluatio est principium rerum naturalium, maxime priliatio tarnis, qiis debet gigni; sed ilia non esi ergo probatur minor,quia huiusmodi priliatio nunquam datur; uam non datur quando sorma itidueitat in subiecto; quoniam per formae pipsentiam tortitur prauatio, nec tempore am recedente; qu*n iampriliatio est negatio fotinx ia Iubiccio aptψ, xotv utem tepo: enon est apta ad formam; quia non sint co-pletae dii positiones ergo.
Respondent juxta quidem hunc sitim
modum dicendi eodem momento temporis. quo fit generatio. prius natura esse priuationem; et tunc principiare sed si sermo sit de sieno in quo et inentura designata perparticulam, In, haec iam non placent. Via in eadem mensura non debent concedic tradictoria nec duo signa, In , contradictionem inito luentia, sed unu ni solum et in itila mensura solum debet dici esse sotniam quae procedat a priuatilio, i ut a principio a quo vel ex qno sicut lumen in instanti filia luminationis procedit ab illii minante ut 1 priori a quo non ut a priori in quo. Quod
etiam fusius explicamus infra tract. sequenti. Qv stione a. de motu art. I. unde huc quae ibi dicuntur possit ni accersiri, et haec iuxta hunc secundum modum: secundum autem modum prioris masis dicedum ea priuation E esse principiu immediate &c. immediate ante momentum generationis ;quoniam immediate ante facis si int dispositiones, quae compleis sunt extrinsece , et tunc satis dici debet aptum; et dispositum subiectum ad accipiendam formam, non pro ea mensura; sed pro melisura imm diate sequenti.
2Art. q. utrum una priuatio sit
principium omnium generationum, quo modosiit principium.
Egatiua sententia est communis. Pro
contraria assirmativa sunt iis rati Prima priuatio est negatio cuin aptiti dine; sed in materia est una potetia et aptutudo de una negatio;ergo eis una priuatio. Secunda ratio. Omnis priuatio est principium generationis ut terminus a quo;er-gri est una priuatio.
Tertia Nihil non habet per quod multuplicetur ; sed priuatio formaliter est nihil
ergo multiplicati non poteti; ergo priuatio est vita pro omnibus gerierationibus.
178쪽
Contrarium probant hqrationes Prima si una priuatro stiliceret pro om-n ibus generationibus haec esset formae secudum se acceptae; sed haec neque eit in materia, neque potest esse principium genera. tionis; ergo una priliatio non suis cit pro omnibus generationibus , probatur mitior quoad prunam partem; quia materia semper est cum at i qua forma ; ergo non pote iles se priuata sorma securuium se; atria ratio formae secundum se salitatur in qualibet forma; probati it eadem minor quoad secudam partem; quia illud est principium generationis ex quo fit generatio; sed generatio v g. ignis, et id. est de reliquis non fit ex non esse formae secundum, se, sed ex non esse ignis ;lergo priuatio formae secundum se no porcit esse principium generationis.
Secunda ratio . omnis generatio debet esse ex aliquo principio, determinato, siciit ipsa eii determinata g'neratio : ergo iam
nis generatio est ex aliqua particulari oriuatione,puta generatio ligni ex non esse ligni, et sic de coeteris. Tertia ratio. dispositiones ideo introducuntur in subit citim; antequam generetur
forma substat talis,ut subieci si fiat proxime aptum ad suscipiend forma generandam; ergo in generatione subiectu transit ex illonsi esse,ad quod determinata est per dispo- vim a te specifica habebit in ordine ad forma specilica , 'et sic in quocumque sibi ecto I riuationes formae i n. a cc sebuntur eiusdepeciei, uantu specie. habere potest no ens,
et negativsi; ac unitatem numerica in habe
bit priuatio et in ordine ad subiectum et in ordine ad sormam; magis autem in ordine ad forma ira,cum hoc sit principale, et qua si essentiate; unde est ut in eodem subiecto pollini saltem luccessive eiusdem speciei esse plures numero priuationes ad plures, et varias formas; quamquam in subiecto cuvarie formae prssuppona iit varias dispositiones etiam quoad subiectum ratione dispositionii in possunt esse quodam iadia multiplices priuationes, ex his cocludi potest,=uod omnis generatio rerum naturalium
t ex una pr iuatione genere, sed ex diuersis specie,et nurnero; et quoniam in genera.
