장음표시 사용
261쪽
perficies sit alius locus. Responde
id expresse Aristo t. concedere f. me A. t xl. I. uempe st reti lyae i' 'generecti uia in alio eli plures. Godui erit cisaepe citare solam iis, Et profecto mira pilius eii, quod ipsi concedunt, , sal. uent locum ei se immobilem,nen pes locus supponit pro relatione distantiae, clam tamen Aristo .non relationem, sed terminum continentis asserat esse immobilem. Contra hoc nihilominus sunt minima & importuna argumenta. V idetur, φ Salmantica,sicut non est modb in eadem seperficie continentis ita hec sit in eadem distantia ad centrum, di per consequens nec in eodem loco:.2 nam distantia est relatio, quae est accidens fundatum in ipsa sit perficie, corrupta autem sit perficie corrupitur accidens, quod est in illa. Eadem ratione, sme immoto, qui nuc sem in aere, cooperirer aquis, eadem numero relatiqdistantiae,quae erat in aere, non potest manere in aqua, quia idem accidens non
transitetur de subiecto in subiectum. Realissimi isti ponentes relationes e sese accidentia distincta, torquentu r hisi neniis a quibus uix se extricare possunthon ualentes explicare,quomodo m
neat eadem distantia in diuersis si hie elis. At uerb nequὸ existimo relationes Has esse accidentia distincta, Iicet sint e. reales relationes ad hunc senuini,qubd seclusa operatione intellectus res distat ab illis punctis. Nec si distinguerentur, intelligo per eadem aut diuersam distati in idem materialiter, aut diuersiam accidens: sed intelligo formaliter eandem distantiam secundam considerationem rationis, quamquam enim Deus destruat omnes relationes, immo omnem aerem circunstantem Salmantica,
esset in eadem distantia a centro terrs: quia per tot adaequale passu aut pedes distaret. Immo uero si deus destrueretcstum, di centrum terrae, esset in eadem distantia imaginaria:quod fissiceret, ut
maneret immota.' sed contra. Si Deus moueret uniuer sum orbem per 'acuum uersus orien . Die, me sedente in sede, in qua mouerer
sicut in naui, tunc ego mouerer, &Salmantica & omno urbes mouerentur ad motum orbis: & tamen omnia. manerent ii, eadem distantia a centro & oriente dc polo: ergo inuatiatis huiusmodi dillaiitiis ego muto locum. Respodetur,me moueri tunc Se Salmanticam de omnes urbes ad motu orbis, quia licet maneat eadem distantia ad centrum ue
rum,Sc orientem uerum, quae mouen
tur: uariatur tamen distantia a s milibus
punctis imaginarie fixis. Itaque licet nihil sit in mundo, nisi ego, imaginandalant tria puncta fixa in profunditate logitudine de latitudine, per quoru respe Elium ego cognoscar esse in eode loco, aut mutare diuersa loca.
Sequitur hinc tandem quod mente obseruandum est pro libro sequenti mad relationem ut putat Scot.) non est per se motus,per morum enim locale ego non acquisiui relationem hanc es.stant sae ab oriente, uel polo , sed locum de genere quantitatis, scilicet, hanc sit perficiem , licet haec si perficies si hic
locus ratione huius dillantiae. Et propterea Aristo t. non dicit, q, est motus per se ad relationem, sed ad locum, qui est terminus continentis, ut libro se quenti numerosus examinavimus. Se- quitur secundo, quis dati ai elatio est,a
qua locus est immobilis, & alia est re- rlatio importata per praedicamentum, ubi, prima enim labiectatur in loco, de secunda in locato, ut paulb superius explicuimus. Nou, &postrema concluso huius di Conda. quaestionis est apud Aristote. text. 3 o. ed3 3 . quam praeter ordinem Aristote .ultimam constituimus, eh quod est tanqdiciorum omnium appendix. Est enim duplex locus uti ex . . dictum est alius communis,& alius proprius & primus:& locus quidem communis non est aequalis, sed maior locato:locus uerbprius est squalis Hanc ueruntamenaeis
qualitatem Nominales negantes supertficies
262쪽
. seles distinctas E eorporibus , non ita
possunt ad mentem Aristo. explicare, lucet tripliciter dicat. Prim. qudd locus est aequalis locato quantum ad continetiam,videlicet qudd locus continet ad aequatE quantum est locatum, nec plus
nec minus. Sed contra hoc est argumetum,qubd tunc tota amphora secundutotam eius grossitiem digitalem esset qualis uino, quo est ad summum plena: nam continet illud,& nihil amplius: de
tota sphera aeris est et aequalis aquae de terrae, Se omnibus mixtis,qus ad squat Eintra se continet: consequens tamen expressὰ est contra Phi. tex. 3 3. ubi ait, si locus terrae & aquae esset totus aer,lo- cus non esset aequalis locato: ubi expres sE docet, qudd corpus coutinens no est aequale contento, sed terminus conca
uus continentis, termino conuexo contenti. Secundo modo locus est aequalis locato: quia si trahatur linea a coneauitate loci per centrum locati usquὰ ad aliud punctum oppositum eo cauitatis, ina eadem linea metitur adaequatὰ convexum socati, ge concauitatem loci. Et tertio modo, quia si filum unum circu-
ducas ad convexum locati,& aliud intra concaultatem loci, illa duo filae
Atqui isti quidem duo modi ueri sunt
di ita dicendum est in uia Nominalium:
sed tamen non satis explicant mentem C Aristo. quia no dant unam rem, quaesielocus,& secundum se totam sit quoda- modo aequalis locato.
