In rescriptum Benedicti 14. pont. max. ad postulata septem archiepiscopi Compostellae jejunii legem spectantia commentarius theologicus auctore F. Daniele Concina ..

91쪽

. Commentartas neo glio. Mora rIX. Istius quantitatis confinia mirum in modum Reeentio res Probabilistae amplificarunt. Vix alia reperiri materia potest, in qua mirabilius emicuerit nova Probabilitatis benigni tas. Integros in folio tomos edidit, ut antiquam ieiuniorum

severitatem temperaret, aptaretque hodiernae teneritudini. Pedetentim res processit, crevitque . Iacobus Grassius S.Carolo proximus praefinitam quantitatem pro medietate auxit, dilatavitque ad tres uncias. I.p. decis lib. 2.-36. n. Es. Dictaeollatio feri potess vel parum frue Iuum, vel suum, vel pani

solist v. g. duarum unciarum, vel utri que, juxta morem Regio. nis sumendo. P.Joan. AZorius L . c. 8 q. g. addidit unam unciam. Fefectiuncula vespertina certa di definita cibi quantitate . . comsare debet ... quae modica censeatur, qualis es panis quantitas, quae

trium unciarum vel quatuor es . AEorio subscribunt Sa , Homobonus, Victorellus, Naidus, LeEana. Molfesius in Sum.

tria f. Io. ampliat usque ad sex uncias. Largior, inquit, con resso a sex anciis infra eorumdem ciborum, quibus vesci libet in quadragesima. Viri tamen timorati non excedunt tres, vel qua-ruor uncias. Huic subscribunt Uiltalobos, & Fili uceius. Hieronymus PereZ in Sum. p. I. praecept. S. . s. de jejun. hanc quantitatem dilatavit ad septem uncias. X. Tandem P. FagundeEAb I. de g. praecepi cap. . n. II.

ubi haec scribit. Saepi me in noctra Societate ex doctissimo Suario relatum audivi, Ofto uncias ex pane , ct fructibui capi posse fro collatione serotina, absque franione jejunii, O defraudatione legis illior. P. Leander a SS. Sacramento S. disp. . q. I g. narrat eumdem FagundeE addere has octo unciar se dimi. diam libram fumi posse absque ulla necessitate, ratione coquetudinis ; nec offlare , quoa quis ea quantitate ita maneat fatuis ratus ac alius, qui caenaret splendide. P. Leander, relato hoc textu, concludit. Huc Iue Facuncte di bene. Huic sententiae

subscribunt Pasqualigus, Turrianus, Macchadus, AncheZ, Escobarius, Pelligarius, Baunius, Gesualdus, Castropalaus,

di alii apud Leandrum. P. D. Antoninus Diana tom. traft. 6 Resol. xi 6. scribit, hanc unciarum oelo sententiam summopere laetificare omnes, eamque ambabus ulnis amplecti. Cum

92쪽

vaautitatem unciarum octo in dicta collatione licitam esse finiuium sit , in hoc puncto non multos babebimur adueersarios , quia talem quantitatem ab omnibus cum acclamatione , et brachiis expansii Asinendam esse video. opportuna est haec P. Antonini Dianae animadversio, homines nempe cum acis elamatione , brachiisque passis has complecti opiniones beni. gnas, & blandas, quae gulae, cupiditati atque humanis apis petitionibus explendis sunt accommodatissimae . Et tamen benignior adhuc sententia superest. Ioannes Henriqueg inpra I. sy. PSI. I s. q. . apud eumdem Dianam sic. cit. almonet praefatas octo uncias intelligendas esse fructuum arbdorum, secus humidorum. Nam duodecim unciae humido.rum non aequivalent octo aridorum. Haec sunt eiusdem verba Hispanica omnibus captu facilia .,, Que Ia calidad deis las ocho oncas por colacion non se de entender con Iaais frutas muy humedas como son uvas , y ciruelas frescasis 3 colas semeiantes porque dore oncas destas frutas muris humedas sta ocho de las frutas secas, y assi la maioris calidad de to humecto equivale a la, menor calidad de

