장음표시 사용
181쪽
Secundu3Tercium Concluso responsi
principalissima virtutum εἰ Q, est tota virtus. CConclusio responsiua proprius actus iussicie est tribuere uniculo quod suum est. hatur.nam iusticia est ad tem exteriorem loeunda qua per iusticia utimur di talis res est illius cui debetur secundo proportionε equalitatistergo est a prius act' tu ilicie.Vnde exoscendo proprium actuiniusticie ille qui se habet ad alterum dat sibi quod suum et t. si Adrationes. Ad primam ad autoritatem Augus. bene conceditur:non tamen quantu3ε de p.
prio actu iusticie .sed inquamus alsumit sibi alias virtutes ut amicitia ae pleratem is Ad secundam dicitur eodem modo Φ hoe non est de proprio actu iusticie in iusticia: sed inqu1 tum assumit sibilitas virtutes. si Adterciam ciue est auctoritas Tullii dicitur in nonvoluit in realiter iusticia sit liberalitas sed in secum conuenit in pluribus. Cauantum ad 'mdudubium. Argulturi non. Nam liberalitas e
subuenit alteri de proprio. CSeefido de. fottitudo est perfectior iusticia .igil Consequentia m & aris probas quia dicitur seclido et hi cot5.m cirrus est circa difficiis ergo sequis in to est magis circa difficile tanto est plectioicula tetrabilissimum omnia est mors. COD situm argui : 3 dicit Tullius decim. iumne fructus optim' est ex quo iusticis Mi viti nominat ut ex quo dicto trahitur in intra vit, tutes omnis fluctus iustitie est optim' εc ne eonsequens ipsa est optima. item ides est de intentione philosophi quinto ethicotum ubi dicitur in iusticia est preciatissima omnia virtutum CPro quo notandus est in duplicito possum loqui de iusticia Nam quedam est uniuersalis Alia patriculatis CScdo notana dum est et iusticia subiective est in appetitu tonabili lc3 voluntate:sed alie virtutes sunt iappetim sensitivo prout videri potest in secado ethicorum. Iertio notandum est in tu,sticia qualiter n. capiatur non solum profficit habenti immo alteri etiam. Existis elicitur conclusio responssua. iusticia qualitercim in capiatur est precipua virtus seu principas
Iissima. Probatur.ptimo si sumat, iusticia regali i uniuersali no est dubium is si s tu, stitia particulari in quia e in nobilioti subie. ut puta in appetitu rationabili.secfido glabatur ex parte obiecti quia iusticia ista pficit
habenis ipsam 8c cum hoe alteri: sed alie virututes secundum propriam rationem non pficiunt nisi habentibus ipsas. Modo bonum quem communius tanto melius& ideo dicit philoso 'iniusticia est qua iuste operamur &
volumus Et Ge ad t5nes Adrisman t scri dubii. antecedes Ad probatione dicitur uilicet Doesit verum tamen iusticia plutibus xstat &diel tutu, liberalitatis de otia ratione non est aliquid alteri tribuere de proprio:& hoe quoad actus interiores: ut patet in paupere Iibe. tali CAd secundam negatur antecedens.
Et quando dicitur et, vitreus est citra difficile
secundo ethicorum Re. negatur consequenatia: sed bene sequitur ιν quando vitrus est eis ea difficilius&melius tanto est melior. Mos summa ε citra melius ut patet ex dictis, Tertius ara uantum ad tertium artieulum seu pum iuuitioctum est videndum de quesito principali. notabile. aEt est sciendum et, questio interit Iotur de iusticia sem&iativa punitiva N executiua it. lorum que insunt Sc pertinent in meritis& demetitis videli o quod1 habitu rigoroso quo princeps inclinatur ad puniendum &iudicto dum tui iura sonant. Et sic patet sensus tituliquestionis 2 mare lusio. Ad bonum regimen politie &ciuitatis necessaria est tum,ma.patet quia illud est necessatius ad restimε politicum sine quo habito eo ersatio hominum simul habitantium non est tranquilla :ssita est sine iusticia ut notum est.Et ideo dirit philo lius tritio huius m oportet prin is Pem es Ie potentem non licet, pol pisa sua pottitia toti'multitudinis raredaret ibi dicebaε sed et potens' sua potetig pticularε excedat. Secunda i Sem a cimclusio est ista Ad bonum repimen politicum siue ciuile necessaria est amst citia probatur quia requiritur amicitia prinicipis ad subditos:&subditorum ad pis pEt ergo patet consequentia. Et antecedens prothatur per philosophum quarto huius. ζTercia conclusio Ad bonum tegimen policie siue ciuitatis illa duo requiruntur& iussiciunt scilicet amicitia R iusticia .patet primo de iusticia particulati& secundo de amicitia perc6clusionem precedentes. Ideo dicit philosophus quinto ethicotus Q, legissatores puniunt iniustos ipsos reuocantes ad honum 5e alios tetrahentes a malo. Quarta conclusio.