Q od Aristo. ergo sensit, fuit,quhd locus id est superficies concaua continentis est aequalis locato, id est, superficiei conuexs locati. Si enim superficies co- caua loci, quae distinguitura corpore, extenderetur,& similiter superficies couexa locati, illae duae superficies essent omnino ae uales secundum longitudi nem 5t latitudinem, nam prosunditatem non haberent.
Hinc palam sequitur,st si terminus cotinentis non supponat pro superficie,
sed ut aiunt Nominales pro parte interiori eontinentis,nulla dabitur roc,qupsit terminus continentis , eademque ι sit aequalis locato. Sequitur praeterea,to cum esse mensuram extrinsecam locati. Quod manifestum est apud Aristo. licet nonnulli hoc in dubium reuocent Et enim quemadmodum tempus ut infra uidebimus est mensura succestiua motus, ita & locus est mensura permanens locati : ut quantus est locus, tantum sit locatum rnon quidem secundum partes intrinsecas locati, sed secunddm externam s perficiem. Etenim ut superficies conuexa cuiuscunque corporis est eius mensura intrinseca, ita superficies concaua sui loci est eius mensura extrinseca. Et Eliac ratione ut cap .de quantitate adnotauimus tam Iocus,qujm tempus, si
tura est illi e species quantitatis extrinseca. Sed arguunt nonnulli,st locus non sit mensura,eb qu bd ratio mensurae importat relationem mensurantis ad mensuratum .Quibus tamen respondetur, Plicet mensurare dicata elationem aeqnalitatis, tamen mensura non est relatio,
sed quantitas illa, per cuius lonaitudinem aut latitudinem aut profunditate
certificamur de quantitate alterius. Quocirca Aristo. Io. meta.text. a. unitati,quae est principium numeri, attribuit esse primam mensuram, numero enim pedum, aut ulnarum, aut unciarum, aut alicuius ceris quantitatis,qua Futimur tanquim indivis bili, metimur
Ad sextum igitur principale argumen . . tum respondetur,qubd propriE lo uen ''do superficies, quae secundum Aristo.
est locus, no continet locatum, sed un4 corpus continet aliud corpus: unde locus non inquit) est superficies eontinenes, sed est terminus continentis Quare simpliciter concederet Ariastote. qubdomne continens est 'matiis contento . Qui uerbnoluerit in tanto rigore respondere,concedete potest, superficiem c5 cauam, quὼ est locus,quodammodo continere covexam locati,
263쪽
A inloto,dieente Boetio libro de Hebdo
madibus, communem animi coceptionem esse apud sapientes, spiritualia no
ne inquit quod ei , in loco est, i ed mobile corpus. Et ratio etia eli manifesta, lu: a locus dicit lation in mensurae,.angelus autem no poteli mensurari loco,
ergo non potest et se in loco . Quinto principaliter circa ultimum uerbuqusilionis argu . tur. Si corpus Omne naturale ex natura sua uendicat sibi lincum: sequitur,quod ex natura sua uendicat ubi locum unu : unitas enim loci consequitur ad rei unitatem, ut quot
sunt ies, tot sint loca: consequens ta-B men eii fallum: ergo & antecedes Probat ur minor. Na si natura rei est, ut singula sint in singulis locis: sequitur, PDeus non potest idem corpus ponere in duobus locis: quod tamen nullam uidetur contia dictionem implicare.. 'TR ES ARTI cvLos titulus huius quae ilionis designat. In primo uidebimus de naturalibus locis corporum: di in secundo circa secundum mem
brum quaestionis an subitantiae spirituales snt in loco:& postremo circa ulti
mum uerbum, an supranaturaliter possi idem corpus esse in pluribus locis. Pro fundamento huius articuli conserandum est,qubd, ut Deus,& natura C omnia fecit numero pondere,& men sura, ita & ordine pulcherrimo cuncta disposuit. Quod Arishic tex. 4 8 .docer, dicens res uniuersis secundum ordine graduum perfectionis naturalis sortiri
etiam locurum ordineta , ut res superior locus sit conseruatiuus inferioris:
atque adeo superior se habet ut forma, de inferior ut materia: scuti in rebus particularibus materia recipit esse a
Atqui,ut ordine huius tex 6.obsediuem us incipiendo a terra, sit prima cocluso. Locus naturalis elementi terrae est concauum aquae.Conclusio ex precia est Aristo. loco praesenti. Et probatur ratione eius emit ex. ε 3. Quem ordinem res seruant in nobilitate, seruant in loco: se. terra est infimum elemen torum plus habens de materia: grauiatas enim ex abundantia matelis ueniesicut leuitas ex paucitate materiae: sed post terram dignitate immediata eli Mqua: quia cum sit grauior,eli etiam materi alior,quam reliqua duo superiora:
ergo Iocus naturalis terrae eit aqua. Secundo id confii matur. Locus na.
