장음표시 사용
311쪽
tione divae praetersabiectum,quod denominant , russum .h bent sumtamene n wγximum Et deo arguit' duer sua hoc, i aib auth. Arδο, i. me e .ete .ubi: tria punit suo 'ota oris inium relationum, ut)n capi de, ad albqmd,exposiimus. Et prauerea id pro ut raductione relationum, quas ipse ponit extrinsecus adυenire. unionis formae subitantialis ad maioriam sundamentum & termimis remota sunt formata materia: quas fiteor esse posse quando in on sit relatio u nio-lula: in potes snt separat re. Murab Dindamentum proximum est unitas stippon siti.quod constituunt: quam unitatem
necessarid consequitur relatio uni m. Per generationem enim,qua Dinia inu materiae non primo producitur
'pio,quae est relatio cui Scotin existi urat sedeeriὶ suppostum substantiae:
aliisnon esset generatio . Et quicquid si de aliis relationibus , imiror sane, qu bd huiusmodi .uniones relationes posvhtis extris,secus aduenientes, ad illasque esse pense motus. Nam teranianus idem est, ibbd finis .¬issimum est finem generationi, essesuppositum sitbstantiae: Noe pirii x hic anima uertendum eit quod hoc nomen, unio est qui uocu Aceipitur enim pro mo
C tu ipso aut vastatione, ira aliquid unicianalteri: leturieterminus per se primus est itum illud resultans: Accipitur etiani Hatione; qua res diei tui vhit, &illa ebnsequitur ad unita-item quam faciunt partes tanquam ad fundamentum proximum. Et idem rorsus,est de unione accidentis ad suiectum. Per motum enim alterati
nis qua qualitas producitur in subie mahis im est; quis non per se niti acquiritur risitio unionis , sedeeriὰ albedo, in siibiecto seu album e
quod od quam sundamentum proximum consequitur statim relatio uni nis:quaaccideiudicitur unitum ademque plane restat stomaehumanitatis ad uerbum: sundamentum enim εἰ reti Dminus remota sunt humanitas 5e uerbum, sed tamen per se primus terminus assumptionis certe non est relatio unionis alias unio esset aetidental cum terminus esset accidens sed terminus est unitas suppositi diuini & humxni .id est Deum eae hominem ille enim est assumptionis intrinsecus finis: ad
quem consequitur resatio, qua hum nitas dicitur unita. Et sc non stat fundamentum proximum essequin si illamatior & per consequens est intrinsecus adueniens. Haec omnia confirmatur: quia si huiusmodi uniones non es.sent Matione intrinsecus aduenientes non poneretur in quarto praedicamen- Dio vi per consequens in nullo pone- retur: quia in sex ultimis no ponuntur. Et idem apparet de unione partis intra gratis ad totum. Cum enim aqua unitur aquae,relatio unionis non potest esse extrinsecus adueniens:quia cum noponatur in sex ultimis,ponitur in quarto praedi eamento: ergo debet habere fundamentum proximum . Quod es, se non potest nis unitas totius, quae per se est terminus coniunctionis paristium . Idem etiam compertum est in resationibus illis quae sex ultimis prae dicamentis importantur. Relationes
enim actionis & passionis intrinsecus fiant aduenientes quicquid Scotusto. Fcis citatis in quarto dixerit nam ueresationes activi & passui habent proximum fundamentum potentiam actiuam & potentiam passulam ut habetur. .meta. tex.2o quas non stat esse.
quin se resatio, ita relationes agentis& patientis proximum sundamentum est motus: eo enim quod motus eat faetionis fit ab igne, ignis denomin Vir agens, & eo φ motus recipitur in aqua 'ita denomina ur patiens. Et sic non stat fundamentum illud proximuesse, quin consurgant relationes. Nec motus per se est ad tales relationes sed ad calorem:unde illae resultant.Neq; pqs est fundametum esse in eodem sua
312쪽
et' super i intuiti Physicbrum
A biecto, ubi est relatio sed satis est motu
fluere ab agente, ut agens habeat relationem actionis.Et haec fuit doctrina Arist. I.huius, ut illic super ter. ia. ex posuimus. unde idem motus numero est fundamentum ambarum relationuactionis N passionis. Et re vera, quicquid Scot. dicat in .din.q. t o. funda. mentum proximum Paternitatis non est potentia generandi: nam haec non siriseit ad rationem patris, sed actu g
maisse. iuxta illud ue meta.texeto. Pater
est,quia geo erat. Sicuti relationis domini ad seruum standa metum est, cum emisse,aut espisse in bello,quo landamento posito, necessario sequitur rela B tio: alias esset extrinsecus adueniens: nam stat homines illos, qui sunt domi uus & seruus,esse, quando no sit illa relatio: be tuc in nullo praedicamento poeneretur:quia no in quarto: de no uidet, in quo sex ultimor u po t eollocari.
