장음표시 사용
321쪽
Piobatur praeterea ratione, quia motor est de dis snitione motus:&per consequens nee est de eius quidditate, neque ab illo sortitur speciem. Neque
- Aristo. loquens de unitate motus me
minit hic de motore. Et confir. quia Glor productus a sole & productus abigue sunt eiusdem speciei: imo di isset E mus productus per generationem de productus ex putre saetione: ergo motor non mutat speciem motus nec semAd s p Ad quintum igitur argumentum ua ria est responsio doctorum. Qui enim
ex parte motoris non censent speciem motuum , dicunt motum naturalem
B atque uiolentum e se eiusdem speciei. . illi uero, quos modo referebamus di.
, cunt contra, motum omnem natura
lem specie dili errea motu uiolent O,atqui Philo hum attente legerit, facit Ediluet hanc litem .Etenim lex. 6 post 'quam tractauerat de cottietate motus ex parte finis. subiicit aliam contrarietatem inter motum naturalem &uiolentum. v nde hane elicimus distinctio Contrarie Nςotrarietatis motus. Unatas duul-x conuenit motui ea tan tium ratione,qua est motus r&haec δε-lum attenditur ex parte terminorum
ad quos, ut dictum est Qua ratione motus naturalis &violentus si tetidant in - eundem teimioum sunt eiusdem speciei, ut motus ignis sursum, εἰ motus lapidis sursum proiecti: quia ut ait s.Th.
de porcua. q.6. ar. s. motus no sortitur
specie a principio: ab illo in sortitur, ut sit naturalis, uel uiolentus. Sed alio modo motus accipitur se eundum suas qualitates, ut ' sit naturalis, uel uiolentur , aut qubό sit tristis uel sit auis: quae sunt accidentia motus. Et isto modo naturalis motus & uiolentus differunt specie: quia sunt contrarii, ut habetur texitu s6. sicuti homo albus Ze homo niger.
Pari modo respondetur ad coB.Motus nanque naturales, ut ambulatio hominiun, natatio piscium, uolatus auiudisserunt, si in ratione motus propter terminos: sed quia illorum potentiae sunt propriae passiones, quae fluunt ex essentiis specie differentibus.
ova a Qv I Tua in articulo secumdo,ut de unitate motus numerali dica mnitate numus. Id quod duabus conclusionibus meiat imo expedit .Hi. Prima eli principali in tex. tus. praesenti. 3 s. ut motus sit unus nu r. nditimes D necessarium est, ut de mobile sit unum,de rei mini atque uiae snt eiusdem speciei, di praeterea, ut tempus amotus si unum.
ubi adnotandum est, D cum superius
tex. 3 .quinque dixisset consideranda esse in motu. s. motorem , mobile, tem pus&duos terminos immdconsidera Etur etiam & locus. Tria hic tantum cos derat ad unitatrm motus: nam motor
non per se semper pertinet ut dictum
ess ad speciem motus, terminus uerba quo non pertinet per se primo, ut articulo primo dictum est. Neque locus, nisi quatenus in motu locali pertinet ad figuram uiae. s. circularem , aut rectam. Secundb notandum est, quod motus dupliciter cons deratur. uno modo generaliter inquantum accides:& ex hac parte requirit unitatem si is biecti. Aecidens enim iton est unu n mero a quocuque alio dillinctum, nisi ratione iubiecti. Propterea cnim albedo mea est una numero: quia reeipi. Ftur in me,si sum unus numero, & albedo mea,& albedo Petri differunt numero, quia est in duobus subiectis disti ctis numero.Qi iocii ca, si formica una ueheret granum tritici usque adceitu punctum,& inde ulterius veheretur ab alia sine media quiete, motus grani enset unus & continuus, quia est unum subiectu: motus tamen secundae sol micae alius esset numero a motu primae, nec possent esse conti uui , quia subi cta differunt numero . ei sent tamen co tigui,quia eodem initati, quo una desinit moueri per primum non esse , alte ra incipit per ultimum non esse. Secundo constitatur motus specialiter
322쪽
sub ratione motus,& isto modo, ut motus sit continuus,requiritur, ut partes sint eiusdem speciei:& quia sp ecies motus atteditur penes terminos ad quos requiritur ve terminus partiti motus, quae debent continuari, sint eiusdem speciei. Et praeterea si sit motus loea. iis, pr sit per idε spatium formale,quia cicularis motus, & rectus no sunt eius dem speciei. unde utrunque compre hendit, cum ait, qu bd requiritur , unu, esse id, in quo est motus. Quod autem requiratur talis unitas specifica ad continuitatem . probat secunda conclusione, quae eli in tex. 9 o. quae ea enim sinquit specie differunt, continua esse
non possunt. Ratio eli, quia continua sunt, quorum ultima sunt unum : reruautem dii secentium specie non potet tiel Te unus communis terminus , quo uniantur, ut ambulatio, & linea continua esse non possunt: eo quod terminus lineae eit punctum , terminus uerbambulationis est in Ilans. 'Tertio requiritur unitas teporis. Ratio eli, quia
ut in principio quaestionis diceba.
