장음표시 사용
141쪽
huiusmodi contractibus,teneberis actione locati, commodati, deposti, & caeterissimilibus, ut etiam Vlp. codem lib. i. ad Sabinum scribit h. Ait lex, NON po TE s T coxipχε HENDi. Impostibile in pactum aut stipulationem deduci μ A. non potest, ut hoc loco traditur,& merito, nam cum ex pacto incontinenti ad
hibito contractui,& ex stipulatu nascatur ciuilis obligatio, impossibili ut in hul Line naturalis quidem obligatio est,auctore Cciso in I. is J. &ea duntaxat quς natura sui possibilia sunt, in obligationem deducunt ut , adeo ut si stipulet, ut id fiatqvod natura fieri non concedit,aut quod leges fieri prohibent, non magis secr-τεν s. obligatio consistat, quam cum stipulor ut detur quod dari non potest'. Cum autem stipulor quod dari non potcst, plerutaque nihil ago, ut si hominem de- . l. in uiri functum,quo casu condici non potest, mihi dari stipulet', aut hominem non moriturum, cum talem praestari promisti O sit impossibilis'. Nam ea quae dari fusa, L .his impossibilia sunt, vel quae in rerum natura esse non possunt, pro non adicctis habentur',qi iam uis ea quae in rerum natura nondum sintsi tamen aliquando esse pollini, recte in stipulationem deducantur'. Idemque est in legatis, quod in stipulationibus,denique Paulus lib. 3. ad Vitellium ait, usus partem legari non Σ Τpolle, nam frui quidem pro parte nos posse, uti pro parte non posse . Cum iit. igitur usus pars nostra et leno possit, nihil mirum si frustra in obligationem deducatur, nam ut idem eodem libro 3 ad Vitellium docet, quod nullius esse po- test, id vi alicuius fieret nulla obligatio valet efiicere, i. quod nullius i81.i hoc tit. v bi etiam id explicaturi sumus. de iis enim rebus tantummodo negotium ν m. . recte gerimus quae subiici usibus dominio que nostro statim possunt. Ergo de 'r' sacris,sanctis, religiosis rebus quae nullius sunt , itemq; de homine libero inu- stiliter contrahimus': nam id aut natur a non concedit, aut leges seri prolii putimi ν bent , quae vero rerum natura prohibentur, nulla lege, nedum hominum conuentione confirmata sunt, adeo ut obligationes, quae non propriis vitibus co ν d.l 'msistunt, neque iudicis osticio, neque Praetoris imperio, neque legis potestate δε- confirmari queant'. Itaque quod est impossibile, pacto vel stipulatione frustra comprehenditur. Quinimis impossibili conditioni, cum in faciendo conci pitur, applicata pactio, stipulatio, dc qua ibet 0nuentio nullius momenti est , ' fiat nisu t de Vlpianus lib. c. ad Sabinum scribit', adeo ut fideiussor adhiberi non pos- m . . sit',institutio,aut legatum, aut fideicommissum alicuius momenti es ita tame ria. u. ivt pro non scripta accipiatur αδ απι conditio . obtinuit enim,ut idem auctor si μι-- eodem libro scribit', impossibiles conditiones testamento adscriptas pro nullis habendas. Ratio diuersitatis inter stipulationes, de legata desumatur ex d. l. non se i Uri soluma de obl. deact. Ait lex, vii LE M ACTIONEM, AvT E AC TvM, id est visit,quod esse dictum est,cum non sit, pura,Vt sit i anus, qui non est,uel ut non sit, ,- quod non esse,cum tamen si promissum est, puta, ne sit fur,aut sugitiuus,qui est. Haec pacto comprehensa cum per se sint Gi . , non idco magis ad effe- , z- μα ctum perduci possunt, nec ulla eo nomine, sed ad id solum quod interest actio aeend. .
FICERE possi T. Quod placet, vT, ut est,itavi.
Vlpianus libro quadragesimotertio ad Sabinum.