turalis de locatum inter elementa symbolirant,id eli conueniunt in una qualitate, dc altera differunt: debent enim esse congenea ut ait Commen. ut propterea convexum unius tangat concauum alterius, quia quodammodo natura unius tangit natura alterius: Esed ita se habent terra & aqua: terra eis
nim est sicca de frigida: aqua frigida de
humida: aer uero humidus & calidus: sed ignis demum calidus de siccus: e go qua ratione locus aquae est aer,& locus aeris est ignis,fit, ut locus etia elementi terrae sit aqua. Et tertio id patet ione Arist. text. 4'. Locatum de locus in elementis habent
se sicuti matelia de sorma: sed ita se habent terra Sc aqua: terra enim, s dar tur purum eli mentum,non posset uer ii in aerem,quin prius uerteretur in quam: scut aqua non uertere t in ignε,
quin prius in aerem, ergo locus naturalis terrae est aqua. F Unde ad primum argumentum nimia Adi. prinrum si aliter respondeamus quam communiter uideo iuniores saltem respondere. Simpliciter enim negant
omnes concauum aquae esse locum naturalem terr sed aiunt locum terraeesse aggregamia ex superficie aquae,desii pei ficie aeris, non cons derantes, PAristote . non dixit terram esse in aere,
sed in aqua: de aquam in aere. Quocirca distinguendum est potius de terra, nempequbd si accipiatur pro puro elemento terrae, prosecto locus eius est
sola superficies aquae: de isto modo i quit hic Aris de terra. Sed s loquamur de terra, qus non est smpliciter et P ruentura,
264쪽
1 1 s Super Quartum physicὀrum
Λ mcntum, ut terra, quam nos colimus, illam fatemur, naturaliter esse in aere. Discooperuit enim aquis hane partem natura non propter necessitatem et menti terrae quae melius sane conseruaretur sub aqua sed propter necessitatem mixtorum, puta arborum, &praecipue animalium terrestrium , quae respiratione uiuunt. Accipiendou ro terram pro toto aggregato ex terra
liue sit purum elementum , siue non N ut primam hinc confirmationem dilutam relinquamus aggregatis etiamixtis in cauernis terrae 5e arboribusti animalibus quae sunt in superficie: concedimus qu6d terrae huismodi Io B cus naturalis eis aggregatum ex conia esuo terrae & concavo aeris : quae quidem superficies,licet sint duae res in ge nere quantitatis, puta duae superficies,
censentur tamen unus locus, quia conseruant unicam massam terrae & mix
Et se solutum rellat primum argu mentum cum sua confirmatione. Hinc sequitur, 'cum dicimus, superficiem aquae esse locu terrae, non intelligimus de hae aut illa portione aquae, aut gleba teriae, sed loquimur de tota terra,Sede supelficie totius elementi aquae. Na&in cauernis terrae prouidente natu C ra ad perpetuitatem fontium generan tur aquae ex in grossato aere, quae po- . tids sunt terra tanquam in loco, quam . conuerso: sicut aqua cisternae. Immis portio aeris generatur dc concluditur sub terra tanquam in uase: unde nonnu quam terrae motus fiunt : sed de
Ad x.co Ad secundam confirmationem respofirma. detur ex supra dictis. st locus naturalis non dicit superficiem sold in continente,ut locus mathematicus, sed uirtute praeterea conseruatiua & quia illa uir tus conseruatiua terrς licet sit in toto
statio quia est intra cocauitate aque de aeris pro illa parte, ubi terra est disco operta,tii pei sectissim ε est in cetro grauitatu terrae propterea. t Ia mouetur ad centiu . Eade ratione licet loeus naturalis aeris sit spatium contentu inter eoncauam ignis & conuexu aquae, ea men quia uirtus conseruatiua est in me dio illius spatii propterea aer moueretur ad illud medium. Tametsi hoc non sit adeo certit: immb sorsan uirtus conseruatiua ignis persectissimῆ est prope
superficiem cocaua lunae: de uirtus per . sectissim E conseruatiua aeris est in concavo ignis : nisi obitare contrarietas ignis, nam persectio duorum elemen. torum , quae plus participant grauitate, vergit ad centrum: persectio verba eris & ignis vergit ad coelum.
turalis aeris eli superficies concaua nignis. Hanc eandem conclusionem a L nfirmat hic Aristotel. eisdemque rationibus confirmat quibus superiorem, naut terra se habet ad acqua dignitate 5e symbolo,&aer se habet ad ignem. Vnde ad primam impugnationem in secudo principali argumento respondetur; qu bd quando Aristo. dicit, aerem esse in igne, tanquam in proprio loco, so lum intelligit quantum ad superficiem
conuexam aeris, cuius mensura est cieaua ignis: loca enim naturalia elementorum designat Ar illo sol sim quantum ad superficiem comis xam locati. Si tamen uolueris locum circunscribentem rotiani aerem designare,erit spatiit -- illud interceptum inter concauam su-
pei ficiem ignis, & conuexam aquae &terrae. Enimuerb ut in libris de esto uidendum est aggregatum ex terra & aqua reputatur unus globus & una sphsra. Et pari modo .licet locus ignis dicatur concauum lunae, id tamen intelligitur quantum ad conuexam superfici εignis:locus tame eius adaequatus eli interstitium inter conuexum aeris decoeauum lunae.