SEcutio A conclusio. Sex ultima praedicamenta non sunt relativa secundum esse, sed secundum diei. Quod est
dicere. Non supponunt sermaliter pro relationibus, sed pro absolutis, quorunatura exprimere non possumus, nisi per ordinem ad aliud extrinsecu a quo fi ut eiusmodi denominationes In duobus ergo aliter sentimus,qua Sco.&is hoc , si huiusmodi relationes ait esse extrin: ecus a luenietes,& in hoc, ut ait pridica meta . s. actio , ubi &c. supponere pro talibus relationibus Protat coaelusio. Praedicamenta sunt prim b diuersa, ut habetur. Io. mer.texariquo dedicere, unum immediath negatur de alio, ergo sicut haec est immediate uera,substantia aut quantitas iton eli relatio, ita& haec relatio no est ubi :aut actio, aut
passio. Secundis, Actio N passio, ut
sunt generalissima praedicamentorum, nullo modo supponunt pro relatione: sed pro motu ut lib. latE demonstra. uimus. Calefactio namque non est resatio sed productio caloris: quae quidem denominatur actio inquantu est ab agete,ec passo inquantum recipitur in patiente. Quapropter toto illic rapit. 3. Dprobat Phi. q, idem motus est actio de passio. Unde relationes illae non sunt actio εe passio,sed relationes actionis,
e passionis,ait enim agens ab extrinse- eo dicitur agens: quia mouet, ita motus dieitur abio quia est ab agente. Sicuti de scientia non est relatio, sed qua litas absoluta: tametsi eius naturam ex irimere nequimus: nisi in ordine ada-iud. Est enim cognItio rei. Et tertib, ubi,non est relatio. Est enim in loco de
locato tres confiderare relationes . IF
loco est una relatio distantiae a centro& polis mundi, ratione cuius locus est. hic& immobilis altera est relatio continentiae,qua continet locatum. Tertia dest in locato,quo continetur a loco. Siue sint tres distinctae,sue non mihil r iseri, Et relatio,per qua exprimitur praedicamentum, i,neutra illaru indus
sunt in loco, sed illa; quae est in locautitat . ubi,esse in loco,putat gymnasio, uel in soro, ut ait Phi. in praeam entis. In quo sermone exprimitur resationa loci ad locatum, sed Ioeati ad locii At uero qubd , ubi, non supponat pro
tali relatione icet per illam exprima. eur,patet, quia esse in loemeeres no est relatio: nam situm esse,no est solam esse ad aliud:sicuti esse simile, aut esse mquale, aut esse duplum, sed est habere circunstantem locum, uel potius habe Firi ab illo:scuti esse uestitum,non est relatio, sed habere cis minam veste Itaq; sicut remi esse albamaest habere in se formaliter albedine: ita, ubi Be Mibitus , est haberi x extrui secas abso lutas, puta locum aut pestemo in thriti iTER T IA uit ur conciti M. Ad nullam relatione est per se motus imprimis Arist. Hetex. Io.ω1 ι m ax. io .uniuersaliter ponit conclusionem:
de ideo restrictio,qubdintelligat de hitrinsecus aduenientibus,talmehe uolutaria. Et praeterea conclusio haec En si perioribus necessario sequit. Ra in n.
cur Scotus asserit ad relation e p se
313쪽
se aliquas relationes,quae propter subiectum,quod denominant,nullum habes proximum fundamentum, quod acquiratur per modum, ad quod conseqiiatur relatio. Inde enim elicit, quod permotum per se primo acquiritur rei tio, at edua ostensum iam se mi iam
esse talem relationem, quae non habeat fundamentum proximum.eonis
quens est ad nullam relationem esse per se motus: sed motum quemcunq; esset ad fundamentum proximum ,ad quod consequitur relatio, ut in relationibus unionum,actionisq; de passionu&do
minii monstratum est. i. ia, .
Sed ad illud de, ubi,in quo ScotarbiI tratur de mente Aristaei se ad relatione
B per se motus,respondetur,quhd motus localis per se primo non est, nis ad locum, ut docet Arist. text. I o.dicens, si
motus loralis est motus secundum locum.Et ideo dicitur localis,quia per ipsum pri baequiritur locus.Sicuti permotum alterationis acquiritur qualitas.Et quia acquirere locum,& aequirere ei se in loco non sunt duo sicut idem est acquirere albedinem & acquirere habere albedine & esse in loco est, ubi, pro eodem ducit Aristo φ motus locariis sit ad locu & ad ubi esse tamen in lo co quod est, ubi, iam probatum est nocte meram relationem .sed est contineri loco. Et per hoc solutum restat ter- C tium argumentum principale. Concrditur nanq;,si, ubi,supra. locum & locatum nihil addit, nisi relationem non tamen iade sequitur,s, ubi .supponat Iro relatione: uerti solii sequitur, si esse in loco,quod est, ubi,) non exprimitur,nis per respectum ad locum sed extatar umentum,quod nihilominus illa relatio sit extrinseeus adueniens: quippe cum non possit signari tandamentum proximu& terminus eius praeter Io tum &locum:& stat hoc locatum essedi hunc locum esse, quando non si haec relatio huius loci ad hune locatum: ut
puta si hoc locatum esset alibi. Respondetur nihilominus, quod si vitelligatur
per relationem extrinsecus aduenientem,illam,cuius landamentum non est
subiective in seriecto, ipsius relationis: sed est sibi extrinsecum, concedatur quod relatio importata per, ubi,so conuenit locato ratione formae absolutae: quaesit in illo, sicut militudo conuenit mihi ratione albedinis, quε est in me: sed,ubi, conuenit locato ratione loci quem acquirit :& ideo ad illam non est per se motus: sed ad loeum. Nihil minus tamen potest dici in tein secus adueniens ad hunc sensum, quhd non stat me acquisisse hunc locum, quin eo sugat in me illa relatio, qua denomi inor esse in hoe loco : sicut non stat me acquirere albedinem,quin eo niurgat fi Emilitudo, qua sum similis alteri albo. Itaq; me acquisisse hunc locum est sundamentum proximum, ad quod nece Liarib sequitur relatio. Et idem est fundamentum proximum propinquitatis: ebenim quod ego acquisivi hunc Iocum non obstat me acquisisse hunc Iocure Petrum scriptorem meum aequisisse eum,in quo est, quin simus propinqui. Ad quartum argumentum de actione Ad a1rin.