142쪽
,M PETRI:FABRI LQ COMMENT Quod attinet ad ius ciuile, serui pro nullis habentur, non tamen α
iure naturali: quia quod ad ius naturale attinet, omnes homines et u les sunt. DUeruis. Dei orum possessione et Uucapione. Ex aua Gus des audien- olligerimel obli ntur. Quid a bifamauserant. Deseruimus cognationibus. Deseruitute quae ob poenam, melc pituitatem contingit. l Vae praecipue ad hanc regulam pertinent,omnia sere sunt explicata cum l. Q. s. Quod si ea quae de seruis dici queunt, ab hac l. noni omnino aliena, sigillatim persequi, ut quidam hoc loco faciunt, &conferre huc atque coaceruare omnia instituerem, actum agerem. frustraque me ad extremum laborasse intelligerem. Perstringam ea tantum in praesenti,quae praetermitti non posse arbitrabor. Ait lex,AD Ius Civi LE. Ideoque in iis quae fieri per liberas personas leges desiderant,seruus interuenire non potest, ut ait l. in iis i 3.in prin .i hoc tit. sic enim ibi legendum est ira ras Qv
as Qv Αε o prici vM, nam id nullum sensum habet.ὶ Cuius regulae vis ac po-' testas per totum fere ius ciuile fusa est,& innumeris exemplis illustrari solet. quae nos consulto hic praetermissilii sumus, si unum hoc apposuerimus e l. vltJ. hoc tit. seruum Reip.causa abesse non posse,quod quo pertineat,ex inseri ptionum & verborum similitudine satis apparebit ei qui legerit t. s quis serauum .s si quis caul. diemque cum usucapio sit iuris ciuilis ex lege x ii. tabularii, o ni qui in seruitute usucapere non potest, nam sine possessione ciuili non pro est Hiero L cedit usucapio, serui vero non ciuilitesiid est animo domini sed naturaliter tanatum modo possidere possunt'. Item civiliter ips nec sibi obligant alios, neque obligantur aliis ex contractibus , sed naturaliter tantum obligantur &ob lieant'. Iure tamen ciuili alios obligant dominis etiam ignorantibus &inuiticut puta,stipulando, aut alias contrahendo', quando autem stipitiantur, aut Me L femi ex liis contrahunt alienant, acquirunt, id fit tion quas ex ipsoriuri, sed quasi de domini persona, ex qua ipsi, ut ait Theophilus, Domino, H d in uitos vel ignorantes aliis non obligant,quia meliorem, non deteriorem ipso id conditionem postam cssicere, nisi iure Praetorio,ut puta, de peculio, velle iatim rem ver . qua de rei tonnihil aspessimus ad interpretationemlta s.serui tamen ta . t ex delictis obligantur non modo naturaliter, veruin etiam ciuiliter, ita tamen in V . ut non quidem statim sedit manumittantur conueniri recte possint, quippe . quia obligati remanent'. Ait lex, PRO NvL LIs HABEN TvR. filiisse. pro nul A se l. lo non habetur,&ideo manumissus mutat statum capitelae minuitur &duni Π.-m est in manu maricipioque, ac potestate patris, quod ad ius pubiseum attineri non sequiturius potestatis'. Nam siue magistratum gerat,su tutordetiit, de . is, uisi in ciuilibus denique ac publicis causis omnibus loco patrissam habetur3, ne
in si iccessionibus, aut matrimoniis contrahendis eius ratio habeatur.
ι n his D. Quinimo sine consensu sitisam. non potest pater filio delatam hereditatem. vel bonorum possessionem repudiarς, aut agnoscerς , quippe quam possit cis .i'. d. quandoque paterfam. effectus Vel repudiare a patre agnitam, vel a patre omis sim admittere. At seruus,quia pro nullo habetur,quia statum non habet. quia seruile
143쪽
simile caput nullum ius habet, ideo manumis Ius capite non nainuitur: nam nec statum permutat quem habere hodie incipit'. Serui rationem nullam i ιtis . . ius habet in tutelis, & quibuscunque ciuilibus muneribus, ut dictum est l. - - 1. s. Item in successionibus & ciuilibus,& Praetoriis, eum nemo, ipse ne
nem , successis rem habere potest : ei non dicitur deserti bonorum posses C sio, sed per eum domino, & hanc vel repudiare vel agnoscere dominus, e vitam sine serui consensu potest, contra quam in filiosa mil. diximus. Nam ι i. i per non ut in filiosami l. ita in seruo rerum futurarum habemus rationem, non 'A t' inspicimus quod manumitti possit, & manumisiis non sit ratum habituro, '' quod a domino gestum estnam seruus pro nullo habetur,& ideo ei non desertur,licet instituto heredi, siaccesso, ei non praestituitur tempus ad deliberandum, sed ipsius domino '. Quod ergo ad successiones attinet, cognationis ius non habet, etiamsi manumissius fuerit', quanquam hoc emendaue rit Iustinianus y. Iis legibus quibus pecuniaria vel capitis squo seruus caret)poena irrogatur, seruus reus non fit'Quinimo poena legis Pompeiae, cuius Π primum caput eos apprehendit qui parentes, cognatosve, aut patronos oc. ciderant, in seruum non cadit, quantum ad verba pertinet, licet smiliter in G eum animaduertaIur cum natura sit communis . Qua ratione etiam eum ' α, in contrahendis matrimoniis naturale ius & pudorem inspici oporteat, ut faciente Domino pluribus demonstrabitur in explicatione l. is . & i, i se
seruiles quoque cognationes in hoc iure obseruandas esse docet Paulus it. LITIA
l. adoptiuus. 9. seruiles. s. de ritu nuptiarum . quarum alioqui nec honora no, nec ciuili iure solet haberi ratio. Filiusfamilias recte cum altero expe ritui in quibusdam causis ',&ideo in iis recte dat procuratorem', rectem te spaciscitur , unde si pactus fuerit ne agat, valet pactio, ut Caius libro primo, ad Edictum prouinciale tradit Ergo & cum patre poterit pacisci de ca- A ursa strensi peculio: nam & contrahere potest', di de hoc peculio castrens lis pa. tri cum eo quem an potestate habet esse potest, ut idem eodem libro refert , quan uis regulariter contra situ Ideoque de caeteris rebus inter se pacisci non poterunt, idque Constantinus libro primo titu. s. tradit, ui νατμου συμμνον, - - .Filiusfamilias cum alio itidem pacisci poterit de v t.'