mus idem eis, motum esse unu nume. ro, di esse unum continuum, motus autem non intersecatur, nisi per media quietem. Requiritur ergo unitas temporis, quae sit mensura totius motus:
ad hune sensum,quis da principio usq;
ad finem motus nullum detur instans temporis, quo non sit uerum dicere immediatὸ ante hoc erat pars motus,& immediate post hoc erit pars motus mam tunc si mobile est idem. N partes motus sunt eiusdem speciei, motus erit continuus, de per cosequens unus numero. Si uero aut mobile non est ide
ut in exemplo posito de duabus sormicis aut motus non sunt eiusdem spe ciet,erunt quidem motus contigui, no
Itaque hoc est adnotandum, quod
tam in motu continuo,quam in contiguis requiritur uuitas temporis ut docet Phi. tex. o. uidelicet, qu bd in eo.
fuerit unua motus, & immediate pollsit alius, nisi, qu bd si motus sint eiusdespecie, & subiectum sit idem , motus
erunt continui, sin minus, erunt contigui . Vt si eodem instant x, quo quis desinit ambulare', incipiat febricitari. Hinc sequitur,quod idem est nactum quiete interrumpi,& quod non sit una
tempus, ut ex preis E ait Philosopli tex. I. Nam cum motus cellat,dabitur instans temporis, quo non erit uerum dicere, immediate antehac fuit motus,
de immediate posthac erit. Quhd si cs
interrogauerit, utrum tit motus et to- tinuus, de unus numero nee Hariisse
unitas spatij materialis. Phi. respondet tex. 23.negative . Si enim cinquit citharedus poli primam chordam sonet ultimam sine mediis, erit unus sonus , licet spatia non sint continuo. Cui nos spatium exemplum adiecimus, qu bd si quis ita situ torrentem per lapides parum distantes,continuum facit motum, licet Iapides non sint continui, neque terra, uel aer,qui interest, continuetur illis. Et cum quis deambulat per pauimentum quadrato lapide stratum, cotinuumotum facit, licet lapides non sint continui. Id quod manifestὸ constat in doscensu lapides a coelo usque ad terra , qui certe eli unus motus,quamuis elementa, per quae transiit, non sint continua. Arqui ratio huius est, quhd continua sunt illa,quorum ultima sunt unu:
partes uelo motus non continuantur
per punctii, uel lineas, quibus conti nuatur partes magnitudinis spatij, sed per mutata esse, qus sunt alterius generis: scilicet per hoc, quod mobile ali. ter, de aliter se habet in diuersis partibus spatij. IGITvit ad sextum principalear. gumentum idem est labor respondendi tenentibus motum esse accidens distinctum a mobili, tanqua res are,dc tenentibus,qubd solum dis linguatur realiter id est quidditatiue & praedicamentaliter,ue lib. 3. q. a. disputauimus: de tenentibus accideus subiectari in toto
323쪽
eomposito, & tenentibus subiectari in
materia prima de quo disputauimus I. de generatione. Nam in opinione S. Tho. accidentia omnia corporalia subiectatur in toto composito. & ideo si motus distinguatur tanquam alia se , manifestum est,qubd in cane,& eius cadauere non est idem motus: siquid em, nec est idem subiectum. Alias idem accidens migraret de subiecto in Iubiectum: quod est impossibile. Et idem ell, licet motus non distinguatur tanquam alia res, quia negari nihilominus non p'test,quin sit accidens:immo tunc mi: motus ne eadem res, quae est mobile, cum mobile non sic idem , euidentius I .elt,quod non sit idem motus,quam se- eundum aliam opinionem. Illi autem, qui tenent accidentia subiectari in materia prima forsan dicerent manere em dem motum, quia manet eadem matearia. Attamen tueri hoc non possint: nariiςet a dentia,quae ordinantur,de di- sepnunt ad introductionem forme subr stantialis, ut calor,possent quodammodo defendere, qu bd subiectitur in ma, teria prima, & mrsan qualitates secunidae, ut albedo, tamen alia accidenti Muti moueri localiter, sederesse sinitia, nul la est apparentia,ut conueniant, nisi toti composito: M ideo in omni opinione casus canis uiui, de castui eadaueris
si sunt quidem motus contigui proprer
- . unitatem temporis, non tamen continui propter diuersitatem mobilis. Et
idem dicendum de gutta i norabiliter mutetur, ill physice non maneat eadῆ. multo minoris est probabilitati , id quod nonnulli concedundi in empir
cam nauis onusta in mari mouetiis, eundem ella numero motum in aggre .lgato ex me cibiis, hominibus, & naui.
