Augustini Niphi ... Commentationes in librum Auerrois de substantia orbis

41쪽

vel stum mutat, an mouetur motu recto, ut omnibus patet. Id vero quod de polo ditinou sntest igitur quat nus polus est indivisibilis, sed per accidens quatenus a. s. hi d. est terminus axis, ut patet per verba Auer. is e. Alii hac ratione coacti dixerunt puncta& gnatim indiui sibilia noesse . quia oecorpus vel in corpore manenses diuili bile, ch s leganter esse, intelligitul illa ego in poteria, quatenus intellectus saeit ista,& omnes priua

cons Dile. rum com .c s. Sed revela nulla est necessitas ob talem rationem aggredi hane materiam. solutio. Uncederet in maiore dubitationem, nee debemus ad euitandum minus malis,incurrere maius masum. Propterea.Multa commenta fiant contra hoc, ut.8.phys com 6 6.& phys.com. i o ei. Propterea ripud eum datur duplex transmutati ut subitaria, quam ait esse in instanti, &temperaria. ut ,phy.com.I di de g. ph s. cci . 1.&o .& s& g .& 88. Praeterea. s. phy.com. o. ost

dii Auen sti diuis bile posse moneri saltem per accidensae non per se. propterea de corpore sphaerico quod tangit planum in puncto licet possim ut disserere prodi contra, non puto in ad proposita ego aggredi nune s v s. siti, hanc qudistionem. propterea facilius diei potest, ut Auer. inquit.s n. .phv.com. o. s, aliquid moueri per accidens pol egebi satiam, aut ut parsique merebrum ad motum totius, ct hoc pacto non modo quod mouetur per accos, est per accidens diuisibile, sed I se. Asso modo ut forma & accias mouetur ad motum subiecti, quo modo aia mouctui per aeciis ad motum corporis, di albedo admotum eant et & illud quod mouetur hostpaeto per aeriis est diuisibile pacens, puncta autem si untiano uentut per aeras,non visorma vel accidens admotum sub socii, ita vi terminus. ad mittit eius, citius est terminus. punctus. n. nulli subsecto inest perie,sed in aeratione eius, cuius est terminus. Dosormis vero inseir ii ... ia . pibus an moueantur puraecidens ad motum orbis, --uior i. non et loliis quae io.Quiduni iuniores opinantur non modo intelligentias per accidens moueri, sed primum

motorem. Mouenior autem ad hoc pro tanto quia

moto persectibili per se, mouetur, prima persectio, silicin per accidens.Modo motor primus est prima uniuersi persee io, re caeteri motores sunt persee ionesptimae suorum orbium . illitur mouentur saltem per aerxi Mi suorum ei dens ad motum persectibilium. Ioan . vero tenet pavi. b. nec porse, nec per paries, nec per accidens moueri pos sunt, j quidem nee per se,nec pur partes,nenti, dubi tali vero intic per accidens, probot primo, quia omne quod est por accidens,iale potest no esse, ut. R. phy. in .s cl.& 3 .ct hoc, ista omne accidens est continia gens quod potos non . Eseeundos peta rei dens es ient mobiles, ostent paecides diuisibiles. ut dicit AP en, hi Tertio si pol aeeidens essent mobiles, tunc essent sciring materiales vi seduxit Auer. Qiani to si per acci dens, cum per accidens si duplex, vel quod movetii rper aliud & potest seorsum moueri, veluti equitans in naui. vos quod movetur per aliud & non potes seorsiimmoueri,ut primo de anima,c5m.3 tunc is mouentur per accidens, aut mouentur primo modo, , patet si, non, non .n. scors in moueri possunt,cum non sint corpora, nec secundo modo,& hoc minime essent.n. tune vel formae accidentales, aut accidentaliter extensae,

tur)conciliat inter se hos,ubi de moto per accidens. su D ira hie sue sue destitiue quia, videlicet, una cum suo subiecto desertor de loeo ad secum, & reeipit & subii citur motui ut albedo,quae intelligitur in corpore moto,& ab animalium .hae. n.deseruntur cum subiectit. Et propter subiecta reeipiunt, atque subiiciuntur motui, & talos sunt formae quae per accidens diuiduntur ad diuisionem iubiectorum, huius causa est, quia costitu ut in esse per subiectum,& ideo seut subiecta mutant situs, ita ipse mutant stus, saltem per accidens. quoddam vero mouetur per accides attributilae, siue respective non quia ipsum subiiciatur motui, mutando situm, sed quia subiectum cui attribuitur moti tur ab alio quam ab ipso.& hae ratione des intellige tiae mediae mouentur per accidens, non quia mutent situ , sed quia eorum sit biecta, hoc est orbes, mouentur a primo motore. qui mouet primo uniuersum chlam motu diorno. ecteros vero secundo,N tanqua partes. vii 1. dicitur meta. com. . & r. cceli com. I. Qua rone patet primo nec primum motorem, nec

emittas intelligentias moueri per se, vos per accidens, vel per partes stubiective, ut rones Ioan .cogunt, egentenim sibi irae materiales. diuisibises, corporeae, & id genus. Patet secundo primum motortim nec moueri per accidens attribui ille,sinere speetiue, quia eius pri reum subiectum , quod est uniuersum a nusto supe riore moto te mouetur diario motu quia ab ipsemet. Et propterea est penitus primus & immobilis Oino, ut ubiq; Aristo. ait. caetera iastem per accides attribu tiue mouentur, Et in hoc erilarunt primi, qui primum olorem di creteras intelligentias pariter per accides

moueri dixerunt. sed occurres quia omnes sunt pti- emeati Jmae persectiones suoriam orbium atq; stlbiectorum. s. i. I. Igitur mobises ad motu iliorum. Praeterea sicut mo diae per accidens mouentur cur primus motor nCn. nam subiectum primum, est uniuersum aggregatum ex orbibus. modo tale univcrsiim motu quidem dia

rici mouetur a primo motore. motu vero lagi oram,

contra, quia qui sit, et, videlicet, olbina motore pro prio . igitur primus motor mouetur peractus titti ibutivo, saltem motu sistinorum, qυaten ut orbes qui sunt partes uniuersi mobilis mouentur ab intelligentiis. veluti caeterae intelligentie mouentur per accidens motu diario, quatentis mobilia earum mouentur persea primo motore. Praeterea cur moton, cuius mobile Teturi mouetur ab alio, attribui potest motus per accidens ii dantem motori cuius mobile mouetur ab ipsemete . anima. n. equi monetur per accidens ad motum equi,& in equos notiniis ab ipsa uia per se mouetur. Ad pri- Pila et ut ream ab ignariu)ossunt due cauiae ex intentione, Auer. -- et quatum prima si instut e v. q. metaphy. m. r. p, vs-

delicet, rima quatenus sorma non patitur persea pri 'mo transimulato essentias iter, sed per accidens, qua tonus constituitur per subiectum, ubi. n. subieeta constituunt formas, iri buunt&coicant eis peeuliaritates proprias, quarum una est pati , moueri, redduntur enim potontiales potentialitate sit hiectorum. Et pro pterea recidunt passibiles & mobiles propter ista,ideo e cincludit ibi is, formae qui non sunt in materia, hoc est quae non dependent a materia aliquo modo, necessentialiter nec ac. identaliter pation, ridem ut licet videre primo de gnatione. ccis . sc illi e prima caest,

quia non quaelibet, persectio e ma alicuius subiecti

42쪽

mouetur per accidens ad motu i lius, nsis constituati einesse ab isto. at ubi constitust tm, mouet luntaxat, &- Aeas . nullo modo molietur subiective. secunda est,quia orbis ipse mouetur motu animae, quae suapte nat Dra mouet qui equid moves in orbem. quia igitur os bis mouetur motu animai, quae mouet circulariter, & ipsa est in

toto orbe prima persectio, D in qualibet orbis parte, ideo non potest dari stut aliquis, in quo non tit ipsa anima. sevi no potes, dari situs ubi non iit aliqua pars orbis. anima igitur no potest mulare istum, nee perso, nec per accias, eo quia ipsa occupat oem orbis ilium, SD inratiosi oem sociam. Aut sorte sucis ius secunda ca est quia or-M 'r' bis eo mutat locum sim subiecto,sed sin formum, ut d pin g.phys . Modo intelligentia est prima orbis perse .ctio quatenus isse coni deratur quo ad iiibiectum, &non quo ad formam. secus est de animali cori uptiuo,

hoc. n. non occupat omnem ad quem in uetorii tum,

di etiam mouetur subiectum & formu .set propter ea anima saltem ratione subiecti mutat istum. vhi. n. homo moueretur in orbem, nec mutaret locum smsubiectum, anima clus non moueretur perso, nec lacroccidens mutando sitim, nisi sorte attribuliue quatenus eius subiectum moliti eiurab aliquo primo moto re. Ad secundam dici potest ci, propter iri a primus motor no mouetur per aras dens attributive, licet eius mobile moueatur per se quo ad partes motu Agnorii. Primo quia primisso ars prima, virtute cuius caereis A., h. ... sunt artes siccundae,quae motum issum signorum agunt virtute prima altis. St. n. ille motus seeundus esset vii tute propria illa romaorte prsmus posset dies moueri per accident attributive. Secundo sitia primus in motare do nullum asium superiorem imitatur, caeterae vero mouent quatenus imitantur primu . I t propterea pri murum no potest diei moueri motu illorum. Tertio, quia partes roducuntur ad totum. non autem totum ad par ies. I t propterea caeterm possitiat dici moueri perataei dens attribistivequatanus mobilia illarum reductitur ad prim iam mobile. Aetertiam innuit Auer. solutio nem. s. physicorum. cara .s et .vhi volt hoc esse ob ilsius perscctionem,est.n.isto adeo perfectus,vinis sto modo conueniat cum motoribus conriptibilibus. Cincio in

