장음표시 사용
91쪽
a post liuid erit maior raritas. H dicendum eli .s raritas, uerbi gratia ut unu, est minima, sub qua non potest conseruari aqua: & minima, sub qua generatur aer. Et sic saluatur, et illud initans transmutationis aquae in aerem est primum initans non esse aquae & primum esse aeris,ut docet Arilloteles octauo huius. Eodem modo si aqua per condensationem conuertatur in terram,
danda est minima condensatio sub qua non potest conseruari aqua,quae est minima, sub qua generatur terra. unde sequitur,s, qui admittunt maximam densitatem,sub qua conseruatur aqua, di maximam raritatem, sub qua con.
B seruatur aer, non philosophatura priori ex prinei piis & naturis rerum .sed is
Idm . posteriori inserendo sophistica
inconuenientia: quae pro libito & fin- sunt de dissoluunt. gQubd si quis a
guat. sicut augmentum caloris in homine, & augmetum densitatis in aqua non terminatur intrinsecE per maximum quod se sed per minimum quod
non: ita terminetur augmentum quantitatis. Respodetur quod augmentum quidem, quod fit a forma naturali per nutritionem,illud quidem terminatur ad maximum c sed illud quod fit uia corruptionis per inflationem,iam dictum est non terminari, nisi per minimum quod non . V T. aetius demum articulus positus est in disputatione de minimo naturali. De quo sunt duae opiniones. Prima est Scoti in x .senten. distinctio x. quaest. s. negantis simpliciter minimum saltem in homogeneis, nam in aeterogeneis puta in umentibus id negare non potest. Non enim solet, negat minimum ad hunc sensum,st tesnon terminentur ad paruitatem per mi nimum quod se nam hoc non esset
adeo improbabile sed negat smplicia
ter terminari quo ad parilitatem, aut per minimum quodnc, aut permaxi- mu quod no. Ait naq; nulla esse quancunq; eius pars possit per se subsistere, sed soldm,inquit,in rebus animatis posuit Alisto. terminum augmenti di doerementi a.de anima. Opinio haec inhoe sensu est prosecto singularis, nam siue per minimci quod scis ue per m ximum quod noninullus est,qui neget res terminari qub ad paruitatem. RG spondetur ergo ad quaestionem quinq;
conclusionibus. Prima. Substati* uniuersae tam uiuentes & aeterogeneae, si elementa & alia mixta homogenea terminantur naturaliter quo adparuit tem .Concluso imprimis de animatis a nullo, neque ab ipso scoto negatur, nam organiratio, quae requiritur in uiuentibus, etiam in plantis conseruatinequit naturaliter sub quacunq; quantitate: neque enim homo, nec equus, nec oliuatam parua esse potest naturaliter ut granum sinapis.Sed qubd uera etiam si generaliter de omnibus . saltem apud Arist. non est dubiu: qui p. pE qui in hoc text. 3 8. expressE ait contra Anaxagoram, quia ex min; ma carne non est separabilis caro. Neque re sponsio Scoti uidetur plenὶ satisfacere,dicentis stad intentionem philos phi satis est, st deueniatur ad tam pariuam carnem, ut de illa non possit s parari aequalis pars illarum quae sep ratae sunt, cuius oppositum uidebatur sequi ex opinione Anaxagorae: non t men inquii i egasset Arist. quin a quacunq; carne sit separabilis aliqua portiuncula semper minor & minor. Non inquam satisfacit solutio, nam Aristo. duas inter alias iacit lationes contra
guerat de partibus, quae separantur,qubd non poterant semper esse min res & minores, quin daretur terminus paruitatis illarum, & per ςonsequens, si segregatio procedit in infinitum, dantur infinitae partes aequales in carne. Postea in tex. 38. arguit de illata re,qua fit separatio,quod etiam te minabitur quo ad paruitatem, ita ut
tam minima isnis , quin M. exilla nihil esset pr sus separabi ne
92쪽
A posset proteriae licere Anaxagoras, s saltem a quolibet sine termino potest aliquid separari. Fateor, ν Ar illo. non fuit solicitus de termino paruitatis per
minimum quod sic , aut per maximum quod non . Neque de ista differentia terminorum usquam meminit.Sed tamen expressE uoluit, quod saltem termina renturqub ad paruitatem. Et licet posuit exemplum de carne &osse: idem
intellexit de aqua, de qua facit illic
mentionem. Et confirmatur ratio au
thoritate Themistii, Sc omnium expositorum Aristo. de prssertim Commentatoris hic&lib.6. commen ia.&69.