Etenim cum subiecta sint adeo diuer- . ia,nescio, cur motus non sint in illis immero diueis sicuti alia accidentia. Ne- Miue in homine, Sc eius uestibus, quan--do ambulat, est idem motus . Tametsi
cum de hoc non e it disputatio,appellatur vulzo unus motus, eo quod simul sunt ab eodem in eundemque termi- . Dinum,de per eandem lineam . Ad primam confirmationem respondetur, quddin motu augmentationis,&par, ter diminutionis, manet idem mobili, phyfice ma augmeἈςio est mQtus,quo eadem res moum ad PMioremquyn- titatem. Et hoc est,quod docet 36.de inna, contra Heracli quod noqui itiit unitas mobilis, ut null/tenus sit uariatum,quemadmodum Angelu , sed satis est,qubd sit unum , sicut dicismus unum hominem Petrum, pu .rum,& adultum,unde si infans sne me dia quiete semper adolesceret, non esset desectus mobilis, qui, minus esset unus motus mameitidem mobile quado Pctrus habet duos annos, & quando habet duodecim. Ad secundam uerb confirmatione ubi latet sallacia admisso, ubd fine media quiete posse continuo extendi forma ignis per materiam ligni , negatur nihilominus ,
quod sit unus motus, sed est una mut tio . Nam ignis non est, qui mouetur, quando generatur, neq; est subiectum illius mutationis,sed materia, quae recipit sormam. Et quia illo non est ens a. tu , illa generatio non est motus, sed
mutatio, ut super textum octauum exispositum est. llia tamen materiae eadem numero manet per totam continuam Fmutationem . Ad septimum responde, Ad ntur,q bd quamuis ad unitatem num
rate motus requiratur unitas,numer
ii, termini,illa tamen satis exprimitur, cum dicitur,qubd requiritur, ut partes snt eiusdem species.Nam ut modo ducebamus si partes motus sunt eiusdei ei, εἰ mobile est idem, & tempus
unum, illae iacient unum continuum,& per consequens etiam terminus ulti
mus erit unus numero. IN oc TAvo ueruntam ea argu
mento plusculum dissicultatis est . Ni
hilominus respondetur eam esse rationem,ut ad continuationem motus
requiratur unitas speeifica partium: quia uideliceto,quae specie differunt, continua
324쪽
186 Super uuiiuum Physicor una
'eontinua esse nequeunt: ut paulo ante
dicebamus. Unde ad primam inllantia de uirga,cuius medietas est uiridis, medietas uero secadicet uari ε, atq; diuersia a diuersis respondeat, pensatis in omnibus negat partes illas ine continuas: nam quod sorme non sint cotinuae,omnibus est in contestis: sorma enim,quae nouae aduenit parti, quae siccatur, nihil eausae esse potest, ut continuetur eum forma partis uiridis.Immo uirga exie- eat i, est sormam eius corrumpi: & ideirco per se manet discontinua pars illa, quae nondum est eortupta bd si
formae non continuantur, sequitur , mee cetera accidentia: id maxinita via. S. Tho. tenentis aecidentia subiectari A in toto composito. Tune enim corru- pta medietate uirgae,corrupunt& omnia eius accidentia, atque adeo quan titas.Vnde seqnitur,qubd qualitas partis uiridis non continuatur quantitati partis siccitae cum nee materia nec forma, nec compositu continuentur, nisi ratione quantitatis, sequitur illas pan .
Sed arguitur,etiam si teneatur quantitatem subtemri in materia. In cor ruptione fit resolutio usque ad mate. riam primam: ergo cum pars sicca corrumpitur, simul cum fotina substan-ri etali corrumpuntur omnia eius .acci dentia, de r consequens quantitas. C onodsi noua adueni t . cer tum est non continuari cum quantitate partisai iridis .i il Illi soli,quia iunt sormam pom rei tatis perpetuam in materia possent utcunque dicere. quod manet quanti.
tas ealem continuans sormam corporeitatis,'e materiam,& non continua.
do alias formas . sed istam sol mam corpore itatis arbitror satis nos impugnacse lib. .q. . Et praeterea si una sit quantitas inhvitas modi uirga, hoc satis eis, ut scit ma uiridis N sorma sicca continum rur. na iii,composito una est Onataxat quanti as, qua materia, de sormae oannes, tam substau tales, quIm acci, dentales continuantur. Qubdautem Dillae formae continuentur, est contra Phi.non solum hie, sed s. etiam mi ea. tex. ra. ubi ait. Quaecunque sunt ununumero esse eiusdem speciei Arguitur praeterea in quacunque opinione de quantitate, sue distinguantur, siue non,Corruptio non fit,nisi per separationem: cernimus enim , dum lignum
comburitur,partes, quae conuertuntur
in ignem,separaria ligno, siquidem per
combustionem minuitur,cineres separari a prunis, ergo eade ratione in omni corruptione fit separatio partis eorruptae a non corrupta: nam per ea, quae
sint magis manifesta, iudicare debe . mus de occultis . Et qui putam partes Euiridem,& siccam esse continuas, solo ututur fallaci testimonio sensus: quod tamen certo iudicio intellectus ex natura rerum deberent corrigere i ta MI maxime, qudd sensu etiam experimul
duas tabulia adeo se inuleem glutine
continere,ut iacilita tabulam frangas,
quam ubico glutinatur separentur Ee
ita est certE, quod in confinio partis viridis te siceae humore naturali contianuentur. Immo uero si in illo puncto
aliqua arte dimoueantur, experientia
monstrabit esse duas distinctas superficies quasi conglutinatas. Maius profecto multo, si sensiti cre das, est argumentum de animali, dum Fmorat:ut cu anima hominis quod ue- rsi esse eredo prius desinit informare pedes,qubd pectus . aut cum membruali quia paralysi arescit: tunc clarum
est membrum mortuum alterius esse speciei,quam uiuum: & tamen dissicile est creditu, non esse continua. Na-hilominus tamen dicendum est, non se continua: licet propter amnitatem humorum utriusque partis se inuicem comineaut: nis tanta esset putrefactio, ut dissolutio sequeretur.