o colas secas. -

XI. P. Leander narrat icia oppositum fuisse, hane octo unciarum opinionem nimium esse laxam, & indignam , im quit ille, Scriptori Discalceato, es austro; sed continuo re. spondet. Dico, quod ego non mihi Discalceato hae scribo , nee pro me laboro, sed pro aliis praecipue saecularitur, qui M. gre jejunia ferunt, qui illa ut durissimum jugum aversantur , ct impares ipsis humana; vires deplorant, di sic oportet eorum fragilitatem sublevare, di oerbis Cisisti dicentiae iugum meum suave est, & onus meum leve, eos oneris levitate MDitare. En patefactam, omnium laxitatum radicem. Longe duri, ra sunt atque difficiliora praecepta castitatis, dilectionis inbinicorum, aliaque plurima, quam praeceptum inunii. Si ob dissicultatem observantiae laxandum est istud , potiori iure laxanda alia. Sensus, in quo oraculum citatum Christi ad. ducitur, contrarius est Patribus omnibus, ct bona venia e ronem .videtur. Quoniam suave est iugum illud, quod per-R H. Disiligod by Cooste

93쪽

r. Commentarius 'Ts oheseo.Moram . fusum si gratiae, & charuatis vinetione, non quod humavinae naturae suis viribus leve sit, & suave. Imposi tum hoe iugum ut earnem comprithat, passiones cru.cifigat, ct amaritudinibus cor nostium repleat, ut aeternum gaudere queat. Quare communiter Probabilistae summopere praefato Evangelico reX tu abutuntur. Sed haec per transen.

e. XII. Neque adhuc extrema benignitatis palato indulgen. tis confinia attigimus. Quartam coenae partem ire vespertina refectiuncula sumi posse docent Regina Idus tom. T. prax.

oenit. lib. . c. I . b. Io. n. 183. Layman os . trab. 8.eap. r. n. s. Filii ucius tom. I. traft. 26. par. 2. cap. s. n.

g g. apud Pa squali gum Deeisso. Idem Filii ucius asserit, hane opinionem in celebri Accademia Theologorum approbatam fuisse. Eam evincere hoc pacto conatur . In rcaeteris rebus quarta pars censetur modica, ut in omissione Missae , ire o. missione horae canonicae. Et reapse in iure pro modico a cipitur pars quarta. Ex hac doctrina fortasse ortum habuit opinio illius Recentioris asserentis apud Gobatum teste P.

Claudio La Croig lib. I. p. 2. n. Ilos. modicam esse materiam etiam in non dispensato comedere octo uncias carnis in Quadragesima. Juxta sententiam P. Filii ucii ventris amplitudo mensura est collationis vespertinae . Principium allegatum falsum est. Si quarta pars parva reputaretur materia, non ergo lethaliter peccabit qui die veneris quartam comederet partem carnium illarum, quibus vesci die iuris solet 2 Quamobrem ligurire poterit integrum pullum columis

hare absque mortifera culpa. Parvitas enim materiae a gra-xi culpa excusat. Principium ergo absolute acceptum erro neum . Quod autem nec respectu refectiunculae serotinae haec quarta pars sit modica reputanda materia, constat vel

ex ipso communiori Probabilis arum consensu . Quamquam Leander a Santissimo Sacramento docet, non peccare mortaliter qui octo unciis duas adderet: pro qua sententia laudat Pasquali eum decis ros. Petrum Lede am Ioannem SancheZ, di P. Thomam SancheZ, qui lib. s. c. I. Ab. as.

94쪽

I, Refer Ot. Pontis ad Archiepis composiel. ys

n. s. ait. Nota quod licet aliquantulo major juso collatio . non flatim est peccatum mortale nis sit notabiliae excessus. Aesonvulti dom Ioviores. Isti docti Juniores prce finiunt limites

ultimos ve pertinae resectiunculae, ct postea adiiciunt par. vuIum auctaraum, ut omnis praecidatur scrupulorum occa.

