장음표시 사용
311쪽
AD TIT DE DIUER. 'REG.HIUR. AN T. Di
ducti,aut alia qua libet se debere putaret, et,quem creditorem existimabasi stipulanti promiserit,aut etiam constituerit,iutus est doli mali exceptione aduersus agentem ex stipulatu,vel de constituta.
A D L. C X V II. Paulus libro secundo ad Edictum. Praetor bonorum postestorem heredis loco in omni causa habet.
. In renisumne in inter se, permone here ualuinctione mictima O aliis causi, Ionarum ρossessor oe' fideicommissarius hereia iure censetur.
ULM in x hης 'ς d restitutiones in integrum ut inscriptio admo
net.Quod igitur apud Paulum eodem in libro Scaevola docet, Cum minor iuuenili leuitate ductiis omiserit,uel repudiauerit Ni hereditate, si quidem omnia integra sint, omnino audiendum esse ac restituendum in integrum. Si vero iam distracta hereditate, finitisque negotiis veniat adparatam substituti laboribus pecuniam, repellendum esse,multoq; parcius minoris heredem ex ea causa restitui oportere . 1 Hoc & de bonorum possessoribus dictu existimari debet, Praetor enim, ut idem h/6zΣ - Paulus eodem libro in hac nostra regula tradit heredis loco in omni causa bo 's '' norum possessorem habet. Quamobrem etiam cum actio ex edicto de aliena cta ntione iudici j mutandi causa facta,quamuis rei persecutione arbitrio iudicis contineat,quia tamen ex delicto dari videtur,in heredem non competit,in similem heredis non dabitur,ut eodem lib.idem auctor ait', id est in bonorii possessorem. Ait lex, BONORVM PossESSOREM quemcunq;, sue testato, siue intestato tes' successerit,&siue secundum tabulas,sue cotra tabulas: nam S: Omne ius quod muti per causam hereditariam scriptus heres nanciscitur, ad emancipatum praeteri 'tum accepta bonorum possession: contra tabulas transire aequum est, quem praetor heredis loco constituit,quamobrem ei hereditatem petenti scriptus coxendus est& pr dia,&seruos hereditarios praestare, ut est apud I tisanum . Ait
lex,HEEREDIS LOCO IN OMNI C A v s A. hoc est,quod ita Vlpia .libro no x i v.
sed xv id edictum,explicans edictum de petitione hereditatis ciuili, possessoria, fideicomissaria extulit,in omnibus vice heredum bonorum possessores habentur. Quamobrem idem auctor eodem in libro ait, bonorum possessorem pro f sese herede videri possidere', & ordinarium suisse post ciuiles actiones heredibus propositas, rationem habere pWtorem etiam eorum,quos ipse velut heredes si cit,hoc est, inqui eorum quibus bonorum possessio data est Idem eodem lib explicas ea verba Senatusconsulti inaedictum de hereditatis petitione facti s ς ἶ- Hs
ait,licet Senatus de his locutus sit qui se heredes existimant, attame & si bono tum possessores se existiment,vel alios succestares iustos, vel sbi restituta hereditatem in eadem esse c5ditione,ut scilicet redactet ex pretio rerii hereditariam svenditam pecuniae usurae non exigatur. ε ubi bene Vlp. adiecit vati Lios &e 1 vst nam non tantum bonoru possessores sed & omnes ij qui in uniuersum ius sue cedunt heredis loco habetur,ut edictum de Publiciana lib. xxi .n5 xlx.expones Paulus tradidit ,&ideo n5 hereditantii,sed etia honorariis successoribus actio O'
publiciana copetie. Imo & is cui ex Trebelliano hereditas restituti es'. etiamsi nactus non fuerit possessione, uti potest Publiciana, ut eodem lib. xxi. ad edictit et a
312쪽
si Θη- idem auctor scribit . Cum enim in ius uniuersum succedat heredis loco Uabetur,heredis vice fungitur is cui fideicommissum hereditatis relictum est , &ν- acl. ideo recte in supradicto loco Vlp. adiecit, v EL sis I REsTITUTAM HEREDIT AT E M. Is etenim qui sibi restitutam ex Trebelliano fideicomissariam he-Treb. reditate arbitratur,heredem quoque, aut heredis loco se constitum esse putat V i θ Denique accidit plerunque, ut quae de herede dicuntur,eadem etiam de c teris
. T. G. successoribus accipienda sint , id es de bonorii possetare, de fidei comissa iis, quibus ex Trebelliano hereditas restituitur,c terisq; pritoriis successoribus'.
