장음표시 사용
161쪽
matis eontrarieriar alteri parti, quatentis en cotuticta cu negatione alterius,ql ae cum
ci circa idem subiectum facit quanda quati oppositionem priuatiliam. Ad quartam respondeo dicendum, quod non implicat terminum mutationis esse nihil ; ratio est, quia datur mutatio deperditi ira, citando icilicet subiectum amittitali lita in formam, lire ullam aliam acquirit cuius mutationis necesse est terminum .esse pristativum, et nihil; quia subiectum transita possessio ite alicuius ad illius amissione, ut accidit cum extinguitur lumen in aere. Ad quintam patebit ex dicendis infra cuostenderimus quomodo priuatio sit principium. ijcies omnis conceptus est similitudo rei ex Primo periher. cap. I. sed datur ceptus priuationis; ergo priliatio est rca,
et consequeriter ens;quia res et ens conueristiantur. Confirmatur ex .met. t.1. ubi phil 'sophus cum dixisset ens multipliciter dici et enumercisset priuationes,corruptiones negationes , dicit haec dici emia in or .dine ad sibilatiam,vnde subdit. ipsi im nonens esse non eris dicimus: ergo negatio, et non ens. habet aliquam rationem entis. Respondeo dicendum,'uod omnis comceptus est similitudo alicuius rei, vel vers, vel ficis; nam concipimus hircoceruum, ut ibidem dicitur,et alia hutiismodi, qine non id ni vere res, sed res fcte;eodem ergo modo licet priuatio non sit vera res, sed negatio rei,concipi tamen potest, ut res aliqua, sed non conceptu proprio, sed alieno; unde est,quod in secunda antellectus operati ne dicimus priuationem non esse rem, neque etiam conceptam; sed negationem rei,
et quoniam quidquid concipit intellectua concipit per modum emis, sine est, ut diu
cat non ens esse non ens concipiendo nonens, quali esset ens, dicimus etiam priuationes, et corruptiones entia
in ordine ad suustantiam , quia hqc concipimus
m. Ttrum priuatio sitens rationis.
SEntenta, qtis assirmat priuationem esse
ens rationis tribuit ut Sonc lo m. q ys. qui chat Aristotelem S. Thoma,ciam merit.
altera , qiil negat priuationem esie ens rationis , sed vult priuationem esse formalia ter in rebus secllisa omni operatione intel- uetus,est se litentia communis S. Tho. parte qilest. 3. arti . h. ibidem. Caiet. Capreo. traiiensis Alb. Alensis, et aliorum. Pro sententia assirmativa. Prima ratia . concipimus priuationem; sed omnis conceptus est expressio alicuius rei; ergo priuatio est res aliqua,non realis, ergo rationis. Secunda ratio si priuatio non est ens rationis , ergo erit in rebiis; ergo exiit et , at quidquid existit in rebus eli ens reale posmi iuum. ergo assim pili in probatur,qlita ex stentia est ultima actualita; entis realis ; si ergo seclusa operatione intellecti is conuenit priuationi; ergo priuatio vere erit ensreale positi uti m.
Tertia ratio . ens in totae si a latitii linediit iditur in ens extra , et in ens in anima;
sed priuatio non est ens extra anima, Quia omnc ens quod est extra animam vel eit se ipsis , et est Deus , uti factum est ab aliquo; at quod factum est, est ens postilium; quoniam terminauit intrinsece actionem postiuam;terminus atrie intrinsecus actio. nis positive non potest esse nisi post tuus, ut patet, et probari potest; quia identifica tur cum actione positi ia 3 erit ergo prii latio, cum non sit ens positiuunt, ens in anima, siue ens rationis. Quarta ratio . ens rotionis communi duulfione diuidit tir in negationem , prulationem .et relationem; ergo sicut relatio, tnegatio si int entia rationis, ita et priuatio; neque enim ullum esse debet membrum dia iidem,qirod no participet diuisum,et haecvro parte assirmativa. In contrarium pro secunda sententia n sativa.
Prima ratio. Illud est era rationis,quod
162쪽
antlim habet esse in ratione, sed ante om-ncm conceptum rationis in eclypsi lunae si piluat alumine, et cr noctu est tenebi O- sus, ite sunt priuatione ieiso priuatio noeli ens ratio itis.
Secunda ratio Aristotiles et Communis sententia fieri patetica ponit priuationem principium ginc rationis , ut terminum a uo; sed generatio non est per rationem sed a parte rei; ergo et eius principia debete ne a pat te rei,non per rationem; priuatio ergo que est unum ex eius principi;s,erit a
Parte rei', et non ens rationis.
Tertia ratio. Oppositio pritiativa est realis, idest a parte iei sic utcstera gratia Oppositionum; ergo extrema eius sunt a parte Ici ante operationem intellectus; sed alterum extremorum cius est priuatio; ergo I ritia tria formaliter non eli ens rationis,
id eli a parte rei. Confimiatiir, quia aduenientesiarina in subiecto sine ulla consideratione inici lecti is desinit eius priuatio noergo priuatio cil ens rationis.
