장음표시 사용
131쪽
inde apparet sola traditione,aut patietia, quς pro traditione sit , aut feta qua- polibet traditione non etiam pacto, vel conuentione sola donationem persci. π'' ' Quamobrem Impp.non simpliciter cx donatione,sed ex donatione, & tradi- f i. i. C. Atione dominium factum dicuntF,atque adeo verum est quod Iurisconsulti tradunt ex pacto donationis nullam oriri actionem , non magis quam ex placito permutationis': nam pactum non parit actionem inter ciues quidem Romanos,ut Paulus ait lib. 1.Sentitit. de usuris . nisi vel proprium nomen, & legitimum habeat, vel aliqua causa, id est faetiim datione subsit nisi conuentio non sit nuda, sed in se aliquod habeat negotium' Vt ergo sit actio ad res,de quibus donandis agitur, consequendas ex donationis causa, stipulanti spondere neces se est': nam interuenire stipulatione ex lucrativa causa posse docet l. s seruus. Cr,. Stichum.zde leg. 1.l. inter stipulantem. 9.si rcm quam .s de verb oblis. Tum deriis. vero donator ex stipulatu actione conuenitur, vel post Iustiniani constitutio- Ο nem, etsi stipulatio donationi inserta non suetit, condictione ex lege'. Quatenus autem conueniatur,quatenus codemnetur, quatenus teneatur, videndum ' θ'
nobis,& accurate dis iciendum est. Et lanc ante V. Plum ex quacunque causa νι' m. I.
insolidum tenebatur,conueniebatur, damnabatur debitor, idque dubitatione caret illius autem rescripto, S csistitutione,certi casus des niti& comprehens ti ea. c. sunt, in quibus licet naturaliter teneatur in integrum, attamen conueniti, con ι ἀ- ως-demnari,teneri nemo debet ultra quam facere possit. Horum unus est, quan- , do quis ex causa donationis promist. Hic solidum natura debet, quoniam m i. i. a. promi sit,& ideo si eum sacere non possiet, aliqua tamen ratione totum sponte soluerit, non condicit'.Sanὸ s dubitetur an quod promisit , eo usque faculta , -- iates eius exhauri te possi,ut vix ipsi quidquam in bonis relinquatur, actionem Praetor dare debebit in id quod sacere donator poterit ',quo casu qui ex do- -'s,. anatione se obligauit, ex rescripto D. Pij conuenietur in quantum tacere potesttnec poterit vitry condemnari, si quidem praescriptam a Praetore formulam iudex in condemnando sequi debet, cum hoc iudicium strictum sit Er- iiiv. go qui ex causa donationis conuenitur,in quantum facere potest condemnatur 'iquod si a iudice ignorantia iuris lapso, in solido in condemnatus actio- tum. . .. C. ne iudicati conuenietur, excertivire doli tutus cst suturus ', qui tamen si in teptum non reddiderat, postea quam facere posse cςperit, non probabiliter so- --- ct Litutionem residui recusat': quamobrem in priore iudicio ea uet, aut promittit si q defuturo bono una incremento', ex quo etiam apparet eum revera in soli - dum teneri. Quid tamen si Praetor actionem insolidum indillserit, eum to n craeupletem esse donatorem crederet λ Hoc s in e casu, quan uis donator in soli fidum condemnatus fuerit ex causa donationis, in actione tamen iudicati non M. i. δο- frustra desiderat in quantum facere potest conueniri Uaoc est, actione iudi- ..is. ii non tenetur , nis inquantum facere potest, idque seneficio consti uti B - ... ni , ut Paulus'ait, in i Nesennius. s. de re itiaic. Cuius constitutionis senten- itiam complexus est Vlpianus libro xxx vi. ad Sabinum . atque adeo partem aliquam in hac nostra ex eo libin desumpta retula. Sic enim ait ν i us doc. hoc totum ponitur in dicta l.si extraneus. , de iure dotium. Ait lex
132쪽
. L ERALiTATE id est,donatione, vel promissione donationis causa facta. Sie accipitur in i hoc iure., non potest.zae donatio. l.9.f. de pollicit. Qui donat, propter nullam aliam causam id facit, quam ut liberalitatem,& munificen TLi.in pro . tiam exerceat.' Ergo liberalitas proprie non est donatio, sexi causa donatio- - --k, ni hic tamen pro dona ione accipitur. Ergo qui ex donatione sua conueniun edo t. tur, ultra quam facere pollunt non tenentur. An & qui ex aliena liberalitate,ut puta heres,aut fidei ultor donatorisὶ Minime verὁ.fideiussori quidem certe non prodest, si persona pro qua fideiussit, in quantum facere poteli