장음표시 사용
121쪽
A autem esse,hoe eret miraculum. Econuerso uero st Deus conseruaret perpetuo hominem aut equum hoe esset miraculu, sed oe corrupantur est naturale.
Sequitur deniq; postremo pro tyronibus philosophiae,s tota materia, quae modo est in orbe, in animalibus & plan tis,&aliis, quae generantur&usq; adfinem mundi generabuntur, eadem fuit numero creata in principio mundi: cui nec addi quicquam potest, nec adimi per naturam, secus in miraculo sanctissimi sacramenti. Sed qus modo eis sub forma terrae mox est sub forma herbae,
deinde sub forma bovis, postrem ii bforma hominis, qui bovem comemt. Et iB rursus sepultum cadauer uertitur in
terram. Et pariter aer cauernas terrae ingressus uertitur in aquam:&aqua rigas arborem uertitur in lignum:& lignum in ignem i & ita iugiter manente semper eadem materia sub sormis diuersis. Eu la,quae in me modo est una, diuiditur in partes. Et quae modo sunt diui-st,aliquando conueniunt in idem sedi positum.1 Dubium' Dus IVM quintum est, utrum ma utrumma teria prima sit alicuius activitatis . Adtebia iit a- quod facit E respondeiurnullius esse activa. ctiuitatis,ut Aristote. a.degenerat. tex.
so.& ista latE .pbat aduersus antiquos, C dicens, qu bd materiae povus est moueri & pati: agere & moueis alterius etipotentiae, scilicet causae essicientis. Ratio ex superius dictis colligitur inani sena Enimuerb agere praesupponit esse: nihil enim agit, nisi inquantum est in actu, quia omne agens intendit agere fibi simile: aqua enim quando est in po tentia calida non calefacit, sed quando est actu calida: ergo per eandem sormam, qua res habetesse, habet & agere smile .ut ignis per calorem, quo est ca1idus,calefacit:& equus, per formam, quam est equus, generat equum: & ita in esteris, sed materia prima,ut dictum est, nullam in sua ratione formam includit: ergo nullius est activitatis. Et coactimatur , quia si materia esset albeuius activitatis, intenderet produce, Dre sibi simile in speete: sed materia de se
nullius est speciei, ergo. Psκ haec tandem soluitur postre- Dubiu6. mum dubium, utrum materia prima sitentium infimum, ut dictum est. Respondetur infimum esse substantiarum omnium per se subsilentium substantialiumq; omnium formaru . Hoc est manifestum nec cuipia debet philosopho in dubium reuocari: quia perfectio in genere entis idem est, quod actus persectior. Cum ergo forma omnis sit actus,&omne compos tum includat sorma, materia uerb sit pura potentia, fit, uest omnium imperfectissima. 'Sed de accidentibus est dubium , quippe qui Euidentur minoris esse entitatis, quam
materia, qui per se est pars substantia. Respondetur tamen, qu bd propriὸ nosunt comparabilia: quia comparatio debet esse in eodem genere : sed materia
hoc habet persectius, qud dest pals substantiae : accidentia uero hoc habent perfectius, qudd sunt actus , qui dant aliquod esse: in quo similitudo dei
magis lucet. Unde August. ix. conis fessio. cap. 7. Duo inquit coelum& terram sectili 'domine: unum pro . , pete, quo superior tu esses, aliud prope nihil, quo in serius nihil esset. At- . . qui nomine coeli intellexit coelestes spiritus: nomine uero terrae materiam Fprimam , ut ille ipse ait super Ge .ca. I. eo quod teste S. Th. I. p.q. 66. arti c. I. sicut terra omnibus subsidet,ita materia est primum subiectum. - . Colligamus ergo theoremata octo materiae. Nempe quod materia est primum subiectum, quod est pura potentia,qubd est per se principium substantiae, in generabilis de incorruptibilis, quod nullius est activitatis,qu bd est cognoscibilis per analogiam ad materiam artificialem,qubd est appetens sormam, qudd est denique potentia, deua educitur forma. Lod sequens qu sto monstrabit. Sequitur in tex. Caput. r.
122쪽
In eapAἰὶi.Texti cxviii. Contingit eadem dicere secundum potentiam.&c.