Si in policia omnes esset amici re de perseuetrantia aliquid constaret non requireretur tu stitia probatur quia omnes esset amici. ξQuinta conclusio si esset in optioire princi cauinta pisciuerecum iusticia sine amicitia uel cum amicitia sine iusticia esset amicitia eligenda patet quia amicitia habet naturam eonseruuate. ISexta conclusio& resp5siva. plicitet loquendo de bono tegimine politi eo tu stiria est amicitie preferenda probatur quia iusticia est ad inferiores ad equales& ad superiores. amicitia vero ad equales. igitur. Terra
182쪽
i virum voluntas humanai in aliquo actu suo potest difficultari e CEt Misi ε ΣMusivel et non.quia si sie sequeret iur* voluntas esset infini revirtutis vel Pipsa postsimpossibilitati. Consequens est falsu plovita*parte.Et patet consequentia. Nam detur unus actustes pectu citius per aduersatio difficultatur .vel et eo intaitos tales potest elice inmite virtutis: vel non potest Ipatre eonsequentia quia tne est communior Et antecedens pro qualibet parte est notum rein amicitia sit solum ad equales patet per philosophum.riis.&sx.ethicorum. CSecundo M. si iusticia no esset prefraeda amicine sequeretur . in talia licitum esset mentiri. n. sequens est filium.quia dicitur tertio ethiconini melius est moria aliquid turpe comitre probatur consequentia quia si querat amicus propter furtum re meruit mori & veniret ad meram meas tunc deberet dicere ui noesset ibi st amicitia essetpreferenda. Item Papatresantiquos&sanctos qui ita fecerunt due i. '
Etsi adducatur auctoritas Tullii in qua ditie en '
ego vos possum hortari ut amicitiam omni,hus rebus humanis anteponatis. Dicitur m Teomparat amicitiam ad Gnia bona eximio radi extrinseca questu bona fortune. CAd Lirationes anteo situm dicitiatu sunt mistaminis. i V ad qualitatem de prima specie esset vetus
motus. Tettio M. Voluntas humana equelibete se habet respectu utrius. oppositorus igitur non potest difficultari. consequentia. nota quia voluntas intrinseceest libera. Quarto nullus actus voluntatis est contra voluntatem s turi Patet consequentia. quia secundum Anselmum de libero arbitrio. nuhil est petiale vel tristatam inrati nisi illud quod est eonna voluntatem. Fiantecede seret per Anselmum in libro de conceptu vie ginali capitulo quarto ubi expresse hoc iticoppositum arguitur.nam voluntas humana dissicultatur circa suspensionem actus est ea delectabile ergo etiam disticultatur circa obsectum tristabile. Patet consequentia a si mili.Antecedens patet per experientiam. CSecundo M. Nam secundum procestam philosophi secundo ethicorum. difficiis mus est inuenite medium in ossi inter duas malicias &sum duo modi quibus continit et raret& tamen hoc fit per voluntatem.
Tettio sic si homo potest lacere duo bona
quorum unum est alio maius si laciatminus num&dimittat maius honum precipiet voluntatem mirabilitet difficultati tur Inquestione erunt duo articuli. Inptimo vide hstut si homo tena facete duo bona quotu umest maiusatio dimittendo maius& hi'eiendo minus si faciat vitiose In secundo vi
debimi de quesito principali. Quantus ad primum atticulum. Arguit non quia talis faciens minus hensi agitcsiclebitis circunstitiis: ergo virtuose orat cξna
183쪽
tur cus bona uuentione vi patet re ad bi linem intenditret minus bonum non considerando Niust non ageret vitiose sed vitiuose. CSec udo sie Hore nin faciendo imi' bonu redimittendo minus peccat:ergo Piscedens probatur. in casu quo homovideret alique inecessitate extrema sic Φ minet et nisi subuenitet ei: di tune vadat vi demtione iei ublice tune faciet maius honum di in peccabit quia fit homicida. Tertio sic.ille qui siese ham facit sic ς, si oppositu faceret ipe pec
rum ' positu faciat ipse peccat.COpposiva P via
tionem post opposiiu.quia si ae duobus ni lismaius malum est fugiendu ita elia in rposito de duobus bonis maius bonus e elige . hurri arComlusiores sim:pones duo bona quotlimsi est alio maius si faciat minus dimet, do maius talisvirtuose agit trasu aliquo.Ptobatur conclusio per tone facta C Et cchimal cuia num esset licitus comedere vel bibere.
nus bonus Tame si oppositu faciat no peccat Et sic patet ut tales rationes non concludunt cQuantum adsecundum atticulum sit. Plinia conclusio habitus difficultantvolunta tatem in eliciendo actus contrarios actibus illorum habituum Plobatur quia habitus rem. perantie difficultant voluntatem ad faciem dum actum intemperantie sicut patet de ha bitu liberalitatis&e.Et aliter inobatur ratione:quia habitusoppositi facilitam voluntatε ad laciendsi ergo alii eis oppositi difficultant eam. Patet consequentia quia oppositorum opposite sunt operationes:& antecedens probatur quia habitus reddunt voluntatem ita
promptamis sine difficultate re rebellione elicit actus delectabiliter reprompte. WSecunda conclusio est ista. passiones distis Secunda cultantvolimratem ad faciendu3 a sum conciuuositos & contrarios actibus ad quas ille passiones inclinant.Et ob hoc dicit philosophua P . Iuvenem sie vel sedissere assuesci se dido es thicorum EEx isto sequitur concluso res rς P nu.
riti. 5 esset licitus comedere vel bibere. honsiua in nullo modo potest voluntas liu consecuma est falsum. Et probavit conse mana impossibilitati& violentati.Nt3 quia ou ita uia comedere est bonum ut si fiat O oppositum implicat eo oe voluntas fieti debet &ifi orare e maius bonus. Modo est liuta predituon stantibus venis scit homo potest lacere successive disi sic humana potest difficultari in suis acti x ret . betes dimi uete comedete di debe CAd lationes Ad prima negatur consequε udreuis
iniri Med est falsu.P3 quia statis mci tia proritaq; parte. Ad prebationem cum UM . arse fido sic si sic sequeretu=lionio est ut indetur unus&e. Dicitur Φ infinitos
a zia. iii actu, psit elicere sumendo infinitos sinc atheo
tam im Traue come sinu.pis coleque goreumatice licet non cariendo infinit raris otii a lius est totorpe vite iuerpter de thegoreumathice gAd secundam cum dium iustete vivere Q per unu diem aut iere. citur voluntas &c. VA riritia hoeat umit. talis n6 facit hoc Adprobationem.quia non est resis entia. Di
nisi in precognitum vel preconsideratum. mnia simul applicari:quia voluntaSNCH
nisi in precob tum vel preconsideratum.&idicitur in quantum est ex parte volctat stion esset milibilest in instanti mutaretur.A R
cuia ut o bonu maius est tanto eius calentia e tot sed sic est v, maius 3 melius minori igitui . minor patet per expetientia .cTercio sic.ille operasvitiose a petueto ut debitum di iustum ordies:sed talis qui sievitiose agit est huiusmodi. quia secundum tectum ordinem maius bonum semp debet minoti hono preferri&ideo honum commune
dupliciter re .vno modo ex precepto die obli Pu ς - η' inin dies. Et isto modo dicit et ille qui vult facete duo
bona quorum unum est maius alio non teneatur maius bonum facete Alio modo de eon, multate quadam & electione:& ex super ar, instatione ut h5M tenetur comedete eam
dissilibathre isto modo conceditur sv homo.
bationem secundam. quia voluntas est indi, uisibilis. e ceditur:sed quo ad actus non endi uisibilisex sue sed bene intensue& noenon est inconueniens Φ indivisibile extenti, uesit diuisibile intensiue si Adteteiam quia sequeretur ad primam species mediatis & non de motibus per modum leoquele. CAd terciam princi lemtur volutas humana eque libete se habe e. meditiar: d hoe non est equemue ΕΑΔ attam adicitur. nullius actus volu ec&ra volsitates negatur illausi non necessitat
Ralla post oppositum est pro diciis.