condema ι, et si βῶ- nanda est'. Heres quoque cius personae non in id quod facete potest, sed in . ista' integrum tenetur .Vno casu non insolidum, sed in quintam patrimonij par-b Lsii Edum. tem tenetur heres extraneus, nam suus in declinam duntaxat ὶ ob id quod us i defuncto Reipub. promissum ceptum est, ii bona libcralitati soluendo non fuerint,ex rescripto Impp. Scucri & Antoninimcc mirum, quando ex D. Pij constitutione donator pauper factus in hac specie non rnodo non insolidum sed nec in totum id quod facere potest conueniamr, ac tantummo-e Daem iei- do ex promissione operis cepti quintam parte 33 patrimonii sui debeat. Ait Ws.. - lex, CONvΕNi v NTVR,actione ex stipulatu antiquo iure,vel condictione ex l
f se post constitutionem Iustiniani, cum sine stipulatione nudo pacto celebrata est donatio. Quid autem, si quis quod ex donationis causa stipulanti spoponder at,solui constitueritZ quatenus aut conuen clur, aut condemnabitur Zin. solidum ne, an inquantum facere potestὶ quod magis este docet Hermogeni iad L in ia nus '': Causam enim S originem constitutae pectinia , non iudicii potestatem praeualere. Ergo qui donat, quacunque actione conuenitura donatario in id
solum quod facere potest. Verum sicut heres eius, aut fideiussor, quem in donando adhibuit, in solidum condemnatur; Ita ipse conuentus ab eo citi non donauit, ei condemnatur in solidum, ut puta, st. Primus donare volens Tertio, qui donare Secundo volcbat, a Tertio fuerit Secundo deleuatus, idemque Secundus, cui stipulanti ex Teriij voluntate primus promisit, expe riatur cum Primo Quia enim ni bit Primus donauit Secundo, a quo comvenitur, ideὰ insolidum, non in id quod facere potest codemnabitur', quod f ι.εM M ita hac specie apertius a Triphonio. proponitur. Titium, qui mihi donare vo-- - lebat,delegaui creditori meo, huic ille stipulanti spopondit 'vanuis aduer
d. i. sus me defensione merito usurus esset, quia donatum ab c' petebam: attamen exceptionem aduςrsus cum non est habiturus, ut condemnetur quarer L . n. . nus facere potest, cum creditor dcbitum suum persequatur , quod & in Hiis
quam plurimis exceptionibus obtinere ostendit l. loli. dc noua. Ait lex in i io QVOD F.Ac LRE PossvNT CONDEMNANDos. Hinc sinui; Rr, id quod eodem lib.x x x v i. ad Sabinii Vlpianus disputat, ut marito cui si extraneum doti estnςces state, non ex voluntate promis rem cum exigere posset, uenire distu, terit, imputaretur,quiq; huius cultri nomine teneretur, lapso postea,&sic uti tibiis desecto promis ore,marito, inqua,parcatur,qui non vi rit, n6prricipit - uerit ad solutione extraneu,qui donationis & liberalitatis causa dorc promist,rii. hae l. quisl, id ediauentus in id solum quo in reposte c5demnaretur ex rescripto t. D. Pij . Ex cuius etia costitutione nodotis nomine,sed ex aliis quoq; cotractibus in id quod facere possunt coiuges damnantur'.Vlp. quidem codem lib. 36.
133쪽
AD TIT. DE DIVER. REG. IVR. AN T.
ad Sabinum,exploratum esse ait,maritum in id quod facere potest,condem nati ,quamobrem filia, quae soluto matrimonio vult patri succedere fratribus ει- ά. cauebit non de integra dote conferenda, sed de eo quod ad eam peruenire poterit, hoc est, quod facere maritus potest Deniqu e illud adeis verum est, vi CI
quemadmodum idem auctor alio in loco tradit ') quan uis in solidum tenea- tur maritus,quia solidum,&plus quam facere poterat ex dote constituerit lieri, tamen in id solum quod facere possit condemnetur, ideo quia constitutu, est accessio principalis obligationis,cuius naturam sequitur,ut S in donatore su ra. assii .pra diximus . Itemque ut ne pactum quidem hoc, quasi contra bonos mores conuentum valeat,ne maritus in id quod facere potest,sed insolidum eodem y onetur,quippe cum contra receptam reuerentiam, quae maritis exhibenda est,
id ess appareat, quemadmodum eodem libro x x xv i ad Sabinum Vlpianus docet ,quod & in donatore dicendum est,ne ex sua liberalitate inops fieri perio talia Mu- clitetur.Tale vero beneficiu, quia personalest, & cum persena extinguitur ut fusius suo loco explicabitur,lieredi extraneo praestari non debere ait eodem a tati.