tur de potent a materiae. PARTE negativa arguitur. Nihil inde educitur ubi
non erat, sed forma antequam educatur , non
eli in materia: quia, ut dictum ell qu sit. praecedenti, materia prima est pura potentia , omni forma nuda: ergo forma non educitur de potentia materiae . vel ponenda eis in materia aliqua inchoatio forma unde educatur: quam non ponit Aristote. Et confirmatur. Educi idem eli,quod extra in re produci : sed forma non producitura materia: quia ut dictum est: materia nullius eli activitatis: ergo non educitur de potentia materiae: si non ponatur in materia aliqua semin iis uirtus productiva materiae. Secundo principaliter arguitur . In quirendo quideli formam educi depotentia materiae . Aut enim est materiam concurrere actiuε:& hoc non, ut modo dicebamus: aut selum ex appeti tu naturali passu E illam recipere: &hoc non quia tunc anima etiam rationalis educeretur de potentia materiae: nam materia tam aptum subiectum est receptiuum animae rationalis , quam alius cuiuscunque sormae. Quod si di eatur formam educi de potentia materiae esse materiam mediantibus dispositionibus attingere productionem formae, tunc arguitur. Primo accidentia non
attingunt ad productionem formae subsantialis, alias impersectius produc rei persectius. Et praeterea hoc potius esset produci de potentia dispositionum & agentis, quam educi de potentia materiae. Et postremo videntur etiam dispositiones attingere ad produ-
ctionem animae rationalis, nam illis po I
sitis in embrione tam naturale est subsequi animam rarionalem, perindeque et Iet miraculum non subsequr, quod in aliis formis esset. Tertiti principaliter arguitur. Si sorma educeretur de potentia materiae, maximε quia alias agens naturale crearet producendo illam ex nihilo . sed hoc naturali agenti non repugnat ergo nulla est ratio. Pro. batur minor: quia si hoc agenti naturali repugnaret, id maxime esset ut di eunt quia arguit potentiam infinitam, hoc tamen eli falsum, quia nulla maior uirtus requiritur ad producendum effectum, quam est perfectio ipsius ef- sectus: sed ex nihilo producere aliquid bnon eli infinitus effectus: qui enim ex nihilo produceret formicam, nihil aliud faceret quam sormicam, sermi ea autem est finita persectio, ergo ni .hil est causae cur non possit hoc fieri ab agente naturalῖ. Et confirmatur. quia si daretur a deo per imposii bile frigiditas separata in uacuo,tunc ignis
posset eam naturaliter corrumpere,
quod tamen non posset facere, nisi producendo calorem tibi illa est , quem cum non educeret de potentia subis eti quia nullum subest consequitur, ut crearet illum. Q V AasTIo haec praecipua est in Arti. i. hoc primo libro,quippe in qua operae Fpretium est explicare generationis naturam: quae basis prima est philosophis
naturalis. Tres erunt quaestionis articuli, secundum numerum di ordinem argumentorum quae pro posta sunt. In primo nanque reserentur atque refellentur opiniones quinque ponentium aliquid perpetuum in materia, ut inde educatur forma. uel ut inde indiuiduetur. Cotra quos statuitur una cocluso uniuersalis. In secudo explicabitur qGnam sit sormam educi de potentia materiae. Vbi respondetur ad quaestionem una conclusione exceptiua . In tertio dem uexplicab tur, in quo consistat ra-
tio productionis rei alicuius ex nihilo:
123쪽
Α quae est creatio. uidereturque, an sta' genti naturali possibilis. Ad quod iespodebitur per unam exclusuam. In quaestionis Ereto statim uestibulo supponendum eli iandamentum illud, quod inlumine naturali & uniuersi philosophi ante Aristotelem ut per s e notum semper habuerunt, & Aristoteles hic etiainter respondendum antiquis text. 7s. tanquam manifestum confitetur. Nemra nihilo pe ex nihilo nihil fieri: saltem perse&riihil fit. simpliciter, ut limitat Aristo t. nam ex priuatione per accidens nihil vetat, fit enim ignis ex ma eria, cui accidebat priuatio sormae ignis. Et eadem ratione fit ex aqua,quae non est ignis & ho-B mo ex semine, quod est non homo.
At uerb quid sit simpliciter fieri ex ni. hilo, explicari non potest, nisi exposito prius quid fit fieri ex aliquo: quod est educi de potentia matellae . in odproinde articulo tertio tesei uetur.
principium adeo animis hominum in sedit, ut non solum antiqui negauerint simpliciter generationem, sed multi post Aristotelem , alias Aristotelici, eredidtant aut formas aliquo modo, aut aliquam earum particulam, uel accidens in materia latitare antequam ' ab agente mani selia producatur. Et ista suerunt in multiplici differentia. C Fuerunt enim quidam, quos Duran.