iam satis responsum es ubi negauimus aictionem esse relationem, quin imo est motus.Calefactio enim est motus: qui certὸ non est per se ad relationem ,' sed
ad eatorem, sed eh q, motus est ab agente dieitur calefactio Quare illa relatio Fa quo motus dicitur calefactio, est in motu ipso & ab illa forsan agens denominatur calefaciens denominatione extrinseca nisi aliam uelis fingere in agente,a qua dicatur calefaciens,de quo nihil contendo. Ad quintum de praedici. A is pri mento habitus per idem respondetur ut ad tertium.Conceditur namq; illiu:
motus,quo quis se uellit aut armat terminum esse, uestitum esse, & armatum esse, negatur tamen hoc esse immedia te acquirere a clationem, licet exprimatur per relationem, sed est acquirere uestem,aut arma taliter adamata eorpori
Et idem dicendum est defitu. Cum n
qui sedet surgit ut si stabat, sedet Lo
314쪽
tus est per se primδ ad nouum thed shmindum partes. Dicit.n. situs ordine partiti inter se respectu loci. Unde S.I h. s. meta.lech. i s. ponit differentiam inter quatuor postrema praedicamenta & rei i qua. Alia.n. inqu it prscedunt relatione,qus consequitur ad illa ut relatio actionis cosequitur ad motu se relatio similitudinis de qualitatis consequitur ad qualitate & ad qualitate.Hςc iii quatuor =dicamenta,nec sunt relatio nes,nec praecedut,aut efficiunt relationes: led cosequuntur inquit ad relationes. Ut,ubi, consistit in relatione adlo cum, se habitus in relatione ad uellem.
Eo enim st homo habet hune ordinemn ad hunc locum,ellin hoc loco,&eb shabet hunc ordinem ad uessent, ad ue- alitus:&eb quod partes eius habent hunc ordine inter se, est sedens .aut cubans. Ac deniq; ex eo q, ego hab o huc ordine ad hunc diem,sum hodie:quod pertinet ad praedicamen tum , quando. Atqui de hoc praedicamento sustineri nequit importare relationem extrinsecus aduenien rem admissa etiam dissinitione Seoti .Quod est contra ipsem euidens argumentum. Et enim non stat,me esse&hoc tempus esse, quin ego sim hodie.Haec dixerim non certὸ contendendi studio.Sed ut cuiuscunq; aut horitate obseruata,meum de hac re iudi-C.cium exponerem.
et x. a m . Simpliciter aute unum esse Ac.
Tertia. . . . VTRVM AD UNITATEM
necessaria. Paneta negativa arguitur. Et primo Auersus id, quod habetur text. 3 i. scilicet in los motus esse eiusdem g . neris, qui cui q, sunt eiusdem praedic meri. Sequerelarcuimis iidem motus,
qui essent eiusdem: generis, differrent a
genere: quae contradactio apparet. S quela patet in motu albefactionis &motu aegrotationis. Illi namque essent tunc eiusdem generis, quia sunt eius
dem praedicamenta qualitatis: & quod differunt genere, patet:quia albefactio continetur sub genere colorationis color enim est genus ad multas species sub quo tamen non continetur Pgrotatio. Secundb principaliter arguis tur contra illud, quod flatim illic insinuatur, motus uidelices quoscunq; eL se eiusdem speciei, qui sunt ad iraminos eiusdem speciei: eosque specie differre, qui in terminos tendunt specie differentes. Ascensus aeris usq; ad suu Elocum naturalem .s concauum ignis, de ascensus ignis usque ad suum .sad cocauum lunae,sunt ad terminos differentes specie:de tamen esse uidentur mo tus eiusdem speciei: quia ambo tem
idunt sursum. dubd si dixeris illos differre specie tunc sequereris r ,'ubi 'seu sus igais usque ad mediam regione aeris ubi retiaererin ascensiis eius. dem usque ad concauum lunae non es.sent eiusdem speciei:consequens tameest saltum squia edui ascensus ignis a es troteria usque ad concauum lunae seuntiet motus continuus,singulae portiones sunt eiusdem species cum toto: motus nanque differentes specie conti. Fnui esse non possunt, ut habetur textu.