Secunda pars secundi ai gum Ai primcipalis habet plus dissiculiatis , nempe quomodo locus aeris sit ignis aeum snt contraria. Ad quod dicunt nonnul
li,superficium ignis habere in se quan-
265쪽
ciam uirtutem propriam Oraeter calo- rex & siccitatem) conseruatiua aeris.
Hoc tamen nullum fundamentum habet apud Arist.neque in natura relu: elementis enim nulla quinta uirtus adscribitur,praeterquatuor primas qua itates. Neq; Arulo. hic tex. 8.&. 49. nec .de coelo text.13 . ubi ordinem elemetorum costituit, rationem aliam huius
ordinis assignat, quam ordinem dignitatis & perfectionis naturalis,di quod
unum se habet ut materia alterius. Et
ideo dicendum est ut Comment. hic commento. 4 3. uidetur docero quodi locus aquae non ella ex propter naturam aeris mec locus aeris est ignis pro-n pter naturam ignis, sed propi erdillan tiam, quam huiuimodi loca habent a
centro terrae, & propinquitatem,qua. habent ad concauum lunae. Itaq; si ima ginetur linea recta ducta a centro ter-rsusque ad concauum tuns,per aliqua portionem illius lines usque ad cer- . tum punctum , est purum elementum terrae frigidum Se siccum: altius usque ad aliud punctum & elementum aquae Iicet terra Se aquai aliquibus partibus comisceantum altius usquὸ ad aliud puctum est elemctum aeris & inde usquὰ ad concauum tuns est elemetum ignis.
Vnde locus aeris non terminatur ad
concauum ignis, propterea quod illic C sit ignis, sed propter talem distantiam 1 a centro . Imb licet per impossibile nullus illic esset ignis, sed ignis poneretur in infima regione aeris,aerascenderet supra igne quo usq; modo ascendit. Et ideo non obstat cotrarietas ignis& aeris, quominus ignis sit locus aerisi quia aer non conseruatur ab igne, sed suapte natura ex ordine uniuersi coseruatur in tali distantia inter coetu & cenatum terra: Et ide dicatur de locis aliorum elementor v. Sed non est adhue ab ude ditatutum argumentu. Si ignis loco,quo aer illi coniungitur, corrumpit aere sequitur,aerem illic conserauari non posse. Aliqui possent cogitare in illo conscio elemento
rum impeditur actio 3 natura uniuersa Dti. At uero hoe nulla ratione fulcitur. Cum enim apud nos uideamus, ignem inflammare aerem, nulla est ratio, cur illic negemur effectum similem. Con.
cedimus ergo , ignem in sua sphaera
ignire proximum aerem, id tamen s cit usque ad certam distantiam, semper
.remissius ti remissius, sicut ignis apud
nos non ad quan cunque distantiam.
sed prope agit. Et ideo per aliquod spatium prope ignem eii calidior, quam sua exigat natura sicuti terra prope a quam humidior est : sed propὰ cetium est in sua naturali dispositione. Horum autem omnium costituti sunt terminiqui praeteriri non possunt. Eode modo Edicendum eli, si locus ignis eli cocauulunae: non propterea quod illic sit orbis lunae,sed propter distantiam a cenatro.Non tamen puto esse aliqua cotrarietatem inter luna & igne, sicut inter igne&aerem : quia coelum non habet aliquam particularem contrarietatem clam aliquo elemetor u,sed generali influxn agit concurrendo cum singulis.Si autem propter humiditate aliqua aberationem agat in ignem, erit usque ad certam distantiam. Sed percunctatur quis fori Eaeuiter elemeta unuquodq;
habet symbolii cu sibi proximo, quod
est locus eius, uidetur 9, ignis deberet 'pariter. symboli Zare cum concavo tu. Fnae, qui locus est eius: & ti cum estum nullam habeat primarum qualitate no possunt elementum & coelum esse symbola. Respondetur. φ quamuisno symbolirent in illis qualitatibus, coueni ut tamen ignis S coelii in lucis perspicui istudia phane itate & agilitate. Unde
ignis aether, ut coelum,appellatur. A xiv κι contra istum localem ordinem elementorum sunt argumeniaxa nonnulla. Primum. Si ea, quae dicita
sunt,uerum habent equeretur, qu bd quodlibet elementum se lusis quibuscunque aliis circunstantibus naturali lxx maneret in suo loco, in quo est
i q, comita perimpossibile sphsa P a ignis
266쪽
2 28 super Quartum playsicorum
ignis &aqunaer maneret ubi est: Sceorrupta sph fra terrae & aeris, aqua man ret ubi eli na dictu est, naturaliter elementa in si is sitibus manere,& eonseruari,non Py natura circunstantis, sed
talem elongationem a centro, aut
propinquitatem ad orbem lunae: consequens ii videtur falsum: nam aqua naturaliter videmus descedere per terra, ut si defoderetur puteus usq; ad cetruterrae, uidetur, q, aqua naturaliter illuc usq; descenderet:& per conseques corrupto per impossibile elemento terrae aqua conflueret ad centru . Secud barguitur. Terra, quae est elementum grauissimum determinat sibi infimu locu B pura centrum quo inferior esse non potest: ergo & ignis, cum sit elemeto. rum leuissimum, determinat sibi locu supremum, quo superior esse non pos st: de per consequens locus eius no est concauum lunae: sed nisi coelis impedi.