AD L. CX VIII. Vlpianus libro duodecimo ad Edictum. Qui in seruitute est,usucapere non potest: nam cum possideatur, possidere non videtur. t es
ad editium, ta quisus causis maiores in inigrum reseruantur. On idem est seruum esse & in seruitute esse,Si quem seruunostrum esse dicimus eum iustam seruitutes sic loquitur l.&ge neraliter.s.de novit .aαὶ seruire plerumq; intelligimus, eius proprietatem ad nos pertinere. Dixi plerumque, propter id ---quod est in l. 2.9 .familiς aute. s.Vibon.rap. Si vero quem esse in. seruitute dicimus,vel ad causam ministeri j respicimus adeo ut unus idemque e T vi proprietarijseruus,&infructuarii seruitute iusta esse possit', vel in seruitute iniusta esse intelligimus,cum aut libet homo,aut seruus alienus alteri seruit,cui
a Lit -- etiam ex re ipsius&operis suis adquirit,cςterum vel sibi si liber est,uel si seruus 3 sibi non
rrat rin y - alienus, vero domino: sed possidendo usucapere,aut vero domino,aut sibi poterit,quia nec possidere intelligiturqui ipse possidetur , idq; hac regulae Lait Παι Wr stra Vlp.lib. x Ii. explicans edictum ex qui b. au .malo.in int.rest. iisdem verbi coplexus est. Ait lex, Qui IN sER vi TvTE .ex edicto prςtoris ei succi irritur qui in seruitute fuerit,sive bona fide scrutat homo liber, liue deletus'. Ereto nibit po Pi sensi utendo amittere,nihil ex bonis eius interim usucapi potest, similiter ni- A L hil ipse interim ex bonis alienis usu seu facere poterit . Et ideo idem Vlp eo- - dem lib.explicans eam illius edicti particula, iv RE v INCvLis EssET,ait,Nam& eum qui in vinculis est, si modo non sit in seruitute,posse usu acquirere con- malis stat'. Cur enim addit hanc exceptione, si modo non si inseruitute, nisi quod fri qui in seruitute est usucap re sibi non potest,ut hac regula Ulpia .tradit. Quod F. σν- ctia accipietur non male de eo qui iustar' uitute seruit, captus forsitan ab ho' a. ι ti stibus,nam ut huic succurritur' ita Saliis duersus eum,adebui nec interrupta .emi. i. de per captiuitate V sucapio postea restitu Mury. Ait i. NAM CvM, Bene ait, NAM, I σPsh quandoquidem Iurisconsait sine posscssione usucapionc continetere non pos- 'tala .... se , Ex quo sequitur interrumpi usucapionem cum certum sit aliquem posit-met L dere desiisse Ait lςx, CvM possIDET ust possIDERE NON v I DE T v R. Si LGiliter idem Vlp.alio in loco ait In sua potestate non videri habere eum qui non p.r ruma in est suς potestatis. Sed & Paulus eleganter ait, per eum que bona fide possidea. h. mus,quamuis sit alienus Vel liber, p6ssessionem nos adquirere, per mala fide possessum,non itc,sed neq; vero domino aut sibi eum adquirere possesiionem μ' 'σ se qui ab alio possideatur .Ait lex, NON . vi DE Tu ne per seruum quidem'.
