장음표시 사용
161쪽
DE COMPARATIONE VITE PASTORALIS.
nfaustur c Arguitur quod non quia illa multitudo
n5 est melior ad pol iurandus que est bestialis re agrestis sed multitudo paliotalis est huius
modi multitudo ciuilis G:igitur ps conlequεtia.& maior ex terminis. minor patet quia isti, pastorales qui eum gregibus in campis habi, tant sunt magis hestiales il alii homines. 2Secundo linilla policiano vii melior ad politizandumque eli magis dedita ad turpia
contra naturam.Sed multitudo pastotalis est huiuimodi: α multitudo ciuilis no ergo cos eoquentia patet.& maior & minoi p3 in isto qui nn o Da ga multitudo pastoralis inclinata est ad tut pia quiano habet rationi, usum. , tum est de intentione philo ophi in isto quilo ubi dic t in mulistudo pastoralis est multo melior ad politizandum Q ciuilis. Et fundamens
tum eliquia inter omnes democraticas multitudines multitudo agricolatum est melior. qaimmediate ordinat illa que faciunt ad naturesultetationem modo multitudo pastoralis est illi mult oppinquior u multitudo ciuilis. In qsstione erunt duo articuli. In primo videbis aeque sito. In secsido videbitur ritum bestialitas primus M possit inelia homini Quillum ad primu arsticulum. Notandum e primo in qncul quera i. ' ' ' utrum multitudo pastoralistic.lioc potestina Dubi inre telligi dupliciter unomo simplicitet sciis ritu
intelligitur sit meliot & aptior ad politizidum. item nota questis. Φ offetum multitudinis in policia est congregate diuitias& hoc ut in pluribus officium veto multitudinis pastoralis est dirigere greges Sem, um debite re ipm defendere a noctuis. CScdo nonotabile. tandum est Φ quato aliqua multitudo est magis d. osita ad viuedum secudum tonem in to est melior ad politizandum .patu quia finis poli cie est in partes in policia scilicet homines Tertium. vivant secudum rationem. CTercio notridus notabile est Φ triplex est vivere inpolscia secudumta, Triplar est iionem. Plinium est duceteritam speculativa
p Seeundum est at qua ordinate in suum finem Mpiium 8e debitum de hoc Ninet ad ratione3.
Tereium est exercete virtutum operari quod homo sit exercitatus in operibus virtuosis. Quartii notabile ratis multum assimilatur cure & sollicitud nimias d, bent habere rectores hominum super illos quos regunt Sin signum huius principes S prelati vocatur pastores. de pastoris e diu rigere illa quibus preest in suu3 debitum fies per debita media ubi quado quomodo &qualiter oportet &csi debitis eirchstantiis qa aliasvriapcla non esset pastor. Prima coclusio: loquendo simpliciter multitudo pastoralis no est melior ad politizandum u multitudo ciuilis q est in ciuitate. Probatur in casu quo multitudo in ciuitate esset virniosior multo melior esset ad po
phi Φ multitudo pastoralis utum est de ratioretione officii sui est melior ad politizandum et multitudo que est in ciuitate utum est de ratione officii sui quod ut in pluribus habet verumrbatur quia illa melior est que magis est diseposita ad viuete secundum rationem.sed multitudo pastoralis illum ad hoc est huiusmodi
igitur.maior pau per unum notabile diminor apparet quia multitudo q est in ciuitate tinis occupatur falsis & malis negociis inuoluitiat: multitudo autem pastorali, nolicdi in signus huius primi astrologi fuerunt pastor .mi 1 etiam patet quo ad scire ordinate aliqua quiobus pleest indebitum finem. quia multitudo in ciuitate est multis aliis occupata etiam patet quo ad exercendum opera viriuola pastos res lunt magis ducibiles ut in pluribu, si illi qui sunt in ciuitate qui pluribus malis tum insvoluit. Ex isto sequitur coriel ariet inuolusti in isto passu solum voluit copatiate multitus dinem pastoralem ad alias multitudines desmocraticas di ad multitudine agricultiua3 ila illa est melior quia facit illa que immediate ordinantur ad sui tentationem vite huniane:& eoptima inter multitudines democraticas.
Quantum ad secundum articulum Argui. Ematis utut quod no:bestialitas est quado homo dele, lusctatur in delectationibus no naturalibus s, i in ta suti
possibile est hominem delectati in no naturas libus delectationibus igitur. Maior patet ex quid nominis. & minor probatur quia omne quod n5 est naturaleest iolentum modo imo possibile est deIectari inviolentis.quia violens tum includit in se ditplicentiam quandam.
CSecundo sic bestialitas cosistit ut hoc quod homo delectatur in prauis delectationibusus dimpossibile est esse prauam delectatio 3 igiσtur. maior patet dese&minor patet etiam P delectatio consurgit ex coniunctione conue. ruentis cum conueniente.modo tale resultans
est bonum. Coppositum est de ini Ettolle phi Inoppomlosophi septimo ethicorum ubi dicit quod cotingit virtutem heroicam inesse homini ergo di vicium sibi oppositum. CHic est notandus 'Sunium primo quod homo est quoddam medium ino notabile. ter intelligentias & bruta apparet quia homo utitur ratione ec in hoc participat eum intelli, gentiis & etiam utituranimavegetatiua εc sensitiva ct in hoc parti at cum brutis. CSerun EG dum do notandum est quod quando homo omnes suas actiones ordinat in cognitione prime cause&ad cognitionem intelligentiarum tunc dicitur heroicus de habet virtutem heroicam Sc
diuinam. Et dicitur diuina non quia habet sp
162쪽
QVESTIO. XIII. LIBER .V. FO.LXXVI
sam adeo infulam sed quia o eam homo deo
assimi milat ut & ideo dicitur P virtus herois ea est virtus super hominent non tamen quod
sit super hominis potestatem sed quia de communicursu est super homiliis potestate M OTertium no rami on ures deueniunt inralem virtutent. labile CTercio notandum est quod quandocunio UM mo homo ordinat suas actiora omnes advires ins bestialis fetiores scilicet gustum: tactum:&sie deal sistunc dicitur proprie bestialis quia talis no ha, betoperationes secundum quod homo se magis secundus quod bestia. si auarto notanduzων duo in quod ino communiteterficit ut bestialis iacit bonio pri merduas causas. CPrima propteri firmis
bestialis. ratem & indispositionem sue complexionis. CSecunda est propter assuefactionem in maius & peruersis operationib'. Primo proptet infirmitat ut quando aliqui homines habri appetitum ita corruptum in illud apparet eis conuenies quod complexioni humane bene disposite est discoueniens &abhomutabile re
malum Et de istis dicitur quod aliqui sumquicomedunt carnes cludas humanas scili mi.