retur , suapte natura ascenderet usque ad convexum primae sphaerae. Et cositi Locus naturalis elementi est, in quo, eum elementum sit, naturaliter qui
seit: sed ignis in concavo lunae no quiescit, quinimmb circulariter mouetur ad motum primi mobilis, ut a.& . de coelo habet disputati; ergo ille non est locus eius naturalis. 'Tertib principaliter arguitur. Locus naturalis rem
C raeest unus de determinatus,in quocunque enim puncto concaui lunae poneret gleba teriae, Se siue in renith no stro, siue in opposito, ubi uiuunt antipodes, siue in oriente, siue in occidente, sue in nostro polo siue in alio gleba illa descenderet ad idem punctum cen trit ergo re locus ignis deberet ella v. num punctiim determinatum , cons queus tamen est falsum, nam ignis no-ser aseendit ed renith nostru , dc ignis antipodum ad renith suum. Qubd si
diras, locu determinatum ignis non esse punctu, sed tota circunferentia comoui lunae ascedere. n. est elongari a terra directε uersus estum .Tunc sequere
aur,si si portio ignis poneretur iacentro terrae,nullo corpore impediete nomagis ascederet uersus renith notiti, quam antipodum: aut uersus oriente, quam uersus occidentem. Primum argumentum non est, quod Adprimis. in praesentiarum ad unguem examin mus, usque ad se eundum & quartum
de coelo. Res prosecto est dubia, quid-na sentiret Arist. De igne namq; & terra inter omnes Philosophos conuenit,qubd demptis omnibus alijs creaturis naturaliter manerent in locis, in quibus sunt: quia unum eli elementu grauissimum, & alterum leuissimum, sed
tamen de aqua & aere non omnes consentiunt: nam aqua non est simpliciter
grauis, sed respectu aeris & ignis : nec Esimplieiter leuis, sed respectu terrs nec aer est simpliciter leuis, sed respectu terrae& aquae : nec simpliciter grauis, sed respectu ignis, ut est sententia Aristote. . de coelo text. 27.& Commen.
illic, de 3. huius text. 9. Quem Paul. Venet. hic super textu 4 9. imitatus ait,qubd aer si poneretur in concavo luis nae , descenderet per ignem usque ad locum, in quo modo est & aqua si poneretur in centro teriae, ascederet usq;
ad locu ,in quo modo ell. Quod cera Eueru est, quia terra necesse habet esse
sub aqua, unde s profundissimum puteum aquae impleas terra aqua ascedit, ut cedat terra. At nondum est comper Etum utrum si corruperetur modo ter- era. aqua particulari appetitu descend
rei ad centrum : nam ex una parte ait Arist. 2.de celo tex. s. in aqua non poteli manere si aspensa sed de t sustentari super aliquod corpus:& ideo naturaliter descedit per uiscera terrae,si meatus inueniat: N per consequens d Epta terra uidetur, qu bd descenderet ad centrum. Ex alia parte, uidetur,qubdfi aqua est modo in suo loco naturali. dempta terra adhuc maneret, ubi estiquda mihi pro nune est ueris milius:
nam aer corrupta sphaera ignis non ascenderet altius,quam modb est: ergo simili proportione noa descenderet qua
267쪽
A qua partieulari appetitu dempto igne.