Ad secundam instantiam de partibus hominis uiui haeterogeneis respondetur, qndd ossa, carnes, & nerui differunt hecie, non quidem perlecta, sed imperfecta,
325쪽
imperfecta, quae ordinatur ad compo sitionem totius.Non enim est in homine,nisi uni ea forma substantialis, quae dat ossi esse ossis, 5e carni esse carnis,&neruo esse nerui, Ppret diuersam rari tatem &densitatem, esterasq; uarias dispositiones.Qubd si quis obi jciat uer
dum argumentum ubi ait, qubdin haeterogeneis forma totius non est in singulis partibus uideat, quam dise sub Jcit expositione.Nihil enim aliud via , . nisi quhd non quUibet pars iategralis hominis,est homo, enim non est homo: sicuti homogaeneis quaelibet pars aquae eli aqua. Cum ergo partes homi' nis non differant specie perfecta ratio. ne larmae substatialis; nihil obliat,quo minus inriti possint . Et ideo natura secit neruum medium esse inter duritie. ossis I& molitiem carnis, ut per illum
Caro,ia os continuarentur. Ganqua , non sit neeessarium, ut ubicunque os . uestitur carne, inient continuatio. De arbore alteri itista etiam negatur, fiat ex ambabus una cotinuat sed rami Pinnius utitur trunco, cui inseri- itur tanquam uia,per quam recipit hu-ni enim alimentiam terrae:Et ideo in
illis confinio humores illi adeo conglutinantur,ut nodo quodam contineant ramum insitum,ed sensui appareat esse . continusem trunco.Semis est,si rami es
di sen: Eiusdem speciei: 'euno imposset sis fieri eontinuatio per alimentii Qua arte si modo fabula non est pr tedans ehirurgi abscissum hominis nais sum masculis brachijIupplere. Adaliam initantiam de linea circulari, &recia,quae sunt contin v ae,re spondetur, quod linea circularis,& secti non dii serunt specie in ratione mi antitatis, sed ratione figurae: quapia, pter nihil prohibet, quin possint esse continuae: sed si motus fieret per arcum, & reueria teretur per chordam, credo secunda
Philosoph. non esset unuς mmua conriti us, quia motus icili differunt cie: sed ne emo mobile quiesceret i
in pucto,quo incipii moueri per chor Ddam: sicut lapis proiectus uti sum in puncto ieflexionis. qno sequitur rubd ex illis duobus motibus,quo.
uper rex. 4.bina figura descriptimus, ille,qui per lineam angularem Ore in quolibet angulo frangeretur quiete: Deus ita lateraliter ad parietem reper ecussa uersus oppositam partem motuurumperetur repercussione parietis. Si tamen motus fieret ad modum serpentis sacjendo plure orbes motus esset continuus a quia ubi non est Ugulus fln qn eil necesse motam quiete rumpi Ad postremam confiimationem de Iancea cadente usque ad centrum terrae, primum omnium miror plurimos, . . qui putat, fi gratae caderet naturali motu usque ad centrum, impetum illumesticere,ut ascen rςt uersus aliud ii mi spherium, non consderantes graue motu naturali nihil aliud appetere,qua centrum :& ideo suapte ipsa natura qua mouetur, cum mobile ueniret ad centium, illic quiesceret .. S; cut ignis, quan acunque uelocitate ascenderet,iquiesce: et in suo loco natura s,licet sui perius nullum esset coetum . Et praeterea impetus non est causa alterius motus , nisi ubi est repercussio. Ob idque si in centro esset planities dura, feret repercussio uςrtis nos ueluti pila a pauimento repercussa ,sursum resilit. Si F ,
tamen in centro non 'sit repercutiens,
nihil est enuis cur transeat in alterum hemis e tum Si uerb fiat argumentum, qudd cim
cum centrum sit aer,& iaciatur uiolenter sagitta a parte nostra uersus aliud hemispherium per centrum tunc conceditur,quod descisus, Se aseensus facient unum motum continuum: licet partes quodammodo specie differant . . Neque id crediderim menti Arist. n. atrariari. Nam illi ambo motus fiat per 3 lineam rerum eontinuam Arist. uod solum negasset ascensum di descensum naturalem , aut uiolentum, di naturalem eiusdem mobilis Aut duos uiolan.