313쪽
AD TIT. DE DIVER. REG. IVR. AN T. y
Vlpianus libro tertiodecimo ad Edictum. Non alienat,qui duntaxat omittit possessionem. De alienatione quae iudic, mutandi causa Lloi malo fit. des bonae ei alienatis -n ad edictώm de alienatione iussit, muta di cause acta. Dicto prospectum est,ut si quis alienando rem alium nobis aduersarium tuo loco substituerit, idque data opera in fraudem
nostram fecerit,ianti nobis in factum actione teneatur , quanti nostra intersit alium nos aduersarium non habuisse. Vcrba sunt .-ἀa, Caij edictum explicantis . Alio igitur qui aduersarium vexa- a D. Lia deturus sit substituto, locus edicto illi futurus est,ut,lpia .in eius interpretatione
ait lib. x m. Ergo&heredi hoc casu dabitur actio quae non est poena lis, sed rei M. perlectationem arbitrio iudicis contine in fieredem aut vel similem, vel post
annum non dabitur,ut idem Vlp.eodem lib.tradit . Uerba huius edicti de quo e agimus retulit lib. x M. Paulus,cum ita scribit, Ait prςtor, civhtur Ahia NArio σι sint IvDI CH MvT AND C Avs A FACTA pug RiTA, Omnia non retulit, Nam Eud. Vlpia.noster in supradicto lib.x iii. auctor est, in edicto doli mali fieri mentio . --μα nem,& ideo si quis ob Valetudinem, aut aetatem, aut occupationes necesi arias litem in alium transtulerit,in ea causa non esse ut hoc edicto teneatur, alioqui 'enim per procuratores dominio plerumque in eos ex iusta causa trallato liti gari non posset' Sed quoniam edictum alienandi mentionem facit, quaeritur et .atas quado quis alienasse intelligatus,&ait Paulus, eum videri alienasse non qui te
stamento reliquerit,institutionis,legati,aut fidei comissi iure, non qui sine dolo malo redhibuerit,aut obligatus alijsoluerit, sed qui scaliena uerit venditionis, donationis,aliave qua ex causa ut postea n6 rccipiat , nec interest dominium- f ά - .ve,an sola possessio translata suerit. nam & ad possessionis trassationem edictu fpertinet,auctore Paedio, ne alioquin is cum quo in rem aetebatur, si possessione 2 - cesserit, non teneatur, ut Vlp.in supradicto lib. x iit ad edictu resert . Cum igi M. iit. tur & alienationis,&doli mali prςtor meminerit, ideo siue alienatio iudieii m ii ὁ tandi,non in fraudem,sed exi ulla causa facta fuerit sue dolus malus interue uiri. . necit sine alienatione & iudici j mutatione cessat hoc edictu, ut puta si dutaxatomista fuerit possessio: nam h c verecundia & cogitatio eius qui lites execratur
non est vituperanda sed eius dutaxat, qui cum rem habere vult, litem ad alium transseri,ut molestum aduersarium pro se subiiciat. Cum ergo idem Vlp. ait, in bac nostra ex eodem lib. desumpta regula, eum non alienare qui duntaxat omittit possessionem,poterit etiam aliquis dolo malo des nere possdere, nec tamen hoc edicto teneri,quia non modo non iudicij mutandi causa, sed nec omnino aliena uerit,ut quia possessione videlicet litis vitadς causa omiseri siquς omnia eodem lib. Vlp. tradidit. ' Ait l. D v M T Α x A T o Mi Tri T. Sic etiam Pau. vlus eum qui occasione acquirendi non utatur, non intelligi alienare, veluti qui hereditate omittat, aut optionem intra certii tepus datam non amplectatur
Paulus libro duodecimo ad Edictum. t. lienaria
Nemo plus commodi heredi suo relinquit, quam ipse habuit.
De sententia huius legis diximus ad i. nemo plus iuris.1 .Q
314쪽
P.ETRI FABRI I. C. COMMENT AD L. CXXI.
Paulus libro tertiodecimo ad edictum.
Qui non facit quod facere debet, videtur facere aduersus ea, quia non facit,& qui facit quod facere non debet, non videtur facere id quod
facere iussus est 3νν gessissum de receptis arbitris,ω quemadmodum quis quoa debet noscere mel quod non debet, facere intelligatur. L pianus & Paulus illud edictum libro x iii. interpretatur, quo Pritor pollicetur se iussurum arbitrari eum, qui compromissa poena in se arbitriu receperit,ut satis constat ex inscriptionibus capitum, quae collocatae sunt sub tit.de recep.arbitX. Quamuis - , ergo is proprie aduersus arbitri sententiam faciat, qui petat ab eo a quo arbiter peti vetuerit,ut est apud Vlpia in supradicto libro x iit.' attamen is quoque qui non dat ei cui soluere iussus est, aduersus arbitri sentetiam facere videtur,& hoc est quod Paulus voluit in huius regulae nostret initio,cum ait,eum qui non faciat quod facere debeat,eo solo quod non faciat, videri facere aduersus sententiam. Sic enim lego ADVERSUS SENTENTIAM. QVI A, non ut Flor. ADvER. svs EA QV i A. Error manare potuit ex his notis SA quibus sENTENT 1 AM significari Paulus Diaconus memorat. Sed alterum ex alia quaestione iuris exemplum adseramus. Vbi exigitur rationes edere argentarius,tunc punitur cum dolo malo aut lata culpa dolo proxima non exhibet. Dolo autem malo non edidisse intelligitur non tantum is qui in totum non edidit, sed etiam qui malitiose edidit: secit enim quod facere non debuit, &ideo non videtur fecisse quod iussus est :eadem ratione quoties vitiose cautum vel satisdatum est, non videtur cautum vel satisdatum .Similiter aduersus dictum promissum facere videtur, non modo qui assirmauerit aliquid adesse
