장음표시 사용
221쪽
beatitudine , ceterisque. In prima secundae de ultimo hominis fine, de humanis actionibus, earumque sentibus, de virtutibus , et vitiis, de lege et gratia . in secunda secundae de virtutibus singulatim Theologicis, et moralibus. In tertia parte de Incarnatione Verbi . de Sacramentis , ac de rebus novissimis homini; disserit. Disputandi ratio, qua Thomas est usus, talis est et Scripturae , et Patrum testimonia adhibet in sirmandis quaestionibus. easque insuper confirmat , ubi locus est , metaphysicis rationibus, et Philosophorum placitis. temperanter admodum pro
temporum consuetudine. Tandem controversias nonnullas subtiles, et intricatas de rebus divinis adiungit, quas secundum illius temporis Arabicum morem exponit , et solvit :recte tamen, ac sapienter et adeout Sixtus Senensis ipsum dicat Scholasticae Theologiae restauratorem Bibliot. sanct. l. 4. ὶ ι iste , inquam, S. Bona ventura, praeter Commenta ria in lib. complures S. Scripturae , et aliae opera multa, scripsi dinquatuor sententiarum ιibros ; quod opus a scholae studiosis summo in pretio est habitum . Porro Bonaventura adialecticis disputationibus multo plus , quam ceteri, abstinet. et Averroesianam philosophiam non probat . De illo ait Trithemius de Scrip. Eccles. c. 4 6. p. II 3. Profunaeus non verbosus; stibillis , nou curiosus; di sertus non vanus , flammantia , non insian is verba proferens 1 unde et securius legitur, o citius ab amante intemgitur, dulcius , et fr
222쪽
uir , . Ab hoc tempore Theologi in tresilasses divisi abierunt . Nonnulli libros sententiarum Lombardi explicabant; et hi Sententiarii sunt dicti . Alii vel novas Summas exarabant, vel illam Aquinatis ad verbum
seque hantur, eam commentariis exponentes;
idcirco Summistae dicti. Quidam de systema te illo non cogitantes , de variis Theologiae quaestionibus in utramque partem Academicorum more disputabant, libertatem adversariis facientes , quam magis liberet , sententiam consutandi, vel amplectendi; et hi sunt Quodlibetarii, quorum Antesignanus putatur Gualterius Episcopus Pictaviensis , quem Aquinas quoque imitatus est. Et haec de saeculo Isi65 Ineutite vero saeculo XIV. Joan. Duns Hibernus . ob summam in disputando subtilitatem Scotus dictus ex Ord. S. Ffan-eisci. cum Parisiis publice Theologiam doceret, sibi proposuit, Thomae , Bona ven 'turae, aliorumque argumenta , et conclu,to
nes ad incudem revocare, et quae sibi videbantur infirma, subtilioribus argumentis re
sellere Cum autem pro Thoma iam multi
decertarent, factum sinc est , ut acres disceptationes suscitarentur utrimque inter Scholasticos, quae plura per saecula duraverunt. Et en Thom istarum, et Scotistarum Origo qui enim erant ex parte Thomae Thomistae, qui Scoto adhaerebant, scotistae vocari cae
perunt . Quid autem ex hac Theologorum pugna ' Eo usque metaphysices subtilitates
223쪽
eXcreverunt, ut ex una disputatione quam- tum vis ex pernenda innumerae genitae sint , et absque fine productae ; et cum neuter alteri palmam cedere pertinaciter vellet, neci rationibus, nec conviciis flecti: nullus erat contentionis modus , nullus profecto disceptationum sinis: tantum praestantissimus habebatur, qui nova invenire , nova parere , quive a nemine , nisi post longum laborem,
