장음표시 사용
101쪽
Ttriplax a octauo ethicol 5.Respondes in triplex e amici nixu δ. tia quedam est splet bonu simpliciterm Pptet bono utile re qdam a piet honum delem
bile S inter istos tres modos sola amicitia priom5 dicta dicis amicitia simpli.alie G sunt Paprie amicit se. Istopmita respondei ad dubi rationem qd si pollicia sit optima di bene regulata tunc oes sunt boni simpbest et Ac sic n5 tegritur amicitia.Si antpolicia silua tem tunc no Mssunt virtuosi&sie requitii amicitia seminis maeo, per inq*Φpolicia. uiis potitis sit coclusio tes no hiaua ponsiua ad quesit .homo excedens oes alios in aliquo bono de policia ille est dicedus non
ciuis.Probatur ila talis excedit 1 portione hos minum de etia habituduissin qua cosistit ratio ciuis igitur. conseqntia ex terminis 8c ante cedens ps quia ex quo ratio ciuis est in quadar portione hominum adinvicem ex quo excer ubium dit oes alios sequis in ibi n5 est sportio. S3 dubitatur utrum eadem t5ne sit non ciuis si excedat in bono honesto in policia optima. res detur oetu non est ciuis quia excedatoἔs in hono simpliciter.sed diceretur non ciuis in policia transesella non ila excederet omnes alios
in bono simplicitet ted in bono secundum Osicut in fortitudine vi pulchritudine membro Seceda con tum. CSecsida c5 lusio homo excedens alios in aliquo bono in policia est dicendus superciuis. Probatur quia ille non est dicedus ciuis is superciuis cui subicitur lex re ipe n5 subicitur iegi patet cosequentiare ans est philosophi dicentis quod talis n5 indigetlege mediate qua dirigat tuas opationes εcam suos.Vnde sicut excedens omnes alios in scientiis di virtutibus debet dici heroicus ita etiam ille qui n5 subi citui legi de ei subicitur lex deb3 dici supciuis. Ed rὀnis. Et tunc ad r6nes ad prima negetur cole tia quia in hoc quod priuat eiur a ciuitate sibi sit magnum bonu 8c magnus honor.ad seredam negetur colaque . ad astationem per illam regulam dicitur quod illa regula intelligitur sic quando extrema unius oppositionis c5tinentur sub uno extremotum sicut si argueretur sic illiberalitas est vicium ergo a digalitas est virtus. Ita est insposito quia superabundatia in bono est malum 8c vicius 8 etiam desse,ctus in bono. CAd terciam negetur minor natalis ad utilitatem reipublice non operaturila
si sic in policia transgressa etiam laborabit ad utilitatem propriam sed in policia optima est ita sed talis debet tegi in monarchia quia policia optima etiam excedit eius proportionem. EAd quartam dicitur consimiliter.
Ratio post oppositum estpro dictis. veritur vigesimoptimo.vitum in pecuniis cosistant vere diuitie.At Braui iur' guitur quod sic quia in illis e5sitatvere diui cie pollicie P si policia ha, bet quicyd vult D re qualiter re quom5 ixubi
oportet ted pecunie sunt huiusmodi igit. masior D εc minor rbatur qm nummisma e fides
iustor somnibus.v.ethicorum m5 in pollicia
nihil aliud e st aggregatio ciuius. Secundo sic in illiscosisuit vete diuicie q politicus appetit secundum dictamen tecte tonis si hoc in pe,
cunie igitur.maior p3 ea politicus alias non secundum recta r5no illas appetet & minor apparet quia politicus scdm rectam tono habet illas appetere.Tercio sie in illis consistunt veste diuitie quibus ablatis peliret policia sed diuitie policie sunt Iim5i ergo maior ps diminor patet quia videm'. si non habeten holes c5tta inuasotes ipsius solicie sic policia transfer. retur ad alios usus .Quarto sic in illiscosistunt vere diuicie pollicie que sunt ad sufficientiamia indigitiam humanam sed pecunie sunt huiusmodi igitur .maior pia de se re minor a basPer expeti etiam & i5 dicit poeta dilige denastium M. Coppositum arguitur sic quia se: Inopposita queretur principatus essent distribuendi secundu diuiciatu excessum cosmns est falsum εc contra determinationε phi in isto tercio. Et p3 conseqntia quia postu in pecuniis essent vere diui cie sequeretur .ppositum.Item pat3 peralbertum dicentem Φ in pecuniis no suntvere diuicie quia appetittis diuitiarum est in infinitum. In questione erunt duo articuli in primo
respondebis ad questum. In secundo risit dubia. Quantam ad primum articulo. Primo urimus arnotandu est O sicut philosophus inuit primo ..huius duplices sunt diuicie queda sunt naturales ti sunt que imediate ordinans ad vite neces Duplicissitatem &sustentatio 3hnane vite ut vinum summuine. bladum &e.alie sunt diuicie artificiales ut sunt pecunie. CSecudo notadum ε in pecunie pnt Secundum duplicitet c5siderati. o modo inquatum h5 npi .d appetit illasppter se. alio modo inquam appeteret illas a piet aliud.Primus appetitus e inonalis quia est cotta duramen recte rationis appetere aliquid propter se quod est tantum propter altu. Secundus est vittus. oercio nostandum est quod pecunie non sunt vere diuis tabileese m quia variata hominum dispositione n5 variarentur po quia propter hoc dicit philosophus in pecunie non sunt vere diuitie suar Quartum to notandumma prie tequendo vere diuicie siue ciuiles sunt illeq ordinantur ad utilitates totius reipublice etiam que sic se habent per illas pollicia ordinatur ad rectum finem.
