장음표시 사용
231쪽
plicat, qu bd sit infinite persecta. Nam
illa probatio,quam alii faciunt scilicet,u, si creatura sit infinita, illa esset Deus, certὰ non Γxplicat causam proximam di per se: ila plus requiritur, ut sit Deus, quam ut sit essentia infinita: quoniam ad infinitatem sussceret essentia illi mi tata in perfectione: sed ad hoc, quod si Deus,requiritur, qu bd sit inde pendens di habeat per se esse ex intrinseca ratio me sua & non ab alio .Et ideo ratio pro. xima quare non poteli esse creatura in . finita, eli,quia si ell creatura,recipit esse, & si recipit esse, habet limitatu esse ad certum gradum, ut homo ita eli ho mo quod nullo modo est equus, dec. i. 'A' polleriori uer, probatur infinitas V Dei hoc modo. Deus est per se causa omnium rerum: ergo est quodammodo omnia, ut enim , quod eil per se causa agnis, debet esse is r maliter ignis, aut quodammodo eminenter, ut sol,& qa est causa hominis,debet esse homo,&c. ita Deus, cum si omnium causa, debet esse eminenter omnia: esse autem non I osset eminenter omnia, si haberet esse imitatum ad aliquod certum genus,ergo habet esse illimitatum,quod est ei se
infinitum. Sicut oculus:quia uidet omnes calores, non habet limitatam natu .ram alicuius caloris: Sc ideo ut in prsdi C camentis dicebamus, Deus no ponitur in genere. Aliam probationem adduximus in lib. I. q. . ex modo producendi: quia uidelicet potuit producere aliquid nihilo praesupposito. Peroppositum ex
tremum: quia omnis creatura habet essentiam finitam, nec potest habere infinitam essentiam nec uirtutem, necaccidentia infinita.Sed de hoc satis. Ao propositum ergo, ut redeamus, aliter accipitur infinitum ratione quantitatis,aut cotinuae aut discret . Et hoc
modo loquitur in hoc libro Arist. Quocirca diisnit infinitum esse illud, citius
secundum quantitatem accipientibus semper aliquid accipere est exi ra, ut patet in tex. 63 . ubi eandem diis nitionem
expostam dedimus. Et hac conuenit tainfinito in magnitudine,quam Iin multi Dtudine, tam in actu, quam in potentia. Neoterici autem Philosophi dicunt infinitum hoc modo adhuc accipi gupliciter, uno modo cathegorematico , ut est nomen stipponens pro ne infinita, &alio modo syncategorematicE, ut est adverbium exponi bile per hanc orati
nem, non tantum, quin maius, aut tan'
tum de in duplo plus Se in quadruplodec. Et hoc pro infinito in magnitudine. Et proportionabiliteri finitum multitudine exponitur, non tot,quin Pli ita, seu aliquot dein duplo plura &mtit plo dcc.Statuunt praeterea hanc regula, quod quando infinitum ponitur a pam te praedicati, tunc accipitur nominali- Eter & categorematicE, ut, Deus est in fi nitus, c6tinuum habet partes infinitas. Quando uero ponitur a parte subiecti. tunc accipitur syncategorematicE, de exponi biliter, ut infinit E parua est pars coptinui. Regula tamen no est adeo necessaria quin potius consulendae sint aures. Exactios forsan esset regula, quodlaecipitur syncat orematice,quando habet formam adverbii, ut infinitE parua est pars continui, continuum est givisibile in infinitum. Nam quando habet sormam nominis, etiam a parte subimeti accipitur categorematice, ut infinit spartes sunt in continuo, infinita res est Deus. At uero nec Arist. neque us Pterum ullus Philosophorum btitur his nominibus: sed ut patet textu praesenti 16. distinguitur infinitum in infiniti in in actu & infinitum inpotent a. Quibus uerbis utitur Sanct. Tho. & interpretes uniuersi. Atqui idem ex illimo pollere infinitum actu.quod infinitum catego-rematice,& infinitum in poteria, quod infinitum syncategoremati e . Et sumitur i, edistinctio ex distinctione huius, quod est esse permanenter aut successi-υ ἡ. Nam infinitu in actu est illud, quod habet infinitas partes permanentes : Scidem est infinitum categor ematicE. l Est ergo infinitum hoc modo . illud
quod uni parti signatae habet infesto
232쪽
A aequales,&noneommunicantes, ut si daretur infinita linea uersias orientem,s gnata una pedalitate, habere infinitas
squales no coicantes. Dicitur, aequatis,
quia in uno pedali sunt infinitae partes inaequales proportionales Dicitur,non communicantes: quia bipedale habet
infinitas aequales communicantes.s. Infinitas pedalitates, ne. . pe primam medietatem, Sc aggregatum ex secunda medietate primae pedalitatis,& prima medietate iecundae, de aggregato vi ex ultum a quarta primae pedalitatis di tribus 'im; is sicunda,et ita infinitum diuisa
s satae,m supponat determinat Πνγm si si pironet et cunnis, dares in peatali infini as uoti co dari viri cantes squales,u ni scilicet duas ter: s mitiales ter- .eiae PMei, tres qua pales qua ta parti, C. S In filum autem in potentia est ens successivum, ut ait hic Aristotel. text. eodem. 16. Vnde in initum inpotentia est illud, cuius partes, si inci- .rias numerare semper, quae numeratae . sunt,sent finitae,&quae restant numeradae infinitae. Fi hoe est, quod inunt Philosophi huius temporis, syn Categorematice, ut si tempus post hoc in citum incipias numerare, non dabitur tanta pars temporis,quin adhuc alia Fara re-C staret transeunda: nunquam tamen ueniretur ad initans, in quo sic numerandost transactum infinitum. Pariter in infinitum poteli Deus creare speciem creaturarum persectam : quia quacunque data poterit creare perfectiorem: nunquam tamen dabitur infinit E perfecta. simili modo continuum est in infinitudiuis bile syncategorematicE,na quotcunque datis diuisionibus, possunt esse plures: sed nunquam dabuntur infinitae factae. Hic tamen adnotauerim,qubdnon est subinde concedendum:quod iuniores isti concedunt. infinitae magna esse partem continui syncategorematice, propterea quia signato pkali, aliquanta est pars illius, de non est aliqua