percipi potuisset. Heu i misera philosophandi ratio l66. Malo malum accessit, et abyssus a byssum invocavit ; has enim contercationes prorsus Theologis indignas mirum in modum auxerunt duo illi celebratissimi viri . Guillelmus Durandus a S. Porciano, qui Tho ma dimisso, adversus eumdem stylo scripsit aeriori , et sine ullo duce philosophari aggressus est, et Guillelmus Οκam Fran ciscanus, qui similiter Bonaventura, et Sco to posthabitis, Sectam restauravit Nomina lium, eamque placitis Doctoris sui Scoti , qui a Reatibus erat, opposuit. Ex quo tem pore inter Reales, et Nominales tam acres,
tam vehementes , ac diuturnae contentio nes eXcitatae sunt, ut ad convicia usque ,
et verbera exarserint . Consulite Aventi' num in Annalib. l. 4. p. 624. J Continge bant haec circa medium saeculi XV. Hic ta men finem non accepit misera illa res divinas pertractandi ratio, sed in finem usque saeculi XU. perduravit, et amplius; quodque prioribus acumine. et altercationibus redun dantius fuisse probatur. Omnes enim diale
224쪽
eticis argutiis operam navantes, quisquis ingenio suo novas opiniones pro inani captanda gloria indesinenter excogitabat; et dum plurimi, Thomae praesertim, et Scoti Sectatores in Praeceptorum verba iurant, eos que defendunt: dissicile dictu est, quantae eisdem impegerint indigna, quae ipsi neque somniarunt. Tunc indigna multa, et portentosa monstra sub Theologica Drticu i cum habuerunt; et ut de erroribus sileam, haec, et similia ingenia Theologorum Ve- abant: an Corpus Christi potuerit esse in Eucharistia ante Incarnationem eodem mΟ- do quo nunc est an Filius Dei fieri potuerit foemina 8 An assumere potuerit Daturam
bovinam , vel asininam ξ Cujus generis sit Spiritus Sanctus 3 Quomodo Corpus Christi in Coelo locatum sit 8 An Sacramenta sint in aliquo praedieamento 3 praeter ea , quae iam movit Lombardus, ut supra retulimus . An asinus bibere possit Baptisma , aliaeque infinitae hujus generis controversiae, quae
Haereticis occasionem praehuerunt sacrosan
cta fidei mysteria irridendi, et nostros au dacius, et felicius impugnandi. 67. Cum igitur plerique omnes in Occidente Scholasticam inerint amplexati, qui ceteris doctrina praestabant, Lombardum interpretabantur; qui vero ex suo aliquid condere cupiebant, vel de re speculativa, Vel morali Summas incubrahant. Id saec. XIII. fecerunt Gulielmus de Siliniaco, B. Raymundus de Pennasori, Hulderieus, Hostiensis, Gandavensis. Saec. XIV. Astesanus, Monal
225쪽
dus, Alvarus, Pelagius, BartOlOmmaeus a Concordia. XV. S. Antoninus, Baptista Salvis, Trouam elis, Angelus a Clavasio, Pacificus Novariensis, aliique, quibus addi PO-test Ioannes Teutonicus, qui e Summa D. Thomae , Hostiensis, S. Raymundi, aliorum que suam delibavit. Adhuc tamen nonnulli fuerunt , qui Polemicae Theologiae operam
dederunt. Recensentur saec. XIII. S. Thomas Aquinas in Summa contra Gentiles, con
tra errores Graecorum, et contra Saracenos.