patet suppositio per albertum. Quinis Quintinn
102쪽
Secundaeonclusto Pubium q rare polintus appetit uiuitias
tandsi est in in hola e duplex portio quedas
est portio inferior que E sensualitas.aliae mistio superiorque ε tecta ratio 8c de hoe in fine primi ethieom.Ex quo sequitet, illud Esimpliappetibile O ε appetibile scds potisas supios
rem Saliud no. istis notatis sit pria coclusio. Pecuniensi sunt vere diuisierbatur quia ille sunt vere diuitieq variata dispositi5e hoim is variarentur sed pecuniensi sunt limbi igitur. Secundo illeno sunt vere diuitiis que sic se has hent in eum illis abfidantet staret holem petite fame sed pecunie sunt lim& igit 3ce. maiotest philosophi. Et minor pto quia staret bene
uod G posset habete nutrimEla p pccuniastem pecuniis edtingit male uti na Opter pes nias multi petieriit.Tereio sicilieno sum vere diuicie quibus habitis G dicit homo diues vete sed habens pecunias e huiusm odi igitur Unde dicit poeta: eget diues habet mmos sed non habet ipm .Quarto ille n5 sunt vere diui. eieq immmediate Gordinant ad vita huma, tram sed pecunie sunt limSi igis e6sequitia m&maior minor pro utra parte. Quinto sic ille no sunt vete diuitieq sic se habent in appetitus eorum est in infinitii sed sic ε de appetitu
pecuniarum.maior patet qa appetitus veram diuitiarum non e in infinitum quia natura modico fouer. Et minor pto primo huius. Ex his patet differetia inter diuitias naturales &artis ficiales. Secula coclusio in pecuniis no sunt
vete diui cie politiceobatur nam pecunie non
sunt vete diuitie igitur. Et in consequentia Etans pbatur pc5clusione predEt si in quib' sunt vere diuicie postea videbitur. Et taedu hitat ex quo in pecuniis Q consistunt veredi uicie politice quomodo ergo politieus se dudictamen recte r5nis appetit eas. Ad hoe dicitur qd politicus habes iudicii rectum non aps petit illas diuicias I policia nisi de per accides de pri ordinantur ad aliud scilio prout de ta,li pecunia habeanε defensores reipublice.Se cunda causa est ad honorandum ciuitatε.Tereiaest ne transferantur pecunie de regione in regionem.Quarta est ad ostendedum excelletiam principis scilicet Pypter imaginem res gis habeatur nutrimetum quod ordinatad vitam humanam. uita causa Di policia reddatur magis unita& concors & ideo c5ν turpe me prouulitate civium. Sexta causa si ut ostendatur . n5 oti ciues in policia equaliter sum honorandi saltem honore politico. Istas sex causas assignat albertus& ipsis non obstantib'in ipsis G set vere diuiete politice qMadsmodum prohatum est sufficienter per conclusiones predictas. CAdrationes ante opposi
tum procedili viis suis A satis patet per coclussiones predictasqnsd sit dicεdum ad sp M. Cratio post oppositum est pro dictis.
QVmmr, ii virum in illisin qui
lex Q determinat meli' sic elutate
regi per unumqp plures vel eretra A gui ut melius p unum sie. N5 melius est minuitur ciuitatem tegi per illum in quo est maior dissedo 2 per illum in quo G est sed in multitudie est maior dissentio e in uno ergo Ac.maior quia dissentio est multum mala in policia. Et minor Pto quia unus homo n5 disseniit sibii pised in multitudine homninum sum multe disscordie. CSecudo sic in uno quom genere un
to plus accedit ad principium in illo genere tanto melius ε.Sed in policia ubi unus solus regit plus accedit ad plincipium in illo genere igitur.maior p3dele quia quam creatura plus participat cum deo titio est pfectior. Et minor Piu quia optima policia ε tegimen in quamus solus dominas sestex CTetclo in ciuitate nulla sum expedienda nisi illa lege determineturerV videtur . questio supponit falsum cose, quetia est nota quia Uio supponitu, aliquiis lex deficit & ans phatur p philosophum lx ais bertum magnus dicites qd nihil obuias legi εlicitum. LOppositus arguit de inietione phi Inoppelltricio huius capitulo tereio dicetis et, i illis est DVR melius regi pluribus u uno Eln quemde eret
duo articuli. In primo erat notabilia. In scdoc5clusiones s Quanto ad primum articulum Primo nota uestet, in illis in quibus lex non '
determiat sunt sus Niculares de nouo emer Primum
gentes de quibus legislatores no posuerunt te notabilegem nec potuerut a uidere. Ex quibus sequit correlatieu non e c5tra progantiam legis Pin policia sum aliqua de quibus hie n5 deter minat quia lex datur uniuersaliter. CSecfido Se dum
notandum est Φ ad iudiciu duo requirunt pil ra Π in reipaliter so appetit' &c5silium appetitus hie
accipitur pari appetendi sicut sit appetitus voluntatis siue intellectualissiue sensu iis sed consilium estdeliberativum. ITercto notans Tettius nudum est quod iudicium secundus vocabuli im tabile positiones importat rationem determinatiua iusticie ciuilis. Ex quo sequitur quod nullum iudicium est peruersum ideo dicitur vii .ethiocorum in homines fugiunt ad iudicem ta ad iusticiam animatam quia talis actus est perrectam rationem & iusticiam. CSed dubitat Dudium virum alicui homini liceat vel licitum sit iudicare. CArquitur quod non illud non est iusta pro quo iuste imponitur pena 8 culpa sed hoe est iudici quia dicitur nolite iudicate 8c non iudicabimini. I Secfido sic nulli pectati ε licita iudicate sed omnis homo est peccas ergo pu
103쪽
per apostolu licet em inexcusabilis es homo
quia alium iudicas teipsus condenas & minot Ino pavium. leges e sentirratipnabilitet posite. 2Primo notatum est quod ad tectum iudici Prima no um tria requiruntur. Primo requiritur P talis Dbilis actus scedat ex intentione iusticie Secudure
tur uiuo LP .pcedat ex caritate iudicatis scilicetrum iudicia sine ita 8c fauore.Tercio requiritur Φ pcedat secunda rectitudines iusticie scilicet quod ii
mo cognoscat circunctatias rei iudicade. Se Seeundum eundo noctdu est Φ.pplet triplices causas opnotabile positas iudicium est iniquum .ptima est qnnii est secudum ordinationem tu cie &tale dicis tur iniustum. secuda est quado aliquis iudicat de lus de quibus no habet auctoritate. tercia eqn aliquis iudicat .pplet ignorantia&tale iudicium est temerarium. 6 Tercio notadum esta eruum P cum queritur viqi alicui homini secudus disnorabile ctamen tecte rationis sit licitum iudicare hoc intelligitur duoliciter. omo ritu sit licitum iudicare inquatum plana priuata. alio modo 'olimaeon, iri uati in Psona cois.Tue sit prima conclusio homini licitum est iudicare inquantum psona publica.p3 per rationes an oppositum tactas. Secata con Cyda coclusio n5 e licissi alleui iudicare inuciuii Q. tu ε psona priuatam p pdicta. Ex quo sesqusi iudex viderit platonem interficere sortes ocsi oppositum manifestaretur per testes no desbet iudex condenare platonem quod si sicla, ceret no ageret secundum alegata & probata. Hdr5nes. Et tunc ad rationes ad primas negatur minotioquεdo de iudicio re .Et quado dicitur nolite iudicare dicitur Φ hoc intelligit de iudicio temetatio re iniusto es usurpativo. Ad secun dam rationem cocedit illa de illo qui est in grauibus criminibus 8ceius crimina sunt publicas Quarto notanduestia, multitudo e duplex quedam estvilium personatum.alia est ciuiliupersonarum. Et secundum hoc homo potest SemnMar intellisi dupliciter
Iubet, prima conclusio loquedo de plu
talitate planatum vilium in illis in quibus lex
non determinat non melius est ciuitatem regi
pluribus Mno solo.Patet per rati5es factas ante oppositum quia in illa multitudine est dissemia, s vo. CSemnes conclusio loquendo de plura,
gist, ' ' litate personarum ciuiliu in illis in quibus lex