394dem argumentum fit de ascensu la pidis iisq; ad aerem Sede ascensu usque ad ignem se de motu ab albo usq; ad fiscum, Se de motu ab albo,usque ad nupum qui uidentur esse ad terminos dii terentes specie Ze tamen sunt eius mspeciei: eo quod unus est pars alterius. Tertib principaliter arguitur. Descensus lapidis E concavo lunae usq; ad media regionem aeris,le ascensus alterius
lapidis proiectiusq; ad idem ructu in
quo ambo retineantur sunt motus dis serentes specie tinnis sunt contrarii, ut quistione sequenti uidebimus dea me suar ad euade twanno ergo unitas
315쪽
A specifica term Inorum non suis ei tadu.nitatem specificam motuum. Idem est de motibus ab aIbo in fuscum , & apnigro in fuscum: S de augmentatione at ali ad bipi date; ει diminutione a aeripedali ad ide bipeda'α prim
e aliter arguitur. Motus reetus ab. a. .puncto ad.b de dicitiis circularis iniereadem puncta habent termino. eiusdeispeeiei de tamen differunt i pecie.Quod si coneedatur, propterea quod sitiar per diuersa media tunc seq utur quis d deal. batio quae est i nigro per suscum, se illa. q uae et a nigro per uiride, differient
specie quod est eontra Ph. texi . I. ubi . ait omnes dealbationes esse eiusde speetes specialii simae. Et crisir.Generatio& corruptio sunt mutationes differentes specierno in propter terminos ad quos quia terminus ad que corruptio
nis nihil positiuum est: sed disserunt quia una est ascensus ad esse, Se alia est re eesius ab eodem esse. Quintb principaliter arguitur. Motus naturalis ignis iursum de motus uiolentus lapidis sursum proiecti disseiunt specie quia sunt contrar: i, ut habetur textu. so. & tamen sunt ad eundem terminum specifi cum puta sursum: ergo unitas specifica
motum non atteditur penes terminos,
ed potius penes principium motus: stlin motu naturali eli intrinsecum, Se in C uiolento extrinsecum. Et constr. Motus naturales animalium specie differen tium ut ambulatio, natatio, uolatus)differunt specie, authore Ari istotel. I o. Ethi. c. s. de non ratione terminorum
ad quos uel a quibus,quia possunt omnes ad eosdem se ab eisdem terminis esse: ergo unitas specifica motuu no atteditur penes terminos. Sextb principaliter arguitur de unitate numerali comtra illa,qus tex. praesenti. 3 s .ait Ph esse necessaria ad huiusmodi unitatem. Sicanis ab alto cadens in via moreretur, ide esset motus canis uiui,&cadaueris qui avidet esse unus cotinuus descessistra tamen no esset idem subiri. Pariter si gutti aquae cadentis una pars in via r
solueretur in aerem,& alia pars augere iatur per condensationem noui aeris ei appositi. Deseensus esset unus: de sanie subiectum non et set unum , ergo unitas subiecti non est necessaria ad unit tem motiis Et confir. motus augmen. rationis si daretur unus continuus in .animali, I at bore esset unus,& ta me subiectumno esset unum, quia semperesset maius S maius. Et ide esset de motu decrementi. Et secundo confir.quido lignum successive vetitur in ignem. nihil vetat quominus ignis continuo crescat per extensionem sol mae in maiorem materiam. Vt. n. lib. l . .d cebamus, illa extensio non fit per minima,
sed potest esse, si in quocunq; inllanti lpoli primum minim uiuetum sit dicere immediat Epoli hoc so ima erit in maiori materia. Tuc ergo motus est unus, quia continu us, & tamen ignis semper erit maior & maior , ergo ad unitatem motus non requiritur unitas mobilis. Septim b principaliter arguitur.vnus motus numero esse non po test, ni fi sorma producta sit una numero, nam sicut unitas specifica termini facit unitatem specificam motus,ita & unitas num Eralis facit unitatem numeralem, ergo nosti meit ian itas specifica termini, ut uult Aristo. Octauo arguitur, quod neque illa requiratur. Si esset necessaria unitas specifica inter palles termini ad quem, Faut inter paries motus, ut motus esset unus nil mero, id maxiiij esset, quia ueasserit Aristo ea, Quae diuerunt numero non possunt esse cotinua, hoc tamen est falsum, ergo illud no requiritur. Minor patet exemplis perquam plurimis. In primis patet' in uirga, cuius medietas est uir dis,medietas uel oscca, quaelicet differant specie, faciunt tamen unii. Patet i ξ in animali, cuius partes diffs rentes specie, ut ossa carnes & nerui, - cisit unci. Et qua do albor una inseritur alteri differenti specie, ambae tande continuatur item linea circularis &recta disserui specie de tam ε possunt etaeo tinu ullat.t de chorda & arcu. Et
316쪽
A post renib specialiuer cosi de motibus differetibus spem , qui possunt effec
tinui.Si enim lacea impetu caderet usique ad centru terrae, ascenderet in alio
hem si herio;& tunc descensus & ascesu ,qui differunt spem,tacerent unum motum continuum ergo ratio Phi.nulla est. Noho principaliter arguitur cotra unitatem temporis. Quando lapis sursum proiectus rursus ciait,idem elltempus ascensus & descensus nam in illo pu to renexionis, ubi lapis quiescit