N alibi taph. B Et secundb. Experientia videtur quodammodo illud probari.videmus enim, quod per maximam contritio
ne, aut contusionem res corrupuntur,
ut triticum in moledino, cu fit farina, forsan mutat speciem,quia sub puluere non conseruatur triticum. Et apud
pharmacopolas per nimiam contusionem simplicium ad netenda emplastra res corrumputur: quia no possunt sub tam parua quantitate conservari. Tametsi sorsan hoc non fiat sine aliqua μ' alteratione. Secunda cocluso. Nihil repugnat res terminari s minimu qd se, saltem quh ad generationem,ita sdetur minima quantitas, quae requiri- C tur ad generationem ignis, iit submianori no possit generari, & minima, qu grequiritur ad generationem aqus, de sic de aliis. Conclusio eli Comment
probatur. In aliis dispositionibus datur minima,quae requiritur ad generationem,ut dictum est in articulo sup riori, ut minima intensio frigiditatis, qui requiritur ad introductione aqui, minima densitas, &c.eo-res incipi ut esse per primum sui esse :& ideo illud initas, in quo minima est dispositio,est primum instans esse rei:ergo eadem ratione dabitur minima quantitas,quq quiritur ad generatio m. Elc-
fir.sicut secunda conclusio sit perioris Darticuli: quia essentialis persectio serimae terminatur intrinsecἡ & posti M.
ergo & qualitas,quae requiritur ad generationem. Tertia concluso. No datur minima quantitas in corruptione reru, quae fit iacimta ordinem n turalem,sub qua res potest conseruaria Probatur coclusio ex dictis in seperiori articulo. Quando aer per condens tionem conuertit ur in aqua, no est da
bilis maxima condensatio, sub qua posconseruari, alias si continua esset con densatio,illud inflans , in quo esset illa maxima condensatio, puta ut duo, es set ultimum esse aeris, etyo eade prorisus r5 ne non dabitur minima quanti Πtas, sub qua pol conseruari aer: nacuper eodensationem semper fiat minor aer,daretur eadem ratione ultimii instans esse aeris. igitur sicut datur minuma condensatio, sub qua non p6t esse aer ta datur maxima quatitas,sub qua non potest conservari. Semper enim obseruandum est, illud instans modium trasmutationis est primum instas esse rei, quae generatur, deprimum noesse rei, quae corrumpitur. Et confit matur conclusio praesertim in uiuentubus,de quibus dictum ellis non datur minimum temperamentum, sub quo possunt coseruari, alias desinerent esse per ultimum sui esse, sed datur minimum distemperametum , sub quo non ςeonseruantur.Tunc sic arguitur. Cum
homo corrupitur per diminutionem caloris, non datur minimus calor, sub quo coseruatur, sed maximus, sub quo non eoseruatur ut desinat homo,niri per ultimum esse, sed per primum non
in ergo eadem ratione,si corrumpa- . tur homo per extenuationem & conia sumptionem per maciem,non dabitur
minima quantitas, sub qua potes coni seruari, sed maxima, sub qua non potestconservari. Et haec concluso,quae ex propriis principiis naturalibus: a priori procedit, notanda est ad dissol-
. uendum mille sophismata,qus fiuiuis D a materia
93쪽
Λ miteria deminἰmo: Non enim sequiatur, quod si requiratur minima quantitas ad generationem. detur etiam mini ina, quae sussciunt ad conseruatione. flia quo multi falluntur: plus enim exigitur ad generationem, quam ad conseruationem. Et hinc Aristo. elicuit illam regulam, qu bd res permanentes incipiunt per primum sui esse, Se des. nunt per primum non esse. 'Qubd si quis in contrarium adducat aut horitatem Aristo. qui ait per uiam separa tionis deueniendum esse ad minimam carnem a qua nihil est separabile. R spondetur, qudd ipse non concessit incorruptionibus naturalibus deuenienm dum esse ad minimum sui statim amplius explicabimus 3 sed dixit, si cum res terminentur quo ad paruitatem :s per impossibile daretur per illam s
parationem Anaxagorae, ut perueniretur ad minimam, nihil ab illa poterit separari. Illi tamen non est illi e cura neque alicubi suorum operum de hae differentia, siue per minimum quod
sic, siue per maximum quod non res terminentur. Neque S. Tho m. neque antiqui expressam unquam memoria
fecerunt huius differentiae de minimo quod sic, aut maximo quod non , sed posteri illam inuenerunt. Et ideo tindicandum est de illa secundum dictac Aristo t.in aliis locis & secundum naturam rerum. Et cum R. huius generali ter dicat quM res permanentes incipitriat esse per primum sui esse, de des nunt per primum non esse, hinc colla. situr quod datur minima quantitas in inceptione, di maxima quae non, in destione . a. conela. Q'arra conclusio. De potetia Dei
