장음표시 사용
151쪽
degener. x.t. de longitudine, d breui- fornis, Faunus inmateria secum compata in vitae cap .
Secunda ratio eximentia demonstratres naturales Senerari, de corrumpi et Ergo debent in se ipsis habere ali od primcipium huius passionis; hoc non potest euelarma ; Quia ipta generatur: εe si esse generationis , dc corruptionis. principium, causa esset suae corruptionis . cum tauren aquaeque res se conseruet inesse quant si potest ;'Ergo causa generationis,& corruntionis erit materia. Tertia ratio. Materia turn est iub inaform . adhuc est in potent; a ad aliam: Ergo ne talis potentia sit frustra debet posse abiice ,rimam, ec illam suseime; at hoc est esse principium generationia, Sesorruptionis. Ergo a Pto solutione .
Notandum , quod ficut 'is actionis proprie dictae duplex est mincipium, v
alti inim, alterum passivum; quia actio est actus agetitis in aliquo passo: Ita gem- rationis,& corruptionis naturalis duplex debet esse principium, urvam activum , quod est extrinsectim genito; Quia nihil generat seipsum. alterum passilium, quod debet esse intrinsecum; Quia in generatione res ab esse potentia, transeunt ad e se abuι Et in corruptione ab elle actu adessi potentia; Quamquam haec reuocati
non debeat ad eundem actum propter
mim uniuersi: hoc autem principium it trinsecum in generatione non potest elleforma; Quia lorina antequam actu generetur,non est, de qua est suam no quatit corruptionem; restat esso quod sit materia; Etit ergo materia & priuatio:in cor ruptione tamen quia forma abesse transit
ad non esse non valet dicta ratio. Confiderandum igitur est, quod ac Pra corruptione in radice , & aptitudine , idest pro corruptibilitate, a quassi primcipium non potest esseniateria; mia m teria non ainjcit formam , nisi ipsa forma sinataeens introducere in retia dispo stiones sibi contrariar 3 Vnde corruptutillitatis rei radicate principium intrinse. cum est materiai ni muretitur priuationem 7 mam forma, quia adita est corrumpi, vel certe dimoueri a subiecto. ideo compositum est corruptibile, unde nihil corruptibile est, qlio 1 tion ha heat sormam, quae a subiecto remoueri possit: quod autem remoueri possit nς-que prxose, neque totaliter natatur a materia, sed is utraque ; nam cum materia fit pura potentia, induit consequenter subsorma formae conditiones ι si enim fiat subactu, qui illam penitus dererini uet,dc eX-pleat i ii iiis capacitatem, censetur & ipsa penitus facta aetii ; Quare adaequata causa eorruptibilitati a rerum videtur esse teria,deforma laatenus admittit priuationem sit bitantialem ; nam materia nisi sit Lb priuatione substantiali,quam complete habet eum recipit dispositiones alicuius formae generandae nunquam desinit sungi sim ossicio erga formam, quam di bet. nec Dima corrumpitur, nisi amittat in subiecto dispositiones. cum quibus debet cc
servari. Itaque adaequata causa cortilpti nis non erit materia.
Quamquam illud adhuc consideranda est aliud esse acti pere simam in lensu reali liud in sensu tormali, si accipiamus foemam in hoc secundo sens' nullo modo duci debet causa intrinseca corruptionis re
Ratio est; quia aliis ut actiit non est
potentia, siue potentialitas aeuin tamen corruptibilitas, quae ei trado corruptionis renim,in suo conceptu dicat potentialita- teni ad non esse , siue potentiam contradictioriis unde insense tormali semper dici
debet istam materiam causam esse corruptionis; sed tunc materia non dicit praeciale illud physicum,quod dicimus materiam primam; quia luec potentia contradicti nis,sive potentialitas non illud praecise tim dit;secus enim neque ter diuinam omnipotentiam posset fieti incorruptibile corpus, in ipio illud esset , unde torum corpora nullo pacto dici pol lant incorruptibilia: Ex hoc est ut Aristotesea in sensu formali, de metaphrsice loquendo omnem causam corruptibii ratia rerum,dccorruptionis,asligitet malaria;& cllo neget materiam,qua sit pomca contradictionis, diuatque corium lo-
152쪽
Quia per materiam accipit completana rationem potent iacia. radicti Onia, Quam ii putat esse in coelo, Quod vult eιlcinncorruptibile , & solum lubire mutationEmetus localis; Quae nonnullis suit occasio hi troducendi duplicem materiam, ali sexistimandi nihil aliud esse in rebus mat
riam,quam potentiale, siue rationem potentiae . quani dicunt idem re esse cumma; Nos ergo cum Aristotile materiam priniam realiter distinctam a sorma non gamus, di simul cum illo admittimus acceptam materiam pro conceptu potentialis completo,& potentiae contradictionis includere aliquid aliud ab illo primo subiecto,qiiod definitur primo physico tu,
di quod pii tam iis dari in rebus corporeis, di facere compositionem cum formis,etia. quae illud ita actuant, ut amplius non relinquant in potentia, etiam si seia per materia secundum se sit potentia . Illud aute,
quod praeter subiectum dictum ineludit
conceptus completus potentialis, sue po-trntiae contradictionis appellari solet artillosopho nomine priliationis, quae addit primo illi subiecto quidquid aptum inc' est corrumpi, S: quidquid pro dispositione exigit forina generanda , hoc quiderroximius, illud vero remotius; unde est, ut dicat Aristoteles, materiam de priuatio. nem esse quodammodo duo. & quodammodo unu in; Qitia &si priuatio includitur in potentia contradictionis, adhuc tamen
proprio quodam coceptu explicabilis est. inqtio in obliquia praedictiam ponitur suta iectum, sed iam ad quaesitum.
