장음표시 사용
181쪽
Gitis Ana ex edicto p deantur. Vto huius quoque capitis insicriptionem esse deprauata , cum haec Iesrcgula pertineat ad tit. qui b.ex causis in posseseatur. non ad titu. de bonisliberi.& si quid in fravd.pat & aio dcsumptam esse hanc sententiam non ex xo m. sed ex L viri l. lib.Vlpia .ad Edicuim,ex quo libro l.3.1.dc 7.s.quib. ex cati .in possescat.sed & l.recte defendi. p. de iudici & l. xeneraliter quotiescunque.s de admin. tui. sumptae sunt,quamuis hae duς ma- ile tribuantur lib. s. in quo de succellionibus agebatur.Pcrtinent enim ad i. s. in prin.& ad explicationem eorum verborum edicti quae proponuntur in d. l. s. 9.ait Praetor. s.ex qui b. au .in post. cat.Cum enim edicti verba sic aiant, Si is
pupillus in suam tutelam venerit,eave pupilla viri potes fuerit,& recte defendantur, eos qui bona postident possessone decedere iubebo:docet Vlpia . quid sit recte defendi,tum in d .l recte. tum in d. l.1.5 .viti. Quando autem pupillus defendi no videatur,explicat in d. l. generaliter. Ad eam vero Edicti partem intelligendam in qua sic Praetor ait. Qui fraudationis causa latitat, si boni viri arbitratu no defendetur,eius bona possideri vendique iubebo',tria potissimum a explicanda sunt. Illud primum quomodo accipi debeat quod est,fraudationis causa latitare.Id autem adeo diligenter,& perspicue docet Vlpia. in tota d. l.1. ut nihil ad hanc rem vel mea,vel ullius faciliore interpretatione opus sit. Alterum quid sit boni viri arbitratu defendi,quod & in directe.& in d .l.3., vlt. que ex eodem libro sunt,& praeterea in hac nostra regula ita manifestὁ declaratur . v ut apertius nihil demonstrari possit tertium quid bonorum appellatione comprehendatur,quod eodem lib. L I x.ad edictum.idem iuris auctor exponit, in s.
bonorum appellatio aut ciuilis. s.de verb.sign.& alio loco in I.8.rde reb. aucto. iud.poss.Caeterum ait l. nostra, NON DEFENDERE. ut bona debitoris ex edicto possideri possiat duo requiruntur.Primum est,ut latitet fraudandorum creditorum gratia debitor,alterum ut non defendatur tunc demum autem vide-h in A, tur fraudationis causa latitare,cum alioqui co ueniri postit . At prosectoque admodum non omnis qui latitat,fraudandorum creditoru gratia statim id facit ,sic non omnis qui non defenditur,&statim latitatinam ut est in hac lege, Be e d. c. I
q ui priscns negat suscipere se velle actionem,is non videtur se defendere. Ait i. NON T A N Tu M. Vult dicere Vlpianus, non modo eum non videri defendere et qui dicat se nolle defendere,vel qui nolit suscipere actionem, id est qui recuset ac detrectet iudiciumAdde qui solutionem, vel stipulationem , siue satisdatio
nem detrectet , sed eum etiam qui sui copiam non faciat. Ait lex nostra, Qv i x λ τ i T λ τ, hoc ita si & se fraudationis gratia turpiter occultet,& propter creditores cum tractu aliquo lateat,&auctoritate tutoris,aut costio curatoris non
regaludi nam qui sui non est idoneus defensor,sraudationis causa Latitare tisi vi--λ. detur . Quae omnia sigillatim acdiffuse in eodem lib.tractat Vlpian.ῆ Ait lex,
ν Axs x Ns NECAT. Idem est si tacet .Ait lisus cip ERE AC io NEM. Id est n6 vult litem excipere,iudicium accipere,actioni sublici, sed recusat actione. Hii
ius itaq; b0 quasi cotumacis Pr tor& possideria creditoribus,& alienati aedistrahi iubebit. Quinimo minor quoq; viginti annis,qua uis ut ante diximus, α' '' videri non possit fraudationis causa latitare, si tame a curatore no defenditur, nec alium defensore inuenit,bonorii venditione patitur ,& si copia sui faciat'.
182쪽
AD L. LIII. Paulus libro quadragesimosecundo ad Edictum. C uius per errorem dati repetitio est,eius consul to da ii donatio est.