a. senten. distin. I s. resere, dicentes in
materia latitare quasdam possibilitates. V. g. in materia aquae est possibilitas ignis, possibilitates omnium sormarum,quae inde possunt educi .Quae quidem possibilitas per actionem agentis conuertitur in actualem sermam. Seeunda fuit opinio Alberti Magni in
hoc . t . lib. tracta. 3 capit. 3.& capit. Iqui di x t sormas omnes latςre in materia secundum quasdam inehoationes. Inchoationem autem sor maea
pellat formam secundom essentiam. Ad non sinplieiter secundiim esse. Itaque imaginatur Albertus serma ignisti quaacuaque aliam latere in materia ligni secundam essentiam: produci ta- Dmen ab agente secundum esse actuale. unde in materia latent sermae cons se secundum habitum: &postea per productionem agentis fiunt in actu dii inetE. hi ter iij i ut Aureo. a.dilt. I 8.3id non potentes intelligere, dicunt mmima est in materia secundum parte: quae pollea per actionem agentis red citur ad persectum ad modum in te sonis accidentium . Qii arta est opunio, quam recitat Sanei. Tho m. a.a.distin. I 8.quaeli. i.arti c. a. scilicet quhd in materia est perpetua forma corporeitatis,quae facit illam esse corpoream de extensam: de est communis omnibus penerabilibus de corruptibilibus: ex cu Eius uirtute producuntur formae spe ei fi 'cae.Quam opinione tenet Scotus in . dist. I I. q. v. art. a. Postrema opinio ei Comentatoris in hoc. t .lib.tex.63 .& latius in libello de subitantia ol bis c.I. dec. . tenentis in materia esse perpetuas dimensiones interminatas, illi coeuas& incorruptibiles,quae Dei ut illa extetam &diuisibilem, ut in diuersis portionibus matellae recipiantur diuersae sormae specificae. Opiniones istae aliquas habent communes, & rationes, tu impugnationes: & alias speciales. Omnes enim ponunt aliquid reale in materia in cori uptibileti in generabile adiuuans causa in escientem ad ge- Fnerationem . Rationes uero quatuor primarum opinionum sunt tres communes . Prima, quia nis ponatur in materia entitas aliqua fimilis sormae generandae, sequitur sormam produci ex nihilo & per consequens creari. Probatur consequentia: quia forma non producitur ex forma contra ita praecedente in materia . com sint repugna tes : nec ex materia prima: tum quia
nullius est activitatis, tum etiam quia omne. qu6d producitur. producitur suos mili,& materiam ullam habet similitudine cum sorma. Secunda ratio est quia alias matella no appeteret sor
124쪽
1 ratem In materia non esset aliquid qualitercunque simile formae generandae, non appeteret illam. Et tertio sequeretur, abd generatio omnis esset violen
ta,&per consequens non esset natura
lis. violentum enim , ut habetur iij. et hic.cap. i. est,quod fit ab extrinseco,pass. non conferente uim: cum ergo materia prima nullius sit activitatis, si non esset in ea aliqua uirtus producti. ua Arms,tiinc generatio ignis ex aqua
clusio. non obstantibus statuitur aduersus istos. Prima conclusio uniuersa
lis. Nihil a materia distinctum est in ea
perpetuum. Et quidem contra has omnes opiniones sunt argumeta commuis M nia Primb contra omnes est aut horitas Aristo. qui tantum ponit tria principia scilicet materiam, formam, id priuationem sola ratione distinctam a materia , cum tamen secundum istos aliquod sit in materia principium realiter
ab illa distinctum. Item quia ponunt
aliquid praeter materiam coquum materiae Se in generabile & incorruptibile sicuti est ipsa: quod tamen est quodammodo opinionem Anaxagorae ab orcosut aiuntJreuocate. Aristo .namque solam materiam astruit ingenerabilem esse,& incorruptibile.Ite,in solis uiuentibus datur uirtus alterans seme&materia, in qua est reducens ea,.ut sit actu
planta aut animal in aliis uerb impossibile est aliqua uirtute agere in sua propriam materiam : quia non potest esse idem agens &patiens: illi uerb contrarium dicunt. Sed contra singulas sunt Praeterea argumenta specialia. Prima
enim opinio afferens illas possibilitates formae, manifestὸ asserit impossibi- Iia . Primb quia asserit possibilitatem.
V. g. formae ignis,quae est in aqua, converti per alitonem ignis in actualem
formam ignis. Contra quod arguitur. Aue possibilitas illa erat res alia, aut so CCte , aut saltem numero distincta a
forma,quae Troducitur, aut eadem nurnero: si Primum,mutari non potuit in
aliam: etenim nigredo fieri nequit al- Dbedo, nec una albedo fit alia, &percosequens nec una forma substantialis fieri potest alia .Hoc enim est miraculum, quod ueneramur in sanctissimo sacra mento altaris, qudd panis transubstantietur in corpus Christi. Vbi adhuc no cocedimus, qu bd illa res numero, quae erat panis, postea sit corpus: sed quod desitio panis terminetur ad esse corporis. Si autem possibilitas illa non differebat numero a forma, quae producitur, hoc est asserere opinionem Anaxagorae tenentis res, quae produci uiden- Nota.