remittendis in factum actionibus, quippe quas exercere possit . ideo no Itiae:
eet ei condemnatio , prodest illi si pactus fuerit ne a se peratur . At seruus, qui iudicio interesse non potest A, cum nullo habet actionem , & ideo ira eam nec per procuratorem intendere poterit', quinimo procuratorem ha tiam tabete non potest ,& si pactus fueritne petat, inutile pactum est β Itemque cum seruo nulla est actio, ut idem Caius eodem libro primo ad Edictum sessi prouinciale docet , ouod & fuit in l. . supra demonstratum & val comprobatur a l. vltima. C. de noxalibus actionibus. quamobrem nihil valebit pactum , si seruus ne a se petatur pactus fuerit ' . Quod au . -- atem hic traditur pro nullis haberi seruos, non perpetuo. , ut Eά his a si ' paret quae annotauit hoc loco Accursus , sed plerunque tamen uerum t.
144쪽
e est, itaque accipi debet quod Iustinianus' ait, post Vlpianum M etlu
caducum ex lege Iulia 6 Papia Popoea fieri legatum, non modo si ea cui sub conditione legatum est, persona decesserit, sed & si ea poena in eum statuta suerit,quae seruitutem irroget, quia seruitus morti adsimilatur, quomodo seris ι - . A bens ad eastem leges Vlpianus ait', adeo ut seruus recuperata pristina liber 'dii . . i. tale alius homo esse atque suit antequam in seruitutem incideret,videatu . σή UU luam homo liber,qui se vendidit, postea manumissus, essicitur libertinae con z. ditionis, nec ad suum,& pristinum, quo se abdicauit, statum reuertitur Quod ergo iuris est aliquo mortuo, idem plerunque ipso seruo essecto etiam obtinet, si modo poenae seruitutem patiatur, & ideo in dicta l.intercidit non sem/ν. simpliciter dicitur si seruus factus erit, sed sex poenae causa ei seruitus irrogata fuerit. Nam siue seruus hostium fuerit, quia reuerti posse speratur, legatum non statim extinguitur,cum&capto ab hostibus legari postit, sue seruus priuati essectus fuerit,legatum nullo modo intercidit ed ad legatarij dominum
pertinet. Et similiter quae donatoris morte impletur celebrata inter coniuges ., ψ . donatio, eadem seruo pinnae ipse effecto confirmatur '. Et tamen, ut est apud ris. sedan. Vlpianum,licet seruitus morti comparetur, si donator priuati seruus essectus
Vi fuerit,non impletam,sed peremptam donationem dicendum est ,ubi facie III Ἀ- his da vis est in voce pRiv A Ti, quasi dicat Vlpia non idem esse si poenae, vel hos im si'stium seruus effectus fuerit.& ita sentio.Sed illud sciendum est,captum ab ho-I. . .. stibus quanuis iure gentium libertatem amiserit, tamen haud penitus haberi vir ctv r. pro mortuo,ac pendere potius ipsius conditionem,&statum etiam quod ad
ι ν ρά. ι- nuptias & matrimoniu retinendum attinet G constitutione Iustiniani ,quais Opimiserii. quam olim contra obtineret,nam captiuus, & maritus & tutor esse desinebanis j -τ propter ius postliminij, quod est naturale,neque in perpetuum in ciuitate esse
. . in desiisse,ut seruum poenae, vel deportatum,cum reuerti possit', ipsumque na UU'S stilum,qui iam conceptus est,plerunque comparari.Deportatus,non gentiu, sedciuili iure,non est,sed habetur loco mortui.