tanta pars,quin adhue detur malor, addendo medietatem excessus , quo totuexcedebat illam . Istae enim premissae cocludunt quidem,quod non detur maxima pars,non tamen quod detur in infinitum magna pars. Ad hoc enim no fit fficeret,quod quacunq; parte data dare. tur maior pais, sed requireretur, P quacunque quantitate data daretur aliqua pars maior: & clarum est,quis dia ulla est pars maior quantitate totius. Et reu
rahoe sonat, qu bd det infinita pars. Eadem ratione ell,qudd potentia portativa Petri terminetur ad minimum qirnon. nam pondus aequales suae resistentiae non potest portare & quodlibet minus poteli, esto inquam hoc detur,non Etamen illico sequitur, ut isti concedui, quod Petrus infinitum pondus pol portare:sed requiritur,qubd quocunq;pondere dato possit maius portare. Et ideo conuertuntur illaedus expositiones notamen quin plus, di aliquantum & in duplo maius,& in triplo,&c. His praeiactis fundamentis praeter primam tu pra positam conclusionem adhibetur aliae duae, quibus ad quaestionem respondetur.Sit ergo secunda conclusio. Datur naturaliter infinitum inpotentia : tam in quantitate continua, quam in discreta. Coclusio est expressa r.C octu sAristo t. text. praesenti. 6.&sequetibus. uQuam quatuor exemplis ostendit. s. in etempore,& motu coeli, & quantum ad discretam in generationibus,qus termina per se existimabat in infinitum durare. Et ideo quanto Cunque tempore lemotu signato adhuc posset esse maior, quod ei, esset initum inpotentia . Eeidem e si de cenerationibus. Nos uerbchristiara . quos fides docet mundum non duraturum in infinitum, exempla ponere possumus de igne in serni: qui durabit in infinitum,&per consequens quociiq; tepore de motu illius dato adhuc restabit amplius. Idemq; censetur 'de danatorum cogitationibus, quid si iam de actibus beatorum,quos habere possunt extra uerbum: qui in inficii: uni
233쪽
A poteriane muli sori .Quartum exemplum elt de partibus continui, quas di cit esse infinitas in potentia. v bi adnotandum eli, quomodo Aristo. non ponit partes continui actu infinitas: non quhd non sint infinitae partes proportionales in continuo,sed qubd non sunt
per se infinita entia . nam cum ens & unum conuertantur,&partes illae non
sunt actu separatae, Si per coseques nec habent unitates distinctas , sed faciunt
unum cum toto,fit, ut nec sntentia a
ctu plura,ob idque aut continuum esse infinitum in potentia mempe quia pol diuidi in duas medietates, e in quatuor B quartas,de ita in infinitumaaliter tamε inquit,qubd illa potentia nunquam poteli reduci ad actum,ueluti aes, quod estia potentia statua, potest aliquando ense actu statua: sed taliter, ut quaecunque diuisiones dentur,erut finiti& restabat. semper infinitae. Et ideo ait infinitum esse imperfectum, & ut materia: nempe
quia illa ratio infiniti semper est in fisri & nunquam exhauritur.Cosule eo mmenta, quibus haec explicatias adnotauimus. Est enim duplex potentia: alia Permanentium, quae potest aliquando reduci ad actum, ut puer,qui modo est Potentia uir,aliquando erit uir. Alia est
potentia successivorum,quae non redu-- citur ad actum permanentem,sed actus si eorum consilit in fieri. Et tale est infinitum in potentia. Tertia conclusio.Nuli. duc Io modo est naturaliter possibile infinitum in actu,neque in magnitudine,nec in multitudine. Et haec pariter asseritur ab Aristor. eodem textu aduersus eius
praedecessores Philosophos: quoru opiniones abunde,ut reor expliciis sunt in commentis eum rationibus, quibus' multis Aristot. aduersus eos usus est. C m enim in rei ueritate principium generationum perpetuo debeat dur re, probε illi hallucinabantur debere esse infinitum. Non tamen eo oscebant principium nisi materiale,le ideo conis
uincebantur eiusmydi principium mi teriale ponere iustituta actu. ioc
dem deeepti, ut id, quod primo princi- Dpio efficienti qualis est Deus debebant
attribuere, attribuebant principio m teriali: Nam cum in materia eadem,qugnunc eis sub una sorma, possit postea Recedere sub alia,suffciens est materia finita ad perpetuitatem generationum, ut supra textum 73. liquidum fecimus. Atqui quantum attinet ad magnitudinem, dupliciter conchisonem possi mus explicare, secundam qu bd quantitas alicuius eo orie dupliciter potest considerari.saut puscε aut mathematicE.Corpus. Phyucume*ν per ceditam sormam eonstituitur in certa spεrdi cum omnis forma naturalis determinet sibi caream quantitatem qud ad ma Eximum de minimum. ut li. I.q. . pentractauimus,planum inde fit n6 posse naturaliter esse corpus physicum infinitum. Secundo probatur concluso argumeto Arist.in hoc libro textu. 8.usq; ad set.