. empus non interrumpitur: sed semper continuatur: & tamen motus non est unus numero Ai respondeas ascensum
de descensum differre spem,& ideo noB posse cotinuari,arguitur aliter. Si aqua
nunc incipiat calefieri & interrupto parumper motu per remotione ignis rursus aute remissionem caloris appli cetur & procedat calefactio, tunc mobile est idem,& termini eiusde speciei,
di tempus idem: quia nunquam fuit interruptum tempus enim,quia eii mensura primi mobilis , intercidi non po-
teli. ut lib. . uisum ell)D tamen duae illae calefactiones non faciunt unum motum,cum intercei serit quies: ergo unitas illorum terminorum,no sui scit ad unitatem numeralem motus. In contrarium est sententia Arillo te. t ex prκ-
commentis adnotauimus) est de unitare& diuersitate motus. De qua re q. haec 3. mota est. ubi hoc animaduer. tedum est, ex te x. hic 39.qubd cdm res duobus modis dicatur una aut quia tu . diuisibilis eli, aut quia partes eius continuae sunt: de motus no si unus primo modo fit,ut ea ratione sit unus numero, qua est continuus. Rursus in rebus permanentibus non est magnum negotium nosse rationem communi: at quia partes motus non sunt smul, sed Dine
in continuo fluxu, o inprecium fuit pluribus uerbis explicare huiusmodi unitatem. Non enim intellectu facile
est, quomodo pars pratςrio ti sutura
faciunt unum motum. Ad cuius ex Dpositionem praemittit toto cap. 3 . interpretationes illorum sex aut septem terminorum . Ut pose quidnam sit duas res esse simul, aut seorsum , se tangere, medium habere,consequenter se habere continguas denique, aut continuas
esse. Habent enim se huiusmodi terni, ni hoc modo εἰ ordine. Res uniuersae corporeae de his namque habetur in praesentia sermo aut sunt simul l co aut loco separatae. De his enim, quae sunt simul aut seorsum tempore, nihil ad praesens .simul loco sunt illa, quae sunt in eodem simul loco adaequato. Qualiter caturaliter duo supposta corporea esse non possunt,bene tamen Eduo angeli: aut supernaturaliter duo corpora gloriosa: aut secundum antiquos ponentes locum esse dimesiones penetrative se habentes cum locato.
materia S forma ligni sunt simul l
co. Eorum autem , quae non sunt simul loco secundum se tota, aut ultima, sunt simul Aut non .vltima esses mul est,
ex remaeorum corie spondeant eidem puncto loci, ut in coin men .expositumeli. Si uero ultima non sunt simul. aut mediat inter illa aliquid eiusdem generis, de tunc non surit consequenter se habentia. ut primus Se quartus homo in alia phalange militum. Si uero nihil mediat eiusdem generis, illa sunt Cou- sequenter se habentia ut primus & secundus Sc tertius mi Ics unius, & ei dem phalantis. Praeterea illorum,quorum ultima sunt simul, aut unum est
commune extremum, quo ambo uniutur:& tunc sunt continua. Si uero duo
sunt illorum exti ema actu diuisa, illa
contigua.Ergraece dicuntur echomena, quod Boetius impropriissim Euerutis, habita, uertii Iet tamen is nisi can.
tius adhibita id est sibi adiecta. Qubfit, ut contiguum non sit superius ad contutuum: licet dieat Aristex. 26. continuum est quodam contiguum , id
est aliquid addens supra contiguuHac Daulia,cina in commeatis Di amsis
317쪽
Al sim δ estposita,non possent hic citra ipdium repeti.
i Conclu ' Hi s praehabitis resposionem Phi.
ad quaestionem in fluos articulos parti .mur. In primo respondebitur de unitate specifica: & altero denumerali. Pr - mus quinque conclusionibus constat. Prima est in tex. 3 I . Motus,ueluti quae .uila res alia , tripliciter esse potest unus scilicet genere,specie, & numero . Gonere sunt idem iit habetur s. meta. tex. i. quscunque fiant eiusdem praedi ea menti. Et ideo omnes alterationessent inter se eiusdem generis scut omnes inter se augmemtationes, atq; om nes ab invi cem motus localis, uniuere
B laque inter se etia erationes. 'unde Adi prin. ad primum principale negatur, motus illos albefactionis Ee aegrotationis disserre genere: tum, quia uerbum,dissere, includit negitionem distribuentem: &ideo differre genere inseri qubd in nullo genere conueniant: tum secundo, quia' ut in praedicabilibus cap. degenere adnotauimus, licet genus subalternum sit etiam species subalterna, tamequ disserunt genere subalterno sim.plieiter disserunt speetes. Etenim differre specie ut habetur Ioco citato. s. meta. est differre diffinitione:&genus sub alternum non dissinitur quaterus genus, sed quatenus quaedam species , in qua contractum eligeneralissimum per C disserentiam .Qua de causa motus eiusdem generis distinguit hic Phil. rex tu 3 i. in motus eiusde speciei speetatissumae.& motus eiusde speciei subalternae.