os Scordones. LSecudopplet assuefactionεcSelusiore quia nullo m5 insequunε iudiciu tonis Hoino ponilua iudicius sensus. Ex istis sequitur conclusio responsiua: quod bestialitas inest homini appa, ret ex dictis. Nam bestialitas est unus habitus
ordinandi omnes actiones re operationesad vires inferiores. patet conclusio etiam satis exaedraum terminis. Crurunc ad rationes dubii. ouis si Ad primam c5cedit ut& hoe loquendo delectationibus nonaturalibus in homo est licet appareat sibi naturales ut vita me ducit CAdsecundas neget minor. Et ad rhais 32 uenae dici lux quod aliquid potest diei c5ueniEs duo. bus morus. Unomo simpliciteri scilicet quod est conuenies homini virtuoso di bene disposito & sie concedit bene in talis delectatio que
prouenit exc5ueniente cum conueniete e hona. CAlio mo dicis conueni Es scdm quid sondr5neo nature deprauate & homini deprauato. & siepm alas. no concedit illud. EAdroes principales.Ad primam qn dicitur illa multitudo&e.conceditur maior sed negeε minor salte comparando multitudines paliorale ad alias multitudinesi democraticas Mirca multitudi Maniculi sua Ad secundam neges minor salto coparando multitudurem pastoralem quatumrit de radtione officii ut in pluribus ad alias multitudi,
uestio.xiii. Veritur.xiii.Vtrum inpolicia licitum sitati ibus magicis usum fidere studiu3ahibere. Et aguitur primo quod sic. Ars magica est teri ratio retum a stium seu factibilius ergo patet conlequentia quia licitu3 est uti recta ratione agibilium.Et antecedens puper philososphum sexto ethicorum dicento quod omnis magica ars est de numero bonorum ergo ars magica est licita patet consequentia εc antes cedens probatur quia sicut habetur primo de anima omnis noticia seu ars e de nuero honoν honorabiliv.Et anselmus in libro de libero arbitrio. Dicitus gaudetdicere sestiam remalas quasi diceret nullus.Tercio sic illa que sumscibiliap alto magicii sunt bona 8c utilia
ergo consequetia patet. Et antecedens ybastur quia futura cognoscuntur P arto magicadi illa sunt bona quia prudelia nos incitat ad prouisionem fututorum. CQuarto sie Iicitus est scire mala ut euitentur ergo adhuc ubi ars magica et set mala licitum esset scite ipsa amtecedens pn per Metium in de consolatione. Et cosmntia D. Nam dicit ambrosius aliqua legimus ut retineamus alia legi in ut repudi semus & vitemus aliqua legimus ne ignores . mus. uinto sie nisi in bona pollicia licitus esset usum &fidem adhibete magicis auibus: hoc esset ga magice attes aliquid continerent quod est cotta catholicam fidem di veritatem ted hoc non quia etia3 in philosophia naturali sunt multa mala talia ut quod ex nichilo nischil fit&quod creatio esti possibilis. Sexto sie:licitum est inquirere veritatem ignori ubi prodest scire illa; α maxime. ubi nutu aliquod preiudicium fit:modo inquirere tales ignotas veritates fit in arte madea maior panae se dominor patet quia hoe nullum impat inar, te. 2Sistimo sic prudentia nos incitat&adsmonet ad prouisionem fututoto quod impos, sibile est nos facete sie nisi fututa cognoscam de agnoscamus fututa per artem magicam igitur patet consequDia &antecedens notu est.
Coctauo sic quolibet licitum est uti ad illus 'finem ad quem ordinatur : sed ars magica insdinatur ad vaticinium ergo licitum est vatici. nati:& uti arte Ee maior patet quia unaqueo res ordinatur in proptim finem. Elminor est o notagNono arguitur sie nisi sie statui quod tales artes essent superflue consequia est fessa igitur consequentia patet quia no apparet ad quem finem alium tales fuissent adinvente.
CDecimo arguit qa sancti &ium viti fide eis adhibueruntvt famuel &ioseph qui per artes
maneas fuerunt interpretes somniolumior. si positum apparet ex determinatione ecclesie & ex determinatione iuris ciuilis se in. Mnonici etiam in omnibus aliis sunt prohibite incantationes. In questione elum tres articus E. In primo erum distinctiones. In secundo c5
163쪽
vismare, clusiones.& in meso dubitationes. t culus tum ad primm atticillum o adum E quod urimuyno quatum effectus attribuunt artibus malicis.1 tinius innovarum retum produ .Secunnature rerum conuersio vel mutatio.
ita ui te. Tercitu est futuroru3 diuinatio. Quattus est occultorum reuelatio. 8c de quolibet videbis Secunduin in isto articulo. CSecundo notadum est quod notabit . in genere est triplex potestas productiva.