Omne corpus physicum est mobile naturaliter ad certum locum ut grauia de Ieria vel circulariter in loco,utcstum, sed corpus infinitum nullo istorum motuum esset mobile:ergo. Probatur minor:nam motu recto non haberet locum naturalem, quo moueretur cum omnia repleret de motu autem circulari sie manifeste probat, hoc supposito quod lineae circuli quald longius distat aeratio,iant. ec inter se plus distat,ue -
Λ. apparet in subieeta VB figura. Si ergo ills li ης protraherentur
ut M inter se infini-ie Astarent. Tue siearguitur. In motu
circulari necesse estu, linea, quς nunc. v. gis in puncto a tandem per motum aliquando ueniat ad punctu b. ubi est lia linea exiens a eentro: sed in corpore infinito nunquam posset illuc perueniri:eam lines quantucunq; proximae d durantur a centro , sin infinitum pro-
234쪽
A eium Infinitum non sit periransibile,fit
ut neutiquam posset una peruenire ad punctum in quo est alia. 'De corpore
autem mathematico non currerent ista argumenta:corpus enim mathematicueli quantitas per intellectum abi tracta ab hoc,uel ab illo corpore physico.Nihilominus csim corpus mathematicu ldm per intellectum sit abstractum dein rei ueritate non possit esse,nisi in aliquo corpore naturali,fit,ut sic utcorpus physicum non porest esse infinitum,ita nec corpus mathematicum. Sed praeterea arguitur. Si daretur infinitum naturaliter maxime esset extra eslum ut ponebant pythagorici ubi nos credi. B mus esse uacuum: nam latera coicum finite distent, non possunt capere intra se infinitum. si autem extra crium esset infinitum,illud cum non posset esse pura materia,sequitur,qubd illic essent infinita entia naturalia:&se essentifiniti mundi:quod primo de esto scitE redariguit Aristot. De infinita intelionequantatis non est hic necesse uerbum addere:nam qua ratione non potest esse compus physicum naturaliter infinitum se cundum quantitatem,nec potest habere infinitam qualitatem,de potentia verb supra naturali quidnam dicendum se quaestio sequens praestabit.
Ao primum igitur argu Veis: a re
tum non sit in actu,est tamen m p Rentia modo ia exposto. Et praeter et quanquam infinitum non sit posci' ,hoc tamen non esse possibile, per . ad physeum ostenderemon ut tactaeBnpliciter: sed ut sciatur non esie possibile. Ea ratione, qua ad physicum pertinet traire de uacuo, quia non est possibile. Ad aliud respondetur,ubd infinitum cognoscitur persium positiuum : sicut tenebrs & eecitas cognoscuntur per lumen de uisumaest enim infinitum, cuius
praeter numeratas partes semper est similes alias numerare. Ad confirmationem respondetur, da alia rationeper
inet ad matheirraticum tractare dei finito nempe quis est passio priuatiua quatitatis) dialia ad metaph cum videlicet quatenus infinitum dicit potentiam uel actum nihilominus alia ratione etiam pertinet ad physicum, ut ait Aristot. quia tractat de mobili Se motu , qui fit in tempore, unde, quia haec omnia sunt quanta, pertinet ad ipsum diuerere,an eorum quantitas possit esse infinita. itaque alii tractant de infinito, ut abstrahit a materia & motu: physeus
autem concernendo materiam di m
tum . . Ad secundum principale optima est res nsio Arist. quam supra textum 7. exposuimus:uidelicet quod unicuique potentiae eo uenit reduci adactum. eo modo, quo illi conuenit habere actum: de quia infinitum non datur in permanentibus, sed in successivis, potentia infiniti reducitur ad actum, qui consistit in fieri: non tamen ad altum completum t qui est actu habere infini
ras partes. Et isto modo generationes de tempus&motus, quae sunt infinitum in potentia, reducuntur successuὸ adactum: qui nunquam finitur. Et eodem modo partes continui , quae sunt en