tione attendi debet ultimum distinet uum, et con si i tu ti uu m; per qu od est haec generatio distincta ab illa; ideo simpliciter neces se est diuersam esse hanc priiraticinem, ut principium huius generationis ab omnibur alijs, et sic pro multis generationibus assignari debent multae priuationes non vira: porro in generatione priuatio non potest esse principi si nisi ut terminus a qtio; na nopotest esse principia materiale,et subiecti- usi;quia hoc manet in generatione sub sorsitiones;ergo principi si generationis est il- ma priuatio transit; sed multo minus potest Iud determinatu no esse, ac proinde , riua
tio particularis; n5 igitur sussiciet una priuatio pro omnibus generationibus. Pro solutione. Notandum,qiiod licet materia secsidum se sit 'na, ut tamen iam est si ab variis dispoctioniblis, et formis dii illa est multiplex; unde est ut dicere no sit nec esse priliation εesie una,quia unum ut subiectum ulteritis, cum priuatio habeat esse per non esse soc-mae , distinctionem etiam habebit per non
esi e formae; quia per illud res habet dissimctionein, per quod habet suum esse;cum auesse principi u sormale, quod in senerati ne est terminus ad quem,quia priuatio tar. in aliter est carentia tornas; restat ergo ut sit principium ut tetmiruta a quo; quaqua aduertendum est, quod fictit non omniemutatio est generatio, ita non in omni inu. tatione priuatio est principium ut termianus a quo, sed sol si in generatione, in alij
vero mutationibus deperditivis, et corri,ptiuis,cum sibi ectum traiiseat ab esse for .mae ad non esse formae, terminus a quo est ipsa forma, terminus id quem est priuatio formae; erit ergo priuatio in mutatione uniuersa accepta tum terminus a quo; tum
terminus ad que, terminus a quo in nautarem formae multiplicitur necesse quoque tione acquisitiua, & perfectiva, qualis est est ipsam priuationem multiplicari ue versicum multiplicatio sit ex unitatibus, unitas autem sit multiplex, genetica, specifica,numerica; unitatem geneticam habebit priuatio per ordine au forma in genere,quate
m silicet est priuatio Amaa insedas,
generatio, terminusad quem in mutatione deperditiua .qli alia est corruptio; ita autem priuatio est principi si mittati si, ut ex iis mad sino sit ea esse principia mutationi imper accidens; nam per accidens; siue contrΡ
179쪽
quando est tama, sed ante Nam sit forma, minus quamquam D. Tho. videtur velle philos phum ibi quoque intellexisse de prauatione mimo forinae corruptae; est autem eriuatio idem
phr. numero cum materia eo modo. quo dicunTer s. cino subiecto accidentia, seu illa,qua reis subiecti habet se per m
dum accidentium;quoniam inter numeradum non semuntur ut distincta, ut ibi dicit philosophus
ad qtiem imitationis deperdititie potentia uniuersalis materis ad omnes 1
mas cum negatione Loiniae corruptae, quepo tia cuin amisia non sit, utpote a materia inseparabilis constituet priuationem . non proximam, ex qua priRedi possit adacti im, sed remotam , a 4tia non ferri radactu in progredi potest , neque enim neces se est ut ab omni priuato transiri possit ad amim, cum aperte pronunciatierit in post
Hiicies secundo. Illiud, quod prscedit prNicamentis Arist dc a philosophis comi rei naturalis necessario munitet si acceptum a priuatione ad habi
coniunctiim principio stibiectivo principali,ac per se ipsius fieri, est solum pliticipiudispositiuum ipsius fieri, Se non se; sed priuatio est huin sinodi; ergo priuatio non est principium per se generationis. respondeo dicendum , quod illud , quod est coniunctuin principio subieci tuo primcipali , ut cruid requisitum ab ipso, nec hahena diueri alii rationem primipiandi ab ea. quam ipsum dicit, non est principium ab ipso distinctum ; at illud , quod licet sit coni fictiam alicui principio principali, ha-hri tamen diuersam rationem principiandi, erit trincipium distinctum; huiusmodi autem eli priuatio ,:qtie licet sit conuinina
Iubleqo,ha i tamen ciuersam rationem
Obiicies tertio quod in mutatione d perditiua priuatio non sit terminus ad que,
tiini non dati regressum; quod pronunciatum saluari debet in aliqua priuatione. Secundo responderi potest ad obiectio nem in mutatione deperditiua terminum ad quem vere esse priuationem septam cuomni sua proprietate; per accidens tamen esse, quod ab ea iterum procedi non possie ad ictum , Si hoc dupliciter; primum qi ita dem ; Gitoniam in natura uniuersale videtur esse statutum, ut quod corruptum est . iterum non redeat, sed vel aliud diuersum; vel aliud simile loco ipsius, secundum vero quia in mutatione deperditiua cum teris
mino formali ad quem, qui est priuatio sormae corriiptae,iuncta istet esse piluatio sor. mae iaciendi , quaecum sit magis proxima, ut quae hadet maiorem, & proximiore aptitudinent propter suas dispositiones promouentes ad actum ipsum mox introdu- ri . V mu πη ad actum ipsum mox introdii ille est terminus qlion . quem siue- cendum, ideo excludit acti im , dc sormam ctum transit; sed subuctum in dulla muta- corruptam , de proximam ad illam aptitu. tione non transit a torma ad privationem ; dinem,immo sepe in eo instanti fit ipsit sotergo priuatio non est terminus ad quem, ma in corrupto notia, quae omnino impediemaior patet,minor probatur;quia si tr-Π5- aptitudinem ad formam corruntam,ti r ret a torma adi priuat ionem remaneret in liquam dispositione eius excludit ab actu .