De condissione ιndebiti. De errore iuris facti
l Vod ignorans de falso deceptus quasi debitum soluo, cum vel
omnino no debeam, vel per aliquam exceptionem perpetuam peti non possit, hoc,vel tantumdem ex eodem genere, indebitifra, condictione plerunque repetitur'. Bene dixi pLvxvNuvr, ut ι tata is explicabitur in l. Marcellus. heod. Quod vero sciens indebitum diu in πιε. soluo, eius nulla mihi repetitio postea competit ,utputa si scici me tutum ex- . . , . A ceptione soluos: nam donasse potius quam indebitum soluiste intelligor '. Et um 7. Aco hoc est quod Paulus in hoc loco ait. unde si quis sciens proprietatem rei sua: C: - comparaui pretium solutum non repetit,quasi hoc donas Ie videatur. Item si M. .seruus totam hereditatem ex Trebelliano restituo,quartae codictionem habeo, quia a rus', ignorans si tui', nisi sorsitan expeditiore via usus cum possem ex Pegasiano re- . .. ' stituere, maluerim.totam hereditatem restituere ex Trebelliano actionum transferendarum causa, quo casu& Falcidice condictio cessat. Quod si totam
ι repetere non potessi nec enini indebitum soluisse videtur, qui plena fidem de ,: b.cia functo praestare maluit, ut est apud Paulum lib. . Sent. tit.3.quod & Impp. Se-hr. Hi .i si uerus & Antoninus ita extulerunt',Scire debes omissa Falcidia quo pleniorem 2 -,Aia fidem restituendae portionis exhiberes,non videri plus debito solutum esse ubi in f -- aiunt non videri solutum indebitum, ad hoc scilicet ut indebiti condictio pos- ... fr competere'.Inde etiam legatum aut fideicommissum,quod indebitum e A L ...is. rore facti solutum repeti posse iuris explorati est' ii sciensi oluero, nullam eae ea causa repetitione idem iuris at ictor ait competere'. Propriu vero hu-7ῖ-- j. ius legis exemplum,quod mox allaturi sumus ut intelligatur sciedum est, siser LLI. .e in f ui sic traditi nobis ex emptionis,donationis,legati causa fuerint ut manumittan τοῦ .. sis tur, non sic fieri libertos,ut sunt proprij, quos nulla necessitate cogete manumitte a.dis ope. timus . Ita namque traditi vi manumittantur, operas promittere manumissi' τὰ ι... non coguntut Has igitur si Vel impositas coacti, vel per errorem promiserint, Tis legariiI. non tenentur'.Itemque si dum se debere putant,soluerint, ipsarum qstimatio- 'II. I nem per indebiti condictionem repetunt'. Contra vero si sibi non impositas,
Tis rorem non coacti prςstiterunt,earum estimationem non repetunt, ac tantummodo,ut lib. i. Regularum ait Modestinus, c5pelli deinceps ad pristandas non sinem ν--- promissas nequeunt'. Idemq; si se obligari passi sunt, cum sciret se posse id re -
, . a i sire,non inhibenda est operaru petitio, sed solii tarum codictio, quasi donasse
Lis renit. Videantur nimiru,quia cuius per errorem dati repetitio est, eius consulto dati in/h donatio est, vi Paulus noster lib. 1.ad Edictu scribit liac l.quo ex libro quae do .. . bιν. sumptam in Pandectastras lata sun apita, pertinent ad explicatione edicti deo ιC- γ' operiet liberto m. Ait lex nostra, s TR ERROREM. Sic in l. quod iridebitu .rdecori ditiind.l qui exceptione. eo.tit.Per imprudentia per ignoratia per errorc &
183쪽
ignorantia, Per errore & imperitiam'. Cum simpliciter dicimus errorem,igno , rantiam facti accipimus,l. regula.9. si quis ius.vcrsic.quod ex causa. de , .licet. versi.an initium T. detur.&facti ign.in quibus 59.id etiam ostenditur,lblutum errore iuris non repeti'. Paulus denique libA.Sentent. tit. 3. sic scribit, Qui to . t i 'r'. c. tam hereditatem restituit,cum quartam retinere ex Pegasiano debuistet, si non ' - retineat,repetere cam non potest, nec enim indebitum soluisse videtur, qui plenam fidem desumsto praestare maluit.Id tamen in meminis haudquaquam obtinetmam errore iuris solutum condicunt' , quippe quae propter sexus infir- , mitatem,sicubi non est delictum, sed iuris ignorantia non laeduntur'. Errorem vero facti sic accipimus,ut si quis incerto animo & mente titubante pecuniam aliamve quam speciem indcbitam persoluerit repetitio ei non dent tur, ma- in princS. dexime post Iustiniani constitutionem ,& meritomam is quoque factum i norat, qui dubitat an factum sit . Ait lex RgpET i Tio, ab eo cui, aut cuius mi ἰαδε nomine alteri datum est, per condictionem indebiti quae ex bono δ aequo introducta est' , eamque vel incerti, si promissa tantum fuerit pecunia, vel certi, si iam soluta st . Ait l. v i v s. Bene, eius. Nam quod per errorem da. ASGt st tum non repetitur,ut puta iure naturali debitum solutum, eius consulto dati, aut promissi non est donatio, sed magis debiti solutio'. Ait lex coNsvLTo, a L Mometiamsi ob salsam causam datum sit,ueluti ait Pomponius, cum ideo do quod aliquid a te consecutus sum, vel quia aliquid a te factum est, ut etiamsi fal- ι ι pis sa causa sit, repetitio eius pecuniae non si,quia dandi causa dationi non cohaeret . idque in hac specie Paulus aperte docet his verbis. Id quod ob cau- isis. sam datur, puta quod negotia mea adiuta ab eo putaui, licet non si fa- M
ctum ,& mihi falso persuaserim , quia tamen donare volui, repeti non po- ria2 test . Quaero si pupillus sine tutoris auctoritate indebitum soluerit consulto, Giari i T. id est sciens este indebitum , an quasi donas Ie videatur ei denegetur condi 'chio indebiti λ Et placet quoniam pupillus nihil consulto sacere iure ciuili Tricing.
