장음표시 사용
301쪽
lum habenti eomptum atq; eadentem
capillus ipse mutaretur in crispum,totus homo simpliciter mutaretur in crispum. Et pariter si aquilinus natus mataretur in simum totus homo simplieitet fieret simus. Alia elidis politio, uel sorma quae indeterminatae cuicunque parti conuenit . ut albedo, calor.&c. Et
de his aiunt dialectici ad hoc, v scutust albu, requiri,ut maior eius pars secu dum quodlibet sui sit alba.Et de istis inquit Arist. φ id, quod mouetur secundum partem , no mouetur simpliciter, alias idem moueretur simpliciters mulmotibus contrariis, ut si secudum una partem calefieret,ee secundum alia fit. B pefieret: aut si ho una manum elevaret sursum,aliaq; moueret deorsum .Mouetur ergo solum secudum quid furtum, Ze secundo in quid deorsum .Quod auteambulat secundiὶm pedes simpliciter ambulat: quia non p6t secundom aliam B: ut parte ambulare. Attamen iliae dispositiones, quae possunt id ita reter cuilibet parti couenire: aliae sunt, quae si integrε non in sint toti, non denominant totu, ut sanitas: licet enim homo reliquu corpus habeat sanum, si eaput habeat infrmum, totus homo est infirmus: quia sanitas dicit integram dispositionem corporis,ob idq; si totum residuum eorporis est sanum εe uni ea pars infirma,qua C do illa pars sanatur, totus ho eat more malicὸ simplicitur sanatur,scut smpliciter totus erat infirmus. At uerb , qn homo habet multas partes infirmas, uem tus,& oculum & manum,licet sanetur secundum una, no simpliciter sanatur.Et scitelligitur ex eptu Artii. q, qui sanatur secundum pectus, aut secundisi oculu, non simpliciter sanatur. Atque adeo solutures at prima argumentumcu prima confirmatione. Et pariter ex , .notabili ditatuitur secunda.Si enim, qui discit arte aedifieatoriam sciebat a. Iiε arte no fit smpliciter artifex:& si auia nulla sciebat, sit arti sex mediat E tanquam effectus remotus & uniuersalis.
Et pariter, qui fit per se theologus, sit
seiens s ante nulla habebri scientiam.
Ignis autem simpliciter ascendit ad cocauum tuos, uersus quacunque partem ii ue moueatur. sicut,qui ab Italia uenit Salmaticam, simpliciter uenit in Hispaniam,tan qui ad locum commune. Sed si quis ueniret Segobia Salmanticam, non simpliciter moueretur ab Hispania in Hispali iam. Post hanc distinctionem sequun Prima c. tur tres conclusiones. Prima est in tex. clusio. 3 ex quinq;.qus in motu consideritur. agens,subiectum, tempus,tei minus a quo, terminus ad quem.Subiectum t tum est, quod mouetur. Cuius ratio est quod moueri est dispositionem,aut sormam, aut locum mutare, ut iccessuὸ sit lab utroque termino, cum enim lignum mutatur de albo in nigrum, albasiabilia ratione non manet nigrum, di nigrum non elat subalbedine, sed si
tum lignum est, quod est sub utraq; forma. Agens uero inquantum agens non mouetur per se, ut 3. huius, text. 7.di
ctum est, licet per accidens contingat quandoq; repati. Nec locus, in quo fiemotus, mouetur ea ratione, qua est Io cus, ut lib. .rex. I.dictum est. Nec ita pus mouetur: quia est mensura motus& motus ipse non mouetur,ut rex. II. sententia est Aristo t. Restat ergo conia
clusio,qubd solum subiectum propriὰ
mouetur. Unde ad secundu argumen- Ada prin. tum concessio, st motus si fluxus, nem Fgatur,qubia qualitas quado acquiritur, moueatur. Nec moueri idem est pror- usus,qubd rem aliqualiter se habere: sed itale it aliquid pati, aut recipere,aut habere se per modum patientis, aut recipietis,& forma, uel substantia iis uel accideta tu,quando acquiritur non patitur nec aliquid recipit, sed est illud, quo substitutum patitur. Secus est de anima reeipiente qualitates spiritualesi quae saltedum est separata, quodammodo m uetur , licet cum est coui uncta, homo
est qui intelligit & amara Et quantitas in sacramento altaris,quia per se subsessit,mouetur ad motum subiecti.