Pomponius libro vicesimo secundo ad Sabinum.
In eo, quod vel is qui petit, velis a quo petitur,lucri facturus est,du rior causa est petitoris.
Aec lex a Bulgaro cuius opinionem Aecursius refert,& Io anni, quod dror, improbari aitὶ intellecta,&, nisi fallon, ut
oportebat explicata est in notis,quas Carolus Stephantis tetiae superioribus annis excudit. Equidem hoc loco valde Florentinam lectionem probo, Vt pro LycM PETI Tu Rus, restitui oportere asseverem xv c RI 1 Ac TVRus, non quomodo nonnulli pu- 1 tant
145쪽
tant xv xl l OTI TvRus. Denique pertinet haec regula ne quid amplius diacam ad quaestionem l. inter eos.rdere iudicata.uti demonstrauimus ad leoem
AD L. XXXIIII Vlpianus libro quadragesimoquinto ad Sabinum. Semper in stipulationibus, & in Geteris contractibus id sequi- muri quod actum est: aut si non pareat quid actum est, erit cons quens ut id sequamur, quod in regione in qua actum est frequentatur. Quid ergo sit neque regionis mos appareat,quia varius fuit, ad id quod minimum est redigenda summa est.' Vixit regulae quaestionem accurate fatis tractauimus ad legemi x. supra. Exemplum autem attulimus nullum .Hoc loco istitur non modo non intempestiue, aut inepte, sed etiam necessario proponemus. Ait in stipulationibus id sequi nos quod actum est. Finge ita dotem esse promissam, cum potuero, vel eum commodum erit, dotis filiae meae tibi erunt aurei centum. Hoc casu exi. stimat proculus ad id quod actum est interpretatione redigendam esse: nam
qui ambigue loquitur , id loquitur quod ex his quae significantur, sen-st, &c. Sequitur, ET IN CAE TE Ris CONTRAc T i5vs. Vt puta, in em ptionis & venditionis contractu , in quo cum quaeritur hereditate vendita, proxivirum ea quantitas spectetur, quae fuit mortis tempore,an ea,quae fuit cum adiretur hereditas, an ea , quae fuit cum hereditas vae nundaretur, Verius eo ι cauti
se ait Vlpianus, hoc esse seruandum quod actum est . Id solum ei rea verba -- notandum est quod Vlpianus ait, c AETERis: nam ex eo Accursus,& ex I. si donationis. C. quod metus causa. colligit stipulationem esse contractum. Strictus vero huiusmodi contractus est introductus, videlicet aliarum obligationum firmandarum gratia, ut Paulus docet in libris Sentent. quomodo& pignus & arrha. a
AD L. XXXV. Vlpianus libro quadragesimo octauo ad Sabinum. Nihil tam naturale est, quam eo genere quidque dissoluere, quo colligatum est ideo verborum obligatio, verbis tollitur, nudi consensus obligatio, contrario consensu dissoluitur.
Uineulum obligationu. De meHorum in tione qua per acceptilationem ευεν Iis eiussiore, solutione naturaliser siluitur. Obligatio quae consensu mel re contrahitur, quomodo dissoluatur. De acquirenda mel amitten apossessione. Lanum est quod hac lNe contiostur. Ait lex, EO CENERε, id est eo modo in contrarium acto. Ita Caius lib. i. Regularum '. Omnia α ι' i squae iure contrahuntur,contrario iure pereunt,id est contrario iure distrahuntur, resoluuntur, tolluntur, di luuntur. & Paulus ,
146쪽
iii PETRI FABRI I. C. COMMENT. .
ε t μυ- libro L xv. ad Edictum ,Quibuscunque modis obligamur,iisdem fere ineontrarium actis liberamur,& Pomponius', prout quidque contractum est, ita ιτ 2Ma. & solui debet. Vinculum igitur obligationis eo modo soluitur,quo quaeri ad- solet,ut est apud Papinianum in l.quamuis saltus.s.de acquiren. possessio. Ait et . lex, coci i d et v M, obligatum,contractum,alligatum,astrictum,illigatum, sit in P in M' mili modo in contrarium acto dissoluitur. Qui obligatus est,is obstrictus,illi. gatus ', xlligatus esse dicitur, Qui liberatus est solutus ab obligatione .Plautus μιi stir i in Rudentis prologo.