non determinat melius est ciuitatem regi pIuribus u molitiplicitet.Probatur triplici medio philoisphi. Primo melius est ciuitatem regi illo quod est magis indifferens uilloqd est mi, nus.sed sic est in multitudine igitur. Patet maior quia differtita multus tacit ad bonum iuudirium & commune bonum quia odium &fauor perueriunt iudicium di minor nota est de se.secendo in illis in quibus lex non determisnat melius est ciuitatem regi illo qd est minus corruptibile si multitudo ε mm' corruptibilis ut notum est igitur .maior patet de sequia ad corruptionem iudicis sequitur corruptio iudicii. Telcio sie melius est ciuitatem illo regi in quo melius reperiissitur illa que requirui ut ad iudiciu 3 sed hoc est in multitudine igitur ec sic patet conclusio tribus mediis positis. CAd rationes ad primam conceditur maior si in illo solo eque bene regeretur ad iudicium sicut in multitudine .aliter respondetur negata minorem loquendo de multitudinevirtuosorum Pilli semper sunt concordes.ad secunda3 conceditur maior sed negetur minor quia illi multi vimiost faciunt imum quia habent unum consensum quia in hoc prevalet aristocrachia reo gno ut dieit philosophus. at terciam negetur antece flens quia multi sunt casus particulares emergentes de nouo de quibus lex non determinat seu iudicat sed prudentia regi tis habet de illis determinare & ordinare vel potest concedi maior saltem implicite vel explicite disieest vetus. Ratio post oppositu est pro coclusione responsali. e uestio.xxiii. Π Uetit ut vigesimo tercio. Vissime
lius sit legem vel principe3 assumia per electionem. Arguitur Φ sic nara petillam viam est melius Principe assumi per quam contingit meliorem accipi sed hoc est per viam electionis igitur. Patet c5 sequBia. Et maior apparet de sequia semper expedit in princeps sit optimus.Et minor prohatur quia electio fit cum cosilio ratione di deliberatione Etiam electio habet melatre maraius bonum minori CSecundo sic periculosus est maxima bona fortune rei sesi committere . igitur.consequentia est nota re antecedens Pobatur quia non est necessarium imo continges quod ex bono patre nascitur bonus filius. LTercio sic melius est principem eligi per i lolam viam que nund deficit a nostia potestate sed electio num deficit a nostra potestate su cessio autem generis deficit igitur. maior pari quia modus assumendi principem debet esse deliberativus & minor est nota quia rex non semper habet filium. CQuarto ne melius est regem per illamviam assumi per quam cesdum lixe &dissentiones in ciuitate sed hoc est telectionem igitur. Consequentia est notare maior patet quia principatus quanto est cocordior tanto est conformior principalis Iimo principatui. Elminor probatur quia verisimiale estu, filii insequuntur dispositiones& mos res parentum suorum sed quando eliguntur psuccessione tunc lint diuellas modos timores
104쪽
QUESTIO.XXIIII LIBER III. FO .XLVII
intimis ae questi sit duo articuli. In prioticuius et ut notabilia. In secundo eochisisies. Qua mima no. turn ad primu articulu. Ptimo notandu est udrabile est eligibilecto electio. i eligibile sie descri uidiligi bittit se ethicoν. mei bile est M possibiduo in no te p nos orabile es alio nono itu ossibili posito sed ii cosiderato sedin*in eius cosecutionE natus e fieri appetit'. Sselectio ε desiderisi tendens in bonii possibilep nos opabile est alio bono icopossibilipposito.Ex isto seqξ. correlarie primo O electio est soli' boni vetivel apparentis.apparet quia dicit intredens in executione boni possibilis. Sedo sequii quod electio Mest impossibiliu .m quia dies bona possibile. Unin hoc est dii Gentia inter voti . et ε&electione. m quia volitio e bene iposusibilium.Telcio sequit: elemo no est nisi de illis que sunt in potestate nia quia dicis in dis, finiti M pernox abile. Un clatu est qdnuit' eligeret quod esset papa anu cardinalis quia oportetinessent bona duo simul quoru tamemus est postaliud Quarto sequiε in illa bona inter qest elestio debent M incopos sibilia satitem incopossibilia sic P voluntas no posset psin 1 . Patet cu diciξ in diffinitioneta bonos possibili Quinto sequitur O omis electio supponit c5silium t 5nem & deliberationem circa obiectum electionis: ideo dicitur rison stum c5silium quia mantea ratio iudicet qd illa bona sint uicopossibilia 6cvnu melius aliore sie de aliis. Sexto statur et, electio nunq est ipsius finis sed est eorum que ordinantur in fi nem patet quia num fit consilium de fine sedi de ordinatis in finem.vt pntercio ethicorum sed hoe psupponit electio scilicet bonu consislium & bona iacinationε. CSecudo notadus est quod frequ&er ex bonis patetib'Accii tuosis boni filii&virtuosi screanturia alias ista causa fuitassignata. I sta suppositio est philosophi primo huius inii ex duobus pgenitorib' id est nobilibus radicibus utim designabitino ΟΠ ira ducere seruusqgdiceret nullius. Tercio notandum est qd ad hoc θ popuIus obediatinicipi muli si iuualdiuturna resuetudo. po per philosophum s fido rethorice dicerem conssueta desectant inessueta tristiciam generant ςuartum si uario supponstur ex dictis mi tercio huius Psola prudentiae virtus appropriata principi ita in prudetia ut sie est principis nee requiritur ad serusi & causas reddit quia princeps debet dirigere®ere seruum& ideo dicit et oportet primipem esse optimum.
latum gQuinto notadum est et, seredum intrinsceeam ratione3electionis semp per elect5oma
Principem a sumi p electione u p generis suescessionEpbatur p prima rationem ante oppositum factam quia pillas viam cotingit melio Secundarem accipi. Semno Gclusio melius Ede per
accidis & p aliquas citciistantias principsi assumi per successi nem generis v P electionem Ista conclusio demostrati p5t quadruplici modamento.Primo c5sidet ado paterna nobilitatem.Secundo obedientia subditoru3. Tetrici inspiciendo eligetium disssentionem. Quarto inspiciendo tecti vacationem. Primo nam npatet fit rex bonus & sciat quod filius suus Post ipm erit rex instruit 8c informat filiu fulicum sit eius pars & melius coseruabit regnus
suu et si ali' succederet sibi & magis curabit de subditis. Scdo patet respiciedo ad obedientie difficultatem.Nam si sit cosuet si Φ sit rex pet
successione generis tune subiecti sunt consuesti obedire sibi & patetibus quia populus ditis gitur ad obedientiam pod philosopho diceritem so diuturna resuetudo facit o dientias Tercio pis inspiciendo eligenti si dissentiones
quia forte eligeret ex fauore vel odio 8c tune latre eligeret malum principe ita esto sicut bonum.Quartopta inspiciendo regni vacatiora quia tempore electionis regnum caret regimine & hoc si non fieret 2 successionem generis quia immediate filius post obitum patris aesceptat regnum. LAdrationes ad primam di didraticiacit ut quod argutis prima c5clusione. ad secudam negetur minor quod ut in pluriis ex bonis parentibus nascitur bonus filius vel boni filii &virtuosi.adterciam dicitar quod arguitur pro prima conclusione.ad quartam concedi, tur maior sed negatur minor propter causam
dictam quia suntmagna picula si princeps eligeretur per electionem. Et ad picibationes diciturqd in casu in quo fuerit bon'&de bona stirpe vetismile equod eius filius si bonus do . similiter populus i est talis iasuetudo quod rex assumatur per successionem em contrius sed si non esset cosuetudo' assumeretur per . successionem tunc forte no esset verum quia
fieret dissentio in populo. uestio initis.