Notandum, suod de priliatione loqui Iossumus dupliciter vel ut concipitur a nota, vel secundum ea , qtiae prstiat a parte
Iei; ut concipitur a nobis, celtu in est vere esse eris rationis; qu a cum non possit c. mcipi, mi in exprimatur; quod autem non habet eue exprima non possit, exprimitur Vt habens esse, exprimere autem vi Ihabens
esse, quod non habet esse, esti facere ens rationis ι at si loquamur de priuatione ut est in re , certum etiam e si non posse
esse ens rationis 3 quoniam ens rationis
non habet esse in re; et suoniam difficile est c5cii re quomodo priuatio habeat esse
an re, cor siderandiam est,qiiod ex eo,quod
subiectiim aliquod de sua natura debet ii here aliquam formam,si illam non habeat, vere a parte rei erit subii istum cum carentia, et negatione illius sermς, ac pro inhnegatio formi illius dicetur existere in il .lo sit biecto; non existit alite post uς,quasi aliquid sit, sed negative per remotionem
formS; nam vere ab Gulo cico escitas remouet visit in nullo et lain c. Fitante .antelia
tectu; Ex quo est. t absolute dicat de privatione, quod sit, in Genesi enim habetur, tenebrserant super faciem abyssi , et alibi sepe repetuntur huiusmodi locutiones. D. tiam Thomai prima Parin q,63 ML .Uiu
Arili .ls. met. tex. .putat dici ens non sola illud positi utim , qtiod distinguitii r in il
cem prSdicamenta, sed illud, quod sufficit
ad veritatem propositioliis, qua ratione priuatio est ens, et ex illit, exi stere. autem
priuationis est non esse sol ins , quod in re nihil aliud est, quam negatio, in intellectu
vero nostro solet esse ens rationis. quare. Dicendum si accipiatur priuatio ut aiat cedit nostram considerationem, no eu erri
rationis sed neque pulum nihil, sed est negatio in subiecto apto; patet iisc concluso ex dictis; et rationibus utiliisque sententis. confirmatur quia priuationes faciunt ad persectionem, et pulchritudinem uniuersi. unde est illud Aug. de Gen. ad litera aliudeli lux, aliud priuationes lucis, quas in
contrarijs tenebris ordinauit Deus. faciunt
autem ad persectione uniuersi; quia sine illis non essent succeditis generationes rersi, saciunt ad pulchritudinem; quia per priliationem melius apparet habitus, pulchrior enim est iii xpoli tenebras,sicut melius micant in pictii ris propter umbras, de alia huiusmodi,colores, et partes imaginis. Ad rationes in contrarium. Ad primam
respondeo per illa nihil aliud probari, qua
priuationes in mente esse entia rationis.
Ad fecitndiam patet ex dictis, no quidquid
existit in rebus esse ens reale positiuum; naens reale positi utina est quod proprie,et postiue exillit,non quod improprie, et liegati lie; priuatio autem existit negati ire per noesse formae; eodem modo ad probationem dicendum existentiam propriam & positialia esse ultima actitalitate rei realis, & posititis ; existentia vero negat illam esse nega tionem talis acti talitatis, et non esse rel. Ad tertiam respondeo dicendum, quod Iriuatio reducitur ad utrumque i lud me rum entis, reducitur ad ena in anima prove conci pitur ab intellectu per mos tum p stiui,i educitiit ad ens extra animam pro ut
est a parte rei. ad probationem dico illa procedere de ente quod est extra animam positiuum, hoc enim proprie fit,et habet cltera qus ibi dicuntur; at ens negati vi una quale est priuatio, non fit per actionem nusi consecuti ue; sed fit vel per cessationem c 5seruationis, vel ex eo, nilo non est actio producens ubi debet, vel qliado debet doc. Nam considerandiim est, quod accidit pria
uatis aliquamio, quia non est producens
163쪽
so imari , ut nocte tenUrς sunt, quia non ne sentimus. deprehendi miis proportioriri est sol producem lumen; aliqua doeit, quia quam illud positi utim habet ad subiecti im.
subiectiim non est debite dispositum ad ae et ad potentias cognosciti uas . Vii de habet cipiendam formam;ali mando quia produ- intellectus fundamentum, ut possit forma-citur in subiecto aliqua forma, cum qua no re conceptu constitum non entis, siue quod poteli harrialia, undelicet prius illa esset, ens aliquod neget de alio; aduertens enim desinit tamen iam esse in situ lecto non ca- formam non esse in subiecto tenebras non pace oppositorum; ex quibus omnibus patet, priuationem no fieri per actionem, sed per desitionem actionis, vel coleruationis. Ad quartam respondeo dicendum,quod illa diuiso Ecedit de negationibus,&priuationibus in mente; conclusio autem de eo. quod est i parte rei; quare concedenda est maior cum nac limitatione, in quo sensi concedenda quoque est consequutio ,neganda in alio sensu.
ijcies si priuatio in mente esset eruration: x, nunquam priuatio intelligeretur, nsequens est falsum. et contra rationem Ct expericliam;ergo priliatio neque etiam in mente est ens rationis; smi tela probatur
μ est ens rationis er*o quod obijcitur,cum intelligimus eri uationem, non est priuatio, sed aliquid positiuum fictuin a ratione sed de priuatione cognoscimus quod nihil est positiuum, & idem animamus yer secundam Operatione;ergo aliquid aliud cognoscimus de ptiuatione, quod non est eiurationis; ergo erit ipsa priuatio, ipsa ergo priuatio directe de se cognoscitur, qu Scade se non sit ens rationis, neque in mente
Respondeo dicendum , quod priuatio
nunquam intelligitur directe proprio, et adaequato conceptu, sed alieno, et fictitio,
et sic tenebras concipimus euasi nigredinem vel caliginem in aere; scimtis autem
quod priuatio non est quid postiuum, immo quod non est id, quod concipimus proprie,quia tam de priuatione, quam de eo, quod concipimus stimus aliqua pridicata communia,quae non possitnt conii enire priuationi ; scimus enim quod concipimus priuationem in se esse quid positiuum, cupriuatio de se sit quid neSatilium . Dices. unde scimus esse quid negat ilium si nihil negativum concipimu ; sed omnia intelligimus per modum positivi, nam si de aliquo quidquam negari debet. ne falso negetur, illud debet cognosci.