intelligitur in cuius plerisque partibus ignoranti comparatur,ut suo loco exposuimus. Item quia de suis bonis nihil deminuere potest, nisi auctore saltem tutore personam hoc casu locum repetitioni facere,quod similiter &in furioso,&in eo cui bonis interdictum est obtinet, ita ut si quidem numi extant vindicentur, proconsumptis vero condictio locum habeat. Atque hoc equidem Vlpianum sensisse arbitror in l. interdum .E. de condictio. indebiti. x quam legem alij alio contorquent, quidam ad indebitum ex ea causa solutum ex qua lis inficiando crestit, nonnulli ad speciem l . error. C. ad legem Falcidiam. Acciirsus ut in re dubia , sibi satis non constat. Ego quid sentirem express: Em diti iudicent. Ait lex D Ari, adde vel promissi, ut ecce qui
tutus exceptione soluit per errorem , aut Bromist , aut et cui se putabat obligatum, aut ex ipsius delegatione alteri , repetit per condictionem in- fit c videbiti vel certi vel incerti, & praeterca mandati iudicio experitur aduersus e. ina λςum, cuius nomine quasi debitor delegatus alteri per ignorantiam soluerit, fautetiam spoponderit Τ. At si a creditore delegatus merit debitor, qui do o M. li mali exceptione tueri se posse sciebat, similis videbitur auctore Paulo ei
cui donat: quoniam exceptionem rcmittere videtur, quo fit ut nullam nec hiasi is A
184쪽
iueo PETRI FABRI I. C. COMMENT
, Osi Pii promiserit,sive etiam soluerit Est&alius casus in quo cessat obligationis co- --bra, dictio,si a sciente promissumst, ut ecce legatorum vel fideicommistarum no
nouar. mine Praetor iubet satisdari ab herede legatariis,& fideicommissariis idque se ' subista cit Voluntatis d unctorum tuendae gratia. quamobrem quociique indicio voh L .liciis luntatis defuncti haec legati, vel fideicommissi cautio remitti potest l. 1. C. ut m /S in poli essio. legat quae citatur in l. licet.Ξ ut leg. nomi .cauea.& in l. penuit. C.Vt ι t. i. ρ ine. in posses legat. Quid igitur dicemus si quis cum vetitus csset satis acciperemitai 'Pusis hiloiminus acceperit, an repeti posse illam satisdationem ita ut heres condicat: tu phis liberationemὶ Et si quidem ignorauit remissam sibi satisdationem, potest sine
fortem. . cyην dubio condicere,attamen si sciens indebitum cauit, repetere non potest Vlpia ab μου . no auctore'. Ait lex DONA Tio EsT.& ideo cessat repetitio, cum sciens ali
diib. quis non debere se soluerit'. Sane si quis ita soluerit, ut si apparuis let indebitua ' reddatur, locum habet repetitio ',alioqui etiam sit non animo donandi, sed hac. l. 1uod quis mente,ut postea repeteret sciens indebitum dederit,repetere non potest,idque sciem- ῖ diserte Pomponius ait ex quo sequitur, ut si cum aurum promisissem tibi,
quasi aurum aes ignoranti soluerim, quamuis te aurum petentem si non red-
r is das aes quod accepilli,exceptione summouere possim, attamen aes quasi inde ' I' ' solutum n5 repetam: quoniam sciens feci. ut Paulus tradit . Indebitum autem quocunque animo solutum sciens non repetit, ut generaliter Impp. de finiunt in l. indebitum. C.de codit.indob. Accidit autem interdum, ut quod in . debitum sciens promisi,&solui, repetam per conductionem indebiti, δε videliaeet alterius rei nomine quam debere nae putaram soluero.ut si cum sorte salio debere me crederem, usuras indebitas promisero sciens & soluero:has enim potero condicere, nec videbor sciens indebitum soluisse,hactenus ut quasi rei natae repetitionem non habeam.Nam etsi non in ipsa solutione,in causa tamestiphilationis error & ignorantia facti vcrsata est,tum vero iniquu est alterum, ut fructus ex re non sua,sic usuras ex sorte sibi non debita lucrari, atque ita i tellistendum puto quod est in b. si quis sal G. l. si non sortem.s.de condi. indet, Retro,accidit nonnunquam Vt quod indebitum ignorans praestitit non repotat,videlicet si sublata falsa opinione relinquatur pietatis causa, ut quando mai Euri si ter nomine dotis, pro qua se credit obligatam, soluerit'.