Dicendum adaequatum principium imtrinsecuin corruptibilitatis rerum esse materiain, de formam quatenus secum in sub iccio compatitur priuationem substantialem. quod uno verbo dici solet materia, sue potentia contradictionis, ac proinde, di idem esse ea ii sani senerationis et Quia corruptio non intenditur per se, sed propter generationem, extrinsecti tamen principium esse agentem, siue generantem inatrodii centem dispositioncs i 'rmae generadae. Patet coiicluso ex dictis, &consti matur. Quia illud est Principium cotti et ibilitati, rei, perqlinis rei miliet, ut pos, sit corrumpi; sed hoc illa dicit, ut mani imisitim est .nisi enim formasta materia separabilis ex eo quod induci tinat in subae dispositioncs formae generand/ttiis dissimisitionibus contrarias, materia non potest
stare acmnplexu illius, neς aliam sormam admittere; Ergo ad constituendum adaequatuin,& pN a litium principium corruptibilitatis rei ilia omnia sunt nece si diria. Q 'od autem extrinsectim principia sit agens. sue generana, certi im est, quia si hoc abstres' rhysicae non corriimpuntun nihil enini corrumpit se ipsum. asiudque est in se habere ea , quibus redditur corru ptibile,aliud sbi moliri corruptionem. Ad rationes in contrarium.
Ad primam respondeo dicendum,quod
contrariorum. politiuoruni in proposito
noli solet idem esse principium, quod autost contra orum priuatili Oitim non repu-snat, im est necessarium, quando prii lationi propter formam. v sit coxi uptio lpropter generationem.
Ad secundam patet ex dictis non esse generabile de coiruptibile, nisi quod habet potentiam,sive materiam contradictionis,quae rum est prima materia quomodocunque, sed includens priuationem iuxta dicta. Ad tertiam respondeo dicendum. quo materia non abi; citi orinam, quia illam iastidiat; sed quia cum nati iraliter sit expiatata actionibus agentium potest ab iliis recipere dispositioiles ad alias sormas, cum quibus Iare non potest forma praecedens. vii de niaestario comi mpitur, vel separartur,ac proinde materia est a rincipium iso uae generationis,& ciar ruptioris .
Ad arsumentum igitur in Arma neg inda est prima consequentia et ratio enim Q materia abi)ciat priorem solvia est , qua illam retinere hon putest postqua ab agente recepit contrarias dispostiones, cotiti arias aut idispositiones recipiat nccesi e
est in sit impedita, & sit agens Prod
Ad quartam ressiondendi di: in, quoagem ratio rus ac Drri iptioni , si t di inest duplex eli cxii Dalia intrinisa,a fiatrinseca, alia materialis, mcisectiva Qui uiuacti cum in pu , Mel gener. tur ab extrini a corrumptra'. generatur exceptis iπ quat mina Mei pei Menta suo efficie nic praua protita tamen ii
153쪽
tiit Aea res aptitudine ad eorruptionen , cumque formam, nisi neπi uni forma generationem; Quia omnis physica habi a retineat aliquid de sensit iliuita, Meomiptio,&generatiocst insibiecto, di- patiatur dispositiones ad aliam formam. etam autem aptitudinem inopenire di x - Dices saltein stibiali forma materia erit
mus a materra cum priuatione niodo di- i violenter, cum ad unam formam coarct elo. . tur,mim de se sit capax multarum.
Ad rationes secundae sententiae quantu Respondeo non magis esse violenter, possunt esse contra conclusionem. quam calceus in pede,vel pileia xiii capite: Ad primbm abalictoritate patet Aristo neque enim violentum est, ubi passiua catelem illis lotis non loqui de materia pri pacitas sinicienter expletur, et lain i siae. n accepta quomodocunque, sed utcst pO celsitie aliter possit expleri;lectra enim si ib-tentia contradictionis, non esse autem ma quataimqtie forma seinper materia esset terram potentiam contradictionis nisi si ici violenter,nisi sorte eunt est tantum intra--forma ipsi copulata corruptibiliter, de ad- situ.& successive, ac proinde nihil debere emittente in ea dispositiones sibi csitrarias, esse permanena in rebus haberitibua mate. .ae proinde habente adiunctam priuatim triam.
Ad secundam respondeo dicendu,quod nihil sibi est cauta, qtiod corrumpaturi uendo de caiisa esct tua , Se de te smplicinam secus pet unam partem corrumpi potest alia,ex qua seqiratur corruptio totius verum loquendo de eorruptibilitate , &passiua aptitudine aliquid potest esse ea in ini, quod corrumpatur 3 Quia de sua
natura aptum est cottiimpi: tales autem sunt formae materialet sublunarium .
Ad tertiari respondeo dicendum, quod
materia labuna imma non est in potentia ad aliam, nisi sit cum pri iratione, quae ex parte larm ,quam habet dicit nexum cum materia naturaliter corruptibilem, & non excludentem dispositiones contrarias. Nasi forma habita excludat omnes di ositio nes contrarias non relinquit materiani inpotentia. Dices materia fi non est potentia non est materia . Respondeo Iemper materiam esse potentiam ad formam, qua
habet, sed non semper esse in potentia ad aliam sormam: nec esse idem esse potentiam, &esse in potentia . Quare antecedens tertiae rationis accipiendum est cum limitatioae de materia hab forma habente adiunctam priuationem alterius formae. Dices omnis forma habet adiunctam h
iusmodi priuationem ; Quia sim ipsa est
materia, quae de se est apta habere quamcumque tormam, deest negatio formae n5 habitae . Respondeo sis hisma hoc esse astasii diuiso ad com ntum . verum est quod materia de se est potentia ad quam minique formam, sed Iub loma insensu
2 a. Vtrum rarateriam beat aliquam etnitatem.