184쪽
da tematut scissua. Arguit. . ad recte pri cindu illa et ii ha,
bet differetia respectu boni vel mali h repitis sestia ipticipare ε huiusm5i ergo non reas rituraeona est nota ea tale non debet pi haberi ad operandu bene a male vel ec5ita igitur minor phal G .ga scistia Omesi i malo homine & i hoibus simplicitet viciosis. Secundo
sie ad rem pricipada G requiritui illud Φ si
habet t5nε boni nee teddit babentem bonus inEtia; huiusm5i ergo non requiritui in orate. maior.m ex terminis di minorrbaturnase phum se do ethicolumitellem mptet Θεtia fi diritui bom si vet'. oetuo sie ad rectepticipadu sola libertas volsitatis tegri ergo no reqtitur talis habit' supadditus citrati psconasa si sic Dustra haberet talis habit' afis m nam volutas sit libera p5t elices actum rectum re dimittere puellam &vicios mestrescripto quocum habitu Iclinante volarat ε. gQuarto dilectioia actuu huma mili & vite humane si requirit aliqs habitus Imo sola naturali sidustriai .eona est nota. D rasm prio quia videmus aliquos iuuenes ne idustrie qui diti It vita sine extrinsem mutorio.Et Et in per phsim sexto ethsemum dicere nichilomin' vidEtur simul mores exi, stete e5festim a natiuitate. Eo situm est de Isitione mi in isto sexto capitudo Et asseratione ad recte pricipadu requiritui tegula
directiva pricipis in actu pricipassi 8c tartem Ia est scietia igi maior ps quia de facili opter
passione pricipas mutaret.& minor nota ε qa Lletia Eliabit' dilectimitellex.In Oestionemaiduo articuli. In pilo videbis de qssis. Insedo videbis uti si ad tectitudines honoruma 5 8c ad directione vite reata vittutes cum
prudelia. I Quatuadi, atticulo. Notada est pila st scietia put adpposit 5 sufficit eam. tui dupu.--5xpti eo quoda habitu spe
tu vero &necessatio ac*lioex euldAsotibus siuerat habstus sit practicus siue speculatiuus Et isto m5 si distingui&6ttaaria prudentiam
itellectuales & motales ga lilius stellectualeshri stam re malicia morali seu culpa si habit' morales boninsia. Alio m5 digessit m habit'
intellectuales petitii sit intellem vi sie R diri sui sed morales perficium appetitum siue appetiuia panem. Tettio notandum est 1 Ternum illibet voles dirigere ordinata aliqui finem uolariis
indiget aliquo h im dilectivo quo disti νε inordinadotalia Isun ειε. gQuarto notadsi Eruartum est in scdm diuersitaia politianis varias habi. tusdirectivi talisi pol ain I suos fines siue ta. li, habit' sit bon' simplicitet siue apparent et apparet pilo de regali polliciaeta alius habit ibi tegi additi da ipsa i suo OE&Molpo is iliciatia reci&sie de aliis, Quito di indu plex ε disterentiali et ariεα prudelia, Prima o te is
dissetetia est exple obiectomqaatsε circa fis dilatur ar
ttaniit in materissextrinseca sed maneti agen bula.
et talis habitusestianus hasimi ea quo ad x
usum unde habitus qui dicit ut ars fabrilis est honus euilibet ga Uciens intelle . sed non est bo te quoad vium. quia phoe inpetiretur a masori bono.Ex isto sequitur correla. rseolicosesentia speculatio esset bona simpliciter inpolicia.ia non esset sibi hora sinis eliciter quoad usum inordine ad polietica hasam impediretur. ISeptimonotandu est quod principem recte diriise suam policias non est aliud quam policiam ordinate in suus promium finem siue talis sit bonus simplici, opem
tet siue non. Vnde tirannus ordinando tiran. recte hirsdem in suum finem bene diesint dirigere sua sere polici tiramidem. tinui conclusio ad recteptis.cipandum non reqvstitui scientia in ptinctis .ie&hoesumendo scientiam proprii ita eris e nisi haminam habitus speculatiuus non est agis. uus nem factivus ergo patet c5semcisa quia tali habitu non indiget in regendo suam policiam asis notum est. Secunda conclusio su si uia mendo scientiam large.scilicet secto modo renuusi ad recteprincipandum in policia requiritur iprincipante scientia patet satis ex notabilibri Nam honus principans debet ordinare poli. iam suam in finem in quem debet ordinati scindigethabitu quodam directivo εἰ talis habitus non ea speculatiuus ut dictum est in ptiam ustone&non est etiam factivus ergo ea prudentia &ste capitur hic taenis aut se extendit ad prudentiam. Esed dubitaturcirca Didium hoc quia si sic esset sequeretur quod nullutin
185쪽
elns debite seu tecte et Icipaternia essetvit,
tuosus placte.mMε falsa vinde tiano ordinante litanldῆ i suu sine & sse ille litanus dire, πι, inii, νςt principari Sc eona nisui festa ε de dupliciter' δ' is taedam E qa dupliciter rapti ut capitur prudEtia .mombepfecta prudelia sciliceta, prudentia. habitii prudeualidi simpliciter Assedi qdptud etia eannexa alii a virtuti M. di sie dicti ut et, ne possibile qui prIceps isto' sitvirtuos alio mo raptis prudelia sed3qdqdrastutia 6 de habitus directiu' quo dirigitur aliquid i suus sine & sse tequitit seu a illo modo de fi opsis rati vi motus habis prudelia. Et sic ps quid sit dliada ad instatia.Unde dicitur in non rei quiritui prudelia oprie dicta sed large raptaqu1 no ops esse virtute. Musitum ad secun, Dubium' dum articula vidεd5ε primo utrum ad tecti mimuin tud in actust lisianora & ad directionem vite
notavisti humane requiturat virtutes morales 3ptu,
qud dis c3 dentia. Et missast qd licet rita missi capiatur Puur vix s cita scilicet y ala talis hie capitu vita sella scilicet O vitali operat soner entem 'cundus ab aIa.CMAEdonorandines qavita sierapta est duplex quedam ε speculati seu eon' templatiua .aliaestrita activa ocli declarae quia uniuscuius* vita est illud quo maximedalectaturi&querit 6 hqui sunt quiniam. ne Itendunt deo re tales habent vitam e5templatiua .alii sunt qui maxime intendunt & etiam delectantur in operibus exterioribus d se eundum istos duos fines circa honi Iessumsiastidit uin turille due vite Modo questio itelligit denotabile a specialiter. Crertio notandum miserat .s quod inter vitam activam εἰ contemplativasta activac iunt multe different te. Prima nam obiectumvir. cotem eo templative est pria dentia de veritas q