326쪽
r 88 Super Quiritum Phy sicorum
Astos, quorum alterfit E regione alte
rius, tacere unum cotinuum motum.
Ad nonum principale benἡ responium est 'ubd ascensus Se descensus dis
serunt syeete. 8c ideo non eontinuantur.Tametsi ne gatur praeterea idem esse tempus ascentas,& descensus ad sensum iam expositum. In puncto nanque reflexionis, ubi graue proiecitam incipit descendere,non solum quiescit peridstans, sed per morulam temporis: ebqabd impetus quando iam non susscit sursum moueri, lassicit nihilominus tantisper retinere grave. Et ideo n5 est
idem instans temporis cotinuans tempus adaequatum ascensus cum ad squa-R to tempore descesus. Similiter respodetur ra replicam. Etenim quando aliquid incipit moueri cessante motu iterum postquietem mouetur licet tem Pus mensirras ambos motus & media quietem sit continuum,tamen tempus adaequatum prioris motus: & adaequa. tum secundi motus non continuantur
immeditaἡ eodem instati. In quo senexpositu est exigitur unitas imii ad humeralem unitatem motus. 'I
snt contrarii, qiii sunt in te
: prim b contra id,quod habetur text. statim 47. s. corru'ptionem unius termini, digenerationem con rarii non esse duos motus, sed unum sub diuersis rationi.
bus ando aqua frigida calefit remissio frigoris,&inteasio caloris sunt duo motus realiter distincti: nam cutlib.3 . q. a. determinatum est intensio
caloris est calor ipse out est in remisso uerbs igoris est frigus, quod oremittitur. ergo corruptio secundum quid frigoris, re generatio caloris non. i. sunt ide motus. Et eadem rati0ne nonoeil idem motus, qui est ex uoitate, de iqui est in aegritudinem.
Eteofir. 6 i .degene uidebimus, sex
uni species motus cincludendo mutationem smotus localis,alteratio, augmentatio,&diminutio.corruptio, regeneratior ergo corruptio & genera
tio Eunt disti tibi motus. Et confir. a , Quando ex aere generatur a ua. illic hsunt duae mutationes distinciae, dum ex aere fit non aer, & ex non aqua fieaqua: ergo sunt distincti motus. Secundo principaliter arguitur.YSi, Emotus essent eontrarij, edtrarietas rum deberet attendi penes contrari tatem terminorum, uel ad quos, uel, a quibus: neutrum istori: m, go.rrobatur minor. Ascensus lapidis usque, ad certum punctum aeris,& descetisuria esto usque ad idem punctum sunt coitorij,& tamen terminus ad quem est idem, ergo. Item descensus ab illo psi, eho utque ad terram, & ascensus ab eodem utque in caelum suntcontrarii:&1 tamen terminus a quo est ide . Qii Misi respondeas id ipsum punctum fungi
uice duorum contrariorum, quia inrsursum respectu terrae, de deorsum respectu egi, tunc sequeretur, v ascen , Flas itidem naturalis aeris usque ad suu . locum naturalem, & descensus eiusde a coelo usque ad eundem locum essene eadem ratione contrarii riconsequensitameu est salsum, nam ambo sunzeina
turales,& tamen uni elemento non vi- .dentur conuenire duo motus cootr
rii:quia ut habetur.r. de coelo,uni corpori simplici tantum competie unus lmotus simplex. i is e Et confir . Augmentatio, & dimi--tio quantitatis sunt, motus contrariis de tamen termini non sunt contrarij; quia quantitati nihil est contrarium. Tertio principaliter arguitur. Moti ibus non competunt Proptimate coantrariorum:
327쪽
A trariorum: eontraria ini compatiuntur: se in gradibus remissis, de per mutuam actionem se bietiose eodem ex. pellunt: motus ueris sursum, & motus deorsum non posunt quoquo modo esse simul: sicuti neque motus sanationis,& motus aegrotationis: neque motus avg.neatationis,&: motus di ininutionis: neque motus calefactionis, testigefactionis: neque unus motus ex pellit alium, sed vaico motu expellitur una serma , &introducitur alia: ergo contrarietas non couenit motibus, sed eorum terminis. El. postremo h scomnia confirmantur. Vni unum tantum contrarium est,ut i de coelo,& Io me B ta. sentetia est: ergo si motus.V.T.cale.
