장음표시 사용
321쪽
tusconsulti eodem libro retulit hunc fere in modum,Eos AvTEM
re tractauiteodem libro idem auctor . Quemcunque igitur secerunt sum- 7. plumeae hereditate siue dilapidando, siue perdendo dum re sua se abuti putat, μοὐ, ct s. non praestabunt,nec si donauerint locupletiores facti videbuntur,quamuis ad p . . rremunerandum sibi aliquem naturaliter obligauerunt , atque ita beneficij de . ct ι ms .ae bicorem sibi acquisierunt. Dari ratione non tenebuntur hereditatis petitione quasi locupletiores facti quod ius patronatus habeant, & libertum adquisie- erint.& hoc est quod Vlpianus hic voluit his verbis LocvrLE Tiox NON Esr ων Qui LI 3 ER TvM A Cnvisia R iT , sic enim recte legitur in Florentinis re in e ; υ -
mendatissimis quibusq; codici b. nam hoc quod libertii habent aestimari non g ιη potest ε, licet actoris interesse possit suum potius quam possessorum hunc libertum esse . Sane quemadmodum si superiore casu Matio. acceperunt, ea - ἡ ι,.sitet . tenus locupletiores factos dicendum es quatenus acceperunt, &velut genus quoddam hoc esse permutationis ita &si operas libertus eis praestiterit, aut si a ne nis . liberto defuncto successerint,eatenus locupletiores ipsos effectos no negamus, ': Neatenus hereditatem vindicanti obligatos esse. Quamuis non male contra 'uit' ' quis existimet hac ratione, nam cum ideo quia inter virum & uxorem alioqui prohibita donatio valeat ubicunque non diminuit de facultatibus suis qui donauit, vel etiam si diminuat locupletior tamen non fit qui accepit , non sit στx.
autem locupletior qui libertum acquisierit, manumissionis causa facta dona- TQ a.
tio valeat hoc casu de libertatis causa impositis donatori praestandis non te- ω. viri ct netur , quas non videatur ex re donatoris factus locupletior cum operas libertus promiserit', sed hoc tamen in hac specieideis euenire dici potest, quo- mare. P Lniam non amare, nec tanquam inter infensos donationes prohibitae fuerint. Denique negari non potest quin patronatus aliqua sin rcommoda', alioqui in is .issu cum legata quorum nullum inemolumentum non valeant, ut dirimus in l. te Uiuir. ct non videtur cepisse s non posset quis petere ut libertum habeat,& tamen potest'.Uerum nihilominus id quoque in confesso est locupletiorem non videri u
qui libertum adquisierit,&ideo cum illo qui seruum nummis acceptis manu. I Mmisit agi de in rem verso non potest,quoniam dando libertatem locupletior ex es . . nummis non fit, etiamsi libertum habeat'. Ait lex, cuM: DE LvCRO,&ideo quod indebitum exegit restituere possetar non debet, nam nec imi'utat quod a I. a. omnino indebitum soluit , quamuis etiam in praedonis persona impensarum ratio habeatur'. At certe nec bonae fidei quidem possestar lucrum ex eo quod , ---λ' propter hereditatem accepit,facere debet. Vnde quamuis in hereditatis peti. tione Aquilia,vel alia quae uis actio quae inficiatione crescit non cum suo incremento, sed in simplum veniat ', attamen possessor quod lege Aquilia exegerit seri duplum restimet'. Denique tam bonae quam malae fidei possessor quod ei solutum erit petitori restituet, ut ipso iure debitores hereditarij liberentur. Ergo i L Eoo idi pensiones ex quibuscunque praediis rusticis, urbanis etiam lupanariis perceptas posscstar petitori restituet, quoniam post S C. circa petitionem heredi. . i. tatis factum omne lucrum tam bonae fidei possessori quam praedoni auferen i dum
322쪽
, G. ira si dum esse dicimus',quod scilicet ex hereditate, aut propter hereditatem accens - σι serit Quod autem extrinsecus, id penes possessorem remanet, quoniam cum m M luero duorum quaeratur, melior possidentis causa est, ut hac regula nostra, edictum de petitione hereditatis explicans Vlp.docet. Ad quod etiam edictuti ει θ referri non incommode poterit quod Paulus tradit lib.x i x. ita enim ubique i in testitur; in pari causa possessorem potiorem haberi debere, ut scilicet quoties hereditas petatur,quamuis satisdatio iure desideretur,& in petitorem si a pos-- sessore satisdatio non detur hereditas transferri soleat', si tamen ipse etiam petitor satisdare noluerit,penes possessorem possessio remaneat. Cuius rei Paulusi. o. idem in lib. i.sent. tit.x I.de satisdando,hanc rationem adsert,quia in pari causa C - - - possessor si potior. Sed videamus ne quod in d. l. i 18. Paulus ait ad tit.de pubi.