tur, prius latere in subiecto. Item uel illa possibilitas forms est substantia,vel accidens et si accidens non est possibili- Etas ad formam: forma enim substantialis, licet producatur instrumentaliter
ab accidente: tamen non educitur de potentia accidentis. Et sic non euitγ-rent,quin produceretur ex nihilo. Si vero esset substantia, tunc faceret cu m terra prima unum ens actu, Se sic principiti non esset materia nuda omni forma:sed esset incidere in opinionem antiquorum dicentium principium esse ens actu scilicet aquam uel aerem.&α cui secundum Arist. non potest aduenire forma sebstantialis. Secunda opi. nio alia etiam propria affert absurda. Ait enim inchoationes sormarum esse formas ipsas secundum essentiam. Itaque in materia aquae sunt secundum es F sentia omnes sormae quae inde possunt educi. Et ideo tractat. iij. cap. I s. Agens inquitJ non producit formam secundum essentiam, quia essentia iam erat: sed secundum esse. Videtur tamen contradictionem implicare,qudo essentia formae fuerit,& qu bd producatur secudum esse. Arguit enim sic. Essentia sormae ignis erat in aqua ante actionem ita
nis ergo peractionem ignis non pro .
uehur: na produci eli acquirere esse. ν bd si di eas ante habuisse esse essentiae,& nunc acquirere esse exilientiae. Arguitur sic Essentiam esse, est habere. esse exissentiae: manifestum enim est
125쪽
ante creatione mundi essentias rerum non fuisse.Quoniam uerbiain.& secuta
dum adiacens semper dicit esse existentiae.Tametsi concedatur ante creationem mundi petrum fuisse hominem,& hominem fuisse animal.Unde essen. tiae suerunt productae per hoc quod receperunt este existentiae in suis indiui duis. Non intelligo esse exilientiae esse rem distinctam abessentia: sed ad hune sensum, qu bd ab aeterno petrus fuit homo de homo suit animal squod elidicere, illa praedicata erant de essentia seb est; J sed per creationem Deus dedit
illis, ut ei sent. Et hoc suit producere essentias. Ad propositum ergo.Si sormae B sunt in m. t cria ante actionem agentis, non simpliciter producuntur. Et praeterea currit argumentum sicut contra
superiorem opinionem : quia tunc ille inchoationes, cum sint substantiae, sa-ciunt unum compositum subitantiale cum materia:& per consequens principium est unum ens completum, ut diiscebant antiqui. Et praeterea est tertiuargumentum,qubd secundum Albetatum non debent poni singulae inchoa. tiones singularum formarum indiui ditarum, sed una inchoatio pro omnibus eiusdem speciei, quia dicit solum
esse ne hoationem secundam essentia:&essentia omnium indiuiduorum eius C dem speciei est eadem. Hoc tame quodammodo eli alludere ad ideas Platonis Concedit enim linam inchoation Ecommunem omni u sormarum ignis,
quae nec est illa fornis,nec illa, nec ista singularis .vel si dicat,qubd est singula ris & indiuidua, non uidetur quomodo sit inchoatio plurium indiuiduarusormarum. Et quarto arguitur. Uel aliqua de nouo subilantia producitur actione agentis naturalis,qus prius noerat, uel non. Non potest Scere Albertus, qubdaliqua substatu de nouo producaturmam essentia formae secudum ipsum iam erat,ec per consequens nec forma producitur,nec aliquid sui, nisi
sagax, P. I producitia esse existenti
dillinclum . Hoc tamen salsum est, ut D modo dicebamus: quia non diit inguitur esse ab essentia tanqua diuersa res. Et esto dii lingueretur, non tamen est uera substantia: sed quodammodo ac cidens, seu actus subitatie, ut cap. . pr7
dicamentorum. q. r.dicebamus. Si autem nulla subitantia de nouo producatur,sequitur opinio Anaxagorae, quod generatio non est productio subliatiae . sed mani sellatio illius, quae prius latebat. Et.s .arsuit. Nihil agit, nisi inquatum et tactu ted formae non praesunt in materia secundiam esse actuale, ut vult
Alber. ergo non iuuant ad agedum. Et hoc argumentum currit colura possibilitates primae opinionis. Tertia opi 3 Opinio. nio non est impugnatu dipna: quia po- Enit formas subitantiales intens uas ad . modum accidentium. Intelligibile e nim non est,particulam sormae ignis latere in materia, ex qua postmodum fit persecta forma, nisi id fiat per modum intensionis. Quod tamen est manifeste
contra rationem formae substantialis: quarum persectiones consilunt in indivis bili, ut habetur. s. mera. text. Io. opinio.