Qv Io autem requiratur, ut motus
sint eiusdem speciei,aut spem d serant specialissima nam de hac est sermo noesi uenit inter neotericos Philosophos: Alii nanq; sexcentas multiplicant negatiuas propositiones ostendentes, quod non requiraturi illae uerb, quia sine arte ponuntur,sne numero possunt multiplieari. Alii afferrent requisitam esse unitatem specificam terminorum ad quos: alii uero id sine ratione negant.Albertas denique iunior addit exigi praete-
rea unitatem terminorem a quibus. Di Quod Itali quidem repraehenduint. Nacum motus inquiunt sit recessus at crmino a quo, nullam inde sortitur spoclem, sed a solo t ei mino ad quem: ob id quὰ penes solos terminos ad quos pensanda est unitas& differentia si iecifica motuum. Alii rursus putant necessariam esse unitatem principiorum mouentium alii dissentiunt.
V t autem rei ueritas liquid b eonstet,
undamentum ex dissinitione Aristote. sum edum est,qui .s mei.tex. I x. ea in
quit differunt Cecie,quae diisnitione, atque ea sunt eiusdem speciei, quae eadem dissinitione conueniunt. Nam diffinitio explicat quidditatem,quidditas Eautem & species ide sunt. At uerb qua uis motus in genere diffiniatur, qu bd fit actus entis in potentia ut lib. 3 .super text.ε. exposuimus tamen in partieulari species quaecunq; di finitur per terminum ad quem, ut enim illic habe
tur text.4. motus non est praeter res, ad
quas est motus. i. calefactio nihil aliud est, quam motus ad calorem, & ascen sus motus sursum&augmentatio motus ad maiorem quantitatem &c. vnde in hoc tex.lib. . a termino ad quem docuit Philost motum & nomen sortiti & speciem. Id quod S Thomas re
petit. I .part. quaest .at . articu . I . ad ter
tium dicens, quod nihil reseit. id quod Fest album cum nigrum fuerit fieri per pallidum.Tametsi Commentator 2. huius.tex. I .dicat, qu bd aliquando in artificialibus motus denominatura principio a quo. Cuius rationem affert S.
quod quando motus fgnificatur, ut actio, tune sortitur nomen a principio a quo, ut medicatio dicitur a medicina a qua procedit i sed quando sgnis e tur, ut passo quemadmodum in proposito tunc,quia unumquodque sortitur speciem ab eo, per quod est in actu,& motus tendit in terminum ad quem tanquam in propritim actum, inde foralitiar speciem
318쪽
acto. Super dii intum physicorum.
i, hoc sundamento elicimus qua . tuor alias conclusiones praeter princi- coclus palςm,quae posita eli.Secunda ergo coclusio huius articuli est: species motu a. per se primo ait Mitur penes terminos ad quos ultimatos. Haec propositio prsrer ratione factam seli expressa hie do et rina Phi. tex. praesenti 33. ait enim, lomnes dealbationes sunt eiusdem sp ciei specialissi tiae: quia omnes albedi. .
nes sunt eiusdem speciei specialissims: omnes aute disciplinationes sunt eiusdem lpeciei sub alternae: quia disciplina eli species subalterna habens sub se
specialissimas.ltem species motuum seco trarietas penes idem attenditur naB cotrarietas quaedam diuersitas motuu eli) conti arietas autem attend tur pinn s terminos ad quos,ut q. sequenti ex
cap. 4 monstrabimus: ergo. Certe con,
clusio euidentior est, quam ut testibus. in igeat, cum enim non motus sit uia ad terminum & acquisitio eius , qui dialiud est motus esse eiusdem speciei quam tςrminos esse eiusdem speciei i. unde ad secundum principale argumenturi conceditur terminos naturales ad quos motus aetis& motus igni differre*ς cie, ut habetur i. de coelo, tex. 8 s. negatur tamen motus illos esse
eiusdem .eciei. Immo disserunt spe.
cie,quemadmodum & termini CorpoC ribus enim simplicibus differentibus specie motus naturales coueniunt dinserentes specie, ut habetur 3. de coelo tex. i. Tametsi comparando motus aeris& ignis ad motus aquae &terra, illi ambo dicantur sursum, illi uero deorsutrii. Et ad ea tam sursum, quam deorsum diuiditur in species natui ales.s Ad replicam uerb negatur conse quentia. cum inseitur, qud dascensus ignis usque ad aetem non sit eiusdem speciei cum ascensu usque ad concauuiunx.Cosiderandus ei l enim terminus
ultimus, qui eil per se primo ipsius motus: quod autem ignis remoretur in aere coel alibi hoc est de per accidens.' Idem respondetur de descensu lapiadis a coelo usque ad aerem & de desce
se a coelo usque ad terram. Et idem prorsus de motu aba: bo usque ad fuscum,&asusco usque ad nigrum: sunt enim partes continuae motus ab albo
usque ad nigru N per consequens sunt eiusdem speciei & inter sedi cum totali motu. Hinc patet solutio argumenti cuiusdam ciuis nostri, qui Dollima irationen Mauit,necessariam esse unita . tem specificam terminorum ad quos ad unitatem specificam motuum . M itus enim inquit lapidi proiecti usque, ad mediam regionem aeris, de motus eiusdem , si ascenderet ad Nin, sunt ieiusde speciei :& tamen tesmin; diise .