tia in potentia plura, per diuisione fiue actu plura,nunquam tamen possunt esse actu separatae.Et ideo ratio infiniti est ratio imperfecti. Sed tunc ad replicam negatur, qvbd partes ills continui poς snt actu esse 'paratae,alias continuum esset diuisum in omnem suam partem, quod implicat contradictionem, ut sequenti quaestione uidebitur. Esset enim
tunc pars indiuisbilis.Neque ignis quido comburit lignum diuidit illud in
omnem suam partem , tum quia combustio non procedit sigillatim perpa
tes proportionales numerando unam
post aliam: tum etiam quia illa non est propriε diuisio:sed consumptio per introductionem nouae formae in praecedentem materiam . Ad alia uelo in conuenientia respondetur, quod Arist. non negasset rempus transsie infinitu& pariter motum & circulationes co
li:quia incipiendo ab isto inflati num
235쪽
rare tempus praeteritum semper ultra quilibet diem erit dare aliam diem: qus est dissinitio infiniti . Ab aeterno uero non potuit incipi numeratio, ut hic finiretur, sed negat esse actu infinitum, Propterea qubd omnes illae partes non ponunt esse simul, ut expresse subiugietex. 18. Immb quamuis garetur tempus esse accidens distinctum: & qubd Deus posset illud conseruare: repugnat tam , quod formaliter illam successionem teporis de motus Deus conseruaret similiter Se idem est dicedum de generationibus praeteritis infinitis, de eadem ratione non negaret respectu copulae defuturo, qu bd tempus infinitum erit etiaB categor ematicE demonltrando totum rempus suturum: sed negat esse actu infinitu, proptera quod incipiendo hinc numerare nunquam posthac signabituriinstans in quo uerum fidicere infinitos dies esse transactos.Itaque ad hoc,quod
haec sit uera,infinitum tempus erit, norequiritur, ς illa de inesse sit uera in aliquo instanti post hoe,tempus infinitum est transabum: quod requiritur ut sit posthae infinitum in actu sed latis est,qubd haec posthac sit uera infinitum tempus est, si uerbum uniat pro toto tempore futuro,aut si uniens pro instanti Jenotet tunc esse aliquod instans continuatiuum temporis infiniti, un-C de apud Aristote.non est idem,quod infiniti homines pr efferint , aut quod posthac infiniti erunt:& aliquando dentur infiniti in actu. Ad aliud de animabus fateor dissici limum esse diuinare, quid Aristote. restondisset, unde ut aitia Sane. Tho m. i. contra genti. cap. 38. propter hoc argumentum Philosophi ante lumen fidei in uarios errores abierunt. Alii enim dixerunt humanas ani.
mas esse mortales. At, quia Aristote. I. de anima textu. 6 s .ia lib.3 .textu. 1o.degeneratione animalium, capit.3. manifeste posuit mentem esse perpetuam de separabilem a corpore, tanquam perpetuum a corruptibili. Commentator
captus est dementu illa, ut a naret intellectum esse perpetuum,ae perinde Dunum in omnibus hominibus, animas uerti corrumpi. Quod certe bonum Nota perfuisset illi,ne nunc eius anima in insera pulchramno psnas lueret, non solum qubdiarra. inucinua. eenus fuit, sed qubd illo errore ansam Chrissianis etiam plurimis exhibuerit reuocandi in dubium animarum perpetuitatem. Alii ut pythagorici ponebat circulationem animarum, ita ut una anima successiti ε sit in diuersis corporibus: qua ratione finitae lassiceret hominibus infinitis. Alii ut Aui. de Algareius quorum opinionem resert Sanc. Thom. p. quaest. 7. articu . 4.) dixerunt solum Aristote. negare infinitam multitudianem causarum de per se:non tamen in fi Enitam multitudi. cm rerum per accudens. Calice per se sunt illae,quae sunt essentialiter subordinatauiuaru,si essent infinitae, nulla esset prima:& per consoquens non esset possibilis actio: ed qubdcaust prima est, quae debet omnes alias movere. Animae uero infinitae no essent essentialiter subordinatae: sed singulae essent singulorum hominum formae.