sistima est i fima S est potestas naturalis de dueitu. qua dicit philosophus in ex nichilonlahil fuire omnes qui de natura docuti sunt in hoe conueniunt. CSecunda est potentia summa que
zercium. est potetia dei. CTercia est media potestasqnorabile vocatur diabolica. ETettionotacium estqapet attem magicam esse conuersione ves productionem rerum potest intelligi dupliciter. uno modo quod sitora Sc realis productio aeconuersio rerum .alio modoquod sit sotu fanouartus rastica dc apparens. CQuarto notadum e POH i fututo 3 dupliciter potest fieti seu
uinatio a ma occulti rum reuelatio motissipet infalli
iuroiu heri bilem certitudinem.alio modo puerisimilem potest. coniecturationem ex quibusdam coniecturisoauintano vel apparentiis Quinto notatam est sensus exterior multis de cau sis illudit uno mo di.'ii iudie ' dorptet organi indispositionem .alio modo sensua euci propter medii indispositionem.tercio permerior. dii elongationem.quarto per eolorem & velocem mutatione. quinto modo prio impedis Settumno, mentum in virtutibus interioribus sensus. tabile. CSexton tandum est.c od quis artibus maPupiuiecta sticis potest fidem&fidelitatem duplicitet ad
p t magicis hibere.vno m5 miendo in artibus n5 referen
.des, do illam artε ad aliud. scdom te tedo illas, sitari artes in aliud puta ad potetiam dei vel naturandiata lem pol Etiam vel diaboli eam potenti 1. primo notandum est qd proprieloquendo delicito no oportet et omnelicitum sit bonsi de se &permissum:quia licitum & permissus important quadam imperfectionem& admittitur iliquid seu pmittitur sprer eius admitia. Sessarium dum eta. uantum ad si dum articulum tua erunt due partes. In prima videbitur ritu possibile sit eundem actum esse bonum remitus Dubium Pro secunda patre eruntdue cωusiones.Ptorars ur prima parie arguituti sie Nam omnis mos continuus est in .sed possibile est eundε motum continuum esse bonum di malum. ergo
maior po de se per philosophum quinto pnisicora &minor po quia si sortes ambulet ad ecclesia3 motu continuo:tune ambulatio erit continua&pro prima parte ambulationi vana gloriaambulet.&versus finemvadit pro
orandia deum tunc erit ambulatio mala εc hona. x tamen etit ambulatimna A miis actus.
Secundo sic unus re Idem a sest actio ac passo ire tamen poterit esse quod passio erit
mala tractio bona ergo Dconseqntita 8 masior patet per philosophum tracto phisicora re minor probatur nam ido actus fuit quo iudes eristum agebantur ipsum et figendo diquo cristus patiebatur. ETercio sic nam ea, dem est actio seriai di domini sed stat quod asctio domini sit mala & latui sit bona igit patet consequentia di maior de se quia eades est o agentis principalis Ec ageniis instruissialis.Et minor patet quia si mim precipiat seruo ut actus copleat & seruus cum bona voluntate faciat. &tame dominus cum mala voluntate preceperit.& sie eadem operatio ε bona scilicet inutum serui.& iuutum domini est mala. EOppositum arguitur quia sinceri se Inoppinqueretur quod idem assiis eliceremi secundu , Mudictamen recte rationis RG eliceretur consequens est falsum 8c implicans contiadictioia ut patet consequentia:quia non dicitur amabimus nisi fit secundum dictamen recte ratios nis:&non dicitur malus nisi quia fit contradi Miuuntactamen recte rationis. ξPro euidentia etiam est primo notandu quod duplex estactus hu Pupi ea manus.quidam est interior scilicet est citus. acnis k iamius est exterior scilicet impetatus modo dubium intelligitur de actu imperato &exteriori & deptimo non est dubium quia G est possibile. ESecundo notandus est quod duplex Securvis est bonitas.quedam est nature. Alia est bonistas motis. Cimmo modo omne ens est hon5 'me bonum non habet malicias. CSecunda bonitas est actus elicitus subdit voluntati se eundum dictamen recte rationis.&habet maliciam sibi oppositam. CTercio notandum est quod actus exterior dupliciter consideras Duplicit Glut uno modo secundum naturam suam. alio ad fata' modo secundum naturam &bonitatem moralem vel malicia moralem: unde non est inconueniens quod illud quod poniturin uno genere nature ponat ut in diueta secundum quod ad diuersa refertur: ut superficies secundum genus nature ponitur in predicamento quam litatis.Sed in ordie adde lores ponitur in aliis predicamentis.& hoe in quod dicii atrihomas. Cinimc usso impossibile iste Mastum exteriorem esse bonum re malum io, νῆ' quendo copulati ue& loquendo de bonitate
moris patet conclusio per rationem ante ops
positum. CSecunda conclusio: loquendo, scia a.
bonitate neges es possibile eundem actum es nu&malus prout est una propositio decopulato extremo patet conclusio per rationes ante oppositum ut si soties vadat ad ecclesias.
Pro prima parte vie propter vanam gloriar ac
164쪽
elusio principalis: liuinitio fututotus&occhilo, nutriri reuelatio non sum homini possibileso Bd rarata buquendo de boniate nature. CTercia coclusiore responsiuae Impossibile est eodem actu M.terionem loquMo de bonitate motis esse is num δέ malum siue sumas copulative siue Mins coclusio ex dictis. CAd rationes an oppoAd primam diciε. est pro secunda coclusione. EAdsecundamqu1dodicis idem
naturam certitudinaliter & hoceum quocem iuramento naturali.m quia quomodocu talia possunt sciti siue p a nomia vel alio modo adhuepossunt mutari cursus Rifluetiecorporum celastili. CSeptima conclusio:diuinatio futurorum Soccultorus reuelatio sunt hoactu on possidites ponaturam secundumverisi. Uzi ..diu passi ococedit illa modo stat miles coecturas scilicet mediante aliqua arte Sc. dicitur in licet sit unus vel naturali iuvamine. Pio c5 lusio quia alias Ilia remusfrustraastiologiam. COIuata octaui elusio licet Q sitsimpliciter licidii artib'mis ociis uti re reuelatiore futurorum nudo in
iis naturalibus disi Iegum transgressioera
Sed pars questioni ambila sol am Tertia conclusio Quarta ciuilo inulataeε clusio habent los motus isicentes oeli scit secundam parte malam artem re siemale speram ct habet Glas opiniones deproximis suis catholicis etiaptimiserictib' magicis quia iusticia ferens arma senissima est.ideo ta &occultorus reue sane inlarmatus quado presumit&ttaniati his futurorum Meditur multoties& sic me maxie dealii a Miliis Ei
tum ad inciumani liam tria sum videnda. mrimum Timplicate tradictionε. Secundo P hoe Primo ritum diuinatioque fit per ama sit lici 'Rh v erat e nummultis liquis patribus& ta Secundo ritum homo diei masti ea, M' 'ημα Gesino: θ' licitum homi potest nouas res producere vel unam in alias Totium uertere. ercio videbitur in sum genes ' est serogare om& GD Ndiuinationum. CPrimo videbitur.Utrum Hrgines Trema diuinatiostilicita.Arguiturquod sic: illa diuit lusio:possibile est homini mediate diabo. natio estucita que fit percosiderationem esist uinare futura&reuelare occulta.m quia ctus ad causam esse um. sed diuinatio petramus in diabolo datum est noscere secte, astra eslhuiusmodi.ergo consequEtia est nota A. 2. I quos L Mitis reuelare eo imparet quia medicio infirmitate iudis: t multas actorias. Quatra c6 eamde morte futura. Et minor m3 quia astrare finxiii fu licitum est homini medi 1 re corpora celestia sunt cause istorus este aquesunt hic inflatius.vndeptimo metheor , --rum dicitiirnecesse est hune modum inferis nomo reddit se subditum diaboloseu diabo, rem esse ec&nuum idineomistuum lationiώumpor ti.Sesta quia hoc estvsurparedi iuperioribusvi tota virtus eius gubernetur.