in rem act. potius reserri oporteat,nam ea l. desumpta est ex lib. xl x. ad edictum, ex quo S l. 2. . G. Io. 12. S. de pubi .in rem at h. quae tamen omnes ad lib.
xxi. videntui pertinere. Nec enim Verisimile est prius de Publiciana quam de petitione hereditatis de qua in lib. xx. N quam de directa &ciuili rei vindicatione de qua lib. x xi. Paulum tractasse, cum harum titulis illius titulus postponatur in edicto perpetuo, atque adeo in hac Pandem rum compositione,& Vlpianus in lib. xv. de petitione hereditatis, in lib. xvi. ad edimam de rei vindicatione & Publiciana in rem actione tractauerit. Itaq; quod in eo lib. x vi. is auctor sententiam Iuliani secutus, repudiata Neratij opinione , ait, si V .i . duo ab eodem non domino separatim emerint, potiorem esse cui priori resb. μας - tradita est, quod si a diuersis non dominis, meliorem esse causam possidentit
..... 1 quam petentis', huic Pauli regulae optime conueniet quae dictat in Pari causa possessorem potiorem haberi. Ex qua etiam sequitur quod idem alio in loco
expressit, quamuis ex duobus qui a non domino eandem rem diuersis tempo-
ribu, pignori acceperunt prior potior sit, attamen si a diuersis non dominis duo pignus acceperint, possessorem esse meliorem id est potiorem, & melioris . eonditionis', sed &li ab uno eodemque non domino simul non diuersis te poribus, ita pignus acceperint Vt utrique insolidum obligaretur, inter ipsos
hquistione mota, possidentis mclior erit conditio,ei enim haec dabitur exceptio,
etsi δεμ quamuis aduersus extraneos uterque insolidum Seruiana uti possit'. Nam &ῖ δερ '' in salviano interdicto Iulianus idem seruari demonstrat cum ait, si colonus res in landum duoru pignoris nomine intulerit, ita ut essent insolidum viris oblioatae singulos aduersus extraneum quidem recte Salviano interdicto experiri, at si hoc interdictum inter ipsos reddatur, possidentis conditionem esses meliorem , quod B his verbis ab Vlpiano in lib. o. ad edictum traditurF. In Salviano interdicto si in fundum communem duorum pignora sunt ab aliquo inuecta, possessor vincet, & erit eis descendendum ad Semianum iudicium. Possessoris qnoque causam inrepari potiorem esse Papinianus refert,&ideo ab heredibus possidentibus legatarios petentes exceptione doli mali sumi , moueri,cum defunctus testamentum quod ante fecerat irritum haberi voluit'. Ergo & vice versa, si legatari j possessionem apprehenderint potiores si ituri sunt - ἡ ' heredibus, quasi in pari re, quamuis non ut legata, sic S: hereditas adimi potuerit nuda voluntate. Antoninus etiam Imperator eum qui propter turpem
323쪽
eausam aliquid alteri dederit, frustra sibi resti ut desiderare ait hac ratione adiecta,cum in pari causa possetaris conditio melior habeatur . Ergo si & dan. ι ει --ἡtis de accipientis turpis causistaeosscsl or potior est,&ideo cessat repetitio, ve, t M. Cincta luit si pecunia data sit, ut male iudicetur , de laoc est quod Papinianus ita defi. nit, cum ob turpem causam dantis o accipientis pecunia numeretur cessam h Li. t. n. condictiodem,S in delicto pari potiorem esse caulam possessoris': & Vlpia. in supradicto libro o. ad edictum ita, Cum par est delictum duorum semper, in- I. M. inquit, oneratur petitoridi melior habetur possessoris causa, sicut fit cum de dolo oexcipitur petitoris &c. quς Verba proponti tur&a nobis exponentur inl.cum 2. . par est is . in princ.1 Eoc nostro tit. Sed ad verba , . nostri redeamus. Ait lex, cyM DE LvCRo DVORvM,QVAER A T VR adde fi par eorum causa sit. Sed &cum quaerῖtur de damno,& par Vtriusquecausa est,quare non potentior sit, ut eum Paulo loquax, id est potior qui tenet, quam qui persequitur 't Itaque si mi is ipnor aduersus minorem restitui desideret, ambo autem capti sint, ut quia mi. ν se juris nor minori pecuniam dedit,& ille perdidit,melior ex Pomponij sententi, ut Vl L. i'; - planus at ausi est eius qui accepit,&dilapidavit vel perdidit , atque adeo rei, quam actoris. Plane si par utriusque causa non sit, ut quia minor maiori filio famil.credidit, potior erit petitoris quam rei conditio,& magis et talis quam Se n ιν--.. natusconsulti Macedoniam ratio habebitur, itaque minor in integrum resti , tuetur, quae omnia Vlpianus docet'. i ii n.:
Paulus libro vicescimo ad Edictum.
