In rescriptum Benedicti 14. pont. max. ad postulata septem archiepiscopi Compostellae jejunii legem spectantia commentarius theologicus auctore F. Daniele Concina ..

121쪽

rox Commentariis Theolaico Moram

lem ieiunii, sed conditio est extima, & accidentalis. Haruunica eorum ratio, quam supra obiter propulsavi , nec va. lidiorem postulat confutationem. IX. postremum momentum sententiae nostrae est universi Christiani populi sensus. Se ieiunare minime fidelescredunt, si nimio intervallo horam antevertant. Et si mihi libero dicendum, quod sentio, est, nulla vel minima probabilitate fruitur adversa opinio , cum adversetur communi fidelium veluti insitae persuasioni X. Quamquam plurima sunt eorum, quae a voluntate libera pendent, quorum ratio nec assignari , nec iure exigi possit; tamen sententiae nostrae hanc suscipe congruentiam, quam exhibet etiam Paulus Comitolus Theologus gravissimus liA . q. so. Ieiunii intimus finis eo tendit, ut gulam cohibeat, corpusque maceret , & concuPicentiam secenet. Esusmodi fini non parum congruere sera hora videtur. E go expediens fuit eam grauster ab Ecelesia praescribi. Nec dicas, idem intervallum fluere ab hora tertia , vel quarta

matutina ad alteram tertiam, aut quartam diei sequentis,ac a meridiana ad alteram meridianam . Ergo eadem est corporis amictio, sive mane, sive circiter meridiem com datur, cum tantumdem si utriusque extremi intervallum fluens. verum experientia universali compertum est , quod corpus mane a somno recreatum, non valde fame laboret edi quo tardius differtur refectio, eo acrius venter torquem tur. Et communis omnium Nationum , nedum Christian

rum mos disterendi in seram horam ieiunii resectionem, haud pareo esse momento debet. XI. Accedit, quod admissa Probabilitarum sententia, mam xima, ct deformis confusio, atque perturbatio in Disciplinam ieiunii inveheretur. Nam quisque pro arbatrio horam figeret, sibique deligeret, prout magis ventri congruereris

Quod sane haud leve esset ieiunii Iegi detrimentum, & -- De Christianos deformior esset ieiunantium disciplina, quam grum *lias gentes, quibus stata est soluendi ieiunii hora. hcc est quod opponas, plures esse Regiones, ubi aut una

122쪽

I, Refer t. Pontis ad Arcturis Composel. ros

nox, aut uniri dies totum emeritur annum ; abbi etelum nubibus obductum est . Ubi Ralendarium Romanum non obtinet, quod Sul apud eos, non perinde ac apud nos, quinque diebus di sexaginta supra trecentos parte quarta diei addita, conversionem conficit annuam , non aliud imiunium Ecclesia postulat, quam quod praestare valent gemtes illae, quae a praeiudiciis Protabili dicis omnino vacuae, ieiunium illud servabunt, quod . comprimenda: carnis petu Iantiae est peridoneum. IXII. Quae hae enus dicta sunt , evidenter inserunt con suetudinem Ecclesiae, quae solvendo ieiunio horam meridi nam praefixit, claviter astringere. duod confirmari etiam potest eae priricipiis probabili sticis . Consuetudo certa est, constans, perpetua. Dubia. autem ab eadem exemptionis liis bertas. Ergo libertati consuetudo, non consuetudini libertas praevalet. Quid, quod vel ipsi adversarii fatentur, culpam perpetrare venialem eum, qui nulla causa motus, hanc prae

verteret horam.

XIII. Tandem, si qua suspicandi ratio superesset, tota aufertur Pontificio Rescripto. Quid, quod vel ipsum mstum ab Archiepiscopo Compostellano Summo Pontifici propositum, supponit gravem esse obligationem observandae horae ieiunantibus praestitutae. Numquid Doctissimus Arelii praesul super re Ievi Sedem consuluisset Apostolicam Quid,

qt-l minime petat, utrum istius horae observantia graviter astringat Sed hac gravi obligatione veluti ut certa supposita, Ustulat, an ab iis quoque observanda sit, qui ex dispensatione carnibus vescuntur 3 Pro certo ergo habet observandam esse horam ab iis, qui esuriales cibos comedunt. Solumque petit, snt ne eidem obligationi obnoxii, qui ex dispensatione carnibus vescuntur . Respondet autem Pontifex . Edicimus olfervandam esse , Ergo sententia P. P. Tamburini, Viva, ct aliorum oppositum docentium, improbabilis prorsus est, salsa, ct communi Populi Christiani semsui adversa.