Pllo sententia negativa, quini nullam
unitatem trabeat,si int hae rationcs.
Prima omnis distinetio eli per foria atri. sed illud est uni im,quod eum fit in se indiuisiim, est diuisum&distinctiim a qrtocu- sue alio; Emovistas erit a forma: non igitur materia praecita a solina habebit
unitatem. Secunda ratio. Contraponuntnr unum de multa; sed res eadem materia participales sunt militae; Ergo materia non potest habere aliquam unitatem. In coutrarium pro sententia astrinatiua sint hae rationes.
Prima illud est unlim,qiiod in se non habet ditiisionem,&est dii ii sim Sedistincta a quocumque alio; sed materia secundiim se accepta non est in se diuila, & est diuisa a quocumque alio: Ergo materia de se est una. secunda ratio, unum ut ostenditur ita metaphysica est passio entis; sed materia est ens; Ergo materia est una, Pro Allitione. Notandum, quod cum unitas sit multuplex, ut supra tactum est , multiplex hic quoque potest eue dissicultas, di prima potest esse de unitate specifica materiae,secuada de xviraR numerica; nam de uminis uasten.
154쪽
trascendentali, quae sequitur enseas non est alia. quam quae de materia ni-pra tacta es; si enim de se materia aliquam emitatem habet actualem,& aliquam viii. talem habebit irascendentalem, quae tequitur emitatem , Se err I ut proinde s de se materia ens est.& una qtioque sit unitate, Τ ae sequitur ens, de qua materia in se in- tui ia ab omni alio ente dii illa, dist nicta. que est , qucd materia non est . Restat et-ςo d Scultas de uni rate specifica, de nume
Quoad primam ergo consideranduin re debet in eorpore incorruptibilitat , a quo tollitur a tali corpore corruptio , Ze excluditur omnis actio agentis corrum tis: sed haec proueniunt a forma, de a ta nix dispositionibus; nam sicut non posse illuminari opacum non est a materia, sed a formis, ita non posse calefieri , exsiccati , frigefieri deci a formis est, non a materia.
becus do quantumcumque sint materiae inter se distinctae specie, tamen semper γrunt potentiae; Ergo erunt capaces pi rium actuum , ac proinde corpora in quibus ponentur erunt corruptibilia . Si di- est , quod si materia in tota sua latitudine cas non esse capaces plurium actuum sp aliquam adini trit specificam distinctione , cie distinctorum,iam tot erunt species mali xc debet isse in ordine ad formam; nam cum ipsa solentia su non potest esse potenia distincta nisi in ordine ad actu ni distintii mi; nec tamen quaecuinque actus dii terstas scisciens esse potest ad distinctam spe elem, secus enim tot deberent esse distinctae species materiae, quot sunt cies actuum & formarum; Ex quo mueretur
non esse unam materiam, & unum primusti biectum omnium transmutationum, ac proinde nece Re Fenerationes perennes,
nec res narii rates, inuicem transinutabiles; Quoniam hac mutua transmutatio no est
Me 'no primo subiecto, in quo formae
conuelliant, a quo dum noua actione removentiar veteres,& generantur nouae,pioce.
dii generatio, & noua subinde fiunt composita; ut proinde pro omni biis rebus corniptibilibus necessest assienare unam specie materiam,quae multapso quodammodo fiat per multiplicem deterni inati nem,&dispositionem ad diuerse satius , ac proinde solum ut determinata, quae s let dici materia secunda. assumere possit peculiarem aliquam foliatalitatem ad peculiares actur,do sub illa restrictione cem seti multiplicium specierum non unius, elade se omnes actus corruptibiles inlue , &indisterenter respiciat, ut subiectum primum , ac proitide de se unius tantum speciei si & naturae.