ad bene viveremotaliter cellas
rius sit ablatum p furtum vel per
rapinam restituere. Arguitui pilam nonam Hrguitur secundum nullam legem homo obligatur ad
impossibile. Sed sic eamquando p est impossibile ablatum p furtum restituere Ac. maior patetquiansi sic sequeretur ΦiD peccaret inuitus&sienon precaret 8 minor*banar quia
ruataestum est v sialiquis aliquo mutilauea
105쪽
tit non in possibile Φ fiat non mutilattis . secudo sic illud G eli necessarium ad bene vivere inoraliter qd non pol fieri nisi cum peccato si ablatum quado P G potest restitui sine peccato maior p3 de se:minor p3 qua si alius aliquas diffamauerit dicedo velum manifestum est Φipe non p& famam restituere nisi dicendo aeipse fallum dixerit & qa omnemEdaciu3 e Peccatum ut supponitur. sequitur propositum. LTelcio sic na si aliquis alium impediata bono obtinendo seu etias c5sequεω-talebo, num aufert ab illo. Sed in casu no est possibi, le Φ hoc restituat sibi.igil .maior pals p philosophum lado euileost ga illud qd modicu desen non deesse videt di minor po qa si unus homo insimus ipediat alium de obtinEdo atus est manifestum in sibi non pol restituere episscopatum.Quatto sic illud n5 est necessati si ad viuere moraliter p qd nocumetum inferturpximo suo sed in casu P ablati restitutione nocumentum suo Pximo inferretur igis maior ploquia hoc est cotta lege diuina naturale di mos ratem.Et minorpbas quia si aliquis abstulerit gladium a furiolo vi di violentia claru est in si ipse gladium furioso restitia eret, laceret nocumentsi pruino suo sci vel sibi vel alteri .Quito sic Sihoe esset versi aut ergo tale ablatus d3 restitui illi a quo e ablatu vel alteri.Sed nopo,
test,es primu qmpe impossibile quia Dite est mortuus vel remo vel ignotus. Nec po
test dici sedin eo in ille qui h3 ablatum alteruInon damnificauit sed illum a quo abstraxiters I' προβ go dce. Coppositu argui p expositore huius μην libit.Nam manifestum inca ptinet ad paci ciuitatis vel Gitatis. N5 eni dimittis peccatu nisi testituasablatu . Inquestione erunt duo articuli in primoresbodebiliaqsirum. Inseredo, a ' erum dubia. si Quatum ad primum articulus in una O, Est primo sciendum in quatum ad nola impotabile. sitione restituere n5 in aliud et aliti iterato ita. tuere ad possessione sue rei. Ex isto sequitur Pin restitutione attenditur equalitas iustitie se cundu recompelationε rei r re. Secudo sequi. tur sprestitutio ε actus iusticie comutatiue seucoicative. unde iusticia c5mutatiua in habee quinto ethicotu consistit in equalitate rei r teminingum Gemscdm existEtiam vel existimationem flenotabile. secundum certam impositionε. CSeredon tandum est in aliquis Ot tripliciter alisi dicta
mare. o modo dicedo veritate&secundo ordinem 5c rationem ita et, non est exlodio.Sic ut si aliquis videat alium furati vel aliquid ta pete& quod adiuraretur prodicendo vetita, tem.secundo modo dicendo falsum stilicet imPonendo estinat in . tertio modo dicendo verum non recto ordine sed motus haves odio '. vel uruidia vel quod se ingerat vel Φ non voce 'tur. In primo calu est licitum diffamate. Inseσcundo non est licitum aliquo modo. In tere non est licitum etiam imo tenentur ad restitustionem omnimodam. CTercio notandum e Tettium
quod ablatum per furtum vel per rapinam de ii testitui potest intelligi duplicitet v no modo quod illud in propria forma testituatur ut si
uis rapuerit decem florenos restituat decemorenos.alio modo in valore. Tercio modo
utrum est sibi possibile iuxta arbitrium bonoruvirorum quia nullus moraliter ad impossibile 'pumeon, obligatur. Istis notatis sit prima coclusio ad he clueo.
ne vivere moralitet neces latium est ablatum per rapinam vel per furtum restitueremota, tur .Nam ad bene vivendum moraliter requis
ritur quando materia se offert operari secuta iusticiam commutatiuam sed hoc fit testituendo aliter talis non faceret actum iusticie igit. mior patet de se di lite capitur materiap oboiecto. Et minor nota est quia si habeat ablatus materia sic offertur Φ debet restitui illi a quo e ablata.Secundo illud est necessariam ad bene Scripso vivendum moraliter per cuius oblationε peto turbaretur respublica &glauaretur.Sed hoc esset per non restitutionem igitur maior pat quia attendenda est semper respublica .Et minor nota est quia illi fit iniuria & fit scandalum in iudice. Et est preceptum negativum ad qd homo semper obligatur scilicetnon furtus lacias aliis.Tercia conclusio ad bene vivere mos taliter vel simpliciter est necessarium ablatus Tertia per furtum vel per rapinam restituerevel in pptia forma vel equiuitenti vel utum est possis bile pet arbitrium bonorum virorum. Patet quia semper testitutio debs fieri per prima coclusiones&debet fieri aliquo istos modorus Sessaris trium prius dictorum. LQuantum ad secuns didum atticulum. Est ista dubitatio virum quis cuno alium damnificauerit teneatur illi resti tuere illud in quo damnificauerit ipsum .Et videtur quod sic quia alias non obseruaretur tu, Binusturisticia comutati . Opposia apparet quia siquis tetineat pecunia creuit movit ratre pus premum ipse eum damnificat&non tenetur ad restinationem quia hoc nulla lex ponit.s Pro
dubio, sciendum est quod aliquis potest damni Mare alio duplicitet. Uno mo in illo qd i Da habet. Alio modo in illo quod non habet sed tamen est invia habendi ut aliquis homo debeat habete beneficiu3 ec alter eum impes diati CSecundo notandum est in secundus in Mannveritatem ex parte rei ablate non requiritur in plus restituanit quam fuerit ablatum que d
106쪽
Tertium dubi innmrima conmisso necundaeon: o
ta . QVESTIO XXV. LIBERAH. FO .XLVIII.