302쪽
eunda eone usio est in tex. . blbius sora. Coactu. xitur a termino ad quem, ut calefactio dicitur, non quia est a calore, sed quia est ad calorem. Etenim, ut fiat stantiae sortiuntur speciem a forma aqua habent esse,ita di potentiae&habitus de actus sortiuntur speciem ex obiecto quod se habet ut forma eorum. Diffinitio enim propria uisus est, D est sen. . sus percipiendi calorem: auditus,quod
. in eli tentus percipiendisinum &c. Et ita in habitibus:temperantia est uirtus circa de Iactabilia tactus, sortitudo est uirtus circa pericula belli, geometria est scientia de qua utitate continua. Ari- thmetica de discreta dic. Et haec est doM ctrina Philori. de anima textu. 3 3. ubi ait, quod obiecta sunt priora, quam actus: actus uero priores, quam habitus εἰ habitus quam potentiae. Priores scilicet natura,& fine,sunt enim potentisti habitus propter actus, & aitus pro
pter obiecta. Hac ergo ratione motus denominantur a termino ad quem. Ad I m unde ad tertium argumentum nega tur,qubd motus localis non compre ihendatur sub hac coo clusione, alcen siis enim in motibus naturalibus ele mentorum est motus sursum I descensis motus deorsum. In coelo uerb,quia nota sunt species diuersaemotus no ita distinguuntur,licet motus planetarum - dicatur contrarius motui primi mobi-V lis quia est ad orientem: & motus Pri- Creatio mobilis ad occidentem. At confiriande deno matio. uerb negatur, qudd creatio deminetur. nominetur a termino a quo: immo sicut generatio eli mutatio,qua acquiri tui substantia, ita creatio hominis, auxcreatio equi, si haberet pro pii uno me
illud quide haberet a termino prodicto Et ideo creatio esti di creatio tors differunt mecie, quia termini,ad quos, disserunt specie. At quia non possumus explicare disserentiam inter generationem de creationem, nisi ex parte subieoi aut termini a quo, propterea dissiniti creatio, φ sit productio ex nihilo.
quinc sequitur,st desitio pauis dii com
secraturaicet desinat esse qub ad mate Driam deformam,noeitanni hilatio: no eo, si rellent illic accident ia, sed exeo,quod illa desitio non per se terminatur ad nihil: siquidem ex institutione diuina uirtute uerborum desinit panis, ut succedat subflatia corporis Chrii liqus se habet tanquam terminus ad quem Ideoq; proprio nomine dicitur tra substantiatio. At uero res eii iam theologi, Tertiacones usio est in textu. s. De 3 Concu motu per accidetis siue sit ex parte motbilis, siue ex parte mouetis,sive ea par
te termini non pertinet ad physicum
considerare. Nam scientia, ut habetur I .pOst. text. s. procedit ex principii , Equae sunt necessario & per se cauiae conclusionis: cum ergo physica tractet de motu, & hic proprie intentio sit diui dere motum in suas species, solus diu sedendus est motus per se: quoniam spe
cies motus per accidens sunt indesini
tae. Unde ad quartum argumentum ἔς Ad quattuspondetur,quod quamuis in tracta. de causis non fuisset disputaudum de om nibus causis per accidens quia sunt in finitae,& ideo non cadunt iuba ite otia hilominus,quia erat solemnis sententia philosophorum,sortunam esse causam per se,necessarium fuit tractare dei illa, ut demonstraretur esse causam per . accidens. Nulla est nunc tamen similis necessitas d: celidi de motibus,aut mo Fbilibus per accidens. Mc VNo, distinctio eit in text. 7. secunda Quatuor modis mutari quid cotingit,saut de subiecto in subiectum, aut ex non subiecto in non subiectu ui, aut ex
non subiecto in subiectum aut ex subiecto in no subiectum. Cui annectit hanc
quartam conclusionem .γTres tam 4. Condrutum illatum sunt proprio mutationes.
Nam secunda illa mutatio, quae est ex non subiecto in non subiectum, non est Per se proprie mutatio: eo qubd ei uia modi termini non proprie opponuntur,inutatio uero .non est nis inter ter
minos oppositos aliquo genere oppositionis. Distin uo hac atque conclusio satis
303쪽
A tatis in commentis expostae sunt.Nec quicquam habent nouae disti cultatis. s. Distinc. σ Tertiad illinctio ess ibidem. Mutatio secundum contradictionem. lus est ex non subiecto in subiectum, atqueadeo dicitur generatio, alia e generatio simplex ut cum ex non aere fit aer & alia secundum quid: ut cum ex non albo fit album . Dii linctio haec sumitur ex di-
. uersa ratione entis: etenim ut ens sim
pliciter solum dicitur de stibilantia baccidens uero non est ens : sed entis ens, ut habetur 7. meta. text. a. ita pIodu cito subi lautiae simpliciter dicitur ge ne ratior productio uero accidentis t. Coclus generatio secundum quid. Quinta B continuo subiungitur concluso. G neratio simpliciter non est motus. Hac conclusionem probat Phi. tribus rationibus. Prima est, quam super tex. 8. uberius exposuimus. Omne,qudd propriis mcluetur, est ens actu maneas sub utroque termino nam cum motus sit aecidens, praesupponit ens simpliciter in actu cum autem ex non aqua, scilicet
ex aere fit aqua,neq; aer mouetur moria generationis,quippe qui corrumpitur neque aqua quia illa non erat si ibtermino a q uo : materia aute, quae mainnet sub utroque termino, non est ensactu. Hinc infere Phi.quod generatio secudum quid, scilicet aecidentalis ve eum ex non albo fit album eliquidem
motus, per accidens tamen ,3 eo quod non album accidit ligno , quod per somouetur. Pari ratione probatur, quod corruptio simpliciter ut cum ex aere fit non aer non est motus : cori uptio autem secundum quid,ut cum ex albo fit non album, est motus per aceidens ratione subiecti. Hinc ergo concludit .rex. 9 quod stata mutatio ex labiecto ini. .sbbiectum, 1e ea quidem accidentalis,
ubi ens simpliciter in actu subiiciturturique termino mimotus.Generatio i autem:retinra nomen mutationis, ebquod res,quae generatur, est quod non erat: & pariter corruptio est mutatio,