ubi stet deus est Sobiectum active est exuuisere opν
ii, , Secunda differentia quia in vita contemplatiua homo est sibi ipsi per se sufficietis. sed invita activa non.Tertia differentia est quia vita contemplativa propter se querit ut vita autes acti non. sed propter contemplativamqueritur.Quarta differentia est quia vita contemplativa est minis directiva actuum nactiva gQuinta differentia est quia vita contempla uua est secundum illud quod est magis*pti,um homini scilicetper vires intellectuales. rita autem activa est circa vires inferiores iquihus conuenit cum brutis. Sexta differentia est quia invitaret emplatiua est multo maior delectatio qua i activa septima quia vita c&iislativa est circa diuina.activa vero citra humana. Ex quo sequitur quod vita contempla Guartum timest multo excellentior quasactiva. Quarto notandum est quod ad vitam eontemplanuam tria requiraturris morequitum virtutes morales ranu dispositiue ad ritam comι
templantivam vinde virtutes morales hiscidimuruere S te uere passiones de impe qui frequenter nocent ad viram eontemplastiuam ducendam. Secundo requiritur constemplatio actuum diuitiomui quatinus per illos deueniamus ad veritatem. Tettio res quiritur contemplatio diuine voluntatis. gQuinto notandum est quod actus hv. Musis mani sunt duplices.nam quida sunt boni degenere non tamen metit si ut si aliquis subb G α'
ueniat pauperi amseo. alii sumboni & eum hoc meritoris. CSexto notandum est et ad directionemvite humanet nitum it duo is S in adlicet rectus appetitus de fine & in rectomo. V doapppetatur. Secundo requiritur vera aetem dite mouitellectus scilicet quod litigat crurumirquod est faciendum. CSeptimo notandum dioeptu 3
est in differentia est inter prudentiam exrea mi sparte re alias virtutes tales ex alia parton pm Misci predentia est habitus intellectivus quo scitur quid sit agendum. Sed habitus moralia est habitus executiuus illius quod est ordina tum & sententiarum S determinatum per i tellectum una cum madentia. Ex isto patet minium quod prudent sa in tes pectu mediorum ordi muria. natorum in finem.sedestrus moralis est res
ctu finis. Seclido sequitur quod prudentis est zeladum
vitrus intellectualis proprie re intus moralis non. Tertio sequiturquod prudentia trabs di Teriunmtigere intellectum:sed virtus moralis appetis tum seu voluntatem. Quarto sequitur quod isto modo prudentia non est aliis virtutibrannexa:immo nulli virtutu morali in casu quom lotasse difformaret sudicio intellectus ira Ouaheretur ad iudicium sensus tamen prudentia aliter capitur scilicet pro habitu itellectivili directivo agibilium humanorum 6 execustiuo illius quia demonstratus est per ratiora et intellectum Risto modo est armexa allime tutibus moralibus. Prima conclusio ad habsutrum esse riu moraliter requiritur adeptio et ala ες. finis possibilis intenti seu boni operati. probatur quia nisi sic sequeretur Φ talis habitus es, setnobis malus consequens est falsum re pals consequentia quia si per talem habitus a istitus appeteret finem Aramen finis non esset nobis possibilia tune illa adeptio plus nobis noceret a valeret. Correlati e sequitur . in homine non est habitus bonus moraliter inest. natis ipsum ad perpetuationem ipsius re in i. diuiduo patet quia uon est possibilis.EMAE, Se Mada concluta adeptio finis optati debet ta x xii
per medium bonum honesta & licita. Primo paret sie quia alias talis vita non esset bona. . sicundo quia non sunt facienda malari uide uri
186쪽
eueniant bona.CTertiam lusio e sta: addite mem vite humane requiritur quod dispositio mediorum ordinatorum in finem sit citcsistationata&discleta&bo .m quia si haberet finem bonum & habraci medium a casu&nsia sua prii dentia non propter hoc
Muarta vita sua esset bona. EQuarta conclusio addirectionem rite humane requiritur prudentia patet quia prudentia dat nobis omnia media quibus pollumus contra predicta remediare Item ad directionem rite humane requiritur regula directiva ergo.&c.patet consequentia
quia talis regula in prudentia S ans eii noturavinia, si uita Gelusio:ad directionem vite humane non sufficit prudentia primo modo capiendo prudentiam scilicetpro habitu itellectualidisceretuo bonorum patet quia in tali habitu hene staret vicisi quia re hoc requiritur appestitus tectus dirim act' suos latis humanos secundum illam regulam que est prudentia
CSextaeonclusio:ad directionemvite humane Ac rectitudinem actuum humanorum te.
ruitutur & sufficiunt virtutes morales re plusentia &sntelligitur de tectitudine vite hus mane ae etias de directione vite humane quatum est possibile homini ex puris naturali shus 5c sine influentia dei speciali 8c miraculosa. Ista conclusio patet ex dictis nam dicebat tui prius quod duo sufficiebant ad directio rite humane scilicet que pri'dicta sunt 3c hoerid renes de isto. CAdtationes. Ad primam εἰ secumdam que arguunt eonsimiliter dicitur quod ipse bene arguunt de scientia speculativa sedeonclusio itelligitur de scientia moraliam siue plintea scilicet de habitu prudentiali di rectivo actuu3 humanorum. si Ad tertia conceditur quod voluntas humana est libeta notamen est in sua libertate elicere actum bona moraliter vel meritorium ut sic quia requirilini tellectu prudentia quia intellectus est sepe sedueibilis quia aliquando sub masoti male subsumit de sic indebite infert conclusionem. Sub hae enim malore omne bonum est facie dum male subsumit furari pro dando pauperibus est bonum ergo latari est faciendus . negetur consequetia quia est deceptio 1 mlate.