Sed prc ctb hoc est impossibile secundum Aristotel. qui textu hic r.expressὶ negat numerum infinitum: Nec u let responsio , quod loquebatur solam denumero , qui resultat ex diuisione
qlia tu is a nam ratio eius etiam comrehcndit numerum rerum in diuisi. Filium. Ait enim, qubd omnis numerus est numerabilis :le per cons que s liabet primam Ze postremam
tia, quae quaestione 2quenti monstrabiamus inserri posita infinitate rerum diuisibilium,sequuntiir etiam ex infinita multitudine animarum: praeterquam
nihil respondet ad Aristo. sed eum se alias tam eius discipulus , uidetur eum in hae parte deserere: innues, si quavis
fuerit possibile de potentia Dei absoluta mundum fuisse ab aeterno, non ta-
iae inpossibile, quda homines fuerint
236쪽
ab aeterno: siaqubd angeli numero finito , & coeli & res perpetuae fuissent abrterno. De quo nos disputabimus lib. 8 . Sed animis,quicquid sit de natura rerum,saltem supra naturaliter postquam non repugnat mundum fuisse ab aeteris no, ut illic S. Thom .dc fere theologi cofitentur, posset Deus qualibet die produxisse unam animam, uel unum angelu: quae cu sua natura sint entia perpetua,
essent nunc infinita in actu. De hoc quistione sequenti disputabitur.
Haec argumenta rem faciunt uelis
menter dubiam, quid responderet Aristo.quippe qui non solum opinatus elim undum fuisse ab aeterno. ut tib 8. ui -- debimus sed qubd ante omnem homi-M nem fuit etia homo. Et hoc est manifeste necessarium secundum eius principia nam ipse ut csteri omnes Philosophi ignorauit creationem. Ut enim Iib. t. adnotauimus, impossibile reputauit ex nihilo aliquid fieri: homines autem incipere non poterant, nisi daretur primus homo, aut primi homines in aliquo numero, qui quidem cum non potuissent ex prioribus aliis generari,debuissent fieri per creationem,aut
sicut in rei ueritate factus est homo deis limo terrae: quod Aristote. nec suspicari unquam potuit. Et ideo supposito quod non habuit opinionem Pytha.
gorae, nec Commentatoris, ineuita.
V biliter sequitur quod posuisset infinitas animas modb existentes, ubicunq; illae sint. Nam cum non occupent locum, ubicunque esse possitnt. Sicut concederet,qubd fuerunt infinitae reuolu.tiones coeli. Atqui illi,qui Aristotelem habent pro Deo, discruciant se, ut respodeant huic argumento: christiani uero non est,cur de hoc se tantum fatigent: nam est hoe magnum argumentum
quod habemus contra Aristotel. ad prob indum mundum non fuisse ab aeterno:quoniam re uera creaturae esse non
potuerunt, nisi per creationem: creatio autem neque hominis neque alicuius
rei corruptibilis potuit fieri ab aeterno,
ut relinqueretur suae haturς. Nam s ab
aeterno creatus esset equus relictus suae naturae,debuisset durare tantum per tε pus finitu:& per consequens ille equus etiam ab aeterno fuisset mortuus: ut elimani fellum: implicat tamen contradiis ctionem, qu bd ab sterno fuerit natus, di ab aeterno mortuus.& tamen si prius per uiginti annos fuisset natus, quam mortuus. Si ergo nullus homo ex natura sui potuit ab aeterno creari , impossibile est ante omnem hominem fuisse hominem: uno autem impossibili dato nil mirum si aliud sequatur. Atque adeo id
manifeste concludit hoc argumentum,qubd Ar illo t. lumine naturali, quanto cunque fuerit praeditus, pertingere exactὰ non potuit ad rerum ueritates oes naturalium. Et ideo quamuis concessisset infinitas animas,nullum argumentue si ita esse poli quam illud inserebat ex uno imposibili. Et sorte hac de ea ita lubricἡ & sub nubilo loquutus est de perpetuitate animarum,quia uidebat hi tequi i finitas esse, nec uidebat clare quomodo producerentur in corpore, & tamen non educerentur de potentia materis,st tamen erat necessarium, si erat perpetue, nam si produceietur per creationem ignorauit. Quocirca de intelligellis: quia non sequebantur eadem incouenientia palam enunciati it esse perpetuas,im producibiles & icol ruptibiles: finitas tamen & non receptibiles in materia. Ad tertium dii linguitur qubdangelus in infinitum excedat persectione hominis,aut homo persectionem equi. Si enim intelligatur postiuὸ Z categ rematico, scilicet qobd excedat per aliquam latitudinem habentem infinitos gradus persectionis, sicut infinita pedalia excederent unam pedalitatem, id negatur:quia illo modo, solus Deus ecsentialiter excedit omnem creaturam,
idcirco, ut dicebamus in prima conclusion q, eius essentia est illimitata,&nρ eoarctata ad ali quἴ certum gradum dpersectionem specificam ,sed eil eni in ter omnia:aut quod excedat negat iuE. r.