XIII. Quisque sibi persuadet non plus ultra nos attitisse Cais fuisticae benignitatis. Sed fallitur. Praefinita quantitas octo,& absque gravi culpa, decem unciarum, deservit plebeis ,

seu robustioris valetudinis hominibus . Disputandum nunc remanet, quae quantitas praescribenda nobilibus viris sit pQuaestiunculam proponit Leander Ac cit. q. 28. An viri nobiles , seu graeter possint majori uti collatione, quam caeteri

de plebe. Respondeo dicendum quod possint uti majori . coctatio. ne. Et pro sua sententia plures doelos Iuniores allegat, nempe Pasi ualigum, Lay man, Sanctum, FagundeL, Dianam , Molsesium, Tannerum, Machadam, Trullenchum villato s. Iure igitur nobiles viri, ne ingrati animi arguantur, plaudant doctis iunioribus , qui tanta benignitate desudant illorum commodo . Rursus Miquirit q. 2s. An qui sunt delicatioris cora plexionis possint majorem coliationem fume,

re, quam qui robustoris fuat 3 Respondeo posse, laudatque Lamias, di Layman UItra pergit quaeritque g. go. An qα suditi vacant possint ompliorem refectiunculam sumere. Negat Pasqualem . . . Sed ego absolute longe probabilius respondeo posse ampliorem refectiuneniam sumere, etiamsi continuo studii non vacent, dummodo certis horis , hoe es quisque , vel sex studeant, etiamsi Id faciant recreationis causa . . . Sic sera iit Lomun . Neque hic sisti e gradum, sed universalius quae

rit q. 3I. An Ad cati, Procuratores , aliae personar, quin

ingenio laborant, possint largiorem colluetiovem facere 3 AOP-Pasqualiguae, ea, tamen qua toto die ingenio taborent.... Sed ego absolute respondeo posse etiamsi tota die non laborent, sed per aliquas horas, nempe per quinque aut sex. Nec putes exhaustum esse universae benignitatis fontem, nam q ga.cisputat. qui male dormius, quando non cornant, po ictio. - Κ i i re.

95쪽

is Commentarius ne glao-Moralis refectiunculam solitam cxcedere Respondeo posse excedere tarota illa quantitate , quae censeatur necessaria, ut piant eoo. grue dormire. De Hieron m. Laetetur, S P qualetus, qui be. ne notat ad hanc indulgentiam capiendam non requiri , quod mavi omnino non capiatur, sed ALI ALITER. s. Iv.

Brasis animadverso in recensitas opinione=.

XIV. H Uo fuerunt momenta praefatas referendi opini nes. Alterum , ut viam mihi pararem expedi. tam ad id , quod proposui evidenti argumentatione demon-srandum. Alterum, ut Christianis Lectoribus lacrymarum sontes aperirem. Erunt, non ambigo, qui me haec praestitisse asserant, ut iuniorum Theologum famam & auctoritatem in discrimen adducerem . Sed Deus scit, istos falli. Quoniam piam, sanctamque habuisse intentionem laudatos Theologos omnes salvandi, millies testati sumus . Eorum conatus , &studia suspicimus. Sunt iam illi extra censurarum nostrarum ictus. Adversus opiniones , quas populo Christiano in sum,mo, & unico aeternae salutis negotio perniciosas , nisi nimius amor nos fallat, invehimur. Brevis nostra animadversio hareest. In sola resediiunculae vespertinae quantitate praefinienda tot laxae opiniones y Tot disputationes , de quibus nec verbum