In quo comparantur numeris. Quar- Forma corta opinio latius habet disputari inli roretiatu. bris de generatione di de anima: ubi examinabitur, an plures formae subita. tiales possint esse in eodem composio F
possibile. Et pro nunc arguitur ex intentione Arist. Forma quaecunq; subitantialis facit cum materia simpliciter unum, quod ei lactu ens: ergo compotatum ex materia & sorma corpore itatis
esset simpliciter unum: sed forma substantialis non potest subiectari simpliciter in eo. quod est actu ens hoc enim differunt forma substantialis & aecide talis quhd accidentalis aduenit comis posto subitantiali, cum quo proindem,n iacit unum simpliciter 2 ergo si in
materia praecederet forma corporeitatis, tunc forma ignis adueniens non esset subitantialis,nee saceret simpliciter unum cum priori composito. Hoc
126쪽
A enim argumento a it Aristotel. iii.
meta.tex. I s. aduersus Platonem,quod
si alia esset idea & forma animalis, de alia bipedis, une animal bipes non enset unum fimpliciter in homine. Et confirmatur. Si ignis non haberet ab eadem sorma esse corporeum & esse ignis, sed a diuerss, tunc haberet se, ut lac,quod alio accidente est album, &alio dulce: & per consequens corpus non esse genus ignis nec ignis pone retur sub eorpore in recta linea praed. a mentali sicuti album no est genus dulcis,nec ε conuerso. item ignis haberet duo esse substantialia s mpsi ei ter dillincia, puta esse corpus, & ei se igne: scutin lacte esse dulce, non est esse album. B Et eum ens dicatur ab esse, sequitura, ignis esset duo entia. Non est ergo in igne neq; in re aliqua naturali, nisi unica forma substantialis. Unde homo ab una anima rationali hiabet esse ens, esse substantiam ,esse corpus, esse animal, Seesse hominem. Sed de hoc alias. Est
praeterea argumentum contra istos Sepotissimum contra hanc ultimam opinionem, quia adhuc posita forma eorpore itatis, non explicatur quemadmodum forma specifiea, quae secundum se totam producitur, educatur de ui tute illius formae corporeitatis: quippe qilae non magis concurrit actiuε ad C generationem,quam materia ipsa. Et praeterea est mani sellum argumetum. Materia ex diffinitione Arist. ex ga. est
illud subiectusquicquid illiud sitJ quod
est perpetuu Sc subiicitur sormae, quae de nouo generatur, sed erat controuersa inter eum & antiquo'qubd illi opinabantur esse ens actu includens sormam Arist.uerb dicebat esse pura potentiam: ergo ponere sor mam corpore itatis perpetuam eum materia est ponere illud compositum ex materia&tali forma, esse subiectum formarum generabilium atquὰ adeo esse materiam.
Quod est manifestὰ incidere in opinionem illorum aduersus Aristotelem . Profecto argumentum secundam Arbstotelem integram sacit fidem aduer. Dsus sormam corporeitatis. Quarta opinio Commentatoris aliud habet
fundamentum. Di mensiones inter mi vi atas uocat corpus degenere quantitam. Sive quantitas distinguatur a subiecto, si ueno,nihil ad rem modo differt. Nisi quod perspicacior erit opinio te nendo quantitatem diu ingui a re quanta, ut tenet Commentator. 'ppella' ergo dimensiones interminatas quantitatem extendentem matellam abstrahendo ab hac Se ab illa magnitudine, quam specifica forma sibi determinat. Enimuero ut materia de se est in diis rens ad quan cunque formam,ita de se habet indifferentem quantitatem, ad Equacunque extensionem: saltem circa quantitatem orbis lumae sub quo uni
uersa generabit . a continentur. Et haequantitatem uocat dimensiones in te
minatas: quia extensio eii secundum tres differentias positionis,scilicet longum, latum,& profundum. Hae autem dimensiones terminantur postea ab agente secundum existentiam formae introducendae. Fundamentum Commentatoris ponentis istam quantit rem perpetuam in materia, est hoe. Diuisio numerica indiuiduorum oritur ex hoc, quod diuersae formae in diuerusis partibus materiae recipi uturi differt Fenim numero forma unius ignis a sorma alterius, & per consequens totus ignis, a toto igne, quia haec forma recipitur in hac portione materiae, de illa in illa: diuiso autem materialis
non est, nisi ratione quantitatis: ergo materia intellecta ante omnem so mam habet suam quantitatem. vnde Commen ator non ponit dimen- sones interminatas, ut forma educatur de potentia materiae, sed ut fit causa indiuiduationis formarum, ut uidere est in libello citato de si b- stantia orbis . Unde Scotus de alii
ponentes sormam corporeitatis coarilam materiae, subsequenter habent ponere istam quantitatem ec
127쪽
uidetur applaudere huic opinioni, nisi
attente legatur. Attamen. I.p.q 75arti.