237쪽
qubd speetes equi non poteli attingere ad perlaetionem hominis, nec species humana ad pei sectionem angeli: oc sic
conceditur: unde tamen non sequitur,
quod species Angeli sit infinita, sed habent se in hoc species, sicut numeri ut1 . meta. text. 3 o. docet Aristo t. species
enim quinarii est finita, licet species quaternarii non possit attingere ad se ciem quinarit: quia huiusmodi species consiliunt in indivisibili:& ideo repugnat quod fiat eis additio in eadejecie. Repugnat enim, Psit homo e Drentialiter persectior me: alias non esset homo. Confirmatio tertii argumenti multis modis peccat. Primb.ut dicebamus in praedicabilibus,quaestione de specie,&lib. i. huius quaestione a. falsum est, Uinter hominem & animal sit fgnabilis gradus medius essentialiter impers ctior homine, te persectior animali, sed animal est proximum & immediatum eius genus: cum enim diis nitio hominis constet ex animali & rationali, non habet alium gradum: nisi istos duos. Et secundo ascendendo supra animal non
proeeditur in infinitum: sed solum usq; ad substantiam quod expressὸ docet
Aristote. s. meta. textu. io. ubi in hoe comparat species numero qui non diuiditur in semper diuisibilia, sed silit in unitatibus & non magni rudini qus dividitur in semper diuisibilia, uidelicet qubd diis nitio specifica non diuiditur in infinitum, sed datur primum genus
de ultima differentia. Et praeterea quod modo mihi oceu rit. Quauis daretur latitudo media inter homine & animal, & inter animal, ee corpus, non se tamen haberent scutinfiniti gradus persectionis aequales&non communicantes, sed se ut diuisioco tinui per partes proportionales. Itaque inter hominem di substantiam est latitudo finita persectionis procedens ab homine usque ad substantiam tanquam a certa latitudine persectionis ad
imperfectum, quod se habet sicut pria-cipium talis persectionis d.sicut unitas Dpost principium numeri. Ad quartum principale conceditur, signis potest producere infinitos calores syncategorematicε.i. non tot, quin plures naturaliter posito mundo perpetuo: hoc tamen non eli infinitum in metu, sed solum in potetia, ut expositum est. Quod si applicentur per miraculum infinita simul combustibilia, tam casus no est naturalis, sed hoc spectat ad quσ-stionem sequentem, an Deus possit sa-eere infinita actu diuisa. Illo tamen perimpossibile dato,conceditur,qubd producerentur infiniti calores:sicuti sol, si applicarentur infiniti aeres actu diuisi, produceret infinita lumina. Sed tamen Einde nullum est argumentum ad proba dum infinitam uirtutem ignis. Ignis enim solum potest producere calorem. ut octo an quodcunque passum. Quo dautem sint tot uel tot numero, haec est per accidens ex parte materiae. Immbulo etiam dato per impossibile, ignis in infinitum cresceret. ut lib. I . q. . disputatum est. Textat xvj. QDcirca ignotum , dcc.
Dei absoluta possit fieri supran
turalitcr infinitum in actu. Ro parte assirmati ita arguitur Quicquid non impli
ea contradictionem Deus potest facere, infinitum esse non implicat contradiuctionem ergo id potest a Deo fieri. M ior est nota aut horitate Luc. i. non est impossibile apud Deum omne ue bum: de ratione, quia repugnantia esse
non posset, nisi aut ex parte Dei: de hoenon, cum sit potentiae infinitae: a tu ex parte effectus, qui tamen si non implicat contradictionem, non habere re pugnantiam,
238쪽
A pugnantiam,ut fiat. Minor aute probatur:quia posito infinito, nulla potest inferri contradictio. Nihilominus secundo probatur, non implicet contradictionem nam tota disputa: io in hoc pucto uersatur. In continuo sunt infinitae partes, ut Arist.concedit .dicens: q, est diuisibile in semper diuisibilia. Nec ualet,s dicatur, sunt in potentia, siquidem illic sunt actu existentes in toto: ergo Deus cognoscit singulas dili inciE. Tune se quicquid Deus co seruat per ea ullas secundas potest se solo conseruare: sed illς partes sustinentur per unionem in toto ergo poterit illas diuideret & seoru sum conseruare, quo facto erit infinituin actu. Tertio principaliter arguitur de linea gyrativa. Sit enim columna pedaliter circularis bipedalis autem longitudine, ut a Naret in hac figura. Illic posuimus cogitatione intelligere unam par te digitalis latitudin f, quae circumeat primam partem proportionalem illius eo-lumnae diuisae proportione dupla : quae quidem linea di rit plusquam pedalis:&alial artem continuam eiusdemineae angustiorem, quae gy'ret secundam partem pro portionalem:&eadem ratio C ne etyrentur omnes , quae sunt infinitae quae quidem lineae in rei ueritate existunt in illa eo luna,postquam sunt pars illius. Hoe intellecto patet illam linea esse infinita: quia quaelibet pars illius lineae ad minus erit pedalis post quam facit et rculum pia Iem:& sunt infinitae:ergo linea erit infinita. Quam nihil repugnat Deum posse
separare a toto,&tunc erit actu infinita. Quartum argumentum est.In hora situra, quae nune in ei pit, sunt infinitae partes proportionales,quas Deus distinctε eognoscit: ergo poterit in singulis sngulos angelos creare. Qua ratione in fine horae erunt infiniti angeli. Et eadem
ratione potest in qualibet parte creare
ignem,uel lapidem peda te & unire prae D
cedenti, & hoc modo in fine hors erit