sectinua eadem sermὸ est in eo det ex 8. Si aliquid moueretur motu gener tronis, maxim/, materia, quae manet sub utroq; termino sed illa non, quia, nihil mouetur,nisi quod est in loco nihil enim mouetur, nisi uelloealiter vel praesupposito motu locali,quo ages Vplicatur passo) materia uerbcumh beat per se quantitatem, nisi ratione totius,non est per se in loco nisi rations totius' Tertia ratio et lin rex. Io. ubi probat non esse motum ad substantia,
propterea quod subitantis nihil est co
trarium. Ralso ergo est lisc. Omnis motus est a eontrario in contrarium nam omnis motu se inter opposita,de inter
opposita cotradictorie iam ostesum est Eno esse proprie molli generatio aut est productio si ibilatiae: de substatis nihil econtrarium, ergo generatio no est motus. Et hinc elicitur sexta concluso. 6. Gesus Omnis motus est a contrario in cor Ierarisi. Probatio elicitur ex tex 9. Omnis motus est inter terminos opposi tos sed inter terminos contradictione oppositos ut sunt non album & albu, non aer & aet) non est motus, ut dictu
est: ergo omnis motus est inter contraria.Quod Arist.aude subiecto in subiectum,ut ex albo, aut medio colore coloratum in nigrum: aut ex nigro in aubum uel medio colore coloratum. Namedium ut illic dictum est, quodam- Fmodo contrariatur extremis. o. villas ad quintum principaleam . a --gψmςntum quantum ad primam alii qq xv nee partem illius caitialis respondetur primo, quod licet nonnulli putent etigenerationem non esse motum, quia non est laeeessiua, Aristote tamen non Haffert hic hanc rationem, sedeas , quas commemorauimus :ω idqn ethee equalitas incipiat esse in instanti, ni hialominus alteratio est uere motus:quia
M. quod subiicitur qualitati, est ens in
actu: Se e conuerso, licet serma substa. tulis reciperet magis & minus effeta
lue intens bilis Se remissibilis succes. 'ue ut terrio coeli est opinio Cometiaratoris
304쪽
A tatoris de formis elementorum o nihi.
Iominus acquisitio earum no esset motus: quia tales formae non aduenirententi in actu, sed mate Uaepi imae: quae non propri Edicitur moveis.' Secudo distinguitur , qu bd so ima substantalis acquiratur successiae acquii itur enim de per accidens successiue non tamen de per se. Sucessio enim motus alia es ratione ex te sonis qua prouenit ex parte sit biecti maioris uel minoris: & haec est de per accides,accidit enim formae. quod per maius aut minus subiectum extendatur. Et talis iacessio conuenira poteli generationi, ut probat argume.
eum. Alia uero est successio intrinseca B ratione ipsius motus: quia scilieet de intrinseca ratione terminorum est habere latitudinem & distantiam aut meldiorum ut inter album & nigrum autimen sionis ut inter minus di magis album aut excellesiae de defectus ut inter minorem & maiorem quantitate aut locorum : ut est in motu locati . Etii deo in motibus alterationis augmenta ionis,& localis eli successo. In generatione uerb subitantiae non est tal is
successio eo q, cum persectio & quidditas substantiae consistat in indivisibi- Ii, in instati incipit,aut des nil esse. Sed tota successio est in praecedente alter tione qua forma contraria corrumpi- C tur. Ad secundam partem eiusde causalis resipondetur: illam esse unam causam cur generatio no e motus. Et ideo negatur substantiae aliquid esse eontrarium eo modo, quo hic loquitur Arisde contrarietate,ut statim patebit. ε Igitur pro solutione sexti principa- trarie- lis argumenti notandum est: qu bd trius tripli- phelter quantum ad rem pertinet acci xς - pitur contrarietas.Uno modo proprie: de est oppositio duorum extremorum maxime distantum seb eodem genere: inter quae est quaedam, aut mediorum aut intensionis latitudo, ut dignitur
ab Arist. s.meta. tex. M. ut in inter aubum & nigrum, calidum & frigidum. Et haec non est proprie, nisi in genere qualitatim ubi reperitur magis & mi- Dnus ut tib i.q. . dicebamus. Secundo modo accipitur paulo latiua pro omipositione duorum extremoru, quibus. repugnat este simul, inter quae est ali. qua latitudo & distantia: siue ea sit seca, dum intensionem .sue secundum excellentiam & defectu in ,sue secundum distantiam localem. Et haec contraiieia . non est in genere substantiae, nam sub stantiae sunt sicut numeri, quarum esse ςonsistit in indivisibili S ideo licet homo. v. g.excedat equum, non est tam et
inter illas lpecies talia latitudo , uti se torpossit crescere ad pei sectionem superioris: scuta quod est album, transeundo per media fit nigrum ,&quali- Etas intensia,ut unum,uenit ad intens
nem, ut octo, & pedale fit decupedale,& quod est in uno loco, fertur in altu. Qua de caula, ut dictum est, in his tribus speciebus motus est successio: in
generatione uero substantiae minimes Tertio modo accipitur corrarietas pro oppositione inter duas differentias di. uidentes idem genus quarum una semis per est imperfectior altera, atque adeo se habet ut priuatio alterius. a Phio
Lo. mer tex. I s. appellat primam con
trarietatem:& eam ait esse in uno quoque praedicamento, ut in praedicamento substantiae corporeum & incorporeum,sensibile&insensibile, rationale edi irrationale r& in praedicamento ad Valiquid simile de dissimile&e. Et hoc
modo dixit lib. 3. huius text. . omnes terminos motus habere se quodam do ut sormam&priuationE,ut in m
tu alterationis nigrum quia est impe sectius est priuatio alibi: & in augmentatione minus est priuatio maioris: de. in motu locali deorsum in priuatio huius,quod est sursum. unde ad argumetum respondetur. qudd quamuis quantitati propriὶ nihd sit contrarium,i hilominus maior de minor quantitasse ut suae termini augmenti, contrarianturn etiam loeus sursum de deorsiim.