XIV. Guido de Perpignano , et PelagiuS . XV. Paulus Burgensis, Hieronymus a S. Fide, Porchetus de Salvaticis, Alphonsus de Spina, aliique, et hi adv. Iudaeos. Saeculo
eodem WiΚlessianos, et Hussianos confutarunt alii vel contra Graecorum errores, vel in Conci lii Florentini defensionem libros compilarunt . Habetur ex Graecis Georgius Trapeziuntius et Scholarius, Iosephus Methonensis, Proto syncellus, Bessario Card. , Isidorus Thessalo nicensis. Etiam in Hermeneutica, Seu enat ratione Scripturarum nonnulli per id tempus Theologorum adlaborarunt, quorum no mina hic dare abstineo, quoniam jam con Scripta Lib. I.; clariores autem sunt Hugo de S. Caro, Nicolaus de Lyra, Dionysius Cariusianus, Alphonsus Tostatus. 68. Infelix tamen illa, quam supra re
tulimus, philosophandi methodus, quae in scholis occidentalibus tam late obtinuit, in Oriente non recipiebatur; nec prius ad eos pervenit Ari; totelis Philosophia, eaque ma
226쪽
gis pura, et in eorrupta, quam circa extrema tempora orientalis Imperii, quod cecidit n. I 453. , quando scilicet Mahumetes II., CP. capto, totum Imperium transiit ad Turcas. Hoc totum clare eruitur ex Hist. Orientali, et ex Graecis Scriptoribus, praesertim ex Panopita adv. Haereticos Euthymii Ziga-heni, qui foruit sub initio saeculi XII. . ex Constantino Hermenopolo in suo lib. De opinionibus Haereticorum, qui singulis aetatibus extiterunt; ex Niceta Acominato in thesauro orthodoxae fidei, in quo vir doctissimus Iaaereses omnes mirifice debellat. Vixit saeculo XIII. Fuerunt etiam ex Graecis, qui, non Scholasticorum more , sed antiquorum Patrum methodo, Catenas condiderunt. Ita Nicetas , Andreas, Macarius, Aretas, Theophylactus , Euthymius . Verum tamen est, Graecorum nonnullos, et ante Concilium Lugdunense II. an. I 354. et Post ipsum usque ad Florentinum saec. XU. coactum , ineptias mul-zas, et errores adversus Latinos defendisses Legantia Leo Allatius de occiden .. et Orien. Ecclesiae consensione , et Fabricius Bibliot. Graecia lia f. C. 43. et Seq. in .
69. Quamquam igitur in oecidente Theologi ita acutis, inanibusque quaestionibus tem Pus insumerent: saeculo tamen U. Viri nonnulli emunctae naris inventi sunt, qui nae
vos hujusmodi agnoscentes, infelicem illam philosophandi rationem proiecerunt . In his emicuere Ioannes Gerso Cancellarius Parisiensis Universitatis , et Nicolaus Clem angius , alitia
227쪽
aliique, qui de Dogmatica, de Morali, alii
que sobrio calamo disputarunt, et ad pristinum decus Theologicas scholas revocare conati sunt. Miror, inquit prae satus Nicolaus, Theologos nostri temρoris paginas Divinorum Testamentorum ita negligenter legere , et nesciuqualium sterilium subtilitatum indagine sua ingenia conterere; et, ut ait Apostolus, languere circa quaestionas, et pugvas verborum e quod
Sophistarum est , non Theologorum Ms. do instituendo Theol. studio apud Laui ium. ) . Gerso autem, postquam Theologis sui temporis ridiculam illam, et phantasticam philosophandi rationem exprobraverit Lecl. 8 in Marcum ), subdit: At vero quaeret at quis, quales materiae dicendae sint propriὸ . et pure Theologiae 3 Respondeat non ego sed Augustinus , quod tuae, per Pas fides saluberrima gignitur, nutritur, defenditur, roboratur . Fides, Spes, et Charitas quemadmodum solam nominantur, et sunt virtutes Theologicae rita materia illa proprie dicenda est Theologia, quae Fidem aedificat, Spem erigit , Charitatem inflammat. Propterea poenitentibus dictum
est, ut non conquirant dispositionem orbis terrarum, et coeli, et Uderum: Poenitemini , ait,
et eredite Evangelio T. L laci. 2. coni. va nam Curiosit. Cons. 4. . Alia ratio extrinsecus accessit, cur barbara illa philosophandi ratio sensim mutari caeperit in scho is. Cum etenim saeculo XV. Latini cum Graecis , Wixlessanis, et Hussitis rem haberent: coacti sunt Scri
228쪽
