Orationes studiis auspicandis habitae, commentarius epistolae, ellogia, inscriptiones Antonii Angelini

51쪽

- 49 Ibae epistolam, Theodoreti scripta, Anthymi libros a syn do V proscriptos percenseam; in quam sententiam et Iustinianus imperator descendit, et manum iis praecidendam iussit, qui animadversa volumina exscripsissent Θ Praetereo synodum VI, et VII, in quibus lata lex est, ut gradu deiiceretur, si quis seu maiori seu minori iungens sacerdotio illos libros celaret; reliqua vero multitudo sacris arceretur. Quid romanos pontifices in hac lue arcenda perpetuo studio adlaborantes memorem p Vultisne a Leone Magno exordiar, qui urbem hanc a Manethis asseclarum erroribus sensim Serpentibus sospitavit Θ Num a Symmacho, num ab Hormisda, aut Gelasio, quorum postremus, septuaginta antistitum eoacto conventu, libros pravos in album recensuit eorumque lectione fidelibus interdixit Θ Sed tacitus praeterire tempus illud nequeo, cum Hadrianus secundus, in Synodo Sententia patrum rogata, Photii e sede constantinopolitana deturbati librum, quo in romanam sedem fuerat debacchatus, pedibus adstantium proculcatum iussit concremari L Νovissimis vero temporibus Leo X vocem contra Lutherum extulit, qua voce sacri praesules excitati, et Leonis exempla

incassum Luthero in impio libello, cui nomen U Adversus exsecrabilem antichristi bullam n 3. Itaque vere dici

' Leo X const. Mutae Domine XVII Kal. iunias an. MDXX poni. an. VIII. Annal. Gel. Oderici Barnaldi sub exordium sec. XVI. Colligi cogitatione vix potest, quot diras in Leonem X P. M. evomuerit rusticus hic scurra popinam totus inhalans. Operum Martini Lutheri tom. II. edit. Jenae an. MDLVII.

52쪽

- 50 potest, perpetuum in usum hanc legem omni aetate luisso

deductam.

Quid ad haec advorsarii Θ Quo se vertent Θ tenentur undique. At enim obganniunt, ingenitae libertati lex haec adversatur. Desinant aliquando impii homines, nobis hoc sanctissimo nomine illudere, desinant suos errores huius vocis dignitate honestare. Quid est enim libertas Θ num vivendi ex libidino potestas Θ num legum, quibus religio et societas Stat, nullo poenarum metu contemptus p Nonne ratione duce et magistra docemur, mala quibus privatorum mores, rei publicae tranquillitas, et ordo periclitantur, a cere Θ nonne conscientiae stimulis deterremur, quominus in impuris, morumque et religionis candori ossicientibus paginis obtutum defigamus 3 Quae vis athenienses impulit, ut Protagorae libros de numinum existentia subdubitantesilammis in solemni populi concione abolerent i Θ Duae vis M. Attilium praetorem adegit, ut Romae per praeconem nova quaedam volumina pristinae quiritium religioni adver- Santia undique contraheret, combureretque 'λ Romae, Lucio Spurio Posthumio consule, lex de sortilegis libris concremandis lata, cuius legis vim, Tito Livio auctore, discimus 3.

a Protagoras Atheniensium iussu urbe atque agro eSt eXter v minatus, librique eius in concione combusti n. Cicero de natura deorum lib. I, cap. XXIII. Praetoris edictum a Libros omnes vaticinos, literasque ad n se ante calendas apriles deserrent n. T. Livius lib. XXV. 1.Φ Consulis verba in senatu a Sacrificulos soro, circo urbe eX-n pellerent, vaticinos libros conquirerent, comburerentque, Omnem is disciplinam sacrificandi, praeterquam more romano, abolerent n. Id. lib. XXXIX, num. XVI.