Ad confirmatiouem uero primam res,o
305쪽
A respondetur, qvbd etiam in motu cir.eulari eoeli en contrarietas terminorupartialis motus puta ab oriente ad oc. cidente,&inter quaecunque alia pun-sta distatia. Et pariter in motu progresfiuo animalis locus a quo de locus ad quem cotrariantur, quia distant per aliuam latitudinem. Ad secunda con- r. conceditur, qu bd proprie illuminatio aeris non est motus, quia non est a contrario in contrarium e sed a priuatione luminis ad lume:& ut i ib. . q. 3. adnotauimus quando terminus' a quo est mera negatio, aut priuatio nihil repugnat mutationem fieri in inllati, ebquod non eli uetessaria eorruptio foraz mae contrariae. Immb ex non habente calorem fit habens colorem in insta
ti, siue calor incipiat esse in subiecto per primum sui esse: sue quod magis credo per ultimum non He. Non tamen fit ex frigido calidum in instanti: nam calidum non dicitur quicquid habet calorem, sed quod habet ealoris plus quam frigiditatis. Colligitur hie
tandem regula ex mente Aristot. qu bd quando ambo termini motus sunt postiui, motus no potest fieri in instanti: ut ex calido in frigidum, aut ex albo inrubeum,aut ex certa intensione calidi. tatis,ad aliam certam intesionem , aut G exorta intensione quantitatis ad alia C eertam extensonem,aut ex loco ad Iocum. Quando uero termini explican tur contradictoris quia contradictio. nis non est medium,ut habetur tex. .
mutatio potest fieri in instantivit ex noaere fit aer ex non illuminato illuminatum &e. De motibus spiritualibus nihil hie loquimur. Sεν TIM A ergo Se postremaeo eluso est in calee primi eapitis:qua reis spondetur ad qua tonem Tres lunt tatum species motus,alteratio,augmemiratio, & motus localis. Quae quide ex
supradictis manifesti se colligitur.
Mutatio est aut ex non subiecto in non
subiectum,aut ex no subiecto in subieoum,aut ex subiecto in non subiectu,
aut de subiecto in subiectum:&prim3 vnon est proprie mutatio, secunda uerb&tertia quae sunt secundam contradictionem non sunt proprie motus, erigo solum quartum genus mutationi quod est a contrario in contrarium est propriὸ motus. Contraria uero uein proposito accipi utur sunt in tribus tantum generibus, scilicet qualit lix, quantitatis, & loci ergo tres istae tam tum sunt species motus. Alia ratio, ataque adeo potissima,adiicitur, quaestio- Αὀnestatim tequenti. ' unde ad leptimuprincipale respondetur, quod raresactio eom praehenditur sub motu augmentationis: quia est motus a m inori ad maiorem extensiouem quantitatis. SSubsequitur cotinuo quaeivo secura.
