장음표시 사용
51쪽
tanto, ausa cchlum non quiescit,nec laborat in motu. Et potest syllogismi, esse hoc pactinoe animatu quod
sine labore&in quiete mouetur, animali tm motu,
mouet e tum est alatu, quod sine labore & quiete ni oues uligitur motus e li est animalis tantum. Haec sint quae Averrem ait. Debes se ire, vi eolligittit ab Arist.
dit propiet digestentiam principiorum mouentium, ut in animali euenit, nam corporis eius grauitas principium cst motu s deorsum, anima aut motus cirem auri omnis,n, ala quatenus anima suapte natura monet in orbem, propterea Empedoeles di it illam offecticulum, Maio vero dixit eam esse numerum seipsummouentem.& quia haec principia sunt contraria, si ut Notos animalis nec rectus sit, nec circularis,& ita mixtus ex utroque qui vocatur progressi uos ab Aristo. insib de nisi motuum animalium, Ex hoc sequitur ut cogum moueatur motu animali, & simplici, anima li quidem, quia per nullam inclinationem naturale. simplici vero per carctiam diuersorum principiorum.
sed cirea liaecqua res primo virum elemento praedo. di isti a W- minanti competat aliqua actio pro es sciendo motumlati, siue mixtum si animalum, sue in animo.&, tu cu videtur ei, sic, quia Aueinprimo coeli. co m. s. ait.mo tum mixti esse ab olemento pro dominante, quod nocisci, nisi clementum ageret quicquatit in motu illius. Soeudo nis es ementum operet in motu mixti anima sis,iaon si et motus pro tessiniis per coniraoperatia. nam nostii ibi esset resistentia, di mi Ita repugnantia. r. . uiui Ioa D nox primo coeli tenet si, quando spluin mixtum ouetur ab elemento prae dominatu ut sapis,tunc motus usi e citue ab elemento prae dominante. Imagi natu irin. motum illum primo compotore emetoprqdominanti ae esse effective ab elemento prae dominante. seeundo esse miris, Mixtum. n. moueri dicit mo tu elementi praedominantis,iton ut subiectum primi , , agens primum. Sed olemonium praedominans molietur vi subicctum primum , mouens primum. Et sic vult elemento competere quandam ciscientiammatim Mirum respectu motus mixti. persuadet Ioannes pos tione , . h. quia mixtum ipsum ( visensu pateto mouetur, aut ab
elemento praedominante esse tua . aut ab cstimento exuperato, aut ab utroque. non ab elemento exuperato,quia a proportione minori in equalitatis non laeuenit actio, non ab utroque . quia tunc cisent ad os
potentia. Tt se est motus animalis, ct habetur i, sultem particulariter esentenium praedominans concurrit una cum anima. igitur ab clemento pr&dominanie.Secundo illud debet moueri , natura elemoti prae dominantis, cui ux principium motus in se habet. Sed mixtum habet prineis sum elementi pridominanii , ut lapis in se habet prine ipsum motus terrae, videlicet
grauitatem gitur clementure prae dominans concursit c sectities lita uult Ioan in mixto inanimato cle mentiam prae domitians osse totale ossiciens motum.
In mixto animato ut in ipsi, animasi, esse tui partialec etens. ita lorenses errat in duobus,primo, iis ac fora, non videtve vestim si, esemetitum si primit mobise inmixto inani moto. Tum motos quia primo competit mobili per se quam mobili per accidens. at mo biles et se est totum mixtum. clementum aut mobi- se per accidens, quia mouet ut pars mixti,igitur rei voto compotit primo . Tum secundo, quia si compet xet elemento primo motus iste deinde mixto ue mixtum moneretur violenter, sa motu tractus. secudo errat quia non vpuerum,crato compilete aliqua estq-cientiam respectu motus mixti, imoeqnod agit, agit ut est in actu.at sorma oriati in mixto no est in actu, vasse sit vera postici latinorurn, suo positio Auende mixtione, nunquam forma eriati est actu in mixto, sed vel virtualiter, ut satini senilutiva dispositi ue&m D
medio inter potentiam &aestina ut Auerro.tcnet clomentum,igitur non agit.sropterea tenedis est de me
te Au .u, id quod per se mouetur est ipsum mixtum, id vero quod per se agit motum, est forma ipsius mixti ultima, &propria, quaecunque sitissa, quasi iam teria recepta est mediantibus formiseratoria. ubi de besse re plicet dispositio alicuius My non agat per
se, est uel potesse condi is es quasi dispositio agendi. veluti ealiditas ignis respectu form ignis. Ex iis sequiatur se id quod per se primo agit motu mixti, est sorma
mixti haec. n.m et corpus mixti in quo est &mouer,
cundo sequitur 3 primo primitate dispostionis mixtatum mouetur ab elemento pr dominante, sue forma illius.vt.n.sgnis cos acinno quatenus ignis,sed quaaten iis casidos sic forma mixti mouet quatenus effecta forma eruti praedominatis Et ita mixtu moveri ab elomoto p dominante cli mixtum moueri disposititie ab illo,ct principas iter ab eius forma. sequitur.:.aias m ueri motu progressisuo composito ex recto es circula si ab ata, sed quatenus cisiicitur a dispositione crina
ria aliquo modo.Propterea videtur aliqua retraope rantia c.Tunc patet rones Ioan in istas esse. Primam quidem, quia non mouetur mixtum ab elato. sed ab
alaiisposito e aberrito. Ad secundum patet stilutio ei iam per idem . nam principium motus mixti non esternium,sed ala 'Da est Ois motus,siccis tenus asscitur diseri a dispositione. Ad iones principales patet si si per dicta in qono, auctoritas. n. An et intellipitur ino tum esse ab enim praedominate dispostitie, es no principaliter. Ad se tam die u est motu aias esse ponitus ab ala effective. Sed quatenus ala anteitur dii posito ne erataria, sic dicit per contraoperantia. Fine de qo ne hac dicta sint satis, ni a. i. in si dicemiss diligentius
Saeo occurres quot sunt caular saboris. quibtisue alia iij id mouet cum pre in a. Dier pol causas poeni &Jaho mistisinsiris esse tres Romotissima quidem esse materia. niuitia. porcu labore moueri,nisi sit in ma.non tu od otii duin materia, mouetur cu saboro,gratie n. non laborat
in descendendo. Remota vero esse contrarietate principi rum motus, reo quo expositimus.nihil. num oui ecu labore,nis coponat ex principsis cotrariis.no in oviale mouescti labore.Mixtum .n. terra ceu non mouepeti labore proxima demit ea est spirituis resol o. hae. n. pante ostia bonis hac remota cessat labor.Et propterea est haec cum couertibilis sit eum effectu, proxima habetur, quibus patet coetu ob tria non moueri cum labore, is quia caret causa remotissima,videlicet mei. de qDia caret causa remota vidos iecipi nes pio iii monentium cibis arietate ,& quia caret proxima co . videlicet resolutione spiritu u. itum vero cessum resistit
intelligentiae. Et qoo resistentiae genere, scribimus in sibi o. s. d. ct in seeudo.c si serihemus.sed id qnod D contradicta est dubitatione distium cst, quia pisto voluit c um suu incri ab anima. Contra que in Aristo.secundo celli. vi Auerto es deducit. coninacia 6.intulit, vj tunec ura moucrctur cum sal ore. Et
52쪽
eonstat tibi esset vera postio Platonig, non essesn eraio spiritustes iubiles . igitur resolutio spiti tuum non p. .. est nisi causa per aeeidens labori . Diei potist quod
licet Plato non dicit coelum constare in sanguine, ali quoue humore, tamena ad ipsum sequitur coelum coiiare exsanguine. Et ita resolutione spirituum labora re.cum enim Plato ponat in coelo ansmam, & coelum
esse graue ab illa sustentabile, mox sequitur ipsum es evnum animas ut sublunare animus est. Et ipsum esse
Et eum ita sit, sequitis illa natura est, qtiae facitissime se corpus, neque leue, neque gratie, , motieri cireti ariter.