Q Ad quatiam quando dicitur quod ad te principandum sufficit sola idustita: dicit ut in
non unde licet gliquis ex naturali iclinatione inclinet ut ad confestimvolendum secundum rectam rationem tamen potest impediti petappetitum continue aduersantem rationi R5
a Veni tritio Vtrum agricultura sit
h&naturalis. Et arguitur *n5gasisse sequerelis omnes homines
haberent naturalem inclinatione ad agriculturam. Mestra reparet cosequentia quia
sittulit et latinati adagriculturam cons est finiquia diuersis regioni branicultura diuersimode exercetur & m con a P nidificare omni auibus Gumstre similitet facere tesa araneis ossius. sertio sie seqretur et h5 non esset
animal sociale seu c5icabilem e fini exprimo huius ubi dicit aristoteles qd h5 e naturas liter animal sociale 8c coicabile de patet conavi amitus agriculture exigit stagricolelia,
bitet in agris re incipis C Opposita est in in odipost
retione phi in isto serio. Vnde inter ess demo iumcraticas multitudines agricultura est meliotimmo optia.Ei pt sic argui t5e mltitudo agri inire e P ciuitatis.semus ea natura frit ut p3conasia si tome naturale ergo &qugibet pars.Similiter 8c aiis probatur pro prima patre ex isto sexto Et mior patet primo huius Oh5 Q esset animal ciuile naturaliter. In quesstione erunt duo articuli. In primo videbitur de quesito. In secundo mouebuntur dubia.
gQuanta ad primu articulo. Primo notadu est O aliquid ruitur a natura triplicitet. Priuinos meiatiue&c6pletiue&pfectivesicutssit notabitri
citur Φ panis est a natura. Tertio m5 copletive a natura &ab arte liciatiue.sicut Mada que seminatur.CSeclido notand5 est quod tituli Secundus questionis duplicitet intelligitur Vnomno quod agricultura i sit homini a natura i si liciatiue u completive. Alio m5 ilicia liue tantum. ettio notadu est O adhue agriculturam Tertium inesse homini a natura duplicitet intelisgitur. Uno mou insit homini & hoc ex parte anime seu forme.sicut risibile in est homini. Seredo
ex pte natureqest materia. Quarto notan Quartumen E qd aviculista inesse homni ex parte materieitellicitur duplicitet.vno m6 in insit materie abs ure c5siderate.secundo modo Misit materiesse complexionate vel disposite. Quinto notandiles qd licet c6plexio vidispositio naturalis fi necinit et intellectum vel voluntatem is frequeret c5plexio ur dispost , tio naturalis latinatimellectum vel voluntat εad colin adu se multis iudiciis.Et ideo dicit fis*natura posuit differentiam inter dfimet semu&ideo dicit phea pila hui'u, illi qui ne nutriti sui in iuuentute sunt magis substites&igeiosiores. Prima reclusio.Agria, ituransi inest i naturaliter sieWisit hol ana in tura talesciati . si completiue quia si sie esset
187쪽
seq ei mali belli5 haberet ad ea naturalem
inclinatione coiis e fim ut notum est re conte, Secunda quetia nota est de se. CSecunda conclusio arie ultura non in est homini a natuta sera int hol ex parte forme. Obatur quia cum torsma sit eiusdem rationis essentialis in omniis holb'oes essetialiter iclinaretur ad agriculiu retici ram quod est falsum. Tertia conclusio agri cultura non inest homini a materia absolute considerata patet quia materia absolute eost Huaria derata est eiusdε rationis in omnibus hominib'.&c. Cauarta iactusto agricultura iesi homini anatura inchoauue seu iniciat tutare hoe ex partemat et te sic vel sic coplexionate. pat
coclusio qa aliq sunt sic dispositi vel ad membra prosla vel ad mEbra trigida ,non postulministrate itellectui 8c tales n6 pnthii meter uidete secudu qd e ras si ldi α tales at apti ad grossa opera. Et ob hoc dicit plius pitoliuius qd nobilest ille qui pi mete rui derecthahet membra tema adlabotadum. Et opposit si dicit plius de tuo. Et quia c5plexio mutata vatiat iudiciu itellectus io discdo demi,
Secunduo ma qa molles carne apios mente dicimus. Eturriculus. hoc de primo articulo. ua: si ad secudum rimum: atticula Est pila dubitatio.Vtilita sit natura Dubium litet socialis seu ciuilis. Arguitur Φno quia si x ii tir, sie sequetet ut qd viticot latiui ex heremite et qui vitam solitariam elegessit agetit edit natura .cons est filium quia si sic peccaret pocona ila elegerunt multi sancti vitia solitariam In oppon et fugerunt acosattio. Coppositum arguis 'divum pti Doliui scilicet quod homo est alatnatu. notabile. raliter ciuile domesticu Scoicabile. Plo intelaliquia vi lectu est notadu qd ali ad dr dupliciter natu
citur natu tale.vno modo ga covenit oi homini i separara ς dupyx biliter ilitercis etiam disposito ut holities i : risibile.Seclido gaceuenit alicui se non omni ridi sed soli hos bii disposito de ordinato scdmexiget ianεotbato nec eleuato sup comunem
'apim eutili holm. CSit ergo prima conclusio sit,
v f ς' inendo naturale primo modo.homo non est
naturaliter ciuilis seu coicabilis pals quia aliqui eligunt vitam solitariam video serviant. Gςς eSecunda conclusio sumendo naturale secudo modo homo est naturaliter socialis seu c5 municabilis. probatur quia esse sociale conuetiit omni homini non orbato Ec illam propositionem sic intelligit philosophus primo nu Seesidum ius. Dubitatur secundo Vtrum nomo pos, Dubium set licite vita solitariam eligere seu acceptare Minuitar. arguitur quod non.nam homo solitati' est
pessimo omnium animali si ergo D consequεα tia & afis probatur per phum pilo hui' dicen In oppos M. quod homo solitarius est inciuilisti pessi, tum n uanimalio. Oppositum patet quia alias sancti viri & contemplati ut euassent I via moris istam vitam eligendo coiis est talam ergo Pro intellectu hui' dubitationis notada eqd vismum homo potest dici tripliciter solii allus scilicet notabila a Patria&a natura ab electione&cosuetudie do dicitur A patria quia patria e sie male disposita quoad primas ilitates scilicet quoad eali ditarem et moditatem sic quod aliquando viti de illa attia nolunt ibi habitare patet satis de illis ilabit alppe tropicum cancri&tales non deshemvituperari.Secundo modo anatura quia licet habitant i hona regione tamen per suas dispositionem naturaliter malam recomples xionem insequuntur vitas solitatiam quia tapossunteus aliis comis uere.Tertio ex electione vel consuetudine quia licet habeam bona rmulam & animam bene habituatam &ma. tersam bene complexionata tamen proptet certas eausas et ni vivere solitarie. CSecsi Secundo.