telligentiai sint aliquo pacto diminute, di ita possint

conuenire cum animabus terrenis in aliqua conditione vi iustem dicantur moueri per accidens attributi uera tione subiectorum, non autem sibi edi suo. Et cum di cit ut v anima equi mouetur per accidens ratione subiecis, di ii, subiectum mouetur ab ipsa tantum. Re spondit Auer non esse ita. ipsa. n. perie mouetamo nisi si s m moveretur ab aliquo extrinstim inuitam retra, non mCucret , animae vero ccolorum perso mouent, quia ipse iunt sines, Scisse Strices causae moto nullo asto conetarrente so de hoc postea dicetur.primus itaq; motor nomouetur per accidens altribuliue propter motum mobilis sui, quia mohise mouet uer ab ipso.& solo ipso ani iam aequi mouetur per accidens attributive, quia sinum mobile licet moueatur ab anima, non tamen a sa anima. Sed mobile mouetut 3 eontinente, & si conestat appetitum animae ad motum.

Eeto nihil es in eo oribus coelestibus Do forma qua es mortis digerat ab ea ad quam e motus. imos Meedem formae, cir Mondisserant, his indi ostione.

si. Nunc respondet ad rationem Aule . arguebat. n.is lesinim differet ab agete quia sinis vult esse nobile,& agos non vult esse nobile. Respondet ad hoc sitis secie distin

ctionem ratsonis. intelligentia .n. est fidis, & est agens, quatonus enim inicis igitur ut quid consei nubilo permotum, est ignis, quatenus vero intestigiti e conseruationem, est agens. Tt si esusscit disti fictio dispositio nig,idem igitur est egon, di sues, diu cisa dispositione

sumptum.& propter hoc oportet ponere intellectus sness, intellectus mouentes, ut posui uiceni a. Debes scires, ipsa intelligentia est, quod e nruabita sisomoso suis te permotum in tantam ad primam ii milituoi a, in tuto a materia recessu . Et hoc paEho habet ronem sinis optimi es appetibilim est etiam intes sigens & appetens hanc conseruaticino, quatenus lite est eius esse,& optima dispositio, S sic est agens, mouens, S ti sciens motum igitur finis & agens sunt id om in subi eio,&sosum di et ut in ratione siue dispositione. h cestii, stitio, Et si ita esset. Tune sitim mouere esse finitum , quodenis movestir impostibile est vises principit m ostis .eterni, di dieit .Ati . quod intelliatat, Si iste idem sitit in eo peribo, est est hi, O hoc totum dititim es iuiuiis. Scis utionem datam nune probat, & eius ratio esthmetis nises et aliud, extrinsecum ab ipsa intolli

gentiis mouentibus, tunc motus quo mouerent,ossetis nitus in tempore, deducitur, quia quod in monon do mouetur, no potest est o prineipium moturum aetern s.

Secundo idem probat audi oritate. Aristot. dicenti ineorporibus coelestibus idem esse intelle inim his ni es, linii,& id quod intellignum igitur idem est sinis&ages h. .

in illis. Haec Auet. Sed occurres primo, quia omnis P o

intelligentia mouet propior silem extrinsecum, quia propter eum, re ut issi complaceat, I isti assimis et ur. secundo, unde valet liaec consequentia, intellectis in D in tesseetias idem est in eoi potibus celestibus.igitur gnis is agens est idem in illis i Tertio intelligentia inferior intelligit superiorem per essentiam superioris. ubi putet intellectum & rem inteflectam esse diuor sam. est enim intelligentia superior diuersa ah in serio

re, ut perspicuum est omnibus. Pro solutione. Ad i a. d. s. g. prim tim debes scire vi intelligentia molici pressater Deum &propter so . propter Deum quidem mouet tanquam ob gnem primum, coi appetit compsa-cPre. complacet autem in mouendo, quia se conser uat uniuersum .Et sic propter Deum S gratia dei reo Dei, tanquam ob statim primum, propter se vero mo Det tanquam ob finem sim, quatenus ipsa est res permotum coserua hi sis. cum . n. esse eius eos stat in tanto Oeessu ad Deum ,&in tanto reces a materia,& tale esse est conseruabile per hoc quod mois et orbem, hac ratione mouet propter se tanquam ob sqnem .s in animalia uero corruptibilia mouent propter Deum ut etiam sisi placeant. Et non propter se, sed propter quendam senem extrinsecum,qui nondum hab(iur. sed per motum est acquisibilis unc plitet vir ratio nis. Auer,ust. n. ipse dicere; omne id quod mouet, in mouendo mouetur, sene extrinseco nondum ac

qui sto, sed aeqvisibili permotum .imposis bile ei ut

moueat motu averno Et sic licet intelligentia moueat propter finem extrinsecum,non tamen iste est sint, so-cundus extrinsecus per motum acquisibilis. vhi aut esset vera positio Aui c. laoc sequercuir nam intelligentia moueret ob motorem separatum, & non propteris luna,vesuti ob snem primum .igitur velut ob snem

sed in cum ille sinis secudus sit alius ab irtos ligotia

motion te

43쪽

monente, ei stolao aequisibilis,permotum ab ista. Est n. dignitas apud sitir. somnis sinis secundarius, qui est alios ab agent est permotum aequisibilis. Et se mo ius erit sinitus omnino tandem. Breuiter igitur omne quod movet propter sinem secundarium omnino assu& diuersum ., notoro movente, mouet motu sinito.ab idola 'c' mmcio tollitur cauillus ille contra Aue e. sed sic igentiar mediae mouent primo propter se. ut cur.1. cceli. com. I V. igitur non primo propter s. .. Deum. Dici potest q, omne quod mouet, primo &per se mouet propter deum, ut is si complaceat.& una tecum uniuersium perficiat. Et quando dieitutis issae mouent propter se. dieci illi Auer. intelligit comparando illia ad res inferiores quas mouent. Sed eomparando ipsas ad primum omniti motorem non est dubium quod illae non mouent prim a propter se, sed propter deum. Ex sis patet disserenita inter animassa corrupti bilia, Accelestia animalia nasia corruptibilia ob snem n ouent,qui es aliud quid,& extrinseco m. atq; per motum acquis bile, coelestia vero ob snem, qui non est

aliud ab ipsa. nam ipsa redueetia, &ipsa conseruabilia

per motum idem inunt. Et propterea animalia corruptibista mouent motu finito, ut ladio, udis snem nanci

scantur,ccelestia vero motu Vterno, quia non vi s nems . nanciscantur, ed ut acquis tum conseruenti Adieeundam diei potest ei, Atilio. pees intelle mim intestinii sunem quod in osse conseruabile per motum, S per in telligeu, intelligit appetens illum finem. Et propterea valet consequentia, quia sequitur, idem est suis de agen; in is sis. igitur mouent motu aeterno. Item sequi iur, idem est in iei se Eus I intellectum. igitur sdem est

sinis ae agens. valetin pro tanto, quia per rem intei I,

ctum tot iligit conseruabile per motum, & per intellia

Q. M. A. is gens vult appetens illum. Ad tertiam ditarem duia

et i A plex osse intolectum, primarium & secunda isti. Intel sitit Etam. lectum primarium intellisteriti hin serioris est ipsa superior intilasgetia vi q. ad deum quam vos qoas latest igitpor essentias ipsarum. intellectu secundarium estis iam et infelicit sub ratione conseruabilis per motu. Cum igitur dicitur is intelligetia in sotior intelligit superio rum per essentiam superioris,ucrum est tanq intellectu

primariti, de hoc modo disseret intelligens, & id quod intelligitur. Et quando dieitur it idem est intellectus&id quod intelligitur hoe est verum de in tessee o se

cundario. In primo autem moto te solo idem et intol bHis.. seetiis,& primum intes sectiam, qoia primus motor nolsum habet alium superiorem, quem per eius essentiam intus ligat. inseriores vero si intes sigit, non portissentias

illorum,sed peressentiam propriam intelliust. Alison est doti hestiam haberetinisum siue propter aps ueti ea emens iura, ct motum localem. appetitiis Ne

ro qui es is hoc eo pine, tibis es his Dities eorpus, es ae ea superse, petens perseo propter pol tu ea sentem se ire dimis semper eius diuisionem, esse ueraeras leo cor rapi e. Et dicit, re emotum per priueipium marasti , qtita es meo, noli per priueipium, quod es Mys in

eo. hoe modo di si Platim, iure ieras cum .s i. i: ust positio simplicii, iiiiij ctiam Psaloni attribili totis c elum cst animus, es habet animam oli sensum &motum,&appetitum sensitiuum,oeloti crateia animalia. ui dicemus in hoc libro. Mouebatur hoc argumen

io, quia si citi m habet animam, cretum est animal.rtis est animiil habet sensum demotum,& appetitum.