st . s. Ex iis modo declaraiis, videlicet qtiod 'pyincipium
motus sit anima , inseri quandam conclusionem , videlicet quod issa natura quae est ecessaninia, essest crum sum ipsum corpus, es neutrum , hoe est neque leue, ah, si neque graue . ambos scire quod non vas et, natura, ariti siue forma alicuius compositi est anima, igitur compositum nec scDe, nec graue,nam sorma leonis est anima,&tamen leo est 'Lid graue Sed hoc pacto valet,
natura di forma siue pisticipiti quo mouetur a siquod compositum est anima tantum,3 nihil aliud sue principaliter, siue dispositive. ipsiui tale compositum est neque leue, neque graue, sed corpus neutrum . di hoc pacto est eius ima, sue principium . quo moueturpis iis isti anima tantum,&nihil aliud, visuit expositum. Se M h. . cundo animaduersone dignum quod coelum non est neque graue, neque leues impler omnes causis. propior si nem quidem, quia is ipsum citatum esset aut gratio aut scue, eius motus esset cum labore, di non perpetuus, ut igitur esset motus sine laboro, is perpe tuus cctilum necessario fuit neutrum . propter materiam vero quia cre lum ipsum non est elemonium, nec cimen tarsum quid . quod eius motus indieat, qui est rec e medio, nec ad medium . sed circa medium,
propter formam vero, quia talia sunt accidentia alia cuius compositi , qDalia forma istius requirit. Di Lersitas enim formarum es h ea usu diuersitatis subie ciorum,&quo ad quantitates, quasi lates.& id ne
nus, ut Auca mos inquit primo misi . commen. s. potius enim forma nocessitas materiam, quam maturia formam, ut in exemplo de membris leonis solet ad duci ex primo de anima . propter causam eicientem tandem quia intcssigentia sol natura non es h apta apere nisi neutralitatem , e cit enim motum neutrum,matura neutra. Et sic patet quod Aueninquit. Et qtiodes hie eontingit nox Moueri cire aritervis quia eius anima conclituitur peremptis, qi ad motietur Mora rectri, sic opponitur decutiatio hie . comm. n. lcespondet ad tacitum cauillam , quia dictum est
motum circularem esse proprium animae quatenus anima est. contra cauissaretur aduersarius, quia ubi ita esset, rene animalia sublunaria mouerentur circulari ter . quia illa habent anima quorum proprium est motiore circissariton cui Auerro es respondet animalia quisiuit hic, ideo non moneri circulariter , quis habentosas, quae constitii lini ut inesse per corpus, qis suapte
natura mouetur motu recto, videlicet, a praedominio elementi grauis, vel sevis, qua ratione illi animae opponitur declinatio, sue motus procedens ab altera qualitatum clemcntarium . ex cuius oppositione, ut D statis. dictum est, redundabat motus progressitius aiatis. Sed occurres, qui aut cesi sunt propter alas corum, sic a jasist
sublunaria iiiiit pristis aliter propter alas. igitur motus horum: alium non est nis circularis,& animae tam an iecedens vero deducitur pHino politicae, capite. . ubi persuadet alam corpori praedominars, ipsumq; regere,a gubernare. Ido primo de uia. por Arist.de Auer. m. q. ubi a parte indit antatasia, corpora eorum esse ipnatura alarum.Amplius entitas, escudi unitas es 1 sor
habetur ipsas staterias este pre,pter formas, ct corpora propter animas, igitur semper corpus mouet pro qualitate , natura iam &ita nonnisi circulariter iam iuisti. diximus ei, motus animalis mixti est mixtus, a praedo
minio animalis. in motu . n. progress suo plusco de circulari, quatenus est ab eodem in idem, ut elatissime constat in motu pussus, i dilatatione, ae costrictio a ne agitia r. Minus voto de recto, quatenus anima issa osset iuraliqua ex parte dispositione Uemutaria, quae
praedotini natur. rationes initor concludunt si corpo rasunt propter animas principaliter, notamen est di condum inusto pacto animas Esse propter corpora. immo aliquantillum sunt propter corpora, constituuntur enim inesse per sila. Et propterea motus illaru est
plus circus aris. Minus vero rectus.
Sed quia animis quae eti in eo, me est Ei non es ivn ea moueritare ariter ab eo, quod es innatum circulariter motieri, seia non in animais eo, in empore grauiam letii, ram ipsum mouentis exsectabanima, ideo animam habet tanto res non haberis Dd p tiriptam. Cossitato ea uillo videtur milai cli idem repctat per os ias sud medio m. probauit. n.ectu non habere aliud principium sui motus, nisi animam mi,&hoe exquaistate
motus, quo coelum ipsum mouetur . nunc idem per suadet perronem supranominat a qualitate ab coeli. Et utitur enthymemate se. aia cci si non mouetur admotum coeli.igitur ore lum no habet aliud principium sui motus praeter animam. Dico as sud nec principas et rec dispositi num. antecedens probatur in tex. per hoc Nuod sust probatum,quia uia cci is non est in m o,ve soli in corpore graui est eius forma,utpote medianti
hi in dispositioiathus quas tuis uisa utitatiuis. Et c3 aia
coeli non sit incresso ut in corpore graui,patet quia coedum mouetur a se, hoe est abaa a sua. Stion agnante,
ruci remouente prohibens, vel ab alio id genus Et se
patet antecedens. consequentia tonet, per ea quae dixit h. n.forma elementi ves elementaria constituitur per
subiectum & habet secum dispositione quibus assi estur ad motum alium ab eius forma.igitur quae no cra siluit ut per ibiectum, erit oino simplex motus principium. Aiaduertem tox inuenitur hic musti sariam. Lgo vero non sopi euin propria lingua propterea vi
habui,exposui. tu non multum cures verba.
Et Miam e resera ari rescimus quid proprium ii Ilas is secutatim quod es anima , es monere circulari
dies . Natura elatir sim corporis non es nisi natara asi mae Mouebitis in ora.
Demum a posteriori dat signum , unde scitum est ceto, proprium animae esse mouereio loco. Et inquit, &quia casum mouetur circusariter, supplo S a nullo asio principi ncces lectitio, nee rest itiuo, ossi ab anista, Scimus; proprio in illius animae, secundum vi si anima, est mouere circulariter. cstonim haec de monii ratio signi. Domum epysogat de forma in lun ait natura igitur, id est formai sistas corporis, ino os
53쪽
tilis ratura ansms mouentis in loco Aoecst rima ij tur ectii est at i iiij, & nihil aliud,sime Aue ede serina. Mis. Sed occurres . si motus coeli prosciscitur ab anima tatum, nullo alio principio resistente, nec coelo ipso resistente, tune molos coeli esset subitarius, quia motorei est mouet sim ultimum suae potentidi apud Auen&8. titio A re, non pro voluntate. Et nihil ei resistit mobile. Dor siue, sistetiti tectis multa seribimus in lib. destructio desit D. . . illa monum, & dicemus adline in libro coeli. Nune v re quantum proposito seruit animaduerte is duplix est resistentia. altera ad motum. quomodo grauer i stit irahenti sursum. Altera ad terminum motUs, quomodo grauetesistit pessenti deorsum .non. n. temnit ad motum, qui si in elinitur ad illum, sed ad tormi
Dum motus, sui natura est aptum natum tanta velocia late descendete,& ferri in terminum ad quem.In proposito, coelum ipsam non resistit motori sine animae ad motum,quia se esset relaboro motus eces i. Sed re sis iii ad terminum motus, quia milum non est aptum velocius seiri in terminum ad quem, quam mouetur. vi primo coeli. com .io o. colligitur versus Anem. Sed pollem replicabis & actite unde coelum habeto resistat.non enim a potentia subiectiva, quae se habet ut materia. nec forma modia, quam posuit Thomas, nec ab in
nita, . te istentia, quia tunc idem resisteret sibi. Dici potest illud de eoso ipso, quod dicitur de homine apud satio
nos. Et propterea ut de homine dicitur, v ipse porse sermaliter animae resistit, effectio evero habet ab anima si resistat, qa ab anima habet esse.& omnia a es letia ipsis , quorum unum est res stere mouenti, Sic de ipso coelo dici potest. Jum .n .a teipso habetor, is stat, quia ab ala, a seipso quide per se , formalitet, ab anima esse sue, quatenus habet esse, speciem, &oia occidentia ab illa, quorum unum est res stere. Et cum
die ster. igitul idem resistit sibi id leo hoc non esse impos shise inediate.imediate. n. nihil resistit sibi. Sed modiante aliq io,quod effies tui ab ipso potest sibi res steus ecl. re. Adhue acutius replicabig. quia tunc per idem po sem dicere clementum absq; omni medio extrinseco resistere sumserim m. quia ab ea dici potest elementum habere omnia accidentia, quorum unum est resistere. Pt ita in vacuo posset esse motus contra Auer. q. phy.8. tith. rem et t. Diei potest secus esse de serma, quae est ij tura,&deserina quae est anima. Qima enim quae est natura est determinata sui aptitudine ad unit,ideo si quid essest, aut in rimat, efficit aut informat doles minatum ad unum . Et propterea sermo elementaria non potest producere in olemento resistentia malici. Et hac ratione appellatur ab Auer declinatio. Forma vero quae est anima, eard ne quae est anima, non est
determinata ad unum. habet. n. anima,ut anitast, quadam diu cis talem. Et propterea potest os scere, Sino rimate quidquid esse ita ut informat, non determi nando ad unum. Et hae ratione potest efficere resiste tiam in coelo, qua celsum illi resistat per se Et se non similesine est de resistentia. Sed quia nati raram alia a natura animae, quia est rem seram. Et Necesse in motitas ct moram esse diuersa ob id opus ectere derare de flatura illius corporis. O .i .. Hactenus de ea cyli parte,quae se tenet loco sermo, ut de anima eius. Nunc vult so qui deca ccisi parte, quae se tenet loco materiae,& primo proponit in ictio nem eius, ct causam intentionis Intentio est loqui de ea coli parte quae se habet ut materia, causa intentio-
nis est, quia illa est diuella a serima ectis, ct ideo in d;-get consideratione diueria,&o illast diuersa a sermac celi declara turpem hoc,quia ipsum cretum est copositum ex mouente S motum quae sunt diuersa. Et pio pterea intentio erit loqui de ea ecoli palle quae in coeli compositione tenet socii in materiae. Et tunc comple hitur conlideratio, quia totum compositum non sci turnis a natura componentium . Quo vero ad verba attinet debes scire,eam coeli partem quae se tenet loco materiae, Mor. appellat corpus, non ci, siteorpus imper aliam sermam quam per intelligentiam,vi expositores crediderunt, sed quia,ut dixi, rescitur ad animo. intellistentia enim potest cons derari ut anima ratio
nasis. nam ut anima rationalisco siderata ut sorma re sertur ad materiam, Sest actus matersae, considera ta aut ut anima refertur ad coiptis S est aetus corpo-
s,se intelligenti, ii eonsideretur viserma, refert ad materiam, S est actus materim si consideretur aut meaia refertur ad corpus,& est actus corporis, & propterea illa coeli pars qu se tenet loco materiae, dicit nune materia, nunc corpus. materia quidem ratione habita ad intelligentiam quatenus illa est serra a. corpus ratione habita ad intestigentiam, quatenus illa est ani-ina .Haec de intentione rei dicendae.