do notandum est quod aliqui possum eligere uiuete solitarie propter duas causas una in ut liberius propter hoc ec melius vite coninplastiue post sit vacare & intendete di soli deo sera ultriatio modo propter aliam causam ut proptet leprositatem vel aliam causam in ' Tertium. tio notandum est quod aliquis potist duplici Quis oritet eligere vitam contemptatium. vnomos plicuerelis
doma est abstractus sic quod nullo modo in ali vitam diget vestimentis nec victu humano quibus homines communiter indigem ut dicit salua. tor de iotiatine non manducans nem hibens Secundo quia indiget omnibus illis quibus indigent communes homines no vult tamen aliquid facere nisi contemplari seu speculari. IPrima conclusio loquendo devita solitaria 'nisuri a secundum quam vivunt contemplatius ita ab Quum stracti quod non indigenteibis nec vestimens eis communibus quibus indigem alii homisnes ilia vita est licita patet conclusio demtus sanctis qui talem vitam elegerunt & tales limminea sum domini&hetoici. EMcunda conclusio tales viri contemplativiseeundum in. m lem vitam solitat iam non debent ita esse solutarii quinquandoq; habeam inmunicare cusaliis.patet quia isti solummodosibiipsis prooficerent:aliis aute non proficerent. CTertia conclusio probabilis.vita solitaria lacnda qua vivunt viri sancti & eontemplativi nolentes
aliud lacere q deo seruite indigentea cur aliis cibi, re vestimentis quibus alii homines imugent estpericulosa nee est in poliet a bona admittenda εc suscipienda. patet quia tales qua
do* cadunt in magna vicia vel contra ciuita, tem vel contra alia. item vita contemplativa in ramunib'hoibus no de t esse finistra aettu :8c sic Italoit philosophus O homine.
188쪽
solitarie viventes aut sunt dii aut bessie. Item homo Eula sine lege est pessimum animaliu TAd rationes. Ad primam dicitur quod vestum est si esset a natura primo modo. scilicet iniciatiue vel impletiue & ita dieiε ad secundam rationem. CAd tertiam di qd illa bene arguti dehomine n5 eleuatos no orbato iuxta tertiam confusionem primi dubii secundi
articuli. EQUESTIO QUARTA. GVeritur quδxto . Utrum eutrapeti
sint inciuitate bene ordinata pmit, di tendi .Etlanteutrapeti homines et bene se habent circa ludum quando oportet et quomodo oportet&cum aliis circunstan uis . Arguinar primo quod non quia emtrapeti ducimi vitam ociosam ergo non sunt permittendi . consequentia est nota ε antecedens est philosophi vario ethicorus dicen, tis quod circa ludos est tempus otiosum. Mundo sie illi non sunt premittendi in ciuitate bene tecta qui intem erati & delusores sunt sed eutrapeti sunt huiusmodi igitur non sunt permittendi consequentia nota es de se Et antecedens patet st se tune irentur diis sensiones in ciuitate bene tecta quod non des heret fieri.Sed minor patet quia dicit philossophus septimo ethicorum quod ludu, ε oin intemperati di mobilia &delusores. I Tettio sie illi non sunt permittendi in ciuitate bene
recta qui non exercem opus virtuosum uro ordinatum ad virtutemineutrapeli sum nuiusmodi ergo non sunt pet uendi in politia eiultate bene recta patet maior quia quicquid est in ciuitate bene tecta debet esse vir. tuosum vel bene ordinatum ad virtutem minor patet quia dicit philosophus quod ars et virtus sunteitcadiis de modo n5 in dissimitas in ludo.minor patet quoniam ludunt pueri&bruta. gQuartis siciequeretur quod rastione fortiorestriones essent permittendi in ciuitate bene recta. consequens est fusum Psecundus quod dicitur quicquid datur Uri nibua illi qui dant peccant. Et probatur conssequentia quia si eutrapeti essent permittendi
et alme esset eo quod essent lusores &se tenerenteirea ludos modo inriones sunt maris lusores ergo eutrapeti non sunt permitte di in policia. Coppositum arguitur eutrapeti sunt virtuosi ergo sunt permittendi in poli,esa hene recta consequentia tenet ex eo quod vitruoni ciuitate bene tecta sunt permittEdi. Et antecedens patet pophilosophum quars to ethicorum dicentem quod eutrapelia ε viti' moralis. Cosimilitet pilla q tractas i isto sexto rapitulo tertio perque haberiit in in poli, Obem recta aliis habent naturam ciuisite orate & tales sunt euita is,In questi erdiduo articuis. In primo erunt notabilia. In secti eo conclusiones. CQuantum ad primn arti. 'diritarat, culum.Primo notandum est quodqg pactus luxit .
humanitaliter se habent quod cum ipsis con .iadi
tingitviciose agere seu excedere & tune indigeremus virtute morali gente nos ad eliugendum medium inter extrema viciosa. Ista
luppositio est philosophi secundo ei hicotus usi di siquod virtus consistit in medio Cotte misiqna.