ad seculum argumentum,& in quε-stione de anima .arti . s.& alibi sipe mani sellat opinionem suam aduersus Comentatorem. Et qubd in uia S. Tho. opi nio Comentatoris sit salsissima, est
mani tellum argumentum. Accidentia subiectantur in toto composito,quantitas et laccidens: ergo est in toto composito. Et per consequens in materia, ante omnem formam cogitata, nulla
est quantitas, nullaeq; subinde dimetiones interminatae. Sed in quacunque B uia,si teneatur quantitatem distingui are quanta, sui q. a. de quantitate dixi mus suisse opinionem de Aris de uero similioremJeli quoq; salsa. Accidens enim praesupponit esse simpliciter in subiecto,in quo est: sed quantitas est accidens: ergo siue insit composito, siue materiae primae, non potest illi inlisrere,quin prius, saltim natura,sit: de cum materia, ut dictu est suapte natura non habet esse subitantiale nisi per forma, fit, ut prius salte natura, materia habet esse per formam substantialem, quam recipiat quantitatem. Et confirmatur manifesto argumeto. Aut in equo sunt duae quantitates realiter distinctae, alia C perpetua, qua materia ell quata,& alia producti a generante equum: prim una non eli credabile: una eni numero qualitas suis est extendere omnia,qus sunt in eodem supposito. Si aute est unica, tunc uel generans equum nullam producit quantitatem,quod abliardum es set dictu, cum alias omnes dispositio nes equi produxerit: aut si quantitate produxit, non erat alia perpetua in materia. Et confirmatur secundo praeterquam quδd ponit aliquod incorruptibile distinctum a materia cotra doctrinam Aristadhuc peius errat quam su-Periores,in hoc,qubd eum illud sit a didens,non potest cum materia facere
patria car rer se. Item nec illud a bdens potest conseruari consideratum I
ante omnem form mrnam materialicet sit primumdabiectum omni u,quae sunt in supposito tamen forma est,quae dat esse materiae & toti com posito, &quae accidentia omnia suppositi co seruat. Et tertio arguitur, etiam si quantitas credatur non distingui a substantia,tanquam alia res, materia tam e nullam habet naturaliter extensionem, nisi tanquam dispositionem formae sub stantialis necessariam ad generation ε&conseruationem eius quaecunque enim forma determinat sibi certa qualitatem, ut .q. .elucidatum est ergo in materia per se considerata nullae sunt interminatae dimensiones. Ad argua Ementa aliorum, quae tangunt eductionem formς de potentia materas,respodebitur in fineqnaellionis: sed ad argu mentum Commentatoris respondetur cum S.Tho.locis citatis, qubdin materia nulla est quantitas praeter illam . quae generatur ab agente naturali ad introductionem formae. Et dum arguit,
principium indiuiduationis formatuest diuisio materiae per quantitatem, conceditur adhunc sensum quod illae dispositiones numero in hoc loco, in hoc tepore, in hac parte materia sunt
causa ut producatur haec numero sor ma. Negatur ueruntamen contraria,
cum infertur, quantitatem esse perpe Fluam in materia. Sed ama. v. g. equi prius natura dat materiae & composito esse substantiale, mox esse corporeum,
deinde esse hoc animal,& poliremd esse huius speciei. Et in illo priori, quo
dat esse corpori, intelliguntur di me sones terminatae adesse huius animalis. Itaq; solum natura dimesiones praecedunt esse equi. Hoc est dicere . Quia hae materia habet has dimensiones: recipit formam equi. Sed de hoc alias. Si igitur in materia nihil eli praea Artiescisiter ipsam, de cuius uirtute edueatur dua, Arma, edocere restat in hoc secundo
articulo, quidnam sit sorma educi de Potentia materiae. Enimuero qui diacuat
128쪽
A eunt aliquid praeexistere in materia utcunque exponunt eductionem formς de potentia materiae illo tamen seciuis, cum materia nullius sit activitatis, Npassiuὸ recipere forma non satis ell, ut forma educatur de potentia materiae ut ante quae ilionem arguebamus de animali rationali disiicile iudicant doctores hane eductione explicare. Iuniores quida ad dispostiones accidentales materiae recurrunt dicentes: forma educi de potentia materiae, idem esse,quod sorma produci in mai.Οpinio. teria certis dispositionibus disbosita, tuae naturaliter ordinantur ad talembrmam, sine quibus forma no produB ceretur. Et ad argumentu de anima rationali respondent, * illae dispositio nes embrionis non ordinantur ex sua natura ad anima rationalem. Obidq; ut aiunt nec introductio formae in materia tequitur ex natura dispositio nis materis sed ex pacto diuino. Deus