Et Dia det aratam e hoe eo, ptis esse iis generabile intorruptibile, apparet quod es receperat sit eos pus simplex non eo simis ex misterio informa Et quia sim, imis vi demon rarum, Si res de non ratum in acti et habens missi tiram in actu, omnia ina sunt in cor pore propter materiam, oestitit in materia propter foramum, nee se es Sthoe ramis cole est materia animatium coelesti mi, quae mouentur iure miser exso, , ruthit perfectius modis caeteris materiae . non enim es in eo do potentiis tala alia praeter ampore ita in loco. de motu redii nobilior omnigus, s licet elutilaris, Dema
herestaricam. Nune pro sequitur,& primo inserti corpus illud qd in se tenet loco materiae, esse simplex, ct inquit, & quia
deca aratum est hoc corpus quod supple se tenet socomateriae esse ingenerabile&sncorruptibile, veluti totum coelum, cuius est pars, apparet quod est neeesse ut iit eoi pus simplex, hoc ost non compositum ex re a teti,& serma,supple nec uni uocis, nec equi uocis, ut in quaestione patuit. hoc est pimum secundo declarat, De corpus esse materiam animalium coelestium.& inquit,& quia est individuum demonstratu, & ons
demonstratum in actu, & habens figuram in actu . de tu potes referre haec ad eam coeli partem,quae se tenet soco materiae, ut fit sensus,&quia ea echsi pari,quae est fore materiae, est individuum demonstratum, & ens demonstratum in actu & hahens liguram in actu, &non intelligas prater intelligenitam, sed quod omnia lime habet ab intelligentia. Melius reserenda sunt omnia his ad animal ipsum coelestae,& tunc erit sensus, di quia coelum ipsum, animasque coeleste, quod ducebatur coponi ex anima & eoi pote, est individuum demonstraliam,&ens demonstratum in actu, & si hens unum fgutam in actu,& omnia ista sunt in cor pore, sue in eo imposito animali propter materiam, no absolute,sed quatenus sunt in materia propter sormam, propter hoc necesse est ut hoc corpus coeleste, quod est altera pars talis animas is , iti mediante qua haec insunt illi animasi,sit materia animalium ccc testium,
54쪽
restium,quae mouentur circulariter a seipsis sneod ex trinseco motore per ista e &s misia creto instat. hie igitur pate i illa in coeli partem esse materiam, proptorea quia per illam insunt celso accidentia materiasia, ut sunt indiuidualitas,&fguia,& id gentis, id erat se- au. in . ei cundum. Debes sciret; accidentia materialia proficisciantur sitie emanant a composito &, insum com .. . ' posito quatenus quidem emanant compost causiillorum est seruia. quattinus vero insunt composito,eausa illotum est miunam forma est agendi ratio, materia vero ratio patiendi 1 subiiciendi .nt propterea
notatur primo phys com la materia cum forma cais
si est omnium accidentium in composito. Ideo dixit hie Auer. ci, eiusmodi accidentia inlunt composio optesti propter materiam,& materiae propter sormu,qa
materia ectis & forma coeli soni causae, issorum. forma quidem causa est illorum ut e recto sua l. maioris v
ro ut illis elusubiiciatur, disc patet secundum ertium quod infert, est ut talis cressi materia quaedicta
stes e corpus, sit pei sectior interis modis materiae propter tria .Primo quia haec materia coelorum de potentii, non habet nisi potentiam in soco, & non potentiam ad corruptionem.Secundo, quia habet potui iam ad motum persectissimum omnium motuum, vi dolicet circus irem.Tertio quia asscitur illa coli materia nobilissima fgurarum, utpote sphaerica est. n. issa dii materia sphaerica . propter has igitur tres eminitam Det: ita, est praestatior ea ieris modis materiae. Ex iis patet
ia ... Averro. uoluisse hane si materiam pi seminere materisscotius tibilibus non rone essentiae,sed rone potentiae,ratione aetus,& rationu reditionis, qua subii citur actui. rone quidem potentiae, quia potontia coesi S illi urum materiae no est ad actum corruptiuum, scd pia se tuum. rone aut actus,quia circularis motus cst nobilior Oibus motibus,rone coditionis quo illum aesti
suseipit,quia coelum est sphericu . Aliter non mouerce circulariterquae spura est accidens praestantissimum Et quia declarueram est formisse Ues non habere eonsistitionemper corpora est est . chas haberetii ratio Motierentur ex se per liccidetis, s indigerent molo eae se pri suo vir essetitialiter, declaratum in miti otiatio radi co- non , qti mota eae AP, qtiae sunt hie una e semiata sprete, redueuntur hecelario ad Mutiem essentialiter motum. in Dod stram situm ex uno moliente, ct o modo priiso, , quod illud motiens non set potentia in eo ore omianimo videtur od formae corporum eo regium, Om a e forma ruit leontiuentis, se Potamodo anima, sit et propter appetitam resentem in eo. mo terest quodammodo intellectus, oestforma phae, per Damanima est seram iurareae uno motiente , o more.c M. ia, Quasis sit ccisorum materia dociarauit, nise obiter
intei ponit declarare qualis sit aua coeli, ut hinc procedat ad deelaeuisonem maiorem ipsus materim declarat autem quas is nam si forma coeli per disserentia ad animas animalium sublunarium, &per ea quae toties sunt exposita,& concludit ip sorma coeli potissimum
illa ptimi mobili, , si anima & intellectiva & forma
Amplex. hoc autem probat per hoc, quia non constituitur per corpus inleste, &m non constituatur per corpus eraseste probat pet hoc, quia tunc mouereturli se peraceidens. ut animae animalium sublunarium, H ita coelum non esset primum motum a se, sed indi peret alio primo moto a se,& egenii aliter, ad quod reduceretur, quia declaratum est, . physico .,mota
a te vi animalia, quae sunt hie apud nos una es enisa in specie, id est composita ex pluribus in una essentia specio, reducuntur necessario ad unum primum mobile,
quod movetur ii se primo,& essentialiter, quod etiam
est compositum ex uno moto primo,& uno motore
primo,qui motor primus non est virtus in corpore coitituta per eo imis s.igitur si ala coeli moueretur per ac
ei desule, oporteret esse aliud primum mobile, si didquod ipsum essum reduceretur.Cum igitur hoc sitim posgibile, ideo sequie ut forma coeli maxime forma pri mi inli sitata & inielloe tua & sopa simplem ala quideo b appetitum , appetitus. n.construit gradum alato rum. ut dicitur. a. de anima Intellectiva vero ob motu,
qui est quodammodo intellectus, siue rationale, est. n.
in tanto ordine I in tanta regula, ut si ration ad sciem a vero simplex ex qua ut ab uno motore, di ceo e scitur animal coeleste, pro tanto, quia non constituutur per subiectum. Dches scire, ut colligitur.5 r. mei a. alaismis eos como g. v msum est animatum.& animas animatio- vj et
ne, di animalitate aequi uoce dicta, pro quanto de vir tu , tutibus animi solum habet appetitum,is intellectum, di hae ratione anima in si ost anima appellitus, appetitu non quidem senstiuo, sed intel se suo. Secundo debes sei res primitas moti a se potissimo matribuitur coelo ultimo, suest octauuin, sue sit nonum,s-- Ledecimum, propter duo . primo, quia motorcius mouet propter se, is gratia sui. caeteri vero motores,& si moueant propter se, non tamen gratia sui, sed gratia primi, ut dictum est. Secundo quia primum ccclusncsteros orbes mouet sui motu, quo videlicet mouetur vis cito motu diunio. Ipsum auiti nullo orbe superio ii mouetur. recte igitur haec pii mitas illi tributa est et, diu, ito debes se ire tu, propter tria motus ereti primi dici iuri ut flectistis. imis limusqisci ipsi intelligere. Priamo quia est regularissimus . nam progressus regularis intellectui solet attiibui. secundo,quia est in organietis. ut enim intellectio st, is per nullam determinatam corporis particulam expsetur, ita motus creti P
is dieitur ab intelligentia, & per nullam determinata
corporis partem.talem. n.operationem semper Auer.