'φ'-- eradosse hilam scientia habes otione ab
mines simplicesad Diadum spem india, experimentis sed ne est oe multiper multae perimEla inuenisit Φ per astra possitnt iudica . quia hoeincte, te latura igitur ps maior in prohemio metha plausit minor paret quia multi habuerunt etiraclusio:n5εlicitum Ddium tali, per considerationem corporum celestium tabusartibus magicis diabolicis fidem adhibe, tura possumus cogno . WTercio sic nutore patet qa homo in tali studio periculo se ex la diuinatioin illicitatissimilium imiritur paponeret ex eo quod sumus proni ad lusae cto eum demonibus sed in plenosticationem ulticia retens armaest sevissima&lle homo turorumper astra non est pactum cum alio quia sciret talematio laciliter operatessedin quo demo apparet maior&minorqaastrorum artem talaboraretcirca illa Sexta G, logi exconsiderationes retratura scilicet di opposita
165쪽
eclipies corporiim celestium. ξOpposisses
de intentione beati augustini quatio cofessonuindicentis P cu christi dira R vera pietas expectat condemnas planetarios ide mathematicos vocat: tm msulere n5 desistebat.Pto quo notatam est O in generali quattuor sunt effectus futuri.quidam sunt mi eveni ut de necessitate naturali inde eclipsib'tune Asolis 3c siedicendo o conclusione qd divinatio talium
effectuum per residerationem amo di est licita simpliciter alii sunt effectus futuri quorum corpora celestia sunt cause immediate salio aliquo modo ut pluuie& siccitas &huiusm5i. R sic loquεdo de talibus effectibus fututis divinatio de ipsis permisimiles coniecturastan5 eertituditialiter ex e5sideratione astrorum est licita patet satis de se. Temi effectus sunt mete cotan sta possunt euenite & sie dicitur in diuinare de talibus effectibus per
considerationem astrorum est illicitum .patet
uia hoc est ex falsa &vana opinione&hoe empiciter illicitum. Quam effectus sumit
heri arbitrii & dicituru, diuinatio de illis peteonsiderationem astrorum est illicita. pn quia hoc est ponere oe quodamodo volsitas liliatui in suis actibus liberis necessitates vest iii ita εama inclinatvoluntatem q i ad hoc faciaum M tamen necessitant illam re tunc patet quid sit dicendum. Ad t5nes tamen istius duhiii in dieitur talis diuinatio&e.dicit in illa ratio iacludit de diuinatione de fututis effecti, hus qui pueniunt ex necessitate naturali vel de alii effectibus. 8c pera elissimiles coniecturationes. C Ad seredam eMedii maior expliplieite vel implicite 8c recedit minor, quia in effectibus mere eonting&ibus diuinatio per considerati eastrorum n5 est licita quia est pactum so cum demonibus tacite Diam. Secundo videndum ε ritu per moram aetem aliquis possit nouas res Nucerevel eono uerteremam rem in aliam. Prima propositiorductio nouam teia vel unius rei in aliam tεcturisso de Dialia dei sunt homini edmuniacabiles &possibiles.mqa hoc nullom5 implieat c5traditonem. residae5clusio:ndest euidenter inlumine naturaliverisimile seu demonstrabile in pductio nouarum rerum per artem magicam sit nobis possibilis. ps misephilosphinaturales ad huiusmodi noticiam ire uenissent nee hoc negassem. eicia c5.chisio:homopet subsidium demonu3 8c inuocationememus sine speciali dei iuvamine
potest veras res realiter producere & vere vel unam rem in aliam conuertere.Et ista concluso ponitur probabiliter quia hoc facete est ipsus dei vel illius cuius communicatum E iiis. uaria conclusio:homo per solam deitu, nis inuocationem sine dei innutila speciali apparentis &per fantasticam apparetiam potest illos duos effectus producere & lioe potest c5tingere vel propter sensum exteriorum illusionem vel inopter motum celerem. vel propter
debiles rites. ETercia pars principalis quot
sunt penera diuinationum.dicitur omnes
movi diuinfidi reducuntur ad tria genera sub alterna.Primum est per expressam demonus inuocationem re illud pertinet ad nigroinatis eos & habet sub se multas species. Secundum fit per solam dispositionem seu morum alicussus tetri per motum auium & per cantum. Tetcium genus est cum aliquid facim' ut no/bis aliqucta futurum occultum manifestetur:
ut faciendo puncta vel qu1do ponuntur festure uaequales & sub isto genere mulie species
continetur di sunt .xxii. secundum aliquos.
Primum genus ut dictus est pertinet ad nigromanticos.Secundum ad angures. Tereius ad
sortilegos&hoc detracto. gQumnim ad quattum Pro solutione rationum est notanta quod licet omnisnoticia sit bona nitamen cuilibet est bona. Prima pars patet in prohemio
huiusvbi dicit ut quod stilissima est iusticia feretis at . Secundo dicitur ouod multa sunt
prohibita si quia sunt mala. ledrpter abusiones. pan propositio quia multe artes sum prohibite non quia male de se. ercio dicitur quod lici expedies sit mala monosceteri mistentui simpliciter tamen & absolute periculosum est illa cognoscere.Prima pars pata ex dictis: sed secunda pars patet quia talis multostiens labitur in peccatum &ad peccandum. Et per ista tria dicta. Rationes ante oppositum facilitet solust tamε dicitur quod multe sunt incantationes Adiuinationes per inuocationem nomiris dei &per orationes sanctit
as&deuotissimas. Et de illo videbit postea. Questio decima quarta. vetitur de imoquarto. CV m diuinatio que fit per somnia sit licitat Arguitur primo quod sic.om his diutatio est licitaque procedit ex diua reuelatione sed sic est quod fiequiter
divinatio que fit per somnia fit per reumati nem ergo est licita patet consequentia re nia, ior etiam Et minoi patet de multis patribus Aprophei his qui ex diuina teuelatione pet somnia diuinauerunt. CSecundo se intera pretatio somniorum est licita sed per talem interpretationem fit diuinatio litur.