lib.xxxvi. Ulp. ' qua de re Paulus libro singulari de dotis repetitione tractauit, i sei, νηη ut apparet exl .in omnibus causis.68J. hoc tit. ubi ait, persona cuius conditio
locum beneficio facit, deficiente, ipsum quoque beneficiu in omnibus causis muri descere. Igitur id in hoc etia casu heredi extraneo denegabimus. Bene autem heredi extraneo. de ita quod Paulus tradit mariti heredem in solidum codem. ν ινῶ
nari ,& quod poponius inquit, licet ipsi marito, qui soluendo non est prost, se quod facere non possit, heredi eius hoc non prodesse accipiendum est heredi, , C, Πάγ- extraneo videlicet ,id est non suo:nam communis filius, qui patri heres exti- 'iterit,condemnabitur dotis nomine in id solum quod facere poterit'. Adiicit r. 'eodem libro&loco Vlpianus, aliam esse causam defensoris, atque sit heredis
extranei: nam sussceres tantundem uxori defensor praestet,quantum ea con- pia missequeretur si maritum ipsum conuenisset , hoc est quod idem alio in loco tra. i. set. t. dit, mariti desenserem amplius non esse condemnandum quam possit mari- tus facere,quoniam defendere sit eandem vicem quam reus subire). Quod & M.Liri 'in soci j defensore dicendum est ,&in mariti etiam procuratore,ut scilicet non rultra facultates domini condemnetur,sed hoc ita, la vivo marito set condem natio: nam ipso mortuo defensor,&procurator non in id quod facere domi-F I nus potest, sed in solidum damnabitur,ut Paulus explicat in l. si cum procuratore.s.de re iudic. nisi marito filius communis heres extiterit: nam ut hic, ita ipsius etiam defensor,aut procurator vltra quam possit facere non tenebitur. Heres autem extraneus,itemq; fideiussor mariti,ut& caeterorum,quibus hoc 'HM priuilegium,& beneficium personale concessum est, condemnabuntur in solidum , atque adeo desenser ipsorum aut procurator in integrum tenebitur. a Letsi με Sed & maritus uno casu insolidum condemnari debebit,videlicet, si rerum amotarum iudicio mulier cum viro agat, quamuis enim videatur ea quoque actio praecedentis societatis vitae causam habuisse:attame quoniam ex delicto, Q. S malo contractu oritur,non fiet condemnatio in id quod maritus facere poterit . Ait lex IN in QVOD OCERE:νossv NT. Multi sunt qui hactenus&ρ se coueniuntur,&condemnantur,quos Paul.percenset in l. sunt qui.&tribus seq.sulere iud.Socij bonorum omnium, paren patronus, eius paretes,& liberi.
134쪽
ioo PETRI FABRI I. C. COMMENT. 'miles,donator,maritus His adde filium exheredatum, quive se paterna here- - i ct ς M ditate abstinuit , praeterea debitorem,qui bonis cessit, siquid postea acquisie- I . . rit & generaliter quemcunque debitorem,si creditor pactus fuerit, ut eatenus agat,quatenus possit facere debitor, nec enim hoc pactum improbandum est 22. e quis hactenus desiideret conueniri,quatenus facultates eius patiuntur, ut eo dem lib.,c. ad Sabinum Vlpianus tradit '. Hi autem omnes hoc quoque facere, possὸ videntur,quod non culpa sed dolo fecerunt quominus pos Imi',ut si non vin ετ modo non utantur acquirendi occasione,sed etiam bona sua erogent ,&item' ' excepto donatore facere posse creduntur, etiam non deducto aere alieno ', ut &aperte Paulus indicat in t .maritus sacereΞBImat Lubi aisi maritu facere posse 1 -- eredi nullo deducto aere alieno, itidemque socium, patronu, parentem, at eum ui ex donatione conueniatur,omni aere alieno deditisto, facere posse intelligi,
KC q-i id est detracto eo quod creditoribus debetur Pinguius enim donatori succur-- - , I rere debemus,quam iis qui comtelluntur verum &iustum debitu persoluere, ne alioqui liberalitate sua inops ille seri periclitetur h. qua etiam ratione nulla eontra eum actio est ob id quod res donata in quam ingentes sumptus a donatatio facti sint, postea euicta suerit '. itemq; de mora solutionis pecunit usuras i non debet .Sane uno casu debet aes alienum deduci,quod a socio debetur si exi. ipsa societate debeatur . Vt autem caeteri, sic donator etiam hae de quibus ex re exher eadem causa obstrictus est, detrahere non debebit': S hoc est quod Paulus lib., is leaeto ad Plantium scribit, non deduci ex facultatibus condemnati donatoris, M. quod eiusdem conditionis hominibus debetur, sed inter eos quibus ex eadem, ias ita aut causa debetur,occupantis causam esse potiorem.Id quod etiam ita ge: neraliter ab Hermogeniano definitur,ut quoties utriusq; causa lucri ratio ver-- ι inur, is praeferendus sit,cuius in lucrum causa tempore precedit .Eius verbcaut L. s. se tempore praecedit,is videtur occupasse in hacquidem quaestione,qui primus