inteflectitiam esse ait. . mota phys .com. I. se acti Mne formativa, quam ait esse diuinam intellectualem propter hane rationem, quia est in organica. Tertio,
diei potest talis motus in tesse diiuus,quis prosciscitura motore & moto immaterialibus. ambo. in .sunt lipa
rati a matella, di vini uel salcs aliquo modo, veluti inici lectus,&intei sectio ipsa. Montrario de animalibus qtiae sunt hic appares exim
quod motiens componitar eae distas motiensibus, in otii rea, mi Altera, ct re desiderata extrinseras monense ani
Nune ostendit esse penitus econtrario ma maliis c
bus sublunatibus dictum est.n. tam motorem uiuobile esse simplex in coelo.aia. n.coeli iacino simplex Nuna, I ipsum mobile, quod se tenet loco materiae, est smplex, visum. In animasibus autem sublunatibus est contrarium, & de morere & mobili. De motore quidem, quia motor completus, ct totalis animalis est anima ipsa, & app etibile, quod ad extra mouet vis nis, ad intra mouet, ut agens, ut dicemus. De morum bili ueto, quia eum ipsum mobile debeat proportio nari motori, etiam ipsum debet tilio copolitis in ex mobili, quod mouetur ab appetibili, & cst pari sensibio Suess. te fuga. D d sis, e
55쪽
lis ti ex mobili quod mouetur ab anima ipsa appete-
te. & est pars corporea mixta,quae ab ala mouet mo a si, tim tu Iocais Debes scire in animali sublunari duo esse eae sita est in parte motoris, duo vero ex parte mobilis. Ex parte
i. iis in viis, quidem motoris est ala ipsa, quae mouet membra, &ψ- , tinis conceptus, quia ut in anima vero mouet euecti-ue ut quidem extra alam mouet ut finis. ut dicit.31.
meta. com g f. non. n.potestata monere membra, nisis ni sensus ipsi moti ab ipsissensibilibus. ut dicitur. . de
aia.&tex.& m. g. Ex parte aut mobilis est pars senstiua, siue concupiscibi sis, quae apta est mnueri a pracdeoptosne,&est corpus ipsum mixtum in acto, quod est aptum moueri de loco ad tota a talibus moia
P tibus,3t se patet differentia vi sum illorii ab istis.sed
occurios, quia hoe pacto videtur compositus motor etsi intermedij.intelligentia.n.solis non mouet solem nisi praeconcipiat s ne in primum, alia cuius mouet, x se videtur motor ipsus sosis elle copositus ex ala, si .. &appetibili concepto ab illa anima. Forte Auerreos
loquitur in prima inici si gentia & in ptimo mobili .made inserioribus non est haec disserentia, sed alidi,videlicet, quia anima horum atalium mouet esective, & finis nouitet conceptus mouet essectiue gratias nis exietioris acquirendi Atintelligentia lunae,siue solis, licet moueat effective, non in finis nouiter conceptus.concepit. n. deum per illius essentiam non de nouo. ii militer nec mouet propter finem aequii se iam, sed ob habitum conseruandum.concipit. n. ii militudinem&complacen sana, quam semper habuitae semper ob
seruauit, sed de hoe diximus in primo lib. husurum. Sed
, . quaeres an animalia haec moueantur a se , videtur mnon. per ea quae hic dicuntur, quia non Nouentur,nis mota ab appetibili externo igitur . non mouentur Nili ut , se. Respondet Ioa .ianimal mouere se potest esse vel per exesulionem cuiusuis principii esse non mouentura se, quia ad eorum motum concludit appetibile.
vel per exclusionem pinneipsi proximi,us cmonen
tura se,quia ab ala proxime mouentur quae est illius c. f. u. forma, ct a nusto proxime animul monetur. Sed haec
solutio non placet. na appetibile eum mouet essecti oe, mouet ut est in anima. ut allegatum est.ia meta. desernia balnei.ut autom mouet in ala existens, mouet ea de S tanta proximitato, qua&quanta mouet ipsinnima no.n.subiectum esse potestasi cui propitiquius ra-- sio intrinsere accidente. Albertissa vero ait. animalia haec moueri a se, quia possunt ali in mouere so nullo nouiter concurrente, vi patet inexpergefactione animalis. alat,n. tunc mouet, ni)lla specie appetibilis nouuiter adueniente, sed antritus seruatas. At grauia S leuia, & vniuersaliter inanimata nunquam moveri pos A. sunt sine motore extrinseco. Nec haec mihi placet, qui ine disterentia inter motum altilem, &naturale esset de raro contingenti, quod Aristo. non putauit.8. phy.rra F, Melius igitur dico aiasia esse mota a se per exclusione principi j esse sui externi. Modo si mouentur ab adi ab appetibili, non mouent ab appetibili, nisi qua tenus appetibile est forma animasis, aut forma sorm qaialis,di licet moueaturaialal, appetibili externo, non
mouetur ab illo ut externus est, nisi ut si fine, non vir uo, e . agente. Haec de dubitatione hac. Secundri dubita h. - h. . his.quia ut anima animalium esse itui passibilis,& mobilis si materia eius, cur anima cocli non esiacitur mo-hisis ab ea materia ad ubi,cui inhaeret per sel Dici potest hoc esse propter duas causas, ut dictum fuit in pri
molib. Primo quia intelligentia non eonstituitur inesse ab eius materia ad ubi. cum enim intelligentia tribuat esse coelo, tribuit omnia accidentia, quae sunt fianaliter propter unionem eius ad istam materiam,videlicet dimensionem, quia non quantum non est mobile, di sphaerieitatem, quia rectum non movetur circulariter,&eaetera id genus . illa aut materia cum non constituat intelligentiam in esse,nihil ei communicat,
quod est ipsi proprium, non. n. passibilitatem ad mo-ium, aut diuisibilitatem , aut aliud id genus. Haec est
una causa, ut colligitur.s.meta .co m. a. Alia causa est,
quia intelligentia est persectio uniuersalis totius ecoli, es euiuilibet recti partis, quod coelum occupat omne ubi omnemq; stum,cum . n. non sit aliquis litus advomouetur coelum, quin illum occupet saltemrumali quam sui partem. propterea non est aliquis sitis, ad quem poisit per accides moueri intelligetia, cui prius non fuisset illa, in ipsa sit persectio cuius ibet partis.seeus in animali sublunari. nam licet anima iit uniuem salis ima animalis . animal tamen non occupiat totum per quod mouetur.
ratis remediisee quas male talaiformae ah Liram, quia e materia exuere, in actis, , ideo aeon assimilattirmat is, iusta hoc tantum, titu es materiana ad recipiendam formam. Et id re dignitis digitar subie
stamquam materia. materia enim Diu est hie, dicitur ntiiteris, Diti e inpotentias ti iti in his, dicitis, subie Lium, quia est a form , et eompostum ex materia, forma.