absoluta res non terminantur qu, adparuitatem , nec homogenea nec aeterogenea nec per minimum quod ric, nec per maxῖmum quod non: sed Deus potest per miraculu conseruare quan-cunque rem stib quacunque minima quantitate, Ze sub quacunque minori r
in Puncto. uoc patet manifestissim P desaeratissimo corpore Christi in D
sacramento altaris, quod totum cum
sua quantitate est sub qualibet particula, Se sub quolibet puncto holitae:&per consequens quodcunq; aliud animal, Se a sortiori quacunq; aliam se stantiam potest conseruare sub quacunque uoluerit quantitate. Verum est tamen , qu bd conseruando homine sub quantitate grani sinapis: de maxime si conseruat et in puncto,sicut sacramentum altaris, non pollet exercere op rationes uitales. Quod non est praesentis Io ei disputare. Quinta eonclusio. s. condi In accidentibus uero non datur minimum nec qud ad intestonem, nec qub Ead extensio item: licet sint, qui contra- rium opinentur. Probatur. Cu igni ainplicatur Iignum, incipit calefieri permotum: ergo ficuti motus localis incipit per ultimum non esse, ita de alter tio incipit per ultimum non esse. Itaq; nune est calor in igne, & immediato pol l hoc erit calor. Tunc ulterius. In his qus incipiunt per ultimum no esse, non datur minimum qu bad incepti nem, sed quocunq; in stati dato, in quoeli motus, ante illud iam erat motus: ergo eadem ratione quocunqne gradu caloris dato extenso per aliquam partem ligni prius fuerat extensus per minorem Pa item, di per consequens non datur minima extensio. Et quocunque S gradu dato intensionis ante illum suit minor intensio, N percosequens nee datur minimum intensionis. Nec et eadem ratio de forma sibilatiali, nam sorma substantiali, requirit determ 1 latas dispositiones, accidens uero no,
sed ignis per ultimum esse non incipit N exiccare di calefacere lignu, & calefaci edo exiccat, Nexiccado calefacie. C o M τ η A primam conclusione occurrit statim argumentu ex s.coclusione superioris articuli. Ignis de alia homogenea non terminaturqubadaugmentu ex natura sua, nisi Spo dinem uniuers: ergo nec terminantur quo ad decrementu in paruvate. .
94쪽
A gatur tamen eonsequentia, alia est enim ratio de augmento,& alia de paruitate: nam ignis propterea semper - crescit quandiu combuli ibilia adhibe-
tur: quia illaeti augmentatio impropri Edicta per appositionem ab extrinia seco nouae materia , in quam introdueitur noua pars formae: sed tamen quo adparuitatem determinat forma certam exiesionem: sicut determinat alia accidentia, quae requiruntur ad eius
ii Sed pterea arguit Scotus ad probandum quod res homogeneae non terminetitur 'ub ad paruitatem , nec per minimum quod sic. nec per maximum B quod non. Diuidi in partes conuenit rei cuicunque ratione quantitatis, ut patet in praedicamentis cap. de quantitate Se s .metaph.tex. I 8. ergo Cui cun que competit quantitas, conuenit etiadiuisio: sed minimum naturale habet quantitatem eiusdem rationis cu ma-- ximo, eruo est diuisibile in partes sicut de maximum, Se per consequeus dabitur pars separata minor illo. Quod si
dicat, diuisionem repugnare minimo ratione sormae naturalis: contra. Diui fio est propria passio, quae consequitur quantitatem , ergo cuicunq; repugnat diuisio , repugnat de quantitas: uel si non repugnat quantitas, nec repugna-C bit diuisio. - . l
In primis pro hoc argumento de
omnibus subsequentibus, ne uera Philosophia cum casibus,metaphysicis misceatur, adnotandum est, quod minimum naturale uix, aut nunqua proseisto contingere potest naturaliter, nee in generatione rerum, nec in coinruptione, nam in generatione, cum
ignis,ueibi gratia generat ignem ex ligno non potesHieri talis applicatio, ut minima pars disponatur ante alias, sta applicatio fit simul per multas partes, quae sinui disponuntur: Ze per consequens nuquam dabitur minimus ignis
in ligno. Et praeterea qui, ignis nihil lassi minat, nisi uestilo sibi materiam,
&sic non generatur minimus ignis. Et Din generatione animalis semen simul disponitur totum sc forma introia ducitur uel in toto animali simul, uel in magna parte illius. Et eodem modo in fine corruptionis ligni non datur minimum lignum, sed bona pars ultimo simul inflammatur, Se a fortiori quando corrumpitur animal per extenuationem , antequam ueniatur ad minimam quantitatem uel maximam, quae non , corrumpitur temperamentum animalis, & per consequens animal.