53쪽

- 51 Hac ipsa in urbe, Caesare Augusto rei publicae habenas

moderante, bis mille nocentium voluminum in rogum coniecta L Desinant ergo veteratores vaserrimi, quod graecis et quiritibus laudi dant, id crimini christianae religioni vertere. Sed sinis sit. Τemporis enim usura me monet, ne Vestra diutius humanitate abutar: Iongiorem enim orationem materies, breviorem sapientia vestra postulabat. Quocirca ingenui, bene morati, europae univerSaellos et Spes, adolescentes, quorum causa haec a me dicta Sunt, VOS extrema Oratione compello. Vobis, qui in rei litterariae, et severioris doctrinae stadio desudatis, accessiones pietatis, et scientiae publicis mandatas litteris, praemiisque honestatas gratulamur, et quibus gaudemus partis,

easdem exoptamus manenteS. Ne, quaeSO, ne VOS, O meae

animae, meumque delicium, a tramite arrepto deturbent impiorum consilia, qui vobis vel invitis noxia volumina obtrudunt. Vestram illis fidem, vestrum in religionem studium obiicite. Quo pede coepistis, currite, quibus auspiciis studia inchoastis, absolvite. Graecorum patrum disertissimi, cui ab eloquii dignitate aureum est partum dgnomen, Sen tentiam vestris alte animis sigite, sermonibus identidem usurpate, re exprimite: u Miles es Christi Θ obarmare: pu-

a Postquam pontificatum maximum Augustus suscepit, quid- η quid satidicorum librorum graeci latinique generis nullis vel pa-n rum idoneis auctoribus vulgo serebatur, supra duo millia con-n tracta undique concremavit n. Suetonius in Augusto num. XXXI. ' Στρατι-ης εt τὴ Xρtσου; οπλιμ: Oλητής εt γεγυπιος; αγ- δρίζου. S. Ioannis Chrysostomi liomilia in S. Barlaam marbrem.

54쪽

- 52 laurus, in medio palma. Pulcrum et decorum est pro aris,

pro side, pro Christo dimicare, pulcrius Vincere, cum immortalitate coaequandum, si quis hostium ausibus protritis, vitamque pro religione paciscens aeternum eccleSiae tropaeum constituerit.

55쪽

HABITA IN COLLEGIO LAURETANO SUB EXORDIA STUDIORUM KALENDIS DECEMBRIBUS AΝ. MDCCCXXXIX.

0uod a Deo optimo maximo, caelitibusque universis, auditores quotquot me vestra honestatis praesentia lectissimi, sueram plus vice simplici precatus, ut augustiora rei christianae monumenta meis daretur oculis usurpare, id mihi non humano consilio, sed superno numine video ineunte hoc anno obtigisse. Itaque sensi novo neque ante id temporis percepto pietatis motu animum pertentari, cum domum Virginis hospitam eminus aerium tholi caput attollentem advena sum conspicatus, cum beatos pOStes cominus institi, sacrisque oscula fixi parietibus, quos alma Dei parens eiusque aeterno coaeva Patri proles in vitales auras clata diu coluere i. O ante alias quas aspicit sol, oras

beata piceni littoris plaga, quae domi servas Nazareth,

Quos alma domus cicat assectus, testis sit omnium instar M. Antonius Muretus latina venustate et copia ad aureae aetatis scriptorcs quam proxime accedens. u O caelo dilecta domus, postesque beati,s Quos ego iampridem tota mihi mente cupitos,n Nunc primum veteris voti reus advena viso,n Salvete, adspectique mihi soliciter esto ls En ego iam supplex procumbam atque oscula figams Parictibus sanctis, spargamque hoc pulvere crin S. nCarmine ad B. Virginem in aede lauretana.

56쪽

Christique Servatoris calcas vestigiat dactent, nec invideo iactent aliae urbes cyclopia moenia ausu pelasgo exstructa i , esserant perantiqua constitutae civitatis iura, ostentent amphitheatra, circos, aegyptiis incisas notis pyramides,