Conclusi eorpus coeleste esse materiam coelorum ram a/.non quidem simpsiciter, sed respectu motus,quia noest in potentia ad esse is non esse , sed admotum, &quietem. Nunc vero vult declarare utrum talis ma-
tetia ad ubi pol it dici materia respectu intelligentiae,& si non, quo nam modo dici potest respectu illius
vult igitur corpus eccleste non esse materiam proprie dictam respectu intelligentiae . sed quasi materia, quiae est materia edi istens in actu, & non habet de ratione materiae, niis hoc tantum, quia sive recipit sermana. Debes scire, viso persus dictum est istam celi partem esse in potentia ad intelligentiam, sed non in potentia intra secundum utrunq;. non in .potest recipere in tessis imitam, di priuatione illius, est esse im ab illa. Et propie rea ait illam materiam nihil aliud habere de ratio nomateriae, nisi quia est laxa ad recipiendum formam. i. nisi quia actu fornim coniuncta, is spotentia ad illam sem dimidium ipsus possibilis. Sic igitur patet
tale eo pus non dici simpliciter materiti res poctu intelligentiae. Deinde exponit quo nam modo dici do beat , & vult talem partem quae dicta est materia ali quo dicendam esse iubiectum verius,& proprius. hoc probat exemplo sumpto a materia horum inferiorum. Nam lime materia dieitur subiectum, di dicitur in ieita. dicitur quidem materia quatenus est in potentia ad formam quae nondum recepta est, sed est fixo receptibilis, dicitur vero subiectum, quia est fixa sorreae,& quatenus est id ex quo actu si compositit,hoc est quatenus actu formae coniungitur . coeli igitur illa pars qtae dicitur matersa ad ubi, dignius stibiectum dici debet, quia actu sublieitur formes, est actu conia iuncta illi, di in potentia ad illam sui dimidium, noria ut sm virunq;. Debes scirent a Thum habetur phy. s 3 5- primo, digressione uniea. unum di idem posse dici materiam alicuius & subiectum illius. Materia qui . dem
56쪽
dem dieitur cum capitur eum potentia &priuatione,
dicitur. n. materia earum rerum, quae nondum saetae sunt. Subiectum autem tunc,cum non est cum priuatione. po t. n.materia actu esse subiectum alicuius, cu
ius potentiam amisit. Verbi causaris dum sine i maest, dicitur materia statuae, eum vero est sol malo iam in Apollinem xiit in Mercurium, non est materia, sed subiticium. Haec Them. auctoritate Boet. ea igitur coeli pars quq est maletia ad ubi, dignius subiectum diei
tur intelligentiae quam materia, cum semperiit actu
intelligentiae eoniuncta,& nunquam ii ne illa.Quod si dicatur materia nodicetur nisi quatenus habet de materia potentiam, non sm utrunqs, sed sim dimidium. Haec voluit dicere Auer. licet verba eius barbare translata sint obscura, quibus quoq; patet id quod Averro.8. metaplay.com. i a. de hac coeli materia, di id quod non diximus in quaestione decreti materia. Et videtur quod adesse corporis ea sisnon sit necessaria eiis forma, sume dissolato in emporibues animal
quaestitit hic. in animalibus exim Dp sint hic animae eoruruidetur nece uriae pro esse corporum eorum, quia non saltiantur animalia, nisi persevi hilem imam, in imminestiuam. corpus autem e secum sis sex, ct nox ira saetigali e ala ritio extrinseeo, non indiget in suo esse axima re sili, aut imaginatiuis,sed tantum indidit an mamouente ipsum loco semper, virtute quae non se corpus, Me in empore, ad largiendum ipse permanentia aeteratim, in moram aeternum, qtii non habet prinebitim, neque
suem ram. x s. Sed circa dis a mouet Auenqonem virum intellinentiasthimaeeolidans esse, an ut motrix & dans operationem & motum , di arguitis, non,hoc pacto, nulla forma dat esse alicui,quod est per se aeternum &smpseae, sed corpus coeleste est aeternum & simplex.igitur intellinentia non dat si si esse, ted solum motum, De ratione mouet primo qonem dicens. & videtur cintid esse corporis coelestis non si necessaria eius forma hoe est videtur si, intelligentia non detes eccoso pro-h, i. seut os dispositio in eoi poribus alatio, quae sunthie. In aialibus. n. quae sunt hic anilias eorum videntur
necessariae pro esse corporum eorum, quia non salua
tur haec aialia quae sunt in rerum natura, nisi per sensibilem animam, &imaginatiuam. Sic igitur vult habere nussam sormam dare esse alicus, quod est aeter num, ut per locum ii contrario patet de animalibus. haec est maior Dat minorem .d.corpus aut esseste cust simplex & non itfis mutabile ab aliquo extrinseco. laec est minor.Dat coclusionem. d. non indiget in suo esse unima sensibili, quam posuit Auicen. aut imaginatiua sue intellectiva, quam tenuit ipse, & propterea addit, latis indiget remouete ipsum in loco semper, quae nec si corpus, nee in corpore, quae largiatur si
si permanentiam aeternam , hoe est motum aeternum
qui non habeat principita , neq; snem. Est igitur qo vin testigentia non dat esse, sed motum, quia esse istius
est perpetuum iam se nullo egens. Motus vero corrasertibilis .haee est subtili, quaestiolieet si dispututa. Et delesset e quod sud omme iue non indiget sistrare mouente semper in Ioeo tantam , sed viritite largien ie ins si sub antisperistinentiam rem M.qtioniam
se phaest, ct non habet potentiam in se ad corra
ptionem, tameneti finitae actionis necessario, qtiis est fnitarum dimensonum, O terminaturam superficie continente ipsum, Somne tuti eam inue Tectius victit imum
nentiam, S aeternitatem aere se in Mira fit definitati saepe manentiae strates definitate tiae actionis, , ideoneresses in intelliati ego potentiam largi diem ipse permanentiam aeternum: Desta stam largirer ira motum proprium aetereum. Soluit qonem & vult coelum egero virtute, quae s- c . .
bi det esse,& motum sempiternum,non solum in gne cause formas is & finalis,sed in genere cauta essicidiis. hi debes seire inseparatis materia idem esse forma, suem,&essi eiens.&propterea quicquid dependet ab aliquo in genere finis, dependet ab eodem in gne scirem& essicientis, & etiam quicquid dependet ab ali- , quo in genere e cientis depe det ab illo in genere sommae,& hnis. Aristo. igitur probat cretum ipsum depondere ab intosis gentia in genere esscientis, di per hoc habet u dependet ab eadem in genere sinis,&soriae s. Et arguit sic od istud quod ponitur alio posito, di tolia Pe ego Der litur alio ablato dependet ab illo in genere esset entis saltem. Sed essu ipsum ponitur eu per intellectum ponitur ipsa intelligenisa,& tollitur eum per intellectum tollitur intelligentio, igitur dependet ab illa saltem in
petiere effcientis, maior est per se nota, minor probatur in litera propter duo. ptimo quia ablata intelligentia, aufertur motus, &ita mobise, quod esse non potest sine illo motu.Seeundo, quia cellum est sus tae limen sonis Sterminatae quantitatis. igitur quoad
accidentia suste essentialia dependet ab illa, & se quoad esse. Sed octu tres. quia per hanc rationem probare D misi. i, intellistentia dependct accelo, quia ablato coetu, ip
ta etiam aufertur. Dicendum cysecus cstfm rem,se-i his
cus in intellectum. Si n.tollitur coelum,proculdubios intem tollitur intos ligentia, sinia non potest esse, ni s esset frustra . non aui tollitui sim intelledium, stat. n. per inteflectum esse intelligentiam non inistente coe jo,& propterea potius cylum ab intelligentia depcdet quam econtra.& hoc voluit dicere Metroes dum ait. ccelum poni & tolli cum ponitur, tollitur per intolia lectum intelligentia. tollitur igitur intelligentia ablato creto a posteriori, tollitur vero ccclum ablata intolli genisa, priori, Et tim ramum hoc, sed necesse in hic eis viritis quae largitur ei moramproprium , me amonem qtiae est
aeternitas inter Veteros motus, scilicet motam locasem in
ei reuisu, , si tiramproprium si moitii, sed etsphaeri
cam, O mensuram propriam viam aciliorem corporem, , eonueniretium intersea aditi rem in ordine in Mansitare, itaque quod ex omnibus pertitur massis, scilicet totas mandus. Hae e est seeunda ratio.In qua probati di ieet ma- rem mgis probet de toto mundo Udependeta prima intestigenis ii& componit scillud quod est eausa ordinis in motibus, magnitudinibus, in figuris, sitibus, sinc quo
ordine aliquod congregatum esse non potest, est causa esse Ehitae illius aggregati, &omnium partium eius. Sed primus motor est causa ordinis in motibus, seu ris, coeteriri: id genus in toto mundo congregato morbibus fine quo ordine ipse mundus esse non potest. igitur mundus dependet a primo motore in genere
causae essicior tis.Debes scire mundum cso voliati alas clo ut Qui
magnum, quod congregatur ex membris debito ordine, debita positura, debita quantitate constitutis. congregat ut enim ex o ibus orbilius debito ordine, debito sito, debita quatitate collocatis. huius ordini gin tabus
57쪽
in omnibus istis rauia est caeci eiae primus motor, si ne quo tale magnum alas non esset & propterea pri reus motor est uia effectrix totius mundi. Nulla enim Hiemes aes inter indigetiriam virtuti, affire in eo spe, O in omni corpore, aut in o eo si e composio et eo potistis sitibus huiusnodi, Sitidis ferentis ,sae illa eos pus fuerit gractatum,hue non generat . de viderum est tim habere vaeam virtvitem non
tanti m mouenem oti sed agentem e sera intem scutes diositio in ramore homitiis, Sin torpore fatio propter finem proprium, finis.n gnificata easse iseatione me saris , se me moram se Piscat motiens.c.M. it. Remouet circa dicta ea uillum .posset n. icere quis aliquod totum dependere in ordine ab aliquo, cuius nulla pars dependet ab isto. Seeundo dici posset assumptum esse veris inde composito gnahili. Onme. n. copostum generabile quod dependet ab aliquo in ordine,dependet ab illo in eae. secus est loco posito aeter No. nam compositum aeternum potest dependere ab aliquo in ordine , non alii inesto. Rudet idem esie de toto & pati ibus de composito & simplicibus, in ordo inestentialis sine quo esse non potest ipsum totu volpartes Et propterea ait non esse di iam inter ust tutem activam in eo por. sinplici, &oi corpore, hoc est coposito eu pluribus eorporibus sinpl cibus, quantum ad hoe q. illud totum dependeat in ordinos, ossentia. H de quo ad primum . quo vero ad iucundum ait non esse differentiam sue illud totum sit aeternum, siue generabile quo ad hoc dependet in ordinie ab isto. Propterea concludit ita esse de mundo siue creto voluti de homine, vel aliquo composito secto ob certum suem. ia ut tale compositum oget agente deducente ad finem illum, sic coetu in egeto uente essesente &coseruante ipsum in fine quem habet . nam ubi est si nis, ibi est agens, quia is nis signiscat agens sistinatio . ne necessaria,sicut motum signis eat mouens .est enim finis effectus agentis, vi motos os uehis mouontis. ili Ah sic patet solutio cauis sorti . s hc, sdite ii, sint, initiis, vici in aliquo indicat aliquod ages esse in illo propicr tela Primo, quia sinis ad extra habet rationem offectus, qui esse non potest lineo gente. Secundo, quia causae sunt sibi inuidem causi .sinis n.no dies ibi sitis, nisi moueat agens, nee agens dicitur agens, nsis ab ipso mo-uoatur fine. Tertio, qui aderatione sinis ost esse ulli mum in executione, quod epeno pot,nisi sit agons ad quod sequatur. Sie igitur, qoia linis quo ipsius echii
est motus& conseruatio reium, sanis gratia cuius est ipsa mei intelligentia, inquantuin per talum motum conservitur, hae ratione est agens motum, is cum eqsum esse non potest sine motu, hac ratione intelligen ita est causa effectrix coeli, nee est impossibile ut intelligentia seipsim conseruet, quatenus eo seruat aliquod primo, sine quo esse non potest . veluti anima conserviat se conseruando subiectum , haec Averro. Sed in here mentiti quoddam es prius tempore acto,
omne quod si ini bina istius mi di es istius exiij, in istius acti. quoddam in prius flatura petii in di=-
sum in dispost ibus 1 reessari, i, in limen enuo em ob quem flat.