latse sequitur quod non indigemus citca a honos secundum se ut sie virtute morali.quia non contingitviciose agere seu desicere.Secudo sesitur in illa consequentia non valet circa tales am eontingitdeficere viciose re excede, re ergo circa tales actus est date medium vir tuosum apparet quia circa furtum contingit deficerere excedere viciose & tamen ibi no edate medium virtuosum eo in furtum est de
se malum.Tertio sequitur probabiliter qd rupositum satelligitur de actibus humanis qui possum bene fieri&malefieri. Secundo no Secundo tandum est quod duplices sunt viti heroici sti not.b iis licetviti diuini&contemplati ut qui se dede tum simplicitet diuinis Alii sunt viri e muni P cabiles seu etiam ciuiles.Ista distinctio habe.tur ex primo huius modo dico P questio quelit re satelligitur de vitis ciuilibus S commu4nlcabilibus &non deheroicis primo modo. et notandum est quod ludus fit quat, Tertium
tuor modia.vno modo gratia ludi solum iesio modo proptet luctum seu concupiscentias lucri.tertio modo potest fieri propter recreationem humanam.quatis propter remotionem impedimentorum nature humane nam qfimper longam exercitationε vires inretiores sol
debilitate sie quod non possunt intellectui seruire.&rum requiritur ludus. Quarto nota eum est quod circa ludos humanos triplices circalueos reperiuntur habitus scilicet homolochia agre triplices
chia Seutrapellare secundum hoe homines sunt hi mose habent tripliciter circa ludosvnde dicuntur ialiqui viti homolochi aliqui eutrapeti&aliqanechei.Vnde homolochus est illequii illis benim oludisviciose excedit soaliter ludendo solas quid bonis indictis Q in factssa oportet.Sed egrestis vel im usagricheus e ille si est ita durus qui pet nullum Iudum potest recreari ad usum Sed eutrape, Quid eos lus est ille qui lacta sua eonuertit i optimu fine x venia
et ad sensum optimum quando oportet Rubi Ae et '. oportet S sic de aliis circunflantiis & dicii ut ab eu quod est bonum&trapelio quod est c5uerso quia talis conuertit omnia dicta sua scfacta in optimum finem &vium. Quintini notandum est in liret quilibet actus secum ς tabilis.
dum se te secundum substantiam suam consi
189쪽
a rasa eueniunt solet petere ab astrologis sciosi, situ licet rimm ver erit pluuinosus aut . alitio e bu quo notandum est in aliquid duplielmela, plicie ana iugi a natura.CUnom5 quia totaliter solas tura futu* iniciatiue a copletiue &istonit, donuit' co, filiai ut de illo quod est a natura. Seso mo no completiue imo est a nobis quodamo operabile:&ordinabile:inopatione nomai&deus' lo possumus eonsiliari. verbi gratia quia possumus c5siliari euca talia scilieet talitet vi taliter fierives ordinare ma opera.&do dicitur. Pnunil de illo quod euenit arata vela fortu. na est consiliu .ptu quia illud de quo consiliuest debet essepreuisum .s pertio arguis costra illa tetelam partem:quia sepe noscosilias mut de operabilib' per amicos nostios re pa
notabile cino quo notando est . secundum Φ dicit
Arisptio emicoHillud quod per arate nostriis fidi quod1 modo per nos sit: quia amico,
tu ira est velle re noli λ& per hoc po solutio. Quarto arguit cotra illam pum dubii: qa
omne consilius est questio: modo questio est dubitabilis ergo omne eonsilius est dubiu. si, militer nullus conmal de aliquo sibi retio urnoto. gQuinto arguitur contra illuditis mastrum:quia postri conmisi debet eta dubius: ergo debet esse aliqua dissicinas ESexto c5etali arguitur quod di quintus armet fine' quia num quis de finem lial.diceres ibi PQ de fine se de ordiatis ad fin3. ICotta hoc arguit.quia consiliamiude felicitateque est finis omni lia si lilianossim mi sprio ethimpli γε eom.Rndet de aliquo petesse consili sidui ea es con plicuer. Vnomota principium etaliatiue
mimi inquisitionis:&sse de me est eonsilium Alio M tanu deuio quod per resiliatiua inqininisau. moM.qrie disic de fine nil est eonsili&Eior uiuo patet quid sit consiliabile. gQuantus ad
rimabile secundum articulum.Notandum est inoblio
Quid obli gatinia est communitas vel multitudo I quas r hia pauci sunt diuites: tamen Opter excesssi sua tum diuiciarum principillo. vel versus obli. garchia est principatus paucorum diuitsi εἰ in Secundo Propter excessu suaru diuitiarum principant notabile. CSecsido notata est quod sicut habeεquat
quatruor to huius quattuor sui speciesobligarchie. prio ma est principatus in quo pilaimia pauci divi a ridie uites seeundum ries.secismi principatus in quo pauci sunt diuites in quibus tam masgni si Irami principantur non sectasi leges fietamen in principis sunt eligibiles. rema spe
cies e sn quo pauciores&ditioresu primipticipant secundum lege & mincipatus G sunt
eligibiles.quarta si es eaque est pessima in qua paucissimi appin excellentissimas eos tum divitias principant n6 scdm leges & filii
eorum succedunt patriis in pticipatu: R ista species vertitur in tirannide oratio notant Tereianoeaeu, γε alicui pollicie ee bonum duplici, rabile. ter itelligit. Uno m5 q, talis finis sit hon' pliciter stest iudices avirtuoso G ia'. Alio modo secunda quid licet non sit bonus: ta ea bonus scilicet sese exigentia3 principat stili in tali polim αε siam puerei pollici avr itentionem eoili ac sie dicit phus finis litanidis in bonus quia ordinata in illum fines ssit bona. CPrima edeso.princeps i obligarinia . sinu ea siue loquas demia sive detereia siue dequar ciussota specie obligarchie simpliciter non ordinat suum eonsilia i honsi obligatchie simplicitermo r5es an opposito rua ille finis no e bonus simpliciter. PMdaeonesb.De obligarchiaq Semida est pria species princeps in oblgatchias unco concilii misi ordinat in bono obligarchidim quia priscipatur secundu leges ae pilaei pare illi sui eligibiles in principatib*nb'.Et hoe patet petr es post oppossis & sie finis iste dicinit botrius ut sic quia est principatus sem si leges.
veris sexto. usi electae planaru3 N edita iusticia distributinast rctiis
Argussu M.qade' est acceptator rusuum data: igi f. me5m. Et asis est Ma. vicesimo quinto escentis erunt duo i loco uno vn' assumet:& aliua relinquet. ISMedo M.si sie est sequeres in minus dignus nnm esset assume. dus in dimitate di o melior setas e falsus ut tu est:quia Q semper melior ε assumendusis utilior Ire patet eous quia in tali casu eelectio de meliori & G distribuit unicium secundum V meruit &stas metita sua. Io tio M.si sic esset sequeret in prelati ecclesia suci in Omotionibus aliquorsi erearet. cdmε falso N ps Gna ua quotidie plati cima mouerat amicos 5 alios:&n5equaliter dist uot di gnis. Quarto sie.si sic sequeret si ho peccaret pierendo aliis in honories suos pentes seines a prudentes.c5ns e fim& pari corra.qa in talibus honoribus i dedis est ps 5ara acceputatio. Multo M. sistes refoesito datet fi lio suo caonicatu dilredo plana digniore quoad hirus itellectuales peccari e5ns e fini & ps cona deis. Sexto sic re maε casus ineptis litat solamus bii si vacfis c5ferte& tenε sibi duo quorum mussit indigniis alter si dignus tali beneflato S est inimicus eius & nepos suus semper sibi semiuit seu obediuitsi ergo ipse dat nepoti beneficium: ipse dat piisi.