Tex. xxiij. Relinquitur seeundum qua
PAR Tllinegativa arguitur primo. Ad quantitatem n5 est per se motus et ergo pars negativa qu silionis ueta. FProbatur antecedens. Si aliquis esset
motus ad quantitarem, maxime augmentatio, per augmentationem uero
non per se primis acquiritur quantitas sed substantia fit enim augmetatio propriὰ dicta ut patet in uiuentibus peradditionem materiae &formae ex alia mento,ad quam additionem consequitur maior qualitas: ergo augmentatio non est motus ad quantitatem. secis
db principaliter arguitur. Ad qualitate
non est per se motus: ergo non ad tria praedi eamenta est per se motus. Proh tur antecedens. Si ad genus qualitatis
est per se motus,ad quamlibet eius speciem esset per se motus,quia quod per
306쪽
se conuenit generi, cuilibet speciei c5-
uenit: consequesta me est talium et quia ad figuram no est per se motus: motus
enim omnis est a contrario in contrariu ut e . proxima dicebatinas figurs autem hi hii est eontrarium,sicut nec recipit magis & minus, triangulus, enim viri s hed est magis nee minus triangu-x s quam alius: neque est qualitas acti-ua,nec exacti uis resultans, ut habeat conitarietatem cum alia figura. Te . rio principaliter arguitur. Motus loca
lis: Hi per se adlὀcum, it tex. praesenti dieit Aris Iocus autem est de praedicamento quantitati,,ut lib. .dictum est: ergo duo tant sim sunt praedicamenta,
B. ad qui Est pes se motus: puta qualitasse quantitas. Qubd si quis dixerit locu accipi in praesentia, pro ubi, quod est unum ex sest ultimis praedicamentis,
tune aliter arguitur. Praedicamentum,
ubi, soldm addit super locum relationem loca Cad locum enim nihil
aliud eli quam esse in to Eo sed ad ubi,
est per se motus, ergoydrelationem essper se motus: quod est contra Aristo t. tex. io. Quarib principaliter arguitur, quod non tantum ad tria praedica menta sit per se motus. Ad praedicametum actionis Se passionis est per senioltus: ergo ad plura,quam ad tria proba, tur antecedens. Actio est relatio, qua C agens denominatur agere, di passio est relatio, qua passum denominatur pati: sed ex motu. v. g. calefactionis per se primbresultat in agente relatio acti nis,& in patiente relatio passionis siuesnt res numero distinctae a fundamen-- eis, sue non ergo ad actionem &pas.
sonem est per se motus. Et quinto arguitur. Illius actionis, qua quis seue-itit per se, prius terminus est uestitum: esse, quod est de praedicamento habi-' tus:& illius motus,quo stans, sed& perde primus terminus est sedere quod pertinet ad praedicamentum situs) e ' go ad praedicamentum habitus & ad praedicamentum situs est per se motus,' UIer cons quei non ad trutantum
praedicamenta. In contrarium est au- Dthoritas Aris in hoc tex. I s. &in toto
QVAasTro'haec apud Aris norieli di istincta a prioriinam iam motus a
termino sortiatur speciem ut tex ...dictum est idem est tres esse tantum species motus.&ad tria genera rerum esse per se motus. Fecimus tamen quaestiones duas, propterea quδd apud Scotum eli peculiaris dissicultas, an ad relationem sit per se morus. Et ideo qus stio duos habebit arisculos. In primo enim respondebitur ad quaestionem eis sententia Arist. & in secundo disputa bitur an ad relationest per sit motus. Et primum omnium lianus est labor, squo nonnulli uexantur, ut explicent.
quid sit ad aliquem terminum esse per se motu: sanε eum uerbum ipsum per se sit manifestum. Ad rem enim aliqu2
esse pet se motum aut mutati 'nem,
hil aliud est, quam esse illud , iuod pesse primo,& non ratione alterius acquiriturper motum, ad illud autem no est per se motus, qu bd non per se primis producitur, sed consequitur ad prodit. ctionem alterius. V g. ad subitantia est per se prim b generatio nam qubdper se primb fit generatione homi is, Est homo intellectus autem &'ubluntas& aliae passiones si realiter distinguan-
citra subiecto non per se primogene- Frantur,sed consequuntur ad generarionem hominis, & me existente albo, si ethiops albus fiat, motus ille per se est ad albedinem non tamen est per se prismb ad relationem, qua fit mihi stillis
quia illa consequitur ad productionε albedinis. Quo circa cum dicit, qubdad rem aliquam puta qualitatem ) est ser se motus, per se non sertur supery,motus sed super,ly quantitatem. At uerb quidam ex his, qui tenent antitatem non mistingui a re quata,
4ed rem quacunque siuε substantia si, sue accidens in esse suam quantita em, non recipi ut hanc expositionem. At utemin, qabdaugmentatio non dicitur
307쪽
A motus a a quantitatem, idcirco qubdPer eam acquiratur quantitas: nam tue
inquiunt degeneratio di alteratio essem motus ad quantitatem,eo quod iasubilantia, qua in qualitas est qualitas. Et ideo augmentatio ex eo aiunt ei motus ad quantitatem, quod uirtute illius mutatur resposio ad 4nterrogatio nem factam per quantum. Illi verun tam e gratis abiiciunt Se Ariit.& modui quendi philosophorum. Expresse. n. ixi seu est: de species motus eum qui est ad quan it tem, Se eu qui est ad qualitatem ad eu m,qui. eli ad locum. Qua Prometri, uisquis opinet ur.quanti' sate noni istinguia se quanta ta quam v xea re, niihilomulus quia distinguuturratione formali linquam diuersa prindicamenta ut in prae camentis. ca. de quas utMς dicebanaus augmetatio pqr
nos fit mahos quia pς raueratione nou 3ςquiritur, qu litas ea ratione, quae it quantitas, sta ea ratione, quλ est qualix , Et hoc ipsi inuiti concedat dicetes PNr avgmςnt tio 'u mutat respusio
est .mqtusa minori ad maius:generatioc uero,aut alteratio nequaqilam.