Cum praetor in heredem dat actionem quatenus ad eum perueniis sufficit,si vel momento ad eum peruenit ex dolo defuncti. ' 'De sententia huius legis diximus ad i. 38 scuti poenaa. . AD L. CXXVIII. ' Paulus libro non odecimo ad Edictum.
In pari causa possessor potior haberi debet. Hi qui in uniuersum ius
succedunt,heredis loco habentur ir De initio huius legis paulὁ ante disputauimus in notis ad i. nemo praedo.irc. s.De 3. i. Diximus ad i.praetor.H7. s.eo.
A D L. CXXIX. Paulus libro vicesimo primo ad Edictu . Nihil dolo creditor facit qui suum recipit. Cum principalis causa non consistit, ne ea quidem quae sequuntur, locum habent.
t E initio huius legis tractatum fuit ad i. S.Generaliter. s. Itaquel longus non ero. Ait Paulus, nihil dolo creditorem facere qui tum recipiat. Hoc ipsum idem auctor alio in loco quem hic lab interpretibus praetermissum reperio) tradit in specie l.s dor naturus. ,.si quis indebitam.sale condit.causa data.Vbi ait, ma-
324쪽
iso PETRI FABRI I. Qi COMMENT.
tuum non teneri condictione indebiti, quia suum negotium pesci fit, & nihil dolo secerit. Ait lex, s v v M, id est sibi debitum. Sic accipitur in j. repetitio. p. det
condict. indebaede hereditate.C. de petitio.hered.Vt apparet ex l.s poenae. 9.r. s. de condict indeb. De altera sententia videamus. Paulus quidem libro xxi. ad edictum tractans potissimum de rei vindicatione, ait, Si ab eo emas quem prς. ip ab tor vetuit alienare, idque tir scias, Vsucapere non potes',quod non tam eo fit; THUM p ct quia verbum alienationis, ut idem eodem libro scribi usucapione etiam coniarita, . tineat,& vix possit non videri alienare qui patitur usucapi , quam quod cum
mi. Tinu, principalis causa ut pote emptio,atque alienatio non consistit, nec ea quidem δ' ' quae sequuntur locum tabent,ut eodem lib. x x I.ad edictum, hac regula Pati
lus definit, cui etiam hoc exemplum aptari potest, quod ex Iuliano Vlpianus idem edictum de rei vindicatione explicans, retulit mulierem, quae cum intercedere propter Senatusconsultum Velleianum non posset, intercedens tamen pignori fundum dederit, posse illum quamuis a creditore distractum in rem a ' ctione peterea possetare, merito, quia nullum pignus creditor vendidisse vide. ιδελ- tu cum4gitur intercessio nulla fuerit, ea etiam quae ex intercessione illa si pt rei. .vhi tuta sunt locum habere non poterunt,id est pignus & pignoris distractio. Nam& Imperatores illud quoque castum Ninutile esse praecipiunt quod fuerit sub-dt,oa da secutum ex eo vel oblid quod interdicente lege factum est'. Quamobrem vi. zz se. & Pomponius ait, in superiore specie cum creditor qui pignus per in tercessio riti b. nem accepit,hoc alij Vendidit,vera est,ua quit,eorum,id est Iuliani quam supra retulimus,opinio,qui petitionem, id est vindicationem ei dandam putat etiam aduersus bonae fidei emptorem, ne alioquin is melioris conditionis sit quam . in .st is L suerit venditor'. Similiter cum principalis obligatio non consistit , fideiussq-tia quae illi accedit, quae illam sequitur locum habere non potess,aenique sub H ... impossibili tonditione stipulatus silistra fidei utarem adhibeo . Eadem ratione in specie l. si Stichum. 6.viti. s. sdeiussori non potest quis fideiustarem
αἴ habere obligatum, quia salicet nec reus sit pro quo debeat fideiussor, sed nec
res vlliquae possit deberi. ideo etiam si debitori deportatio irrogata est; nonis poterit pro zo sdeiussor accipi, quia tota obligatio contra eum extincta si , 3.z - hac ipsa ratione maleficiorum fideiussor accipi non potest, cum flagitios ... - rei societas coita nullam vim habeat . Itemque cum lex venaitionibus o s. l .etis, currere voluit, fideiussor quoque liberatur eadem ratione,&eo magis quod Giris per huiusmodi actionem ad reum peruenitur.Bene autem eo magis, nam sane interdum si ad reum non perueniatur aliud obseruari constat. Est enim easus in quo fidei ustar obligatur, licet nullus principalis reus extiterit qui teneatur, ut puta si pupillus sim tutoris auctoritate compromiserit. Quamuiss contra eum pronuntiatum fuerit, poena non teneatur, attamen recte fi-
, is, , , deiussorem dare potest, a quo poena petatur.' Accessoriae igitur obligationi lo-7cus est , etiamsi principalis nulla subst. Est & alter casus in quo accessoriae, id - est pignoris obligationi locus est, cessante principali empti obligatione .