Me μῶ rq ad sententiam iudicis peruenie.Si ergo hic ab altero postea conueniatur, me-
αι liore quam is coditione futurus est nam in eo quod vel is qui petit, vel ita quo
natio . Lis petitur lucri factu rus est,duriorem esse causam petitoris ait Poponius ': idque -τ .A. , verum est etiam in petitione hereditatis icum de lucro queratur, melior causa sit possidentis '. At verum no est in hac specie,si ex tribus sociis primus cumi secundo eterit,partemque suam integram sit consecutus, deinde tertius, quia 'cum secundo squi nunc solidum faccre non poterat)agens integram partem H VJ consequi non potuerit,cum primo, qui solidum accepit, in hoc experiatur 'actione pro socio, ut partes communicentur,&inter eos exaequenturia quum Nyμμι nim est utriusque primi & tertii portionem exaequari,ne alioqui ex eadem Q. ' cietate alius plus,alius minus cosequatur,quod iniquum omnino esse quis non platem ρυ- videt'3 Sane si non sit eadem societas, S secundus tamen primum,itemque tertium socios habea aliter dicendum existimo: nam tertij petitoris deterior conditio sine dubio sutura est. Ergo non detrahit donator condemnatus in id si R quod facere potest, ea quae ciuidem conditionis hominibus debet, ut Paulus
in supradicto libro docet ',ubi etiam ostenditur donatori licet quod simili ex
Hyri eausa debet aliis non detrahatur ex ipsius facultatibus, sed eo non dedi usto condemnetur totum tamen quod habet non extorquendum,quin & ipsius ratio- in 1.3. δε rq nem habendam esse ne egeat'. Id vero &Constantinus lib. t.Epit.tit. .his fere verbis,
135쪽
verbis, μάτταγας κατ- οι , o -πῶν eem In M, ta Mesci, numn& Paulus idem in eodem libro generaliter dena sistrat,in condem. natione personarum omnium, quae in id quod facere possunt condemnantur locum obtinere iuncondemnatione.in princ.J.hoc tit. quael .debet ex his quae ante diximus,atque adeo ut suadent inscriptiones, ex d. l.inter eos.explicari,quod non est assecutus Accursus, ct Placentinum tamen, aut Bulgarum ex antiquioribus, Antonium Augustinum ex recentioribus omnino non latuit. Ergo debitor qui bonis cessit, quantiis si post bona sua vendita qti serit, conuenitur in id quod facere potest,eaque si non sint modica iterum veneant, attamen quia fraudandus non est alimentis quotidianis, si quid misericordiae
causa ei fuerit relictum,piata menstruum, vel annuum alimetorum nona ine, vel usu structus concessus,aut legatus,ex quo tantum percipiatur,quantum ei alimentoru nomine fatis est, propter hoc non oportebit bona sua venundari'. t
AD L. XXIX. Paulus libro octauo ad Sabinum. Quod initio vitiosum est, non potest tractu temporis conualescere.
nostipulatione. De institutione heredis. De iussu V aucto late tutoru. Tractus
temporis. De aditione hereditatu. De furore an oue t matrimonio testamenta. Itemetri quod retratiosum est,postea non conualescit, ita quod mitis malet, ex postfacto isr tum fieri, γ iustius non pose praeterquam paucis cassus.l Ccursius noster ad hanc legem explicadam undique infinita exem-l placolligit: quorum primum est de stipulatione eorum, quae statim
Quintum, idque non omnino alienum ex s. praeterea. Instit.qui testamen. Ω- :Cere non possunt. Sextum,ex l. I.s.de reg.Caton. Sed exemplum ab eo praeter. ira: Tmissum fuit, quod huc fortasse magis pertinebat.Id autem est huiusmodi, nec mpaciscendo, nec legem dicendo, nec stipulando quisquam alteri cauere potest , heredi potest. Ergo pactum vitiosum est & inutile per quod alteri caveo, heputa ne ab hoc petatur, idque adeo ut etsi postea ipse mihi succe brextiterit,ei non prosit,quia ex postfacto id confirmari non potest,ut Paulus diserte ait in l. si tibi decem.3. si pactus sim. s. de pactis. unde apparet falsum esse quod Placentinus, aut scholiastes ille quisquis est, ait, hanc regul in non ad contractum,qui certὸ potest ex continuatione temporis firmari, sed ad ultimam voluntatem pertinere.Et sane ad supremas Voluntates accommodari recte posse non inscior: nam omnia quae ex testamento proficiscuntur, ita statum euentus capiunt si initium quoque sine Vitio ceperint', adeo Vt quς ab initio inu- e L ,--iatilis suit institutio, ex postfacto conualescere non possit, ut est in l. penultJ. hoc titu. Veruntamen arbitror ipse accipiendam esse hanc regulam, de non interposita in ipso uegotio tutoris auctoritate. Nam Paulus ait, quod ab initio vitiosum sit, non posse tempori tractu conualestere, idque ait libro octauo