ignis aut lapis infinitus: haec autem nutilam implicant contradictionem: ergo. Quinto principaliter arguitur. Nihil repugnat, ut in conse:so eli apud theologos, mundum fuisse ab aeterno, quod de S.I ho m. P.q 46 asst matrergo nec re. pugnat Deum in qualibet die creasse
unum angelum , uel animam : atque a
deo essent modo tot actu angeli, quo e fuerunt dies: dies autem, ut superiori q. dicebamus, fuissent tunc infiniti: eigo angeli essent modo actu infiniti. Postremo arguitur. Mutus potentiae attenditur ex obiecto rutilus enim calefactiva est, quia calefacit: &ui sua, Equia uidet: virtus autem Dei est infiniata, ergo potest producere obiectum in. finitum. Haec de alia huiusmodi argu gumenta fieri solent ad probadum posis bilitatem infiniti sit pranatur aliter. In cqntrarium non possiimus Aristotelem expressε citare, cum de supra naturalibus nihil nouit mihilominus uidetur in hoc textu praesenti insinuare eL se impossibile de quacunque potentia, dicens, quod infinitum no est cognoscibile sub ratione infiniti quod autem noest cognoscibile per nullam potentiam fieri potest. Item quia, ut uidebimus,infinitum implicat contradictionem. in A E s T 1 o h sc eelebris est de per Fquam multis ratio inbus utrinque controueisia cum rhilosophis, tum etiam theologia. Antiqui semper habuerunt pro comperto Deum non posse fac re infinitum: sicut non potest facere chim eram, propter repugnantiam rei. Ita tenet Sanc. Thom. I. q. 7. de q. Ασ.. licet illic solum de naturis rerum di sputet: negat tamen infinitatem animarum suilla possibilem. Sed quot.
Particu l. i. expresse negat per omnem potentiam fieri posse iis nitum. Ean . . dem opinionem tenet Scotus i. se i
43. Et eadem distinctione Durandus rquilicet non adeo frequenter solet ta
239쪽
Λ dem adhibere sententiis. San. Tho m. in
hac tamen parte eum in dubius sequitur. Et Masillius in I.q. a.dicit hanc esse opinionem communem: & eandem sequitur:& ingeniosὸ certe eam corroborat licet plus insillae de infinitate persectionis i de qua nihil hic intendimus
dicere,quod enim quaestione praecedenti diximus abundat Philosophis . Hanc
uero,opinionem repellunt nominales. Occham quidem 2. d. i. sed inter omnes latiissime Gregorius in I. d. 3.q. . nam Gabriel lib. a.d. I.q. 3. utranq; OPinionem censet esse probabilem. Et quamuis Gregorius tres conclusiones sigillatim ponat, scilicet qubd po- a test Deus facere infinitum magnitudi ne, multitudine & intensione qualitatis, tamen quia rationes germanae sun e& connexs, unica conci usione respondetur ad quaellionem. Conclusio qPer nullam potentiam possibile est da Piicipalis. re infinitum in actu, aut magnitudine,
aut multitudine, aut intensione. Terminus superiori quaestione expositus est. Appellamus infinitum in actu, si se eontinuum, illud quod est ens perimanens habens omnes siras partes simul: taliter,ut uni certe s gnatae sint in illo infinitae aequales non communicantes &e. Infinita uero multitudo est collectio infinitorum entium separato rursed infinita intensio qualitatis est, ubi
. sunt infiniti gradus aequales non com-
At uerb, quia tota haec disputatio in
hoc posita est,ut examinetur, an implucet cotradictionem inlinitum esse, hoc primum omnium stabilire est operae precium. Etenim & naturali,& fidei prς sertim lumine ,receptissimum est & solemne, omnipotentiam dei nullatenus terminari,sed esse infinitam, infinitasve
r. in hoc consilit, qudd omne factibi te possit facere.Si autem aliquid nequitncere,non est ex desectu potentiae, sed quia illud ex natura sua non est factibile, ut quod chim era sit, de quod homost irrationalis .ece.Attamen quid sitia. diibile hoe est sub iudice. Ait theologo Drum schola quodcunque esse factibile, non implicare contradictionem . Quae quidem sententia, nisi sano sensu intellecta, profecto sustineri non potest. Bifariam enim cotingit aliquid implicare eo tradictionem, uno modo quod intrinsecε, expresse,&sermaliter infert duas contradictorias: ut si quis diceret Nota. orbem lunae, qui capitur intra orbem Veneris esse illi aequalem, aut cor hominis esse aequale toti homini,sequer tur ex prisia contradictio. Orbis enim Veneris continet intra se orbem lunae, ergo est maior illo :&per consequens non est squalis. Item totum est maius sua parte,ut patet ex diis nitione totius:
cor est pars hominis, ergo non est squa Ele illi. Atqui si isto modo intelligatur implicatio contradictionis, profecto manifestissime est falsum, quod qui quid non implicat contradictionem ,
Deus possit sacere. Innumera enim concedimis, Deum non posse facere, ex quibus tamen non sequitur huiusmodi contradictio. In diuinis nanque confitemur non posse filium generare alium filium,& tamen ex opposito non sequi. tur manifesta contradictio. Et negamus Deum posse facere hominem esse e quum seclusa unione hypostatica,& ta. men non sequitur expressE, Petrus est v equus: ergo non est homo,nam posse e aliquis dicere , qu bd licet natura id non possit, tamen Deus posset facere unum hominem,qui simul esset equus. E negamus Deum posse facere chimeram , de tamen illa creata certὸ nulla contradictio expressa sequeretur, nisi quhd esset unum monstrum constans ex partibus diuersorum anitualium.