columnas rOStratus, e marmore constituta tropaea; praedicent stratas secto lapide et in longum abeuntes vias, moles in altum iactas et portuum ostia bene sida ratibus, sublimes arcus honorificentissimis senatusconsultis victorum nomini excitatos: indigetum sana, consulum hasilicas, frontes templorum e truscis decoratas artibus, acroteria, peristyla lemniscis, et camillis doricis aut corinthiis Ornata, numquid vestrao se ausint urbi conserre 3 Sunt haec enimvero avitae virtutis argumenta, artium forentissimarum exempla, p0steritatis praecepta, mutae quaedam historiae narrationibus scriptorum longe firmiores. Sed quantum humana divinis, fluxa aeternis, gl0riolae praeterlabentis aura incerta veritati, religioni superstitio subest, tam lato discrimine reliqua terrarum qu0t sunt quotquot suere decora urbi vestrae decedent. Ad ea aspectanda cernere est in dies inque horas singulas germanos, angloS, gallos, ab extrema americae plaga devectos, qui Tanaim, qui Tamesim, qui Vistulam, quique Istrum bi hunt, conssuere, et modo in oris et corporis consorinatione Laocoontis

anguineo nexu cum siliis impliciti, modo in hilari innubique fronte Apollinis e Martiae caude reducis, modo in

' C3clopia monumenta quos ferant auctores, vide Petit-Radet, Rechorches fur los monuments c clopeens,

Nibb3. Viaggio antiquario da Roma,

Canina, Monumenta antiquitatis.

57쪽

- 55 glaucis atticae Minervae oculis, modo in soluto et expedito gressu Mercurii alipedis nuncii, tam acri defixos obtutu, ut eos stupore in marmorea signa versos diceres. Atque utinam idem omnes studium corriperet nobilissima christiani cultus monumenta prece et votis ambiret sides et pietas efferrent se aliquando et revirescerent. Itaque cum extrema hac tempestate perspicerem aeg*ptiae, graecae, elruscae, latiaeque vetustatis vestigia, quanta fieri potest maxima animorum contentione disquiri, viarumque labores extentis sinibus pererratis, est usosque sumptus in iis et cognoscendis et lineari pictura describendis hauriri; cumque meas nimium Saepe aures obtunderet, muliebris parvique animi esse, rudiorisque aevi reliquias, ad sacra rei christianae monumenta iter moliri; patientiae modum censui ponendum, et causam quae nobis cum bonis omnibus communis est, data occasione Vindicare. Huc accedit,

quod meus ad vos adventus aliquam grati piique animi significationem adversus augustam Dei parentem, praesidium piceni, auspicem urbis lauretanae, praestitem huius post tantas rei publicae labes reviviscentis collegii prope suo iure est lagitabat 3. Quocirca peto a vobis, ut ad me Sacrae peregrinationis ineuntem vindicias, suaque Christi religioni

sanctissima iura asserentem vestra voluntaS accedat.

Primum omnium non plane teneo, qua fronte, quo erationum obtentu religionis hostes, ceterique malo de re christiana sentientes ausint inter aetatis incultioris usus

Leo XII P. M. maximi vir animi consiliique collegium ill)rico-picenum rei publicae calamitatibus perdiu attritum orexit, et societati Jesu concredidit an. MDCCCXXVI.

58쪽

sacras excursiones 3 mandare. Ecquid sodes censoria taxandum nota existimant Θ num e patriis sinibus demigrandi morem p at parvi se animi, omniumque aetatum instituti nescios produnt. Num a pietate id alienum ducunt Θ at eodem sese obstringunt, quod reprehendunt crimen. Dissitas

enim regiones obire tum animi causa, tum ad hominum mores et studia discenda, tum ad hostiles ausus perfringendos, sociosque ad ossicium revocandos, sive ad quaeritanda compendia, mercesque et coemendas et commutandas, sive ad artium optimarum opes congerendaS, SiVe ad ingenium telluris tentandum, eiusque varios legendos se-tus, nullo non tempore in more institutoque maiorum positum novimus. Memoriae proditum est, Alexandrum macedonem cum asiam minorem Victoriis peragraret, cumque Troadis oram legeret, Sigeum data opera conscendiSse, ut Achillis, cuius res gestas in homerico carmine Suspexerat, tumulum conspiceret, mutumque cinerem aemulae virtutis

suspirio donaret. Quid plura Θ Quos magna graecia iactat, Sapientes Syriam, chaldaeam, indorum urbes, initis plurium

annorum itineribus lustrabant, ut doctiori cuique aures darent, peregrinas arriperent doctrinas, domumque opimis scientiarum mercibus onusti remearent. Fuit haec olim,suit Athenarum laus, cum legum sanctitate bonarumque artium nobilitate florerent, ut nemo discendi cupidus adolescens non sibi ad illud philosophiae et eloquentiae domicilium contendendum duceret. Hinc Hortensius eloquii sa-mam, hinc M. Τullius eamdem gloriam Hortensio praereptam, hinc M. Cato morum disciplinam, hinc T. Pomponius

non cognomen modo attici, sed humanitatem et atticos lepores deportavit. Et vos philosophi, quos huic honoris ergo