Respondeo ex experimcnto, quo cum
aliquid positiuum sensibus et ima Sinatio.
immutare vibuni assirmat subiectiini esse sine forma,& aerem esse sine lumine; ad hoe autem iudicii ina non est necesse, ut intellectus formet conceptum postiuum de nonente, sed quod dicat unum ens non esse in alio;ctim tamen prscessisse debuerit aliqua apprehensio non entis per aliquem conceptum confusum, et per uiodum positivi.
Ar. s. utrum priuatio sit princilium naturalis generationis
N Fgatiua sententia videtur suisse Platonicorum , qui duo tantum principia ponebam. Amrmativa est communis. Pro starentia ne aliua sunt l, S rationes. Prima ex nihil o nihil fit; sed priuatio est nihil: ergo ex priliatione nillil neti potest; sed princi ei a generationis sunt, exqilibu cfit generatio; ergo priuatio non eu principium generationis. Secunda ratio principia ex t. so. oportet semper manere; sed priuatio in generatione non manet, sed destrii itur alioquin insubiecto esset forma Oim negatione sui ipsus quod est impossibile,ergo priuatio noest principium. Tertia ratio. si priuatio est principium
rerum naturalium in fieri, sue uenerati
nix, vel est principium quando est in subie
Cto vel quando non est ι neutrum dici potes: ergo priuatio non est principium,pr batur minor, quod non sit principium quido est; nam ex epli gratia sit generatio alicuius substantiae, puta ignis, ii priuatio est principium talis generationis vel est principium toto tempore immediate prΡcedente instans generationis ignis, et hoc non; quia toto illo tempore non est generatio; implicat autem esse principium sine
principiato; quoniam principium et erin-- cipia.
164쪽
eipiatum sunt relativia, ae proinde simul na semper esse, et ab aliquo alio ev. sed qobditi ra; unde implicat esse principia genera- est ab essiciente naturali non est ex nihilo; rionis et non esse generationem ; Vlterius s toto illo tempore ante instas gencrati iii a priuatio principiat, poterit principiare ante annu, quod est incontientes; sequelabatur;qitia ii P per annii in subiecto sit priuatio n5 est ro cur magis pricipiare debeat
uno tepore, et to alio,ac proinde nu qua verὰ principiabit; quod neque sit principium,
quando non est, probatur . quia ex propositione de tertio adiacente ex perihermenia valet consequentia ad propositione de secundo; unde hec valere debet, priuatio est principium; ergo priuatio est preterea, ut dicebatur principium et piincipiatum videntur esse coire latitia ; erso quando est
primipiatu in , debet esse principium, sed priuatio est principium, eeneratio principiatum; ergo quando e si sciretatio debetesie priuatio; sed implicat, quod sit priuatio uinc; quia sequeretur esse sormam snsi ibiecto cum sui negatione; ergo priuatio non est principium. Pro contraria sententia assirmativa sit. Prima ratio Non potest intelligi generatio naturalis, sine pririatione ; ergo priunatio est illius principium; patet conse Jue. tia, quia illud est principium a ouo intelligitur,aliquid esse. anteced cs eroDatur ictu lageneratio naturalis est mutatio totius in totum nullo se risibili remanente, ut subiecto eodem ; vel est transtus subiecti ab aliquo non esse ad esse; ergo de conceptu generationis est, ut aliquid ex aliquo non esse, ut ex termino a quo transeat adesse, ut puta, subiectum ex non esse ignis transeat ad ense ignem susci tendo formam ignis.
Secunda ratio. res naturales non fiunt ex
nihilo, neque ex quolibet; er Fo ex aliquo priuato; probatur consequentia uia si non cunt ex nihilo, ergo fiunt ex aliquo, Ilia nox aliquo quod fit id, quod sit; ergo ex aliquo quod non sit id, quod iit; sed hoc ut diccbatur non potest eile quodlibet; ergo ex aliquo quod non sit id, quCd fit, Utu tam si illud fieri, sed quod non est aliquid, aptu in t m neu illud essexti priuatiuum ; ergo
omnia naturalia hut ex priuati uolgiti: rerit principium generati ianis rerum nati ita liv. Tertia ratio. sicut entis a se et aeterni propi tum est semper esse, et a nul lo e sie, ita enιοῦε. crea i , et Ica EOI ci proprium est αο nauia omnis actio agentis naturalis est in ubiecto; ergo erit ex aliquo subiecto; sed subiectum transiens per actionem agentignaturalis adesse producti habet terminum a quo sui transitus priuationem formae, et esse producti; ergo priuatio est priaci pii generationis naturalis. Pro solutione. Notandum, quod ratio principij ex diaetis supra cum latius pateat, 'itam ratio causae,et dicat omne idia quo a Lud est sue
procedit, quocumsue modo . necesse est, quod conueniat priuationi, cum sit id, a quo sunt res naturale. cum si unt; transeunt enim vere ex nou ess e ad esse, non autem
ex non esse simpliciter , sed ex tali non esse proxime scilicet apto, quod est transire exsiluativo;erit ergo iriuatio rerum naturaia
tu in princip ium; sed dubi si est sit ne principium distinctum a materia; nam quod sit si incipiti in distinctum a forma, cum et o
ponatur certum est;et ratio dissicultatis est
quia si spectatur priuatio secundum positiuum, quod dicit non dicit quidquam distincisi a materia & eius dispositionibus; sis clarair prsci se secundum negativum, illud non conuitii it in priuatione rationem priticipiJ; unde priuatio videtur esie principium per accidens ratione scilicet uiate. ris, cui accidit, nihilominus spectata natura generationis considerandiim est , quod aliud est esse subiectum,qiiod verbi gratia traseat ex non esse ign:s ad esse ignis aliud est termitius,a quo transit,ct ad quem tram sit. priuatio autem cum se terminus a quo necessario est principium quidditati ire distinctum a matersa ct a forma : cum intellecta materia et forma non siriscienter imtelligatur generatio, neqtie naturaliter fiat noua forma , et per illam generatio, nisi ex non esse formae proxime apto esse, quod non est materia v t sic licet sit in materia, et aliquo modo dicat materiam dispostatu