seruo quod abest, sed & qui abesse seruo dixerit quod adest ,& qui secun
dum conuentionem non praestat quod conuenerat , quasi contra conuentionem secerit obligatur. Vt que qui liberis conditionem non quςrit,prohibere videtur ne nubant vel Uxorem ducant . Item qui praepositum suum non protexit miles, in pari causa factori habendus est', & in fraudem sacere vide ri eum etiam intelligimus qui non faciat quod debet facere '. Huc pertinentilla Caesaris verba quae in ipsius commentariis' hodieque extanti Inviti,ait, &coacti Scipionis sententiam sequuntur,uti ante ceriam diem Caesar exercitum dimittat,si non faciat eum aduersus Rempublicam facturum videri. Vice versa qui facit, quod facere non debet,Vt puta qui petit quod eum arbiter petere prohibuit,non videtur facere id quod iussus est. Sic etiam non videtur facere quod fieri ex stipulatu oportet is per quem fit,quod per se non fieri promiserit , id est qui non abstinet ab eo facto quod fit contra conuentionem , neque dat operam ne fiat,verbum enim facere oportere, hanc quoque significationem habet, ne quid cotra id fiat quod faciendum sit'. Canerum huius regu laevis elucescit in specie quam proponam de poenali stipulatione Duo societatem coierunt ut gramaticam doceret,& quoὸ ex eo artificio qu stus fecistent commune esset: deinde subiecerunt contractui ut fit, stipulationem huiusmo di. Haec
315쪽
di. Haec quae suprascripta sunt ea ita dari seri, neque aduersus ea fieri, si ea ita data facta non erunt tum viginti milia dari. poenam in stipulationem peruenisse constat.qua de re apud Paulum nostrum agitur in l. duo societatem I s. pro socio. Nunc quaeritur si haec Verba omissa fuerint in stipulatione, neque aduersus ea seri, an agi nihilominus possit ad poenam ex stipulatu, si quid aduersus ea factum erit,aut si haec omissa fuerint,ea ita dari fieri, si ita data facta non erunt, viginti milia dari,S tantummodo expressiim sit, nihil aduersus ea seri, si quid aduersus ea factum erit, tum viginti milia dati an agi possit ad poenam si quod facere aduersarius debuit non fecerit, ideo dubita 'tunquoniam stipulatio praesertim poenalis stricti iuris est, veruntamen ex hac
regula nostra dicemus unum casum sub altero comprehendi.& actioni ex sti pulatu etiam eo casu qui non expressiis est,& tacite tamen continetur ad poenam persequendam locum fore. Ait lex, Qv I NON E A CIT. hic est qui delinquit. Cornelius Fronto in lib. De discrentiis vocabulorum, Delictum &pα- catum. Qui deliquit, non secit quod facere debuit,Qui peccauit, hoc secit sed parum recte. Ait lex, vi DE TvR FACERE . Quamobrem hic iniustus este, iniusteque facere non minusquam si quod legibus nominatim est vetitum perpetraret,videbitur.nam ut inquit Philosophorum princeps Aristoteles 'Li α δ M. E H ,- α sera rigil τ α εμ τι ita α,ο μν-τα b, Anca.
AD L. C X XII. Caius libro primo ad Edictum prouinciale. Libertas omnibus rebus fauorabilior est.
Aius lib. 1.ad edictum prouinciale, loquens de receptis arbitris,
ut costat ex l .ci uinetiam. l.quia arbiter i. si pupillus. s. de recep. arb.quc ex eo lib. desumptet sunt,ait, Libertate omnibus rebus fauorabiliorem esse. Quod cum verissimum esse omnes fateantur,&auctore Vlp.ignotum non sit multa cotra iuris rigorem pro libertate constituta esse, sic ut verba interdum interpretemur secundum id quod fauor libertatis exigit, atque adeδ exemplis illustrari non debeat, no ero longus:apponam unum aut alteruexemplum. itaq, quod hac lege continetur eo proprie pertinere arbitror,ut de liberali causa compromisio facto recte non deici-.eopelli arbitrum sententiam dicere intelligamus,quia fauor libertatis est, auctore Paulo in eiusdem edicti explicatione,ut maiores iudices habere debeat . b Lmn dia Non male tamen eo etiam rcferri potest, quod Neronis temporibus teste Iunia di
Petronia lata a Iunio Marullo & Petronio Turpiliano coss.visum est, si diffo-;ί
nantes pares iudicum sciatentiς existerent,pro libertate pronuntiari oportere, φω
quod postea & a D.Pio constitutum suit.Idemque in testimoniis pro libertate χὰ T.