Per quindecim saecula apud maiores nostros r Tam subtilia, diridicularia, venia sit verbo, commenta , ut sub falsae benignitatis fuco gulae negotium per agatur 3 Maior nobilibus, ct

delicatioribus, quam robustioris valetudinis hominibus resectiunculae quantitas 3 Sola nobilitas novus titulus est exemptionis a Iegis severitate 3 ud si referre i si huc vellem quae

de potus, cibique , extra prandium , ct ientaculum serotinum, sumptione docent 3 Non modo a vino, sed ab aqua emtiam abstinuere maiores nostri, tempore resectionis excepto . Invectum bibendi vini usum extra prandium adeo dilatarunt Recentiores Theologi , ut haec scribere non timuit P. Thomas

Tarum

96쪽

A Reser pt. Pont f. ad Archiepi . Composiel

Tamburinus ob. g. in Decal. c. s. 2. q. Sed licet bibere vinum, musum, cervisium , aquas ex bersi , vel ex eodem

vino distillatat , etiam de mane , etiam ob SOLAM DELUCTATIONEM, etiam multoties in die, etiam IN FRAU. DEM jejunii. Ita Ladiman , Sancbee, Leeana, Fagunde e . Nihil de Indico matutino potu dico. Disputant, liceat ne prae.

ter duas resectiones parvulam, ct magnam sumere mel, pyra, uvasque recentes extinguendae sitis causa p Aiunt Pasqua-

ligus, Filii uetus , & Trullenchus . Contendebant alii licere pluries in die quidquam pauxilluli ibi separatim sumere . Quam sententiam ab Alexandro v I i. proscriptam , ut licitam essicerent, alii acutiores disputare coeperunt , Iiceret ne saltem aliquid cibi capere quoties bibitur , ne potus noceat , Aiuntque Diana, ct Leander cum viginti Iunioribus. Quin addunt, absque culpa veniali posse te aliquid cibi capere, ut vel amico id roganti indulgeas, vel ut odoriferum halitum

stomachus mane efflet inquit Leander disp. s. q. to. 21.22. 23. Absolute respondeo, quod possit aliquid cibi aromatic sumere, ad tollendum malam odorem quem Aomachur jejunus

causat . .

XU. Quid ex hac brevi animadversione emolumenti p An

Calaistarum contemptio 3 Absit. Illos cole, piam intentionem excusa. Quid ergo p Laxitatis, & erroris detestatio . Ut hei ne colligas, quo nimia de morum regulis disputandi libido tandem recidat. Reputes tecum serio velim, ubinam in his disputationibus vera Christianae poenitentiae imago appareat 3 Conseras velim cum Patribus nostris, sanctisque Doctoribus recitata, di innumera, quae praeterii, commenta, si comprehendere aves, quam luculentum sit oraculum A lexandri v II., novum videlicet opinandi modum & a simplicitate evangelica, de a Patrum doctrina alienum esse Sed haec cursim, obiterque.

97쪽

i8 Commentariis Theologico. Moralis

RESPONSUM PONTIFICIUM

Excludens carnium esum a collatione vespertina imictir amgumentis eueincitur consentaneum tum amtiquae, tum hodiemnae Disciplinae. Nec ipsi laxiore; Casulsae repugnant, immo communi assens ne hoc idem docent , di potissimum Theologi

Hispani.

XVI. Esponsum Pontificium continet partes duas . AI-1 tera qualitatem, quantitatem altera spectat. De Prima nunc mox de altera. In prima parte Pontifex Summus carnium esum non licere in vespertino ientaculo edicit. Superiori paragrapho laxiores Calaistarum opiniones recensui, ut heine validissimam argumentationem eruerem in ca insae meae praesidium. Et ne gratis id me asserere suspicetur quisquam, continuo sic argumentor . Recentiores Theologi eo nervos omnes intenderunt suos , ut severitatem quadra gesimalis ieiunii delinirent et nulli speculationi, nulli subtilitati pepercerunt, ut quantitatis limites amplificarent, & totam ieiunii severitatem in suavitatem verterent. Haec Prima propositio ex documentis antecedenti para grapho relatis evidens est. Atqui laudati Calaistae unanimi consensu negant, licitum esse sive pisces, siue lacticinia , quae licite sumuntur in prandio, licitum esse quidquam ex iisdem in tentaculo serotino comedere. Ergo potiori iure illicita erit carnis comestio. Consequentia legitima est. Sola secunda pro positio demonstranda superest . Eam porro evidentius de monstrare nequeo, quam eorumdem Casui starum textibus. Antequam illos refero, ratione ab ipsius ieiunii natura petita, evinco coniungi haud posse cum vespertino ientaculo cu-Jusque carnis esum . Siquidem unica comestio est principa tior ieiunii pars : & ut tricas vitemus , omnes ad unum Theologi fatentur duplici comestura ieiunium frangi. Porro