Dicendum priuationem et esse princia pium generationis naturalis, et esse principium quidditatiue distinctu ab ali;s; utraque Pa .s conclusonia patet ex dictis modo, et rationibtis lecunda sententiae. coctrinatur visaque pass. prima quidem.quia quod
165쪽
Mn est debet titan e ad esse saltem secum
dum conceptum nostrum; nullus autε tramstus est ab extremo ad extremum sine medio.debet ergo litare adesse, quod no est, ex non esse per medium quod est non esse actis,et esse potenti a, ac proinde, quod noest,proxime est ex privativo. Sectinda pars confirmatur ; quia nisi priuatio esset primcipium distinctum generatio esset per aduentum formi cum quacumque materia. natura autem ex quolibet no generat 'uod-Αd rationes incorararium. Ad primam respondeo dicendum ex puro nihilo nihil fit naturaliter, potest tamen fieti supernaturaliter, et per creati nem ; quamquam neque 'uod creatur fit ex nihilo nisi secundu in nostrum modum concipiendi, qui idcirco concipimus creaturam fieri ex nihilo; quia antequam heret a Deo nihil lysus erat; unde ni nil in nostro modo concipiendi est pro termino a quo; priuatio autem cum non sit purum nihil potiori iure non solum in nostro conceptu ,
sed a parte rei habet ratione termini a quo cuni a parte rei sit; de priuatione enim ab . solute dici potest quod sit.non de puro nihiliquia licet priuatio sit per non existentiam sol mq; quia tamen dicit non exiliemtiam formae in subiecto apto, secundum to.
tum quod dicit vere est; quia vere ponit sit hietitam priuatum ti nihil vero cum nullum subiectum ponat, esse non potest; quia negatio non cit nisi in aliquo subiecto,et p. sitivo iundetur, quod est ι quare negatur
Ad secundam dictum est alias principia
semper manere, id est semper reperiri in generatione naturali,non vero semper pe durare,idest, in genito perdurare. Ad tertiam respondeo dicendum , quod aliqui ponunt priuatione ni esse principi u , quando noti est ; quia cum in generationi. bus instantaneis toto tempore , quo in subiecto est priuatio in te ii igatur no esse forma; in instanti autem quo est forma, vere sit generatio, et mutatio, non autem sit priuatio , putant tunc priuationem principia- Ie ; quia credunt ei te absurduin priliati nem principiare ante, ac proinde es e prin atum; sed hi
cipiatum; lea ni male phi Iosophamur, nam
conti derandum est, quod nou omne princia pium simul esse debet cum suo principiato similitate coexissentiae, sed quod sinicie si iod simul sit simultate successionis; nam in omnibus principi;s successi uis successi ne vel discreta, vel continua principium , qJ est terminus a quo, no pol smill esse f-
multate coexilientis cum rei mino ad que, vel cum medio; secus enim . v. g. primus quadrans hore existere deberet, quando ex illit secundus,vel ultimus; sed esse debet immediate an triet per hoc sum cienter priamus quadras horae principiat horam, quod post ipsim si secundus quadratis,et ali); in generationibus ergo instantaneis inter terminos ipsarum est quaedam successio discreta,cum unus esse debeat post alium, nodebeant esse simul; sed unu succedere oporteat alteri; et quoniam mutatio, et generatio denominatur a termino ad 'item; quia simpliciter tuc dicimus mutari uubiectum. et generati nouum esse,qtiando est sub tei-ntino ad quem; ideo dicitur quod priuatio non principiat,quando est mutatio, sed quado est ipsa, immediate scilicet antequamst mutatio; suamquam aduertendum est , quod si accipiatur totum id, quod dicit mutatio, non debet smpliciter dici mutati
nem sbium esse, Quando est terminus ad quem, sed esse totaliter,et completiue,cum tamen inad mluate, et inchoatiue, sit etiam quando est terminus a quo; unde potest duci quod priuatio principiat,et quando ipsa est. et quando est mittatio, in adaequale scilicet,et ut in termino a quo; nec valet dic
re quod mutatio substantialis est in instan ti, cum hoc solum procedat de mutatione secundum id, quod dicit frincipalius, non secundu imothm, quod dicit, nec tamen bene loquuntur, qui propterea dicunt priuationem principiare ante multos annos 3 napriuatio ι non potest esse principium nisi immedia id ante inuans generationis I tum quia generatio formε non est ab ipsa nisi ut ab immediate ante exi uente; tum quia tunc priuatio est principium, qua do dispositi
nes complentur, oue non complentur nisis in mediate ante edi ictionem formae substantialis; de hse quide secundum communem sic mentiam; csterum placuit aliquibus quod dicunt Commbricenses primo Phy. cap.' quast.2. art.1. ad teitium priuationε principiare quando est, et principiare in
eodem instanti, in quossi, mux Mim L
166쪽
trascendentali, quae sequitur ens, disiciis- rede t in eorpore incorruptibilius,aeas non est alia. quam quae de materia supralatia es ; si enim de se materia aliquamentitatem habet actitatem,& aliquam viii. talem habebit irascendentalem, quae sequitur emitatem , Se ens ; ut proinde s de se
lax sequitur ens, α qua materia in se inisi iii in ab omni alio ente dii illa, dis lucta. te est . quod materia non est . Restat et-ςo d Scultas de unitate specifica, Se numetiea.