& contra libertatem non disparis numeri suit introductum , cum tamen iure meommuni si duo iudices dati sententias diuersas dederint, utraque sententia inpendenti sit,donec competens iudex unam earum confirmauerit*. ces. 7. de re
AD L. CXXIII. Vlpianus libro quartodecimo ad Edictum. Nemo alieno nomine lege agere potest. Teporaria permutatio ius
316쪽
prouinciae non innovati. ctus legitimi age unipes les, mi per Hium expediri ni lint. E legis huius initio diximus ad i. nemo dubitat. λ3. supra, nonnihil, sed & hic quoque aliquid aspergere non grauabimur.
t Ait lex, NEMO ALig NO NOMINE. sumptum est hoc caput exl libro Vlpiani x i v. ad edictum. Eodem libro Vlpianus docet, ne filij quidem nomine patrem lege agere posse, idque ex Papia in L PMμ- niani auctoritate. Verba Vlpiani haec fere sunt.' Papinianus libro s. Quaestionum recte scribit, Inossici ossi querelam patrem filij sui nomine instituere non posse inuito eo, ipsius enim iniuria est. Ait lex, LycE AGERE. Si sic accipias, lege agere,id est iudicio experiri, ut in multis locis accipitur, suppleas necesse
est hanc exceptionem,extra quam si procurator, tutor, curator sit, ut docuimus indicta Lys. verum aliam quoque non minus elegantem interpretationem haec verba recipiunt, ut nimirum actus legitimi a nobis per alium expediri non possint.Αctus legitimos percensuimus de explicauimus in l. actus legitimi. g. Ex his est adoptio, quam solemnitatem ut apud eum magistra-b L i.M. . tum celebrare cogimur qui legis habet actionem , sic per alium peragere non Ak possumus,nec pro nobis, aut nomine nostro alius potest peragere '. Aditio etiam hereditatis actus est legitimus,&ideo per alium expediri non potest per
pro φυμι ct procuratore,curatorem, tutorem, iure ciuili antiquo . Qiuamobrem in ad-Σ eunda hereditate verba b c erant solemnia, CuM ME MAEvIvs HEREDEM
MLoten. INsTI TvERIT, EAM HEREDITATEM ADEO CERNOQUE. Per tutorem
infanti hereditas hodie post constitutiones recentiorum Imperatorum adquiri ,- Ti. adeundo potest . Olim pro herede gerendo infanti adquiri poterat , non e ---tiam maiori infante, aut puberi per curatorem Vel procuratorem Licet enim pri Pisa. pro heredegeritio actus non est legitimus &solemnis,ut aditio hereditatis, at- i , tamen ignoranti pupillo maiori infante non potest pro heredegerendo tuto tu, acquirere β. Sed & si scienti quaeratur,non tam propter tutoris quam proptere is in ii ipsius pupilli pro herede geritionem acquiritur. Et ideo si qui habet in pote-ὸ πιιι state pro parte idem heres institutus institutum pro parte, eundemque here-
1 ty- - dem institutum pro altera parte iusserit hereditatem adire, totam videtur ac si '' quisiisse, id est non modo portionem ex qua is heres institutus est qui adiit, sed & alteram pro herede sicilicet geritione, quae nudi est animi, quem decla-I ι' ιμ- α rasse videtur qui adire iussit ut& in specie l .a.9. veteres. in fin. s. de acquiren. 1νω et possess ubi si seruum communem iussero adire hereditatem, propter meam HAEMI r. in seruo partem adquiro solidam hereditatem,nec tamen ob illam tertii communis aditionem, sed ob meam pro herede geritionem. Plane ipso seruo apprehendente rerum hereditariarum possessio mihi adquiritur. Sed ad rem. Optio serui,vel aliarum rerum actus est legitimus,& personalis,adeo ut ne per eius quidem cui optio legata est heredem expediri posset ante constitutionem
Iustiniani, sed nisi ipse legatarius elegisset, extinguebatur legatum optionis, i Luti a. quas per desectum tacitet conditionis ' qua de re alibi diximus . Hinc fit, ut 'int, . arbitrer, ne per procuratorem quidem Olim expediri potuisse , cum neque diris per heredem posset qui una eademque cum destincto persona esse intelligitur in plerisque panibus iuris. Accepti latio est etiam actus legitimus, ideo
317쪽
AD TIT. DE DIUER. REG. IUR. ANT. 183
alieno nomine celebrari non potest: per procuratorem nec liberare nec liberari quis acceptilatione potest', quod & in seruo qui iusti m domini habeat , & in curatore, de in tutore verum est, nisi nouatio intercesserit Plane αλ. filiussam.&seruus ab obligatione ipsorum nomine contracta possunt accepto liberari'.Simiter tutoris datio inter actus legitimos resertur, quamobrem ado. ud ptionis exemplo ab his tantummodo magistratibus expeditur qui legis habent
actionem '. Ideo nec mandante quidem praelide alius tutorem dare poterit', quod sic accipiendum est, Vt qui ex mandatu praesidis magistratus municipalis sis. f. mistutorem constituerit nihil egerit,msi suo nomine constituerit tutorum. In .