Ad tria i Prytbabito respodet ad quaestio tu pri. si Mimica coc usione ais rinativa. Adtri per se ino tua genera xeru ςsi s se motus .c ad qua M. tu te qu lit te, M ubi. Coclusio est in
Us.qua cis baty totu caput secudum quatuor aliis propositionibus. Ulaiaeoncluso exclusiua, cuius negativa exponente.sq, no ad plura,qua tria risdica meta,st per se moitus, probat, ' ut neq; ad subilatii,neque ad relatione ne.
que adactione de passione est y se in tu Quod ad subilantiam non fit pnr sem 'IR , prohat, quia Ois motus est 4 cotrario in cotrarium, substantiae uero nihil est contrarium. Lod superiori iam filione cxpo tu dedimus .vMhoc a ait i
notandu est, ' non negit ad generatio Dnem per se cile mutatione: nam prius& per se terminus generationis est se, stantia,tametsi generatio G si motus, ut supra dictu vii .Hinc sequitur, Uad aliqua re esse per se morum novit, si mintus ordinetur ad illam rem. Altetatio namq; qua ignis calefacit stuppam, ad generatione quide ignis suapte natura Orclinatur: non tamen per se primo es
motus ad subitantiam, sed ad caloremque pollea per generatione qui eli mutatio eo sequitur Azma substantiali Mn Quod aut . ead relationε non est per se motus, probaIsic ad illam rem no est per sena citus, radirenire potest subi hcto, absq; eius mutatione' relatio ueris potest aduenire sine mutatione subie. Ecti,cui accidit: ergo ad relationem non est per se motus. Exemplum est Isi cum ego sum albus,ethiops in India incipiis albesdrimo enim tunc incipio esse semilix illi sine aliqua in memutatione facta. Aperiissimus eii locus ad reproba A. 'du relatione esse re aliqua distinctam a subiecto. Na quod glossant Arist. intelligere, Usubiectumno mutatur acciden numero. te absoluto, nihilominus mutatur accidente nouo respectivo gratis dictum Atti .naq; simpliciter ait subiectu non mutari per hoc quod fit simili alteri. At si similitudo esset res distincta, expressset, si non mutatur per acquisitionem accidentis vir solii it: cu autem simplie: . Fier dixit no mutati, manifelle intelligi erelationem non esie accidens distinctur ut albedo,uel calor dii linguitur a subie iacto.Vnde S. Tho. in hoc loco simplicia ter ait, e cum aliquis acquirit quantitate, quam ego habeo, reo efficior illi aequalis sine eo, q, res aliqua noua mihi cerescat. Se s de hoc satis diximu in praedicamentis. c. de ad aliquid .A qua- .uis relatio non distinguatura subiecto, utres a re distinguituriameiatione formali tand accidens alterius praedicameri. Et ideo no est negandiu quin mihi accidat esse similem uel dissimilem, e qua-
308쪽
A lionem , uel passionem non sit persens otus quia in hoc erat plus dicultatis probat Phi .septem rationibus. Pri maest, quia cum durante motu simul debent esse terminus a quo, di termi-
oua ad quem sub gradibus rem: siis , si
motus esset ab una mutatione ad alia necesse esset duas mutationes esse . si imul,de in fine motus manere mutationem,quae est terminus ad quem: consequens tamen est salium,quia cum quis ranatur non est necesse tunc simul allia mutationem esse, neq; in fine manere mutationem aliquam: eb quωporei, tunc,quod mouebatur, perfecte qui scere. Et confirSi motus esset ab un
B mutatione in aliam, illae deberent Ge
l. contrariae, quoniam omnis motus esta contrario in contrarium: de cum te
mini motus debeant esse simul in gradibus remissis, sequeretur, qu bd simul ea ent fgro tio & sanatio: ruod est im possibile. Secunda ratio ele,quia si ge. neiationis huius ignis esset alia generatio, eadem ratione illius secunds esset alia: ia se esset processus in infinitum: Sper consequens nulla daretur prima generatio :& cum omnes illae deberet esse essentialiter subordinatae,si non daretur prima, non esset possibile uenire ad istam. Tert ia est. Si generationis esset generatio, etiam generationis es-C set corruptio:quia qiiicquid generatur
corrumpitur: si autem generatio corruperetur,cum i quod corrumpitur,partim iit.& generatio non sit nisi in fieri, sequeretur, qu bd aliquid dum fit simul corrumperetur,quod uidetur impositabile. Quarta, si generationis huius ignis esset alia generatio, necesse essee signare aliam materiam illius gener tionis a materia , ex qua generatur ignis quae tamen non est fgnabilis.' Quinta ratio est. Termini motus d hent esse hoc aliquid, ut haec aqua, de hic aer,hoe album & hoc nigrum: mmius uero non est hoc aliquid,sed uia ad hoc aliquid: ergo ad motum no in m tua Sexta ratio est,si mutationis in genere est mutatio, etiam in speete di stiplinationis est disciplinatio, de calcia.ctionis calefactio: attamen disciplina. tio non est motus ad disciplinatione: sed ad scient iam: ot calefactio non est motus ad cateia tionem , sed ad calor ergo Possiemarairo est. Si motus est
ad motum. ita ut motus moueatur. cu
i res sint species motus, sequitur, qu bd quilibet mouebmir promiscuὸ quoli bet motu : ita ut alteratio alteretur de augeatur de moueatur localiter: & augmentatio augeatur, moueatur locali. ter & alteretur &motus localis localiter etiam moueatur & alteretur di auageatur, qu bd est absurdu. Rationes ista numerosius in commentis extant e et