XIv. Quasi destinaveram subtilissimas quaestiones hie in

terse.

123쪽

io Commentarius Deo glao.Moralyae . terserere quas occasione horae istius explicandae Reeemtiotes , Probabilis ae incredibili acumine, ct contentione agi tant, ut compertior tibi esset Probabilismi genius. Quadido horologiis horas abstinentiae metientibus disputant, omnem

fidem superant . Famosus Caramuel hoc primum theore. ma ponit. Horologia solaria fere omnia concepta .funt in or . tinisu peccato. Theolog. fundam. Io. n. 3 1. Peccatum

originale horologiorum consequi actualia subdit . Non ergo horologia apta sunt recte horas metiri. Suos Iuniores hoc in negotio obaesse naris habet, captivanteI , inquit , intellectum in obsequium fiet, non autem, pace juniorum id dixe.ro .... in obsequium hominum inexpertorves. Si otio abum

das, eum legito Ioc. cit. & plurima ostendes, i quae Carsemuelem referunt. Disputant, eas pectandus ne sit ultimus ho. rologii ictus horam mediae noctis designans p Adfirmat Pacqualigus cum aliis. Negant e contrario Sancher, Castropa

laus, Trullenchus. Addit Pasqualigus, ubi plura sunt hinrologia expectari posse illud , quod tardius, aliis pulsat, quia, inquie, quodlibet horologium postum est ac siduandum tempu/, unde sincit quodlibet, ut piam formare probabi. se judicium de media vocte . Decis is a. Alii docti Juni, res, ut nimium laxam improbant hanc opinionem , quia quatuor horologia e. g. praevalent uni . id inde rem.nit Pasqualigus p An nuncium remisistis Probabili o p Ad

summum .plura faciunt Iudicium probabilivi, quod tamaen maeteneor sequi, sed sincit si sequor Probabile Unum horia

gium, sicut unus Author, facit sententiam Probabilem. Engo dic. Cohaerentia, dicere videtur Pasqualigus, quaeso di camus, ne nos dissidentes colligant Rigoristae . Urgent ad versarii Probabilistae. In quolibet Tribunali plures testes Praeferuntur uni . Respondet acute. Pasqualigus . Nec est eadem ratio de testibus, quia teser deponunt secundum sciet tiam, quam habent et di ideo plures reses faciunt majorem

fidem. Horologia autem tantum judicant mortuo modo. Decif

124쪽

I, Rrscript. Poetis. ad Arebi . Composiel. ros delicet, queat ne idem hemo eodem tempore ieiunus esse secundum unum horoIogium dc ventre plenus secundum aliud y Illius verba significantius, clariusque suam mentem produnt . An licitum sit- sequi unum horologium , ruoad jejmnium rae asticum, es aliud quoad jejunium naturale. v. gh isdie sit diei jejunii , F t quo , audita hora nodecimintinius horologi , caenare, es comedere carnes, quas die sequenti Deue eomedere pote' : ci possea audita hora duodecimis alterius horologii, podisit sequi secundum horologium juxta illud incipere extunc ieiunium naturale, ct die sequenti eom. muniearep Negantem sententiam defendunt Leander, Lugo, quibus Diana accedit, sed e vestigio describit sententiam P. Ioannis Dieastillo, qui definie: Utraque senteis a est is vitroque tempore probabilis . ram. . coore tract. 6. Resia. Ior. Lege integrum textum apud eumdem Dianam, ut prodi giosam vim Probabilismi tam opposita extrema conciliantie valeas evidentius comprehendere. X v. Pauca haec commenta obiter indicavi, non alio fio ne, quam, ut compertum tibi fiat quot tricis , quot ine. ptissimis argutationibus sacras Morum Regulas implicarune Reeentiores non pauci. Quae omnia tibi argumento esse de beant , ne istorum speculationibus atque Decisionibus fidem habeas, sed caveas omnino ab his omnibus, di intermina.tis quaestionibus, quas tantopere Apostolus detestatur.