C. O. 3 s. Iis probatis, nunc soluit rationem saetam in 'ono, argueb.itur. n. cculum est aeterno m. igitDr non habet a. o. h. gens. Respondet nunc; duplex est agens, quosdam quod tye praecedit enectum, quia disponit ma
teriam,&educit forma de potentia lassus. Ex hoe pD auula eris deici nullum sempiternum habet agens.sed solii ea quq sunt insta spharam activorum S passivorum . quoddam quod solum effectum praecedit natura &calitate,& hoc pacto fiditernum habet agens Et eum dicituriss d quo a sui natura est aeternum non indiget agente,
nee coaevo sibi, nec priori eo. Dicendum consequenter ij no esset agente educente de potentia ad actum, sed consito ante quod est in actu in dispositione tali. non quidem conseruatione praeseruatiua, quo modo conseruantur aegrotativa corpora , sed coexistitiua, quasi conseruatione conseruatur concluso necessa
tia per principia eius vi didiimus in lib. primo, , dic mus in eo dicillo dein sinitate pii mi, is in lib. d. d. Ethoe pacto intelligentia est forma esli & finis gratia cuius sissus. non . n. Hi serma educta ab agente, nec denotio dans sibi esse, sed ipsam et quae est agens conseruas, est sol ira poeseiens. non quidem per ectione praeseruatiua, sed coexistitiua , & essentialis, ut diximus. Similiter est ignis eius echsi,cuius gratia coelii est &motiore r. non quidem de nono educibilis ab agente, sed ab eodem conseruabilis. Sed de his postea. Et etim ignorauerat hoe Didam esse de visione Aria pote diae tintimum non dicere meam agentem tantam,
sed ea immouent , , iliud fuit salae ab urnis, hones Ahium, hoe Dod agetis ipsum eri nouem Utim. si ita enim mouet ipsum mbra illi proprio, in illud quod rotis illi primo distostiones,per quas aequirit mortim
proprium. sis disputatis, resistit erratum nonnus lorum phiso ne sophorta, qui voluerunt intelligentiam solum esse causam mouentem cratum, hoc est dare operatione motumue coelo, non autem esse causam agentem, hoc est
dare esse illi. Isti. ii sunt qui dixerunt nullum aeternum ea parte qua aeternu posse habere agens. Contra quos obiteit Auci .per rationem dictam, quia omnia agens cst mouens, & reontra . quicquid. n. est eausi motus
sempiterni est causa illiu ,3 syllogismus est. ne a pens dispositiones de motum sine quistis mobile osse non potest, est causta enisa, mobilis, iod intelligenita est causa motus S dispositionum, videlicet dimes sonum, silures, ct ordinis, sine quibus cssum & mundus esse non potcst. igitur est causa mundi, & e si effectrix
Et h re in Sirtus ilia quam iam me . pso. a multis heu sui deside eae o dr intinuo, iudieat ipsam esse coe si nolitiorem, Saltiorem.
Demum confirma solutionem auctoritate Aristo, e--- qui in secundo lib. se coelo. ut anima disertit Auermescem. 6 di. de s .saudauit hanc virtutem intes si gentia , asserens ipsam esse nobiliorem N altiorem celo sua tenus est causa e lectri, sobstantiae is motus eius, haec Auor. in solutione quastionis proe liciae. Lx his claru sisse in A. . colli sturo inionem Averrois esse Deum est cau- sun uniuetii secundum tres rationerum, videlicet cilectricem, formalem,& snalem. Similiter & quamlibetini essi genitam sui creti serendum has tres rationes cs se causa m. Ioannes vero hie, alibi opinatus cst iocu F., . Aese finem tantum . Mouetur primo ex parte a cim indotis,quia omne ages pincedi i csseeiuni S cxtrahit somniam de potentia ad actum. Secundo, ex patie intin-di S cceli, quia suapte natura coici num, S perpotuisnullo eget pro sui csse, ves a ternitate. Et pi opterea glosat Auerso. verba de agente metaphorace, linis. n.
58쪽
se isti, est agens metaphorice.haee Dan. sed pace sua)dix tim cphaec positio non peripatetica, nee Averroica. Averroica quidem non,quia Auens er duas renes hie demonstrauit mundum a primo motore & ccosum itatae orbem ab intelligentia dependere in tribus gnibus causarum . Preterea,Tertia disputatio libi t. d. d. defendit contra Alga elem cum decreto physi. mundum ipsum esse effectu dei unde in solutione dubii .i 8.eius dem disputationis persuadet haec tria esse unum in separatis hoc paelo, videsicet omne das formam alicui,
dat illi esse, & est istius es et . Himus motor dat mudo formam, ipsi ut est illius efficiens. Minor propylialogi a tur,ibidem se,dans finem alicui, dat illi sordis. Primus motor dat ipsi mudo finem. igitur dat illi soram ara .praeterea,In libris commentationum Arist idost pepersuast, utit a. mota. m. .&,r. coeli com .s 8. N alibi pluries. Poripatetica vero minime uidcturlaaec postio. Primo, quia Aristo. i ff. metaphys.sere per totum determinat primum principiti mouero ut intelligibi se S appetibiae. modo ea ratione qua monet ut appetibile mouet ut sinis.ca vero tono qua mouetvt intelligibile, mouet ut agens.vt Aner. colligit. co m.