Maior paret de Daniele dici Iosephos ae
li masci senera divina Quartus
166쪽
interpretabantur somnia tanta is regis habilonis. minor patet.quia sancti viri interpre tabatur somnia ratione notitie laturorum. 2Tettio sic generalitet homines experiunLud somnia sum signa futurorum eventuum:
igitur.Consequentia est nota.& antecedesbatur per multorum antiquorum patrum exspetientiam. rQuarto sic. Nam licitum esto omnia diuitiate de futura infirmitate: igitur. Patet consequetia 5c atri pan per philosoplia inde somnos rigilia. Item patet de medicis qui multoci R inquitutde somniis pollucaussas infit mitatis pra alia sima non reperiunt In opposi EOppositum arguitur.Nam omnis diuina
tum lio sit pristiciosa in illicita: sed diuinatio per
somni aest huiusmodi:i tur maior prim terminis quia omnis talisdiuinatio fundatur in falsa aeraria opinione. Et minorpa quia insomnio multe sunt false opini5es apparentes Et ideo dicit deuteronomi. xviii.N5 inuenias tui in te qui obseruet somnia. Elcs est Catholamnia ne cures M. In questisse primo erunt 'orsmirear notabilia.Instra esclusiones. gQuamsi ad
primum articul5.primo notandus est. Q som
. lae in sic ahqnt somniat per species reseruatasvreausa somni eoplexiones eius:alia est causa eratis a queorum puenit ex eo m famasticavirtus disponis a dis sitione medii vel diuitia infusi M. EMG
.hub: ε est.' somniorsi duplex est causa icausa inii in illi a Nam se tenet ex parte anime schoestea nato* qsi illa meurrat virtutilantastice hominis eo, gnitiue in domi edo circa que cogitatio hoisui violido morabat uti tes sidum veritatem talia somnia sol signa futurota effectusi. Nasdicit Catho. Mens humanaqdoptat M. Alia. est causa iteriora ex pte eo is sc3 qn ex dispositione corporis seu coplexione fantastica imumulat ut ad motus corporis: sic inraus tuti ea motus vel opiniones conuenientes dispositi dicorporis: visi homo nimis liabfidat in humoribus somniat de liquidis ut de aquai ει ex hoc metit medicus deformis suo εc temedia Nyn 'r' inde infirmitate eius. LTettio notandum est
.uplae Eea somnioru3 duplex est causa exterior.vna εexterim sum corporali .Etesi illa qua fantasia immutatur motum ex dispositione medii conuenienti vel ex di dispositioire celestis influentie. Alia est spitiemalis.quando in somnio fiunt infusi6es & te uelationes sic in sic immutaturex parte reues - lationis. gQuarto notandu est. eausa ina γ ri. h. Mi sitialis est duplex. Una est quando procerdit somnium ex diuina teuelatione Eeministerso angelorum.Alia estque fit ex reuelatione demontra: ut quando demones habent eum
vis aliqua certa pacta illicita aliqua futurare.
uelant malis illis somniantibus. rQuantum Seeundus ad secundum articulum sit prima conclusio. siti ius Si quis utatur somniis ad cognoscendum iu 'diu contura in quantum somnia procedunt ex diciona reuelan5e: diuitiatio est licita. Patet ex mytis expetimentis sanctorum patium. Item patet. illud est licitum quod fit per informatio snem dei 5c perinfusionem grave. ISecuda inmacia conclusiocii quisviat ut somniisad cognosa dum fututa in quantum somnia procedat ex naturali causa itrinseca vel extrinsecat εἰ hoe quantum virtus naturalis se habere aut potest se extedere talis diuinatio est licita. patet mau talis utitur somniis&non usu cause naturales se extendanti re non usurpati ipse lacit illud quod est naturale. Et dicitur notaret quas tum virtus naturalis se potest extendete:quia
si diuinatet certumnalis et&non per verit uni Iesconiecturationes: ipse peccaret grauiter.
CTettia coclusio est ista Si somnia procedsit m .ia
ex operatione demonum diuinatio per talia somnia est illicita. tet quia talis diuinatio εsupersticiosa & ex falsa imaginatione. gQuarta conclusio &responssua. Licet non Quartae omnis diuinatioque fit persomniasit illicitaι respou tamen periculosum est diuinationibus in ridatis in somniis. Probatur prima pars ex disctis. Et secunda satis nota est ex precedentib quia valde dissicile est stire qua do talia somnia procedfit ex diuina reuelat i5e vel ex caussa extrinseca vel iratinseca naturali &siquis exponat se talibus diuinationibus: exponit se magnis periculis. CAd rationes. Ad primas . dicitur. in illa ratio est pro prima conclusione 2Ad secundam cum dicit ut late teratio Eccetera. Diestur'verum est cum debitis citra stantiis de tectis. unde antiqui patres iterprestabantur somnia via spiritus sanctii de habeo hant hoc reuelatum aspiritu sancto: sed in ptia industria lacere hoe est suptisticiosum.
EAd tractam dicitur Φ illa ratioc&ludit domodo talia somnia fiant ex causa naturali instrinseca vel extrinseca dummodo non extens dant limites cause naturalis ad quos se extens
dum ille mula. CAd quatiam dicit ut in illa ratio concludit.quando illa somnia procedotex causa naturali:vel ex potestate mala insti. pante naturam.Ex hoe secundo modo exten 'radendo diuinatio est licita. Rallopoli opponium est pro dictis in questione.