125쪽

llos. Commentar I Theologie,Moraliae

- laenam sint aepulae licitae, quae vetantur cum interdictis cons ungi r

Proponendae quaestiuncudis ammentis.1 Uaestiuneula proposita eaeteris facilior est : iccirco mincis expedienda . Proponendi quaesitum ansam forte dedit, sint ne lacticinia epulae interdiciae cum Inscibus non Prmiscendae Disputant quippe Recentiores aliqui , utrum ova, ct laeticinia sint a iure, aut consuetudine in Quadrage.

sima vetita. Negantem opinionem damnavit Alexander VII. P. Dominicus viva in Commentariis propos. 32. esusdem Pontificis num. r. haec scribit. Dubitarunt Doctoreae , apud Fa

gundeT praecep. g. c. t. Num rure communi interdicatur esur

ociorum, es Iacticiniorum in suadrage a, ct an siterdicatur sub oeniali tantum p me defuit qui etiam consuetudinem ad id obligantem ausui fuerit negare. Haec ex P. viva rescripsi, ut occasione data (diverticulum est, sed necessarium , di uti leo quae sit illius in designandis , ct occultandis damnatarum propositionum Authoribus critice , evidenter deprehendas . Ut alias indicavi , frequenter Thomistas in scenam laxitatis producit, & vel laxas, vel damnatas propositiones iisdem falso non raro affingit. veros autem proscriptarum inpinionum Authores , quos fraternae charitatis officio colit , exquisita dexteritate abscondit cum non parvo lectorum detrimento. Huiusce rei argumentum habeto in Iaudato textu. Dubitarunt DV apud F undee . Ut vides, non Fagundeat , sed Doctorea apud FagundeE de praefata opinione dubitarunt. Et tamen non DD. apud FagundeE, sed FagundeZ ipse illam

126쪽

-D Rescripti Pontis ad Arabi . Composiel. xor opinionem docet, & pro eadem allegat Doctores aut oppositum docentes , aut de eadem silentes . Arbiter istius facti sedere nolo. P. Leander a Santissimo Sacramento iudex apud P. Viva omni exceptione maror litem dirimat. Leander autem tract. s. disp. E. q. t. haec scribit An ova di lacticinia sint pro. hibita is iure sub mortali in ieiuniit Luadragesimae y Negat Fagundra lib. r. Oc. ubi docet, a iure nullo modo esse prohibita otia, o lacticinia in ieiuniis si didragesimae sub peccato mortali, sed tantum sub veniali. Plures DD. pro hac scia inpinione allegat P. FagundeE. Sed P. Leander evincit falso ab eodem Doestores citari, & concludit: Solum ergo oppositam sententiam docet FagundeE, O pos illum aliqui Recentiores . Subditque Leander q. s. sibi videri Fagunden negare quoque consuetudinem laeticinia sus mortali prohibentem. Haec obi. ter, ut te admoneam ne fidem adhibeas P. Viva in senten tiis aut horibus adscribendis. Nec heinc suspiceris, me nimio amore .erga Thom istas ferri. Nam semper, data occasione , istorum ut La CruE, Zanardi, ManriqueZ, aliorumque similium laxiores opiniones refello, non secus ac si essent exterorum. Sed a diverticulo in semitam revertamur.

II. Disputandi ansam ex ipsis quoque secundis Litteris A. postolicis arripuere quidam , ut constat ex Epistola cuiusdam Anonymi ad suum Parochum data , editaque venetiis apud

Pa Dinium aen. II a. In eadem opponuntur haec Diplomatis Apostolici verba . . . si but carnium, ovorum, es lacticinio. ram esui est prohibitus, dispensari contigerit , ab omnibus omnino, nemine excepto, unicam comesionem servandam, di incitat, atque interdictar epulas minime esse apponendas tenor

praesentium declaramus, ct edicimus. Ex quibus verbis colligebant vetitum esse cum lacticiniis pisces permisceri, non

secus ac cum carnibus.

III. Postremo ex ipsis carnibus pe missis controversantur Recentiores, quaenam dicendae sint licitae, quaenam illicitae RNam carnium aliae salubres appellantur , aliae insalubres . Dum edendarum carnium facultas concedituri, disputandi occasio oritur: sint ne omnes carnium epulae licitae, an simus 3

127쪽

aoi Commentuerius neologico, Moraliae re

s. II. .