Disi culta, ergo est de teria in rebus aeternis & incorruptibilibiis , di postoquod huiusmodi rei donius ccnflantes ma
Osiderandum est, quod incorruptibilitas corporis D uoxeii prouenire a materii, ratio est primo. Qui b eo prouisisteriae,quot erunt corpora incorruptibilia. ac proinde tot specie materies, quot corpora caelestia, di adhuc vim habet ratio; quia cum possibilis sit ex parte materiae alia so ma eiusdem speciei clim ea, quae est in v
corpore incorruptibili non enim illa videtur ratio , sua id possit negari γ adhuc illa materia patietur illa. quae insersit
contra ponentes unam specie materiam in omnibus corporibus ; Nam illa materia appetet aliam formam , & erit illitisca pax,quae capacitas nast frustra, dari deb bit agens naturale potens illam producere, de alia huiusmiai, quae inlisi re solent contra 'nitatem materiae paralogi Zantes. Itaque in proposiro reuocari in memoria
debet,qiiod supra dictum est, aliud esse aecipere materiam secundum se, & antecedenter ad omnem formam, aliud accipere illam ut habet requisita adhoc ut sit iuxta
ordinem naturae, te uniuerti potentia contradictionis; Si primo modo accipiatur una est specie materia tam in corporibus corruptibilibus,quam incorruptibilibus; Quia ut sic non magis re spicit unum actu. quam alium, & est illi id prope nihil, sic it dicebat Augustii vis, qu*d excludit omne actum,& dicit meram potentialitatem : si accipiatur secundo Hodo,duplex materiae species statui debet, ut si alii it Aristoteleca .metaphv. Tex. . cum dicit. Non est nocesse si quἱd materiam habet localem etiamateriam habere generabilem dc corruptibilem. Quia vehe in icta eqnsideratio materia duplicem dicit conceptum Pute tialis;ac proinde duplex est metaphv 3 ratio materiae. Nam ratio materiae cum sit
pototitialitas , qti otio haec per actum ua
155쪽
determ amr , ut raturaliter disponi non totum subdita ersis formis , &secudue uid
possit ad alium actum , perindu est ac si in
illo corpore non esse materia; non quoad primarium ossicium componendi sed quoad secitdum promouendi ad alium actum. Ex quo est, ut Aristoteles s. metaphis Tex. I . dicat, Neque omnium materia est, sed suorumcumqi generatio, de transinutatio inuicem sunt; quaecunque vero absque eo, quud transmutentur sunt, aut non, horum
At si potentialitas Alum sit admotum localem appellatura philosopho materia
Iocatis,sive undE qud,ut ι . metaph.Tex. io si vero sit ad 3eneratio in , dicitur materia generabilis de corruptibilis, sue potentia coii tradictionis, ut supra, et q. meta Tex. I . Quare de una erit materia specie secundum te, et duplex erit specie accepta in ossicio, quod fungitur iii rebus; nam in C. rpor bus cflectibus erit solum potentialitas ad ubi,& materia unde quo. In corpori biis sublunaribus erit potentia contradictionis, de materia generabilis, de corruptibilis, Et haec de viii intripecifica. Restat nunc dissicul tas de unitate nil me. rica . Quae etiam dupliciter venire potest in controuersiam, prii tum quide si materia. accipiatur secundum se, ec antecedeter ad. Omnes formas.
Secudo ver 5 s accipiatur ut de tacto est in corporibus sub variis, di diuersis formjs.. Et de hoc secundo dissicultas non est,quod
una no sit: Neq; enim materia quae tisic est sub forma aeris una numero est cum male,ria , quae est sub sorma terrae; quia fila quae est lub forma terrae , quatenus est sub sorma. terrae . diuisa est a materia, quae est stibiarma aeris, ac proinde non vina sed duae materiae haec & illa : sicut duae quantit re ,dus linee, quae in duobus sunt corpori.
Quo ad primu vero materia precisis Atiniis una numero videtiu; Quia in ea cmniscit in sic est per aliquam forma , ut proinde ErScisa omni sorma in se indiuisa sit,et cosequorter una numero: nam et in eo statu nisi ut una non accipitur.
btrouersa quide esse potest vi rsi in eo statu pili rei sint partes eius, ad quod vide. tur diceds materia actu paries no habere, sed potestate Quatenus tale ouid est,quod totu siccudii se, potest naturaliter esse non sui sub hac, secundum quid sub illa: neque
enim tota materia est, neque naturaliter
potest esse sub forma Erant finapis; neque materia.. quae sub tali forma est, nati iraliter potest esse sub tota forma terrae , ut proinde in materia potestate partes sint. et quaedam latitudo Entitatis, quae fui dat partes in ordine ad formas .
Dicendum materiam secundum se aec piam, et precisis formis esse unam , et specie, 3c numero, ut vero est sub diuertis scir. mis diuersas conceptus, siue species meta- physicas costituere posse iricorporibus corruptibilibus.& incorruptibilibus. Patent omnes partes conclusionis ex dictis. Et confirmatur prima pars. Quia cum materia de se, et prFisis torniis postqi iam a Deo creata est,tit extra nihil ,et vere aliquid sit, licet ini persectum, hoc autem od est mater a antecedenter ad omnes formas nullam dicat in se divisiqnem, et tamen dicat distinctionem ab omiti alio . quod materia non est, consequenter una
est et numero; Qitia ab intellectit accipi potest ut haec; de speeie; Quia et si in te adeo imperfecta proprie specie, non est ,
tamen concipitur ut potentia ad omnia formarisit orna lates, nec habet alicuid per quod magis respiciat hanc speciem actuu . quam illam . Ut autem quae est secunda pars conclusionis γ ita determinata est. vi illud, in quo est, non sit. in pi tentia, nis ad motum localem, vel aliqv. in mi tationem pellectivam , qualis est illum L natio, habet diuersam rationem potentia-l ii ab illa , quam habet ut est in rebus corrupi: bilibus . quae sunt in potentia ad co
ruptionein, ut coniequenter ad nouani generationem, ac proinde in rebus c ruptibilibus disteri specie, siue conceolii pecifico dicto non simpliciter a se ipsa , ut est in rebus incorruptibilibus. Neque hoc est inconueniens ; Quia si eadem res potest esse actio , et passio, et consequenter a se ipsa specie disibile se-oriadsi ditiosas rationes, iii ulto magis hoc roterit habere materia, 'uaecum noctia-bet,sola non est, sed includit aliquid, quod ipsa non cli , cum quo tamen tale P P tenti
156쪽
iectum primum odarvs generationis, dec 'rruntionis, siue magis ex quo ut potentia a nexiliente fit aliquid ; suod nulli alia rei conuenit; unde quando ipsa ita concipitur Proprio conceptu concipitur, qui non est
Secundi a sensis est materia non potest Concipi. quin concipiatur cum ordine ad aliud, nimirum ad formam, & tunc sensus quidem hic verus est 3 sed falsa coniequentia. De quo tamen sensi est dubium, &diuersae auctoriam sententiae; nam aliqui volunt materiam intelli Si posse s ne ullo ordine ad formam : Alij vero negant.
