장음표시 사용
351쪽
specie genus coprehendi potest:& tamen Iurisconsnostri docent inempto paratum inesse, in parato non cotinuo emptum contineri Verum haec est eius . loci sententia, posita specie genus quoque positum intelligi, ut si dieas homi nem animal quoque intellis as. At genere nosito, non statim quaelibet species
contineatur. Nec enim quia dixeris anima ,hominem,uel equum intellexeris: nam pote rit esse asinus, aut mulus,&caetera eius generis. se qui paratu dixit, ' quamuis negari non restit, quin parato emptum contineatur, attamen emptum continuo non dixeri poterii enim donatum este'.
AD L. CX L VIII. Paulus libro sextodecimo breuis Edicti. Cuius effectus omnibus prodest ius & partes ad omnes pertinent. E huius regulae sententia quq dictat eius partes ad omnes pertit nere,cuius effectus omnibus prosit, nihil Placet inus, Bubarus, i Ioannes Accursus, nihil caeteri quos equidem vidi interpretest quod probari possit adserunt.Inseriptio suadet,ut ad edictum, de posesiione bonorum reseramusmam & reditor. L v. Ztitu. proxi.&l.qui in nauem x xvi. de rebus auctor. iudi c. possici ex eodem libro 'ex ouo haec regula desumptae sunt. Quamobrem non erit, Opinor, incommo-
da haec interpretatio quam sebiiciam. Creditore uno misso in possessiqnem, vel possidere iusso, huius rei effectus omnibus prodest: nam possidere videtur , non sibi sed omnibus ', & ideo Graeci eam possessionem vocant, δ' is. a tarei. φμυ- τῶ quidquid ex ea re percipit, restituit omnibus, vel cura. 'tori bonorum . Impens, etiam pertinere ad omnes ' debent,quia commune ρ,- , negotium est. C terum exquirenti mihi notorum Ar ignotorum omnium coniecturas atque interpretationes, placuit illa maiorem in modum quam P. Pi tuti tthaeus Trecentis vir acutissimo ingenio, iudicioque in literis acerrimo prae. ditus, cum de hac quaestione intcr nos ageremus excogitatam subtiliter & ma. ' L. ture perpensam attulit Edicti ad quod hanc regulam pertinere diximus,com. to Tr. plura esse capita siue partes .unam in i atquibus ex causis in posses ea tui. Alia teram se l. i xzde rebus auctor. iudi c. possiden. Tertiam In l. 24. eodem titu. Quartam de separationibus &c. si quaeratur an hae partes omnes edicti eius ad creditores omnes pertinean id est, non ad eos tantum quibus pure , sed & ad eos quibus in diem, vel sub conditione debetur, posse dici existimabat quod i aequius est, ut quoniam essectus edicti omnibus etiam eonditionalibus creditoribus prodest cum subuenire omnibus praetor voluerit, partes quoq; omnes edicti ad quosvis creditores pertineant. Ergo & in possiesiionem bonorii mit- tendos esse conditionales creditores, perinde ut eos quibus pure debetur l. s.f. ' quib. exta u. in posse ar omnibus aeque separationem dari comunique cauistione ipsis consuli I a de sepasat.Verumtame patitur exceptione quamdam haec regula,&propemodum sibuertituricum enim fraudationis causa latitare non videatur qui in diem,vel cub conditionς debe . posterior edicti pars quae ι ιυ -- honorum venditionem permittit,ad eos tantum creditores pertinet,quibus pu re debetur, nec eis spartis essectus conditionalibus prodest, ergo ad omnes
352쪽
AD L. CX LIX. Π . a Vlpianus libro sexagesimo septimo ad Edictum. Ex qua persona quis lucrum capit,eius factum praestare debet. De hac l.scripsimus ad i. x. secundum naturam. 7. . AD L. CL. Vlpianus libro sexagesimo omuo ad Edictum. Parem esse conditionem oportet eius, qui quid possideat vel habeat, atque eius cuius dolo malo factu sit,quominus possideret vel haberet. De hac lege uo. diximus ad i.qui dolo. I3I.s. AD E CLI. Paulus libro sexagesimo quarto ad Edi etiam . .
Nemo damnum facit,nisi qui id fecit,quod facere ius non habet.
E hae lege scripsimus adl.nullus videtur.Lv. s. Ait lex,NEMO O ΑΜ-MvM ν Aci T. Nostri auctores damnum dare', sacere', committe re', pro eodem ponunt.
AD L. C LII. Vlpianus libro sexagesimo nono ad Edictum. Hoc iure utimur ut quicquid omnino per vim fiat, aut in vis publivi Carnut in vis priuatae crimen incidar.
χόν-.is Redo hanc esse metem Vlpiani, ut eum quid vi fictum est, non modo per interdictiim,unde vi & de vi armata,vel quod vi aut clam priuato iudicio,ex quo infamia non sequitur,sed& publia eo atque criminali ex line Iulia de vi publica & priuata coerceri possit quod At alias ostenditii r '. Ait lex, v l f pvs LICAE. Haec est quς vis armata etiam dicitur in librisnostris,& vis homini b armatis a M. Cis . M. Tullio. Imo vero quςdam est sine armis pliblica . Ait lex Hoc tu RE v Ir MVR, atata V τοῦ ς πιλν &e. Quia igitur quidquid per vim ad mittiturin crimen pu 3. a M. - blicum vis priuatae vel publicae incidit, eo fit uti de vi agi sine inscriptione accu. I , satoris non queat. Quamobrem Imrp. cum aiunt, Momentariae possessionis i. c. 4,hia interdictum mox audiri mereri, 4nterdum etiam sine inscriptione, adiiciunt a iii ii Gm xionzm, quia id interdictxim non semper ad vim publicam pertinet vel Lώ-- priuatam'. Ait lex, AvT iN Vis p RiVATAE, cum scilicet arma non adhibe M tur.Siquis enim aliquem deiecerit ex agro suo sominibus congregatis sine ar- mis, s priuatae postulari poterit, alictore Vl ano eodem in libro cs. ad edi-1 inim'. Bene Iurisconsul. addidit, si NE ARMI s. etenim vis priuata non fit cum ι LM armis,sed publiea. Neque verum esse arbitror quod ab Icdoro traditur vim
r LLν.κι priuataria esse si quisquam anteii adicium armatis hominibus quei aquam iluo flet crit, vel expugnauerit: nam haec vis est publica Ne quid autem δε mm.. Tr vina admittatur, & legibus Miis Publi orum & priuatorii in prospicit tur, necnon de constitutionibus prificipuia, ut eodem libro contin et 3. Sequitur ly S.I.
