장음표시 사용
221쪽
mortalibus insitam vitae cupiditatem sic exanimavit, convulsit, atque excidit , ut summa alacritate , summoque ardore patriae dignitatem sua cum pernicie commutarit. Quamquam privatim quoque militum nostrorum nobilitas habet auctores claros, atque illustres, quorum cum vii tutem viri fortes, natura insitam, animo conceptam, studio, ac voluntate propositam semper habuissent , assidua vero recordatio. ne prope praesentem intuerentur, facta etiam sunt imitati . Neque enim familiae , Triuiti, vestrae res maximas gestas Oblivisci, nec vero , cum recordarentur, summam Praestare virtutem non potuerunt,
nisi qui se se indignos confierentur, qui e tam generosa uirpe pros
cssent : multos enim habet ucstra domus , quos non modo viros
fortes , hontinesque praeclarissimos fuisse merito contendere possit; verum etiam duzes Optimos , prudentilliinosque, quibus scilicet reges maximi florentissimas , integerrimasque res sutis , seque adeo ipsos, Drtunasque omnes , regna, opes , copias commiserint, S commendarint . S rtiae vero, cum memoria tenerent eam fuisse in majoribus suis dignitatem , idque animi robur, ut non exercitibus Elum praeessent, sed civitatibus etiam dominarentur, veterzm virtutem generis,
atque seminis renovarunt . Eadem prope mihi , Rodulphe Pie , vetustissimae, clarissimaeque familiae vestrae de virtute singulari, totidem Prope verbis repetenda sunt e vestra enim domus cum ita se se lit ris , optimarumque artium studiis dedidisset , cumque omnes liberales , atque homine nobili dignas doctrinas ita perceptas haberet , ct
cognitas, ut a vobis nulla rerum gerendarum facultas , nulla imporatoria laus exspectari deberet, eam tamen ad res gerendas, bellaque administranda prudentiam , eumque attulistis usum , id unum ut cingitasse in omni vita , atque origine videremini . Quid ego Caraphas viros sortes, hominesque nobilissimos commemorem Quid vestram , Sanseverine, gentem collaudare coner, quae, ut reliqui sileantur, qualem egregium hunc adolescentem aluit i qui cum proximis annis extinctus est , maximum Italiae non decorem modo , sed etiam praesidium desideravimus. Tuam vero, Gonzage , familiam, Italiae solem, obstupefaeti admirari tantum possumus; ad eam laudandam accedere
non audemus . Sed omnino seracior est virorum fortium , atque illustrium haec terra , quam ut nominatim a nobis, aut etiam minutatim censeri possint Beliquum, eum superioris Dialogi , tum huysce Orationis, summa diligentia quaestuum , inυeniri non Potuit.
222쪽
PAULLI PAPAE IV. nowine ad Herculem Eflensem
224쪽
AD ILLUSTRIS S. AC SAPIENTIS R
IN NI 3TORIAS PETRI REM RI. LΤα sunt artes , Illustrissime Princeps ἐ
quod tu minime ignoras , cum ad vitam sustentandam inventae, tum ad cultum , aut etiam ad jucunditatem , voluptatemque ab hominibus excogitatae 3 quarum in singulis qui excellenti quadam scientia aliquanda praeter caeteros Praestiterunt , magno apud omnes gentes in honore habiti sunt e nec vero in uria id quidem t nihil est enim praestantius , nihil omnino homini laudabilius, quam de hominum genere bene , quoquo modo possis, mereri; eamque Cognationem , quam a natura habeamus , nostra quoque Oper. , hoc est dandis benesciis, arctius etiam
225쪽
astringere . Quod si harum commoditatum , utilitatumque essectoribus
tantus honos habendus est singulis; quibusnam randem aut literarum, aut operum monumentis ejus gloriam digne illustrabimus , si cujus ars, ac disciplina tanta sit, ut universa illa contineat, ac complecta. tur Aut siquis harum omnium artium moderator , de tanquam aris Chitectus , quatenus quamque quoque modo progredi deceat , indiacet , atque praescribat Est enim dissicilis illa quidem , di ardua in
praeclaris nonnullorum hominum ingeniis, caeterarum omniati primceps , ac magistra, minime tibi quidem incognita, facultas quaedam, quae civitatum procurationem sibi vindicet , S reip. regendae muneri praeposita sit: atque eam artem civilem rationem, eandemque pruindentiam licet appell/re; cujus quidem disciplinae qui compotes sunt, non una modo, aut at era re separatim hominibus commodare , ac prodesse , sed universim eorum gubernationem suscipere voluntr nec illud emcere solum conantur, illi privatim ut libere, ut tuto, ut j cunde , sed ut bene etiam , beateque publice vivant . Quamobrem tanti, ac tam praeclari operis artificca non , ut