R E S C R I P PONT. I FA Respondemus : Epulas licitas pro iis, quibus permissumo est carnes comedere, esse carnes ipsas . Epulas interdi istas esse pisces, adeoque utrumque simul adhiberi hon,, posse. Piscibus tamen edendis non interdicuntur ii , si quibus datur tantum facultas adhibendi ova , ct imis elicinia,, permissa sunt ieiuniorum. tempore lacticinia , non prohibentur pisces. Ratione ' dubitandi resolvuntur. IV. DUo in Pontificio Responso declaranda . Unum catanium permissarum genus e alterum piscium cum lacticiniis permixtionem spectat. De primo infra. De secundo in praesens. Quamquam hoc secundum vix declaristione eget. In saepius lausito opere, La Disciplina anticae moderna deleta Romana Chusa Intorno at Digium die. in Appendice ad tomi calcem addita palam feci, Apostolicas Litteras nullatenus piscium cum Iacticiniis permixtionem vetare. Animadverti ibidem non verba tantum , sed spiritum legis cum primis spe Silandum esse, ut genuina eiusdem habeatur intelligentia. Palam feci, Diplomata Pontificia perspicua, ct pervia omnibus iis esse, qui sincero animo ea dem legunt; ct moroses dumtaxat criticos, qui nodum in scirpo quaerunt, quique omnia, quae gulae adversantur, elu dere satagunt, cavillandi, dc vitilitigandi ansam ea iisdem arripere. Lubet pauca verba referre tempore innocenti serrupta loco libro proximo Iaudato. H Se it deito Bretie E in . M scuro agit accennati uomini sofistici, egit E chiaro, pre-M qiso, e intelligibile a tuiti gli altri buoni Cristiani, chen con animo sincero bramano praticare quelIa penitenZ ,

D che Possono . Io ho intes vari Cristiani privi astatio di

128쪽

I, Refripi. Pontis. ad Arabivis Composel. rosis ogni letteratura, i quali leggendo it Breve recato in volis gar favella, di questa guisa interpretamno la niddelta,, clausola. It Santo Padre, dicevano, proibisce d imbandi. re tiella Quaresima convitii , e banchetli a carne, ed a,, pesce, come sanno tanti volui tuosi, ed ingordi . Vietari te ricercate delicateZZe , ed i rastinati condimenti. Nelo rimanente non intende glammai di metiere in angustia iis buoni Cristiani, che secto dispensati da' latticini , non A hanno it eomodo di cibarsi or di soli cibi Quaresi mali,

,, or di soli latitetna. Intorno a questa varieta egit con P terna ClemenZa lascia, che claschedum si regoti con criis stiana prudenna, e secondo it bisogno,, . v. verum quod plena in luce rem collocat, videlicet Litteras Apost icas non vetare permixtionem piscium cum

laeticiniis, est Sapientissimus Cardinalis Quirinus Episcopus Brixiensis, qui in sua Epistola Pastorali ad vicarios Foraneos, Parochos, & Consessarios suae Dioecesis, data Romae die x s. Februar. an MDCCXLII. haec habet . itaque

iis litteris cautum est de licitis ci interdictis epuliae minime apponendis, nemo vestrum ignoret , referri quidem ad carnium, non autem ad otiorum etiam, es lacticiniorum cum piscibus , aliisque licitis jejunii tempore epulis, usum et Namque ometibus farct, quemadmodum in nostra, ita in aliis quoque regionibus, ovorum, O lacticiniorum usum licite ex in solummodoransuetudiniae adhiberi in quatuor anni temporibus, ct in vigiliis pariter; ac proinde ilia non ita pro interdictis epulit habenda esse diebus jejunii, ac carnes habentur. VI. Ratio, quam assignat Doctissimus Cardinalis , cur carnium, non lacticiniorum eum piscibus permixtio vetita intelligatur, evidens est. Quippe non tam severe laeticinio, rum usum in ieiuniis, quam carnium esum prohiberi omni,hus .patet. Nam in pluribus Regionibus vi solius consuetudinis in aliis a Quadragesina ieiuniis laetieinia, & ova comeduntur. In transalpinis Provinciis pluribus passim laeticinia permittuntur in ipsa Quadragesima. Accedit, quod, ut in citata appendice dii tum est, ratio, cur lacticinia plurimis