Sed admittimus istos casus metaphysicos, si per impossibile Deus abscinderet unum minimum naturale aquae,
aut ligni, di relinqueretur suae na. E
Secundb notato quantum ad Scotum, qu bd si solum uellet probare, in
non datur minimum naturale, quod sufficit ad conseruationem formae, hoe facit E daremus illi: ut diximus in te tia conclusione. Nec credo Aristo sol licitum fuisse, si res terminentur per minimum qu bd se,aut per maximum quod non . Sed tamen uult probare Scotus, quod nullo modo terminentur quo ad paruitatem. Itaque digitalitas aquae, aut ignis nec eliminima,quae Potest esse, nec maxima, quae non potest
esse, sed potest esse ignis subduplus per se, di subquadruplus:& ita in infini- Frum : quod celtὰ eli falsum . Et ideo disputationis gratia damus illi, quis dd g talitas sit minima aqua. Et ad eiu argumentum respondemus, ut ipse respondet, quod licet ratione quant talis non repugnet diuisio, repugnae tamen ratione forins aquae, quae noli
potest esse naturaliter ab minori quantitate . .
Et ad replicam respondetur,quod diuisio ad hunc sensum est passo quantitatis, quod extendit partes subiecti
in quo est faciens parte esse extra partem, & hoc etia conuenit minimo motamen ad hunc.sensum, Usubiectum
95쪽
A &non idiuidi. et praeterea rei pondetur psi hoc minimum aquae ex utraque parte haberet sibi unitam aliam aqua, tune posset diuidi in quocunq; eius puncto. Et per hoc solutiatur secundum eius argumentum, ubi ait ,quba non eli intelligibile, qu bd aliquid fit quantum, quin pars eius sit minor toto existens in toto, nisi daretur aliqua pars in puncto indivisibili. Respondetur inquam, quod ponentes minimum non negant, quin quaecunque pars minimi sit minor minimo, neque
fingunt aliquam esse indivisibilem:sed sol sim dicunt quod non poteti s eparas ta per se subsistere. Et ad aliam confirmatione, quam facit, uidelicet, quaelibet pars minimi homogenei est eiusdem rationis cum toto, ergo si totum per se potelliu fistere, quaecunque pars per se potest subsistere negatur consequentia, patet in partibus coeli, quarum nulla potest
her se subsistere. Et est praeterea smib
in partibus animalis, quae certe lane eiusdem rationis ad huc sensum, qubdeonstant omnes ex eadem materia,&ex eadem fornis:& tamen abscissa ma
nu non potest subsistere sub eadem forma: quia statim corrumpitur: eo qubdforma non potest animare illam materiam in qua non est sussciens organi- C ratio totius hominis. Eodem modo dicimus, quod ab scissa pars minimi non potest per se esse ex desectu quantitatis, quam sorma naturalis requirit. Hinc item selu tu rellat aliud eius tertium argumentum, quod facit in quirens utrum repugnet ab intrinseco partem minimi per te esse,an ab extrinseco r quia resistere non potest eo rumpenti. Responsio enim est, quhd hoc repugnat ab intrinseco : quemadmodum enim formae animalis repugnat naturaliter esse in materia, nisi fieorganirata, & cuicunque formae homogeneorum repugnat esse nisi eum certis dispositionibus, ita cuicunque
repugnat iacinia sub certa quantitate. Et ideo quodcunq; agens diuidens minimum corrumperet illud. Aliud facit argumentum maiorem tangens dissi
Sed prius arguitur argumeto cω De corrum uni contra ultimam solutione. Dato ptione mimia imo naturali, v. g. aquae applicetur nimi.
aliquod condensativum illius. Tunc sequitur imprimis, quod illud minimum designat esse per ultimusui esse:
nam cum per condensationem res esicitur minor, & condensatio sit motus, qui incipit per ultimu non esse,uerum erit dicere res modo no condensatur, di immediate post hoc condensabitur:& per consequens nunc est minimum, via immediate post hoc non erit Quod si id no habeatur pro inco uenienti in minimo, arguit sic. Corruptio unitas, ut patet I. de generatione, semper cit generatio alterius: sed ex illo minimo non pol aliquid generari: nam gener tio non potest esse sine aliqua altera...tione praeuia, di illud condensativum non potest per sola condensatione alterare minimum, ut generetur tam clibaliud sibi simile. vel detur si minimu, v. g. lignum diuidatur gladio,qui qui
dem non potest alterare minimu ad generationem alterius rei. Qubd si dicatur, i materia minimi informabitur tforma circunitatis, ut s sit in aere,eonuertetur in aerem. Tunc restat di cultas prima,qubd aei non potest ita ei id F
disponere materiam minimi ad intro-
dubione formae: & praesertim si illud
minimum est aqueum,quod coriumpitur per codensationem. Tunc enim cusorma aeris maiorem raritatem expostat, quam forma aquae, non uidetur quomodo minimum resoluatur in ae-rε.Atqui ut haec omnia suprema repli- ea eo firmentur,quid s illud minimum diuideretur in uacuo Horum multa dissoluuntur tenen do, ν non datur minima quantitas, quae lassicit ad conseruationem indiuidui Quod sanh eredo esse uerum, nam ut diximus de maximo, quod licet detur maxima qualitas
96쪽
ad qua Arma insita dis stione potest
peruenire,nihilominus quando con Pitur per inflationem prςter naturalem non datur nisi minima inflatio, sub qua non potest conseruari ita quando minimum corrumpitur per ex ted uationem aut codensationem, non datur iras maximum, sub quo non conseruatur.