59쪽

nomino, cuinam nomen vestrum ferre acceptum nisi

Pythagorae peregrinanti debetis 3 Cum enim Phliuntem venisset, cumque plura docte et copiose disseruisset, quaesissetque ex eo Leon phliasiorum princeps, quam profiteretur artem, et in qua Sese exerceret, permodeSte quidem sed vere respondit, Se nec Sapientem, nec sapientiam, sed sapientiae potiundae studium et cupiditatem profiteri: hinc factum, ut quotquot ad veri vestigationem se conserant, honestissimum a philosophia teneant nomen L Eccuius ad aures Plinii senioris non est illapsa fama, qui naturae scrutator et Vestigator, huius viscera pertentavit, lapidum agnationes et necessitudines rimatus est, florum fruticumque familias, connubia, laetus, quid quaeque serat quid ve recuset regio, accurate eSi persequutus, vitamque ipsam cognoscendi studio posthabuit Θ Cum enim in Baiarum tepentibus scatebris rusticaretur, cumque Vesevus horrificis immugiens ruinis cineream nubem, flammarumque globoS QVomeret, ruptisque fornacibus ignitum sumen eiectaret, cumque ci-Ves, advenae, accolae metu exanimes diffugerent, senex periculi immemor phaselum conscendit, in igniti montis crepidine exponitur, audacter accedit, nec instantes ignis Vortices, nec liquefacta saxa eiaculata expavescit: sed qui dies eius votis cumulum imponere debebat, posuit et vitae. Dum enim sulphurea grando, pulvereusque imber praecipitat, Plinius crassiori caligine spiritu obstructo enectus

Cicero, Τusculanarum disputationum lib. V, num. III. Diogenes Laertius in Prthagora. Clemens Alexandrinus, Stromat. lib. IV. Plinii senioris exitum attigit Plinius iunior lib. VI. epistola

60쪽

- 58 longe laetioribus auspiciis non ad Vesuvi modo, sed ad aestuantis Aetnae, aeoliarumque insularum Viscera aggredi, nec duris fracto laboribus animo prosequi, et maximo rerum physicarum compendio absolvere, in laude censendum est redivivo Plinio, naturae legum peritissimo Lagaro Spallangant, qui vertente anno MDCCLXXXVI eorum montium Scrobes, Saxa, arenas, fornices, landoque imo exaestuans sulphur tum disserendo, tum imagine aere expreSSR europae demiranti obtulit LSed quorsum haec Θ ea mente, ut teneatis, quam iniquo in rem christianam sint animo, qui commendatione et laudibus hos viarum obitos labores esserunt, eOSdem pietatis ergo initos risu dicteriisque incessunt. Ecquis non stomachetur, ecquis tam impudentem non aegerrime serat audaciam Θ Licuit omni aetate Cestii pyramidem, Caeciliae Metellae turritum monumentum, Titi Vespasiani victoris arcum, Τraiani et Antonini columnas historicis exornatas signis invisere; licuit Memphim, Thebasque contendere, provincias Nili fluentibus intersectas obire, aegyptia delubra, statuas, arentia et exsucca corpora liquore torrente illita, linteoque pelusio obligata conquirere, mentemque maiorum ex inScriptis volucruin, anguium, hominumque formis discere; licuit extremas oceano penitus divisas oras lustrare: templa autem Dei vetusto saxo structa impune non licebit adire ΘΕcquodnam autem tantum nefas, aut immane scelus

XVI ad Τacitum missa: contra ea alii lucis usura a servis eum Spoliatum serunt.

Laetaro Spallanetani, Viaggi alle due Sicilio, uitanoMDCCCXXVI.