telligiturautem suo non alieno nomine costituere, si aliquem ex agro suo mu 2 2 1, ι'. hicipi tutorem dederit,licet ex mandatu praesidis. Quod si alij quam municipi, 8 Laut alium quam municipem tutorem creaverit, non valet quod actum est, nec is L iure suo nec alieno,id est praesidis. Qui tutorem accipit aut petit, lege non agit non magis quam qui tutor constituitur. Is solus lege aliqui legis acti em ha bet magistratus tutorem nominans. Legatus proconsulis, etsi mandatam iurisdictionem habeat, legis tamen actionem non habet', nihilominus tutorem dare potest,quod speciale est propter constitutionem aut orationem D. Marci P L. de qua Vlpianus'. At certe cum tutoris datio neque sit imperij, neque iurisdi DV ρος --ctionis, ut suo loco diximus, hoc ius mandata iurisdictione non transfertur. Quamuis igitur is cui prouincia regenda ad tempus commissa est, praeside puta desuncto, illud tutoris dandi ius habeat', non tamen vice praesidis tutorem , a i ,- adat,nec enim mandatam, sed propriam iurisdictionem habet. Itaque vice prae- tutor.ctor. sdis nemo dat tutorem, ac certe absenti tutor constituitur nec petenti. Mancipatio actus est legitimus, quo nomine manumissio comprehenditur,& ideo nec mulier per maritum, nec pupillus per tutorem nec alius per procuratorem potest manumittere', nec mater per filium licet patris iussu filius ob Vin- . im ἡ.cu. culum potestatis non inutiliter libertatis fauore manumittat . Absens tamen in uia Ie causam manumissionis probare magistratui per procuratorem potest . si De altera huius legis sententia quod dicam non habeo aliud, quam ei Ac- x L in. cursum & Placentinum affingere speciem ex l.obseruare. s. de off. procons. 'AD L. CXXIIII. Paulus libro sextodecimo ad edictum.
Ubi non voce, sed praesentia opus est, mutus si intellectum habet, iri potest videri respondere. Idem in surdo hic quidem & respondere po- - test. Furiosus absentis loco est,& ita Pomponius libro primo epist Iarum scribit.
edictum de interrogationibus in iure faciendis. Occaput est Pauli ex lib.xvii.ad edictum sic enim reor legendum)i &ad titulum de interrogationibus in iure faciendis pertinet, nam x sub eo tit. l. 3. &l si filius sunt Pauli ex eodem lib. 17. ad edictum. . Itaque huius i. hic sensus erit, mutum, itemque surdum qui modo intellectu omnino non careant, interrogatos in iure posse videri resipondere, nam ibi non vox sed praesentia desideratur, & qui tacet negare vidctur, ut Vl
318쪽
AE Lismi G pianus docet'. Ac denique in quibuscunque negotiis sermone opus non est,'
sussiciente consensu, in his etiam surdus interuenire potest, quia potest intellis d. i. sifilui gere de consentire .
'diaz... De versvlt. huius i. dictum fuit ad i. x i. id quod nostrum,& ad lauriosi. ας AD L. CXXV. Caius libro quinto ad edictum Prouinciale. n. Fauorabiliores rei potius quam actores habentur. Reorum fauor in ciuilibus iudiciis , fles in criminalibus, eas , in dubio, iuueta paribus numero sententiis iussicum sed dissonis, absolui thensen um m Romanbhum
rure,cuius origo iuris indagatur.