patet.' ia aliter non fieret iusti cia commuta stiva. Didicitur notanter ex parte rei ablate.
quia ex parte illius qui fecit tenetur plus restituere Et hoc pertinet ad iudicis discretionem C sit ergo prima conclusio. Si quis alium danificauerit in bono nondum liabito non teneturad restitutionem.patet quia quadom hoc
esset sibi impossibile, talias dictum est. Nec esset ibi equalitas quia i nihil abstiahit 8ctamen restituitquoa potui si et non habuisset &Potuit non accidisse:sed verisimile est Φ talis tenetur alieti benefacere & subuet te si posset. Et M tationes solute sunt. CSecundum dubium est. Utrum ablatum solum debet restitui illi a quo est ablatum. Et videtur in non: quia hoc est qua mi impossibile Arguitur in siequia non fecit alterin 3 mentum in hoc.
gQuantum ad hoc sit pri ma conclusio .ralis tenetur restituere ablatus illi a quo abstraxit tale bonum ablatum si possit illud habete. 8c si sibi adest facultas.&sino adsit facultas debet petere dilationem es absolutionem. CSecunda conclusio ille qui per tapinam vel per
furtum abstraxit ab aliquo aliquid non tenestur idem bonum restituere. Patet quia quan
do 3 hoe est sibi impossibile: sed si possit facere di alter non sit presens debet committere ipios usus ablatum. CTetcium dubius est vultum ille qui abstraxit aliquid per rapinam tenetur immediate restituerer c Et videtur iunc. quia perseuerantia agyauat Peccatum.
Oppositum patet quia qimi hoc est impossis bile CSit ergo prima c lusio probabilis. Ptalis immediate non tenetur restituere salto quo ad actum exteriorem. Pan quia forte ille cui deberet testimere est absens mortuus vel non habet unde. CSecuda conclusio. quoad actum interiorem talis tenetur immediate ursaltem post ablationem velle restituere. patet quia actus interiores arguunt mentem . I Ad
rationes. Ad primas dicitur ut non est sibi impossibile in ablatus testituatur in propria fors ma vel equivalenti vel secundum arbitrio bonorum virorum .Et negatur minor. Et ad probationem dicitur in in tali casu potest ablatu Per furtum restituere aliquo modo. scilicet dicendo ego dixi hoc itatus & sic restituit sere
dum rectu3 ordinem. Et quandodicitur.ssa, liquis &cetera.negatur hoc & vlteti'. Ad trestiam negatur minor. Et ulterius quando dicitur. modicus deest de verum est omnino: se
in rapit sibi aliquid scilicetbonum habendus contingenter. Ad quartas dicitur in sibi tene, tui sipotest.
Veritur.xxv. Vt tu liciatu sit stio homini homines delinquente corrigere EArpuitur prio sic. quia nisi sic seque, tarsusiurretur u vitiosusPptet vitium excusaretur depre
at i u : O tue malefictor de suismaleficiis c
dureportaret.Et patet consequentia qa correctio fraterna cadit sub precepto, modo si non liceret corrigete delinquentem sequeretur ppositum. ξSecundo licvitiosus propter peccata sua non debet omittere elemosina3 temporalem:ergo nee spirituale3.tenet consequetialila spirituali se maior multo Et antecedes innorum. UTettio nisi sie sequeretur in casse et, malum dimitteretur impunitum. consequens est falsum quia quilibetritiosus est peccator .Et patet consequentia.quias sit vitio isus no potest corrigete cum iitur quilibet vitiosus sit quia peccator:sequitur propositum Muatio sic.licitum est homini vitioso facere ordinatus a natura:sed hoe est cottigere vitiosum rigitur. Patet maior de se.Et minor nota est. quia ad voluntatem reipublice est: aemali puniantur. COppositum patet per Ilio oppindorum in de summo bono dicentem non deshet aliorum vitia corrigere qui vitiis est subditus.Et in decretis non debet ei Leit festucam de oculo fratris sui qui trabem gestat in oculo suo, idem patet per Cathonem.turpe est Osctori eum culpa redarguit ipsum.Et ideo di' icit Apos o homo inexcusabilis es in quo alisum iudicas teipsum condemnare. Ein que Dubium stione erunt duo articuli. In primo videbitur de quinto. In secundo. virum ille quicorrigit alium debeat a tali correctione abitinere sea ille quem cotti it fiat deterior. CQuantum ad primum atticulum Scienda .ra imis erest phomo vitios' potest dupliciter se habe ticulus
remo modo Φ in ipso ratio totaliter est per. Primum
uersa: so sic.u, senius simplicitet dominatur. not*bile Aliom5 Φ nondu in ipso latio sit totaliter exstincta. Modo questio intelligitur de illo i quo
ratio non totaliter extimsta est. CSecudo nostandum est.φde tali vitioso adhue possumus i dem loqui dupliciter. omodo si eius villusit oe, hQNR Meultum iusticie. alio modo Φ sit manifestum. LTertio notandum est in duplex est corte mo.nam queda est actus iustitie per pene eo, ranii actiones alia est que est actus caritatis q est vera correctio&fraterna. IQuarto notandus Quartum est. inter istas duas spes correctionis sol tres notatiledriae.primaest principis.M ptia correctio sola punet ad pricipes.scda ptinet ad quesiba re
107쪽
spectu uniusculusq;.sectanda differentia est Pprima correctio ordinatur in bonu3 comune:
secunda ordinat ut in bonum persia priuate. tertia distilentia est quia prima no iis per monitionem sed per punitione3 secunda vero fit
Per ammonitionem. ex quo sequitur correlas
rie. loquendo de correctioneq est actus iussime ad inlatiorem non spectat corrigere susQuintum petiorem. gQuinto notandum est. corres notabitu ctio fraterna propter uia potest esse indebita momodo ratione scandali. secundo propter superbiam corrigentis.tertio propter indignitatem ipsius .ptimo propter scandalum quias homo colligens sit vitiosus scandalus est si hi G-ipsemet est vitiis aggravatus .secudo Propter luperbiam corrigentis cum superbitre vilipendit.tertio propter indignitatem .scis
licet propter peccata publica & manifesta. ae ima ESit ergo prima eonclusio.loquendo de cor ivi in tectione que est actus iusticie homini vitioso cuius peccata n5 sunt manifesta licitu est cor, rigere delinquentem. pi per lationes factas ante oppositsi 8c maxime per tertiam & quat omapGψ-eMeunda conclusio. loquendo decoro rectione staterna licitum est homini vitioso
delinquentem corrigere.loquendo de vitioso cuius peccata non sunt manifesta re hoc cum
debitis eircunstantiis: sco cum bona humilitate & ad bonum em .Patetquia per hoc postest comouere ad virtutes 8 sere etiam alius. Se βψrticu gQuantum ad secundum articulum.Sit prio ubium dubitatio. Trum ille qui cottigit alium sim, uinu no, ipse per correctionem deterioratur debeat arabile tali correctione desstere. CPto isto sciendusu, dubitatio potest intelligi vel de correctio ne staretna vel de illa que est actus iusticie.