Ferii με. minis triginta sibi plussam δεμουὰ
M. Tullius sub finem libri 3. de ossiciis. fidem adstringi iureiurando ait, &Π f U Impi' β. nullam aiunt esse obligationem, quae non adstringat necessitate conias i trahentes. Sic adstringi necessitate praestandorum fructuum in id.3. caeteri . devsur. do qui se obligat, fidem sitam astringere dicitur , ct fidem sitam obh- g t eari', sic seruus dicitur in solidum non adstringere dominum iure Praetorio . et det Ait lex, toto v εχ s ox v M &c. Uerborum obligatio, quae scilicet ex stipulatio- ne nascitur,verbis, id est habita in contrarium stipulatione,atque accepti latio: 'TI ne tollitur de soluitur. Idque Vlpianus eodem lib. 8.ad Sabinum .ex quo haecm Ip. t. i. nostra regula tracta est,& eodem fortasse loco sic tradit, Acceptum fieri non post e,nisi quod verbis colligatum est, Accepti lationem enim obligatione ver-f- borum tollere,quia de ipsa verbis fiatmeque enim tolli posse verbis, quod non verbis contractum sit ',quod sic tamen accipiendum est, ut ipso quidem iure zz. c. I non tollatur, sed per exceptionem pacti tantummodo. Nam in contractibus
mari in qui consensu nudo constant dissoluendis, acceptilatio interueniens non sua natura valet,est enim inutilis, sed potestate conuentionis valet. voluntas enim v--M MPm triusque ostenditur,id agentis,ut a negotio discedatur,& perinde habetur ac si conuenisset inter contrahentes, ut neuter ab altero peteret '. Itaque si accepti. Vii ηρ is . latio inutilis suit, pactione tacita id actum videturne peteretur nam inutilis etiam accepti latio utile pactum habed Sed hoc ita si nondum res intercessistiunc enim si contractus conuentione factus est,tametsi ab alterutra parte dunt taxat intercessit accepti latio,per eam tamen utrinque obligatio soluitur'. Sed ' &si accepto latum suerit ei, qui non verbis sed re obligatus est, quamuis ipso im iure non liberetur,exceptione tamen doli mali vel pacti conuenti se tueri po-' terit, ut Vlpianus libro 1.Regulscribit Sed& per iusiurandum liberti,ope-
ιιι an inuit rarum obligatione interpositam',per accepti lationem tolli verius est quam- 2 - uis cum uno loquente , ac sine interrogatione alio promittente contraham L m tur obligatio, libertus qui patrono munus, donum peras daturum se iura- ς' nia uit, non tam verborum solennitate, quam iurisiurandi religione teneatur, ut is ιβυ . . est apud Caium'. Ait lex vERBIs TOLLIT va, atque ita ciuiliter tolli-M M PH tur , fictione iuris , & exemplo solutionis ': nam velut soluisse videia met; tur, is qui accepti latione solutus est', sed & verborum obligatio resoluitur
147쪽
natuhaliter, ut puta solutione, ut apertius demonstratur in l. penultis de soluationibus. Et hoc est quod dicitur , cum verbis aliquid contraximus, vel re, taves verbis obligationem debere solui, verbis, veluti cum acccptum proinis. sori fit, re , veluti cum soluit quod promisit. Caeterum verbis ea demum verba resolui possunt,quae inter se congruuntinam & verbis ita demum obli- stamur, si praecedentem interrogationem sequatur congrua responsio . Air tute
lex N v d I coN sENSUS OBLIGATIO &c. Ergo cum emptio, vel venditio, vel
locatio contracta est: quoniam consensu nudo contra lai potest, nec sermone ' a. his tari iis negotiis opus est,suffciente consensu ', & contrario consensu, ait in hoc qua
loco Vlpianus,vet,ut Pomponius, dissensi contrario dissolui potest y, atque,
ut est apud Imperatorem, quod consensu contractum est, id re inteFra contra. ariae voluntatis adminiculo dissoluitur,& utriusque partis consensu a contractu habito receditur'. Hoc autem est quod Paulus, Emptio & venditio, inquit , actis,.sicut consensu contrahitur, ita contrario consensu resoluitur, antequam fuerit . .' I