Et quod ait Arist. terram non posse esse suspensam, intelligit naturalitermectunc dempta terra proprie esset suspensa,cum esset in loco naturali, unde fidesodiatur terra usque ad punctum sphaerae aquae, aqua dulcendet naturaliter.Si tame profundius procederet puteus, aqua non descenderet ex naturali appetitu particulari, sed appetitu unuuersali,nec daretur uacuum , ficut de scenderet aer, si non esset illic aqua. ur. Neque mireris, si sphaera naturalis a . quae descendat sub terram hanc nostrarqui acem pars haec discooperta, sit multo leuior, quam pars alia quae tegitur B aquis propter maiorem siccitatem,noeli idem centrum grauitatis, & cen trum magnitudinis terrae: sed centrum grauitatis est multb propinquius superficiei terrae coopertae aquis, quini, su perficiei nostrae. Et cdm centrum grauitatis sit centru mudi,quo terra descedit, & sphaera aquae debeat diu E dissare ab illo cetro, fit, ut s aqua ab illo cetro uersus mare distat.v. g. per centum milia passuum, etiam uersus nos usq; ad centum milia passuum a centro grauitatis, sit etiam locus naturalis aquae: quare residuum terrae uersus nos pene trat multum de sphaera aquae. Imh de multi montes attingunt sphqram aeris. C Et ideo in illis eaueritis naturaliter generatur fontes,qui sunt altiores superficie maris,qua mare lagit terram: quadoquidem flumina a suis sontibus usq; ad mare semper descendunt. IAd secundum argumentum responia etur, qu bd sicut terra determinat sibi locum simpliciter infimum, ita & ignis
determinat simpliciter supremum: infra latitudinem tamen loci elementorum: Se quia locus elementorum terminatur in cocauo lunae,illic est locus naturalis ignis, nec sursum ascenderet, quamuis non impediretur eoelo. Ad confirmatione respodetur,qubd qui quid sit de motu circulari ignis, an vi
delicet sicut primum mobile rapit s
eum orbes planetarum, ita moueat
sphaeram ignis: nihil tame obstat, quin ille sit locus eius naturalis. Ad quod sussi est, quod quiescat in illo quiete opposta motui naturali elemeti leuis,
qui est ascendere: non enim altius ascedit. Sicuti mare, quamuis moueatur motus fluxus de res uxus propterim pressionem coelcstem : nihilominus
ruiescit quiete eleinenti,quia nec ascecendit,nec descendit' Ad tertium bene responsum est,st ver Adsus quaacunq; regione est a cetro terrae ignis elongetur, uerὰ ascendit: est Gnim centrum grauitatis terrae, ueluti centrum circuli, cuius circunferentia est clium: Se motus a centro ad circum nserentia est ascensus,& a circunferetia ad centrum est descensus. Ad replicani uetb Paul. & nonnulli abj respondet,qubd ignis positus in centro, non magis uersus hanc quam uersus illa regionem ascenderet, nisi influentia eslestis
ipsum determinaret,qua uersus ascederet. At uerb nunquam mihi persuadere
potui, qudd eo stellatio est estis aliquid agat in ista inferiora, nisi mediantibi seausis secundis. Et ideo signa da est causa particularis talis motus. Item quia propter illum casum supernaturalem non est poneda aliqua tunc influentia ,
Dicendum est igitur, 'cum casus ille Pst supernaturalis, si ignis pedalis a Deo
poneretur in cetro terrae, necesse esset, ut punctum eius medium eorresponderet puncto centri: & tunc posset quis dicere, qu bd quaevis pars illius ignis
ascenderet uersus regionem, qua est: ut quae est uersus nos, ascenderet nersus nos,& quae est uersus antipodas ascenderet uersus illos. Sed quia tunc est a Ggumentum, si talis ignis diuideretur in omnem suam partem sicut a cetro cireuli infiniti lineae deducuntur ad eira eun serentiam dicendum est, qudd uel subito corrumperetur, uel quod ue risimilius est non moueretur:quia quelibet para niteret E diuerso,& sic mane
268쪽
A ret in aequilibrio. Delocis naturali. bus mixtorum non opus est hic lon. gam mentionem facere, sed animalia terrestria uiuunt in terra in diuersis re gionibus diuersa, pisces in aqua, aues in aere. Et, ut quibusdam physicis plae et nisi sit commentum Salamandia uiuit in igne. 3. Coclus TERTIA conclusio huius articuli eli. Sphaerarum coelestium citra Q. premam quaelibet est in sibi proximὰ superiori tanquam in loco, puta luna
in uenere: uenus in mercurio: mercu
rius in sole sol in marte: mars in ioue: iupiter in saturno:& ille in octaua sphsra, Uel si uis loqui de loco adaequatod circunquaque , sol est inter Mercu - rium 8e martem, & proportionabiliter de aliis. Conclusio est manifesta, quia
si elementa sunt in suis locis naturalibus,& corpora coelestia sunt corpora mobilia,nulla est ratio, cur negemus, illa esse in suis etiam Iocis naturalibus isi quidem omnia ordine naturali sunt disposita,& ubicunque res a natura est collocata, illa censenda est sedes eius naturalis. Tametsi Commen. hic c6mento s .nNet spheras coelestes,non
solam superiorem, ted etiam alias esse in loco de per se: eo qubd mobile in. quit circvjariter non indiget per se lo-
eo, in quo moueatur ut patet secundam Arist.de primo mobili sed motus de ad quem sat. At quamuis motus cireularis non indigeret loco,in quo fiat, puta superficie circunstante, nihilominus quaelibet sphaera facta est in sua na
turali dicta otia a centro mundi. Et prae. a terea quia orbes planetarum mouen.