Secundo notandum est ut illequi corrigit - - λης alium potest se habere duplicitet ad illa V nomodo in corrigat verbis &sermonibus bene
persuasi uist &non propter inuidiam 8e malo finem. Alio modo . corrigat illum verbis turpibus εc duris A non intendendo ad malum. et ilium Modo questio intelligitur de primo mebro. notabile CTettio notandum est. in ille qui corriginardupliciter potest intelligi.vno modo Φverisimile fit corii petit correctus per verba sua se emendabit. Alio modo in non sit verisimile si τοῦ Dp , psit ergo ptima conclusio.loquendo de correctione ciuili que est actus iusticie ille quialium corrigit G debet a correctione desistere quantumcunt displiceat illi quo coirigit. patri quia alias periret pax totius policie si ta, metu data si, non puniretur. Secundac5cluso.loqueου γ do decollectione fraterna in casu quo coiris gensvidet in ille quem corrigit deterior fieret
et vota tua G proficerem ipla debet a cor
rectione desistere.mo quia alias esset aliis oecasio peccadi. si certia c5clusio. In casu quo Tertiae
corrigens v ideret in collectus vita suam eme clusio datet 8c in hoc verba sua proficerent non deshet desistete a tali correctione: licet forte prismis motibus correctus habeat aliquam di iplicentia3 patet conclusio quia hoc est preceptu in lege. Conclusio etiam patet perCathonem dicentem cum* moues eta. Ex quo sequit Pille qui vult alium corrigere fraterna correctione debet esse prudens & virtuosus &pers spicacis Igenii ad hoc ut sciat videte P verba sua proficiant. Et etiam quid est faciendus revidendum s Et tunc adtationes.Αd primas ridraudes negatur consequentia. A d probationem quas eo dicissi hoc est verum si fiant ab illo a quo debet fieti&eus debitis circunstat iis ut dicta est. Modo vitiosus non est in tali statu. Ad leucundas conceditur maior & minor si talis correctio fiat ab illoa quo debet fieri di cum debitis circunstantiis. Ad tertia negatur consequεtia.loquendo saltem de correctione prima Et dicitur P talia vitia non debent impedire correctionem quia sunt malavernalia. Ad quarta dicitur.* illa arguit de prima correctione.
Ueritur.xxvi.Utrum expediens sit
mi aut policia mulierε es iudices Argui
ora7tur primo Q sic. Nanis sic hoc ma
xime esset quia mulier privastatione vel prudentia sed hoc igitur Maior pude se.Et minor pari adsensum. quia videmus multas mulieres prudentes &multam prudetiam in ipsis:quia sciunt bene dirigete operastiones suas in suum finem. Secundo se λε expedit vitum in ciuitate esse iudicem: ergore mulierem. Consequentia tenet quia vir de mulier sunt socii & socii dicunt ut equales Antecedens notum est. CTettio sic. mulier lici, te potest esse princeps: igitur.tenet consequEtia quia princeps habet iudicate de factis subditorum.& antecedens patet de nobilibus vi, 'duis. Quarto sic.Nas mulieres participant virtutibus igitur lyatet consequenti a. quia virtus habet sedate passides re diligere iustos; εζει posset iudicate. Item alique mulieres sum caste di temperate. CQui tuo sic illorum quesum eius do speciei debet esse una operatio: sed vir & multet sunt eiusdes speciei: igitur Eccetera.M aior pato de igne qui similiter ardet hic&pessis.&minor nota est. CSexto sic. si
illud quod minus videtur inesse inest re illud quod magis: sed minus videtur m ille qui ea subditiis mulieribus ni patu 'potest elis
108쪽
QUESTIO .XXVI LIBER III FO. XLIX.
gi iudex: sed hoc fit iuste igitur. Maior patet
quia est maxia. Patet minor quia quando mulier nobilissima principatur Iolet ordinare Iugin oppost os subditos in iudices. Oppositum est dei tum tentione philosophi seeunao iconomice diceti s.* mulieres non debent se intromittere de
negociis ciuilibus.Et primo hui'dicit. Φ multet habet consilium inualidum item patet ponasitores secundoliuius S tettio qui ome, in hoeconueniunt Evnse dicit philosopli'. sp non refert mulieremptincipati 5c viru3 res et epopulu3 secundum consilium mulieru: sed secundus non est bonum igitur. In questione erunt duo articuli. In primo respondes bitur ad quesiturii. Et in secundo vi iturustrum mulier tenetur obedite viro virtuoso inirimus ar omnibus. Quantum ad primum articulu3
Irid do duo principaliter requiruntur. Primum diuo requita P vigeat ratione: sc3 . habeat ratione, &tur ad iudis cognitione ambilium que recta ratio est mettim prudentia in habetur se,cto ethicorum & adlaoc maxi me requiritur consilium.quod est asctus prudentialis. Unde septimo ethichoru3 dicitur Φ prudentia est omnibus aliis virtutibus annexa. Seredo requiritur. ux ille qui es . . iudex non debet esse subditus passionib' que sunt iralgaudium fauor M.quia secundu vearitatem palliones mirabiliter peruertum iudicium ut pari secundo thetoricelsed iudexdeabet esse recta regula agibilium. Ideo dicitur quinto ethicorum. homines recurrunt ad ius clicem tam ad medium.Et capitur ibi media Semn lum medio morali .so pro virtute. Secundo notabile notandu 3 est.* ut in paucioribus & rarissime
mulier vigetratione.i.habet rectam rationes
agibilium se hoe prouenit frequenter ex patre complexionis & causa est:quia ad agibiliurationem requiritur consilium previum ideo dicituri mulier habet consilium inualidus.
re dicit ut inualidum: quia licet sit secundum rationem ramen in fluxibile Be non firmus Gin quando mulieres consilium dant secundus, tecta ratio dictat. CTertio notandum est. Tertium Put in pluribustmulierest maxime passionano abiici bilis id est passionibus subiecta. Et ista estprie causa quate mulier non est continens.ν non dominatur super suos affectus 8c passio nes secundum ui dicitur in septimo ethicorsi CEx quo sequitur.P quanto vit de lacili est passibilis ipse potius est muliebri se virilis. CSit ergo prima conclusio. Non expedit invuma con ciuitate mulieroesse iudicem. probatur quia cludo mulier no habetconditiones requisitas ad bonum iudicem:igitur.patet consequetia. εἰ antecedensrbatur.quia iudex debet habere duas conditiones ut dictum est in primo notabili.& iste conditiones non reperiuntur in ratione mulieris.Nam mulier non utitur ratione.