res secuta.Ideoque resert quaesitum essean si stipulatio, si fideiussor interuenea pti e . rit, nihilominus tamen voluntate nuda, id est Pacto utriusque partis resoluatur em obligatio : Iulianum vero respondisse, agi ex empto aut ex vendito non posse, quia bonae fidei iudicio exceptiones pactorum in sint,sed & oppositis iis exce- ρα .ptionibus caeteras actiones inutiles effici . Ac multo magis obligatio ex consensu orta, verbis tollitur, quibus consensus videlicet accedat, utputa nouatione: . Σιnam quaecunque obligatio in verborum obligationem & stipulationem deduci potest. Agitur in hac regula nostra de contractibus, qui verbis, aut nudo consensu constant. Sed & cum re contrahimus, re quoque solui debet obli-rtio veluti cum dedimus mutuum, ut retro pecuniae tantundem solui deat . Ab adquisitione autem,& dissolutione obligationis, ad possessionis, s ἀι -i, vel adquisitionem,uel amissionem argumentatur ita Paulus in uipradicto libro et xv. ad edictum, explicans interdictum unde vi,&de vi armata. ut quibuscunque verbis obligamur,iisdem sere in contrarium actis liberem nr, quod superius fuit expositum. Ita quibus modis adquirimus, iisdem in contrarium actis amittimus l. sere quibuscunque i. ubi necesse est particulam FERE. in apodosi s militudinis repeti, subiicit enim Iurisconsultus eodem loco. Vt igi- tur nulla possesso adquiri, nisi animo & corpore potest, ita nulla amittitur,nis in qua Vtrunque in contrarium actum est, quae sententia totidem verbis, & sub eadem inscriptione repetita est in l. quemadmodum nulla .r de adquiren. posses Sic autem accipi non potest, ut perpetuo & indistincte vera
sit: nam possessionem nec animo solo , neque solo corpore adquirimus, ideoque nec solo corpore amittimus, eam quae solo animo retinetur, animo tamen solo amittimus. Cum enim in amittenda possesisione, affectio eius qui possidet, intuenda sit, si quis in fundo sit, eumque possidere nolit,
protinus amittet possessionem ε, quae recedit ut quisque constituit nolle pos- 4 6 s. sidere . Et hoc est quod ait Papinianus, possessionem eius rei quam cor
pore nostro teneremus, amitti vel animo solo videlicet, vel corpore, simo. ρα. do eo animo digressi suissemus ne possideremus '. Vt autem solo animo ;retineri possessionem probet, aut certe non amitti solo corpore, similiter iram his nidem Iurisconsultus argumentatur, ut ante memorauimus. Ait enim, Ut cox I
148쪽
modo vinculum obligationis soluitur quo quaeri adisset, ita non debere tenoranti tolli possessonem, quae solo animo retinetur , quod nihil est x, liud dicere quam ita quoque non debem nisi utroque in contrarium acto sinus.7.de ad amitti posse Ilionem, de ad ipsam amittendam requiri , praeter corpus , animum etiam,& affectionem eius qui postidere desinit. Quae omnia ideo Paulus in supradicto libro x xv. ad edictum tractauerat: quoniam in interdicto unde vi, &de vi armata quaeri solet , quando quis de possessione deiectus vi-ι. Limeri deatur. Id vero accidit non quando quis adipisci posscssi em prohibetur, ' L sed sit corpo te. vel etiam animo solo possidens, naturaliter, aut ciuiliter in
.a Pomponius libro vicesimo septimo ad Sabinum Culpa est, immiscere se rei ad se non pertinenti. De a insecenda possismne. Ne negotiis refiis.
Aec regula auas interpretationes recipere potest, ouarum prior Ataptior dia est, quam Placentinus aut Bulgarus scholi stςs sequitur, t ut sine culpa nemo possit rei, quam non suam esse scit vacuam pos l-st sellionem auctoritate propria usurpare. omnes enim scire debent, quod suum non est, id ad alios modis omnibus pertinere. Ridiculum vero dicere, vel audire quod per ignorantiam alienam rem aliquis, quasi propriam Lia,.cia occupauerit, utcst apud iustini. anum '. Altera est de negotiorum gestore, ve V, quod bac regula continetur sine dubio verum sit, si domino prohibento set psius negotiis immisceat,quo casu sumptus in eam rem,licet utiliter facto re.
e LM .hac uente, seu necetiitatis lulpicione Immi cuit te avenis negotiis, ta ea gelsit ese
lioe it, si non utilii er gesserit: nam si quod damnum ex ea re' secutum fuerit, hestorem sequetur, lucru vero absentem .Ideoque potest quod a domino de bereir, soluere,no potest quod ab seliti debetur,exigere',sed S: si quid non solui debitoris intersuit, non tenetur dominus quod gestor soluerit . sane gestor, sin Pg utiliter cepit negotium, licet effectum non habuerit, non modo non in culpa - - - ,δ. est, verum etiam eo nomine actionem cotrariam habet φ. Caeterum lice secun f I.cum da interpretatio non valde placet.