136쪽
ad Sabinum. Ex hoc autem libro quae desumptae sunt leges reliquae omnes fere se x,ad quaestionem de tutelis pertinent,quo maxime adducor, ut isti regu lae interpretationem huiusmodi adhibeam. More ciuitatis Romanae neque pu, pillus,neq; pupilla sine tutoris auctoritate obligari possiant q,num interueniat, . t an perperam adhibeatur ipsa nihil interest'. Recte autem adhibetur & valet, ' .aact. cum se tutor id probare dicit,etiam no interrogatus,quod agitur: hoc est enim auctorem fieri, ut eodem libro 8. ad Sabinum Paulus demonstrat . Tutoris ve- . a. . ' ro auctoritas,qua de loquimur, multum distat a iusso eius qui habet inpotes st1t hoc enim debet prςcedere,fierique potest Vel per nuntium,vel per episto- ι; Z- s. Iam,atque ita eo absente qui iubet illa praecedere non debet, sed persecto tiam negotio interponi scilicet excontinenti, & a praesente potest y, ut & praesens&statim in ipso negotio tutor auctor fieri debeat, per epistolam vero, aut r post tempus interposita eius auctoritas, nihil agat . Unde quia obligari ex omni contractu pupillus absque tutoris auctoritate non potest ', nihilomagis oblistabitur pupillus,quod postea tutor contractum a pupillo qui fortasse a-i liquid alienavit,aut vendidit contra quam poterat habitum, ratum esse voluerit,nam quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis conuale-
ι LL, L. που ἀνορῶ. Neque vero queri debet emptor, quas passus iniuriam, qui quo-
contr. Vt. niam sine tutoris auctoritate comparauit,emisse bona fide non videtur,ut Pauz-I liis eodem 8.libro ad Sabinum resert '. Ait lex T R A C Tu T E MPORI s.Sic ex tra As a. ia. temporis deteriores fieri res dicuntur',& tractu temporis perire ', & si y n. - captio actoris sit propter temporis tractum'. Sic suturi temporis tractus in I. εὐ- .E 1.3. quid enim de usuris. Sic, nullus tractus amplius superest, inquit Callisti x- p i. - tu Gie Paulus, post secundum & tertium tractum usuras non solutae pensio. nis erescere ait 'Sic sermo hic QvEM voL A M, dicitur habere tractum , Sic re uect -ν ipsa ines e obligationi tractus temporis dicitur Sic hoc legatum,c v M vo-β LVixi et, tractum habere dicitur', sic latitare , est cum tractu aliquo latere . ν I. si uusti- Quae igitur ab initio non Valent,postea non conualescunt,ut ecce, qui seruo P. H. .sii alieno dedit libertatem non consentiente domino inutiliter dedit , neque con L quoi is ualescit si postea is qui manumisit dominus effectus sit,adita domini heredi latera tem actio quod iussu, quae ab initio inutilis suit, euentu non confirmatur utem si pactus sim ne a me, neve a Titio petatur, non proderit Titio, mi m - tiamsi is mihi heres extiterit,quia ex postfacto id confirmari non potest, ut su-:ιnk --, pra diximus '. Aliquando tamen euenit,Vt ciuilis obligatio quae inanis est, ex utitare A postfacto confirmetur,utputa aditione hereditatis, ut in specie l. Stichum aut tr. Pamphilum.*.editio .veri aliquando.s.desolui.cum heres, qui creditori testa-ιsit no pra- totis L.Tiiij obligatus ipso iure ciuili auxilio exceptionis tueri se poterat, ob id L .. . t quod restituerat hereditatem fideicommissario C. Scio, heres ei postea extite- . d. . riti quanquam hoc casu dici potest, non tam ex priore, quam ex posteriore a-r isse μ' i ditione conueniri heredem, neque tam ex Veteri, quam ex noua obligatione,
neque tam quasi L. Titi j, quam quasi C. Se ij succestarem, quod & in altero 3. - i s exemplo ibi proposito similiter dici potest. Mulier enim quae successit ei pro
quo intercesserat, non tam quia intercessit conuenitur,quam etiam quia sic-ἡep a. cessit vero debitori: nam & vulgo iactatur fidei utarem, qui debitori heres
137쪽
AD TIT. DE DIUER. REG. IUR. AN T. i 3 extiterit, ex causa fideiussionis liberari Denique nec in his casibus quod ab