co m. q. reducuntis radipsum,&agunt& sunt patii cspatione primi tintis.viseeundo meta. constat tem&co m. .inae vero talia sunt per parricipatione, & per reduetionem, opor et ut reducatur ad aliquod tale peressentiam,quod sit causa cancrorum, quare sociis crit primum agens peregentiam totius entis limpliciter vias uersi Haec sui sciant contra Ioan quia in codicisso de insatiate primi faciemus capitiatum singulare co
i. in solutione 'Onis Ioan Gram. vult in tolli geniatiam esse necessariam, quia motus est corruptibilis,ut ab illa perpetuetur.Et hoc pacto posuit intelligoriam causam esseditice motus squia videlicet motus ipse est corruptibilis ut ab issa perpetuetur.Sed c um no est miti si corruptibile,igitur non in is get agente Pro solutione. debes icii Cut Auer innuit in textu agens esse duplex. L stu .is. aliud quidem educens, aliud conseruans. Vt hae e dis serunt primo , quia agens extrahens siue educens est
prius is Pacio. agens vero conseruans est prius natu aea , causalitate. Secundo, quia agens Educciris potest impediri, agens vero conseruans non . Ut tangitur
secundo phy.co m. .de 8s.Tertio, osa id quod agitur ab agente de luem te est corruptibile, quod vero agitur ab agento conseruantonoest eorruptibile,sed laso, quod non os et nisi agens illud eget esuit cola sonorum non essent necessariae, nisi propositiones epent
necessariae.Ex quibus sequitur ambo haec agentia conuenire in ratione agentis mota.& vni uoce,quia ambo terminant dependentiam suorum essed tuum. In ra tione veto physica disserunt,quia alterum per motu, S id genus, lopendentiam sui essectus terminat. alte aeum per essentiam atq; propriam vim di naturam. sumisi pacto diei potest deforma & fine Deus. n. est sorma mundi, & finis eiusdem, quemadmodum formatariis est forma sui subiecti , sinis illitis & uni voce. noquidem in ratione physica,sed in rone metaphysica. althme Ioan . ignorauit, is secit metaphys cum dimirutam iribuendo es illibus illius solum causam sit sem. Jx iis patet solutio addictum. Aueriintelligentia enim est causa motus coeli.& ipsus ereli. Moios qui dem euectrix causa est ut educens, quia motus cst sui
natura corruptibilis, S continuo alius amsalsias, so- e tu ternus in specie,&hoc pacto necessitas intelligetio respectu motus est dups seisie et ad es e & ad eonfer tiationem. Coeli vero causa est ut conseruans, no quidem praeseruatiue, sed coexistitiue Desidem patet lalutio ad rones Ioan . Prima quidem tollitur per hoc, vanon omne agens prius tempore acto, sed solum agenu educens. Secuda vero per hoc quia non requiritur e sed rix causa ut educens, sed ut conseruans. non quidepraeseruatiue, sed coexistitiuae hic sunt pers pateti dicta, siret sint iis verbis explicuta. Sed quia Auer . in i Iutione quaestionis indicat intelligentiam esse e sam motus coeli,quia tot natura motus potest dei nere, &eausanisgurae sphaetico&causam ordinis, ideo nunc disputemus virum motus chli sit eorruptibilis. Hoc , T,. . r.est virum coelum possit quiescere. nam de figura coeli, is de ordine crescitu & stellarum seribemurum disi enter in libro secundo de cyto,quem cito edemus. i tur igitur i, coelum non possit quiescete primo, quias citum posset solescere, aliqua do quiestet. aliter asi
qua potentia esset ociosa in natura. Praeterea, Non est maior, ratio cur valet haec consequentia, coelum potest corrumpi. igitur aliquando eorrumpetur, illa vero non. coelum potcst quiescere igitur oliqua do quiescet. Secundo Auer. primo creti .com. i o o.assignauit causam perpeti itatis motus ex parto coeli,& dixit ho ec se pro tanto, quia natura materiae eius est innata nomoueri violenter, & non quiescere naturaliter. D tio, coelo in eo quod coelum repugnat velocius moueri, vel tardius, quam mouetur. ut dicituriis.phrseo. m. 1 f. igitur repugnat quiescere. Quarto sortissimo arguo. ii coelum quiescit,coelum non est, ut patet secudum opinionem Averr. vhiq;. igitur si antecedens est possibile, consequens crit possibile. In omni . n.bona
consequentia si antecedens est possibile, consequensci possibile. Sed per te antecedens est possibile is tur&consequens. In contrarium videtur auerint et tibi dixit si, ectium indiget intelligentia , quia motusolus est finitus, propteredi quia diment o coeli est siti
lo non esse potentiam ad corruptionem, ita bene ad inietem.& propterea est nec ossaria intelligentia .Prae
terea. nono meta.Aristo .ut notat Auer, eona. I . ait.
non ost timendum coelum quiescere, sed timor est de possibili. igitur ecelum possibile est quiescere. Lisic quaestio videtur ambigua pro utraque parte. Pro solutione ad quastionem debes scite is non est dubium cretum posse quiescere, & quiescere sim materiam &subiectum, qm nunquam mouetur sim materiam subieictum itio iecundum subiectum est i mobile, noecst dubium c um posse quiescere in eo j corpus. Omne. n.corpIs in eo v corpus potest quiescorta nec ostdubium caesum posse qui est ero secundum aliquo motum numero. Nemo.n. dubitat coelum posse quiesecte Emotu quo hodie mouetur. continuo. n. mouerili : &coiinuo quiescit, quia quiescit quiete opposita rou aut ioni hesternae. Sed qo est mirum cretum possit qui 'Si quiui, sistere simpliciter , ita is, is bi tost quies opposita omni motui,ut quiescat amotu pr sentishesterno,& si iuro, ita is fit sensus, coelum non mouetur aliquo motudi potest moueis. Seeundo debes scire ei, per coelum ciscissis A spoilumus intelligere ipsum animas cras esto, quod a se ' mouetur, ut videlicet includit motorem & mobile, distae paelo coelum non potest qui cte, quia posset
59쪽
iale animal quiescere, posset tale animas non moueri a se,&s posset non moueri a se,posset intelligentia nomouere, quod est impossibile, quia illa mouet reces satio apud philosophos.veluti est necessario. Aut poclumus intolligere per coelum corpus ccileste quod est altera pars coeli, is subiectum intelligentiae,& materia ad tibi.&de hoe tenet Auens coelum potest quiesse re quiete sitipsi citer ad hunc sensum is coetu non mo,, . ueatur& posset moueti Cood quidem de mente diu,
ni vi multifariam probatur.Primo una&eadem est male Ha contrariorum, ut dicitur. . phys .chm.I sed e
sum hoe pacto sumptum est materia motus. igitur materia quietis,& ita ut potest moueri potest quiescere. D. L. Secundo, i cciso illo modo sumptum no posset qui stete, tunc si ustra intestigetia illi uniretur ut moueat& motum coseruet, vi colligitur hic.& r. meta. m.
m. iti. IAertio, coelum est corpus dimensione festium , vi passiua limitatum & soco descriptum igitur potesta motu cessare. ut colligitur. a. si .eom.a s.&3 q.& et i, ad miti de is physico. com .'s. Quarto,illa coeli pari quas estinateria ad ubi &subiectu intelligentiae, est more pacsua respectu motus, es in potentia contradictionis igitur potest recipere quietem, tenet consequentia pere. .e id es s ea quae habentur in .s.meto.tem& com .i . Ac is.
ea n bus patet positio Auen& etiam id quod primo coegi.c m. s. &r. meta. com .i g. dietum est, i, videlicet ilia coeli pars, quae est materia ad ubi, clitis tem natura aequi uoce dicta,quatenus est in potentia ad motum &
qu at miri quietem. Uterius patet op suimendo in una pro ani, is si ... mali coelesti composito in motore & mobili, tale uni
mal coeleste potest quiescere sm quid, quia sin eam
partem,qoae, est eius materia & subiectum, non aut potest tale animas quiescere, quia non valet. Socrates potesse turpis sm pedes, igitur turpis.&similiter non valet coelum a ui mobile a se potest quiescere sim corpus. igitur quiescere, Dias in animam no potest quiesce, quae est principalior pars. sumendo igitur c um pro materia ad ubi absolute consi ieraia potin quiescere
quiete remouente Oem motum, S iii mendo intum
pro animali coelesti, etia pol quiesecres in quid qui uteto flente omnem motum, quia i in corpus, non aut
quiescere simpliciter,quia non sim totum ex animae, corpore copolitum, nec sim animam, qoae est potior pars.Haec ost mens Auer.Tune ad tones. Ad primam dici pol s coelu m est in potentia ad quietem, ut dictu est,& eum dicitur. igitur reduceretur ad actum aliqn, alitet esset si ustia. Alberi illa concedit potentiam ad priuationem si ustrari, quia rei natura non perficitur ut pura, per priuationem,sed per habitum. Bene in citet impossibile potentiam ad habitum frustrari, quia rei natura persicitur per habitum . sed haec solutio videturam bigua , quia tunc a pari potentia ad corruptionem nodeberet roduci ad ictum, nee esset frustra is non .educeretur adactum. Cuius oppostum voluit Auere primo coeli contra Micco m. do.& Aristo.per totum.