rusu specie. Negatus P termini ultima. ti disserant specie, mptuu enim naturalium termini ultimati sunt loca ipsa inaturalia, ubi elem et laconseruantur:
ob idque motus .entis nqcqnsideratur, lut pars motus ignis: oec moriri aquae, ut pars motus terra tam ei, in mqtibu iuiolentis secus est: debet enim consi rari postremus terminus latitudiqisi ascensus, puta concauum lunae di po . sitemus latitudinis desce sus, uideli cet centrum terri. Vnde motus lapidis is ursum, ubicunque estet, eli eiusdemi speciei cum quocunque alio ascensu. . Et hoc mani nile probatur. Mupis proiectus ascenderet usque ad lunam, e
set unus motus continuus r ergo omnes eius partes sunt eiusdem species: bnam qui differunt speciei contin μὰ estis,
non posunt, ut habetur tex. 3 pax inde probatur motu aeris S motu ignis naturales non esse ei de speciei,quia nopossunt facere unum motu continuin TERTIA conclusio. Quamuis identitas, aut different Iae speciscae terminorum a quibus non requirantur
per se primo ad unitatem, aut differen .
tiam lpecificam motu lim, consecut L iue tamen exigitur. Hobatur. Motus.
omnis fit a contrario in contrarium,ue. tex. io . tu a s .asi erit Aristo. Si ergo te .
mini ad quos sunt eiusdem species, . tei mini etiam a quibus per se primi is t
319쪽
sunt eiusdem speciei cotrariae:&si termini ad quos differunt specie, termini etiam a quibus differunt i pecie. Qui ergo respectum habent per te terminosuq tibus,&qui peroppositum extremum omnino eos excludunt, utrique in cortice tantum rem considerant.
unde ad tertium principale argumentum quo id eli Alberti conceditur, ldescensus lapidis a concavo lunae iisq; ad medium punctum aeris,&ascensus a terra utque ad idem punctum fiant diuersasum specierum: non tamen, ut ipse credit propter sola in diuersitatem terminoriam a quibus, sed propter di Dis serentiam specificam termini ad que. V Expressa enim lententia est Phi. tex. 2. quod eadem eli relatio de motu ab extremo ad medium,aut de medio ad ex
tremum. quae elide extremo ad extremum. Nam medio inquit utimur ut duobus contrariis. Fuscum ei, im respectu albi est quodammodo nigrum de respectu nigii quodammodo album. Et idcirco, ut motus ab albo in nigrii di L fert in pecie a motu, qui eli ex nigro in album . ita motus ab albo in fuscuin
quia esi in quodammodo nigi um)differ specie ab illo, qui est ex nigro in suscum.quia est in quodammodo album.
Et eadem ratione medium punctu aeris respectu centri terrae eii iursum . &respectu concaui lunae est deorsum. Et ideo motus lapidis a terra usque adit C lud punctum, & motus a concauo tu nae usque ad idem punctum sunt ad terminos quodammodo contraiios . Fouel maximἡ et ut supra dicebamus
ascensus quicunque lapidis ultimat Etendit in concauum luitae: des cen .us uero in centrum terrae. Et per i ac respondetur ad alium doctore qu simili
ratione,qua negat unitate spe fica motuu attendi pcnes terminos o quos,negat et attedi penes terminos a uibus
eo ς, si lapis inqui unus caderet aco cauo lunae, alter uero a media regione aeris, motus illi et Ilant eiusdem speciei
de tam ea termini inquit a quibus differunt specie. Negatur is, et, termini PiD
se primi dis erant specie: concauum .n. lunae eli terminus a quo utriusque m
tus. Eli enim de per accidens si cadat a media regione aeris uel ab alio puncto quemadmodum motus ad album . siue incipiat inigro,sive a sui co ,sive a uiri- , di est uirtualiter ab eodem termino a quo per se primo,puta a nigro. Similis ratio est de motu augmetationis a pedali ad bipedale, de de diminutione a tripedali ad bipedale,na augmeratio eli motus ad maiorem quantitateridi in inutio uero ad minore bipedale aure eis maior quantitas respectu pedali Mia minor respectu bipedalis.Et ideo motus illi sunt ad terminos quodammodo Econtrarios . Par itidem analogia est de motu intensionis ab uno gradu caloris ad gradu, ut quatuor, de de motu remissonis ab octo, utq; ad quatuor. CDntra lisc tamen arguitur. Motus augmentationi si per se eli ad qualitatem maiorem,& motus diminutionis ad minoier sed maior & minor quantitas sunt eiusdem penitus speciei: ergo illi motus nodisseiunt specie,& per consequens non
sunt cottarii. quod eis corra Ph. ut. q. s quenti uidebim. cf. idem fit argumentude motu in te usionis,&de motu remissionis eius de qualitatis.Qithd si respondeatur, qu bd motus augmentationis non est simpliciter ad quantitatem, sed Fad qnantitatem maiorem, & diminutio ad maiorem: maius autem & minus dicunt contrarietatem, tunc arguitur,