initio non Valuit ex postfacto confirmatur, quin potius noua oblistatio na hῆsci tur,&noua intenditur actio. Vt autem quae ab initio non valent, postea non confirmantur , ita quae firma sunt ab initio postea non infirmantur, idque ita Constaminus idem eodem in loco paulo ante ait, -- αια ε --ισυμ νονΤων cise ἀκνοῦται, ut ecce,qui anno superiore nec vi, nec clam, nec precario usus est itinere, licet postea vcl clam, vel precario utatur, nihilominus interdictum de itinere,actu ue priuato habet . nec enim,ut subiicit Paulus ,corrumpi aut mutari potest superueniente deliino,quod recte trans ictum est. Hoc autem est quod generaliter definit ipse Paulus alio loco ita ,non esse nouum Vt I l ' . quae semel utiliter costituta sint, duret,& licet ille casus extiterit a q uo initiu capere non potuerunt. Hoc sinc aded nouum non est, ut infiniti, &innumeri, ' hexemplis confirmari possit, quorum ab Accursio nonnulla proponuntur, ad quae adiungi potest species l. 3.C.de interd. mair. l. donationes in concubinam .rde donat.l. si qua.in prin. iuncta l. adoptiuus. p. de ritu nupt. Afferam unum,in quo utraque regulalocum habet. Si quis furiosus, vel captiuus testamentum fecerit, hoc non totest conualcstercilicet is maxime ad mentem, vel ad ciuitatEredierat,& contra superueniens furor,aut captiuitas non facit ut legitime conscriptum testamentum conuellatur Idem de matrimonio dici potest, ut alte fige rum rutro iam furioso vel vir vel foemina non contrahatur, contractum non diri si matur . Non obstat primae regulae,qubd contra mandata contractuna, atque serta adeo illicitum&iniustum matrimonium,ossicio deposito iustum esset dicitur si l. eos ' ui s. de ritu nupt. Messiumpta est ad verbum l. eis contra. C. de nupt s -- Nam ibi matrimonium valet, non quasi ex pristina, sed quasi ex noua volun . Itate, suaeque Uxor non erat, nunc uxoresiὸ incipit, nec retro uxor fuisse intelli gitur , quamobrem etiam hi soli sunt legitimi eo casu liberi, qui post ossicium is ritu nupr. depositum,non qui ante nati sunt', neque dos caduca semel effecta restituitur. Idem etiam dici potest de specie l. si quis tutor. 9. pen. r. de ritu nupt. Praeterea μ' non obstat quod si quis hereditarium seruum iussus est manumittere,&heres esse, manumittens nihil agit, sed post aditionem libertas seruo data secundum εἱ-lura voluntatem testatoris conualescit , nec enim competit, nisi ex die aditae here ditatis,libertas, quamuis ante facta sit manumisso. Item secundae regulae non in M. et obstat quod Paulus ait, essici legatum inutile, quanquam ab initio constiterit, ter 'l in specie l. debitor decem in prin.in versquodsi s.del .α. Nam Papiniani, qui Σωλυ contra sentit ,Iusti manus opinionem probat, a quo etiam nonnullos dissentire tradit'. Veruntamen sunt casus in quibus, cum eo res pervcnit unde incipere non poterat, postea consistere non potest, ut in constitutione seruitutum ', & hal. si υ- in legatis ,&in matrimonio.quamuis enim uxoris ingenuae pater, si artem tu dicram facere ceperit, ipsa dimittenda non sit a Senatore vel ingenuo,quianu. ptiae honestae' contracta: snt, & sorte iam liberi procreati, attamen ipsa ludi cram artem facere incipiens dimittenda erite. ι μἀrit.
AD L. XXX. Ulpianus libro trigesimosexto ad Sabinum. Nuptias non concubitus, sedconsensus facit.
138쪽
De sto in nuptiis. Tussa uxor quando intelligatur. Se concubinu θυ-ptivitate ιι soluι matrimonium. 6onsensu redintegran. Ponsalia&nuptiae consensu contrahentium fiunt'. Ad sponsalia quidem constituenda nudum cosensum suiscere Vlp.lib. 31. ad Sab .scri
bit. Ideoq; absente absenti desponsari posse, ac solere Eade ratione
muliere absenti per literas eius vel per nuntiu poste nubere placuit, si tamen in domu eius deduceretur postea :ex quo sequitur ut, quemadmodum eod. lib. Vlp. resert,cu qui absens uxorem acceperit, deinde redires a coena iuxta Tyberim perierit, recte Cinna scribat ab uxore lugendu esse': quasi viru ergo, nasponsit nullus luctus est'. Uxor aut educta est, confestim ut in mariti domum
quasi matrimonij domiciliu transit, qd & lar matrimoni j appellatur . Inde in