Et contra hoc solum uidetur stare authoritas Aristo t. in hoc loco tex. 38. ubi ait, udd ex minima carne non est separabile quicquam . Ad quod tamen iam supra responsum est. Sed respondetur prsterea,qubd etiam dato minimo cauia disputationis,si corrumpatur per so-B um diuisonem, non sequitur, qud ddesinat per ultimum sui esse: nam illudai gumentum squo pede currit,si res de
te. minetur per maximu quod non . De.
tur enim,qubd maxima quantitas, sub qua no potest esse lignum, sit digitalis. Tune signato ligno digitali cu una quarta,applicetur gladius diuidens per modium, sequitur,quod definit esse per ultimum sui esse: nam medietas illius non potest separata manere, alias daretur minus maximo quod non: quod est ideinco ueniens ac si detur minus minimo.
Negatur nihilominus,qudd tunc desinat minimum per ultimii sui eci: quoniam illud lignum habet aliquam grosstiem quia linea in diuisibilis non datur separata) & per consequens diuisio fiet
C in tempore: atque adeo primum non esse diuisionis ei it primum non esse minimi. Quod si supernaturaliter diuidatur in intianti: tunc concedimus, qu Deus potest non solum minimum , sed uniuersum finire per ultimum sui esse. Et eodem modo respondetur de minimo,si admitteretur. Sed si corruptio fiat per condensationem, non ita facile respondetur nisi dicatur, quod ante co- de iationem requiritur aliqua alteratio,
puta frigefactio:& qudd datur minima frigiditas, quae lassicit ad condensationem: de illud instans, quo primo est illastigidita est primum non esse minimi.
sed re ista ut diximus de maximo sup
posito quδd alteratio de se non sussic Ia
rei corrumpere, nisi ratione condens tionis, uidetur,quod cum condensatio
incipiat per ultimum non esse, Sc quod in illo initanti adhuc minimum non.sit corruptum, di per consequens illud se ultimum esse illius. At si non admittatur minimum, sed maximum quod nosquod .v. g. sit digitaleJrespondet, quos non dat ir aqua per se, nisi maior quam digitalis: quae quidem potest eondens ri quoad usq; ueniat ad digitalitatem rde illud erit primum instans non esse aquae .Et in illa parua morula potest d, sponi ad nouam sermam. Alia inconis uenientia communia sunt, siue detur Eminimum siue maximum quod no. Respondetur ergo,qubd si illa eodensatio fiat ab agente,quod possit indueere sua formam, inducet illam : sin minus, reseruetur in materiam circunstantem, etias no posset tam cito disponere: quia ad diuisionem sequitur eorruptio necessa Ilo ex natura rei.Quemadmodum,s re mali subith abscinditur caput gladio , continuo subsequitur formaca ueris: licet gladius non possit disponere ad iulam :quoniam illa forma non introducitur ex intentione directa alicuius agentis sicut ignis corrumpit aquam,ut introducat suam sormamJ sed solum consequitur ad corruptionem alterius, ne detur materia sine forma. Et proportionabiliter dicatur etiam si minimum di- Fuidatur in uacuo. Si enim illud min mu,quod diuiditur,suerit animal, subsequeretur forma cadaueris.Sed si suerit elementum,aut lapis,tune dicendi , qudda ut subsequetur alia forma natu ra uniuersi id prouidente, aut non poterit naturaliter diuidi,natura uniuersi res stente, ne detur materia snesbrma. Nam dicere, qu bd restabit materias reforma, multb est maius in conueniens c Co M Ta A secundam conclusot εqua dictum est dari minimum in generatione rei naturalis arguitur se. Applicetur. . lignum igni, &st quantitas
digitalis illa,qui requiritur plene disposita
97쪽
A sita in ligno, antequam introducatur forma ignis, quae debet incipere i ligno
per primum sui esse. Et arguitur sic. In illa digitalitate non erit larma ignis antequam intentio caloris,ut octo,sit ex . t la per totam snam illa est minima, quae requiritur ad generationem ignisJ sed, ut in quinta conclusione assertum est,non datur mini iva extensio accidentis:ergo intensio, ut ocito, caloris prius fuit in medietate illius digitalitatis,qua in toto. Rursis cum intensione cathris,