in . Praedia rustica minorum ne a curatore quidem alienari possunt propter Seueri orationem. .Rescissa tamen venditione, pignora quae ob euictionis periculum ex rebus propriis curator obligauit, emptor persequi non prohibetur : hoc ideo, quia ex rebus propriis, & ad reum non peruenitur, id est
325쪽
AD TIT. DE DIVER. REG. IUR. ANT. 1si
minorem. Nullum, inquam, detrimentum patitur minor, nec enim curatori negotiorum gestorum actione hoc nomine teneri potest. Nam secus di cendum esset si ex rebus ipsius minoris. Cum enim alienatio non valeat qui potest pignoris quod irritae alienationis causa contractuna cst obligatio con sistere 3 Igitur cum principalis causa non consistat, plerumque nec ea quidem quae sequuntur locum habent, ut Paulus idem libro x v.ad Plautium refert' iisdem verbis quibus & hoc loco traditur. Vnde manifesta si incuria Tri. ι' MI Meboniani, quam & in consimilibus aliis locis quidam ' annotarunt. Caeterum huic sentcntiae in omnibus sere quaestionibus locum esse remo est qui ambigat. Nam quod attinet ad usucapionem idem Paulus eoilcm libro x v. ad Plautium exemplis innumeris aperte docet, eam cum principalis causa, id est possessio non consistat locum non habere,adeo ut si secundae possessionis initium vitiosum sit non procedat usucapio,&illa interrupta haec non procedat'. Quod adseruitutes attinet,de quibus eo libro maxime tractauit idem ostendit,aqua,utpote principali causa sublatasa quae sequia imir,ut puta serui- - s. tutem aquae, ius aquae ducendae vel hauriendae locum non habere, & ideo extinctam non utendo per constitutum tempus seruitutem non aliter quam be. Vr neficio principis restitui'. Praeterea quod spectat ad legata, si seruus cum pecu .lio legatus postea vel alienatus vel manumis Ius fuerit,uel decesserit,serui lepa V.
to extincto peculi j etiam legatum extinguitur': penu quoque certa cum vasis radcertis legata & consumpta, ne vasa quidem cedunt legato, exemplo peculi j .utriusque sententiae ratio a Caio susiicitur talis. Nam quae accessionum, in mil. r. . quit, locum obtinet, extinguuntur,cum princitates res peremptae fuerint '. Ea dem ratione mouebatur Seruius ut negaret, si ancillas omnes & quod ex his G. natum erit testator legauerit, una mortua partum eius liberi , quia accessionis r 'peloco legatus sit. Quod tamen Celsus non probat',&recte. Nam duo separata It pi Artalegata su nt',& ut homo homini no est in tructu,quod absurdum si hominem υνι M.
in fructu esse, cum omnes fructus rerum natura hominum gratia coparauerit', ita nec in accessione humanς naturae praerogativa', sic & alia in specie alia est . t. - conditio hominum, alia cςteram rerum,&in hominibus benigna ratione ali ῖ
ruid receptum est . Principali quoq; actione non subsistente Iustinia. ait, satis , p;- Ν.uperuacuum esse, ut iudex adhuc super usuris vel fructibus cognoscat . Ait
που lex,NON CONsis TiT,ab initio. Nam sane si ab initio constiterit,postea vero sublata si principalis obligatio, non ideo magis locum non ha timubere dicemus eam quae sequitur, id est accessoriam obligatione, ut apparet ex costituto quod remanet, sublata per tempus obligatione'. Denique vincula pi iών. ct rignoris duratat, submota personali actione, ut ait Imperator M. hoc ita si sublata dic Ez sit obligatio naturalis N principalis confusione,ut in specie l. debitor sub pi- uri, si gnore.s.ad Treb. ubi confusa atq; adeo extincta obligatio ' propter plenus, atq; adeo propter accessoriam obligatione remanet pacto in personam non in a μι ι rem, & generaliter facto, cum alius hypotheca possideat et si extincta sit obli φ .gatio personalis triginta annoru silentio,cum actio hypothecaria quadraginta ',
demit annoru spatio tollatur. Ait lex, NEC EA Qvi DE M. ind.l. I 8.Ladiicitur.