vlpianus libro quadragesimosexto ad Edictum. Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet.
uae insuccessoram transferantur Uel non. Etsuccessorum disserentia. Αtu talem intellectum habet haec regula, cuius vis etiam per totum sere ius ciuile sula est. Pertinet vero proprie ab intea statorum successiones, de quibus loquebatur Vlpianus libro c. ad Edictum , quod ab interpretibus animaduersum noli sitisse miror.Ergo i quis ante successono ab intestato sibi des, tam deresserit quia nihildum in ea iuris habuit,nihil etiam ad proprio, here des ex ea transferet Vlputa si decedente illo potuit ex testamento adiri heredi ias, vel bonorum possessio secundum tabulas peti.Nam ut idem eodem litantes
185쪽
AD TIT. DE DIVER. REG. IVR. AN T. isi
quandiu potest ex testamento adiri hereditas, ab intestato non desertur in auia a Letore Pauli quandiu possit valere testamentum, tandiu legitimus non admittitur. Quod & in bonorum possessione locum habere hoc exemplo demon. strabitur, siquis etenim proximus cognatus, dum heredes scripti deliberant, diem suum obierit, non huius successor, verum sequens quasi proximus admittetur, hoc est quicunque tunc deprehensus fuerit proximum locum obtinere cum bonorum possessio defertur, nam eo tempore proximum accipere nos oportere idem iuris auctor eodem in libro explicat . Eadem ratione si pri- e G .mmus cum & secundum fratrem, & tertium patruum haberet, iure facto testa- ' σε
mento decesserit, ac deinde scriptis heredibus deliberantibus, eorumve condi. rantione pendente, alter quoque frater secundus intestato decesscrit, mox autem τη- uη aut conditio defecerit, aut hereditatem scripti omiserint, utriusque legitimam successiqncm.patruus vel aditione, vel petitione bonorum possessionis ex capite unde legitimi habiturus est, ut idem eodem libro docet', cum haec bonorii ac possessio tum cum heredem este oportet, ad id tempus quo primum ab inte. O M. ιζ stato bonorum possessio peti potuisset reseratur', &in specie proposita primi bon. posscssio ab intestato peti, aut legitima hereditas adiri vivo secundo non τ' potuerit,quia eo vivo nonduin constare ceperit an locus esset futurus legitimae succcs Itoni, ut puta nondum exclusa testamentaria. Quamobrem et si liberos habeat secundus, huic heredes quidem existere, sed ex primi bonis nihil eos omnino auserre posse manifestu est,nam necis cui succesierunt potuit,atq; huc pertinet quod hac nostra regula definitur, cui similes coplures in hoc tit. pro .
ponuntur. Ait lex, P Lus Iu Ris. Imo nec tantundem, nisi personς non cohaereat,
ideoque recte Pomponius ait, tale legatum, heres meus a solo Titio ne petito, ad heredem Titij non transire,si nihil vivo Titio aduersus testamentum ab herede sit commisium,eo fortasse quod ab eo debitum exigere tentauit. quoties enim cohaeret personae id quod legatur,veluti personalis seruitus, ad heredem eius non transitis non cohaeret,iransit.Haec traduntur in l. non solum .,. tale.f. de lib.l . Adde quasdam poenales actiones,Vt iniuriarum',& eam, quς descen- 1 ii. - a.dit ex edicto de in ius vocando R, & eam, quae Oritur ex edicto de calumniato ribus Adde quaedam priuilegia,sive beneficia personalia, de quibus diximu, g tt ' LGini. diuus.s.& inferius tractabitur in l.in omni b. causis & l.priuilestia Z ex qui bus est ius aquae ducendae ex loco publico,quod personae concessum est'. Adde
quasdam exceptiones quae non rei, sed personae cuiusq; cohaerent', adde quod Capropter ingrati animi causam donato non tamen donatoris heres a donato. riorem auocare potest'. Ait lex, ADTALiv Μ, succesib rem iuris,ut ex adductis roba exemplis apparet. huc vero etiam reserti debet quod Paulus lib. x D. explicans edictum ex quibaeau. maiores in integrum restitu .ait,neminem plus commodi ' heredi suo relinquere quam ipse habuit'', ex quo sequitur ut quemadmodum idem auctor eodem lib. x M. ad edictum docet,quae a milite,cuius alij damnosa esse absentia non debet', epta N impleta usucapio rescinderetur,eadem a milite coepta, de ab ipsus postea defuncti succcstare completa rescindatur, ut eadeobservemus in heredoria usucapionem succedente, ad quem destincti quasi coniunctum descendit posscssio , sic ut plerunque nondum hereditate adita . t. mmi is
compleatur'. Huc etiam referri debet quod Vlpianus lib. c1. ad edictum seri '' '
186쪽
iue 1 PETRI FABRI f. C. COMMENT.