e tunc

98쪽

I, Rescript. Pontis ad Archiepis Campo ei. et stune iteratur comestura , quando illae escae comeduntur, quae prandium, aut coenam constituunt . Eiusmodi autem sunt pisces, lacticinia , carnea. Ergo escae istae in collatione ves pertina sumi nequeunt, ne iteratis esibus natura ieiunii Ee. Uesiastici dissolvatur. Iraque Theologi, ut quoad fieri potest veram ieiunii notionem salvent, in unica comestura sitam, adiecta appendiee abstinendi a carnibus, docent in collatim ne vespertina nihil eorum manducandum esse, quae rationem habeat epulae, seu ferculi, quod in prandio comedi solet.Heinc bellaria, quae post prandium sumuntur, sive fructus,

aut herbas in ientaculo serotino adhibenda censent. Haee enim iuxta communem sensum epulas, seu fercula non ecfieiunt . Idcirco dicimus comestionem non iterari, licet reis sectiuncula sumatur ex bellariis, fructibus, herbitae, quae rationem epulae non habent. Verum haec non tam a rati, ne intrinsecus arcessita, quam a consuetudiue pendent. Comsuetiido tamen rationabilis sit oportet. Tum porro est rhtionabilis, cum bonum commune spectat. Corruptela vero dicitur, si eidem adversatur. Verum de hoc infra. XvII. Propositionem meam nunc evinco communi omisnium fere Recentiorum , & quidem laritorum auctoritate. Ut sub initium capitis admonui, hi non disputarunt de Ii. cito usu carnium in vespertina collatione, quia societatem carnium cum ieiunio vix agnovere. Quoties ergo probavero illos a vespertina collatione pisces excludere atque lacticinia permissa in prandio, evidentissime inferam potiori iure eosdem exciti ere carnes. Duos primum omnium referam, qui

sunt veluti duo prima probabilisticae benignitatis capita P. Diana Siculus , ct P. Leander Hispanus in emolliendis legibus nemini secundi. i XVIII. P. Antoninus Diana toni. g. coord tract. 6. ResoLais. s. s. haec scribit. Assero in dicta colliatione fus onere peccati mortaliae quantitatem licitam non posse sumi in piscibi , mi , es aliis lamelniis, seu cibis Assiantialibus in cae. na manducari solitis. Et ratio est manifesia, quia, ut dictumeli, collatio est licita propter consuetudinem . Sed consuetudo,

quae

99쪽

to Commentariuae rara , co.Moram atroduxit dictam collationem , non solum praescripsit quam

ritatem , sed etiam . qualitatem ciborum n nquam vero per eonfoetudinem in collatione introdum sunt cibi , qui commuta niter ordinantur ad susentationem, di inter fercula apponum tur, ut pisceI, ova, legumina m. ergo talia mandueare sine tum , ct peceatum erit. Verum quia multi nolunt hane criritatem intelligere, ponam per extensum verba Doctorum. si villa Iobos in sum. lom. i. tras . 23. dub. I. n. s. Neis

is quit fieri collatio ex piscibus, aut ovis, vel leguminibus; ,, quia bellaria, fructus, herbaeve dic. sunt collationis mate.