tur motu diurno ad motum primi mobilis, quod fieri non posset, nisi ordine certo naturali locareat ur sub illa, unde ad tertium principale argumentum re spondetur, quod orbes coelestes non sunt in suis locis naturalibus propter
necessitatem conseruationis, sic ni elementa de mixta, sed quia secundum orianem dc dignitatem persectionis naturalis suam quisq; sedem sortitiis est. QI A R et a conclusio. Primum . Minmobile non est in Ioco per se. Concluso pariter est Arist. tex. praesenti s. est tum in loco in potentia secundum par
tes, ut tex 4s.praemiserat. Commenta
tor tex. 3 .de loco primae sphsiae qua tuor enarrat opiniones. Prima opinio
est Philoponi dicentis primam sphira esse in uacuo circunstante illam, tanquam in loco. Id tam en express E est cotra Phi. qui. i .c. huius libri ex pro sesso probat,locum esse quid positiuum: naesse in aliquo, dicit esse in illo laquam in receptiuo. Alexander dixit propterea primam sphsram non esse in loco, nec moueri loco ,sed in seipsa, at uerb com necessitas loci fit propter necessi
talem motus fit, ut eo modo,quo una
quaeque res mouetur, si in loco: &eu prima sphsra secundum Aristo. sit mobilis circulariter,sequitur, quod sit in Ioco. Propter hoc Avicenna dicit, quod motus primae sphsrae non est ad locum, sed ad stum partium. Sed neque hoc satis est diceremam cum situs importat ordinem partium in loco, veuna pars sit ad unam differentiam positionis, de alia ad aliam, fit, ut non pos- snt partes mutare stum, nisi mutene locum,ut pars, quae modo est in orienate,st postea in occidente. Auem pace ait,qubd locus primae sphsrae est super ficies, conuexasph ae inserioris sibi x
proxim s. so perquam monetur,ut sicut Iocus elementorum est ille,ad querecte mouentur, ita locus esti sit super. ficies,superquam mouetur. Haec tameopinio manifeste contradicit suppotationi illi,quam Arist. tex.ῖ o. ex commu ni philosophorum consensu statuit,videlicet,quod locus est illud, qu bd primum circuit.&ambulocatum. Opsenio Commentatoris est. qi prima spheta est in loco per accidens, uidelicet incentro muci,circa quod mouetur. Me .n.quod orbes est estes non per se, sed paccidens ratione centri habet esse quodamodo Exu, ut. s. nec plus nec miud,
269쪽
Quaestio secunda.dIstent ab illo, propterea ratione illius
sunt in loco. Sed re uera Ze S.Tho m. de alii expositores merit bdicunt hanc opinionem esse ridiculam. Nam primo est
contra dissinitionem Arillo dicentis,locum esse ultimum continentis. Item orbes cslestes non habent a centro terrae, ut nec plus nec minus distent,sed natura sua, ut sint, ubi sent. Et dato, q, esti dicatur fixi per respectum ad centrum, it lud tamen nihil facit ad rationem loci: alias diceres,q, axis plaustri est locus rotae. Et praeterea ciuia Aristo .nusquam dixit, unam rem esse in loco per accidens ratione alterius, nisi quando est altera, εἰ altera est in loco sicut anima ratione eorporis est in loco : coeli uerb no sunt centro, cum cetrum sita coelo prorsus opinio a num. Opinio ergo Aristote. ut ait Aristotcl. S hom est quam exponit Themistius. Ad cuius euidentiam notandum est, PAristo. solum posuit octo spheras, scilicet septem planetas, & primum mobile. Alii postmoduni inuenerunt nonum mobile. Alii adhuc suspicantur esse decimum , de quo hic nihil definimus, Christiani autem sit pra primum mobile ponunt coelum fixum, qui est locus beatorum,qubd secundum rei ueritate
est locus primi mobilis, & si ita credoret Arist.nihil fuisset anxius de loco primae spherae. Sed quia prima sphera se euC dum ipsum mouetur,&motus intelligi
nequeat fine mutatione loci totius, aut partium, solicitus fuit quaerere locum primi mobilis.Atqui, si locus esset di. mensiones illae coextensae corpori locato penetrative se habetes cum illo, nulla itidem esset dissicultas: sed quia locus est terminus continentis, &supra primum mobile in uia Aristo. nihil est, quaeritur locus, secundum quem tale mobile mouetur. Ad quod respondetur in uia Arist. eo modo primum m bile esse in loco, quo mouetur localiter:& quia non mutat locum secudum se totum sed seeundum partes, ut ea, quae nune est in oriente postea sit in occidente,fix, ut non si in loco secundam se totum, sed secundam partes . Qithd Ds quaeras de locis partiu: respondet A rist. a ter. 3 .usq; ad 46. 9, una pars continui est locus alterius, no locus i actu, quia no est actu diuisa ab illa, sed in potentia. s. quia si diuideret ab illa, in ancnte ubi est, esset i ea tan si in loco in actu. Vnde si diuidas primu mobile secunducirculu,ficut radii plaustri diuidunt i ta in,intelliges, o in loco, ubi nunc est una pars,postea succedit alia: sicuti i iota, ubi nunc est radius unus, deinceps
sitecedit alius. Nisi st illic partes non sunt discontinuae 'Quod si arguas. Primum mobile mouetur per se, & mouetur ratione loci: ergo est in loco per se, & non ratione partium. Negatur conse Equentia, quia licet per se moueatur, id est, non ab alio, nihilominus non mutat locum nisi ratione partium. Sed arguitur siecundo. Nobilissimo corpori debetur nobilissimus modus essendi in loco, sed ille est, esse in loco in actu secundam se totum: ergo ille conuenit priamo mobili. Negatur minor, immb esse in to eo in actu, dicit impei sectionem, puta contineri ab alio:& persectius est.