Quin immis concedentes infinitum inquantitate, negant possibile esse infinitum in persectio ue: & tamen profecto non sequitur manifesta contradictio, si daretur essentia infinitὸ persecta. odenim aium tale infinitum continubsequi esse Deum , re uera non sequitur euideatu: nam,ut dicebamus quo
240쪽
stione proxima, plus requiritur ut sit
Deus,quam ut sit essentia infinita. Suf. ficeret enim ad essentiam infinitam, habere infinitos gradus persectionis: licet dependeret ab alio Alio modo accipitur implicare eo tradictionem, pro eo quod includit repugnantia ad quod sufficit, quod intellectus lumine naturali, quam primum id proponatur,dissentiat& restillat neque ullo modo ad hae rere possiit, quod enim lumini naturali intellectus repugnat, merito dicitur narii ra sua repugnare. Et hoc modo ueruest, quod quicquid non implicat, id est
non repugnat intellectui, Deus potest facere. Atqui hic profecto e germanus
B sensus loci illius Lues i. non est impossibileapud Deum omne uerbum. Verbum enim illic tantum valet,quantum
id ,' quod potest mente concipi esse factibile,non enim potest sacere homine esse irrationalem, aut chim eram esse: quia suppositis naturis rerum scilicet,qubd homo sit animal rationale: statim intellectus dissentit, u i possit simul esse animal brutum. Et suppositis naturis diuersoru animalium renuit, qud dpossit esse monstrum diuersorum naturas participans.
Hoc supposito profecto non est ita multum dissicile persuadere infinitum
implicare contradictionem. At quia C isti, ut infinitum defendant, alia noua in conuenientia cumulant, incipiam adiui fione continui: tametsi hoc lib. ex professo tractandum sit. Et ut secundum argumentum propositum, quod magni facit Gregorius in authorem ipsam reiiciam,arguitur se. Si Deus posset sacere infinitum, sequeretur, quod posset illud etiam iacere per diuisione continui in omnem suam partem, hoc tamen prosecto non solum implicat contradictionem secundo modo, sed primo modo qnia facta quacunque diuisione,si est pars illa, adhuc est diuisibilis.Nec ualet solutio Gregorii, quddscilicet illa iam est actu diuisa: na eum continuum non constet ex indivisibili
bus,quaecunq; fiat diuisio, fit in partes
adhue diuisibiles: qus licet naturaliter non possint esse sub quacunque parua quantitate,tamen supernaturaliter possunt diuidi. Sed quia hoc in sexto .eT-plicatius habet examinari. supponatur
hic id quod nemo praeter Gregorium dignus nomine Philosophi negare posset continuum no posse actu diuidi in omnem suam partem,alias ut Philosoph. probὰ inseri sexto huius sequer tur, continuum componi ex indivis bilibus: quod implicat co tradictionem: nam unum indivisibile additum alteri non reddit maius. Unde ad secundu Ad a. pri. principale argumetum nam ad prima Ein calce quaestionis respondebimus omissis uariis responss, quae dantur,
diuersis conceditur Deum cognoscere distinet E infinitas partes continui t cognoscit tamen eas,sicuti sunt,idest cognoscit eas actu componere totum, esseque diuisibiles in infinitum syncat
gorematice: non tamen cognoscit omnes collectiuὸ posse en actu diuisas. Demadmodum cognoscit quide entia, ex quibus fingitur componi chimera,non tamen cognoscit illam esse possbilem. Et ideo non potest illam fac re. Sed ecce ualidissimam replicam Gregorij. Quando dicitur, quod continuum habet partes in potentia, aut in F potentia,determinat ly, habet: & tunc sensus esset,qubd solum potest habere
illas: quod est salsum imm bactu habeat eas aut determinat ly, partes, ut sit sensus in illae partes non faciunt singulae per se unum,sed omnes simul c ponunt unum:& tunc inquit) non est maior ratio,quod sint isto modo infinitae facientes unum,quam s essent actu separatae.' Damus nos illi secundu sensum, ut enim semel intelligatur, quide pars infinita in potetia, explicamus,qubd partes continui sunt quide actu
paries: quia acto componui: non tamesunt actu entia:quia ens & unum conis
uertunt: &ideo pars, quae non per se subsistit,non est eas, sed entis ens. Est