factionis contrariatur motui ci gela. tionis,non contrariatur quieti sub stigiditate,& si quies esitrariatur motui,
quies una no cotrariatur alteri, cuius contrariu assirmatur lex. 14. In con-
rariu est sentetia Ph.in tex .prs senti s 8. ubi ait motus inuicem esse cotrarios. Iurax motus specie differetates, alii sunt ad inuicem ordinati, abi uerbpertinentes:sed alii sunt contrarii. Est enim differentia specifica motuum, ueluti genus ad huiusmodi species. Mo-Meiu, 0. yyς . ionis ordinatur ad genera eied iudie ti0ΠςM: 'iλndoq; ad augmentatio te, iniri ος et & liquλndo perealefactionempli ei disse nig λ, di per frigefactionem fieientia. alba, ut patet in carbone,&niueImper C tinentes uero sunt,qui nec sequuntur,
nec contrariantur, ut motus naturalis
aeris,& motus ignis: sanatio, & albetactio,& disciplinatio,&c. Alii sunt contrari j,de quibus Philoso. s.&6.cap .disputat, de quomodo praesens mouetur. Quibus autem quaellio proxima notaeli, se haee est facillima. Nam ut species
motus: ita & contrarietas penes terminos ad quos attenditur. Eo uel maxi-mE, quod in commentis adeo contrarietas motuum exposta est, ut non nisset opus noua qusstione,nisi ut eorum
epilogum de more saceremus. Sed est praterea notandum, quod contra-
iletasaeeidit te Inter motum, S: mc tu: D& inter motum & quietem: ac deniq; inter quietem de quietem Et tertio rursus notandum ut paulo ante de specie motus dicebamus quod motus dupliciter eonsiderari potest nempe aue
in ratione motus: & ex hac parte coo-trarietas attenditur penes tei minos ad quos. filio modo consideratur , ut res alia quaecunque:& ex hae parte motus contrariantur secundu qualitates,quas habet cotrarias, aut ratione principio. rum,aut aliunde quemadmodum motus naturales contrariantur uiolentis. Praeterea quarto ex superioribus memorandum est,qubdaliter censetur cotrarietas mutationum, quae no sunt ue vre motus, puta ubi termini explican tur eontradictorie:&aliter contrari tas motuum, ubi ambo termini exprimuntur positive contrari E. Quint bad hse consderandum est quod mediuini et duo contraria est utrique quoda- modo contrarium: & ideo exercet uices duorum eontrariorum. Sexto denique ex tex. s. animaduertendum est quinque modis posse contrarietatem motuum excogitari. videlicet aut reis spectu eiusdem termini, qui est terminus a quo unius motus,& ad quem alterius: aut penes cotrarietate terminoru tantu a quibus, aut penes cotrari tat Gutaxat terminoru ad quos,aut penes cotrarietate inter termina ad que unius,& terminum a quo alterius aut ς denique penes ambas contrarietates,
scilicet & tet minorum a quibus r&'terminorum ad quos. ' Hine palam 'fiti quod non est hie mentio de contrari tate terminorum,ut quidam absilue ulla probabilitate opinantur. Na contra. rietas formaliter non est,nis in rebus, re inde termini sunt eontrarii, quia tagnificut res contrarias. Quis enim in re ph ca, ubi de rebus agitur.s cum de cotrarietate sanitatis & aegritudinis motuum de sanationis L sgrotationis disputatur: uel cum audierit contraria contrarian curari, aut contraria non
328쪽
coclus posse esse simul, &e. quis inqua audeat termin is haec ascribere λ His ceu landamentis suppolitis sententia Phys .decem conclusionibusnim matur. Prima est in tex. 7. Con. trarietas nullatenus attenditur quarto modo. Probatur. Motus, quorum temminus a quo unius , Et terminus ad quem alterius sunt contrarii,sunt reali. ter idem isola ratione differentes,ergo non sint contrarii. Consequentia est nota,quia motus contrarii sibi inuicem repugnant, & antecedens per se patet. Idem enim motus est exsanitate, quie i in aegritudinem, ut eum itur Thebis Athenas, idem est recedere Thebis,N quod accedere Athenas . Tametsi ratione differant , eo qubd recedere, dicit respectum ad terminum a quo :&a 'cedere dicit respectum ad terminum ad quem Quinimo lib. 6.textu. ΑΟ.cit Philosoph. qubd prius natura in intentione motoris est acquirere terminum ad quem , quam relinquere letaminum a quo. Etenim quia, qui tendit Athenas, relinquit Thebas. Equa ratione idem est moueri in nigrum, quod recedere ab albo. Nisi quod respectu nigredinis est generatio : Ze respectu albedinis, corruptio : iuxta il
est generatio alterius.' At verb argumentum profecto primum a parte negativa quaestionis motionem albedinis,& perditionem nigre dinis esse idem subiecto: quia sellicet simul concurrunt in eodem subiecto. Attamen glossa haec textui non competit. Aristot.enim hinquam diceret,qubd albedo Ze ut dulcedo lactis sunt eadem res, licet sint in eodem subircto.Quando enim dicit aliqua esse ide,& ratione diuersa , semper senificat identitatem realem inter illa sicut dicit
lib. i . De materia & priuatione. Et praeterea in communi modo concipiendi,quando aqua calefit, nullus liceret,qubd mouetur,nisi unico motu,
ruia scilicet mutatur de frigida in ealbam. Item per motu localem debemus de aliis iudicare: sed in motu locali recessus a termino a quo, R accessus ad terminum ad quem non sunt duo, sed unicus motus: ergo n 'ue in aliis. aulus satetur opinionem hane esseristote.& Commenta.Et est praeterea
pressὰ ait eundem motum esse, quo al. iam abiicitur,& nigrum acquiritur.Solutio uerb Pauli & aliorum ad argumetum in contrarium est, qu bd sunt duo motus materialiter, id est, duae formae,
quarum una expellitur,& alia introducitur: sed tamen est unus motus forma.