Pro cuius decisione triplex fingi potest
Plinius absolutus, quo materia concupiatur stib co eptu substantiae, vel entis , ω hic non est proprius conceptua naate ris,cuni magis conueniat sorinae di comis potito . Secundus negativus, qui respondeat i nitioni traditae de materia per negationem, ut cum definitur materia no est quid ,non est quantum F non est quale Ece. It hie neque est proprius conceptiis m ateriae,cum per eum potius concipiatur quid non si materia, quam quid sit. Tertius relativus relatione tranicendenaali . quo materia concipitur potentia ad sibi proportionatum actum. de hiς est proprius materiae comptus,qui,ut apparet, in ordine ad formam est. I, eque contra hoc est Aristoteles, tu lo
vtriim mater Ia habeat aliquam bonitate. Non habere putariit phy gagoraei ex Si in illicio, & cum illis nonnui si alij, sed sine
ibisci emi sui damenti tua . Q are n. oris.. Daeendum materiam h. bere suam bonitatem . in0d patet; inia materia dc se est crit aliquod ,siue ali sit id etitis, & tacta
cita Deo: Vidit autem Deus cuncta, qtiae fceerat.& eram valde bona. Quidam tamen dicunt materiam esse bonam potentig : Quia ei tens poli'ntia , sed melius dixitur cum D.Thoma Ll, a contra Genti cap.ro materiam etiam si su eris p tentia,tamen esse bona in actii ; Quia materia ens potentia dicitur, non quod non
sit vere ens; ac proinde vere bona; sed quia non est ens completum, quod proprie dicitur actu ens. Secundo quia actis dicit O dinem ad formam, ad quam ctiam dicit rationem conuenientiae; formae enim sua conueniens est materia, ut proinde subista ratione vere materia bonam, & consequEtet bona actu dici debeat. obiicies lib. . met. Tex. 3 s. dicitur . Materia vero per se ipsam incognita; Ergo matςi ia per se ipsam, neque habet veritatem,neque ideam ullam: patet co sesuentia; Quia idem est per se cognosci,& per se habere veritatem, &idcana; Quia per suam veritatem, de idem una
quaeque res cognoscitur. Respondeo dicendum, quod ibi Aristoteles accipit materiam pro materiali ma e
socitato physicorii in magis quod dictuni rialiter si impio, ut scilicet contra distingui est insnuat,coiicipiendam scilicet esse maretiam in ordine ad Armam . Quod autem dictum est cognoscibilitatem esse passionem actus diuingitendum est de cognoscibilitate. & concede udum de distincta, de clara; nam secus co gno scibilitas magis es passio entis, ut proinde quod ente participat , participet q uoque cognoscibilitate. Ad secundam respondeo dicendGqii odsatis est si materia habeat in mente diuinaideam secundario ratione scilicet entis co-pleti,cuius ipsa est pals subiectiva; quam quam negandum non est Deum vere, &qusdditatiue cognoscere quid sit materia etiam ab ipsa pracis a forma; ac proinde in aliquo vero sensia concedi potest materiam habere suam ideam in mente di ana.
ι ἰ quoad stolia dupin principale qua tum,
tur a ratione intelligibili,& ide est, quod dicit Aristoteles , ac si quis dicat,color per se initisibilis, per lumen visibilis est; inia scilicet lumen est ratio, qua videtur color: Ita ergWiu proposito; Quia nihil materiale cognoscitur, nis per suam rationem intentionalem, icto materia, Sc omne mat riale acceptum materialiter per seipsum incognitiani est, sed tilem acceptum intentionaliter,sue in sua ratione intentionalieognituni est. Et quod Aristotcles ibi de materia hoc pacto loquatur probari potest ex eo,quod ibi statim distitiauit materiam in sensibilem. & intelligibillam, inphvscam & marematicam, di m ac lignudicit esse materiam. Ex quo apparet non esse acceptam materiam in Aristotele, ,e
157쪽
PArs negativa probari sic potest.
Primo definitio est ratio qliod stiriderat, idest quiduitatis ex licatio est; sed materia non est. Qi 'od quid erat; inita verrhilosophii quod quid erat est forma : Ergo de materia haberi non potest definitio.
Secundo. Q od materia bene definita non sit. Si materia est bene definita,vel est bene definita primo de Gener. Tex 2 . ubi eicitur materia est subiecta generationis , et corruptionis susceptibile : Et hoc non; Quia fi materia susciperet corruptionem Corri impetet tir Quod esse no potest; Quia materia est incorruptibilis . Vel bene definita est, Secunda phy. Tex. is materia est,
ex qua aliquId fit cum in sit, de hoc no, quia
haec definit io coit enit materiae artificiato-Tu, tiae est ens actu, quale est lignu, as,marmor &c.Vel bene definita est i a. mctaphy.