bit,explicans illud edictum in quo Praetor ait creditori quisluctus cum insessione bonorum esset, eo nomine captos ei ad quem ea res pertinet non re
. , --α stituat, si quid sine dolo malo impensae secerit,praestitum non iri'. Nam Vlpia de Mn. v. nus addit non modo non creditori, sed nec ipsius heredi praestitum iri quod ' f s impensum fuerit, quippe quoniam quod ipsis qui contraxerunt videntur autem creditores milli in posscssionem quasi contrahere,cum alienum vel potius commune negotium gerere intelligantur, ut idem ibidem tradit obstar,& sue cessoribus eorum obstabit l.quod ipsis d. hoc tit.quae est Vlpiani ex eodem libro 61. ad edictum. Quod autem in iuris, id plerunque&in rei, siue dominii sue-cellore locum habet,ut dicemus ad Linuitus.166 5. penJ. hoc tit. Vnde sic Paulus lib. x iiii. ad Plantium definiuit, eum qui in ius dominium ve alterius sue-1LEia,'' cedit, iure eius uti debere', quod sic tamen accipiendum puto,ut aequum sit ei qui succedit in dominium,ut puta bonae fidei emptori nec nocer nec prodesse - ..is L dolum venditoris, vel auctoris cuiuslibet, ut in eodem libro Paulus explicat . caeterum ad eum qui accipit,tale dominium transfertur quale fuerit apud eum p ct qui tradit, sin autem non habuerit nihil transferet'. Traditio enim ad eum qui accepit nihil transferre potest amplius,quam apud cum est qui tradit , nec ta-s,pm i δε men ideo minus verum erit quod libro singulari regularum a Paulo ita defi- , D uls. nitur. Quod nostrum non est transserimus ad alium, veluti is qui fundum ha
aliam. rari bet, quanquam usumsructum non habeat, tamen usumfructum cedere po--' ' . test an ea enim quae a Paulo proponitur specie, ius quod transfertur, alterius φῶ.Ldι - quam eius qui transfert non erat. Idemque dici potest in quibuscunque situla tutibus rerum aut personarum. Etenim cu m id fieri non possit,ut mea res mihi seruiat possum tamen essicere ut fundus quem retineo,& alij trado seruia Ru sum proderit emptori ius venditoris & beneficium, & ideo si post nomen venaditum acceperit pignus vendito eius quoque pignoris persecutio emptori no minis praestari debet', denique venditoris desensionibus emptor uti poterit' , quippe cuius eadem circa defendendum causia cse debeat, quae fuerit aucto
, ti ri, φ. Sed & exceptio rei iudicatae nocebit ei qui successit in dominium eius, Ἀ'tat qui iudicio expertus est item quod ad fructus & litium expensas attinet, he ri; za redi, quoque in vitium succedentis par habenda sortuna ell, ut Impi'. aiunt iε ιδ C G Praeterea ex intercessionis causa fundum pignori obligatum , & frumis senili liberos, & aestimationem damni dati mulier nona creditore tantum recuperat, c trid 'pi' sed& a quouis possessore, cui eum creditor distraxerit, in rem actione petere; τὰ ari potest, quia nullum pignus vendidisse propter Velleiani senatusconsulti benea
vinae fcium creditor videtur , ne aliter existimantibus melioris conditionis emptot ari,' ' sit,quam fuerit venditor , ad quem tamzn emptorem plus transferre vendito te I. . deau quam haberet iuris non potuit. Quo fit etiam Ut non quidem ea quae oritur ex personae delusto, rei tamen cohaerens exceptio, emptori noceat,non in propo.