litet, id est, unus fluxus. At semper est sub nube quomodo perditio & aequistio sunt unus fluxus. Igitur ni fallor dicendum est, qu bd motus , nec solum
eonguris, quatenus assumit perdi- ditionem,sed amplectitur utrunque, sci
: ne undus' sorm licet recessum ab uno cotrariae esse realiter unicum m0xum- -: VJ η'ς ς' - ζ Lia ia
nil iit non Buridanum coegerit in s.lex .s.& quod hic tex. o. M saepe econtrarium sententiam,uerum Se Paul. petit,scilicet qu d motus est a quodam ven alios6ue Italos dubios de haere in quiddam, id est, inter duos positi secerit. Et certE habedimagnam proba- uos terminos . unde ad sormam argu-bil la em Nam perditio frigiditatis est menti negatur, quod deperditio frigia uia ab Re ad non esse, acquisitio ueris ditatis, de acquisitio caloris sint duo ruis est uia a non lae id esse. Et in motus: sed sunt unus ineludens duas
motibus animae uidetur aliam esse cor- mutationes.Mutatio enim ut
ruptionem di ssensus, S aliam acquisi pio lib. s constat est quando exprimitionem assenius.Vnde glossant hiloso tur contradictoriEphum, qudd solam intelligat acquisi denegatio:motus uero, quando expri-
329쪽
mitur eontrariὲ utroque termino asse A malo. Deperditio ergo frigiditatis: qu seli ab eis e ad non esse, est alia mutatio, quam acquisitio caloris, quae eis a non et se adesse: quia materialitei ut probat argumentum sunt duae qualitates, sed tamen deperditio qualitatis, quando exprimitur per motum, non est abesse frigidi ad non esse si igidum, sed
ad esse calidum , quia deperditio illa
terminatur ad calorem . N pariter acquisitio caloris non proficiscitur a non
esse caloris, sed ab esse frigidi. Debent
enim termini explicari in concreto, potio squam in abstracto Eli ergo unus motus a frigido in calidum includens duas mutationes . Sicuti elonga B ri a Thebis, est accedere Athen s &elongatum esse a Thebis, est Pelue nisse Athenas, ut habetur expresse lib. 6. text. 4o. Et per haec patet responsio
ad confirmationem utranque. Corruptio enim ,& generatio ponuntur di- .ruersae species, non quidem motus mutationis, quia corruptio est ab esse ad non esse, generatio uero a non esse adesse. At,quia naturaliter corruptio trahitur ad rem de nouo genitam,ait Philaso. quod corruptio unius est generatio alterius. Eade solutio est ad quoddam argumentum, quo nonnulli existimant conuincere beperditionem frigiditatis alium esse motum ab acquisitio
C ne caloris . diam.potest inquiunt
esse unus motus sine alio. Primo sitia pernaturaliter potest Deus remittere&corrumpere frigiditatem successu E, ubi nullus producatur ealor: & rursus producere calorem , ubi nulla corrumpatur frigiditas . Item quando mixtum conficitur immediatε ex elementis, qualitates secundae ut albedo & dulcedo producuntur in mixto, non per corruptionem contrarii, quia nigriaon ulla est in elementis. Et pariter, si mixtum resoluatur immediatE in elemeta, corrumpuntur dictae qualitates, & non perpr*ductionem contiarii .Respondetur inquam, st huiusmodi deperditio. nes & aequisit lenes non sunt motus; Deum perditio unius non terminetur in acquisitionem contrarii, sedi unt mutationes inter esse,& non esse. SEcutio A concluso est in eodem conclu. text. 4 7. qua respondetur ad qu aellione.
Contrarietas motum non attenditur
per se prim h iuxta secundum modum
penes contrarietatem terminorum a quibus, sed iuxta tertium, penes co trarietatem terminorum ad quos consequuntur tamen penes contrarietas rem terminorum a quibus. Pliore. duas partes probat tribus rationibus-Prima quia nonnunquam motus a terminis contrariis tendit in eunde terminum ut motus ab albo infuscum Eanigio infuscum quae per consequens
uidentur non esse contrarii. Hanc ueruntamen argumentationis gratia refert: 'uam inferius text. sa.dii soluit.