Tex. I . materia est quod quid eo ips , quod apparet, et hoc non; Quia quod quid est copositu sibilatiale , et ratio quod quid erat est folina,vel bene definita est materia 6. met. Tex. 3 materiam dico,quae cumno quid actu si, quod qii id est potentia Et
hoc no; ia materia i icita est etia qua- se, qua tu tac qiiod no est expressu in definitione. Vel .s bene definita eii materia r. metaphy. Tex. s. materia dico,quae, per se ipsa neque quid, neque quantum, neqite aliquid
aliud quidpiam dicitur, quibus em der minattit; est enim quid, de quo singilla ho rusti predicamur. Et hoc non; Quia iii hilo ost im definiri potest per ne tiuum , et salsiim est, quod de materia illa pradicentur. vel demum bene definita est materia primo phvs. Tex. 31. Dico materiam rimum si biectium uniuscuiusque, ex quot aliquid cum in sit, non secundum accidens,etsi cornin itiit aliquid in hoc abibit ultimum. Et noc non; Quia ultimum in quod generabilia, et corruptibilia cor- impuntur sunt, quatuor elementa quae
In co uarium pro Tarte 'assicinatiua est Aristoteles et peripateticI commua
ter,qui secudum diuertas considerationea definitiones illas dein ateria admittunt . Secundo illa est bona definitio, quae idaequale exprimit natura definiti; et definituo istinguit ab omni alio; sed tales si int multae ex definitionibus assignatis; Ergo rerillas bene materia desiniti est. . Pro solutione. Notandum, uod sicut duplex est molliis explicandi, pellectissima affirmatio iciliacet,& negatio; unde ex S. Diony. cap. I . de Diuinis Nom .et de myllica theol .cap.1. et 3. duobus modis Deum possumus noisi tacere ; primo assirmando de eo omnia . dicunt persectionem sine ulla in persectione, qu omodo dicimus Delim esse suminam . sapientiam, bonitatem dcc. Secundo negando de eo quotcunqite ali.
quam imperfection E dicunt ita vice versavi annotauit. S. Bonau. imperfectissima, qualis est materia duobus modis a nobis expi icantur,et negathae,et a Urinati ueri regati explicata est materia ab Aristotile loco citato r. metaphvsicae,et a Platone in Titnaeo remouendo ab ea actus omnium letaedicantentorum , & a S. Aug. I x. Comesr dum dixit materia non color est, non figia r i,non corpus est, non spuitiis. non tamen omnino nihil . a stirmat ille definita est materia in pluribus ex illis definition rubiis,qitae in secunda ratione primae sentenistiae reuitabantur. Et quidem bene descripta est materia cum dicta est subiecthmgenerationis,& corruptionis susceptibile. Haec enim est natura materia, ri tanquam pura poteutia recipiat Geperationem, da
hunt Parmae,& corrupti ohemidiim corrupi intur 3 nam sicut aliarum natat attolium
proprium subiectum est compositum, siue
materia, ut tamen est*sib forma; ita pio. pritim stabiectum generationis, & corru.ptionis est ipLimateria prima . nec contra
dictam descriptionem faciunt obiecta ;Quia,quod est susceptibile corruptionis,
non idcirco corrupitur; corrupi enim dicuti ir, quod per corrilptione.amittit esse; materia aut. thii esse non amittit, auia no est materiae corniptio,nisi ratione formae,quq rer corruptionem transit ad non esse.
Secunda illa definitio , nisi in illa illud aliquid restringatur d ens per se, da erit
158쪽
propria materiae primae,quae est essentialis praecedete, n5 potest dici inesse in gelii te; pars physica compositi physici; tali E quia , est, ut alii volunt, illud, proi terutex ditiis manifestu incit,non uno modo litiuationem, ex qua tanqua ex temnino a cipi uir materia, bona eri t dcfinitio pro quo res generantur, nec tamen remanet mmateria non accella in illa restrictione, re facta, sicii t materia. Dicitur, per se. de sed latius, ut comprehendit materia securi nIn secundu accidens ad excludenda alia, Ha. Dc3. inter peripateticos interpretes no quae causant subiective, de ad excludenda leui iis disceptatio est, alia ii sic explicant. materia secunda, ex quibus fit latu aliquid materia eii quodquid . & hiac aliquid com secunda accideris,de ad ostendendu Haie- iuncta formae, apparet autem clim sorina ria prima cu forma substantiali sibi corte- conii incla,& pet illam cognoscit: ir. Alij f,ondente facere unum per se, ac proinde exponunt, materia est substantia, ratione spectare ad essentia copositi. Dicitur. & sicili' forina apparet; Quonia forma,ut sor- eoirsipitur ali uid in hoc abibit vitii ixu, ina non apparet.cum dentiu formae ibstra ad manis: standa magis naturam materiae, separata a sensibilibus,quae non a P Et ostendendii sola materia prima in phy si patenς , Ude quae apparent, quia sunt in eis cooostis esse ingenerabile,& incorri, matella,apparere dicentur. Alij sic intelli ptibilem. id aute vitinio obi;ciebatiir, gunt. Materia quantum ad id, quod appa- quod res in Hementa ultimato abirent , xet videtur si abstantia , dc hoc aliquid, ex non valet; nam licet actu res ulterius non
quo.est,ut primi Phriosi,phi naturales sola corrumpamurisic ut in eo maneant; Quia materia pytaiieri ut esse substantiam. Aiij dati non potest in natura materiispoliata aiunt. materia est hoc aliquid in apparere: omni forma; tamen bene philosophiis per id est cogit oscitur quid materia fit per id, senui in illum conditionalem olletidit no- qiiod videtur; ideii materia naturalis est bis, elementa non es e primu principi usu cogn'scibilis per analogiam ad materia bidisti usi,& material Erer u generabilim, Martificialem . Qugna dereriptione melius corniptibiliu; sed hoc esse materia prima, , explicatur natura materiae primae. qisae in in qua ultimo desinere deberent res gene- eo consistit,vi sit potent i a iiii,iecti ita in ge - rabiles & corruptibiles, ii corriiptio unitis nere ii bstantiae. Haec valet,quod obiecta non esset generatio . alterius.