si ria. H Ex hispano sermone in latinum versa. si AE orius P. I. lib. I. cap. 8. q. s. In refectiuncuIa vesperatina solum edi possunt quae ante vel post prandium suis mi solent, quales sunt fructus arborum, herbae, & alii si quidam fructus Ieviores sumi soliti, ea tantum ratione, neri potus stomacho officiat, ut proinde sit corruptela, si cibi si sumantur, qui potissimum ad nutriendum valent, qualia is sunt legumina, ct pisces ,,.si Reginaldus in praxi tom. r. lib. . disp. L . sis. Io. In rh,, sectiuncula serotina solum edi possunt quae ante, vel post ,, prandium, aut coenam alias sumi solent, qualia sunt et ., et uaria, fructus arborum, puta ficus, uva, nuces, Pyra,

si poma, herbae dic. Si enim secus fiat, idest sumantur alii H cibi, & qui valent potissimum ad nutriendum , ut suntis pisces, ta legumina, non erit refectiuncula, sed ieiunium

,, solvetur. M

si Filii ucius tom E. traft. ap. p. t. c. 2. Al. 6. n. IO. Cibi, qui si communiter ordinantur ad sustentandam naturam, di in

D ter fercula apponuntur, videntur prohibiti esse : tales sunt si pisces, ova . item iustula ex leguminibus amygdalato s,, & huiusmodi : Haec enim omnia prohibentur; quia non si solet numerari inter cibos ad tentacula , sed inter cibosta ad alendam, & sustentandam naturam. H Layman in neolog. Mor. lib. tract. 8.eap. r. n. q. Quali D ratem cibi in collatione sumendi aiunt DD. communiter

D esse semiis, aut herbas adiuncto etiam pane , vel pisci D culo Disit iroes by CO le

100쪽

I, Reseri . Pontis ad Archiepis Composel. 8r

, culo parvo, secundum AZorium , qui fumo exsiccatus si vel aceto maceratus sit , qualis etiam inter leviores cibosis numerari solet, ut collibitur ex cap. presiditer. dis. 81. Sis e. E. de homicidio ; nam ipse postea AZorius corruptelam si esse ait, si ii cibi sumantur, quia potissimum ad nutrienis dum valent, qualia sunt legumina , ct piscessi Stephanus FagundeL de Praecep. Eccles. tract..us. r. ea si . n. 18. Consuetudine ubique receptum est, ut in refectiun is cula soli fruetus cum modico panis capiantur et & haneri consuetudinem excedere non est licitum. Et si aliqui non si nihil piscis adhibere soleant , id quidem per corruptelamis faciunt, non per consuetudinem legitimam et communis enimis consuetudo est, ut fructus modici, & modicum panis in is eollactione adhibeatur , non pisciculi parvi, nec tantilis tum magni piscis non enim quantitas materiae, sed mari teria prohibetur si Sanctus in Selenis Disp. st. n. 8. Nec ex cibis ad coe-,, nam aptis etiam in minori mensura poterit accipi rese.,, ictio. Obstat enim ad id consuetudo contraria, qua si non ,, excusaretur collatiuncula de herbis, ct fructibus, mutuM quam etiam nequiret assumi si Ioseph Angles de jejunio q. s. ar. 2. Ab. . In collatio.., ne serotina , ne illa sumantur, quae per se ad nutrie si dum ordinantur , quales cibi sunt pisces, ova, ct caete.,, ra : nam in his quamquam similis quantitas non viola. is rei ieientum, ratione tamen quantitatis violaret M.,, Vivaldus in Candelas. aur. p. ult. c. II. n. ES. In ref

,, istiuncula comedi potest frustulum panis cum pyro , p D move cum uva, vel paucis ficis, nucibus, vel his simi.

D libus

D Berarductus in Sum. cor. p. r. c. t. n. 6s. In collatione se-- rotina comedi possunt aliqua eled uaria, consectiones, vel M panis dulciarius, fruictus, herbae dcc. quae ad nutriendumis principaliter ordinata non sunt ,, .,, Petrus Lede a in sum. lom E. trafI. II. c. a. Am s. conch .is Quisque in collatione sumere potest quartam partem pa-L H nis