AD L. XXXVII. Vlpianus libro quinquagesimoprimo ad Sabinum. Nemo, qui condemnare potest, absoluere non potest.
Vigδ sic pronuntiatur haec sententia, ut nemo possit absoluere, qui condemnare non possit, ut is demum absoluendi, qui A codemnandi potestatem habeat,itaque a Placentino Si ab Accursio accipituri: sed hanc regulam vitiari certum est in specie l. 3. 9. adeo autem.C. ubi senat. vel clar.5 si Accursio credimus in specie auth. clericus quoque. C. de epist.&cleric. Sed Iustinianus in ea constitui.83. non negat quin postqtiam sacera
149쪽
AD TIT. DE DIVER. REG. IVR. AN T. iis
sacerdotio spoliatus fuerit clericus, condemnari possit a rectoribus prouinciae, quutinabidi ubet nominatim in No. 113. F. si Vcro crimen. Malim ego lectione Florentinam retinere, Ut qui condemnare possit multo magis eum absolucre posse definiamus. sic enim habet NEMO, QUI CONDEMNARE POT EST, Aa soLvERE NON POTEsT.Ou vero id malim facit Paulus, qui sic etiam definit
in j.3.s.de re iud. Qui damnare potest,is absoluendi quoque potestatem habet. .
Pomponius libro vicesino nono ad Sabinum. a
Sicuti poena ex delicto defundii heres teneri non debeat, ita nec lucrum facere, si quid ex ea re ad eum peruenister.
Dfunctorum nomine in quocum, quibusve actioni ius heredes teneantur. Ciendum est ex omnibus causs, id est tam ex delictis,quam ex contractibus lites contcstatas, di in heredem, similesque personas transite .l.nemo enim,in finei ut ibi fusius dicemus. Quid si lis contrillata non fuerit 3An defuncti nomine successor tenebiturὶ separandi sunt in hac quaestione contractus, adclictis& maleficiis. Ex contractibus ve-nientes actiones in heredes dantur, licet dclictum quoque versetur, veluti cum tutor in tutela gerenda dolo fecerit, aut is apud quem depositum est. ut Paulus libro, nisi fallor, x iri t. non x vi ii. ad Plantium resert . Sed an in solidum, an id quod ad eos peruenit actiones dantur &cum,Vt idem Paulus eodem lib. 1 . erase. ait,qui successit in ius alterius eius uti iure debeat ecte Pomponius lib. x x i x. ad sabinum M ita definit, ex depositi,&commodati, Smandati,dc tutel Γ, Δ ne ἁ LG d p. gotiorum gestorum ob dolum malum defuncti heredem in solidum teneri. ' Mi ῶν
Nam hic defuncti dolus,ex quoabas teneri non solemus, nisi pro ea parte quae
ad nos peruenit,ex contractu,quasve Contractu,atque adeo ex rei persecutione
descendit, ideoque vel unus, vel plures simul omnes in solidum conueniuntur,snguli pro ea parte qua quisque heres est, ut manisesbdc monstratiir ab Vl plano libro 3o. ad Edictum'. Bene vero adieci cum Vlpiano haec verba ex rei persecutione. Nam actio de dolo quae iam ex contractibus vel quas contraas actibus,tam ex interdictis, quam ex priuatis delictis, vel quas maleficiis datur, eum sit poenalis, non datur in amplius, quam ad heredem peruenerit, ut postea dicemus. Adde, quod interdum accidit, Vt actione in personam ex contractu, f rei' W- depositi scilicet, ex causa incendi j, ruinae, naufragij, necessitatem habente, scenam quoque persequamur : quo casu eius, qui mistam in duplum acti cms Li. a. excepturus fuerat β, heres non tenetur in solidum, sed vel ex proprio dolo in duplum, vel ex defuncti dolo in id quod ad se peruenerit , ex quo sequitur ut rid7. scum nihil peruenit, non teneatur: atq; hunc Iustinianus casum intellexit, cum tradidit aliquando etiam ex contra actionem contra heredem non compe.