326쪽
rLERv MQUE NEC EA uvi DE M. Nam interdum id quod sequitur locum hibet,etiamsi principalis cause non consistat.Fingamus vlam fruetiam fundi i gatum esse undum esse villae accessionem: fundi ususfructus villa sublata notia . extinguetur.' Et cum Villa landi accesso est , ea diruta ususseuchias fundi te minarisb. gatus non extinguitur, non magis quam si arbores deciderint. Nam sublata Vs f tis tas quae accedunt principalis causi remanere potest: ut ecce sublato pi- fu is .et gnore cuius persecutio negatur propter noxale iudicium, F non ideo magis di ccinus obligationem principalem esse sublatam. Sane cum principalis causa consistit, ea fiam quς sequuntur plerunque locum habent. Ideo ad quem ressi/- ω pertinet, ad eum ipsi quoque fructus pertinent. Ecce enim si mulier velit rem; π- - a se pignori datam per intercessionem recipere fructius etiam liberos recipiti hs mulin. I. Item posscstar a quo res vindicatur, fructilum etiam nomine ex quo possidere coepit condemnabitur, ut Paulus noster eodem lib. xxi. ad edicium tradit, adeo ut etsi alienum fundum aliquis petierit, eiusque illum esse iudex sentenatia declarauerit, de fructibus etia postestar condemnari debeat, ut aperte ident
. l. ' exdia eodem in libro decet.
Vlpianus libro instauodecimo ad Edictum. Nunquam actiones praesertim poenales, de eadem re concurrentes, alia aliam consumit.
E huius legis quaestione diximus aliquid ad i. nemo ex iis. Q. nunc qu stionem ipsam explicemus.Vlpia.regulariter ita definit',Nunquam plura delicta sacere, ut ullius impunitas detur, neque delictum ob aliud delictum poenam imminuere, & aliis verbis eandem sententiam expressit idem auctor lib. x v ii t. ad edictiim,quae duobus in locis extat l. penui s.de oblig. 3c actio.&hac nostra r gula.Sed mendum in in inscriptione d.l. pen. Nam pro x VH r. legitur xvo cum tamen in xvii nihil de delictis &maleficiis, nihil pene nis de praedioruaut personarum servitutibus tractetur. At ex x Vm .multa in titulum, Si quadrup pauper.secisdica. in tit. ad leg. Aquil .in tit.de noxa l.actio. & alios consi- . miles titulos ut postea dicemus,capita transsata sint. Ait igitur Vlp. lib. xv m.
. uersa tamen delicta & facta,secus ex uno facto' ut postea dicetur. Deinde ait νηαλ- - νε CvNi.A, id est re. Nam & auctore Paulo, pecuniae appellatione rem senis- cari Proculus ait ' , denique in hac nostra lege quae est ex eodem libro x vim Vlpianus non pecuniae,sed rei vexbo utitur. Ait enim ita, N ves Qv A M AC Tio-
' ALIAM CONsu Mi T. Vbi ait, pR QxERTl M. quoniam idem obtinet in rei persecutoriis ut ostendimus ad i. nemo ex iis. 43. s. & multo magis cum una rem
una poenam persequitur. Quid ergo est quod dicitur tolli iudicium poenalem-ἁ rtionibus distrahendi spei condictionem furtiuam ZIpse arbitror eatenus tolli quatinus nihil absit pupi illa d es L quatenus condictione rem ipsam, vel eius ..
327쪽
aestimationem consecutussierit pupillus, caeterum adhuc eum experiri posse de rationibus distrahendis poenae nomine in simplum, quae actio daretur indu .plum, si antea condictione actum non fuisset. Vtraque verbin solidum non datur,quia iniquum cst& bona fides non patitur ut bis idem,aut eiusdem qstimatio exigatur,ut suo loco demonstrabimus. Sane si milia non esset actio ra- 'tionibus distrahendis, sed mere poenalis, eam condictione furtiua, vel hanc illa iperimi non dicerem. At quia in ista est, ideo aliquatenus perimitur,& perimit. Ait lex, Ati A ALIAM c o Ns v Μ i T. Ergo si stuprum serua passa sit, iniuriarum actio domino dabitur in stupratorem, qui si mancipiu celaverit, vel quid
aliud furandi animo secerit, praeter iniuriarum actionem etiam furti competet,vi eodem lib.ad edictum i8. Ulpia. memorat'. Idem eodem libro scribit, si seruus tuus seruum meum surripuerit,&occiderit,ex Iuliani&Celsi sententia mihi& furti&damni tu iuria actionem in te competere'. Item si sertim ar ι ιβse Hisbores meas caecideris,& lucri faciendi causa caesas contrectaueris, pr ter actioia I -- nem arborum furtim caesarum , etiam furti lignorum causa teneberis . Ex ι ν quibus exemplis apparet verum esse quod hac regula comprehenditur, eius bdem rei nomine pluribus ex causis factisve cum natae sunt actiones, alteram altera non consumi, sed omnibus posse quem aduersus eudem experiri .Quod . adeo verum est ut&si facta sint similia, idem nihilominus obtineat.nam si ser-,uus in re hereditaria damnum ante aditam hereditatem dederit,& liber factus