Quoad primam ergo considerandum quo tollitur a tali corpore corruptio , Se excluditur omnis actio agentis corrum tis: sed haec prouenium a forma, & a furinae dispositionibus;:nam sicut non posse illuminari opacum non est a materia , sed a formis, ira non pol se calefieri , exsiccati , frigefieri lcc. a formis est, non a materia. becundo quantumciunque sint materiae inter se distinctae specie, tamen semper Grunt potentiae ; Ergo erunt capaces plurium aetitum, M proinde cor in quibus ponentur erunt corruptibilia . Si di- est auod si materia in tota sua latitudine cas non esse capaces plurium actuum sp aliquam admittit specificam distinctione , - . . in mi, xc debet esse in ordine ad formam; nam carni ipsa potentia sit non potest esse potenia dili incla,nisi in ordine ad actu ni distintii mi; nec tamen quaecumque actus diuersitas sciliciens esse potest ad distinctam spe elem, secus enim tot deberent esse distinctae species materiae . quot sunt socies m. tuum & formarum 3 Ex quo sequeretur
non esse unam materiam, de unum primui ibiectum omnium transmutationum, ac proinde necesse Fenerationes Perennes, nec res narii rater,inuicem transimitabiles; moniam hac mutua transmutatio no estsne 'no primo subiecto, in quo formae
conuelitant,a quo dum noua actione re tuntii r veteres,& generantur nouae,pi eodit generatio, & noua subinde fiunt composita; ut proinde pro omnibiis rebus corniptibilibus necesse sit assignare unam specie materiam,quae multipso quodammodo fiat per militiplicein deterni inationem,le dispositionem ad diuerses actus , ac proinde solum ut determinata, quae s let dici materia secunda. assiimere possit peculiarem aliquam imalitatem ad peculiares actus,μ si ib illa restrictione ce iisti multiplicium specierum non unius, ta de se omnes actus corruptibiles aeque , &indisterenter respiciat, ut subiectum primum , ac proinde de: se unius tantum speciei si & naturae. Dissicultas ergo est de materia in rebus aeternis Set incorruptibilibus , di posito quod huiusmodi rei dentur constantea ma
Considerandum est,quod incorruptibilitas corporis non potest prouenire a materiairatio est primo; Quia ab eo proveniacie distinetotum,iam tot erunt species materiae,quot erunt corpora incorruptibilia. ac proinde tot specie materies, quot corpora caelestia, di adhuc vim habet ratio; quia eum possibilia sit ex parte materiae alia lorma eiusdem speciei Vim ea, quae eli in v
corpore incorruptibili non enim illa videtur ratio , sua id possit negari adhuc illa materia patietur illa. quae inseriit
contra ponentes unam specie materiam in omnibus corporibus ; Nam illa materia appetet aliam formam , de erit illius capax,quae capacitas ne sit stultra, dari de 'Dit agens naturale potens illam producere, de alia huiusmodi, quae inseire solent
contra unitatem materiae paralogizantes.
Itaqtie in proposiro reuocari in memoria debet,qiiod supra dicti im est, aliud esse aecipere materiam secundum se, Se antecedenter ad omnem formam, aliud accipere illam ut habet re iiii fila adhoe ut sit iuxta ordinein naturae,& uniuersi potentia comtradictioriis; Si primo modo accipiatur una est specie materia tam in cortaribus corruptibilibus,quam incorruptibilibus; Qiua ut sic non masis re spicit unum actu, quam alium, & est illud prope nihil, sic it dicebat Augustitius, qupit excludit omne actum,& dicis meram potentialitatem: si accipiatur secundo modo,duplex materiae species stati ii debet, ut uatitit Aristotelea
cesse si quid materiam habet localem et ii materiam habere generabilem re corruptibilem. Quia veru in illa consideratio 'materia duplicem dicit conceptum Pst tialis; proiit de duplex est metaphoc ratio materiae. Nam ratio materiae in sit
potentialitas , qttolles haec per actum ita
167쪽
eota totum sub dii tersis formis, &secudii quid
possit ad alium a m , perindu est ac si in illo corpore non essse materia; non quoad primarium officium componendi sed quoad secti dum promouendι ad alium actum. Ex quo est, ut Aristoteles s. metaphis. Tex.
I . dicat, dieque omnium materia est, sed quorum mi generatio, de transmutatio inuicem si int; quaecunque vero abscire eo, quυd transmutemur suit, aut non, norum materia non est.