190쪽
a casu eueniunt soletpetere ab intologis sei. - tu erit pluuinosus auto. Clyto audoilou quo notandum est in aliquid duplicitet E fmpticis ana naue a natura.Cunomo quia totalitet foras Mira futu* iniciatiue a copletiue x isto modo mill ' eo, . siliatur Misso quod est a natura. Seso Gcompletiue imo est a nobis quota mo opera hile:& ordinabile:ui opitione nostissi& de ius' lo possumus eonsiliari. verbi gratia qua possumus cosiliari circa talia scilieet talitet ur taliter fietives ordinare ma opercurido dicituri P nunil de illo quod euenit a casu vela fortuna est consilius pio quia illud de quo consiliuest debet esse previsum. ertio arguis coonta illa terelam patrem:quia sepe noscosilia, inui de operabilies per amicos nostros re pa
notabile sirio quo notanta est in secundum P dicit
Aiscptio emicoHillud quod per amicos nostros fit: quodsi modo per nos fit: quia amicos
tu ira est velle re nolle.& per hoc pu solutio. Eduarto arguit Gua illam pum dubii: qa
omne consilius est questio: modo questio est dubitabilis ergo omne consilius est dubiu. si, militetnullus consilia de aliquo sibi certo urnoto. gQuinto arguitur contra illudues magnum:quia postsi conmisi debet esse dubius: ergo des et esse aliqua dissicultas ESexto c5 trahoea itur quod drquesitu3pplet fine' quia nunu quis de fine consilia .diceres ibi PQ define se de diatis ad finRECotta hoc arguit.qula consiliamur de felicitate que estiti omnia activuhlia Hut pat3prio emimpla γε eotu. radetur. de aliquo pluesse consilisidui test eu con pliciter. Vnomotata principium cossiati inquisit sonis:&sse de fine est eonsilium
Alio se tanu de illo quod peressiliatitia im
.riisti ita cone.qni re sic de fine nisu est consilist. Eiumcuiuo se patet quid sit consiliabile. gQuamus ad
rimabile secundum articulum.Notandum es in obli Lauid obli garinia est communitas vel multitudo I quas/r dia pauci sunt diuites: tamen opter excessa sua tum diuiciarum principatur.vel versus obli
michia est principatus paucorum diuitsii in Secundis Propter excessa suald diuitiarum plincipant notabile. CSecudo notata est quod sicut haberquat quatruor in huius quattuor sat speciesobligatchle. prisox spes o maest principatus in quo pricipans pauci divi My υς vitisseeundum leo latas si principatus in quo pauci sum vivites in quibus tam mas i et Irarui principantur non lareda Ieges sietamen P principat' sum eligibiles. tertia spe cies e in quo pauciores re ditiores il primi pricipant secundum lege re principatus G sunt
eligibiles. quartas es inque est pessima in qua pauciρ inurptet ex lauissimas eos rum Sustias principant n5 scdm leges A filii
eorum succedunt paui Din pricipavi: & ista species votitur intitannide inertio notant scoria eueu, fines alim policie ee bonum duplicis tabile. ter itelli mi. Unomo et, talis finis sit bon'simpliciter siest iudices avitiuolaeebor. Alio modo secunda quid licet non sit bonus:ta est bonus scilicet sed exigentias principatistisi in tali pollicia αε scdmpuosa pollicia vi' itentionem eoia ac sie dicit phta et, finis tiram dis est bonus quia ordinata in illum fines s sithona. CPtima Meso.princeps i obligarchia eo siue loquat de priasue detereia siue de quarta specie obligarchie simplicitet non ordiriat suum eonsiliai nu obligarchie simpliciterm p roes an opposita: qa ille finis no e bonus simpliciter. Seda concib.De obligarchia q Secunda est pria species princeps in obluauiua suo co eo lino silia ordinat in bono obligarinidim quia priscipatur secund5 legestae principare illi sus eligibiles in principatibulib'.Et hoc patet petiano post oppositsi & sie finis iste dicitur boimis ut sie quia est principatus secutan leges. Eine pars quid sit dicendum.
missu M.qade' est acceptator diraustum pGara: igis.pseMa. Et asis est Ma. vicesimo quinto diceta, erunt duo i loco uno vn' assumes:& aliua relinquet. Secedo sie.sisie est sequeres in minus dignus muru esset assume. Os in dio rate di o meliori iam e falius ut nota est:quia no semper melior e assumendusis utilior:& patet cons quia in tali casu eelectio de melioritae n5 di uit unicus v secundum in meruit &stas metita sua.ETet tio M. si sic esset sequere in ptelati ecclesia suci in Omotionibus aliquotu erearet.c5nse falsa S ps c5na γ quotidie plati citi' ouent
amicos si alios:&Gmnaliter dist usit dijgnis. gQuarto sie.si ste sequeret uilio peccaret pserendo aliis in honorab' suos pentes set nes& prudentes.c5tis E RE& pari eo .ila in talibus honoribus i dedis est ps Misi acee ratio. Emito M. siste se ire oesi rex dat et fi 'lio suo eaonicatu dilredo pson digniore quoad hirus itellectuales peccari e5ns e M A DGna de se. Sexto sietae mas casus inepta heat sola unus bitaci si vacti c5sene& pnt εsibi duo quorum virus sit indignusalter sit dignus tali beneficio S est inimicus eius & in nepos suus semper sibi seruiuit seu obediuitsi ergo ipse dat nepoti bene iun: ipse dat