167쪽
nanesMois Tertia duplex est ad ue ignos
cans contra policiam ex ignoratia inuincibili a peccato excusetur
si Arguitur Φ non quia si sic esset sequeretur. Hile 6c expediens esset ignorare que petus nent ad polici 1 Cosequens est falsus.quia ola
ignorantia est mala.quia dicitur sexto ethicorum. verum est perfectiointellectust & fal. sum est intellectus imperfectio &. per consesquens scientia est pfectio intellex lx ignota, tia est imperfectio ipsius. &pao essequentia de se .ggecundo sic etia opposita ignotastie reddit actum melior o humanu:ergo ignorantia ei opposita reddit eum peiorem. Conssequentia est nota Et anteced frbatur.quia actus est melior quando homo scietet opaturhenel& de genere boni actus:quia tuc laudae plus. si Tettio sic.ignoratia luincibilis a monon exculat:igd. proc6sequentia ex terminis
Elaficedens rbatur quia si homo sit eblius sic pdiderit usum rois ipse habet ignotitia inuincibile de agendis in ebrietates oc tamen si peccet excusatura o quia dicit philosoplis tertio ethicoisi. Ebriis debentur dupli
res increpatiora. 2Oppositum arguitur. a ignotatia inuincibilis a peccato excusat: ergo peccans per tale3 ignoramia excusatur a pecorato.Pucosequetia. di antecedens a bal quia
O lepore pro quo habetur ignorantia inuincibilis impossibile est habere scientia impossia illi ignoratie & percola es homo no oblimrut ad illi scientia quia est simplicitet imissibilis ei. C in questione erunt duo articuli. In primo erunt distinctiones. In sectio c5clusiota. Quantum ad primum atticulus. Primo sciendum est.* duplex est ignorantia. Na3quedam est negationis ignorantia & est quata a, liquis ignorat totaliter quod debet scite: so ictin uniuersali et in particulati. A lia est prauedi
ositionis & est quado imorat aliquid quod
debet facete in singulati siue particulari non
tamen in uniueis ili. Secunda distinctio 'ignorantia negationis est duplex.quedam eumaliquis nescit quod pro tunc non tenetur scire: tenebitur tamen in posterum di sic pue, is habent ignorantiam negationis de preces piis dei. Alia est ignotantia negationis.quans do aliqui nescium illa que tenentur scire re ptempore pro quo tenemur. CTereia distinactio est et, duplex est ignotamia sci iuris .idest quando aliquis nescit illa que tutis sunt. Alia est ignotatia facti so quado aliquis nescit modum faciendi opus aliquod licet habeat me, ceptum sciat. CQuatta distinctio est. vii
gnorantia iuris est duplex. Nam quedam est iuris naturalist 8c est qualiquis ignorat illa ad
ue tenetur ex pura naturiali it natione: uti quis ignoret preceptum de dilectione parEtum. Alia est ignorantia ciuilisiti est si quis ignotet illa ad que tenetur secundu dictamen recte rationis illo tum quorum iura est condere re ordinate. O Quinta distinctio * ignoratia adhue est duplex.quedam est inuitui bilis alia est vincibilis. Vincibilis est quando homo ignoratque tenetur scite: Ne in bene scitet diligentia adlubita. Sed inuincibilis est quado homo ignoratque tenetur sciteque t si cus tota diligentia sua adhibita non potest scite. CSexta distinctio in adhuc ignotantia inuincibili sest duplex:quedam est in quam homo incidit exculpa sua. alla est inquas homo incidit ex culpa sua. exemplu3 primi ut si h mo tempore ebrietatis habet ignorantias de agendis. Exemplum secundi ut si homo ebrietatem incurrat inquam non credit incurrere
CSeptimo notandum est in ille dicitur pecocare contra policiam qui omittit leges & consuetudines licientes ad bonsi poli cie: vel qui cotta tales leges comittit. Vnde policia est de bita ordinatio clusum ex quibus pollicia comstituit ut in suum debitum finem. IQuantu3 ad secundum articulum. CSit pii ma conclusio. Ignotantia iuris naturalis non excusata
peccato Probatur. NM quilibet obligatur ad illa que sunt de iure naturali: igitur .Patet consequentiaici antecedens patet: quoniam diris gitur ab agente infallibili ut dicit ut duodeciis momethaphisice.modo deus& natura nihil faciunt frustra ridicitur primo de celo& mado. Esecunda conclusio. ista imotantia iuuris ciuilis quoad illaque sunt ad bene vivere necessarianon excusat a peccato. patet quiliubethomo scite tenetur talia saltem explicite vel implicite. CTercia conclusio. Ignorantia negationis dicta primo modo excusat a pecocato. patet per quid nominis ignorantie negationis illo modo dicte: quia puer ante annos discretionis ignorat illa que sui neces latia adhene uiuendum moraliter. gQuarta conclusio. N5ois malus seu vitiosus est ignotas nee peccat ex ignorantia .riis quia aliqui peccato mala industria:& sciunt implicite & hi tualiter illos male ame. CSed tuc dubitatur. adest dicendum ad phni tertio ethicoru3 dicen
i E q, oisma est ignotias . CPro quo scienda est Φ iste ppositiones differunt iste agiti
tans &iste agit ignorantet. Unde si quis nasbeat iudicium erroneum de aliquot & secvnudum illud opetur agit ignotantes: sed si habeat bonum iudicium Ee intellectus diuertatur
a tali iudicioliueagit lanciatu id est agit igno
vilicibilis αquid inuincibilia Sexta duplaxe igno
cibilis Septima quis sputare pira po
Secundus articulus a rima coactusso Secunda edocto. Tertia conclusio Quarta cε clusio Dubium
168쪽
tans vel ignotam 8choe sumit. CQuinta peccato.Pare conclusioex dictis. Et hoe floco usio est istar Ignorantia inuincibilis in secundo. PAdrationes.Adorim no m. vhomo incissit exculenonexcusata pre consequentiarimmo damnosus est & Noe qiusti mus,m4 batur. quia si s sit ignota agit cito intella aptiuami sua pessere ria:
Tecedenter igitur Conse uetia est nota ex vetum estnnono propria paverant Etantecedem probatur.quia postu hoe nihil arguit sed concluditinest minue maincidito culpa sua incidit voluntatie inebrio ham si habeat ignorantiam inuicibile , Rerat Nelis anuid aliud ad quod se uitur GL CAd tete nexi