129쪽

rro Commentariur Tleologico.Morali in Regionibus conceduntur, est caritas olei, cui in condiem dis pulmentis, ct ferculis lac, & butyrum substituuntur . Plebei, re pauperes pulmenta lacte, aut butyro condiunt , ct pro obsonio haleculam, aringam, idque genus quidquam manducant. Laeticiniorum privilegium, si salitorum piscium usum subtraheret, incommodo gravissimo, non solamini esset. Hae sunt conjecturae, quae permixtionem lacticiniorum cum piscibus non vetari in Litteris Apostolicis suadebant . Et quod reapse iste sit genuinus Litterarum Apostolicarum

sensus, patet nunc ex Rescripto Pontificio. P suur tamen edendo non inter icuntur O , quibus datur tantum DeuLras adhibendi otia, oe Iacticinia . In fumum ergo occidit quidquid in oppositum adducebatur.

VII. Opportuna hic est altera laudati Cardinalis QUIRINI viri amplissimi doctrina, quae & dicta , ct dicenda

magnopere confirmat. Docet ille in praefata sua Pastorali Epistola, non plus extendendam dispensationem esse, quam necessitatis gradus postulet . Sunt qui pulmento esuriati v sci nequeunt. Uerum, si pulmentum carnium iure coetum comedant, reliquum prandium laeticiniis, & piscibus perficere valent, quin detrimentum sit beant. Quis improbaverit hunc dimidiatum ciborum delectum a Christiana pietate, thabstinentiae amore ortum p Nemo sene , nisi in discrimen revocetur luculentissimum principium illud. Qui nequit integrum reddere debitum, partem, quam potest, solvat. Cavendum tamen admonet praestantissimus Cardinalis , ne sub hoc dimidiatae temperantiae velamine, gulae negotium obum bretur. Non probamur, inquit, eorum sententiam, qui putant Dispensati , quorum stomacho fiati, foret, de utriusque Medici consilio, pulmentum in iure coctum, aut quid simile degustare , non ampliur licere post illam degustationem in reliquo prandio seu otiis di lacticiatu, seu piscibur uti, eaque ratione prohibem, quin communem illam abstinentiam amplectantur , quam Nσletudinis suae flatur minime refugiat. Contra censendum est, dimidiatam illam pro emusque tiiribus temperantium , dum mcbrisiaoa pietine, ci assiveatiae ipsius amore ortum trabat,

130쪽

T, Rescript. Pontis ad Ambi C. Composel. rtriotiuae esse laudandam. At quoniam facile contingere potest M. itam illud seu gulae, seu lautioris victui Chrisianae pietato

nomine velari , Dispensator omneI monemuae, ut hac in re conis scientiae suae serio consuliant: id praeterea caventes, ne quod incite ab ipsis peragitur, aliis occasionem praebeant in variis ialis, mixtisque epulis, delicta , ac voluptater confectandi, omni quidem tempore a sanctis Chrisianae Religioni morsiuae absimnas; sed eo potissimum, quo ad avertenda Divinae iracundiae flagella Celesta populum Dum ab esu earnalibus abstinere principiens , auseriorem carnis macerationem expiandis epulis , quibus in rei quo anno humana obnoxia fragilitar fuit, ex is stolico insituto decrevit. Haec sunt virtutum abstinentiae , di temperantiae documenta, quae, tricis scholasticis, & sub.tilibus interpretamentis neglectis, nobis praebent, inculcantisque illi, quos posuit Deus regere Ecclesiam suam . His auscultandum, obsequendumque, missis quibusdam Casuistis, qui vanis distine iunculis gulae irritamenta vel nolentes proemovent. Se ipsis itaque in nihilum occidunt quae s. i. r censuimus disputationis gratia.

s. III. RESCRIPT. P O N T I Ris Respondemus : epulas licitas pro iis , quibus permissumis est carnes comedere, esse carnes ipsas,,.

Epulae luitae Dispen aliae permissae, sunt earner faliarer .

Peccant qui quocumque carnium etiam insalubrium genere vescuntur. VIII. Lim graviter dumtaxat aegrotis carnes permit tebantur. Ante unum,& alterum saeculum conis

cesso carnium ob solam piscium nauseam inaudita prorsus suit. Dispensationis usus sensim sine sensu dilatatus limites Omnes praetergressus est . Praeceptum de ciborum delectu