est: materia ei se etia Potentia qWantu, uale dec Quia hoc no habet primario, sea se- Quibit, sic explicatis
Cilndario, in quo participant alia λyrima- Dicendum materiam definiri posse, imorio enim est potentia Quodquid, id est si ib &bene a philosopho definita esse , di in stantia copleta. De quinta descriptione ni tetiam quidem ora matri bene delini tamen hil est,quod addamus; patet enim ex di- se, maxime ultima illa desinitione. Pacili bene per negatione descripta essenaa- tet ex dictis, & confirmatur; quia mate- Feria propter suam impersectionem: Quae riac si si prima puncipiti copositi uia retat tamen descriptio habet aliquid positivit, physicarii, &urdinata sit ad saciei id actim quod iuncisi negat illis patefacit naturam . forma composita naturalia, bene per boc materiae. Melius explicata est in ultima definita est definitione pbysca, qua res vel definitione materia, qtiae idcirco censetur per suas causas intrinteos, dc partes siue omniu absolutissi.na. nam materia prima cum partes definitu vel per suum sinem , dicitur primu subiecta, Quia tota eius na- ad quem a natura est ordinata . turia in hoc consilit,ut laqua pars subiecti Ad rationes in contrariumP partis nUatia iungatur ca sernia substantiali,& csi ea suae patet ex dictis; & prima si iidem auis
unu constituat; illa quide ut actus in D vim habet loquendo de definitione entis mans, haec vero ut potentia subiectiva: di- com eli: Materia autem est epsjncomple-- citur primu ad distinctionem inateriae ie- tu,quae tamen aliquando ab Ariuotele dis' cundae dicitiir,ex quo fit aliquid cum infit, citur quod quid, ut ex ἡictis mani se ij ii est. ad excludendas a tias acceptiones materiae, Ad secunda aute respondeo lic dum, di maxime illud potuit ala inelaphvs tu, o mi od vatias illis delinitionibus bene dςsini aliqui, ut supra vidimus, lac soluessema ta est materia iuxta varias suo accepyio . tria, iu cum ut identi catum utarina no: Ei materia quidem prim- , qηκ
159쪽
i ir Di rutatio secunda, de Priuatione.
Et pars compositi paturalis definita bene est ultima delinitione.& quarta; Eademo; bene definita est in ordine ad gelierauone, de corruptionem definitione prima; Nam secui da definitio est de materia , ut dici tui salii si me scilicet, & inente phusico,&in ente artificiali, de iuxta hanc accepti nem partes, ut etiam aliquando dixit Aristoteles,sunt materia totius; aes & lignum sunt materia circuli, aqua est materia calidi.& sic de corteris. Eadem materia latitis me accepta in ente naturali definita est. Quinta definitione, in qua acceptione eoinprehensa est materia non talum prima, sed seo inda, nec solum generabilis, recorruptibilis, sed localis,& unde quo immo & in ea acceptione accommodari h testindiuiduis , quae dicuntur materia r
spectu rationis specificae. vi no semel apud Aristotelem. Et hactenus quidem dem teria. de qua ali sua adhuc dicentur cum de causa materiali,& formali.
P Rivatio etiam si omnium principioisi
rerum natistalium in fieri vitii num locum obtineat, clim si omnium princi. piutum imperfectissilia, ininusque noerrat ad res naturales ponendas in esse, quat aetera ; tamen secundo loco est tractanda; quia quodammodo ideintificatur cum materia.& in generatione obtinet locum te minia quo, ut proinde praecedere debeat formam, quae habet rationem termini ad
queam de illa xrgo supposito an sit . quid , dc qiiutuplex sit, de propter quid si, & an principiet in rebus naturalibus inuestiga-
Articulus primus , utrum priuatis sic ens reale positia
S tentia assirmativa, quod si aliquod
Contraria tamen sent otia, negat priuationem csseens reale positiuum, est communis, nec ab ea alieni fuisse putandi sunt. Simp. de Them. Tamis pro assit maliua non desunt ra
Prima esse potest eat Arist. apud cauen primo. Physicorum priuatio appellatur malefica; sed quod non est ens non potest esse ma ficum;ergo priuatio est eiu positiuum; eodem lib. t 66. priuatio est accidens matellae; sed accidens est quid positiuum aergo priuatio est quid politi uti in . Se 'nodo de animat. lo priuationes percipiuntur sensit,ut i visit tenebrae , sed quod non est, non potest i sentu percipi ; quia nihil percipitur a sensit, nisi qliod. immutat sei sum,Gimprimit fiam speciem insensu , quod non potest facere non ensi ergo prisu alio est ens posititium . Secunda ratio,nihil non determinat sibi subiectum; nam antequam esset subiectu , de mundiis. erat nihil, sed priuatio de te ruinat sibi subiectum; ergo non est nihil 'erit ergo aliquid ,. ae proinde em positis
posita reducuntur ad habitum, & priuationem; sed relativa, & contraria sunt ore sta;ergo reducuntur ad habitum, de priuationenu sed si priuatio esset non em, relativa, de contraria , quae sunt ens, reducerentur ad non ens,quod implicat; οεο priuatio non est non ens; sed ens positivum.