in eade re damnii det,utraque actione teneatur, quia,ut Paulus ait, alterius &alterius facti hae res, id est actiones sint '. Obstat his quς diximus quod ait Mo , ιβ raudestinus,Plura delicta in vitare plures admittunt actiones.sed non pose om. nibus uti, probatum est '. Verum ea quae sequuntur indieant hoc accipien- dum esse cum plura quidem delicta, unum tamen solum factum est,quamuis
ne isto quidem casu id verum sit,ut postea dicemus.Quod si diuersa facta sunt, iςx iis ortarum actionum alteram altera non perimit, ut cum tutor pecuniam pupillarem intercepit:nam cum plures sint obligationes non eadem serti &tutelae, non modo actione rationibus distrahendis sed etiam fimi tenetur, nec .illa conuentus,hac liberatur, altera non tollit alteram, quia ex eodem facto v-traque non oritur, sed una ex actu & administratione tutelae male gesta ex furto autem altera . Sane id certum est,si una poenali actione id omne damnum ι ιιν. -υ
consecutus fuero quod dolo malo datum est, alteram actione qua & dolus & 122io .culpa teneatur eatenus tolli,quatenus priore iudicio actum est. Quibimo qui min. dira .priore iudicio victus est consequi poterit aestimationem damni culpa dati posteriore iudicio, in quo damnum tamen dolo datum non veniet propter exceptionem rei iudicatae:atque haec est sententia l. igitur.*.vit.& l.seque n. s.de lib. u. Idem est .s non ex uno contractu omnes oriantur, sed ob idem factum, ac delictum admissiim in re de qua contractiam, quas sue contractum fuerat, is, competant. Nam si colonus ex fundo quid subtraxerit, aut si commoda- i
rarius furtum admiserit, vel bonae fidei vel stricta, id est primo quidem ea-
se , ex locato, vel surtiua condictione, altero casu, commodati, vel condi-oione surti ia rem ipsam recte persequor, quia utraeque rei persecutionem
continent, ideo miscentur inter se atque confunduntur actiones, & earum al
328쪽
is . PETO F A BR I I. C. COMMENT
cta deinde bonae fidei. cui semper inest exceptio doli, aut per exceptionem, is stri siprius actio bonae fidei illata sit' Vnde sic accipiendum est quod ait Iabole nus in eadem specie, Si furti actum sit, comodati actionem extingui , si commodati, exceptionem actioni furti obiici ', ut non poenalis actio furti extin φεισε, stuat vel extinguatur, sed actio furti qua rem persequimur,id est condictio fur-2 Iz iiii,.Nam sane poena iurii non confunditur nec obstat quod dicitur in l. 3. in
D - s. r. nau.caup.stabul.si coniungaturcum ibi .9.quod si receperit. 7. serti aduer. . M .' ; ad nau. caupulab. cum locati commodati ve actione' non magis quam cuim a-ι- se' pro socio .rei communis.f. pro socio. ubi etiam additur idem esse dia tu in cendum in omnibus bonae fidei iudiciis, ut non tollant serti actionem, aut per ρ οῦ M-- eam ipsi tollantur, ut in mandati vi negotiorum gestorum iudicio',& locati' ' & tutelae .Plane quod locati vel comodati actionem tolli & consumi diximus,1 si iam ex eausa furtiua condictum fuerit, ita verum est nisi pluris nostra inter- sitit Iam & Vlp. ait, si ex causa furtiua condixero,cessare pro socio actionem, nisi UU si mea pluris intersit',omnimodo autem cessat condictio si actum suerit boni ιθ si fidei iudicio, in quovidelicet plus quam in illa inest. Quid si omnes non sint
rei persequutoriae,sed altera poenam quoque persequatur Et sunt quidem si putares casus in quibus una haruelecta tolli alteram necesse est,ut in i t. C. manda ubi qui mandati egit in hunc in alterum furti ex eadem causa non agit, ne scilicet ipse sibi alioqui repugnare videatur. Item in l.3.5.pen.5: viti. de in l. licet gratis , in factum .s. naut caupo.Vbi qui egit honoraria de recepto actione rei persecutoria in exercito rem,agere surti aduersus furem non potest, de econtra: nam vel ossicio iudicis, vel pe exceptionem doli alterutra contentus ese debet ne saepius de eiusdem hominis admisso quaeratur. Agitur autem ideo saepius, quoniam si agis de recepto contra exercitorem , is aget surti vel damnit Uiλεν - daticum naura, Unde tu nauta conuenire non poteris actione surti,vel damni is L 'ριτ dati,quippe quam ab exercitore dictatam ob idem admissum semel iam nauta sestinuerit,& econtra,si de admisso unius hominis actum si id est si tu furtim is dacti - vel damni dati egeris cum nauta, exceptio dabitur si deinde in sinum actione T si se velis experiri . Verum his casibus non agitur in eandem personam,&ut ante