zzz τι sita dunta&at specie,sed& in aliis quam pluribus casibus, ut Vlpianus lib. s. adris. 7 Hi edictum explicat in quibus qui ex luaatiua causa possidet, ut put adonationis T. Ehair siue mortis causa, siue non mortis causa factae nam hoc verbum simpliciter ει ς -- loquendo compreliendisse videtur omnem donationem, ut idem auctor eodem.ἡώδε libro ait , quamuis non videatur ea quα mortis causa fit esse persecta, prius turrae mor .quam insecuta mors fuerit,ut idem in eodem libro stribit' aut segati eaeceptio
187쪽
nem doli passurus est ex persona etiam &causa eius, in cuius locum successerit, ut idem eodem in libro docet. Absurdum enim est plus iuris habere eum cui
legatus aut donatus sit landus,quam heredem ipsum vetestatorem,aut dona
torem si viveret, id quod eodem libro idem Vlpianus tradidit'. Ergo sicut heres qui in uniuersum ius succedit, summouetur exceptione, ita & legatarius quasi unius rei succetar summoueri debet, ideoq; si rem legatam petat, excipi 'ν de dolo testatoris poterit .Plane inter heredem,aut quemcunque iuris uniuersi saccessorem,& caeteros rerum successores multum interest, quod ad usucapio - nem,& longi temporis possessionem implendam attinet. nam vitium auctoris,
donatoris, eiusve qui mihi rem legauit, quod ei prodesse non potuisset, mihi quoque non proderit: vitiosae namque possessioni nulla potest accedere, sed nec oberit spotero enim longi temporis possessione mihi pignus ipse defendere, quod is cui successi non potuisset') nisi velim,quod possum ex rescripto Seuerit ιμ
α Antonini' , eius possessionis accessione uti. Cum enim quis utitur adminiculo ex persona auctoris, uti debet cum suacausa suisque vitiis, deniq; addimus pro r in accessione, de vi,&clam,& precario venditoris'. Quid in heredet &quem
admodum si cepi mala fide possidere, non possum usucapere, nec si postea me Giustam possessionis causam habere existimauero, & e contrario si cepi bona fide possidere, superueniens mala fides usucapionem non interrumpit: sic fetiam si heres extitero, cum in omne ius defuncti succedam, ignoratione mea defuncti vitia non excludo , quamobrem si creditori, qui pignus sibi retinere praescriptione longi temporis non potuit,heres extitero, frustra S ipse hac exceptione uti tentavero'. I tem s debitori heres extitero, qui rem pignori datam . Gis, an apud se habet, quod ille facere non potuit ut summoueret praescrip rione longi tom. Cintemporis hypothecariam actionem, id nec ipse facere potero, quaquam si rem TU . . distraxerit, eamque ipse redemero,postea uti possim exceptione', quia non de- ..h . z. ' beo melioris esse c5ditionis,quam auctor meus a quo ius in me trasit', quin i ino iure ipsius uti debeo',ut ante diximus, adeo ut&inuito me ipsius possessio
accedat, S adi ungatur meae. Sed nec mea scientia mihi quominus a defuncto δε λιμ tit.
cceptam usucapionem impleam obesse potest, cum una persona intelliga -
mur'. Plerunque autem inter heredem & caeteros successores nihil interest, ut a L P./πο- ante ostendimus,&vero bis exemplis apertius demonstrabitur. Ecce enim sicut non nocet ei qui sine vitio usus est, quod eodem anno vitiose usus est i ita '. te cemptoti heredique non nocebit, quod ipsi vitiose us sunt,s testator venditorve recte usi sunt', ideoque in publicia lactione non oberit mihi si successor AH sim & dolo feci, cum is in cuius locum successi bona fide emisset, nec proderitetsi dolo careo,cum emptor cui successi dolo fecisset', denique furis heres hanc .L ... actionem non habet, quia vitiorum desuncti successor est', sed haec tota quar- ν-Pstio subtilius a praeceptore nostro pertractata est ad i. id tempus. s. de usurp.& Aca. bysucap.Praeterea eum quaeritur de actione in factum,quae datur in duplum ad '' uersus eum qui sciens se liberum esse pro seruo varia iit, constat heredi & caeteris successoribus scientiam suam nihil nocere quominus agant, ignorantiam quo d. pubi in magis experiantur nihil prodesse . Ait lex FRANs WERT. Adde hane exceptione nis cum ita conuenit, ut ecce si quid stipulatus fuerit post mortem suam de lanctus. Quod enim is non habuit, heres habiturus est post constitutionem Iu usi lo stiniani,
188쪽
is. PETRI FAsRI I. C. COMMENT.
t c.., stiniani ,idemque hodie in legato locum habet'. Sane olim auctore Iustiniano ii σε. nec promitti, nec testari cuiquam post ipsius mortem poterat, propter eam re- '-- gulam iuris quae vetabat ab heredibus, vel contra heredes incipere actionem. tem. inst. 4e Quae regula Iustiniano displicuit . Nam Se in quibusdam casibus vitium pae :Izi eis tiebatur etiam antiquo iure , interdum enim licres agere poterat, quamuis te - .s ab iar. stator non potuisset', pleniorque aduersus heredem & heredi, quam aduersus 2 P r defunctum &defuncto competebat actio . Legatum vero conditionale in quo
G defunctus nihil iuris habuit, hodie quoque non transscrt ad heredem. Stipula
d isper im' tionem tamen conditionalem de olim potuit, ut pote vires accipientem ex prae- ά .. n. senti, & hodie potest transmittere. Caeterum quod hic traditur, verum est si vim spectui. quis generaliter tractare vclit'. Casus autem reperiri possitnt, in quibus aliud
- obseruatur, ut ecce creditor vendendo pignus privstat causam domini j quamgili. I. ipse non habuit, & emptor venditae rei dominium habere incipit , nisi de non . . d. Vendendo pignore conuenerit. Denique hoc exemplo adducto Ulpianus est ,-h. ' non esse nouum ut alij dominium praebeat qui dominium non habet F. Natus L -LM S- interdum eius possessionem cuius ipsi non habemus alii tradere possumus, i . hi. id quod exemplo etiam adducto Iabolenus probat' , sed sunt singulares hi ca quib- sic. sus, in quibus nostra regula vi pote vitiata perdit ossicium suum, ut&ille casus de quo supra diximus ex l. quod nostrum s. de usust.