Larta ratio,priuatio aliquando est ter ad quem mutationis ; sed terminus ad quem rion potest ella nihil; ergo erit eqilid,ac proinde priuatio erit aliquid, Mens; quia ens,& aliquid conuertuntur. Quinta ratio; implicat, nihil, & non en esse primipium rerum naturalium, di e tium; sed priuatio, vi insta constabit, est principium rerum natiiralium & entium, ergo debet esse ens , Se aliquid pqiitiuum.
Pro contraria sententia i lcgatiua vera rationes plures militant.
Prima ab alictoritate philolaphi primo
Phv. t ' so. ubi expresse ait priuati nem esse non ens;& ter. G. solam sorinatasa re praesent iam . de absentia in si te et osne ulla alia entitate ; ergo priuatio, quae est absentia, formae non habetenti te uti
160쪽
Secundatatio,si bratio esset quid rea. re,non tamen persecte habet; sic aer paru
le positiuum, sequeretur dari priuationem Privationis in infinitum; nam absente priuatione a subiecto, subiectum est et illa priuatum, de sic daretur priuatio priuationis in infinitum.
Tertia ratio,si priuatio esset aliquid post tuum, priuatio esset aliquid bonum; at est quid malum, unde a philosopho appellatur malum,de in alefica; ergo non est ali. quid post iuvim. Quarta ratio,Omne ens positiuum factu fuit a Deo, vel a caula naturali, & terminat aliquam actionem; sed priuatio non est facta a Deo, de nullius actionis est terminus; ergo non est em positivum. Quinta ratis, priuatio & forma sunt contraria; sed non fiant contraria pofitiua; ergo priuatiua; ergo priuatio contra poni tur ad ens ptatiuum; non igitur potest esse ens reale positivum. Pro solutione.
Notandum,quod priuatio, & priuatum
dicitur multi, modis; nam aliquand priuatio dicitur de illo positivo, quod in ali. quo genere non est aeque persectum, ut il-suit,quod ipsi contra ponitur in eodem g nere,& hac ratione frigus dicitur priuatio in ordine ad calorem, primo de generationet. Ir. secundo priuatio dicitur carentia
alicui tu,qiiod aptum est haberi ab alio, li. cet non sit aptum haberi ab eo, quod dicitur priuatum,&sic ex s. mei. t. 16. planta dicitur priuata oculis. Tertio ex eodem
loco priuatio dieitur secundum genus , quando aliquid priuatum dicitur eo,quod
liabere non est apuim, habetur tamen communiter a genere, in quo illud est , & h
modo, Talea dicitur caeca, quia visus convenit animalibus. Quarto dicitur priuatio secundum spetiem,sed secundum diuersam partem, de tempus; quo pacto homo mundum manum dici potest priuatus oculis,quia caret oculis in manu, in qua tam εparte non est aptus habere oculos, & Caiuli dicuntur caeci statim a nati ilitate,cum
priuatum illud dicitur, quod penitus caret sema secundum illam partem,& ten pus, quo illam habere natum est , ex qpoemnia distinctio apud DThom. i. v. quae. 3 art Σ. in priuationem fimplicem, & nosimplicem; priuatio simplex est illa, qtiae
consistit quan in corruptum esse, ut mors,
Juae ita est priuatio vitae , ut nihil retineate vita, & talis priuatio non suscipit m gis, te minus; cum nihil retineat de habitu opposito; altera priuatio non simplex est, 'itae aliquid retinet de habitu opposito, de confistit in corrumpi, ut aprilii do, qliae priuat debita commensi, ratione humorum; tamen aliquid de illa relinquit; cum eni uidebita humorum proportio est penitus labefactata, non est amplius aegritudo , sed iam est mora. priuatio ergo proprie accupitur, quando accipitur pro nNatione, lecarentia forinae maxime totaliter acceptae
in subiecto apto,di de liac quaeritur, sitne ens reale positivum,an vero aliquid negativum; &primo certum est pilitationem partim conuenire eum negatione . partim ab ea differre;conuenit quod sciit negatio tollit aliquid, ita 8e priuatio; differt aute, quod negatio ita tollit aliquid, ut tamen nihil ponat, nectiae supponat, priuatio aliquid supponit in subiecto, ipssi in scilicet
subiectum, de aptitudinem ad formam ba-hendam , qua est priuatum; unde non est
idem omnino priuatio, Id negatio; dubia tamen est: virum inter se disserant formaliter,& essentialiter; an solum, materialiter,&accidentaliter; volunt aliqui solum differre materialiter, quia scilicet solii in distetunt ratione subiecit, quod concernit priuatio,non ratione sui; melius tamen via delut esse differre essentialiter; quoniam essentia,& conceptus prii lationis videtur intrinsece includere aptitisdinem, siue cinnotationem,ec ordinem ad subiectum a
Atque his suppositis certum deinde est,
esse priuationis seci dum id,quod formaliter dicit non esse ens reale postiirpm a tamen non sint apti videre, nisi post ali 'quia implicat non esse entis insitivi, esia quot dies; Quinto aliquid dicitur priua- ens reale positiuum; si vero accipiatur i8rtum quando de sec .adu in genus, ta spe- maliter pro adiuuata ratione priuationi , Ciem, Se fecim dum tempus , & partem de- secundum qi iam diximus priuationem for
tiam aliquid.quia aptumo hac. maliter disserte a negatio taliquo modo