donustiam uxorem ducere apud Martianuy, inde quae desponsa est, domicilium ante contractas nuptias non mutat , postea mutat'. Inde quod nuptiarudie donatur,si penes domum Uxoris, a sponso donatum Videtur , si autem in domo mariti,a marito,ut Iustinianus definit'. Vr itaque matrimonium perfectum sit, deductione uxoris opus est non in uxoris, sed in mariti domum . In domum autem, non etiam in cubiculum, ut Vlpianus eodem libro docet, ad adens ab ea,cui sub hac conditione, si nupsisset in familia, legatum relicti, inest, impletam videri conditionem statim atque ducta est uxor, quamuis nondum in mariti cubiculum venerit: nuptias enim non concubitum , sed consensu nafacere. l cum fuerit. s.decond.&dem ex qua l.cum haec nostra regula desumpta sit, sic etiam debet eius inscriptio emendari, ut legamus,Vlp. lib. x xxv. non x x x v I. ad Sabinum, quomodo etiam legendum esse innutant ea quae ante diximus. Ait lex,NON CON cvs ITus, non coitus,sed maritalis affectio' Nec ob stat quod apud Labeonem est relatum, eam quae virum pati no i Ossit nuptam videri non posse', nam nos non dicimus asscctione sola contrahi nuptias, sed iuri legitimo affectio congruat necesse est , alioquin&concubina nupta esset, illaeque quas in matrimonio habere leges non concedunt. Hanc vero regulam ita explicat Ambrosus, cap.6. de institutione virginis r Desponsata enim viro coniugis nomen accepit cum enim initiatur coniugium,tunc coniugii nomen adsciscitur,non enim defloratio virginitatis facit coniugium, sed nactio coniugalis. Denique cum iungitur puella, coniugium est, non cum virili admixtione cognoscitur. hactenus Ambrosius. ergo concubitus, coitus, desso ratio virgi nitatis nuptias non faciunt.adde non dotibus,sed affectu matrimonia contrahi, nec ea minus firma esse quod instrumenta dotalia non intercesserint,neque dos data fuerit': nam neque tabulae quas matrimoniales Augustinus vocat', aitq;
continere hoc quod non propter libidinem , sed propter filiorum procreatio
nem accipiatur uxorὶ matrimonium faciunt', Vnde concubinam non ex ta
bulis, id est,quod tabulae non interuenerint,sed ex sola animi destinatione quae per testationem fieri manifesta debet in liberae scilicet, honestaeque mulieri consuetudine , ne alioqui non concubinatus, verum nuptiae in dubio intelli pantur' in id est quod pro concubina, non pro uxore sit habita mulier, portet aestimari'. Aestimabitur autem &perpendetur utrum concubinatus sit, an maritalis honor, & affectio, personis videlicet comparatis & vitae coniunctione
139쪽
AD TIT. DE DIVER. REG. IVR. AN T. ros
eonsderata', scilicet si matrimonio habeant honorem inuicem , solus enim consensius sine concubitu, sine tabulis nuptias facit, sola pactio comitialis vel o 'maritalis assectio,& ideo ante concubitum dos,ac de dote actio virgini esse po- iis rosdetesΗ,haec eadem sola, etiam seorsum habitantibus coniugibus, matrimonium retinet'. Vnde cum deportata mulier libera remaneat, uxor etiam rc manet, quia nihil prohibet mulierem,si modo libera est, snam ancilla velle non vide
tuticum habeatur pro mortua) retinere Uxoris animum, di virum retinere mariti affectionem': quae sola matrimonium etiam captiuitate, aut alio modo Laim, .s aeorum qui enumerantur in l. i.s.deditari. dissolutum restaurat. Sic enim acei
Dio quod Pomponius ait , non ut filium a patre, sic uxorem a marito, qui hostibus rediit, recipi iure postliminij, sed consensu redintegrari matrimoniis, consensu autem utriusque, non modo marici, sed etiam uxoris, quae non ideis magis dissidij poenis tenebitur,quod noluerit redintegrari , cum ipso iure ma- trimonium captiuitate mariti suerit diremptum,& captiui uxor non fuerit in matrimonio, tametsi maxime esse voluerit, ac in eius domo fuerit, quae domi. ς ieilium &sedes est matrimonij . Nis fuerit liberta, cuius matrimonium etiam in captiuitate propter patroni reuerentia durare Iulianus apud Vlpianum putat secus, si aliam in seruitutem deductus patronus suerit . -i ber L AD L. XXXI. sed captai.L
Vlpianus libro quadragesimosecundo ad Sabinum. se Ta
Uerum est, neque pacta, neque stipulationes factum posse tollere, zε quod enim impossibile est,neque pacto,neque stipulatione potest com
prehendi ut utilem amonem,aut factum efficere possit. Depsi M. vestipuiationes tum esse, vel furem non essedi it ne inutili , --H-τια ne imposi; Miconditionesipuiationi ut legato apposita. Tipulatione pactove id essici a contrahentibus non potest, ut iam stl quod iam non est, vel modo non sit quod modo est, vive agi possit quo magis id sit quod non est, aut non sit id quod est. Nam impossibilium nulla obligatio est, fieri vero id aut curari neutiquam a contrahentibus potest ut non sitiquod re vera est,Vel sit quod re vera non est. Ergo nulla est ex huiusmodi stipulation pactove incontinenti apposito, harum rerum nomine