ut primum mobile a nullo cotineatur,
sed ut omnia eoo tineat. Hine demum 'sequitur, qudd nec totum uniuersum
est in loco secundum se totum, d secundum partes. Diuersimode tamen quam primum mobile: nam in uniuera Ffo sunt partes discontinuὸ existentes in locis actualibus, ut spherscslestes intra
primam. Et elementa&mixta. IN ARTI cvLo secundo dicere ..
statuimus unum uerbum de loco angi a Ilorum,non ili res theologica sit hic exa stemurcte tractanda, sed *philosophi huius tepestatis imponunt hic S. Th. quod ipsenu quam somniauit. Primum omnium csim angelus sit indivisibilis, ueruliquierediderint, esse non posse, nisi in pun
rantiae arguit: nam punctum N angelus non sunt indivisibilia eadem ratione: punctum enim habet postionem in continuo, cuius Partes aut terminat,
270쪽
A aut eontinuae tanquam principium quantitatis: Angelus autem est omnino extra genus quantitatis potens inlo eo extenso operari :de per conseques esse uales in loco extenso. unde conclusio eius illi e art. i .elt haec. Angelo conisue sit esse in loco mutuo cE tamen qua Corpus: corpus enim est in loco, quia applicantur loco secundam eotactum quantitatis: Angelus uero per applicationem suae uirtutis, unde Angelus nec proprie continetur, nec circunscribitur, nec commensuratur loco, sicut corpus .sed est quodammodo sicut anima in corpore, ut sicut anima non conseruatur, nec dependera corpore, sed B illud potius tanquam forma continet, dc coqseruat, ita & Angelus non continetur sed potius continet,dc conseruat locum ilicet ipsum non informet. Haesitiam .sah. qui a limine doctrina eius salutant, mal E calumniatur: imponetes
illi , negauerit Angelus esse in loco, suantu ad sua essentiam & substat iam, ed solu dixerit,operatione Angeli esse in loco, Angelum ueris non . Quod dicunt et se condemnatu quo da articulor ibi episcopi Parisiensis: qui siein habet Aulusifi p. getur quantum ad sui essentiam di subrisiensi. ἡλntiam usque est. At uerb. I.Tho. non negat, substantiam Angeli uere esse in loco: sed illa tuis opinio quaedam, qua
D inter quatuor, tertiam recitat Durana. C I .senten. 3. 3 γ art. s. Imprimis nullus hoc debuit negare: nam postquam Angeli creati sunt in mundo, necesse est ut si ut in illa, ut enim ait massister. a. senten. dist. xx. quam primum creatum est cstum empyreu,repletu est Angelis. Item Luc.eto. uidebant Sathan,ficut sulgur de coelo cadentem. Luc. I.
Missus est Ange. Ad Mariam. Et in cflosunt Aureli in conspectu Dei uidentes iaciem eius: Matth. is. Aliaque id genus plurima sunt in sacra Scriptura: quibus manifest Ecomprobatur, Angelos esse in loco. Et Aris posuit intelligerias applicatas olbibus, quos mouet. Et φλin sciri tra. s. Thom .rat .
Primb quia probae illie sitam eonclu- ,
sonem ex illa collecta, Angeli tui sancti habitantes in ea. Item, quia propterea dicit, Angelum applicari loco per suam uirtutem, quia requiritur praesentia ipsius substantiae Angeli ad hoc, qu bd operetur in loco , ut latius ipse id probat quolibet. sartic. 1 Et I. quaest. I 3. artie. 6.ad 3 . dicit,quod Angeli custodes aliquando nos deserunt: sed quando periclitamur, uelocissim Edescendunt. Non ergo dubitat, quin Angelus quantum ad sua substantiamsi in loco. Sed ait, qu bd ratio perquam applicatur loco est ratio virtutis
Est enim de hoc opinio triplex. Vna Eest Durandi loco citato, si Angelus est in quocuque loco potest operari, licet
actu non operetur, neque ubi opera tur ,habet aliam prssentiam, quam ubi non operatur: praeter uam , t appareς illic eius effectus, qui no apparet alibi. Et ita consequenter concedit,s, Ange
lus est ubiq; ,sicut Deus, nisi ut non potest simul operari in omnibus locis sicut Deus. Opinio haec est periculosa .ut loco citato supra. S.Tho.late disputauimus, negat enim motus Angelorum,
scilicet, quomodo descendant, & ueniant: di recedant, quia secundum illa nullum locum deserunt, nec de nouo acquirunt, sed solum secundum appa. rentia effectus. Scot .a se n. dist. x.q. s. ''
dicit u non opus est quaerere per quid Angelus est in locoma per suam essentiam habet ipse potentiam essendi in
loco ,licet non dependeat, nec conse uetur a loco, sicut corpus.Scotu sequutur Nominales omnes. 'At conta a hae
opinionem si argumentu: quia prosecto non respodent ad punctum diise ultatis: na quando diei mus. Angelum esse in loco per aliquid, ly per, potest di
cere uirtutem & potentia ponendi se 1 loco: λut ratione per qua actu est in ta' to loco nos non negamus, quin y sua essentiam habeat potentiam essendin loco: sed percunctantur: perquid