non . n. est animai nisi per sensum di motum. Ita hos-

det tue coelum habet aiam, sed modo aequiuo eo, quia het aiam quatenus mouetur,& appetit motu & appetitu aequi uocis. appetituqtidem intellectivo . motu vero per principium separatum .Et hoc ait, & non est dictum e t tum habere aiam, siue esse animas, nisi per appetitum existentem in eo, & motum localem,sup ple id uiuoce dictos. Et primo declarat hane aequio cicationem de appetitia, & inquit. appetitus vero qui

est in hoc corpore, non est nisi quia est corpus coeleste vivum per se ,&appetens per se, dico per se, quiano per appetitum sensualem, qua si in potentia existens in dioisibili per esiis diuisione, cuius cam repetit, quia esset undibile&eorruptibile, & animal unitio cedictum , appotitus igitur non est sensualis vini uoce di, elu, sed intellectualis aequi uoce sumptus, separatus es ob itinctiis, veluti ipsa anima. Haec de aequivocatione appetitus deae qui uocatione vero motus in susti& diei tui esse motum per principium separatum, quod est

in eo, ct exponit quid vost per separatum , , inquit. non per principium quod est pars in eo, supple depeden, ab isto, Seonstituta in eis operis lud, ut anima lia terrena sunt. Et ita est appetens appetitu separ re, quia in tesse tuo, & motiotur motore separato, quia non constituto in ego per stubsectum. Et hoc mi,

do, ut dicit, & per tale principium separatum, est uso 'Dum & intelligens, & ita aequivoce dicitur alas, siue animatum & sic tosti iuri alio Simpliei. Sed ei rea hae edeesaremus primo la coelum est animatum. Secun- nisi i in

do is derone anima est ythabeat appetituim& intellectum. quae sopiesunt ad animaduersionem. Tortiose non est animatum per partem. Quarto ch est per se viventis appetens per se Quod quidem igitur sit uni si visi iis .matum, pluribus rationibus probari potest, sumantur pro nunc illae tres quai ponuntur ab Auerro.r. si cona. c, a. sunt. n. susscientes,donec malitia hae e alibi disputetur. prima est, quia tal siani praestantiores an malis, igitur sunt animati . non animatum. n. non est animato praestantius . secunda Pst, quia omne quod habet figuram terminatam.& moium , sede patieterminata in partem terminatam,ci animatum. tale est citum ortia,motorci si non est in materia' est..itur est intellectus. Et ita cesum es intelligens & animatum. Cui Aristo. i 1. metaphy consentit, quia pro bat e colum moueri per intcsseeium di voluntatem. Qiiod vero ad animaduersionem susticiat intellectus, avel motus, de appetitus declaratur nam Aristot .a.de ' fetet sit

anima, inquit, animatum disserte ab inanimato in ui. e. uendo, at eum vivere multisorium sit,si vina insit, pro vita sit si est Sunt autem si aec intellectus,sensus,& morum ius liatus ite seeundum locum . quare si cresso inest motus secuinium locum ala,ves inici seruis, vel appetitus, vel sensus siti scit pro vita. Preterea gradus animatorum sunt vogetatiuum, sensitiuum,intellectitium, di moti utina, Sappetititium ut ibidem dicitur. illi

iura i hoe vi aliquid uiuere dicatur , susscsunt plura

hortim vel unum solum .Quod non sit Dinnatum 13 IN.A- ,

partu declaremus. ubi debes scire se quic id est alais per alam diuisibilem ad diuisionem corporis est alatum per partem dupliciter, , integrasem,de ementia lom. Intoni alem quidem, quia omne tale habet cor, aut simile eoi di, quo est alatum essentialem vero , Doc quod est animatum ala diuisibili est citatum forma,

quae, est pars cdposit,quae educie de potentia materi .e lum vero non est alatum per alam diuisibilem,m illa

44쪽

non recespitur in coelo p medium ut a. creti iubat Auerisim .,nec per dimensiones interminata, vi probatum es hic igitur ectilum non potest esse animatum per partem, nec stegralem, nee epentialem. Et ita orit anima mparatu, tum per essentiam, is perita sed dices, nonne coesum

est animatum pio pter stellam est. n. stella principalior somnison pars ccidi, cui anima principaliter inest. Dici potest ep. sui stella est pars coeli principaliter animata, quemadmoduipsa est emtoris proe stantior. non in Vctoris partibus datur animatio mediante stelsa, vos aliquo transmisso aheydi i est, einde quod est Mincipalitet dies malum equo emineri mixtius vitales, quihos Nita & animatio auh tius si extens tithiarat. Quod vero si versemio ens,declate

diu quadiu participant calido & humido. est. n. vita participatio a iturum in calido hum s love naturali. ut dicitur in libro de sonitudine , breuitate vitae.Hae ratione iit ut vita animalium sublunariusit vita sui ita loquaes)participata, non aistem vita per se, atq: essentialis. At esum violi per se quia non per anima sibi inhae diem mediantibus dispositionibus vel qualibus,vis quantis,

sed vivit essentia animae, aut unione animae ad eos pus per se,non autem unione per accidens, suis subluna via animalia vivunt.

Et si esset intelligens per partem in eo non esset isti ligens per se. Et set ite homini in hiis quod homo e linteus I spes partem in ipso. similiter homo es , itiens, ap-

peetens, ct moti siti ora. m. . Probat quod sumpsit. sumpsit n. insum esse per se

intelligons, hoc probat nunc per hoe, quia si esset intelligens per partem, in nosset intelligens per se. Imo esset simile homini in line V, hoino est intelligens per paratem si, ipso. S smiliterim hoe q, homo ost vivens, ap-- LI .le pinens, di mobi se in loco per partem in ipso. sed orari curres prinno, quia stat aliquid intelligere per partem, de ii tessiacre perso Horno. in .sntelligit per intellectum

qui est & animae es hominis par in intelligit per se. Di reterea intelligero est propria operatio hominis, illi . iiii homini in sit per se. Praeterea si homo intelligit per

pariem, vel per partum integro lem, quia in thaligere noest operaiio organica . Si per partem essentialem, aut partem quae constituitur in esse per subiectiim, S hoenon, quia initis secius est immortas is &aeternus, nee estibiecto eius dependens aut por partem essentialom, . qum essentiam hominis constituit,&hoc pacto coelum intelligit. nam anima echis et osum ipsum essentialiter constituit, veluti intes lectus hominis ipsum hominem

, - , . fm opinionem Aiter. Debes scire, i, Auer.verba lime litigit eontra Avicennam. Ausce n. n. in creto posuit duas animas .nsteram uniuersulem ae separatam,qua intelligeret uniuersale mundi regimen is bonum vni Dersale uniuersi alteram particularem & eoniunctam, qua cognosceret motum & particulares stus per illos moti et coelum ipsum, cuius est anima.Sed quia particula ria non cognoscuntur, nisi peream vim, quam praeci

phantasti eam dicunt, ideo illi animae praebuit vim ip

aris . . , . samphantasti eam. Maee concessit Auic ad quae sequi tur,ut coetum intelligens motum proprium,& situ per quos incat,inios ligat per pariere ,hoc est per organum phantastichveluti homo qui particulatona motum in telligit, is particulares stus, per quos meat, issa e regno scii per organum quoddam, atq; partem quandam oriaganteam, quia ce uni isc illa in tessisteret per partem, ideo illa no intelligeret per se. iuem ad inodum nee ho

mo, sed mediantibus sensibus. Tune ad ratfores patet sutio, Auor. n. per intelligere per se, intelligit eost nostere non mediante quodam, aut organo, aut dispositione,& per sdem ad secundum. Ad tertium vero patet solutio . homo. n. vnis ea salsa intelligit perso, motu vero proprium,& particulares stus, se quibus loquitur 'uen intelligit per partem integrasem, tanci per organum. t hoc modo coelum nihil intelligere potost. Et laniis aliter quia declaratam es actiorem siliis, eorporis se aetermis, declarabitur formism eius non ex pere

pte stitim sublimis, , stitim pessimum est e stim non

compiliti vi ex materiti forma,qti iam se ita esset, esset generabile S Onuptibile. Est dictis inseri quandam conesuscinem quam suta coin, s s. perius probatillii priori, &dicit , vst quia declara

tum est actio nom istius corporis esse aetcrnam, os . n. actio huius eoi poris motus circularis aeternus, & per petuus. vi. g. auscus. phy.deducis est. deesarabitur somniam tittit non existere per suom sus m. nec depondere e suo subiecto declarabitur etiam secundo, cinna iubiectum esse simpleti, non compostum ex materia di sorma, im si subiectum formae si esset compos tum ex materia & forma, esset gnasisse S corruptis ile, si saepe deduximus. Sunt igitur dis viae ad prosa indu formam i si , siamsi esse separatam,& coelum esse sinplex, quartim priama est, quia non recipitur mediantibus dimensionibus.

secunda, quia coelum mouetur motu aterno, amba ta

men reducuntur ad unam,videlicet,qusa mouetur motu aeterno. scitum est. n.formam illam non recipi me diantibus dimensionibus, quia moueret tempore sini io, es non aeterno motu . Et propterea a serit Auer. vidicemus substantias abstractas esse non probati nisi

via motus aeterni.