At si potentialitas Alum ci admotum localem appellatura philosopho materia
Iocatis,sive unde quo,ut 1 . metaph.Τex. io si vero sit ad Fenerati odem, dicitur materia generabilis de corruptibilis, sue potentia coii tradictionis, ut supra, et '. meta
Tex. i'. are de una erit materia specie secundum te, et duplex erit specie accepta in ossicio, quod fungitur tu rebus; nam in corporabiis c lesibus erit solumfotentia. litas ad ubi,&materia unde quo. In cur poribus si ibi unatibus erit potentia contraclictionis, te materia generabilis, & corruptibilis, Et haec de unitateDecifica. Restat nunc didicultas de unitate nil me. rica . Quae etiam dupliciter venire potest in controitersam,primum quide si materia accipiatur secundum se, di antecedeter ad
Secsido ver5 s accipiatur ut de tecto est in corporibus sub vari s , de diuersis formis. Et de hoc secundo dissicultas non est,quod
una no sit: Neq; enim materia qisae tisic est subserma aeris una numero est cum materia, quae est sub forma terrae; quia illa quae est sub forma terrae, quatentis est sub so mλ terrae . diuisa est a materia, quae est sub forma aeris, ac proinde non una sed duae materiae ii ac de illa : sicut duae quantit tei,dus lines, qriae in duobus simi corPori- .Quo ad primu vero materia prsciss sotinus una mi mero ridetia; Quia in ea omnis aruania est per aliquans torma, ut proinde PrSclsa omni soluta in se indiuisa sit,et cos eqvcnter una numero: nam et in eo statu nisi ut una non accipitur.
cotrouersia quide esse potest vita in eo statu pliri ei sint paries eiu ,ad quod videatur diced si materia actu p.ries no habere, sed potestate Quatenus tale Quid est,quod rotu si cudu se, potest naturaliter esie non sui sub hac, seci indum quid sub illa : neque
enim tota materia est, neque naturaliter
potest esse sub forma Erant sinapis ; neque materia, quae sub tali forma est, naturaliter potest esse sub tota forma terrae , ut proinde in materia potestate partes stit. et quaedam latitudo Entitatis, quae fluidae partes in ordine ad formas.
Dicendum materiam secundum se aec piam, et precisis tarmis esse unam, et specie, 3c numero, ut vero est sub diuersit formis diuersas conceptus, siue species meta- .physicas costituere posse incorporibus corruptibilibus. de incorruptibilibus. Patent omnes partes conclusionis ex dictis. Elconfirmatur prima pars. ia cum materia de se, et prscisis formis postquam a Deo creata est,sit extra nihil ,et vere aliquid sit, licet ini persectum, hoc autem modest mater a antecedenter ad omnes formas nullam dicat in se divisiqnem, et tamen dicat distinctionem ab omni alio . quod materia non est, consequeliter una est et numero; Quia ab intellectit accipi
potest ut haec; de eeie; Quia et si in re adeo imperfecta proprie species non est ,
tamen comi pitur ut potentia ad omnia sormasin formantes, nec habet aliquid per
quod magis respiciat hanc speciem actitu. quam illam . Vt autem quae est sociinda pars conclusionis ita determinata
est. vi illud, in quo est, non sit. inpi,tentia, nisi ad motum localem , vel aliquam Ini tali'nempei lactivam , qualis est illumi natio, habet diuersa in rationem potentia- Iii ab illa , quam habet ut est in rebus corrupi: bilibus, quae sunt in potentia ad corruptionem, ut conte lirenter ad nouana generationem,ac proinde in rebus corruptibil ibus differt specie, siue conceptu specifico dicto non simpliciter a se ipsa, ut est in rebus incorruptibilibus. Neque hoc est inconueniens ι Quia si ea dom res potest esct actio, et passio, et conse iii en era se ipsa specie differre se-otnd si diuersas rationes,lia ulto mauis hoc Ioterit habere materia, quaecum noctia-et,sola non est,sed includit aliquid, quod ipsa non cii , cum quo tamen tale P P icnti
168쪽
lectum primum omius generationis, dec*rruptionis,sive magis ex quo ut potentia inextilente fit aliquid ; quod nulli alia rei conuenit; unde quando ipsa ita concipitur proprio conceptu concipitur, qui non est alterius rei μSecundi s sensus est materia non potest concipi. quin concipiatur cum ordine ad aliud, nimirum ad formam, & timc sensus quidem hic vetus est 3 sed falsa consequentia. De quo tamen sensi est dubium, &diuersae auctori: m sententiae; nam aliqui volunt materiam intellisi posse fine, llo ordine adformam; Ali vero negant.
Pro cuius decisione triplex singi potest
Prinuis absolutus, quo materia concipiatur si ib coneeptu substantiae, vel entis . de hic non est proprius conceptu' naat riae, cum magis conueniat formae di comis posito. Secundus negativus, qui resim deat .finitioni traditae de materia per negationem, ut cum definitur materia no est qu id ,non est quantum s non est quale &c. xt hie neque est proprius conceptus mate-xiae,ctim per eum potius concipiatur quid non sit materia, quam quid sit. Tertius relati lus relatione tranicendenaali quo materia concipitur potentia ad libi proportionatum actum. de ii 9 est proprius materiae comptus,qui,ut .pparet, in ordine ad formam est. Neque contra hoc est Aristoteles, ii lovitum materIa habeat aliquam bonitate. Non habere putaret phy gagoraei ex Simplicio, & cum illis nonnulli alij, sed sine susici emi sui damentit in . Q axe m. pis. Die elidiim materiam h. bere suam bonitatem. Qu0d patet; Quia materia de se est cra aliquod ,siue aliquid elitis, di facta est a Deo: Vidit autem Deus cuncta, qtlae fceerat.& eram valde bona . Quidam tamen dicunt materiam esse bonam potenti,i: Quia est ens pol ntia, sed melius dicitur cum D.Thoma lib a contra
Genti capa o matellam etiam s sit eris potentia,tamen esse bona in actii; Quia materia ens potentia dicitur, non quod non sit vere ens; ac proinde vere bona; sed quia non est ens completum, quod proprie dicitur actuens. Secundo quia actii dicit omdinem ad formam, ad quam ctiam dicit rationem conuenientiae; formae enim sita contieniens est materia, ut proinde sibi staratione vere materia bona sit, & conseque ter bona actu dici debeat. Obijcies lib. . inet. Tex. dicitur . Materia vero per se ipsa in incognita; Ergo malo ia per seipiam, neque habet veritatem,neque ideam ullam: patet co
sesuentia; Quia idem est per se cognosci,& per se sabere veritatem, & i deam; Quia per suam veritatem , di idem unam
Respondeo dicendum, quod ibi Arist
teles accipit materiam pio materiali ma ecocitato physcorii in magis quod dictuni rialiter si implo,ut scilicet contradii ingui est insinuat, concipiendam scilicet esse materiam in ordine ad Armam . Quod autem dictum est cygnoscibilitatem est e passionein actus gili ingliendum est de cognoscibilitate. & concede udum dedistincta, declara; nam secus cognoscibilitas magis est pamio entis, ut proinde quod ente participat , participet q uoque cognoscibilitate Ad secundam respondeo dicend5 quod satia est si materia habeat in mente diuinaideam secundario ratione scilicet entis cmpleti,cuius ipsa est pars subiectiva; quam Auam negandum non est Deum vere, Arvsdditatiue cognostere quid sit materia etiam ab ipsa pracisa sorma; ac proinde in aliqtio vero sensu comedi potest matetiam habere suam ideam in meiae di Mna.