reliquarum artium magistri, i lathus solum extollendi sunt, sed etiam , si modo dicta fas est, in Deorum immortalium numero , quibuscum humanarum , Terum procurationem propemodum communem habeant, venerandi, atque colendi ; atque horum artificum vestro in senatu maTimR omnino facultas est, semperque fuit: id quod res ipsa declarat: nec nim tanta , tamque opulenta , ac beata civitas vel constitui initio potuit, vel deinceps tantopere augeri, de crescere, nec vero uno, Eodemque statu , & tanquam habitu tot secula, id quod nullis gemtibus , ut totius vetustatis memoriam quam longissiIne repetamus, ut evenit , manere , sine eximia quadam prudemia , sineque admirabili , ac divino cum patrum vestrorum , tum vestro, qui nunc eam talem , tantamque tuemini, ac regitis , consilio . Ac video equudem pluribus, quam vos , gentibus aliquot annos dominatam olim esse civitatem unam, aut alteram; veruntamen libere enim dicam, quod sentio imperium bello partum saepe feritatem , saepe violemtiam , atque injustitiam , fortunae quidem certe temeritatem semper habet: at bene domi constituta res , sineque ullo civitatis motu tot seculorum diuturnitate firmata , una , eademque reip. ratio moderata , dc concors, ea vero tota virtutis est, ac prudentiae. Itaque in bello illae , atque inter arma cum stetissent, in pace , atque in otio conciderunt; quippe quae non ratione, sed viribus nixae erant : nec
enim quietis , hoc est parendi vicissim , atque imperandi, artes diadicerant ; vos pacis, id est juris, atque sequitatis studia, quae vincu-
226쪽
la sunt civitatis , cum domi coleretis , nihilominus foris belli gloria
floruistis. Etenim cum civilis illa , quae modo a me appellata ratio est , duabus contineatur partibus, bellicarum , atque urbanarum rerum scientia, di tractatione et illi , cum bellicam laudem nimio ada massent opere, aueram reip. partem incultam propemodum reliquerunt ; vos utramque quidem, sed praecipuam , ut par fuit, maxime adepti, complexique estis . Ergo ex omni Italia , tanquam e turbuia lento , ac formidoloso mari aliquo , tanta hominum vis ad vos conis fluit , vestramque in urbem se se , quasi in portum, refert, vix ut jam capere tantam multitudinem suis illa tectis possit; qui cum e suis civitatibus in vestram migrant , protectiores ab injuriis fore domi isse vestrae advenas , quam suae cives, certe considunt . Maxima igitur laus vestrae reipublicae, vobisque magnis, clarisque in ea civibus debetur, quae in eo munere, quod de humans omnino muneribus longe praeis stantissimum sit, una excellat plurimum e praestant enim alii aliis vi tutibus populi , vobis autem id unum Proprium , perenneque est, rem tueri publicam , hoc est humanum genus animi ratione , non felicitate aliqua, quae casum habeat necesse est, & varietatem fori nae propriam , conservarer haec enim & stabilis ipsa est, ct diutu nitatem , atque adeo , quoad res humanae ferre possunt, perpetuitatem, quod vestra est resp. consecuta , parere consuevit . Fortunati igitur cives tui. Te vero equidem semper beatum , semper gloriatione diagnum existimavi, cum propter multas , magnasque virtutes tuas, antismi magnitudinem , continentiam , suaVissimos , eosdemque castitatis a religionis, pietatis plerussimos mores , dulcem illam tuam , uberemisque dicendi copiam, tum vero propter divinam istam animi tranquillitatem , atque aequitatem . Cum enim tot annos in hac post hominum memoriam clarissima rep. summa cum gloria versatus sis, cumisque dignitatis praestantia quamplurimis semper anteieris , commvn sjuris aequabilitatem transisti nunquam , ac ne cogitasti quidem et quin etiam i memini enim me de hoc ipso Bembo saepe audire in cum tua te virtus multos jam abhinc annos ad summam amplitudinem perduceret , tuaque praeclarissima patria ad istum honoris gradum, quem unum altissimum habet, ipsa te tollere cuperet , atque adniteretur . deque tua gloria sollicita esset, liberasti tu eam omni cura ; atque salus quibusdam , in istum locum magna quadam properatione festiis
nantibus, cum antevertere posses, ultro cessisti. Magnisca vero laus honorem, tantum praesertim , cuju1 cupiditate caeteri innam mentur,
tam modice concupiscere; sed eadem tamen ipsa resp. simul ac data facultas est , jamdudum tibi dcbitam , ubique rcservatam dignitatem
227쪽
istam ad te scilicet eundem cupidissime detulit: neqΗe tamen, ne se