quia habet consilium malum & subito subicitur passionibus. CSecunda conclusio. Nullo Serapelamodo ad reipublice utilitatem expedit mulierem principari.probatur.quia ad mulierem nullo modo spectat iudieare: igitur. Cons tia probatur Santecedens notum est .Her Tertia conscia conclusio. In qualibet ciuitate scia policia seu iconomica est inexpediens omnino virm regi a muliere probatur. quia sic tunc esset expediens in aliqua communicatione humana mulierem principari.Consequentia est manifesta de se. de intDigitur conclusio de hominperfecto seu viro petis . gQ uarta conclusuo.omnino inexpediens est virum iudicare de eiu principari in policia secundum consilium mulierum.probatur quia tune hoe esset idem qd mulierem principari:igitur:sed hoc est bonu3: igitur. Et hoe de primo articulo. Edua Secund' artum ad secundum atticussi questionis. AErguis licui . tur . sic quia mulier est viro subdita in omnibus. Modo subditus in omnibus tenetur obedire domino suo. Maior patet secundo huiusti minor nota est de se. eSecundo mulier caret recta ratione εc cognitione agibilius 8c vir
non caret:ergo debet et obedire pat3 cona.ila carens ratione tenetur obedire habenti rationem.& antecedens p utram parte notum est z&patri secundo huius. si Tertio mulier debet illud facete per quod acquirit gratiam & h norem apuduitu suum sed hoc est in omni obedire etia vito ibit ut debet hoc facere. maior pars per platu secundo iconomice.Et misnor nota est de se. CQuarto.mulier deb3 esse animis cu3 vito suo: sed hoc non esset nisi ei in omnibus obediret:igitur.maior pal3 se itido iconomice. 8c probatur rati . quia in illi citis 8c inhonestis nemo debet ob re alteri. probatur etiam quia nisi ne sequeretur etiamo vir principaretur mulieri micipatu seruilii quia statetu, preceptum viti esset inhonesta Pro istis est notandum mis mulier habeat 'strui mrationem debilem tame habet tantam Φροι notabuerest discernere inter bonum re malum probaturquia alias mulier non differret a seruo sequens est falsum&contra philosophumsecundo huius:quia illleest seruusqui non habs usum rationis: siem non sit quid sit agendum&dimittendu3. becundo notandum est. Secrandum secundum veritatemvst non principatur mu mi hi
lieri principatu dispotico seu seruili sed prinucipatu politico vel nuptialii quia in principastu dispotico dominis principatur seruis pro, 'pter modo proprium.&secundatio a Pto
109쪽
eomodum semotum suorum 8c sic non prino Concusso cipariit mulieri vir.gTune sit c6 lusio res
rapo uiua si ua. addubium non in omnibus tenetur mulier viro suo obedite probatur quia si sie esset sequitur P vir principaretur mulieri principatu dispotico.consequens est falsum. consequetia patri de se. CSecundo sic muli et habet tautionein boni &mali & cognoscit quid sit ages Dubium dum. ec quid dimittendum. Sed dubitatur
urima i ritu3 in aliqno casu turpi mulier tenetur ob
nimiin dite viro .Respondetur*aliquis actus potest B -M dici dupliciter turpis. Vno modo turpitudi nemoris. Aliomodo Psit turpis lupitudine μ ν nocumenti risivit velit vendete bona mulie Secundum risI,' P noceat bonis corporis scilicet fortitus notabile. dini dc sic de aliis. CSecundo notandum est. Φ actus primo modo est duplex. Nam quida
est act' turpis maxima turpitudine morali ut occidere proprios filios di matrem. Alius est turpis turpitudine leui:ut si mulier aliqua nu hat viro qui tenelut alicui i pecum si dicat vi
V dum to suo noli soluete pecunias gTertio supponitur .P si duo mala adinvicem t omparemur quorum unum est deletius alio minus malu aliquo modo habet ratione3eligibilis licet tamen improprie. Et ideo dicitur communitet in . . De duobus malis minus malum est eligendu*μ- NM εeniatus est fugiendum. LQuarto notandam ima con est. intelligitul secundu q, diceret phictusto losophus moralis. ESit ergo prima coclusio. loquedo de actu turpi turpitudine morali nocumenti corpalis rei vel fortune subiecte mulier tenetur viro obedire in aliqv o. patet quia ex quo es malum culpe ut supponitur. Et vir
Seda octo ec mulio sunt amicitia amicorum ides est v te 8c nolle sequitur propositu3.CSecunda
elusio.loquendo de maxima. turpitudine morali In nullo turpi mulier tenetur obedire vis suo immo secundum veritatem melius est
in substinetet mortem quia dicit philosopli'. P quedas ciuisessis nominata et rcsiuoluta sui Tertia maliciis. oenia conclusio. loquendo de a.
ctu tulpi turpitudine leui.tunc in aliquo casu. mulier tenetur obedireviro suo. persuadetur quia duobus malis datis minus malu3 est elis, gendu3.sed melius est cymulier in aliquo turpi obediat a non:igitur. maior patet ex dictis Et minor patet in casu quo vir precepit mulis et i l non soluetet pecuniam in tempore ceroto:mulier debet pet suadere oppositum si potest & inquantum potest & si non potest tune
tenetur ei obedire. CAdtationes dubii. Ad prima3 comeditur maior. loquendo de licitis 8chonestis maxime si non esset turpi do moralis maxia re ideo philosophus intellexit de
subiectione inlicitis di honestis. Ad secun dam conceditur. consequeast & asequentia
in casu in quo simpliciter mulier caretet ratione modo mulier non caret simplicitet ratide.