E hac lege diximus ad i. i. non debet. s. ubi fauorabiliores esse reos quam actores in priuatis & pecuniariis iudiciis esse ostendimus. Idemque in publicis & criminalibus iudiciis obtinere constat,ut reis quam accusatoribus lubentius faueamus. Cuius rei ratio non aliunde petenda est quam ex luculenta & eleganti Andocidis oratione vis et
A asNγόροις. Quae omnia iisdem prope verbis Lysias retulit initio orationistar peto ἀρι φανους Πλειλάων προς Sλημοσι is, fusius autem & copiosius expo- nit Aristoteles in problematis ' rationem adferens quare si dissonae inter pares uia. . . . numero iudices proserantur sententiae,pro reo constitutum in publicis iudi- 3 ciis obtineat,quod Paulus verum esse docet quamuis in caeteris causis priaeI- P . quam libertatis vel testamenti sententiae omnes in pendente sint, donec comma. petens iudex unam earum confirmauerit . Qua in re nemo est qui non depre- uti is nendat quantum reis faueatur. Quod enim pro ipsis prountiamus id non ex ..d. iure mero&stricto fit, sed ex aequo& bono, ex humanitate quadam, & prope dixerim, misericordia, fauore, benignitate, atque ut Aristides loquitur in Panathenaico, ubi de Oreste,διακώ τινα φίονθ ρωπίαν. Nec tamen nescio id ius peraeque obseruatum olim fuisse in Graecorum & Romanorum recte constituta Repub. nam apud Romanos quidem non modo posteriorum imperatorum temporibus viguit, sed etiam storente ipsa reipub. administratione sub Consulibus obtinuit, ut ex iis quae subiiciam liquido constabit. Cicero pro Cluentio. In consilium erant ituri iudices triginta &duo, sententiis decem de
Graecos autem squos cum dico, Athenienses intelligi volo idem iuris fuisse colligitur ex duobus Antiphontis& Aeschinis clarissimorum oratorum locis, d quorum ille sic scribit', ἔπι- ς διώ- ρ' ' Hismis. γε ia τί ψηγιν ὀ αρι μώ ἰξ ἴσου γενόαι- ῶον φαγοπα μάγλειπ
319쪽
δε μιὰ με'ετα- ἐπιπρώρι- αν si λαγαnν. Vide Demosthenem ducturi ubi ' de Enaeone quodam agitur, quem ait μ α μόνον ἀλωνα - , 5 quae ad eum locum Ulpianus interpres annotat. Caeterum ut apud Athenienses & Romanos olim , ita etiamnum apud Gallos in iudiciis id iuris obseruari ut paribus numero sententiis ea superet quae minor est, quaeq; pro reo facit usus serensis d monstrat. Eum dico qui apud omnia iudicum &maiorum & minorum tribu nalia bene constituta viget. Atque hoc est quod in magno Regis consilio,quod in Senatu Parisensi omnium sermone tritum est, En mattere criminete n'yauoir partage. In Senatu Tolosano & Burdigalensi aliter hactenus & perperam iudicatum suit,quod satis mirari non possum cum qui sub eorum iurisdictione sunt populi plerique omnes non moribus vllis ut Lutetia Parisiorum totaque illa pars Gahiae quae consuetudinaria dicitur sed iure scripto tantum regantur, legumque populi Romani peritiam aliquam eximiam togati qui apud eas
prouincias degunt,quarum Tolosa nostra&Burdigala sunt metropoleis, non immerito sibi usque adhuc arrogarint. Haec autem quae superius posuimus omnia per multis ut forsitan esse cognita non disteor, ita ignotam plane iuris huius originem non barbaris tantum doctoribus asseuerare ausim, sed & eorum plerisque, quos ego legum Coriphaeos&primarios hac aetate Iustiniane iuris interpretes vocare soleo.Itaque opem pretium,ut puto,faciam si breuiter