posita: quatiatis proinde fuerit hie inium mam colligere. At uerb , quhd ad, Mando,non sit per se motus, relinquit
tanquam notum: quia eum tempus sit mensura diduratio motus, scut motus Mn est ad motum,ita neq; ad tempus. ad habitum autem situm,quia includunt relationem, ea ratione no est m tus,qua neque ad relationem. Et sepatet exponens negativa. Assirmativam
uerti exponente. scilicet addicta tria praedicamenta esse per se motus quae est quarta propositio 3 probat tex. is quia in ijs praedicamentis reperitu οtrarietas lassiciens ad rationem motus. Quod q r. ia satis interpretati sutrius. Past haec facile argumenta duo P : principaliter soluuntur. Ad primum Gnim negetur,qubd per augmentat irin ε gum i P per se primo acquiratur subitantia i
in imo per se primo acquirit quantitas uel extensor& pariter perdes ementum per se primo deperditur qualitas. Est enim duplex augmentatio: uex . de generatione uidebim us, alia propri Edicta ut augentur uiuetitia per alimentum,ec alia impropriὰ dicta, ut est rarefactio. Hac quidem secuda ut comcerta rarest; aut corium extenditur nec substatia acquiritur,nec noua qua-thas: sed prior quantitas extenditur dici istum acquiritur noua extensio, ut illic
309쪽
liter dieannimi laequiritur 'oua qualitas. Sed utrii libet dicatur, nihil refert adsilutionem praesentis argumenti. Augmentatione uerb proprie dictaeonclaitur, quod si adiectio nouae partis substantiae: attamen,quia non Producitur nouum suppositum substantiae; sed id, quod erat minus fit maius, Perse terminus illius motus est quantitas,
id est eadem subitantia lab malo ii qualitate. an quo differta generatione:cuflius per terminus eii nouum suppositum substantiae Id, quod mani stilumst ex modo loquendi. Cum enim homo generatur, dicimus, quhd fit ho v mo: cum uerb puer adolescit, non dicimus, qudd fit homo, sed quod homo se secun . maior. Ad secundum principale reudam. spon letur,qubd non dicitur per se esse motum ad qualitatem quia ad omnem eius speciem fit per se motus, sed quia particulariter ad aliquas eius species eli per se motus: potissimum ad passiones Spassibiles qualitates: deinde ad habitum &dispositionem. Ad natura lem uero potentiam non est per se motus nec mutatio, sed illae consequuturae generationem substantiae.I erminus enim per se generationis hominis est homo: intellectus uero & uoluntas, &si quae aliae palliones realiter distinguanC tur, congenerantur quia fluunt ex natura hominis. Figura aliquando producitur per motum localem , ut cum recta uirga uertitur in circulum. Et illius motus, per se primus terminus est locus
partium ad quem cons nitur situs Se figura. Et pariter cum statita sculpitur per se primus terminus illius motus loralis est separatio partium,quam decosequitur figura. Et proportionabiliter
in pictura discriptura, atramentumo .uetur localiter: cuius motus per se pri mus terminus est locus, distus pamtium, figura uero consequitur tanquam quid comproductum. Ad tria reliqua argumenta articulo sequeati respondetur.
Iη articulo seeundo circa materia Derium sequentium argumentorum di sputare superest, an ad relatione sit perie motus. Extat enim de hac re sententia Scoli 3 .sent.d. t.' .i .& lib. 4. d. 6 is. m&d. x Lq. i.& quoi .ult. ait.ult.quati ibus propositionibus comprehem di eur. Prima est lise. Dup Test relatio alia antrinsecus adueniensialia extriniucus ad leniens. Relatiocintrinsecus adueniens ut ait quot. citato est illi,quae
statim necessario consequitur positis fundamento de termi no, ita ut non stralisc ambo esse, quin sit relatio, ut patet nitas & similitudo. Nori enim stat pa- trem & filium esse,quin sit filiatio .nec stat unum ouum esse simul eum altero, Equin sit unius ad alteru similitudo. RG latio uod intrinsecus adueni ens est illa,quae non statim ositis su amento de termino necessario consequitur, sed stat ambo simul esse, qua do illa relatio non conssergit. Subiiciunt exemptu indiscipuli eius in propinquitate, quae est
inter me modo & basticam nostri conuentus,stat enim me esse de basti eam esse,quando non sit talis propinquitas. ut pote si ego essem Romae. Secunda propositio est haec. Sex ultima praedicamenta omnia sunt ratioties
extrinsecus aduenientes, obatio eius
est huiusmodi. Pt dicamenta illa sunt
relationes, de non sunt intrinsecus ad' Fuenientes, ergo sunt extrinsecus. Maior Probatur,quia, ubi. v.g. ne quhd est locatum ne quod locus sed in loco esse,p ta in gymnaso uel in soro, ut ait: Ph. eL se autem iii loco,prster locum di loci. tum,nahil addit,nisi relationem loci ad
locatum,ergo,ubi, est relatio. Minor v. rb. s. qu bd non est intrinsecus aduenita paret,quia alias pertineret ad quartum praedicamentum. Ergo est extrinsecus aduenien, . Quod confirmatur ex ipsi etiam dissini si ine: iram flac die hil ιαhunc locum esse, quani o non si aliaresatio,ut si ego essem in alio loco. Em . t
dem modo probat,quod praedicamen-
ii habitus,pura, inuestitum, est rela v --...