. .esse 2 dixi sunt singulares & speciales: nam regulariter qui rem persecutus est, poe-ι g 'Φι nam utiliter ex eodem facto petit,&e contrarim,ut in hac specie. Rei commos m. datae damnum datum est, ut quoniam commodata vestimenta fortasse rupi. .st si pt-- aduersus me commodatarium & commodati, & legis Aquiliae actio- nemi Aquiliae autem actio quamuis ipsa quoque ad rei persecutionem resi, b hanem L ciat , & ideo dubium non est, quin post legis actionem utique commoitati sitiatur, sed & statim aequissimum videatur , ut commodati a endo, legis Moribis.insit. ctionem remittas, secundum ea quae modo diximus. haec tamen quia pom , lis quoque est atque a)eo mista, ut Iustinianus refert', ideo melius dico Ui i tur agendo te ex lege Aquilia hoc minus consecuturum,quam ex causa cona V '- modati consecutus fuerit, quod videtur habere rationem, ut eodem lib.18.ad
Edictum Vlp. tradit'. Quod igitur in Aquiliae actione plus erit,id coseques,
i qm id est poenam, Spost commodati actionem in eo remanebit Aquilia, quod in repetitione triginta diem amplius estSimploenim accedit, & sebducto com- δε ασμβ. putatoq; simplo quod comodati iudicio cosecutus es,locu habet'. Similitet sir a actione
329쪽
AD TIT. DE DIVER. REG. IVR. ANT. 1 s
actione rationi b. distrahedis ex lege xia..tab.in dupluaestimationis rei ablatae in tutela gerenda ex bonis pupilli,quae in simplo rei persecutione continet eceris, tollitur condictio quae caecausi furtiua competit. Nemo denique dicet unututorem,S duplum hac actione praestare,&quasi specie condictionis,aut ipsam rem,aut eius aestimationem , quoniam in hac minus est quam in illa. Retro b ----a utem si per condictionem ex causa furtiua consecutus fueris a tutore tuo
quod ablatum fuerit, quamuis Paulus simpliciter tradat iudicium rationibu, distrahendis tolli, quia pupillo nihil absit ipse tamen ita tolli puto, ut in id quod plus est, id est in poenam hac actione possis experiri. Similiter quod ait T I 'Vlpianus in tutela dum actiones esic ex una & eadem obligatione, & ideὁ siue utela fuerit actum, de rationibus distrahendis agi non posse, siue contra, tutelae actionem quoad speciem istam peremptam esse sic accipiendum esse pu- ὰ ---so, ut cum tutelae actio in simplum detur, & rem non poenam persequatur, omnino consumatur per actionem legitimam de rationibus distrahendis, si modo per hanc a tutore tuo rei aestimationem consecutus fueris, at peractionem tutelae actio rationibus distrahendis omnino tolli non possit, quin imbeas cenam adhuc recte perim uatis. Unde quod Vlpiano auctore, Proculiis ait, cum coloni serui villam exusserint, colonum vel ex locato, vel ex lege Aquilia teneri,& si uno iudiciores esset iudicata,altero amplius non agendum, idemq; seruari circa in quilinorum insulae personas oportere'. Et quod Paulus me morat si vulneraueris seruum tibi locatum, alterutra legis Aquiliae, vel ex lo cato actione quae Vtraque eiusdem vulneris nomine competit, contentum a prectorem esse debere, idq; osscio iudicis contineri apud quem ex locato agetur
Item quod Caius ait*, re commodata, redeposita,re pignori obligata delatici tetr
tibus factis, non solum ex contractu istas esse actiones, verum etiam testis A I h ' quiliae, sed si qua earum actum suerit, alias tolli, cum hac moderatione acci- .piendum est, ut eatenus tollantur quatenusex priore iudicio ad actorent peruenerit, omnimodo autem non tollantur. Quinimo in s mili specie si quis tabulas resta menti apud se depositas deleverit, non modo depositi actione& ad exhibendum tenctur, sed de si corruptam rem restituerit aut exhibuerit , leois quoque Aquiliae actio ex eadem causa competet,vt ait Iulianus aut si non dea bleueritquidem,sed pluribus praesentibus eo animo recitauerit, ut iudicia seereta μὴ - auus qui testatus est diuulgarentur, non modo depositi sed & iniuriarum quoq; agi poterit', sed hoc ita ut est in l. sit quis testamentum , . pen. s ad I . Aquit. merum illa ipsa ut ex his quae diximus apparet, moderatio adhibenda est etiam alteri eiusdem Caij responso KMo ait, si conductor siue colonus arbores /si exciderit, non solum ex locato reneri,segetiam lege Aquilia,& xii. tab.A quod vi aut clam,sed utique iudicis qui ex locato iudicat ossicio contineri, vicaeteras dictiones locator omittat: & in l. si colonus. q. arb. furi. caes ubi Caius idem allimis colono qui arbores caeciderit etiam e ocato, quasi didat notatissimur- horum fu rum, caesarum agi posse, quod comprobatur a l. duobus. g. co Eiis.s de iureiur. Addit vero postea, plane una actione contentiis debet esse actor. ''' quod si simpliciterintelligatur, pugnabit cum eo quod Paulus ait ex Trebatii sententia etiam alias dari, sed ita ut in posteriore iudex deducat id quodex pri- 'ma conlecutus sit, di reliquo condemnet, id quod etiam obseruatur cum ali-
330쪽
iues PETRI FABRI I. C. COMMENT .