Gaius libro secundo de testamentis ad Edictum urbicum. li
ri . Nullus videtur dolo facere, qui suo iure utitur
Siquis .misse rausa testamenti ab intestato possideat hereditatem. Suo iura H. Duli facere. Aee lex, ni fallor, ad edictum illud pertinet, quo Praetor ut v
luntates defunctorum tueatur, occurrit calliditati eorum qui omissa causa testamenti,ab intestato hereditatem partemve eius
possident, & in eos actionem causa cognita pollicetur iis, qui . bus quid ex iudicio desuncti, hereditate ab intestato non post sest deberi potuit'. Sumpta enim est ex Gai j lib. 2. detestamentis ad edicium. .ijst. Praetoris urbani, in quo etiam libro is docet duobus heredibus institutis, omisasa causa testamenti hereditatem ab intestato possidentibus , in singulos legato arum actionem pro partibus, ita ut singuli legatariis suis respondeant, dari effra edicti parte, saluo tamen commodo & beneficio legis falcidiae, ut singuli suae
portionis quadrantem integrum & illibatum auserant, nam eorum utrunquo Mais his. Praetorio iure perinde haberi, atque si ex testamento hereditatem adiisset Et dri in priης. quidem omnia sicise habent, non modo si totam hereditatem,aut parteiri p. z. - cius,ut edicto contineri diximus,ex qua heredes instituti sunt ab intestato posui .fMitis sideant, sed de si vel minimam portiunculam, vel unam aliquam rem possi. -- te deant,legatariis teneri certum est, merito,cum ex suo Vitio uterque hoc incomia
modo assiciatur. Nec oberit quod non propric pars hereditatis in una re intelia ligatur, quo magis inedictum eos negemus incidore, quod loquitur de heredi tate duntaxat vel hereditatis portione. cum enim hereditas ab eo quoque peti possit,
189쪽
AD TIT. DE DIVER. REG. IUR. AN T.
initio proposuimus, ij quoque teneantur, quae omnia eodem in libro, & in lib. tre.Zd M.t . ad edictum prouinciale idem iuris auctor eleganter ait' .Verum enim est cir.eumuentam defuncti voluntatem in fraudem & necem eorum quibus quid tam .e ινώ.
relictum fuit, verum inquam, est, eos dolo fixi sie circumueniendorum videlicet legatariorum, aut fideicommisiariorum gratia, ut eam rem ab intellato possiderent. Sane qui dolo nihil egerunt eos aequum est edicto isto non teneri, ut puta qui suo iure usi sunt. Cum enim liberum cuique esse debeat etiam tuta erosam hereditatem omittere, licet eo modo legata libertatesque intercidant, non tenebitur edicto is qui omiserit testamentum, si ab intestato nihil ex here ditate postideat',nihil enim dolo secisse videtur : neque enim interdictum est e I si ιν ι- ut quis omittat hereditatem, si sine fraude id fiat. Et ideo si ex coheredibus is qui patronus erat defuncti omiserit institutionem, ut quia fortasse debita ipsis I aiori . portio legatis exhausta erat, omiserit Scoheres, neque eum eo colluserit, ac uod proinde patronus totam ab intestato hereditatem legitimam liberti possideat, ' '' is ex hoc edicto legata praestare non cogetur . nam excusaretur etiam hoc casu g - σπιλ& si coheres ei datus non fuisset ', quamobrem non simpliciter Praetor inedicto pollicitus est se daturum actionem, sed causa cognita. Ergo si iusta omit tendi causa interuenerit, ut in superiore proxima specie, quae non offendat edictum, aut si testatorem Praetor huius rei auctorem esse inuenerit, ipsumque nominatim ac specialiter heredi scripto permisisse ab intestato succedere, non dabit actionem legatorum, aut fideicommissorum nomine, in eum qui usus sit facultate ea quam ei testator concesserit', nam dolo fecisse non videtur qui suo iure utitur,ut in eodem lib.2. detestam.ad edictum Praetoris urbani Gaius
hae regula definit. Ex qua id etiam colligitur in proposita quaestion si pona-βρου
tuti dem&institutus,&sibi substitutus omissa institutione, aqua non sunt te 'gata repetita, hereditatem aditam possidere,in edictum incidisse non dieamus, quoniam suo iure usus est, quasi testator hanc ei dederit facultatem, qui eum substituit . Ergo&si filiae institutae pater substitutus adierit hereditatem, hoc Lissen edicto nontenebitur,ut legata quae a filia relicta sunt ipse praeste quia dolo facere non videtur,cum nemo filiae patrem contra votum parentum, sed ut albi G. '' trium eligendi relinquat substituere voluisse videatur, atque ita iure suo pater
utatur, cui videlicet electionem testator concesserit, quod in contraria specie
diei non potes cum instituto patri filia substituta est. Hac enim si iubeat adire