pturam, Traditionem, et Patres consulere. tandem intelligentes, nonnisi ex hujusmodi fontibus veram Theologiam posse hasiri ad confutando8 errores, quos ex illis sontibuscudebant Ecclesiae inimici . Ex quo etiam 'factum est, ut Graecam linguam nonnulli excolerent, cujus intelligentia veras responsiones ex Graecis Patribus educere potuis sent. Hac tamen aetate CasutStae ferme omnes nati sunt, quorum multi inutilibus quaestionibus, et opinionibus intollerandis moralem facultatem temere foedaverunt: cui malo RR. Pontificibus occurrere necesse fuit. Consulite Dupinum Bibliot. Auct. Ecc. T. 12. C. q. iri Licet autem Scholastici ex Aristotelis philosophia omnes disputarent , pro di- Versis tamen principiis , quae illi , et isti ponebant . diversae Scholae enatae Sunt . Quatuor habentur celebriores, nempe Tho- mistica , Scotistica, Motiniana , seu Jesu itica, et Augustiniana , quaelibet ab Inventore suo ita appellata ; Thomistica , nimirum , a D. Thoma Aquinate , Scotistica a Joanne Duns Scoto, tertia a Ludovico Μ lina Jesulta Hispano, qui vixit saeculo XVI. ultima a S. Augustino, hoc est ab iis, qui proximis duobus saeculis Augustini doctrinam illustrarunt . Et en transitus ad posteriora
229쪽
De Tlisolvia a saec. XVI. usque ad nostrum
XVIII. eta. Dost nubila foebus . Multa profecto , -
et ultra mensuram , praecedentibus saeculis, ut iam vidistis, vane , inutiliter , exitiose a christianae Theologiae Magistri dicta sunt, disputata, conscripta, nimio profanae philosophiae amore. Ast ex quo Philosophia quasi per gradus e tenebris egressa est, et ad meliorem lucem evecta, etiam Theologia ipsa suae dignitati sensim resti- itura est, et validioribus. armis contra hostes sidei se communivit: quod romanet dicendum .eta. Circa igitur medium saeculi XU. , et saeculo XVI. christianorum Theologia ,
Dogmatica Praesertim, et Polemica, restaurari caepit , usque dum subsequentibus saeculis ad persectionem. proveheretur Ex tunc enim. in singulis Scholis accurati, et exculti Doctores succestive, emicuerunt. En tibi ex Scotistica schola Franciscus Macedo, Poncius, Mastrius, Frassenius, Du-Pasquier, Franciscus Horantius. Ex Augustiniana Christianus. Lupus, Norisius Card. , la Fossς , Be-Ielli, Gavardius, Piette , Casalius, Cl. Berti. Ex Thomistica Alvaresius , GOnetus , Coni tensonius, Gottius Card. Ex Jesu itis Bellar minus Card., Sua resius, Tanne rus , Mon te major, Lessius, et alii. extra ordines hujusmodi. Scholae autem praedictae in fidei ,
230쪽
morum regula tenenda omnes mirifice consentiunt , ex quoad modum tantum , seu Iagionem rerum explicandarum differunt inter se . CAErdo autem discordiarum versatur circa grariam Christi, nempe circa concox
diam gratiae, et liberi arbitrii , ut micui' que praefatos Auctores legenti aptarebit . Si quis vero integram Schol ticorum historiam
noscere cupit, praeter eos, qui de. Scriptoribus Ecclesiasticis pertractant , ut sunt Cae-veus, Warthonus, Dupinus, Oudinus, qui . t men. omnes caute legendi sunt , Vel: qui
Protestantes, vei quia eorum. Opera prohibita sunt in , Natalis Alex. . legat Religiosorum ordinum Historiae Compilatores , nam ferme omnes ex his Scholastici profecti sunt. Jacobus Quetis, et Jacobus Echard agunt de Domini canis Wadingus. de Minoritis, seu Franciscanis ; Mabillonius de Benedictis nis in. Actis Sanctorum, et in Annalibus. Quibus addi potest Bulaeus Hist. Univers. Parisiens. , ubi illustriores. Academicos re
et . Per id tempus alia gravis Ima ae cessit. caussa , quare Scholastici Theologi . posthgbitis nugis, vanisque subsilitatibus, algraviora Theologiae studi se converterene ex ayimo. Postquam, etenim. Martinus L therus suos. impios errores. disseminasset, novum Testamentum plurimis, in loci interpolatum Germanice edidisset, eidemque unicum sensum tribueret, literalem nempe, et huius inodi translatici. nedum a Doctoribus ,