quidem , aequabilitatem animi tui tu illam veterem amisisti ; atque hoc ipso in honore maximo gerendo , cum gravitatem , ac dignitatem se adhibeas, quasi reipublicae, humanitatem , facilitatemque , ut tuam, retines . Ita nec civitatis maximae , clarissimaeque majestas desideranda est , nec optimi, praestantissimique civis humanitas requirenda . Quid , quod duarum maxime insignium virtutum , integritatis , ac prudentiae tuae , duos esse certissimos testes videmus , paupertate salterius, summam alterius tuam apud omnes gratiam, atque auctor talem Quo quidem ex testimonio intelligere omnes necesse est, itate in rep. administranda ad Octogesimum usque annum aetatem conis trivisse , ut publicas res sic procurares , ut tuas ; sic autem ab iis manus abstineres, ut ab alienis: ita factum esse, ut, cum tu sic anumum induxisses tuum , ut bon civi gratis reip. serviendum esse statueres; illa contra egregiae tuae erga Se voluntatis tibi praemium , quod
habuerit praeciarissimum, laudis, & gloriae tribuere cupierit. Ac multi quidem in te intuenti verum omnino videri illud solet, quod vi sapientibus traditum est et ajunt enim , homines ferreis alios, alios aereis, quosdam argenteis animis gigni ; esse etiam, paucos illos quidem , sed
ramen nonnullos , quibus aurea animorum natura data est, iisquo scorium regendarum civitatum munus a Deo adsignatum I illos alios, quo sua quemque aut duritia , aut vilitas impellat, ferri r at vos ex illo aurco genere natura ipsos per vos locupletes, atque honoratos, ad salutem civium , populorumque incolumitatem, vitamque omnium quietam , & beatam ortos , nec hon es concupiscere, S divitias con- Iemnere, & generosarum volucrum ritu coelum modo spectare, ubi vobis civitatum rectoribus, ac conservatoribus certum locum , ac dis finitum esse teneatis. Quae cum ita se se habeant, tam praeclari hominum maximorum coetus , atque concilii instituta , tam diuturnae Teip. moderationem , tam Qximiae civitatis magistratuum descriptionem, Opes , S copias , tum res vestras domi, bellique gestas, ita Popul.s, gentibusque aliis audiri , manareque ad posteros , non jam ad vestram modo gloriam pertinet, sed etiam ad eandem ipsam , in qua versamini , atque exercemini, hominum salutis curam r habebunt enim exterae nationes non modo, quod magnopere laudent, quodque admirentur plurimum, sed etiam quod imitari cupiant, undeque exemplum petere possint, qualem esse Optimam , firmissimamque remp. ac statum civitatis maxime diuturnum, maximeque expe tendum , Oporteat. Quare rerum vestrarum historia haec , quam ri
trus Bembus Cardinalis , vir idem clarissimus , idem scriptor unus
228쪽
omnium politissimus , sct psit, merito & flagitata jampridem a multis est, & exspectata semper ab omnibus . Quid enim aut ad det elationem jucundius, aut ad disciplinam sest enim historia vitae magistra in gravius , constantiusve esse possit , quam civitatis Omnium prudentissimae leges, mores, instituta , conflia , magnarum , varia rumque rerum casus, atque eventa, de Omnium dulcissimo, elegantissimoque auctore audire, eoque ipso nec in mendacio gratiam quae ingente , nec in veritate simultatem extimescente ι Fuit enim Bembi non stilus modo purus , & elegans , sed animus etiam sincerus in primis, ac simplex; qui cum summa jam senectute patriae vestrae rogatu , vel jussu potius, res Vestras gestas scribere aggrederetur , neque ad hanc aetatem, memoriamque nostram pervenire se se scriben-clo posse confideret, saepe mecum locutus est , & quidem crebro te appellans , cum permoleste ferret excludi se se tempore a tuarum laudum , tuique similium commemoratione et qua nos re commoti faciendum nobis esse duximus, ut ejus historiam ad te potissimum mitteremus , optimi scilicet senis , virique clarissimi, atque hominis disertissimi plenas gravitatis , plenas auctoritatis, plenas dignitatis lucubrationes , ad lanctissimum itidem, e germanoque illo Platonis auro senem, in clarissima post homines natos rep. principem , civemque unum omnium facundissimum . Accipies igitur tu illam , non a nobis quidem , sed a Bembo per nos tibi missam ; patriaeque tuae utrumque gratulabere τ eadem enim res mazime scriptione, ac meis moria dignas ad historiam suppeditavit , eadem gravissimum, luculentissimumque suarum rerum gestarum scriptorem , ac testem peperit.