Secunda ratio est huiusmodi. Reium contrarietas attenditus penes formam uibus sunt in actu: nam potentia cal um,& potentia frigidum non contrariantur, cum simul sint in eodem. Sed
actu calidum & actu frigidum contraria sunt: at alius motuum proprii sui etermini ad quos simul enim acquiritur
motus & terminus ergo penes illos a tenditur per se primo contrarietas. Tertia ratio eodem tendit: nam cum species motus attendatur penes tei mi- nnum ad quem,cotrarii etasueto si pio Vpri E inter duas species, penes eosdem
terminos attenditur contrarietas.
Tertiam partem conclusonis insinuae text. 8.ubi ait, quod forsitan id e sene motus in contraria qui est primus modus & ex eontrariis contraria,qui est quintus. Si enim termini ad quos sunt
contrarii. consequitur, ut termini a
quibus saltem per se primi sint conistrarii. unde idem sunt motus in s nitatem & in aegritudinem, qui sene ex aegritudine in sanitatem, Ze ex sanitate in aegritudinem. Dixerim, per se
primi, quia motus : qui est ex fusco in album.& motus: qui est susto inniis T a grum.
330쪽
grum , quamuis formaliter non ubdeantur me ex terminis cotrariis, sunt tamen ex cottariis: ut coclusioue quinta patebit. delus. i. ' Hinc sequitur conclusio tertia,
quae est in textu 3I. Quando termini a quibus non exprimuntur Postiue, tune quia non est motus , sed mutatio, contrarietas attenditur, iuxta ter. tium modum penes inlos terminos ad quos: & hoc modo contrariantur motus ex non albo in album , & ex non
nigro in nigrum. Quod si arguas eosdem esse motus ex non albo in album &ex non nigro in nigrum, qui sunt ex nigro uel medio colore colo-B rato in album, & ex albo uel medio colore colorato in nigrum : ergo scutilli secundi sunt ex contrariis in contraria , ita de primi. Respondetur, quod non sunt idem : nam non album di nigrum,licet quandoque sint idem, tamen ratione differunt. Qua de eo usa non album negative supponit pio angelo,pro quo non supponit nigrum : &ii accipiatur priuatiuε, de se nihil dicitur, nisi priuationem albedinis cum aptitudine ad illam. Et ideo te immi a quibus in primis motibus, ut non sunt
positivi, ita nec sunt contrarii. Quarta concluso est in eodem tex. 3 i. Mutationes inter terminos, quo C rum non est medium, solum contrariantur, iuxta primum modum, penes eundem terminum, qui unius est terminus, ad quem, di alterius est term nus a quo: ut generatio aeris, &corruptio eiusdem. Ratio est, quia termi nus ad quem corruptionis eli non esse, qui proprie nulli contrariatur. Unde contrarietas hic sumitur, ex modo diuerto ipsus motus:quia unus est acces- s. sus,&alius recessus. Quinta concluso. Contrarietas motuum,qui sunt, uel ab extremis ad media, uel a medijs ad extrema,attenditur per se primo penes contrarietatem terminorum ad quos,& consecutiuὸ penes contrarie -- cinteiatminorum a quibusnastarnao,
tuum, qui sunt a eontrariis in eontra, Dria. Immb eodem modo censetur. Conclusio est in tex. sa. quam hac ratione probat. Medium utrique extremorum est quodammodo contrarium.
ut iustum, eli album respectu nigri, de nigrum respectu albi. Gare motus ab albo in sula una, Se a nigro in sustum, ut sunt a terminis contrarijs, ita sunt di
ad terminos quodammodo contrarios. Eil enim sustum quodammodo con . trarium sibi. Et eadem ratione motus a susco in album, di motus a susto in nigrum sunt contrari j. Et ut sunt ad terminos contrarios, ita quodammodo sunt de a terminis contrarijs . Et per haec respondet eodem tex Phil. rationi L primae, quam pro secunda concluso ne formauerat. Respondet inquam quod motus ab albo in fuscum , & m tus a nigro in fuscum , non solum sunt contrarij ratione termino tum a quibus, ut ratio praetendebat, sed propter
contrarietatem te iminorum ad quos. Et'confirmatur. Huius motus, qui
et tiab albo in suscum, terminus ad quem ultimus est nigrum: & eius motus, qui est a nigro in sustum, ulti.
mus ter minus, est album : ergo motus illi interminos finaliter tendunt formaliter contiarios. Et eadem ratione huius motus, qui eli a susto in album , t ei minus a quo primus est ni- F grum , & motus, qui est a fusco in ni
grum, terminus a quo primus est alburergo quemadmodum motus ab albo in nigrum contrarius est motui qui est, nigro in album, ita motus ab albo in suscit m contrarius est motui a nigro infuscum. Immb uero motur quilibet a medio colore ad alium medium, s terminus a quo participat plus dealbedi-ne,quam terminus ad quem, cotrarius
est motui, ubi terminus a quo particupat plus de nigredine. Eadem analogia dicitur de motibus
intensionis, de remissionis . Intensionamq; ab uno eradu ad duos,contraria