pater, legata etiam ea praestabit, quae ipso data sunt, nec enim suo iure utitur,&non potest carere dolo,qui honore proprio omisso propter compendium,alienam institutionem maluit. id est ex filiae substitutione, quam ex propria insti . tutione maluit hereditatem consequi. Haec traduntur a tuliano in l. x x v i. s. siquis om.cau.test.Potest&ex alia iuris ciuilis quaestione species ad hanc retulaxaeommodari optime hoc modo. Cum prodesse sibi unusquisq dum alij non noceat, non prohibeatur, omnibus ius est aquam pluviam in suo retinere, vel superfluentem ex vicini in suum derivare, dum opus in alieno non sat. Idem feum eo qui in suo fodiens vicini fontem auerterit, nihil poterit agi nec de dolo actione, ut Vlpianus ex Cassiij & Sabini sententia retulit'. Ratio non aliunde Q. quam
190쪽
quam ex hoc loco desumenda est, in quo traditur eum dolo non videri facere, qui suo iure utatur,ergo in eum non dabitur de dolo actio. Ait lex nostra, Muci Lus v i DET ust &c. Huic regulta obiicit AZO quaedam ωαmοφον, quibus respondere se non posse confitetur, sed non obstant, nisi fallor: nam in his uti suo iure prohibetur, is qui sese prohibetur ne faciat. Uno sane casu dolo facere ia deri possit qui suo iure sciens utitur,&actione de dolo tenetur, si videlicet scripto heredi praeteritus filius denunciauerit ne adeat ex testamento hereditatem; se namque velle petere contra tabulas ,& scriptus nihilominus adeat. Cum enim directae libertates nfestim competant, damno hereditas atq; adeo prae teritus ad ficitur,quapropter actionem de dolo habet aduersus heredem scriptii, - - -; qui Uu ''. Sed VH mus no hic teneatur ideo scriptus de dolo, quia ei denum 7-υ ρλδ. ciatum fuerit , S propc iam nullum habere ius videatur, quo uti postici cum sciat breui fore ut omne commodum hereditarium petita b . pollessione contra tabulas, sibi auferatur quod verius est.Ait lex Dolo PACgkr. Similiter Vlpianus ait, nonvideri dolo malo habere, qui sim iure utatur, quamobrem interdicto de libero homine exhibendo Iron teneri, qui iustam causam habeatn M. . ἐιω- hominis liberi apud se retinendi , nec enim videri dolo malo sacere'. Ait lex, risuio, o ιVRP, Vs quod suum esse putat, quod ignorat silum non esse. Ideoque in Hicia. exb. superiore specie,si scriptus heres. antequam ei denunciaretur a praeterito emaniaci pato ne faceret, . adierit hereditatem, non ideo poterit conueniri actionededolo, etiarnsi ob libertates directas quae competunt, damno adficiatur here- ditas,quia suo ita re uti se pia tau it, ut est veri simile, nec ante videtur non suo iure A Q. - . Vsus,quam ei emancipatus d nuntiauerit se velle petere contra tabulas'. Is qui populat suo iure uti, non tantum non videtur dolo facere, sed etiam interdictum
Tis . . nabet de aqua quotidiana dc aestiua . Itemque is quoq; qui suo iure uti seputans petat id, quod cur petere non debeat causam ignorat, exequi dolo non vi detui nec petendo facit doloso, cumvidelicet in eo talis est ignorantia dolo vin/r illi V. careat'. Multo magis dolo facere non Videtur qui suum recipit, ut Paulus lib.
R L .f. Edictum docet', nisi istac, ut est apud eundem lib. s. ad Plantium id pe
, LHhil . tierit quod vel cuius possessionem se aliquo casu redditurum esse scit, ei qui iu-ZMctit. ste nam alioqui contrai S ided interdicto quorum legatorum heres quae lega- i. . torum nomine sine ipsius Voluntate possidentur,ad se reuocare potest ) ipsami Linondὸ- apprehenderat. Nam sane si heres damnatus sit non petere a debitore, ac pe- - tat,dolo secit, cdm debitori agenti ex aestamento totum quod acceperit reddisturus sit, ideoq; proderit exceptio doli mali fideiussori propter improbitatem x t si heredis , quae prodesse reo debebit si conueniatur vel abeo,uel ab ipsius fide- Π o iussore: debitor enim agentem heredem exceptione doli mali potest repellero,
ut eodem lib. 6.ad Phantium idem auctor ait l.8. s. de doli excep ubi etiam idem .vit. iisdem verbis proponitur, dolo videlicet eum facere, qui petat quod redditurus est: ex quo id quoque consequitur, quod idem iuris auctor in supra dicto lib. 11. ad edictum significat, petenti mihi recte a possessore, qui mihi tradi-1 I. in rea. tam rei possessionem, velut indebitam , incerti condicere potestri, obiici exce- ptionem doli hoc modo,nisi dolo malo facis,qui petas rem,&recusas restituere sumptus in ea factos ante litem contestatam,aut qui petis seruum noxali iudicio a me defensum, neque refundis pecuniam quamco nomine damnatus