, is adsectisque in pri.cipale quaptum,
tur a ratione intelligibili,& ide est, quod dicit Aristoteles , ac si quis dicaticolor per se inuisibilis, per lumen visibilis est; Gia scilicet lumen est ratio, qua videtur color: Ita ergqiu proposito; inia nihil materiale cognoscitur, uis per Oni rationem intentionalem, id o mater a, Sc omne mat xiale acceptum materialiter per seipstim incognitum est, sed tilem acceptum intentionaliter ure in sta ratione inretitionalieognitum est. Et quod Aristotcles ibi de materia hoc pacto loquatur probari potest ex eo,quod ibi statim distinguit mat etiam in sensibilem. & intelligSilam , inph am di marematica in , & aes ae lignudicit esse materiam. Ex quo apyacet. non esse acceptam materiam ab Aristotele, eest illud, quod contradictinguitur a forma physica inscrmante. y α Art. 24.
169쪽
PAri negativa probari sic potest.
Primo definitio est ratio qliod quid erat, id est qii id litatis explicatio est; sed materia non est. inod quid erat; inita rrhilosophu quod quid erat est forma : EDgo de materia haberi non potest definitio. Secundo. Q od materia bene definita non sit. Si materia est bene definita, vel esthene definita primo de Gener. Tex et .vbi eicitur materia est subiecta generationis , et corruptionis susceptibile : Et hoc non; Quia si materia susciperet corruptionem corrumperetur Quod esse no potest; Quia materia est incorruptibil Is . vel bene definita est. Secunda phy Tex. 13 materia est, ex qua aliquid fit cum in sit, Se hoc no, quia
haec definitio coit enit materiae artificiato-Tu, tiae tu ensa mi, quale est lignu, as,marmor S c. Vel bene definita est i a. mctaphy.
I ex. I . materia est quod quid eo ips , quod apparet, et hoc non; Quia quod quid est copositu sibilatiale, et ratio quodqii id erat est folina,vel bene definita est materia mei. Tex. 3 materiam dico,quae cumno quid actu sit, quod quid est potentia Et
hoc nρι uia materia potetia est etia' quale,qua tu c. quod no est expressu in des nitione. Vel .s bene definita eii materia r. metaphy. Tex. s. materia diuo,qtiae, per se ipsa neque quid, neque Pantum,mqtae aliquid aliud quidpiam dicitur, quibus eras deaeseminati ir; est enim qii id de quo singilla horum erSdicamur. Et hoc non ; inbia nihil positiuum definiri potest per negativum , et salsim est, quod de materia illa praedicentur. vel demum bene definita est male ria primo phvsi. Tex. si . Llico materiam primum sibi e ni uniuscuiusque, ex quom aliquid crimin sit, non secundum acci dens,etsi corninmittit aliquid in hoc abibit ultimi im. Et n non; Quia vitimum in quod generabilia, et corruptibilia cor in uiatur sunt, quatuor elementa quae
In coatauium pro Dite 'astimatiua est Aristoteles t et petῖpateticI commua
ter,qtii secudum dii tersas considerationea definitiones illas de materia admittunt.
Secundo illa est bona definitio, quae a aequale exprimit natura definiti; et definituo istinguit ab omni alio; sed tales sint multae ex definitionibus assignatis; Ergo rerillas bene materia desulti est. Pro solutione. Notandum,quod scut duplex est modiis explicandi, pellectissima affirmatio scilicet, Sc negatio; unde ex S. Diony. cap. I . de Diuinis No in .et de mystica theol cap x. et 3. duobus modis Deum possumus not si tacere; primo assirmando de eo omnia . qua
dicunt persectionem sine ulla impersectione,quomodo dicimiis Deum esse suminari .
sapientiam, bonitatem &c. Secundo negando de eo quaecunqtie ali. quam i periectione dicunt ita vice versi ut annotatiit. S. Bonau. in persectissima, qualis eis materia duobiis modis a nobis expi icantur,et negathie,et assirmati uerneisl aliue explicata est materia ab Aristotileoco citato r. metaphvsicae,et a Platone in Timaeo remouendo ab ea actus omnium I raedicamentorum, de a S. Aug. 12. Comess. ducit dixit materia non color est, non figi ir ,non corpus est, non spiritita. ori tamen omnino nihil. asti . . Ut e. est materia in pluribin exillis nefinitioni biis,'irae in secunda rati ne primae sentenotiae refutabantur . et quidem bene M scri pia est materia cum dicta est subiectum generationis, Se corruptionis susceptibila. Haec enim est natura materiae, ut tanquam pura poteutia recipiat generationem , da
fiunt tormae,&cormina .hemidum corru-Wintur 3 nam sicut aliarum mutationum
proprium subiectum est compositum , siue materia,ut tamen est sim forma; ita piis. pritim sibiectum generationis, di corru.ptionis est ipla materia prima . nec Eontra dictam descripti ohem faciunt obiecta ;Quia,quod est susceptibile corruptionis,
non idcirco corrupitur;cousipi enim dicitiar, quod per corruptioneam itiit esse; materia atrie inii esse non amittit, hi a no est materiae corruptio,nis ratione formae,qus per corruptionem transit ad non esb.