more meo quae hac de re habeo in hunc locum,etsi paulo is alienior fastidiosis quibusdam videri poterit,attamen, quia ut semper discendi tempus ita&docendi ut opinor est locus, adseram. Orestem auctores tradunt ob matris caedem cum Argis prosectus sugae causa solum vertisset, seque Athenas contulisset ab Eumenidibus parricidij accusatum apud Deos iudices in Areopago. Cum aute pares essent numero calculi albi & nigri, hoc est absolutorij & damnatorii Mineruam sapientiae deam adieciste calculum unum ob quem Orestes illo iudicio fuerit in Areopago absolutus, quamobrem ibi quoque ut Pausanias in Atticis notat,Mineruae aram Orestes consecrarit. Unde fit ut hodieque Minerua ipsa paribus numero sententiis humane suam interponere ad rei liberationem censeatur, quod optime omnium Aristides explicat in oratione quae iras' ' si ἀθοα inscribitur, ubi de Minerua loquitur, et ' δὲ φ ,γρωπέαν,
Zπιγε- κωπα- - λθ - ἀφuGO . , Huc pertinent duo loci quos mihi Io. Auratus Regius Graecaru in literarum Lutetiae professor & doctor meus
apud Aeschylum iudicauit,quibus in Mineruae persona id optimus poeta docere vult, sapientis esse iudicis cum pares sunt numero sententiae secundum reum litem dare, eumq; absoluere. Sic igitur apud Aesthylum Eumenedibus
320쪽
ubi scholiastes, καν - δὲ γίνων αἰ ψηφοι ὁ νικα. Ex quibus intelligimus quis sit qui ἀε ωας ψ Mineruae calculus, siue I G ii. si A suffragium dicitur apud Dionem', dum ait , oi ρωμ α δ υίωα, ri
μ, pti iurasὶ ουλου νιυς is ἀμυ ὀ μιηλὶ τίν διημαρχο τυν ,sta J.κκλου in λυι ειν 'A ψM π ψα ω ri is δι- tum αυ λε opsest ,κόλLO, qui locus cum illo Aristidis collatus maximam lucem accipiet. Sed ut ad rem, de in viam ut dicitur, ex diuerticulo reuertamur, hoc Mineruae calculo satis docuerunt Athenienses veteres, quam fauorabiliores accusatoribus reos existimauerint. Qui etiam ideo reos ad dextram, accusatores ad sinistra in iudicio collocabant, quod illorum salus ipsis curae esset. Itaque Aristotele, in Problemat.o S l ausi o iu/-ἀλκω, quaest .i3. λα- mo. etsi δὲ Myopi is esuruωξιὰν πιι ν διδόα-.hoc responsum facit, λε rem πολυ Διπίνωας αα φυλατL- , ἐπὶ διεξα 5 π φυλακη γίν - &c. In illo etiam rei quam accusatores seu orabilius apud Romanos tractabantur, quod illi mittere poterantaecusatoribus custodes a quibus hi obseruarentur, quemadmodum accusa tionem instruerent, ut est apud Plutarchum in Catone uti censi, ubi ait, lege id aliqua constitutum suisse, νόμω δὲ πινι, inquit, Q φαγω ἀει φίλαυ τύκα -
Nihil vero tale accusatoribus in reos ullo iure concessum legimus.Et haec quidem hactenus.
AD L. CXXVI. Vlpianus libro quintodecimo ad edictum. Nemo praedo est qui pretium numerauit. Locupletior non est factus,qui libertum acquisierit.Cum de lucro duorum quaeratur melior est causa possidentis.
Ad edictum deperitisne hereditatis. Dem de commodo possessionu. Vius legis initium expositum suit eum l. x i. id quod nostrum. s. quod cum desumptum sit exi. etiam ., .sed si quis sciens p. dei pet hered. recte Placentinus & Accursus ex loco illo huius in .i terpretationem petunt. Ait lex, POTIVM NvMERAvlT, aut: alias iustam possidendi causam habere se putauit siue in iure,' siue in facto errauerit, dum tamen dolo careat. Quod si dolo non caret, ut quia cum sciret hereditatem ad se non pertinere, nullamque possidendi causam ha-- ιβ ctsi beret bona inuaserit,praedo est,&ideis fructus quos debuit percipere praestabit. . . Hi . . Quinimo etiamsi ab initio iustam possessionis adipiscendae causem habuerit, I . σι si mota controuersia&multo magis lite contestata praedo est, quia sci re coepit interpellatus rem ad se non pertinentem se possidere,atque adeo similiter tenetur
7. d. i. ho. quae omnia eodem libro Vlpianus noster explicat'. Ait lex, LocvpLErio x&e.
ι .. . Senatusconsulto ad petitionem hereditatis facto consultum est bonae fidei trita. Apis. possetaribus, ne in totum damno assiciantur, sed in id duntaxat teneantur in quo locupletiores facti sunt, ut eodem libro idem auctor scribit . Verba Sena. tuseon