tere, cum restator dolose versatus sit & ad heredem eius nihil ex eo dolo per p p, ct ij. ueneri P. Est 5: alius casus, in quo actio in factum,quia poenali S,quamuis ex ne- p .c .i. s. otiosus epto contracto gesto initium, non a circumscriptione originem acci piat,in heredem tamen eius,videlicet mensoris, qui falsiim modum dies erit, Vt ri pote non ciuiliter obligati, non datur' , quod etiam libro Lxxi. ad edictum uis ori idem Vlpianus docet,in contractibus succetares ex dolo eorum quibus suc-
150쪽
ua PETRI FABRI I. C. COMMENTAt A
cesserunt, non tantum in id quod peruenit, verum etiam in solidum tenentur, Eoc est unusquisque pro ea parte qua heres est,ubi vis facienda est in eo quos ait a x D oto, nam secus est de culpa leui. Magistratuum denique,vel tutorum'. - . heredes non leuis, verum dolo proximae duntaxat culpae succedanei sunt , nisi lis Luc. d. si lis contestata, vel aliquid gratiae praestitum fuerit,&nisi quid ad eos perusHr -- nerit . Tum verbquod air,T ENENT vR, sic explicandum est, actione rei persecutoria,ut ante osten)imus. Dicet aliquis actionem tributoriam, quae quamuis non aliterquam dolo interueniente competat,de dolo non est, sed rei persecu-abet .s a' tionem continet', in heredem tamen dari de eo duntaxat quod ad eum per triri.t. a. uenit', sed respondeo non ex dolo in contractu,sed in iniqua distributione ad 8. Misi a. Bene Veso dixit iN CONTRACTisus, ad quorum exemplum idem di--. cendum erit de actione incerta praescriptis verbis utili, quaecum quid precatio 't ρ 'Ai rogatum est,datur',nulla eo nomine actione propria iure ciuili prodita Cum ρι i. acta enim haec ex bona fide oriatur, Ut idem eodem libro scribit', sequitur ut in so r. de precor, lidum detur in heredes, quasi contractum sit . Idem est etiam obseruandum in tutelae,aut negotiorum gestorum actionibus' i quae licet ex quasi contractu, νώ.74furi. bonae fidei tamen sunt cum ex omnibus bonae fidei iudiciis propterdolum de- ι, --. functi heres teneatur, nam secus est in aliis causis, ex quibus interdicta reddi, 3---- solenti vide operis noui nuntiatione, quod Vi aut clam,& de precario, ut eodem ... , L loco idem auctor significati. X.,.bOC interdictum .f. deop. no. nunt. l. semper. i. . .d. s. 9.hoc interdictum. s. quod Vi aut clam. l. quaesitum, in fine. s. de precario,quae v Leuratero omnes ex eodem libro Vlpiant L x x.ad edictum sumptae sunt,&adiuncta Mari os, . c. celli sententia quae proponitur in l. pen .s.de op. no. nunt. ostendunt,in poenam H inlis. iam heredem non succedere. Ideoque cum in restituendo opere eius,qui contra edi-α Lassa. istum feci perna Versetur,beredem eius, qui cum sbi opus nouum nuntiatum is seri est, ante remissam nuntiationem Opere facto decessit, destruendi tantum operis aduersario patientiam praestare debere, eamque ob rem in heredem eius qui opus fecit, dari oportere interdictum de operis noui nuntiatione. Itemquein heredem eius qui precario rogauit, dari de precario interdictum, in id dunta
xat quod ad eum peruenit, sequitur, vel si quid dolo malo ipsius factum ser acuari. . quominus haberer,vel ad se perueniret. Quς verba ideo adiiciuntur,quoniam, ab T ut eodem libro Vlpianus docet', semper qui dolo fecit quominus haberet, pro ,...is,M.M eo habendus est ac s haberet,qua de re diffusus agetur inl.qui dolo J. Nam&
isti Liario posset opus restituere, perinde habendus est atque si possiet,ut eodem libro tra
posse rem, caeterosque successores in factum actio competit in id quod ad 7 sed vict eos peruenit, dolόve malo eorum factum est quominus perueniret, ut Vlpia ij. a. nus idem lib. 69. ad edictum tradit'. Ergo ex tacinoribus defunctorum de eo sub σι- . tantum quod ad heredem peruenit actio datur,nec enim eum subire damnum - - - oportet,suffcitque si non in lucro turpi versetur, ut idem eodem libro docet' isaarit f. i. At in contractibus,quibus doli praestatio inest, vel bona fides, id est in contra ιι si stibus bon fidei ,qui continent in se doli mali exceptionem' tenetur in solidu . . a. ut ante diximus, & iisdem verbis Vlpianus in eo ipso 69. ad edictum libro exta mea . r. plicans interdictum viae xi & de vi armata, retulit in l. hoc iure., . vltJ. hoc ut ubi Di il