ut octo,nulla alia serina potest esse, nisi forma ignis ergo exiliente illa intensione in medietate digitalitatis non erat illic serma ligni, nec alia serma, qua forv ma ignis: sed neque erat serma ignis ex delabu quantitatis, ergo tunc suit materia sine forma. Ad hoc prim b respondetur, quod ut plurimum ignis non generat ignem in aliqua materia,nis uniendo eam sbi. Patet inprimis de fiamma,quae nutritur sumo & aere. Non enim conuertit aerem
in ignem, nisi uniendo sibi. Idem patet de stuppa & ligno proiecto in ignem,
uni edo enim materiam ligni sibi infla inmat illam.Sicuti uirtus nutritiua animalis non prius tempore conuertit cibum in subitantiam aliti, quam uniat subitantis ipsius animalis. Et in tali casu no currit argumentum. Non enim ignis expe-- ctat disponere minimam materiam, in V qua introducat tarmam : sed quacunq; data prius ia uniuit sibi minork: N per consequens non datur minus minimo per se exiliens. Vel squod nequentius usu uenit simul aequaliter disponit multas partes materiae, quas simul inflammat. Si uero passum iit distans aliquantulum ab igne,ut si stuppa ponatur pedaliter distans ab igne,tunc uidetur currere argumentum: quia inflammabitur, Rec tamen unietur igni: uel si serro calidissimo, ubi tamen Grmaliter non est ignis, applicetur stuppa, inflammabitur :& tamen non unietur alteri igni, qui nullus erat. Respondetur nihilominus,qubd nec tunc poterit disponi in dietas minimi, priusquam aliae partes: Dquia eu ignis agens se extensus,di studipa sit extensa, necessarium est, ut uel tota stuppa, uel magna pars eius simul disponatur.Et ita conliat experietia,quod Gul totum inflammatur. Cum enim lignum non vult ardere, si supporantur paleae, simul inflammantur. Prosecto naturaliter uix posset dari ille casus, quo minima materia prius disponatur, qua maior pars: nam etiam semen ni malis prius disponitur totum,uel saltem non disponitur pars minor min: ma ant equa disponatur maror minima. in imo sunt qui credant sermam hominis non prisis inser mare partem, quam totam lmateriam. Quod non crediderim: sed a potius consentio multis medicorum,
qudd cor prius uiuit in homine & uitiam 5 moritur. Et ideo licet anima sit indiuisibilis, successiuε tamen animat totum. Et ita uidetur experientia compertum,qubd prius desinunt uiuere pedes. quam pectus. Sed de hoc alias. Hoc adimen susticit hic, qudd pars, quae incipit
uiuere,non est minima. 'Si autem mel daretur minimus ignis, serian ibi posset fieri talis applicatio stuppae, ut disponeretur minima eius qua tuas successiiue. utcunque autem id fuerit, admittimus disputationis Iratia, quod minima quantitas posset successu edia sponi. Et tunc respondere seri an quis ppiam posset propter argum et uni, quod quocunque instanti dato,quo est forma ignis in palo , ante illud erat in minori parte .poil quam ante illud intensio, ut
octo, erat in minori. Hoc tamen nullatenus sustineri pote ilin physica: qui
tunc ignis inciperet esse per ultimum non esse contra doctrinam Arillo te. huius. Et expresse contra Commen. q. huius commen. 3 i. ubi ait, quod primum in generatione est minimum
turale. Et contra mani sella rationem . na
larma ignis non potest incipe e esse in passis, nisi in illo in stati, quo incipit egeintensi caloris ut. s. quae est ultima eius
dispositio:&tilis latensio magi sestum
98쪽
i ea, quδd non inelpit per ultimum non cite: sed per primum sui esse: quis cuin
talis intenso fiat per motum,quocunq; in istanti dato, in quo non est in tensio, ut s. adhuc retiat aliquid partibile intensionis producendum, de perconi equens non immediat E post tale instans ei itin.