quod per se motus augmentationis de intentionis ell ad tela Monem quod supra negatum est sequela tamen pater, quia maius S minus no 2, ponatur, nisi in genere relationis . Ad hoc tamen negatur sequela, quod enim per se primo acquiritur augmentati, ne, non est relatio, sed quantitas. Simpliciter enim augmentalio eis acquisitio quantitatis,&diminutio est perditio eiusdem, consequitur tamen.& addita quam itate totu resultans fir maius quam prius:
ecdempta fit minus. Et idem est de imteusone,
320쪽
A tensione, qua aequiritur gradus quali. tatis, &de remissione, qua perditur. Coclus L. R T A conclusio ad unitatem specificam motuum saltem in motu locali consequutiue etiam requiritur
unitas formalis spatij. Formalis inquam quia.descensus lapidis a concauo lunae per ignem & aerem & aquam eiusdem speciei est: licet media sint res distinctae specie. Sed nomine, formalis, intelligo se imam & figuram uiae sq, si
unus motus fit per lineam recta, alius non sat per curuam. Conclusio est Ph.
text. 3 2. Et ne uideamur contradicere
secundae conclusioni, qua diximus respiciendum esse tantum ad terminum B ad quem, ratio huius conclusionis est: quia quando res mouetur ab a. in b. per circulu, terminus per se illius motus non eli b.quia quamprimam declinatibnea recta, iam declinat ab inte-tione ut i us, & d e per accides est, quddillue reuertatur. Et sicissa disserentia quodani redo reducitur ad terminum ad quem: qui quodammodo non est per se idem in motu circulari,& recto.
At disceptario est hic, an idem sit de
motu alterationis: an uidelicet dealba
tionis motus a nigro in album per D .scum & motus a nigro in album per viride sint eiusdem speciei. Buriaeuus naisque tenet diserre specie ea ratiose,qua C motus localis eircularis di rectus. Paulus uerb super text. 3 3. quem alii Itali
sequuntur contradicit Burlaeo dicens, rationem non esse unam de motu locali&motu alterationis. Nam in motu alterationis per quodcunque medium
discedatur ab albo, fit participatio nigri,&ideo terminus per se intentus in quocunque rati motu est nigrum t sed in motu locali non quomodocunque discedatur ab a.tenditur per se in b. sed silium quando discessio est per lineam rectam in b. quando enim per lineam circularem uel obliquam iam motus tendit in alium finem, sed per accidens reuertitur ad illud punctum. Haec solutio uidetur proprius accedere ad.meatem Phi Nam secundum BurIae. no omnes dealbationes a nigro in album sunt eiusdem speciei. Ita men I hi. peculiariter de motu circulari & recto dixit non esse eiusdem speciei: dealbationes uerb omnes sine exceptione appella. uit eiusde speciei specialissima. Et si esset in illis exceptio sicut in motu loca.li,non tacitus id praeterisset. Sequitur tamen tunc ex illa opinione, quod omnis motus ab albo in quocunque meis dium uersus nigrum di omnis a quocunque medio uersus nigrii sunt eius- dem speciei: quia omnes sunt ab albo in quodam modo nigrum: aut a quodammodo albo in nigrum :& omnes an igio uersus album sunt alterius spe - Εciei & contrarii prioribus. Immd uerb
omnes alterationes a quocunque me
dio in aliud medium quando terminus a quo plus participat de albedine Icterminus ad que plus de nigredine, erunt
eiusdem speciei & ἡ conuerso se habetes erunt illis contrari js.
Per haec solutum restat quartum principale argumennum . Ad confirma. tionem uerb respondetur, qu bd hieloquimur proprie de motu : deq; eius specie: generatio uero de corruptio uini mutationis: quae proinde, ut probat argumentum, disserunt specie, ebqubd se habent ut acquisitio & deperditio eiusdem termini. F QVi, T A conclusio. Ad unitatem coetus
specificam motus non requiritur unitas motoris specifica, neq; aliud quid. vis, quam ea quae dicta sunt. Patet ma- reis liἡ . Contra illos, qui absque ulla ratione dicunt unitatem specificam at- tenes, non penes terminos ad quos uel
a quibus, sed penes motorem Patet inis quam petim h inductione: quia descen .sus ferri & descensus lapidis est eiusdespeciei r S tamen motores differunt speete: quia mouentur a generantibus differentibus specie.& lapis proiectus, sue proiitiatur ab homine manu uel sinda uel eatapulta, uel ab elephante