CAd tertiam negat ut minor.quia si sit illicis
tum preceptu3 a viro: dc muller obediat viro . . multet non acquirit honorem viri quia vir u
hoc distimanit occum hoc ipsamet dimmatur. EAd quartam dicitur. hoe est verum
in actibus licitis Echonestis. QAdrationesq questimastionis.Ante oppositum. CAdptima conceditur maior quia non habet tectam rationem
sumerentem adiudiciti .Et tunc dicituril, ibi non est prudelia sed astutia . quia vel intendet ad bonum priuatum vel ad bonu3 commune tendum hoc est a fortuna. EAdsecunda negatur cosequentia dc dicitur'nolui similes similitudi eqest sufficies ad principalsi politi cum .sed bene alia similitudine. 42 Ad ternas negatur antecedes. ec dicit ut P ille vidue n5 sunt proprie principes:sed priticipatus primi palis attribuitur ordinatis di subditi, sicut via duead iudicandum. 8c ideo dicit philosoplis
secundo iconomice.*mulieres non debet se
intromittere de negociis ciuilib'. si Ad quattam negatur antecedens.loquendo de virtus te plactatquia mulier non dicitur continestila non dominatur super affectus suos ec sie nec motabile virtuosa a maiora. CPro quinta ratide est nos tandu .P duplices tum operationes in aliqua specie.quedam sunt q consequuntur tota speciem ac ad quodlibet individuum illius speciei ut videre comedere alie sunt q non conses quuntur totam species re quodlibet indiuiduum:sed proprietatem dc conditionem:&3pticipatidc iudicare.Et per hoc patri solutio ras istionis. Ad quintam dicitur P veru est deprimis operationibus sed non est velum de seta
eis operatiotubus. Ad sextam negatur mi, nor:quia viti subditi mulieri excedunt eas inconditionibus requisiti, ad primipandum Eciudicandum. Cicatio post oppositum est Odictis inquestione.
Veritur .xxvii. vitu3 sit licitum in policia bene tecta iudicis reo penam Hrguitur. relaxaret Arguitur prismo si sic.quia illud est licitum quod est conlat me diuie iusticie .sed penam relaxate reo est huiusmodi igitur.maior pat3tre minor quia de' qui ins simus iudex temittit peccata peccat
ri. Sectando sic. illud est licitus in policia cis alicui prodest& nulli obest:sed talis relaxatio
pene est huiusinodi igitiu blatot pisci sti α
110쪽
minor probatur. quia iudiciu modest puni
endo remittendo re nulli obia: ergo ει cete,
In oppost xa Coppositum patet 8c arguitur. sic illud eisin malum per quod nocumentus rei p. infertur: sed huius sei remittere penam infert nocus mentum reip.igitur.maiorpatet. quia omne
bonum politicum est circa bonus rei p. Et minor nota est.quia generatur scandalus vel uasibi non attribuitur quodsuum est. Inques stlone erunt duo articuli. In primo videbitur de quinto. In secundo ritum iudex possit iudicare vel condempnare aliquem sine accusatione. Nurimam ad primus articulum Primiti nil no, monotandum est Pinpolicia circa iudicem duo sum considetanda. primum est. iudex unicuiP conferatquod uum inuecundu est. P iudex viat ut publiea personati non priuata in sententiando. Correlarie sequitur. P tu' do inquantum est persona priuata non deb3 iudicare. Secundum eorrelarium est.. iudex inquantum est persona priuatat is cognoscat:alicuius fore foum.& non mi alii accussatores non debet laeundus quod scit iudica, Secundum re CSecundo notandum est in duo suntque notabile impediunt iudicem ut ne reo relaxet penam primum est ex parte accusatoris quia accusas tot fuit valde Iesus Aliud se tenet ex parte rei publice quia in relaxando penam res publicat ederetur:visi reus luisset defraudate remipublicam. Pertio notandus est in iudex ad humanum iudicium est duplex.quidas est sudupi xi is penQx re ille non subicitur imbus humanis. - alius est inferior qui legibus humanis subici, turt& habet potentiam limitatam: ut prepositus vel bal tuus:& secundum hoc titulus que rauarium monis Potin itipliciter intelligi. si uarto
notabile. notandum est in nullo casu iudex infestor debet procedete contra leges iudicis superiotis sic intelligendo in non debet ire contra inditentionem ad quam superior leges posuit. Et hoc dicitur notantet quia in multis eamus lieitum est iudici inferiori ire contra leges iudicis superioris:ri secundum littera3 non tamε secundum intentionem & intelle in legislatoris quia ille semper optimum intendebat. Quintum CQuinto notandum in quantumcuno notabile potest iudex semper debet bonum priuatum ad bonum commune ordinate: tanquam minus bonum ad magis bonum quia bota prisuatum est minus hiaum Patet. quia semper honum eommune est preferendum bono privi ima con uato CSit ergo prima conclusio. Inferior iii clusio dex non pol inliciternam alicui reo relaxare intra leges principis superioris & hoc qua
tumes accusator sit Iesus.probatur. quia in
nullo casu iudex inferior potestprocedere lis este contra intenti m superietis:igitur Cὁ
sequentia est nota.Et antecedens patet ex primo notabili. Secuta conclusio Iudex supremus non potest alicui penas relaxare ubi talis relaxatio noceret reipublice.rbatur quia nullus iudex debet facete licite illd quod proces dii in detrimentu3 reipublicemigitur. Patet essequentia. Et antecedens similiter quia si ius dex non ordinaret debite bonum reipublicet sed et nocumentum inferret tunc non ampli' esset iudex supremus.probatur. quia in' humani ordinari debent in aliquod bonu3 commune:so conferens. Tercia conclusio. lus
dex supremus potest alicui penam relaxare R hoesiille qui passus est assentiat 5c non nosceat reipublice. Obetur.quia hoc nulli obest&alicui prodest re nulli fit detrimentum. Et in hoc iudex superior differt a iudice infesto. ti. CSed tune est forte dubium.Utrus iudex potest alicui relaxate pena ubi non nocet rei opublice & ubi lesus non assentiret CRespondetur distinguendo.-ille qui passusest vel εpersona publica vi est persona priuata. Si priuata vel est vilis cuius absentia nulli noceret vel pellana honesta.Si honesta:sie in ei 'pre. sentia multum prodest teipublice α eius ab
sentia multum noceret Si sit persona publica etiam dicitur sicut prius. uc silprima taelusio responsiua si ille qui passias est iniurias sit persona publica probabile est dicere.. iudex n5 potentae eius assensu penam relaxare alicui .Patet concIusio:quia hoc esset indetrimentum reipublice. CSecunda c6clusio. si passus iniuriam sit persona priuata vilis ius dex potest relaxare penam sine eius assensu. Patet quia si illa persona sit vilis tune nullum num sequitur ab ea. Telcia conclusio. si passusiniuriam sit persona priuata honesta&non vilis euius presentia prodest reipublice&absentia eius noceret non esset licitum iudicipenam relaxare leo sine eius consensu. Patet quiahoe esset manifeste contra utilitatem rei publice. gQuantum adsecundum atticula.
Dubitatur. Uttii iudex potest condempnare aliquo sine accusationes Et arguitur Φ M. Nam iusticia humana consequitur iusticiam diuina: sed iusticia diuina aliqum conde attae accusatore. Secundo sic Nam accusa tot non requirit ut ad iudicium nisi ad detersidum peccatum: sed sic est in peccatus potest esse ita publicum ita et, non indigeat manifestatione. Patet consequemia. Et antecedens notum est. Oppositum arguitur quia actus sudieandi debet esse inter duos quorum unus est actor 8c alter reus igitur. Patet consequentia.&antecedens est notum.quia iudicare n5