actio,& hoe est quod in hoc loco sentit Vlpianus lib. L. ad Sabinum. Ait lex, ν Ac Tu M. Res facti non modo pacto, aut stipulatione tolli potest, sed nee ullo ciuili iure infirmari, adeo ut cum maritus ubi noluerit possidere protinus amiserit possessionem, plerique putent mulierem possidere, cui vir possessionem
donationis causa cesserit, quamuis alioqui donatio inter virum & uxorem ciuili iure infirmetur Similiter causa facti non continetur postliminio,vnde qui reuersus est ab hostibus,non potest videri medio tempore possedille . Deniq;, auctore Triphonio, facti causae insectae nulla constitutione fieri possimi, ideo GH. eorum, quae usucapiebat per semetipsum possidens, qui postea captus est ab hostibus, interrumpitur usucapio, quia certum est eum possidere desiisse . Ait
lex, FAC TvM possE TOLLER Lut scilicet non sit quod est Ergo non ideo magis quod pacto,&pollicitatione, vel spontione promisi seruum furem non esse,id fiet ut fur non sit. Interpretes Graeci sic verterunt, ουri Rim o ap*νου, υτε λ
140쪽
tem est quod promittitur,si ita quis stipulanti spondeat,sanum seruum esse, qui non est, furem, vespertilionem non esse, qui in hac causa est. Ergo erit inutilis eiusmodi stipulatio,nisi dicamus non simplex & nudum factiim, sed hoc praeterea continere quod nostra intersit horum quid esse,quae cum non sita esse tamen dictum est, vel horum quid non esse,quae cum essent, non esse promissum fuerit. Ergo in hac stipulatione, sanum esse:id continetur, ut vel seruus sanus praestetur,aut eo non sano,id quod interest, itidemque si dictum fuerit seruum furem non esse quod de hominis proposito,& mentis assciis accipitur, & non tantum ut nemini sit furti obligatus, quemadmodum si furto noxaque solutud tali ad It esse promitteretur, ut eodem libro Vlpianus docet Ab haec verba id conti nent, yrq quod nostra interest,seruum furem non esse, ideoque si serest seruus, hic age- ' turex stipulatu, non in hoc ut seruus non sit fur, nam id est α αν,sed in hoc ut praestetur quod nostra interest seruum furem non esse, idque multo magis dicendum erit, si non simpliciter furem non esse, sed hoc addito praestari furonon esse dictum sit. Caeterum si dicamus hac stipulatione,surem,sugitiuum,er ronem non esse,sanum esse,noxa solutum esse,nudum factum non id quod in ἀterest contineri,consequenter hoc dicemus inutilem stipulationem esset quod si admittetur,stipulationem quoque ab aedilibus propositam inutilem esse dicen a L in Frise. dum erit, quod tamen utique nemo sanus probaturus est , ut idem Vlpianus
eodem libro x. ad Sabinum diligenter explicat in l. si ita quis stipulanti. 7. d ' Τ ...is euich. quam hic quoque non praetermisit Accursius. Ergo huius regulae sen- οὐ tentia, ni fallor, haec est, quod impossibile est, id si pacto vel stipulatione coma
prehendatur , frustra comprehenditur, neque hoc nomine aut stipulatio, aut pactum utile esse potest, at impossibile est ut quod factum est sactum non sit,utfactum tollatur, ergo neque in stipulationem, aut pactum ea res utiliter deducitur. Hoc principio,& quasi fundamento innixus Sabinus,ad quem lib. 1. id Vlpianus scribit, existimabat si ita quis stipulanti sponderet, sanum esse, iarem non esse, vespillonem non esse, & caetera quae ex edicto aedilium promittuntur, ut puta sugitiuum non esse, erronem non esse, inutilem stipulatione eiusmodi, quia si quis esset in hac causa, impossibile esset quod promittitur si quis non esset in hac causa, frustra esset quod promitteretur, idem tameis Vlpianus hac Sabini sententia eodem libro 41. relata , verius esse putat hane stipulation me esse utilem: hoc enim continere quod interest horum quid esse, vel horum quid non esse, praesertim si adiectuna fuerit in stipulatione praeastari. Ait lex,NIQvΕ p A CT o, quod videlicet contractibus exeontinenti sit ap opositum,nam alioqui ex pacto non oritur actio. Ergo inutile est hoc pacturres, quia est impossibile ut non sit fur, non sit fugitivus, qui iam furtum admisit qui sic affectus est ut fugere velit, si possit. At hoc pactum quia non est impossibile, non est inutile, ne facias furem vel fugitiuum seruum meum. Pertinet enim ad non corrumpendos seruos, & ideo potest locum habere, quemadmodum serui quoque corrupti actio.Si ergo solicitaueris ut seruus quem apud te deposui,quem tibi commodaui, aut locaui fur silvel fugitivus, si eum ita neglexeris ut fur, ut sugitiuus essiciatur, ob id pactum excontinenti adhibitum