iti, A mi mr quod magis verificati ir effatum ii lud a
priuatio enim dicit antitudi ad formam, priuatione aiyactum non datur rearentis disii biectum non habet nam preciso hoc ι valiteriale non ideturm corruptum natur liter no particula carnis , & incontinenti adiungi- riri ε-; ς p xii ea qua abscissa est, nam cum iterunon transit a forma ad eius priuationem,ac uniatur, Be vivat, ut ex multis experientiis Proinde priuatio non est terminus ad sue . manifestum est, in omni casu non valet :Respolideia primo potest,quod ex dictis priuatione ad actum non datur regressis sueta ad pilitatio item sininjiciter non re- sed quando contingunt 'a, que modo dicta
virmi r aptitudo, quae ponit reduci ad acta suiu Itaque iuxta hunc poste rem moduta etia dicatur priuatio de , quod explicanda sunt asium pia in obiectione Amia est aptum secundum se,de solum inclu negandae sequentii. dit genus, si od in aliquibus alii, dicit ap. 'titudinent,ut patet in ta lpa, iii dicitur eo, ιι Lecret ergo ut priuatio dicaciar temArt. 3
180쪽
pitur; Quia manet in cbmposito,&est id, stinguatur priuatio a mate. ius eu priuatio; Ergo priuatio non est ma-
OVod priuatio a materia non disti
guatur liu probari videtur rationi
Prima ab auctoritate philos hi, qui ut
diximus priuationem unii in iste dixit climateria; i rgo ab ea non distinguitur; neque enim disi in sui pollunt , quae sunt unii. Secanda. Privatio includit ipsam mate- viam .eigo ab ea distingui no potest .Quod includat materiam patet; Quia i ludit aptitudinem ad formam, quae identificatur cumateria. Confirniatur; .ia priuatio supra subiectum nihil addit positivum,ac proinde ut excluditur a subiecio, nihil est; nihil autem tum ciens fundamentum ad distinguendum non habet , Quia omnis distinctio est per aliquid. In contrarium, quod distingitatur, naec probant. Primum. rerum naturalium ex dictis inseri tria sunt principia Ergo priuatio a materia & sorma distinguitur. Patet cons quentia; Quia si non distingueretur, resta. Icnt duo tantu in principia,materia di for-
Secundo. lib. I. Tex .materia & sorma
sunt per se principia geniti; sed priuatio non est principium per se rei genitae: sed solum per accidens, Quatenusicilicet acci-git subie Jo,ex quo tu generatio: Ergo priuatio distinguitur a maioria & forma.
Tertio. Tex. ε . Privatio contrariatur
formae; Ergo non est idem cum scrina, sed ibidem materia non contrariatur formae: Erso priuatio a materia & sorma disti
. Quarto. Tex. 7'. materia est non ens per accidens, priuatio autem per se : Ergo non sunt idem .Pisterea materia subiectum di substantia est, non est substantia priuatio. intoaex. si . Materia appetit formI; Privatio vero nequaqllam, Quia contrariunon appetit sui im contrarium: Ergo priuario distinguitur a materia et a forma. bessito.Tex. ti. Materia per sic non cort Notandum, quod unitas, & distinctio seqititur ad esse, cum ergo esse priuationis sit negati utim , esse materiae, & tormae sit positiuum , necesse est priuatiotiem dillii yiii et a materia, &a forina: haec autem dustinctio non est solum per rationem, ut patet ; Quia reperitur in re,etiam precisa ratione; in re autem distinctio est te alis. Sed
considerandum est,quod aliquid potest dici reale dupliciter, t eale scilicet positi usi, quod proprie reale est, & reale negati usi, quatenus videlicet vere in re et i ta Vatici alicuius entis realis,et habentis ad este fundamentuin, siue potentiam; distinctio e go priuationis a materia, &a forma elirealis; sed talis neque pure positive, neque pure negative dici potest. Ex parte priuationis est realis negativa, ex parte materiae 8e formae potest dici realis positiva. disti guttur priterea priuatio a materia. de somnia essentia; Quia diuersa est ratio priu tionis a ratione materiae de formae, ac Pr inde forma liter diuersa est.
Dicendum priuationem distingui a materia, de a serma,de realiter, Sc formaliter. Patet ex dictis, de rationibus secundae sententiae . Confirmatur de distinctione reali . Quia , quae a parte rei possi intad initicem separari, de non solum conta latiue, illa distinguutur realiter; sed materia 3c priuatio ad inuicem separantur .cum remaneat materia sublata priuatione; Ergo distinguitur realiter. Pr rea. illa non possunt esse idem realiter, quorum unum remouet formam, alterum forma sit scipit, sed a materia priuatio remouet formam , materia vero illam suscipit; Ergo non possent esse idem realiter . hod & confirmatur deforma; Quia oppotitio realis necessario versari debet inter extrema realiter distincta; talis est oppositio priuatiua,quae est inter priuationem A sdrinam, Ergo priuatio de forma realiter distinguutiir. Cot
firmatur de distinctione formali; Quia illa sormalicet distiugulitur, de quibua di iter.