peccatum. Sed tune dubitatur. Nastismo loquendo de ignorantia inuincibili in otium Ypore ebrieratis dato 'peceato satura homo cadatex eulpa sua talia tramistam nes turant dens &hoeineasu tumestino liga inquestione. y si culpa suain talem statu inciderii. Eiqua ΗΗ V m do dicitur homo tune n5 habet usus rationis σου TI vυν ' ν Π potest peccare negatur illa ebris M A v ι.pbatione qufidodicituraio potest bene ais to molis. Tin, Λ μ
is diligitur.Μaior patet.quia audaciaest vitia
oeconclusio per rationem postoppositum. ut pauper philosoDhum citiarem rimis
prem suum uruipendere & hoc licite. Sedo patienter verba contumeliantistoe eontuma 'M.homo pallet licite fornicari. Tettio sie in sint es fiunt audaces. CSecundo sie Homo
homo sis licue nita precepta dei ire re non debet sustinerem vi Testalli i-.t-α,5uenietae E ba raturiergo nec sibi dV.Consenuentia mi,. quia quilibet diligere sedebet Tu alioues
T ' tunc vel iri pater seruiens aeraritatem. oratio M. Homo non deho filio ise iistocasu appete5m.c6na sedaappa se vindicaraesed homo sustinem contumesiastre iniurias seipsum vindieatis Hi r iere consequs a.&dicitur ιδ talis Mismiratur notandum est:*Mmretpatiisiam debethri
. ri illaque exm ipsum fiunt: so quando ine,. uxore potest peccare:riss credat haberem, pedies& opus est ita debet habere antrem
q-ria quia nec ta des non obligant si cunturinn5 semper tenetur lacereactum H
169쪽
lia Tertium notabila in quo conssni contuime
Differentiae it inter contuinctiani eo
caui nisi notabile ouplicit pot
ua sibi illastas Sextus notabile
secund' articulus Prima consciusso
Seesida conclusio Tertia conciuilis
Cur me cedis ξα. Ex quo sequitur P prece4pta patientie in his que conita nos si ut vel cliscuntur importam preparationea anime ad tale sustinendum qn opu, fuerit. QSecudo nostandum est. P ille terminus columelia importat dehonorationem alicuius seu inhonoratisonem & hoc fit dupliciter uno modo qn unus priuat alterum excelletia vi quado pri eps per contumeliam fit subditus.alio modo quado illud quod est contra honorem alterius aliquis reducit in notitiam illius di maioris ita si aliquis sciat erimen alterius & illud munifestaret per signavel per verba.Tertio nota dum sicut patet ex notabili taediate pcedente columeliacosistit inverbis:sci invethis iniuriosis:m quado P capitur contumelia large:& siccosistit tam in vel bis il l lactis. via contumeliosi homi es Qt si in vobis: vel in fas ctis alteri turpia inferunt. CQuarto notiadus est.* est differentia intra contumeliam re coviciu3cti properia Nam columelia ondit defectu anime culpam stare peccato. Sed couicium tangit defectum in corpore Sanima.Uns
de si quis vocet aliti claudum a pler defectus
in corpore dicitur coulcius. Sed improperiudicitur Θ aliquis iniuriosead memoria reducit auxilius quod sibi cotulit:sed istis duobus modis utimur omiscue frequeter columelia&conuicium. CQuinto notandum est v, aliquis iniurias sibi illatas potest reprimere dcreducere dupliciter. o modo Ppter bonus* prie plane & preteriti honoris.aliomodo propter caritate ut ne alter fiat nimis audax & ne audacia suadimis crescat. C to notandus est Φ aliquis duplicitet potest sustinere contumelias sibi illatas. o modo ad prouocanducontumeliantem ad iram. Vnde aliqui sunt qirascuntur qn ess non respondetur in columeliando. Et ideo dicitur si vindicare velis: sile. alio modo propter sustinete quatinus dei lo,
cum irecontumeliantis: sc3 ut ira columeliantis tepescat:& cellatre linc peti inet ad officiucaritatis. 4 Quantum ad scam articulum Sit prima coclus Io.nullus debet sustinete e tuis melias sibi illatas admuocandu c5tumeliante ad ita .rbatur.quia hoc pertinet ad Vindicta modo nullus debet seipsum licite vindicate. CSecunda concusio.Nullus debet repellete contumelias sibi illatas propter cupiditatemptetiti honoris solumodo.Obatur quia hoc Ptinet ad supbiam&eotemptu. CTettiacon clusio.homo potest licite reprimete c5tum lias sibi illatas propter effectum caritatis quastinus audacia contumeliantis tepescat .Patet
quia hoc spectat ad caritatem Sin hoe reddit Proximum bonum. Item potestcontumelias sustinete ut det locum ite c5tumeliantis& sietendit ad bonum finem. Pai3 quia ille recepit columelias isto modo ad bota finem ut conatumeliante peniteat Quarta coclusio resp5 si Non expedit hominε recipiente conius melias illas sustinere propter duo: sopplethonitatem c6munitatis ex rptet botiuali otii Prima pars patet quia per hoc reprimitur audacia commetiantis. Secunda pars patri quia pet hoc perfectus impeditur Propter iniurias etiam aliis illatas quia per hoc alii vilipendGlut ab ipsi,&contempnuntur. Et adimidppositum loquitur Gregotius supra mechiel Edicens. His quoi si vita in exempla imitati 5isposita est:debent si pol sunt verba contendentum sibi compescete: hii qui sermones eorum audire debuerant temaneat in malis moribus & bene vivere contempnant. CAd raotiones. Ad primam conceditur maior sub ista intentionesu, ille tendat ad deprauation columeliantis.Et ad minorem dicitur.*si susti
neat contumelias propter hoc st det locu ite contumeliantis talis de se non nutritaudacia contumeliantis sed bene de per accidens. 2Ad secundam negatur eo equentia.si fiat intentide bona. Et causa est quia maius signuest usi non patiatur alteri inter te contumeliare hoc facit propter caritatem si si non pateretur de persona priuatal& propter preteriti honoris cupiditatem: ergo non est simile. EAdterciam quando dicitur homo non debet&c.c5cedit ut illa re hoc auctoritate propria. Ad minorem dicinit. Φ ille qui sustinet columelias potest duplicitet hoc facere. uno modo ut prouocet contumeliantem ad iram & hoe est licitum. Alio modo ut per tale silentius det locu3 contumeliantii & ita cesset & tepescatia ut ipse peniteat & hoc est licitum. IAdtionem philosophi post oppositus dicitur se
hoc est vetum si faciat propter finem bonum
Rhoe dictum est. EQUESTIO.XVII.