Desi' - Diei i Et pro Albertilla q, potentia ad corruptionem, quatenus est ad corruptionem non esset frustra is non reduceretur ad aestim, sed quia eorruptio est gnatio asterius, propterea est frustra quatenus est ad psiatio nem.at potentia ad quictam est potentia ad priuationem motos,& nullo modo ad psiatione. non . n. quiesvnsus est motus alterius.& ita non est simile, hac pro
cinni. a. Albertilla. Aliter dici pol ad piincipalem tonem si,qn aliquid est in potentia ad duo indigerenter per una di eande potentia no frustra tuis alietus flore dies pie
semper,&asterii nunquam. verbi causa contralis ter ra per unam, , eandem potentiam pol recipere motum & quietem. Si modo solim te psal quietem &semper, non frustrabit istis nunquam motum reci piat. secus est de materia, quae est in potentia ad eci eae non esse materia. n. est in potentia ad osse per una potentiam, & ad non esse per altetam. Sunt. n. duae potentia sua libi mutuo succedunt in materia uelutiae ius. ut Auer. ait primo inli. com .n8. II et 3.tit pro
pterea is aliquid esset in potetitia ad non esse, usii ali
quando reduceretur ad actum esset frustra , quia illa potentia est tota ad non esse,&solu ad non esse. at potentia ad motum quietemue est una eademq;. & propterea potest saluari s redueatur ad actu im alterius. Causa aut quare mobile est in potentia ad motum, &quietem per eandem potentiam, est quia id quod est inobile est in actu S persectum. id veto quod est g
netabile & corruptibile, est materia, & ens impers Hum quod generationem vel corruptione recipere non potest sine propria & contracta potentia ad alte rum colum seorsum ab altero. Aliter dici potest quedinium isto modo suptum est in potentia ad quietem, di eum dicitur. igitur quiescet aliquando, concedo quiete opposta huic reuolutionsi & ita semper quie-icit,&sempor mouetur. Sed replicabis, coelum potest quiescere. testor aliquando quiescet quia possibile est quo posito sn esse nullum sequitur impossibi
se, ut etat igitur non mouetur, & est aptum moDeri. tenet consequentia per definitionem qnietis. s.physi. assignatam .Et sta coelum aliquando erit non motum contra Arist.in . . Diei potestu aliquod est possibile, S . . quod non debet poni in effeta totii. verbi causa possibile est uniuersum innem corrumpi, non tamen ass- quando ponetur in esse, quia sosum secundum pari
corrumpitur, ae lioesius csi pro definitione possibis ij. possibile enim est quo posito in esse vel aliquo tibi si misi in spocie posito in esse, nullum sequitur impossi-hile, is se est in proposio. una .n. reuolutio & uniuer sis motus aeternus eiusdem sunt speciei Et propterea spotest aliquid ponit in actis pro una reuolutione, noncst si ustia, si non ponitur pro uniuerso motu: haec sos siciant. Vt perhoe patet qualiter est dissimile de gene raisono & corruptione,& de motu is quiete. Ad secu- Aasi det dam dies potest ab Auem per naturam coeli no esse in natum quiescere intelligit q, non habet formam per utendat ad quietem. nam si hanc formam haberet, motus crati esset violentus.&sic vult duas esse causas ruiernitatis motus. videlicet quia intelligentia necessario mouet, de quia coelum nustam habet sermam per quatendat ad quietem. Ad tertiam concedo us coelo in eo M. Hiam. coesum repugnat tardius moueri, sumendo coelum
pro animali intesti eo imposito ex motore & mobili. Cum quo tamen stat insum sumptum pro altera par te coeli posse quiescere. Ad quartam concedo si, si coelum quiescit, cresum non est. Sconcedo antecedens
este possibile, consequens, sed non eadem hpecie potentia 3. nam ccisum non esse est possibile ad imaginj-tionem , dato iii aliud non fit. Sex conditione, at ipsum quiescere est possibile secundum naturam coeli,
, propterea poti intelligi coelum quiescere,& intessii esse. Licet de secto is quiescere non esset.& hoc pacto potest defendi haec pars quaestionis. sunt qui dictit
eu quibus & ego sum V coelum potest quiescere sim
60쪽
partem motDs, non autem sim totum motum putat enim ita de motu esse, vi de elemento. v t. n. elem titumno potesse corruptibiles in totum ,scecolum non potest qui rite a toto motu . Et hoc probatur, v apud peripateticos motum ecosi non osse est impol ibit igitur quietem coeli simpliciter ostiae impossibile. tenui
conloquentia,quia ex corruptione unius contrarii sit alterum Igituri, alterum contrariorum non potest nocsse,astorum non potest esse. Antecedes probatur, vaex hoes, motus coeli non est, equitur ipsum osse, naeo splo non est, petii ur modo vel destiit esse pes se vel ad corio ptionem subiecti,non per se iuga lite post motum esset motus, si ad corruptionc subiecti, tune corruptio es et i &ita alteratio, &ita primus motus qui est motus coeli,& ita si moturum coeli no esset, ipse estis. sva remotum et si impossibile est non esse apud peti pateticos. Et per consequens quietem via suci sale ccc ii a toto motu impossibile est esse. Haec dicti cant pocripatetici,cum his an stat estum possu quiete ore quiete opposta alicui motui. ut motus licsterno vel hodierno. vos crastino,coelum vero qui scire toto motu in
simpliciterim pol ibile, sicut motum non esse est sm-ra, se ream piseiter impossibile . Ad rationes vero Auer, ad pri- mst diei sol si una & eadem ost materia conmusorias es quia ce quest materia motus,est etia materia qui ii, si id non univcrsalis quietis, sicut una est materia partis ignis, & toti ius ignis, non tamen quia materia potest recipere corruptionem pultis ignis i potest re cis ore corruptionem uniuei sulem ignis. Ad secis iam diei pol ip unitur ut quiescere quiete hodierna, & sin partem, ne quiescat quiete uni uel fasi, & fimi sieiter. Per idem tot pondetur ad tertiam,& quatiam. lime de
Et iam induxit hos amo, eae diluti Ahie furare digres emaprincipalisa Aesaris e corporis colestis Dodest de ea ora uti te pus ista agi, diramus igitur quod corpus messe communicis cum e poristis genera libis eos raptibilitas in hoc quod es ex trilis a rei redimi. Abstantia recipiens dis, ioticisDgd utraque substantia hon est se ne dimen renibus.
mm.aa. Quia digressionem obiter socerata proposito, nive
redit ad rem propositam & primo excissatio, egerens se digressionem secisse a proposito ob amorem inpla nanes dictam quaestionem de veritato agente cretum, is hoc inquit. tili induxit nos ana rexplanandi horiquod dictum est de agente cit i. &dei ictura munia
es facere digressionem h prines pali, quod principale
erat tractare de coelesti corpore, quod est ita pars c li, ut corpus est pars uiatis.est. n. intum animas quoddam, cuius altera pars est corpus coelesto. ut diximus.
cum igitur ita digressus est, redit ad tem hae, &resis init quaedam iam dicta, & primo proponit duas conatiensentias inter corpus creteste, is corpiis sue mate tiam anima tum lublunarium . prima est ci, corpus celeste, quod est altera pars coeli, est ex tribus dimensio nibus vides eoi di mesonatum. hoc est substantia r cipieti dimenso nes supple tis,ut materia generabiliti. Seeunda est v, utras; substantia, hoc est tam corpus eceleste, quod est altera pars et i, & materia aiasium coelestium, quam eorpus sublunare sue materia generabilium non es sine di melionibus, hoc est nunqtiam expostatur adimensionibus,amba .n .semper subii eiuior dimensionibu . Suni igitur diam conuenientim in ter materiam alatium ecclestium, quod est corpus coe
i esse, ae materiam animasium sublunarium, quod es
corporea materia. Quarum prima est, quia ambaei bi ieiunmt dimensionibus. Secunda chambae perpetuo subi ieiuntur dimentionibus. Debes scire si cit cmalum esse dimenso natum, S perpetuo quantiam, sini I M siter I corpus coeleste , cossinitur ex Aristo. t r. meta.
ut Auet. exponit, commea o. nam coeleste corpus est
materia ad ubi, & materia ad ubi est mobile in uesti, is mobile in actu ta dimensio natum, qDare cum per petuo corpus coelestest mobile , dimensonatu perapetuo erit, & sc patet istud. Sed iuuenistiti stantiam deferentem dimensiones,, dimensiones in corpore generabilis corruptibili dies rem poritam volubilitas in re, ruptibilitas easdem numero voletitia non easdeminami quod di sensi onos om res comm es omnibtis corporistia generabilitas sitit redem modo inpotentia, qtita imi enimus idem corptis gransferri
deforma infortatim, o redimen johibus in dimens mes ias in actu, verbi gratia, qu=dcorptis quod est aeriir fertur tu corpus Meti ignis.
Cum posuit conueni eluiam inter cecsum&corru- - . .
ptibilia corpora ex partemate qae, siue corporisaeiane ponit c sic differesntia ex parte corporis, materiae,&ptimo resumit conditiones genti rabilitare,&inquit, inuenimus in corporibus cibi ruptibilibus subitaliam quae, desert limesiones hoc est materiam ipsam, Si dimensones ipsas eadem numero omnium comis tibis um non quidem in actu, hoe est ut terminata, cant: sunt. n. limoso nos diuersi, ut terminatae sunt, sicut &sorrere, ut dictum est lib. primo, sed in potetia hoe est quatenus interminatae sunt, easdem dico quatenti ut interminatae, sunt in potentia & communes omnibuggenerabilibus eodem numero in potentia ad omnia. tit hoc declarat pro tanto, quia inuenimus idem numero corpus transferri de sotima in formam, O de diginensionisius in dimensiones istas in actu, quod esseron potest, nisi sit una communis materia , ct communes dimensones. vi. n. quia formae se muttici eae pes lunt, supponunt vinari, commvnhm materia,S unam
num oro omnium in potentia, sic quia termitti dimenso num&dimens nes in actu sese mutuo inpessunt
ab eodem corpore, suppomini idem nil mero corpiis in potentia per communes dimentiones astinum, queiunt eaedem mimoro, communes in potentia additines terminos Cusus exemplum ponit. d. verbi gratia . corpus quod est aer, transfertur in corpus quod est ignis, in qua transsatione vitriantur termini,& non di
mensio ipsa in potentia, ut variantur formae in actu, remon muteri . haec Aueno.hic, di prire o physico commen. 63.&omnia haee fuerunt pertractata iii primo libro, si igitus hoc torptis quod est commune formae aeris eius et, idem moro inaesti, rave formisset accidense se essent duo inani lintris Mansurae M in alto
rum,nec esse esset corporeis ira destiti de empore rari ApD ad non eoi ptis, dira, or it spinae rata generari ex non empore, viae nece sese habere materia, coiporalem sibi eo intinem. Has quas dixerat conditionemn sic probat, ubi de- c., --.., .
bes seste in trasmutatione illa de aere ad fgnem, vcleeotra duo postlint si,ui contradictam veritatem. primo im opinando ip sit ide corpus actu Sterminatum,
quod mutatui de aere ignem , ut dixerunt antiqui . ut