laesertim corporam est sitim stitit formae, Maleriis, quae s licet ac trunt aere, nitatem ex formis immateria diis hibus . eo exit.mmt id od non habet virarum risendi aeterm acquirat aeremitatem A a M., totam his sim possibile, nisi tira enim herabilis raris sibilis non reci sit aeternitatem ab alio. Ei hoe manifex times ei, tile' vertit fundamenta Aristotelis. teritis ex dictis tetellit errore Arsc. ubi debes sci- chm. s..

rem Auic.& Alexan. S philoponus, ut narrat Auer. S. phys a uictilia. m. pe I a. meta.com. a.& r. coeli com gi.opinantur e sum habere alam constitutam inesse per subiectum, corruptibile quidem, nunquam incorrumpendam . quia a motore separato nanciscitur aeternitatem. in qDa positione Platonem imitantur, ut in Timeo ascrit omnes res cstra deum osse corrupti si

ses vasela in esset aeternas iussu di voluntate cius, quae est maior nexu illarum. Obiscit autem Auer.& probat nullum per se corruptibile posse esse ab alio aternum. Ll hoeti uctoritate Arist. primo creti per ongiam processum,&ratione hac, quia iunc natura corruptibilis reciperet sternitatem,S contingens elicereturnere sarium, ut deducit Auerro primo coeli. com .i 3 q. Sed sanis rami.

quaeritur virum corruptibile pol ita basio perpetuari,

an necessario corrumpatur. Et videtur cy non necessa rio corrumpatur, uia partes centiales terrae sunt corruptibiles,& in nunquam corrumpentur eum illi; non possit applicari coirarium. cadem quoq; ratio si ori potest de partibus ignis iuxta ccisi concauom constitutis, Oppositu nitentit Auer. hic auctoritate Aristote. De quaestione loquimur peripathctico,quia dumente Pla- tonis

45쪽

si si i u A tonis ea et assa quaestio. Iuniores omnes vi Ioan .& Athei iis labeoniam itini determinationem Arist. non habere loeum nisi in substantiis In tulistantiis. n.omne aternum a parte ante, est aeternum a parte prist, es nihil

in substantii rum potest esse iternum & eorruptibi se . nihil

etiam corruptibilem ab alio eternum. At in accidenti bus multa sunt corruptibilia, quae nunqua ccirrumpentur. Imo ab alio naneis cuntur aeternitatem. ut motus caeli est eorruptibilis, aeternitatem autem habet si mo rore aeterno. a. meta. com. i.Praeterea umen solis est corruptibile ,& in nunquam corrumpetur. Ampsius dimensiones sunt cerruptibiles,quae in nunquam cC ' rumpentur. Huius rei coniectura, qua ipsi non dicunt, .sse potest ex eo,quia substatia est aeterna per priuationem causarum corruptionis. vi. n. substatia est eorru

pii bilis per hoc, quia habet causas suae corruptionis, vi deficet, materiam & eoni rarium ita est aeterna per ha tum causarum priuatione. Vt se in substulis, iis it ster num potest esse eorruptibile,esset in .sine causis eort ptionis, & cum causis corruptionis. smili ratione nihil corruptibile esse potes: m ternu . At accidentia ipsa multas ob causas esse possunt reterna, interdum quia eorusebiectum est aeternum, vi motus celsi, qui sol ex parte corruptibilis est, sed ex parte subiecti &agentis est a ternus.Interdum per priuationem causarum corruptio nis ueluti ipsa dimenso materiae uae quidem, (quia earet contrario) est incorruptibilis. Qua ratione eis nil vi in subi filiis omne corruptibiae uno modo si ii militer omnibus modis corruptius se,& antillo Viernu. In substantiis. n. omne corruptibi se uno modo, est corruptibile omni modo,cum non nisi uno modo substa: ita corruptibile sit. Atinaceidentibus, potest aliquid merito contraris ego corruptibi se, veluti motus coeli

ratione quietis . alia ratione vero aeternum, utpote ra

tione subiecti & motoris, haec possunt diei pro iunio

tibiiis . Sed haec solutio non eis pcripatetica . sapit. n. I, . non nihil Platonici. ptimo, quia hi isto. contra Plato nem primo coeli accepit uniueti saliter in omni praedira mento esse maximum temptis signandum quo tiliquid potes: corrumpi . ubi Auer. com .issius partis i i a vosuit in omni praediramento corruptibile fore corrum pendum secundo ratio Aristo. qua utitur contra Psatonem ibidem . ut Auer. deducit coinadio. ita videtur proeedere in substantiis sicut in accidentibus, &econtra . arguit. n. si ali uod aeternum polost desint te esse, igitur habet potentiam ad non esse, & vlteistis arguit, aut tempore finito, aut tempore in sinito .&reliqua. i patit rationem esse uniuersasona de accidontibus S de substantiis. nam qui uid tu finges de accidontihus, di ea epe, in substantis, pro platon Tertio Aristo.& Auer. ibi sena .com i 38. sum tint iii omnes perpetini uniuersaliter sim individuum cita necesse est, quorum rationes perquire. rua leto Auen utitur ratione Aristo. quam isti die tintit substitia. se accidentibus .ut .a. ccolirm t. . chm is .igitur haec positio non est peripatetica. Teneo igitur ggatim omne corruptibile necessario corrumpi tam in accidentibus, qua in substantiis. itemq; nus

sum eo rupit his eis subilatia sit, sue acciden, posio

Rotiratio. esse aeternum ab alio. Sed occurres, nam potentia materiae, qua ipsa potest tecipere infinito lepore post hoe aliquam sormam, est corruptibi sis, S in aeterna, quia inlinito tempore post hoc sorma generanda, nunquagenerabitur. igitur nunquam ista potentia corrumpe

3 viti. tur. Dici potest aliquod esse posse semper ens per se, hoe est propter causas sempitern statis per se. Aliud est

semper ens per accidens. veluti potentia materim addictam sermam, haec n. potentia est per accidens seni per ens. pro quanto impeditur in sui exitu ad actum exiiseeessione ins nitatum formarum suturarum in ma te tia,inter quas non est ordo necessarius. Et tale cortinpiihile est per se corruptibile,& per accidens aeternum. Sie igitur nullum pet se eorruptibile potes esse me nism per se,hoc est per proprias causas aeternitatis, suest substantia, siue istaceidens. per accidens autem ni his prohibet ut deductum est. Et hoc pacto intelligitur positio peripatris corum,de qua lues ius , diligentius die emus in lib. ccoli. Tunc ad rationes Ioniorum & Mutia r L de motu erali dico, similiter di de lumine, haec continue generantur&eontinue corrumpuniunx sta semper sunt asia atq; alia, hoc . n. Auer. sentit in clementis ipsis, elementum. n.xterniam est secundum totum, sciacundum partes tamen semper aliud atque aliud Dedimenso nibus similiter,sunt. n. aeterne secundum essen tiam . secundum tamen esse continue aliae atque asim

est dictum est. Ad rationem de partibus cetralibus terrae,&de partibus ignis. Respondet Aristo. in lihello de

longitudine&brenitate vitae capite. . ibi.n. ait omin corruptibile quandoque lare corrumpendum. Et ita partes centra sesterrae tunc corrumpentur cum veniet ad locum suae corruptionis. ut quando sient cireum scientiales. cum . n. de terra ipsa plus consumetur de una partu quam de asis ob actionem scisis &stellarum, S alias causas, ipsa continue fertur veritis istam partem s. ex qua consumitur,&hoc ut medium eius sit mundi medium. Et hae ratione partes centras essent circum.

serentiales , , eodem modo dicendum de partibus ignis . haee de quaestione . Potest etiam quaeri virum omne generabile necessario generatur, sed quia haee quaestio attinet ad librum eresi, sit nunc dictum in

tantum.

Deetur tum es igiti P ex hoc sermone quae sis amitia eis i. Et hoe Dod sit hie dictis es, quemadmodumini enitis probatum ab Ariclo. iustiis libris, hem- admiatim equiti ex sui, dictis apparet tamen eae ver hi, tardo. qtiod iam Aeserasit omnia isa in iis . Dinon peruenerunt ad nos. Vocetur igitur se tramitisse reo de si Mantia regis. dignus es reum hoc nomine, ditae titulo.Lpi Iollat i Amo s, est declaratum quid sit substan- m. iitia creti, ut qualis sit eius forma, quasis De materia. se condo addit ea quae hic dixit,essu dicta, ut inueniunturpiobata ab Aiisto. in suis sibi . aut ut sequuntur ex iis quae probata sunt ab ipso. Et scisse liber est periphteticus, non Psa tonitus, nec alterius sectae addit s. somte haec sunt expresta in libris Aii. qui non peruenerunt ad ipsum . Tertio inscribit librum. ait. n.hune librum debete inscribi pio pter hae e de s Dbstantia orbis. quiniam omnia quae hie tractantur fiunt de substat tia orbis, vel quae sunt dicta ab Aris .in libris de coelo, vel quq sequuntur.igitur iste sit, et dignus est hoc nomineam; hoc titulo, cum sit admi niculator si bri de coe

Finis primi Libri

46쪽

AUGUSTINI NIPHI

COMMENTATIONES

istis, , id iste Iemi cum die i ipsis esse simplex, non inpositum, ipsema esse

F-t est de coelo, quo ad - estis substantiam, nucri oponit de ipso dicere tria. Primu es de natura eius. secundum qiisd peripatetici in reaigunt, cum dicunt coelum esse simplex am: non compositum. Tertium quid intelligunt cum dicunt ipsum no esse graue, neq;

leve. Debes seire,sul, stantia rei, & natura res idem, v est in subie o. licet differt ratione, diciturin .substania; isa quatenua est id quo res ipsa stat, substat, & existit, 3 hoe pacto de substantia cccsi dictum est in primo libro quae substantia resistat ex compositione materiae di forma alterius rationis Declaravit n. olum habe re duas naturas licet aequi uoco dictas. Dicitur vero natura quatenus est materia vel forma. Et ita tiactabit hie de ectio an sit forma, an materia, an compositi m. iit de natura cccsii, hoc percopolitionem ad compositionem corporum gnabilium. Haec de intcntione. .