enim pepigit inqui ut positis dispositionibus introducere anima . Et ideo subinde concedunt,p istae dispositiones nihil prorsus agunt ad introductione animae rationalis potius,quam aliae alterius speciei, sed Deus eodem modo posset producere animam cum
aliis dispositionibus, sicut eu illis: nisim ex suo beneplacito hoc facit: qui ac ira pepigit. 'Sed reuera doctrina hse nihil pertinet ad philosophiam naturalem. Nam ad pactum de beneplacitum dei appellare, eli rerii naturas tollere. Et quanquam natura a Deo depedeat laquam a prima causa, nihilo ininus res naturaliter agunt Deo generaliter eo currente modo ut ita dicam necessario, ac si non esset causa libera. Atqui quando causas impedit naturales,illud est miraculu. Ad propositu ergo argueretur. Quemadmodum positis dispositionibus lembrione ad introductionem anime rationalis posset Deus de potentia absoluta n O producere anima, vel illam e si aliis dispostionibus producere di coseruare taomnino positis susscientibus dispositionibus ad sorma ignis in ligno posset illam non producere uel alia quancunque producere nam vi q. dictu est, potest Deus supra naturaliter sormam quan cunq; in materia cum quibuscunque dispositionibus conseruare & conuerso, sicut esset miraculupositis dispositionibus ad forma ignis non subsequi formam ignis in mare ria, ita esset miraculum,positis dispositionibus sufficientibus in embrione non subsequi anima rationalem, ergo dispositiones ad animam rationalem, ita naturaliter disponunt ad introductione animae rationalis,sicut disposi- Etiones ignis ad introductione formae
ignis. Et confirmatur .Homo ta proprid generat hominem, quam equus equum,alias non esset ita proprie pater, quod est absurdum: ergo ita natu- raliter virtus seminalis hominis attingit generationem hominis,quam virtus seminalis equi generatione equi de per consequens ita naturaliter at tingit introductionem animae in m a teria. Et confirmatur secundb. Si di .spositiones non attingunt naturaliter introductionem animae rationalis in materia,sequitur st nec naturaliter ea conseruant in materia: sed ex pacto diuino conseruatur. Et eadem ratione
medicinae quae adhibentur infirmis, Vnon conseruarent naturaliter vitam,
nec mors esset naturalis: sed solum esset pactum diuinum conseruare quandiu vellet. 'Secundo modo posset di- i. opinio. ci,st formam educi de potentia materiae est dispositiones attingere non solum ad introductionem: sed ad productionem &simpliciter adesse formae. Habet i; iste modus probabilitatem: na re uera ita est,st dispositiones ali rum sermarum attingunt productio nem earum: non tamen dispositiones animae rationalis. Attamen ὸispositi nes teneant se ex parte causae eis cien- tis tanquam instrumenta quibus ca
si essiciens generat, hoc potius est sor
129쪽
A nram produci uirtute agentis naturalis,quam educi de potentia materiae. Educi enim de materia designat printer eoncursum agentis, aliqualem cocursum materiae.
Nonnulli thom illae dicunt formam educi de potentia materiae nihil aliud
esset quam formam actu recidi in materia, quperat in potentia receptiua materiae, sed animam rationalem dicunt non recipi in materia: quia intellectualitas repugnat materiae. Hoc tamen non ben E intelligo e quoniam eam anima stactus corporis physici die. x. de anima tex. 6. negari non potest, quin uerE recipiatur in materia.
B Vnde quandiu est in corpore intelligere non potest , nisi dependenter amateria: utpotὸ per conuersionem ad phantasmata.
potentia expositionibus, quid sit eduei deniateriae potentia materiae scrutandum est ex quid sit . significatione ipsa nominum e quae ubique magnam habet energiam ad explicandam naturam rerum. Igitur eum educi idem se, quod extra dii ci. i. inde extrahi,ubi prius erat, educi aliquid de potentia materiae quod t.
o significauit. Sanct. Tho. est actu id
fieri,quod prius erat in potentia ma C teriae. Et quia omnes formae tam sub stantiales,quam accidentales generabilium se corruptibilium, praeter animam rationalem, antequam actu sint, praeerant in potentia materiae,uel suis Diecti, ubi recipiantur,fit, ut quando producuntur, educantur de potentia materiae.Sed quia anima rationalis no praefuit in potentia materiae, non educitur de potentia materiae.