cuius rei dominium possessione metus causa in aliquem transsata amissum fuerit, per arbitrariam enim in quadruplum actionem ex edicto de eo quod metus causa, vel actione in rem id quod amissum erat recuperabitur: verum-- L σῆν tamen si quis in quadruplum egerit, finietur in rem actio vel contra'. An ergo ... c., ' tali prius egerit vindicatione,deinde in quadruplum agere non poteritὶ Et qui- μα dem prima frote videtur cum in hoc quadruplo simplum insit, & res ea cuius restitutio facienda est omnino contineatur, poena autem usque ad triplumae L siesi ιω- praestetur ' nec obstati. si pignore f. de pign. ML nam quod ibi dicitur debito p non imputari, verum est quoad poenam, ut scilicet totum quadruplum non ris a se,7 imputetur, nam sane simplum imputatur, ut & quod ex condictione surtiua suerit consecutus creditor,& ideo caute ibi non respondet de condictione, sed
de sola furti actione,cum tamen de utraque proposuisset quaestionem cum qui prius in rem egerit,posteriore iudicio nihil ultra triplum quod simplo accedit consequi,atque hoc minus consequi quod rem ipsam ex priore iudicio adeptus fuerit,exemplo eorum quae diximus de legis Aquiliae iu)icio, quod ut & illud
mistum est. Sed tamen cum triplum quod superest poena sit contumaciae, eaq; ratione tantum instigatur quoa arbitrio iudicis rem non restituerit,aequitis puto ut dicamus cessare actione quia metus causa cu res in potestate sit actoris, neque ulla sit contumacia cuius poenam ille alter sufferre debeat. Plane actio
. . . in factum de calumniatoribus, quae intra annum datur in quadruplum,&condictio ex turpi causa commiscentur,&alterutra sussicit, adeo ut si prius condictum fuerit,atqus ita recuperata pecunia quae data erat, actio de calumniatoribus non in quadruplum, sed simplo deducto&computato, id est in triplum
ει- bera C danda sit'. Vt autem rei persecutoria mistamaliqua ex parte consumit,ita etia ' η' poenalis,& retro mista poenalem aut rei persecutoriam.Nec obstat i i ,- pen. αl. 2.in princ. r. de tuti & rat. distrati. ut postea demonstrabitur. Et quidem hactenus vidimus an ex duabus rei persecutoriis altera alteram consumat actio
an poenalis rei persecutoriam, rei persecutoria poenalem. Restat visio illa &inspectio,an concurrentibus pluribus ex eodem facto eiusdem rei nomine ρο nalibus actionibus, ex uno eodemque, aut ex pluribus delictis altera per alteram extinguatur. Ac primum videamus de his quς descendunt ex facto eodem ac delicto non ex uno facto & pluribus delictis. Hoc vero frust ra quaerat is qui certum non sciat pluresne actiones petendae poenς cause ex eodem facinore d
liciqfacto,maleficio competant. Quod ut facilius declaretur id ex Pauli notis repetendum est' memoria, si obligatio noua lege introducta sit, nec cautum eadem lege quo genere actiunii experiamur ex lege agendum esse, quae verba vi maxime ad condictiones ex lege reserantur, ou ippe quae su b eo tit. de condici ex lege collocata sunt, ausim tamen diceread legem potius Aquiliam t. si ..ia pertinere. Ad eam enim & alia capita ex eodem libro desumpta pertinent '. ad --ῖσι condictiones nulla pertinent. Sie igitur dicamus,lex Aquilia omnibus legibus quae ante de damno iniuria loqautae sunt derogauit , atquciita obligationem
7. d. interri quodammodo nouam introduxit, sed non cy ut quo genere actionis experia-zs is, mur de que agimus obe m obligationem ex lege Aquilia Sed an actionibus νι, ut quae ex veteribus legibus competebant uti nobis hodie licebit Et cui non li-- ροψ ceat non video, squidems te non prohibet ne veteres exerceamus actiones. Idem