229쪽
NON eram equidem nescius, eum iam in locum progressiam esse
virtutem tuam, ut amplissimo isto honoris, ac dignitatis pra mici diutius carere non posset . Cum enim superioribus mens, hin, permultos dies ut tecum essem , mihi contigisset , facile, prinsertim id curans, atque attendens , intelligere potui, non modo ex miam quandam, ac prope divinam animi, & ingenii in te indolem elucere , sed ipsos jam apparere virtutis fructus, eosque praeter se a. rem ipsam plenos , atque uberes. Itaque non dubitabam, quin Pauulus Ponti Mari qui eo usque virtuti semper favit , ut eam in alienis ultro tam saepe hominibus illustraverit, passurus non esset, uti illa in suis inornata jaceret . Sed quamquam exploratum tu quidem , meritumque , ac prope debitum, summum imim honorem assequutus es, tamen vel hoc ipso nomine, quod istud honoris insigne, virtutis praemium citius, quam avi tuti, hominis sanctissimi, in te beneficium mmnes dixerim , tibi plurimum gratulor , neque cuiquam concedo, quamquam omnium bonorum flagrare in te studia, ct voluntates, ceristo scio; ut plus me voluptatis, ac laetitiae ex ea re ceperit; id quod ego tametsi pro mea in te , fratremque tuum , virum maxime ut strem , Cardinalem Farnesium , clarissimamque in familiam vestram observantia, mea ipse sponte fecissem, tamen eo etiam non equidem magis, sed, nescio quomodo, libentius facto , quod excitarunt me literae tuae , quibus nihil excogitari potest humanius et invitas enim me non ad gratulandum modo tibi dignitatem tuam , sed etiam ad eam
tecum una fruendam; in quo ego cum suavissimos tum mores, maximeque in me propensam voluntatem tuam agnosco, tum dupliciter laetor , & quod tantum patrocinium , quantum in tua esse auctorit
te, ει gratia par est , promtum mihi , paratumque esse intelligo; de
quod de tua bonitate, atque humanitate , tanta dignitatis accessione, nihil diminutum esse perspicio, tametsi nunquam id quidem aliter s re putavi. Sed ad illud redeo, ut non modo istam tibi dignitatem gratuler plurimum , magnopereque gaudeam , ne fortunam quidem
honori tuo defuisse; sed multo etiam magis ea re laeter, beatumque esse Disit iroo by Cooste
230쪽
fecto: nam , cum fortuna bonis comitatur, vix tum demum laudem habet, di plausum; improborum autem . aut etiam obscurorum hominum prosperitatis invidia est comes . Quo magis enitendum tibi est, omnique cura, studio , labore, industria perficiendum , ut hominum summam de te exspectatibnem, quam prima tua isthaec aetas, tam vario Iaudis genere florens, tanquam ver futuram anni ubertatem ostendere solet, sic excitavit, non modo expleas, sed etiam superes. Perge igitur, qua coepisti, eadem celeritate , ct cursu ad vir. lutem contendere; neque de tuo pristino labore, assiduitate, dilige tia, industria quicquam remiseris i brevi enim di Obtrectatorum voculas , siquae concitatae sunt , comprimes, & Ponti Max. amplissimique Collegii restri, in re cooptando, judicium non comprobabis solum, sed etiam illustrabis; perficiesque, ut nullum esse tam novum, tamque exquisitum honorem , qui in amplificanda dignitate tua extraordinarius videri possit, omnes S intelligant, & fateantur . Qua quidem in re, pro eo quanti te facio, saepe , multumque de te cogitans , gravem tibi constitutam esse adversariam videor est enim non ineptiarum modo, sed vitiorum etiam omnium altrix, & procreatrix assentatio: ea igitur animum tuum, qui & natura firmus est ,& educatione , ac disciplina corroboratus, quamquam est illa quidem temeraria , atque impudens , fortasse nonnihil verebitur . Sed eadem tamen, aetate, quae tua lubrica est, ac periculosa, tum potentia, qum solet esse licentior, freta , adoriri te minime dubitabit ; quae cun ει fallendi, di impellendi omnes vias noverit, omnium temporum
momenta teneat , Omniaque ad voluntatem loquatur , omnes autem cupiditates exsuscitet, eadem iis ministret Omnia, semovenda tibi R ile est , proculque ab animo , atque auribus tuis ejus praestigiae , de quasi cantiones removendae . Quod tibi quidem facile factu erit: est
enim una, smplexque cautior etenim , si eos audies, si iis aures tuas dederis, quorum monitis , ac praeceptis animus tuus excultus , Ian
quam astrum , enitet , ac splendet ; s eos , qui tibi hactenus iter monstrarunt, duces habebis; nihil errabis, atque ad virtutem , quam