Dira vitis igittis quod siud opstis non eo onitur ex materies formis, sicut gen tibilia se ruptis tu eo o

M ivrar,ntilla.n potentia est in eo omnino. Omne nan os

potentia,non es potem ivise ad oraveradictorias istes,

soletitia quae es in sub titia

c .a, NPnc prose iustur intentionem&primo probat coalum non componi ex materia &forma,modo quo sp-sa generabilia componuntur. Et duo facit, primo pro bat V non componitur ex maioria, modo quo ipsa se rerabilia componuntur. Secundo noe ex forma, &hoc proponit.d. dicamus initur, quo modo illud cor

pus non componitur ex materia & forma, sicut gene viqiso eo A rabilia&cotriaptibilia componii iur. Quo vero ad iuris e , verba attines debes seire nonnullos esse interpretatos

textum decreto ipso intelligentia seelosa, ita vi si sensus, coelum seclusa intelligentia non esse compositum. Vt mentiui unloquitur n. de toto coelo,& animali ipso coelesti, en ius signum est, quia flatim proponit de eo dem ei, si compositum ex anima & corpore. Propterea Auer loquitur de toto coelo. Secundo debes seire non proponit absolute probare coelum non esse cois postum ex materia & forma, quia contradie eret tibi in primo lib. sed non esse compositum se ut generabulsa & corruptibilia componDntum generabilia. n. cci myonuntur ex materia 'um est potentia contradictionis, atque dimens cinibus a necta,&ex forma quae habet contrarium saltem priuatiuum recepta in materiam diantibu dimensionibus. vult illi iur phare coelum noesse compositum ex materia di forma modo quo cor-

tupis bilia eomponuntur. I, me est eius intentio. utrum

vero componatur ex materia, is forma aliquo modo,

die tam est, ct postea adhuc disputabimus, hanc igitur

con sutionem probat enthymematices c. nulla. n. potentia est in eo omnino igitur supple nee materia, modo quo ex illa componitur corruptibile corpiis. ante

cedens probat se . omne illud in quo est potentia ad substantiam, est in potentia ad duo contradictoria,videt seet, ad esse , ad non esse. Tunc adde minorem, ted cresum non est in potentia ad duo contradietoria. igitur, in secunda figura, in coelo no est potentia Quo vero ad verba attinet. Auenadiecit, scilicet potentia quae est in substantia, quia bene in coelo ost potentia contradictionis ad motum. vi Auer declarata taphy. com. a. sed ista non est ad substantiam, sed ad accidens. Et sic patet vis rationis. At Animaduerso re digno in Aristo. fuisse usum ratione hae ad verbum in. s. metaphy. inprobado intelligentias simplices esse actus, ut exponit Auer.ibidem . m. a et .de qua rationestatim disputabitur. hiis jestiis es etiam quod forma qua mouetur, non est generis forisclin qu ictor elementortim, D iamsi ita est,esset gratie aut esse, in moneretur per ris etiam pra eidem ideclaratam es in sphet eorum.

Seeudo probat reolum non componit m forma, rem a. modo quo corruptibilia corpora componuntur, &hocpponit. d.& manssci iam est etiam ubi orma qua- mouetur esum splum, no est generis formarum qua tuor elementorum .dico generis, hoc est nec forma cie menti, nee mixti . Et hoc probat enthymematice sic,

quia si ita es tot, hoe est si sormitereti esset elementaria

vel mixti,csset graue aut leum, tune eertum ipsum inoueretur per se supplea generanteisti iam per accidens, se inso, ut dictum est in. 8 physicq aD seisitationis. De

bes seste vi declarauit Auer. . coeli.coin. 2 a.&. q. physicae auscultationis. eo m. i. ci, formam esemcnti gratiis eston italiter consequitur grauita leviis vero sonitas,

propterea valet.s forma oceli esset elementaria vel mixti,tunc esset grauis aut leuis,ves smpsi citer,ves praedominanter. Et licet totus hic liber sit de celli materia

atque colli sorma,quaeramus virum coelum compona ieraucia v.

ex materia & forma. Expostores, ut ThDmas&Egi- i, is aes diu opinantur cy colpus coelestati circumscripta,vicle 'ia, hlicet, in tessi gentia, componitoreae materia S sorma, quae materia est alterius rationis a materia generabi, F. et Ilum, ae forma alterius rationis a forma generabilium. D mptos, stes ostione soliti sumus arguere multi striam F . .ptimo omne sensibile est individuum demonstratum. ut AvoLait . . de anima in magna digressione, sed cre sum circumseripta intcsligentia est eos purum sensibi se . igitur individuum demonstatum. Et ita compositi meae materia & forma. est. n.indi Diduum tale Pptet ras teriam, ut dicit Auen ubi De. secundo,omne res, ci- tra primum, componitur ex maloria is forma, alat caeo eiu&potentia. ut Auer. ait. a.de anima. m. q. sed

corpus ccesin 'circumscripta intclligentia,cli ens citra iptimum. igitur compositum ex adiu , polentia, di ita ex materia &forma. Tertio circunscribatur inios si et gentia, & quaero vel retium cst oecidens, ves substan tia, non accidens igitur hibstantia,&tunc vos forma ves materia, vos compositum. re non pol st diei illo esse niti compostum. Quarto cite inici ibatur intcs- a inligentia & 'Laetaturavi cst diuis bise, aut i diuisbile. Si in diuisibisti; titit intellectu si de ludiit Auer. in si

47쪽

m M . positum ex materia &forma. Quinto si cellum est stibiectum respectu intelligentiar, & materia respectu motus, ut Auer.ientit, aut igitur coelom habet esse ex se, aut intelligentia, si ex se, igitur intelligentia aduenit enit in actu . Et ita corpus ccellaste prius fuit corpus in actu .s ab intollige etia, igitur coelum est in potentia adesse. cum sin se non habeat esse. & per sdem erit in potentia ad non esse. Et ita corruptibile. sexto sumatur orbis stinae circunscripta intelligentia, aut igitur talis orbis est eiusdem rationis eum omnibus aliis, aut alterius rationis. si eiusdem rationis .igitor est in potentia ad omnes alias intelligentia . Et se erit in potentia ad plures formas voluti materia rerum corruptibilium. Si alia terius rationi g. igitur erit determinata ad vinam forma, D tune vel per eius clientiam, vel per aliquem si hummedium,no per eius esseni iam, qni eius estentia est pura potentia respectu intelligentiae. Si vero per aliquem actum medium, tunc erit quid compositum ex materiam,uiuis. & serma. Septimo dimenso omnium corporum lestium est unius speeiei in omnibus illis, igitur materia omnium erit eiusdem rationis, qm proprium proprio-o a. rum materiae & dimensio. ut Auer dixit. Octauo Sorbis recipit formaliter intelligentiam. tunc intelligentia UCutiretur per acciden s ad motum totius . deducitur consequentia, qtii a forma, e lenitalis alicuius compo- multas, L. sti mouetur sice accidens ad motum compositi. Ex i in m. iis igit concludunt corpus coeleste, est cun script1 in testigentia, esse coipus in actu constitutum ex propria materia. propriave rima, qtis est alia b intelligentia, per quam coelum est citatum, quintum corpus, , neq;graue, ne 's leuci. Imaginantur. n. in eculo duplicem c positionem, alteram quidem ex propria materia,Pr

priane forma,per quam sermum cui dixi) est eorpus in

actu .dc coelum, vestiti elementum per propriam sit m a. alteram vero eaec o sic in alii, & motore, veluti exhaus& nauta. Et se ex intelligentia re e o fit unum in

operatione, aut viati mobile a se, cuius una pars est mo istis, uens tantum, altera mota & in actu . Quam quidemri or arma, politionem multi arabes,ut Auempace,& Alsarabius,