At uerb declarare restat, quid est sorma praeesse in potentia materiae, hine enim res illa pendet. Respondetur, qu bd sorma esse in potentia materiae, nihil aliud est quam dependere in fle.' ii Messe a materia in genere causae r
. eeptiuae&passiuae .. . per causas esset entes explicati potest.En Imuerb Dinter alios modos, quibus Aristote. . huius rex. 23. docet aliquid esse in lio, unus de praecipuus est, esse in illo tanquam in causa. Erat enim mundus in Deo antequam fieret. s. in virtute productiva Dei: id omnia generabilia sunt illo modo in sole: &fructus in
seminibus: dicitur namque, cum nux subtus terram conditur, illic esse arborem: Se in semine est animal. Atqui in moralibus dicimus in potestate alicuius aliquid esse, quia illud sacere potest. sicuti dicimus in rege esse uitam illius, qui meruit mortem. Eodem ferme modo aliquid esse in potentia materiae,nihil aliud eis, quam dependere Ea materia in fieri Se esse: non quidem in genere causae efficientis, sed in genere causae materialis: quod est genus causandi passiuδ. Et quia omnes la
mae, praeter animam rationalem, fiuneti sunt dependeter a materia, optim Edicuntur esse in potetia materiae: atq; adeo inde educi. Sed quaereret qui Lpiam,cum anima rationalis producatur positis dispositionibus in materia,& no aliter: veluti producitur forma equi, unde arguitur non dependere a materia 3 Respondet,st quicquid Arist. de hoe senserit, quod altioris est negocij disputare, ad libros de anima pertinentis lunae in nobis fidei id certo re. Puelauit.Credimus .n. anima per se se silere. Quod elt dicere suapte natura in suo esse non dependere a corpore. Enimuero, ut q. prscedcti dicebamus, non est dicendum animam esse perpetuam, eb solum qu bd adeo conseruatur, scuti pollet sorma equi pei petuo
conseruare: esset. n. hoc rerum negare naturas. St. n.equum aut eius formam
perpetub Deus conseruaret, miraculum esset, & supra naturam rerum: Pautem anima rationalis duret sine eorpore, sua natura est, velut est natura
angeli, ed quhd eli immaterialis. Sed sorin salis uniuersi , cum sine miraculo esse non possunt nis in corpore fit,
130쪽
ut naturaliter dependeant a materia. Et cum eodem modo se habeat res ad
produci,sicut ad esse, fit, ut forms aliqdependeant in fieri a materia: anima uerb rationalis minimε. Et hoc est sormas alias ante earum productionem prsesse in potentia materiae: rationa. lem uerb non. Et inde sequitur, quddaliae producuntur a materia depedenter,quod est dicere materia suo modo
concurrente ad esse formae: antina uorb rationalis producatur non concumrente materia ad eius productionem. EX His ergo colligitur conclusio exceptiua, qua ad titulum quaellionis respondetur. Omnis sorma generabilium , praeter rationalem educitur de potetia materiae. omnis inquam tam substantialis quam accidentalis, pr sterformam coeli: quod neutiquam est generabile. Qubd aliae formae praeter rationalem educantur de potentia materi ρ, est sententia Arist. in hoc tex. 78.
ubi ait res non fieri ex nihilo , sed exente in potentia qualis est materia. Et copiosius hoc disserit. I .de generatione, tex. II .& infra: ubi qu stilo h se tractari etiam solet. Et ratio, ex iis quae dicta sunt, colligitur sub tali forma. Omnis forma, quae in esse dependet a materia, fit depedenter a materia: sed omnis forma generabilium, pr ster ratio. nalem, in esse dependet a materia: ergo fit dependenter a materia:quod est educi de potentia materiae. Maior est nota, quia cum fieri sit esse acquirere, unaquaeque res, ut habet esse ita fit:&per consequens quae dependet in esse,dependet etiam in fieri. Et minor
patet ex superius dictis. De animae uerb .pductione quid senserit Arist. nondum satis exploratum hibent interpretes. Tametsi mentem, qtiae est pars intellectiva animae mani sesse asserat esse a materia. i. inde pendentem: ut patet. I. de anima rex. 6s.& li. 3 .lex. 2 o. Se copiosius. a.degene. animalium .c. 3. ubi animam vegeta.
tiunn rc stastiua ait educi depotctia
materiae, intellectu uerb uenire de so- Dris .Quapropter nisi fiet sis illa cometatoris audiatur ponentis intellectum rem esse distinctam ab anima, quem anima corrupta perpetuo, inquit, permanere, certum est Alist. posui Lia animam perpetuam. Quod si esὲ perpetna, tunc sicut in esse non dependeta materia, ita neque fit dependenter a materia, & per consequens de eius potentia no cducitur.Sed hinc sumitur magnum argumentum, secuom ipsum fuerut etiam animae a parte ante perpetuae: quia nondum nouit a solo Deo quicqua creari posse. Qua de causa intelligentias potuites
se perpetuas: nepe quaecuno possint Eper generatione fieri, non uidit quomodo aliter fieri possent .Hanc tamen
quillionem ad primum M'; de anima
reponamus.Supponimus tamen nunc
ex fide anima rationalem naturaliter esse posse sine corpore, εο tuc facimus argumentum. Nulla sorma, quae iaesse non dependet a materia, depe det ab illa in fieri: anima rationalis nodependet in esse a materia: ergo nec quando fit, educitur de potentia materiae . Qubd siquis arguat animam rationalem dependere a corpore. Naquandiu dispositiones sufficiunt animam conseruare in corpore,durat uiata quibus dilleperatis, sequitur mors. F Respondetur differentiam esse inter animam & alias formas, si anima quidem conseruatur a materia & suis dispostionibus, non simpliciter, sed ea
ratione,qua corpus animat: quia non
poteli corpus informare nisi tu talib. dispositionibus. Et ideo dispositiones
concursus matellae attingunt quidem ad introductionem animae in corpus . sed non ad productionem. Et aequa ratione conseruant eam in corpore: notamen conseruant simpliciter:quoniaseparata naturaliter manet. Reliquae
uerb formae non solu dependent a materia quantum ad informationem .sid .