tensio, ut octo. Cum ergo intensio vi. 8.incipiat eb in passo per primum sui esst,sit,ue & forma ignis incipiat esse per idem primum sui et se. Unde manifest Esequitur, quod est dabilis certa quantutas materiae, in qua primo est: si non maior, saltem minima. unde tandem ad argumentum respondetur , quod quan uis accidens B ex natura suae pro dubitonis non determinet minimam intensionem , aut extensionem: nihilominus quia sorima substantialis exigit certam ex tensionem, illa summa intensio, quae requiritur ad introductionem formae et non prius est in parte illius minimi, quam in toto: sed quam primum est in parte per necessariam subsequentiam est extensa per totum ad extensio nem formae Cibstantialis ignis in toto minimo. Posτ haec subsequitur argumentum aliud, quod Scotus format aduersus minimum. Sequeretur inquit adpositionem minimi, quod daretur prisC mum in motu, id et primum ius lans ense formae subliantialis : consequens est salium: ergo. Probat minorem: quia si daretur primum esse formae in minimo, tunc uel in eodem instanti producuntur alia minima subsequentia de se augmentatio ignis in passo non fieret su cessive: quod est contra experientiam, vel producto primo minimo debetages expectare, ut disponaturalia materia eiusdem quantitatis, ut producatur secundum minimum: quo producto adhue deberet expectare, ut disponatur materia tertij minimi: unde sequeretur motum augmentationis non posse esse continuum: sed necessario interrumpi
ius, teneratione est uidere. D
mus, ut piobatu in eii, qu bd est neces sarium dare primum in motu,ideli primum initans ei se formae subitantialis in minimo, si tam subtilis elle potest applicatio, ut disponatur ante alias partes . Quanuis hoc non sit dare primum instans esse motus inuod expresse negat Aristote. s. huiusJ Enimuero generatio formae subitantialis non elimotus. Sed negatur tunc utraque pars
disiunctiuε scilieet aut quod in eodem instanti incipiant esse alia minima iubsequetuta , aut qubd agens debeat ex pectare dispositionem alterius aequalis materiae, antequam introducae for- Emam in secundo minimo. Tametsi in hae seeunda parte fuerint multi decepti , etiam Thom istae, concedentes
argumentationem non est e motum
continuum, sed fieri per minima, ueinfert Scotus. Et Commentator Die huius opinionis. s. huius commen. 13.& commen. 44. Sed prosecto non obitante eius & euiuscunque autoritate ille est in philosophia intollerabilis error. Et probatur manifestE, quia necessitas minimi solum est in inceptione formae, ut dicebamus, propterea qubd res l'rmanens incipit esse per primum sui esse. Et ideo necesse
est signare certam quantitatem mate. Friae in qua primo sit. Sed tamen postea in augmentatione cessat haecn cessitas : quia quaecunque pars materiae poli minimam , iam est unita praecedenti, &per consequens quantulacunque minori minima hasor motur, non datur minus minimo per se exiliens. Et praeterea id probatur:
quoniam si hoc est primum inllans
esse intensionis caloris, ut octo, intermino quantitatis primi minimi,
immedias post hoc ide gradus erit ultra illud punctum, & per cosequensim' mediaia post hoc erit ignis maior minimo. Itaque post hoc inflans esse mini
in aullii Gudabile instas quin ante i
99쪽
A lua erit ignis maior minimossit hoe est
admodum notandum in motu augmen
AD usi sus quintam conclusionem arguunt nonnulli tenetes,qudd poteti dari minima intensio & extensio.
Primo,quia accidens est propter substatiam:ergo cum sormae substantiales a terminent sibi minimam quantitatem, sequi Nisi quM etiam accidentia erunt terminata qud ad paruitatem intensonis extensionis,sicut arguit Aristote. in hoc loco text. 3 s. de toto ad partes, Psilotum est terminatum, etiam partes. Ad hoc respondetur,qubd argumen tum solum probat,qubdaccidentia r
B quisita ad introductionem formae suta
stantialis sunt terminata ad maximum& minimum, ut expostum est in conclusione tertia seperioris articuli, &modo i proxima inlutione dicebamus. Ita ut sorma non introducatur, nisi sit cum certis dispositionibus.Non tamen probat, quδd i motu alterationis detur
remississima qualitas prim b producta,
aut minima pars extensionis primo ca.
iida. Sed maius argumentum esset ex Ariaequi s. huius tex.69. generaliter dicitentia permaneutia incipere per primum sui esse:&cum qualitates sint e via permanentia uideturqubd incipiat per primum siti esse. Unde sequitur,
si in primo instanti esse qualitatis datur
remississima qualitas & minima extenso. Nihilominus respondetur, qudd Aristo doquitur solum de generationeti corruptione substantiae. Sed de accudente, quod producitur per alterationem,idem iudicium est,quod de motu. unde sicut in motu non datur primum instans esse, ita neque in qualitate, quae per motum producitur. Secus esset delu litaribus spiritualibus, & forsan de
ensationibus, si admitteretur illarum productio fieri in in stant ch quod producuntur absq; resstentia. Alterum argumentum est hoc. Applicatio agentis ad passum fit su egine per motum
ezo datur primum iactam applicati esse,ut se loquamur 'taqubdnune est ap D