Philoponus concesserunt. Tunc ad rationem Auenia quam tetigit in tox tu non uno modo respondet. Alectivit . . i.& Phisoponus, & caeteri arabes, concedunt coetu inpotenti im liabero ad substantiam, di esse comas tibi

se . dicunt tamen illud nancisci teternitatem a motoreo ,-- separato. I si mas ait, coelum ipsum esse composta tam ris, tityn ex materia & Qima, es eii conscripta intelligeri tia, non tamen est corruptibile. quia materia est alte auiiurius rationis, , non sis hi a priuationi. Egidius umro concedit materiam illam esse eiusdem rationis . ait tamen formam illam satiare appetitum materiae. Et propierea coelum non in corruptibile , nec habetyrum p . contrarium, haec latini. Sed pro veritatis determi- se. natione primo accipio e tam cireunscripta intelli

immac cura gentia non esseco inpositum ex materia & forma vini uocis. primo, suta omnis forma in materia univoca ha Primis D M. bct cointrarium, ut Arist. innuit primo in i .e una cis eunt eripia intelligones a non habet contrariu igitur non

sic iva, est seruia in materi avniuoca. Seeundo omnis torma uni voca in materia univoca recepta,ub agente natura

li extrahitur de potentia materiae. Sed in i sorma non mirahitur do potentia materiae, igitur rectum non est 'i eompositum ex materia ae forma viii iocis. Tertio omnis forma univoca recipitur in materia mediantepimensione interminuta, sed forma coeli non recipitur modiante tali dimensone, ut satis explicauit. igitur noest eius sordia & materia. uni uoca. Secundo accipio suis se e ,& ccolum seclusa intelligentia non esse eompositim 'si' exsorma &materia ulterius rationis. Primo quia se sisse. hi; ma illaeci is, eum si actus, habebit aliquam operationem, nullus enim actus est sine operatione, aliter esset ociosus .Et ita nusta esset ratio,qua probaretur necelsi tas intelligenitae,nam ratio Aristo in .s.lib. phocaeau

stultationis cauillari posset. dicendo coelum componi ex materia & tarma propriis plerintelligentiam . quia

forma Optia lassiceret. essetae .coelum mouens & mo tu movens quid ei prone suae sorma absolute,motu vero rone materiae, vel rone imae ut est materia. Et se tollitur necessitas motoris separi. Secundo forma illa Draud ecoli est praestantior forma elementaria, igitur nobilim . iis operationis(sic. n. probat Aristo nobilitatem inteI-

Iectus ageniis)& non potest esse nisi movete in othem Tertio tulis se ima vel est diuisibilis,vel indivisibilis. si diuisibilis, igitur recepta in materia mediante dime sone intelini Patu, si indivis bis is . illi tot intellectus, &se est positio Auer. inarto reduci possunt rationes,qum sunt sactae contra Auerimem, vi procedant contraneientem, nam aut haec forma in do egentia materiae, aut recipitur in potentias hae mateliae. Si est de ellentia materiae . igitur materia etai esset essentialiter actus. Si vero recipitur in potentia materiae, igitur issa materia esset in potentia contradictionis, ut prius. Preterea aut omnes formae ctagorum essent unius rationis, aut alterius rationi . si unius rationis. igitur una est omnium materias alterius rationis. igitur no essent unius opinionis specie cuius oppositum osteditur.raeces i. pro hae parte sunt verba Aristo . .metaphysicae, est Auer. ponit com .a et inqDit. n. In materialibus quidem sempiternis, aut substantiis alia ratio. fori in enim quae dam non habent materiam aut non talem. sed solum secundum locum mobilem. Lx quibus sumitur haec exclusiva coelum solum h, bet materiam secundum locum mobilem . Et tunc sequitur hane, igitur coelum habet materiam secundum locum mobilem illa nullam materiam, quae non est secundum Ioeum mobilem habet coelum tenet enim cosequentia ab exposita ad ex , ponentes.similem sententiam habes.i . metaphysicae,

vi Averroes eaeponit eo .i o. Ex iis accipitur coelum, risiis. subias luia intelligentia, non esse compositum, nec exma toria S sorma via uocis, nec aequivocis . secundo dico m. sub c um non est: compositum in animatum. Lt sita :cet hoc multifariam seperius iit probatum, eo tamen id potissimum patet quia mouetur mouetur a se, quod proprium est animalium,&vs Dentium, ut auctor est Aristote. in . s . playiscae aias cultationis, qua ratione leuenit ut creti compositio sit ex anima, ct corpore ut tibique testantur Aristo.& Aucrro. maxime.1. cctili

comen Ai. id mus iis rationibus in libro destrue destiuetionum probauit in tertia diis utatione . in si, lutione dubii tertii. &disputatione prima in solutio

ne a. Et hoc deducetur subtiliter postea. Tertio dicta et L.

quod anima creas es intellopius, ita ut ipsum coelum sit

compositum ex intellectu & orbe . deducitur, Mo a coeli anima non est vegetativa siue alimoniaria. qua vivunt plantae, & ilirpes, hoe autem eo patet, quia nullum istius animae opus apparet in coelo Am- aedium

plius nec est anima sensitiua, quoniam ibi esset ad minus

48쪽

miniis tactus. i. n. est ala senstitia, ibi est rami di ita mixtio. ut deducit Arist.&Auen .do anima.com. gr. ab ia Lxiis. aequitur inti animam se aeqvsuoco sorreum atquc aequi uoce animam.Quod ediscitur, ii in t enim

animae sue formae in dupli ei differentia apud Auem roem , aliae quidem quae subiecta tiarum reponunt in specie & ipsae dependente subiecti vis sunt formae oso

mentariae,& animae brutorum.quaedam vero sunt, lucron habent de ratione animae vos formi nisi q. subi clareponunt in specie,& ista constituum,& perficiunt. veluti rationalis unima sue intellectus respectu hominis , & intelligentiae reis octu orbium. Quod vero in fessi enisae perficiani formaliter orbes, di illos repotiant in specie, re dent non solum istis operationes, sed etiam ego, porsit adcinr demere Averrois de qua multi dubitant. Primo omne consis tuens corpus in esse, reponit illud in is ecies, dat illi no tantum os cratio rem, sed etiam cse. Sed intelasgentia constituit ecilluin esse. viiii. i. physi auscus. chm.ca.&8. physi. ausculcom. et .igitur reponit ccisum in speeie, ct dat illi non

isti L. tantum inperationem . sed etiam esse. Nectaclo in separatis a maioria idem est forma, s nis N es ieiens. Sed intollisonti, est agens, & sinis ei si in stur forma. haec

satio est Aucri in lib. destructio ci sti uesionum dispo lationc tertia in iosulioneas. dubii vorsis finem. Ter Ty - ito os anima est ejus, sui subiecti in tribus generibus

caiisarum. ut Aristo. ait.a.do anima. od intelligentia vivari. . est anima. igitur forma culi. Quarto omnis ibi aquae est causa es qua suunt omnia accidi ita propria aerei se alleuius subiecti, reponit illud in specie,&ncindat solum isti operationessed etiam osse Sed intelligeniatia est causa omnium accidentium propriorum insivi primo c si,eom. s& r. ccx li. cum .s N in primo lib.

desimos igitur intelligentia reponit dium in spicio. Ai'D. Qitium, omne id per quod si cui eorpori attribuitur propria A perso operatio, reponit illud in spe m& est

sorma per se saliurum. Id c est Aristo.& Auer. 1 de animaco m. di sed per intelligentiam auribusture so pro pria operatio,igitur celuin reponitur in specie ab intes' m, ligentia. Sexto si intelligentia non esset forma intrin. seea ct speei ira cest, ted extrinseco, agoret in Gelum per in uxum .sit si e nihiJ esset in celo, quo celum ago a iuua. ret sortia aliter. Septimo omne intelligens fiat musit et rem si heratam a materia,cst formaliter intellectus, aut

formas iter habens intellectum. sed tum formas iter

intelligit. vi. . de anima. co. 1 . igitur est formalitere his p. . intellectus, vel sertia aliter habens intelliani m. Qui tuis' 'Mise ljurum apparet primo essum esse maliter alatum, sorma videlicet vel anima,quae reponitissum in specie,ut inclum lunae est sol maliter alatum ala quae reponit orbem sonarem in specie tua, quaeque non rno opor otium is si, tioncm,sed etiam essedate idem . Secundo apparet et- Ium lioe pacto animatum esse veritis v n ums& verius animal, v quod uis animas sublunaret verius quidem unum per priuationem medii. visitur. n. anima coli ipsi

e scisint medio, vi dicitur.1.csti. com .vverius autem

animas, quia terrenum animal est animal quasi partici patiue,& per partem, ut diximurum. Celsi est animai per se, viti spee egentiam.& int ligens per egentia, aeconis, pris mobile per essentiam ut diximus. Domum apparet c*sum esse per se beatumianam etsi beatito do ei essentia animae suae quae est per se forma cfli,ut Auer.IE.recta com 38.quid igitur sit anima c ii,&qualis,& pedum sit animatum.&aiat perse,perspicuum. Disputemus

is ipse intestigentia, ostens reuso, di cns intentiona se ij tenus quide intellectiis, essens inutii ase, I hoc pacto nussius corporis est actu se is ipsi im intelligit Quatenus vero anima eli ens reale, ae sic est actu ces i. sterius intelligentia sin oseucaleiumpta potest cos serari ut rationalis an apud latinos.vt. n. ronalis aia

in hola potest sumi respectii materis Et se est sorma,

ut viso consideratur respectu corporis est anima, se etiam intelligentia si consideratur ut forma est actus

subiectissue materiae ccli. vi aia,est actus dii, qua ratione euenitivi quemadmodum adronalem alam se quiant ui omnia accidentia hominis,ut inores, figura,

colores,ct id genus,se ad intelligetiam sequuntur osa celi accidentia , vi sumon motus, figura, densiudo, aeraritudo, di mens & id gentisaea igitur ecli pars ut est ut materia ae subiectum , ii conlideretur respectu intestigeries dicitur subiectum, quia semper est in actu per illam. subiectu. n. dicitor illud quod actu subest foemae,ut dicit Themistius primo physi. digressione viai .