310쪽
2 a Super Qinistum si, si corum
to ueliti ad uestem ,&maedicam retuactionis eii relatio agentis ad passum:& praedicamentum passionis, relatio patientis ad agens. Tertia propositio
elationem, intrinseo advenie in non ei per se motus cia relatione 3 sp extrinsecus aduenietem est per se nnti . Prima parte relinqvit laqliar nora sentem laiAris Sec id a ue ob probis uid aut horitate ipsius hoc modo./d ubi, est y se motus, ut habetuT te
28. N ubi, est relatio extrinsecus adue- pns: eri ad relationem extrinsecus Mnenietem est per se motus Est prae te a in gratiam Scotiuerisimilis ra se tio,.si ad relationem intriaste adue M pientem non est per se motus,eius causa git , quia consequitur statim posito
fundantenro & termino. v. quia non
es t me esse assium Scalterum homine' lincipere albedinem, quin ambo simus iles. similitudo non per se produci. eur: sed consequitur ad productionem
albedinis : ergo per oppositum e cum siet me esse& hunc locum esse, quan . do non est haec relatio,id,quod primo Rcquiro per motum,quo uenio ad hii elocum est haec relatio. Idem dicit lib. . 3.loco citato de unione humanitatis ad utrinia: stat enim humanitate Chrissi esse de uerbum esse, quando non stunio:ergoqubd primo acquiritur perat sumptione humanitatis est unio: qu sproide est relatio extri secus aduenies.
C adem dicit de unionibus formae ad ma
aeriam, accidentis ad subiectum. A N C opinionem tractauimus
in praedicamento id aliquid, & in prae-
die mento actionis: sed lubet nuc pau. Ib eam pressus exanimare. Etenim, si modo cum grauissimo aut hore disputare liceat, tres potius contrarie propositiones salua eius egregia aut horae te uerisimiliores apparent. Prima est. Nuli; eil relatio extrinsecus aduenio. Primum omnium neque Arist. eiu e Nulla est interpretes, neque Avicenna, neque relatio ex- phylosophorum quispiam , qui tymentiu indue. . de rvitionibus copiose dixerunt, b
rium viquam men unit. Uran kAris. vincta .lo. .abiinde se arbitratus est uniuersas relationes subtribus membris ambiisse, ubi tamen non mem e huiusni odi relationum. 4ecundo aut relationis extrinsecus aduenientis to
tum ei set ad aliud aut non sinon, certὸ non est relatio .potius quam albedo: si sic, sequitur, quis dest Ipecnes relatio. nis quarti praedicamentimam illa dissinitione cunctas relationes quae uero
essen t relationes expressit. Et confir. Relatione esse intrinsecus,aut extrinis secus aduenientem, non uariat ration dpraedicamentirin praedicamento enim
qualitatis aeque ponuntur qualitates nomnes, & quae ab intrinseco proueniunt naturales potentiae, εἰ passiones, , ria quae accidunt ab intrinseco: & id estello essent relationes extrinsecus aduenientes,ad quartum nihilominus prae. dicamentum pertinerent:& per consequens, si sex ultima praedicamenta essent relationes, non utique distingue rentur a quarto praedicamento. Teditio principaliter arguitur. Quando inquit relationem extrinsecus aduenientem no consequi necessariis postis fundamento de termino, aut intelligit de fundamento de termino proximis, aut de remotis, non de remotis: quia hoc etiam conuenit relationibus extrinse- Fcus aduenientibus: fundamentu enim
di terminus remota smilitudinis sunt subiecta quae demoniantur similia puta duo homines) sundamentum ueroptopinquum & terminus sunt rationes fundandi & terminandi relatione, ut albedo,quae est in me & albedo quae
est in alio atqui ut manifestum eli ilat
esse me & alium, quando non simus similes.si uero intelligatur defundam e to & termino proximis,certὸ nulla ecset potest relatio, quae non statim necessatio sequatur positis fundamento 5etermino proximis: atque adeo nulla
est relatio, quae non si intrinsecus aduenieas. At uero opinio .scoti in his