plicatum, & non immediate ante hoc erat applicatum. Tunc in illo instanti producitur aliqua qualitas &non nisi remississima quae produci potest, erΩo . Pro solutione huius argumenti notaum est,quod sphera activitatis agentis nullatenus terminari potest intrinsece. sed extii sece.Volo dicere,quod si ignis potest agere per aliquid certum spactu, illud non terminatur per lineam,in qua potest agere & ultra quam non potest: sed per lineam, in qua no potest Se citra quam potest. Et ratio est manifesta: quia inectus agentis , puta calor productus ab igne di lumen productum a luminoso, producitur uniformiter ditar miter Ea summo gradu usque ad non gradum. Ita ut calor,ut octo,st in igne & no gradus sit in extremo spherae tuae activit tis.Et ideo in quocunque puncto est gradus caloris, adhuc ultra illud est remi L .sior calor:& per eonsequens sphera terminatur ubi prim best non gradus caloris:atque adeo ille erit terminus extrinsecus .Hinc sequitur,quam si passum est in illa linea,tunc incipit agens applicari ad passum per ultimum non ess e. Ita que nunc non applicatur & immediath post hoc applicabitur:& r er conseques nune non est calor in passo,& immedia post hoc erit calor: atque adeo post hoc non dabitur instans .in quo sit calor Fin passis quia ante illud fuerit remissior. Nec dabitur extensus per aliquam partem,quin prius fuerit extensus per minorem . Vnde ad argumentum conceditur, qudd applicatio fit per motum: sed
negatur con equentia,cum infertur, ergo datur primum instans factae applic tionis: quia quandiu sphera agentis est extra illa linea no facta est applicatio, sed quando non gradus agentis est primo in illa linea, tunc incipit applicari per ultimum non esse:& u circo in quocunque instanti postea est applicatum, te iam erat applicatum.' Hinc sequitur,qubdilla consequentia non ualis
daturintensissimus dura ergo datur remista
100쪽
A missismus, quia quodcunque agens agit a summo gradu inclusue usque ad non gradum exclusue. unde inluminoso,puta in candela , est summus gradus luminis: sed quocunque lumine dato in aliquo puncto spherae illum is natae,adhuc ultra illud punctum est tu.men remissis. 'Quod si quis arguatqubddatur minima exiesio albedinis , quia datur minimum nivis, quod potest per se sustinere. Resp6detur. qubdillud non est minimum albedinis, sed niuis: quia si albedo non potest ei se in minori subiecto,est ratione formς substantialis,qus non potest esse sub minori quantitate.Et praeterea poteit sorsan B dari & minima extensio & minima in. teso,tam albedinis,quam caloris quae posset sentirii sed tamen non minima,
quae posset produci in sibi ecto. Alia multa sophi sinata solent hic fieri, quae indigna lant physica disputatione. De
terminis autem potentiae activae de resstentiae,utrum videlicet potentia actiua ignis terminetur ad maximii, quod potest,an in minimum , quod non po- teli non est hie loeus dicendi, ne materias anteuertamus.subsequitur in textu Caput quintum.Omnes igitur, Zec.& caput sextum,&septimum usque
rerum naturalium sint contraria&tantum tria. P A R T a negatiu aprimi membri quaestionis arguitur prim5. Principia rei naturalis sunt substanthe, nam substantia ex accidε-tibus non componitur, ut Aristo. hietex. x. testatur: sed substantiae nihil est contrarium, ut habetur in praedicamS
tis.e de si tinet ergo hincipia
sunt eontraria.Et confirmatur.&prit ripia substantiae essent contraria, maximE essent forma de priuatio, nam materia, cum prius si sub priuatione, de desneeps sub forma, neutri earum est contrariaratverb forma te priuatio sunt eontraria, quia ut habetur in post praedicamentis, diuersa est contrariorum oppositio ab illa, quae est privati vh oppositorum, eo qubd contrarietas est inter duo post tua: ergo principia
non sunt contraria.' Et confirmatur
seeundd. Aristoteles in hae parte uidetur sibi ipse modis tribus e6tradixisset
ergo non est auscultandus. Probatur antecedens. In tex. t. dixit principia esse contraria .&in text. sa. assirmauit Sprincipia non esse aecidentia, & sibilantiae nihil esse eontrarium: quae m nisellE contradicunt: nam si principia non sunt accidentiassunt substantiae,&s substantiae nihil est contrarium, principia non sunt contraria.Item tex. 4 1. dixit contrMia non fieri ex alter utris ede inserius in tex. 4 3 .eontra, dixit unuquodque fieri ex tuo contrario , puta album ex non albo. Item tex. so. dixit principiasemper permanere in comI osto:unde sequitur non esse contraria . Etenim, ut cap. de quantitate dictum est, contraria repugnant in eodem subiecto. Seeundo orinei paliter pro , parte negativa secundi membri argui- stur. Aut principia esse tantum tria intelligitur de uniuersis principiis tam intrinsecis, quam extrinsecis, &ture sunt quinque, pura materia, forma, priuatio, essiciens, & finis: aut intelligitur solum de intrinsecis, & sic non sunt nisi tantum duo, puta materia Zeforma, nam priuatio non intrat compositione rei genitae, sed est solum ter minus a quo generationis. Et confir matur. Aut intelligitur de omnibu principiis tam per te, quam per a se dens,aut de principiis tantum per se. Si de omnibus,non iolum est unus ter. minus a quo, sed infiniti: fit enim alba per accidens ea quocunque non albo,