. Si conlideretur respectu ininus, vilic habeti cinem recitetiae, uia in in potcntia ad motum is qui et . Amplius sequit ii, siue cosideretur intelligentia,ut aia, sue ut forma semper in actus rei pessectae, S non i ei persectibilis Secus aut donia rationali. nam respectu materirest actus illius ut periectibili rei, respoetu corporis ut rei porgo ae . causi aut in quia ronalis anima potest remouessa moreria, re psoposuit materia, non aut corpus,na corporei lasci propior animal ronale.

Intosfigentia suit comterna coelo, nee suit illi de nouo unita,&ita siue ut forma, i uetit uia semper est actus cetis, vel materiae creti tanqua subiecti persectis, non, bileientis actum .Lx iis patet cc qum esse scut est licita sis mo, nam i cui homo est forma D materia di accidori tia eius. iec um in intelligenii a & subiectum es is sius accidentia. Ares litis, ut homo est per se es a so reo

bile, ite c um csta se mobile. Praeterea, est homo a 'Ditit lationem mohili in actu abola. sic coetu ab in- -- ,

testiuentiaost in lirue ditierentici, is ala hominis mo rum '

Detur per accidens, quia subicctum mutat loeu &sinisormam aes materiam .at coeli aia nee per se nee perheeidens subiective mouetur,quia coelum non mutat sitim sed accidunt dissicultates .Prima est. An corpus D S , c testetit in potentia ad intelligentiam, & videtur ip r se quia toeipit illam. Et porconscquens cst in poten si dita ad illam. Secunda est disseu tas quae etiam aceidit inops nione Tho. Ain tunc essent dure potentiae materiaequeque mi ae primo vesuti rea corruptibilius& macorporia infestium, iood est contra Arist. primo quia ipse in lib.phyis.tria iis principia naturalium coi porum tradidit omnibus, videlicet, coia,materiam, sor ream, di priuationem. Et ibi malitiam non nisi per priuationem dedit in te sigere igitur si reperi fasia materia praeter illam comi ptibilium. tunc ille liber no o set depi incipijs cothus omnibus corporibus naturalibus. Et hie est ratio Philopons, quae non cst Iouis.seeundo,illae duae materiae non differro per eoru es sentias, quia nullam ha herunt essentiam. Nec per orditicio ad sermas, ut sentit expositor, quia tunc earum differentia osset perrogationes, ct ita I essentia absolutum esset una eritos egent duae, essent corpora hiles. aut igitur materia eiciorum esse perstietior, aut imporsectior ut re De pci socia,nsi persectior, Dia tunc esset actus,ves habeneae gi' sie in infinitii,&peridetusites; des . . D nec

49쪽

nec imperfectior, nee que persecta,quia tunc no maugis competeret corporibus civilestibus quam corruptibilibus Tertia disse ultas est, quia si in corporibus

coelestibus ponatur potentia ad est Coportet ut in eis ponatur priuatio . nam ut Auen innuit. s. metaphysi. Coind.potentia nunquam ab suituta priuatione. Et

pro hac parte sucit talio Alex. nam aut principia tradita in libro physico.sunt uniuersasia omnibus corporibus naturalibus, aut non. liquidem rum niuersalia omnibus corporibus, igitur cflis in erit priuatio, uae sunt

corpora naturalia. si vero non sunt omnibus visa, tunc

oporteret sacere is situm uniuersaliorem, qui esset de principiis cothus omnibus,qudi ratio coegit Philoponum dicere coelum esse core postum ex materia di sorrea univocis' corruptibsse, ut Avicenna etiam sentitia. b. D. Ad has dis cultates per ordinem. Ad primam dico D pram labiectum animae coelestis, siue ea coeli pars, quae se tenet loco materiae, potest referri ad coelestem alam, di ad ipsum motum quo coelum mouetur. Si quidem Oid. p. . refertur ad coeleste: animam, se tale sobiectum est in potentia sm dimidium eius, videlicet ad esse t m. mest coniuncta anime,& nunquam potest ablutui ab ea. Si vero reseratur ad motum, cum motus coeli sit tempor alius atq; alius, erit in potentia sin utrunq; , iub- stat enim hodie ei reusationi praesenti, & est in potesnotia ad priuationem talis cireulationis. Et licissa pol tia est admixta priuationi. Una talione recte sentit Auer. dum ait, illam coeli partem quae se tenet loco materiae, talione habita ad animam diei subiectum , quoniam sexe recipit,&dempti coniungitur ipsi esse, ratione habita ad motum , dicitur materia, quia vi sie pri-

.... nationi substernitur. Prosistitione ad eviteras ratio tritu O nes animaduersione di numq, materia cedisestis, S mae iti sis, teria coimus tibilium possunt cosderari aut in rationee, in potentiae absolute. Aut in latione potentiae transmutahilitisi quidem eonsiderentur in ratione potentiae ab

solutei se si ni eiusdem generis potentiae, quia vir qssu ni potentiae ad esse di ad sormam. Si in ratione po tentiae physice sue transmutabilis sic genere disserun&specie . nam potentia corruptibilium est secundum utrunque propter priuationem isti ad mixtam . potetiavero elorum est secundum dimidium, quia ad ego im propter carentiam priuationis,qua re dici potest sambae hq materiae in ratione metaphy.co sideratae sunt uniones ronis. In ratione vero psys. disterunt pene preti se re & ratione. Mane ponem sentit Aristo. s. si A. sege , se roratione, ubi ait. sunt igitur numero aequalia & g

nere eadem principia, & quae in sempiternis. c. sensi. bis ibus nobis praesentibus, quod exponit. & inquit,hme quidem enim est vi materia,hec autem ut forma.& adhue tertium, scilicet agens, quod dat nunc esse,. Tunc priuationem. non enim ad generandu sussci ut duo,quemadmodum nec in primis, scilicet transmutationibus.Ex exponit qualis materia est generabis tu, di qualis sempiternorum . Et inquit, ut materia igitur

generabilium est causa eius quod possibile est esse, aenon ego. igitur materia generabis tum est in potentia ad utrunque. Deinde in uestigat materiam sempite rorum,& inquit. haec quidem . n. ex necessitate sunt illa vero non ex necessitate&subdit . horum autem,

lime quidem impossibiae non esse. ut quoniam necesse est ea esse, ut corpota coelestia Haec aut imposii bile esse, ut hypocentaurus & id genus. Cum non conti sit circa necesarium alitet se habere. Et sic vult hahe

re potentiam in sempiternis esse ad eae tantum, & lta contingens secundum dimidium. Sunt igitur in coria D nive iaporibus coelestibus tria principi, veluti in eorruptibi sibus, lieet modo diuerso. Secundo debes scire so pri- sis laesiti eouatio duo dicit, absentiam,videlicet oppostae sortitae, a re m. S potentiam ad istam in materia. igitur coelesti est ab

sentia formarum elementariarum , caeterarumq; sor marum, non tame potentia ad illas, quare in eoelestibus corporibus poni potest priuatio secundum potentiam ad vinum, non autem secundum vir unqUe qua

re illa priuaiso init asterius rationis corruptibili D, v llat materia & forma illorum Aunc ad sedam cocedo siniti sis esse duas potetias, duas mm,duoq: subiecta. quae sunt dii vult eius degeneris salte analogici,quarum una inuestigat leti se , h, in lib. ptimo phys.via transmutationis.in lib. vero. . per viam motus aeterni inuestigat aliam quae respectu motus est materia, respectu intelligentiae est subieci u. non enim potest sta uestigare secundam nisi per prima. quare in uno lib. tradidit principia comunia omnibus corporibus naturalibus. Ad secundum eiusdem dieci Atum M ilsas materias differre persuas potentias, quae sint aut digerentiae materiarum essentiales, aut propria. Et tuc dico q, tales potentiae sunt absolutae a terminis,non ina causis, nulla. n. res praeter prsma est absoluta 3 eausa, ct ita non est imposii bile esse materiae ensiste te in re

satione transcendenti, ut Au .ait. m. meta. com a T.

potentiae igitur materiae ccosi dissert a potentia mate tiae corruptibilium, quia ista potetia est ad si e tantu, Haec ad vitu's. Et ite illae mates intrinsecae distertit

persuas potentias, trinsecae vero per earum primas, quibus stubsunt persectiones. Ad tertiu eiusdem dico sol si iis M.q, ut esse earum est esse formae,cuis sis nullum debeat esse,sic comparatio est ratione formarum. concedo igitur materiam eccli esse persectiorem, non quia i

men sit in sui essentia persectior, sed quia respicit persectionem pinstabiliorem. Lis dicas circunseris an . si is iatu tactus,& sat ratio, ut supra. Dico j actus non pos R. D.