Secunda illa definitio, nisi in illa illud aliquid restringatur ad ens per', n5 erit
170쪽
propria materiae primae,qtiae est essentialis praeced&e, n5 potest dici inesse in gelii te pars physica compositi physici; tativis quia , dictu etia est, ut alii volunt, illiid, propter
ut ex ditiis irranii est uincit,non uno modo priuationem, ex qua tanqua ex termino a occipitiit materia, bona erit dcfnitio pro quo res generantur, nec tamen remanet in materia non accepta in illa restrictione, re facta, siciit materia. Dicitur, per se. de sed latitis, ut comprehendit irrateria secuti n)n secundu accidens ad excludenda alia,ca. Dcy. inter peripateticos interpretes no quae causant subiective, & ad excludenda leui iis disceptatio eit, ali alii sic explicant. materia secunda, ex quibus fit latu altatu id materia eii quodquid . & h aliquid com secunda accidens,& ad ostendendu maieiuneta formae, apparet autem cum sotina ria prima cu forma substantiali sibi corre- conii incia,&pet illam cognosci vir. Alij jyondente facere unum per se, ac proinde exponunt, materia est iubilatitia, ratione spectare adessentia copositi . Dicitur.& sicili forina apparet, Quonia forma, ut sor- corrupitur aliquid in hoc abibit ultimis,ma non apparet,cum dentii formae ibitra ad manis: standa magis naturam materiae,ctaeae separatae a sensibilibus,quae non a P Ze ostendendii sola materia prima in phy lipatenx, unde qua apparent, quia sunt in eis cooositis esse ingenerabile,& incorri, matella,apearere dicentur. Ali; sic intel li ptibilem. Uod alitu vitinio obi)ciebatiir, sunt. Materia quantum ad id, quod appa- quod res in elementa ultimato abirent , xet videtur si ibstantia , de hoc aliquid, ex non valet; nam licet actu res vi terius non
quo'st,ut primi thil omphi naturales sola comini patituri sic ut in eo maneant; Quia materia pytaiieri ut esse si ibstantiam. Aiij dati non potest in natura materia spoliata aiunt. materia est hoc aliquid in apparere: omni forma; tamen bene philosophiu per id est cygii oscitur quid materia fit per id, senium illum conditionalem osteii di no- qiiod videtur ι idest materia naturalis est bis, elementa non esse primsi principiu su-cogia' scibilis per analogiam ad materia biectius,& material Ereru generabiliv, dc artificialem . Qu ria deicriptione melius corruptibiliu; sed hoc esse materia prima, explicatur natura materiaeprimae. qitae in hi qua ultimo desinere deberent res gene- eo consistit,ut sit potent i a subiectilia in ge rabiles decor Hiptibiles, ii corriiptio vnsionere villantiae. Haec valet,quod obiecisi non esset generatio alterius.
est: materia ei se etia potentia qVantsi, uale &c Quia hoc no habet primario, sed se- Quibus sic explicatisci indario, in quo r articipant alia; prima- DIcendum materiam definiri posse, imotio enim est potentia Quodquid, id est si ib & bene a philosopho definita eue , de ma stantia copleta. De quinta descriptione ni teriam quidem primam bene dehimam enhil est,qiicii addamiis; patet enim ex di- se, maxime ultima illa desinitione. I actis bene per negatione descripta esse ma- tet ex diinis, & confirmatur; quia mate- . teria propter suam ilia persectionein: Quae tia cust primu ptin i pili copositi uti retui tamen descriptio habet aliquid positivit, physicatu, & ordinata sit ad faciei id a cum quod iuncta negati uis patefacit natiiram lasena composita naturalia, bene per hoc materiae. Melius explicata est in vitima definita est definitione physica, qua res vel definitione materia, qtiae idcirco censetur per suas causas intrini as, de partes siue omni u absolutissi.na. nam materia prima cum partes definiturJ vel per suum sinem , dicitur primu subiectu , Quia tota eius na- ad quem a natura est ordinata . tura in hoc consitit, ut tasua pars subiecti Ad rationes in contrarium partis nU ua iungatur cu forma substantiali, de esi ea suae patet ex dictis; de prima quidem rotuvnu constituat; illa quide ut actus in m vim habet loquendo de definitione entis mans, haec vero ut potentia subiectiva: di. completi: Materia autem est eps j omple- .citur primu ad distinctionem materiae se- tu,qtiae tamen aliquando ab Aristotele di-- cundae dicitur,ex quo fit aliquid cum infit, citur quodquid, ut ex εictis mani se itu est ad excludendas alias acceptiones materiae, Ad secunda aute respondeo licendum, di maxime illud polchiala metaphvscu, si quod varia, illis delinitioniblis bene dς ni
liqui, ut supra vidimus,putat soluessem a ta est materia iuxta varias suo acceptio