Veritur decimoseptimo Vtru3 virginitasque est virtus moralis in pollicia bene recta 8cordiata sit licitas IEt quia questio, psuponit virginitassitvit oratis. Ideo argui
--tur cotta suppost si quoniam virginitas non generatur ex actibus nu,
manis ridicitur secundo ethicorum. Antece, dens probatur quia virginitas inest hominia natura. Secundo si mirmitas defficit a medio in quo consistit virtus. igitur. pars c5ωγε tia quia virtus consistit in medio ut dicii ut se
170쪽
QVESTIO. XVII. LIBER. V. FO LXXX.
quonia rirginitas e5mit in detestatione Ac te que n5 potest conseruati in sed duo. m einde arguitur contra totam questionem. Virotia tenet. &antecedras apparet per rationes
factas probantes satis et, virginitas non sit virtus. LSecudo sic. In omni policia bene tecta
8c ordinata illud G est licitu quod qno tendit
in det timentum totius reipublice. sed in casuli faceret virginitas pata maior. 8c minor in casu quo rex non haberet molem & vellet in
L emolievirginitas propter actum licitum corrumpis igitur. pri consequentia. quia nunqUirtus moralis corrumpitur propter actum licitiam. An cedens probatur. quia propter actum conuiugalem qui est actus licitus corrumpitur vir tinitas. gQuarto si sic:sequeretur P expediretomnes homines esse virgines. Conseques est talium Et patet cona. quoniam expediis est omnes homines esse virtuosos. Eduinto sic virginitas perdita nuil potest restaurati seu reparari:ergo non est virtus.tenet consequentia.quia quelibet vir potest reparari.qm quelibet virtus generatur ex multis actibus. Alis patet quia incorruptionevirginitatis corrumpitur integritas corporis.modo impossibile εhoe restaurari. sexto sic.Nam felicissimi Silanctissimi homines fuerunt sine virginitate: igitur.antecedens patet de multis sanctis qui viderunt filios & filias:vt natu de beato Hilaurio. CSepimo sic. Insensib litas est vitini istiεα virginitas est vitiu3.Consequentia tenet qa virginitas est quedam insensibilitastquia vir,
ginitas consistit in detestatioe euiussi bet amvenerei Et antecedens patet.quia insensibilitas opponitur temperat te. Coctauo ste. Vitaginitas test homini a natura: ergo non est virotus moralis vari cons urntia quia virtus moralis non ies nobis a natura. Et antecedes pio quia homines nascuntur in virginitate. CNono ste. Virginitate contingit male uti ergo noest virtus. in consequentia per philosophus primo rhetorice pitulo tertio dicentes Omnibus bonis contingit homini bene uti Ee male uti exceptis virtutibus:&sic virtutibus non contingit G bene uti. Et antecedens patet in casu in quo rex vellet vivere R seruare viro initatem & regnum suum deberetvenire ad tirannos. CDecimo: vironitas sepi'& frequetius repetitur in iuuenibus Q in senibus ergo non est moralis virtus. 3 consequentia. quia
per hoc philosophus quarto ethicoru3 Dbatu, verecundia non sit virtus moralis. & fie viristus moralis debet potius reperiri in iuueni uin senibus. Antecedens notum est. CUndecimo. virginitas non inclinat ad operandum ubi oportet ε&.ergo non est virtus. Patet consequentia.quia virtus moralis sic inclinat ut dicitur secundo emicorum .Et antecedens rhatur. quia virginitas non iclinat ad alique acta immo ad oriuationem magis visibet actus venerei. CDuodecior virginitas est contra p. ceptum legis nature:ergo.consequetia est nota. Et an pa tri quia lex nature pcipit in fiat plificatio quatinus humana species conserue
virginitate mori & post mortem eius regnum deuenerit ad unum tirannum. Coppositum odit,on
arguitur quia temperantia et ilicita inpo, cui 'licia:ergo & virginitas. patet consequetia: ila virginitas est quedam temperanisa. Et antes cedens apparet quia temperantia est virtus. si Inquestione erunt tres articuli. In primo videbitur de supposito .ritum virginitas sit vire itus moralis. Cin se do videbitur de questione principali. In tertio.virum virgins stas sit preferenda castitati coniugali. Cauitum ad primum articulum ponuntur quattuor propositiones. Prima est ista. in casu abstis 'ibita pelanentia ab actu venereo est illicita &vitiosa.whatur ista conclusio. Nas m exemplo iam possit o. si princeps totius policie.qui esset bonus& utilis policie vellet in virginitate permanestel& post mortem eius tegnum venitet ad alios malos homines A alienos.Ex ista conclusione sequitur in insensibilitas est vitium. Patet
quia consistit in refutatione cuiuslibet concuspiscentie secundum dictamen recte rationis.
secunda conclusio est ista. Actus concubiti m da eotus carnali ne du3 inter solutos: sed etiam in. ciusso ter coniuges potest esse illicit':quia potest fi eri illicite. Correlatium est istud.in intempestantia est intium quia consistit in hoc in tales actu voluptuose elieisitur&fiunt. CTereia Tertia conmclusio. Actus concubitus ramalis in easu ε clusis simpliciter licitus&debitus. Patet quia fit in actu matrimonials secundum debitas eircumflantias scilicet quMol quomodo ubi & quas Iiter opotiri. r Correlarie sequitur in in casu cum carnali eoncubitu stat temperantia. Aps paret de se. gQuarta conclusio est ista: absit. nentia a carnali concubitu est licita in rami&-
metitoria. Probatur. Et pro probationemnatur P aliquis proposuerit tota usta sua in vitumnitate permanere nisi emergat nece ras vel oportunitas matrimonialis. Tunc proobaturq, taliter abstinere es bonum:quia fas
est illum actum ubi qu1do quomodo re qua Iiter oportet &sic de aliis ires, Misis. si indoeta manifestsi est pin tali casu abstinetia a test actu est actus ip perfitie resto est licit'. Piscoesequemia. Et ans notiun est quia teperan