sunt circunscii hi, quia telatio no potest intelligi abs ij

termino ad quem,materia. n.sue subiectum non potin testigi nisi per potentiam, potentia nonnis peractu.igitur nee subse um poto in ivissus absque actu, vel

ordine adacto. Sed replicabis, si materiae esse consistit effata in potentia , is potentia est relatio ad actum .igitur sv biectum consiliit in relatione contra Aristo. . meta physi. Dici potestu, potentia non est relatio, licet reseratur ad actum,quia non refertur ad illum vi ad terminum, sed ut ad causam, pqua dependet haec est solii itio Auer. v biq;. Ad tertiam dissicultatem principalem dira q, in eoeporibus coelestibus est priuatio secundu si genus, quoniam tantum inestissis quo ad primam ro iam,videlicet absentim, non qno ad secunda, videlicet potentiam ad Oppolitum. Quibus ad rones factas , . s. His pro expostoribus responcleo. Ad primam dico quod se. circuns tripta ves non considerata integligentia,ea cce sitit, iis,li pari,quae est subiectu& mum, nec est actus, nec habens actum,sed est subna in potentia sim dimidiusquia

semper actu existens est sub intestigentia, nee est veructatu agere in nos circunscripta intes si gentia.Imo nec actum nec operationem habet sne ista,ut sentit Auer. I. coeli com .sa.&s . Ad secundu smiliter dieatur,cta Dialis iis lum. n.circunsciipta intelligentia non est sens bile, noequale, nec qidiatu, cu haec ola cosequant intelligentia,

sed sola est stigm in potentia in dimidiu contingetis. Et sic eu dioe eas citra primu esse edpost delitelligi

illud

50쪽

illud est Hira prima potetia,& piimu actu mo estu est

filius. t. ita simplex potentia. Ad tertiadico se est substantias, esimateria transmutabilis, sed subiectu & materia sim Io s. . i. sis , cum,&hoc modo issa diuisio est ius seiens Ad qrtam

dico q, eeolii uel illa pars e lii Isso ptiori si eos seretur, est indivisibis is de facto G diuisa,& propteroa non in-s . . O. tellectus .inussecius. n. est indivisibilis re &rone. Ad quintam dico ip illa recli pars non habet esse, nec spe ciem, nec quicquam, nis ab intellighntia, nec sequitur intelligentiam aduenire enit in actu, sed ose persectionem S actum entis in actu nem poccisi, quod estens in rctu . Et hoc concedo. est.r .actus persere non abis cientis actum,& ulterius sicci si in potentia ad esse non propterea est in potentia ad non osse, quia illantis,s, . Potentia cit siti dimidium. Ad sextam dico ch illae patios quae se tenent loco materiae in cretis, in t alterius &alterius ronis, vi motus & sormae vidisputabimus r.

coeli cona. s.Et concedo is, quaelibet issarum S dci- terminata ad suuna actum per eius potentiam quq est eius essentia, di sim dimidium possibilis constituta.s . s. sic. Ad soptimam dici potest dimotiones in ratione physi. esse specie disserentes, in ratione recta. esse eiusdem ras rati si opiis tionis. Ad octauu patet lutio per dictu insone hac

s. i. est . di in sane libri praecedentis. Ex iis patet ei, si rea etia

sis , tu i quis coeli in alterius ronis, ut Thomas enititur probare,' etiam eius forma erit alterius rationis. Et se illa rima poni non potessi,nisi intes lectus.quare frustra ponitur illa forma orbis ultra intelligentiam. Illa. n. non potest poni, nisi si alterius rationis, D per consequens immatoria sis, S ita intefleeliis Haec de quastione.

taria,noc mixti alicuius inanimati, nunc cocludit qualis sterest sorma, perquam coelum cst coelum, ae perquam mouetur 3 se. Et inquit,remanet igitur vi natu ra eius formae si natura aim. forma igitur coeli est uia, i H .- - - di celum est animatum N animal. sed oceutre virum Misi isti an . pr ter animam coelum habeat aliam formam. & vid iue pse . nam coelum est mobile in actu omne. n. qae mouetur diuiditur in partem motam in actu , & parte mouentem in actu . Si igitur pars mouens in actu est anima, pars mota in actu non potest osse nis alia sorma ultra animam quae fit in actu . Praeterea cc esum esteorpus & substantia. ipitur ad minus ultra animo erit ibim a sobstantia , di forma corporeitatis, quibus Est Atio. substantia & eorpus. Dicendum ccestim ipsum nullam habere animam, nullam uti formam subfiant talo, printeratam illam,& unicam alam , c qua coelum redilitoractu mobile corpus, & substantsa, anima. n.quo sorma est, dicitur na oues in actu . quo aut est id e quo eorpus coeleste reponit ut in speei CS est qua tu mi diactu si is lisian corpus, dicitur substatia & corporeitas.Differt aut alat. cchia anima hominis .nam anima hominis prius, sal

tem sim rationem, gat materis esse substantia ,secundo esse eo moris, tortio esse vegetatiuum,quarto sensti num, S demum rationale . aia vero coeli prius dat ei

se aiat ipsi ectio, & non prius dat esse corporis vel alico Am H is, quid id genus, nec iam rem, nec sim rationem. Ex iis, t. concluditur coelum esse prius animas quam lassam vel

isti ery sis, corpus econtrario ipse homo, prius . in .est sui, stantia umqt c M. &eorpus,&postea animas .ectium. n. prius est animal, quia ante alam in ectio nulla precessiit forma, nec sinrem nec Fm rationem , sicut ante animam in homine

praecesserunt corporeitas, & substantialitas saltem sim

rationem. Dostea os corpus, quia ex unione animae ad coelum redditur coequm corpus quantum i & figu-rotum,is id genus . vitorius dico S coesu pritis est ans mas quam cristum, uegoti homo Peius: ag qua homo, re loquor de priori sim naturam,sive sim intes lectum, non autem sin rem . Tune ad ronom. Ad primam nihil dico ci civissum est mobile in actu ab intelligentia, si cui homo in mobise in actu ab anima ronali. coeli .n. orma, quatenus anima. est monens in actu, quatenus

est id ad quod consequitur corpore tas, dimenso&ccilitas. S id genus est ratio qua coelum redditur mlisse actu, vi enim in homine nihis in praeter animam rationalem apud satinos, perquam homo in mouens 3 mobile a se, fiesn,etaso nihil petiter intolligentiam, per quam est mouens, mobis ea se . Ad secundam patet solutio, in coelo. n. substati alitas & corporeitas sunt . post copulationem animae. tit se non pons tur in creto alia forma pnitor animam.

Sed quando nos in exes Musanire is quae thie, ina

geniemus duo principia stiorem motatimquoptima rerum

es, incipium motus, EA Ietheos moras ad infortas, aut ad speritis. Et serati simprudeli iam e motus orabor resiui. Et inuentemtis moti milium ei erandiarium Motui Aegistitioni, esentia is, Diosi in eo. Et ideo auidit ei a studo stiremitas adquietem, de re sies,t principium moras eo estis eorporis hi generis animae ratistimes quod motus quem hasticipetiturigero mortispropriae animae , Demitti Dodes anima.

achetius quod formaccoli sit anima, nunc vult co c. m.

cludere quali sati ima sit ista coeli, & primo concludit; principium motu sedili sit anima, & esus motus sit motus animalis puros ut ex his veniat ad naturam animae coeli. ODod vero prsncipium motus coeli si anima, di coeli motus si animalis tantum , venatur per animalia sublunaria, di forma rationis est enlymema tica hoc pacto, in animalibus sublunaribus simi des o

principia motus quorum unum est contrarium ait

a s. gitur principium motus coeli est ala, & motus eresi est animasis tantum . ideo primo declaratu, in animalibiis sublunaribus sunt duo principia decu lo iunt contraria. Tortio inscit con Husorem. De primo in , qui sed quado nos in spinerimus alassa, quae sint hic. inueniemus duo principia duorum motum, quorum alterum est principita motus recti .c motus ad inserius, aut ad superius, quod principium est elementum pro-

dominans, ab Homento. in .pra dominante mouetur

assursum aut deorsum .Et secundum principium ethmotus localis, processivi, quo aias procedit de loco ad socum sm omnem dis erontiam positionis, quod plincipium est anima ipsa Moc est primum: secundo declarat haec principia sunt contraria, is De ut me lius dieamhepugnantia ,shiq; mutuo resistit sua,& inquit, , inueniemus motum istum processitatim esse editatis suo resistitiuu motui deesses attonis e similia. iis, qui est in eo, ut motus sursum, vel motui deorsum, qmotus deest nationis, siue inclinationis diar, pro lotito sequuntur grauitatem vel leuitate, Et th sint edit alii

declarata ligno, quia propter talem c tra operantiam

euenit in animali lassi hi so S interuenit Auitis, Nihmnus,hoc est se in . Ex iis inseri conclusoniae in iust.vo de necesse est ut principium motus coesi fit pene saansma tm,ae non aliqua ex parto ab elemento praedi, minanti,, sit motus animastrum S animae iiii, non mixti di processitatis. Ha,c est clusio. os qui de sequitis Suesipde sosa. D a tanto,