353쪽
AD TIT DE DIVER. REG. IVR. ANT MIs. Deicit&qui mandat. In maleficio ratiliabitio mandato compa
gedictum unde mandata in Llictis.' L pianus lib.Gyad edictum,ex quo haec tota nostra regula sumpta est, illud edictum praetoris interpretatus est quod est dein
terdicto, undevi&de vi armata, ubi praetor, v ND E Tv ILL v Minquit,DEIECISTI, A VT F A MILIA T v A DE ECIT&c. Quae-
titur quisdeiecisse videatur. Ulpianus noster eodem libro, non sui vulgo mendose legitur ὶ Lix. ad edictum ait, lege Iulia de vi publica eum teneri non tantum qui hominibus armatis posscitarem domo, agrbve suo, vel naui sua deiecerit, expugnauerit, sed&qui ut id seret homines accommoda-
& apertius ab eodem auctore in eodem libro ' declaratur. Ait enim deiecisse eum etiam videri qui mandauerit, vel iusserit ut aliquis deiiceretur:parui enim Z-- reserre visum esse suis manibus,an vem per alium aliquis deiiciat. Quamobrem eum etiam videri deiecisse, cuius procurator aut familia ex ipsius volun- versi resitate deiecerit, nec distinguimus voluntas haec praecesserit, an etiam fuerit subse- cura: nam ut consequenter hac regula continetur,in maleficio rati habitio mandato comparatur. Itaque si quod falsus procurator, cum quo tantum alioqui , , igeberet interdici,alium deiecit ratum habuero, videor deiecisse, atque adeo interdicto teneor, cum ex Casiij & Sabini sententia rectius dicatur in maleficio v σῶν r3ti habitionem mandato comparari, ut idem Vlpianus eodem in libro signi- phinum scat . Quod adeo verum est, ut cum procurator armatus Venerit,& ipse dominus armis deiecisse videatur,non tantum s ei mandauerit,sed & auctore Iulianosi ratum habuerit. Itemque vicum familia sine domino armata venerit, mιπα-ta. videatur venisse dominus, s vel iusserit, eliatum habuerit, quae Omnia trahunturAb eodem Vlpiano eodem in lib. cs ad edictum . Ait lex nostra, n1- natalici T ET Qui MANDAT Simile est quod dicitur gessisse eum videri qui ge ' i - i nn um alicui mandauerit, atque adeo qui per alium gesserit', eum damnum δediise qui Jare iusserit'. Quod adeo verum est, ut si seruus communis, id est meus & tuus seruum meum occiderit voluntate tua legi Aquiliae quas seceris c. locus sit aduersus trituo, non noxali nomine'. Sane Iabolenus ait, si liber homo iussu alterius damnum dederit iniuria, cum eo qui iussit legis Aquiliae. actio lnem esse , ac uitilid magis in seruoidem obtinebit. Denique Vlpianu; auctor est, quoties, sciente domino seruus vulnerauerit,uel occiderit, dubium non esse Imin Aquilia suo nomine dominus Matur',& sane si seruus sciente domino occidit, in solidum dominium obligat, ideo quia ipse dὀibinus videtur occi- disse . Quod stum iusserit aliquis cum adlinc domino trion esset non deo magis in solidum tenebitur quod postea serui dominium adeptusFuerit', quia νι νε- mtum cogi seruus xt pareret non potuit, cum delictum admissum est , alioquin contradiceremus: Etenim i quoque intelligitur iniuriam & contumeliam se- ιιι inis1 .eisse,qui curauerit ut seret Is qui corrumpi mandauerit, perinde tenetur atq; si corrupisset', is qui, iusserit subiici, supprimi, deleri testamentum seiens dolo-- ου malo, aciendumque curauerit, perinde poena legis Corpesiae cocrcetur, atque ι
354쪽
si subieeisset ipse suppressisset,aut deleuisset,auctore Paulo lib. . senti titi dele , va ge Cornelia'. Tenetur is qui mandauerit Vi aut clam opus fieri, perinde ae sir t. si . . r. seelsely. Is euius mandatu alter probibitus fuerit quominus vice cautionis
II damni insed i in possessionem veniret, perinde ac si ipse prohibuisset . Ait leY,
limis in AZ iN MALEFici initemque in contractibus, ut ostendi ad i.semper qui non co.' praeterquam in per paucis casibus,qui notantur ab interpretibus ad i. vlti Q ad rimisisti. Maced. st l.quid ergo s. de iis qui not. insa.
'tas. i. A L In contractibus,quibus doli praestatio vel bona fides inest,heres in
G, ' solidum tenetur Elioe g. vlt. dictum est ad i. sicuti poena. 38. s. Ait,iN so Litv M, quasi dicat non modo in id quod ad. eum peruenit, sed & pro ea parte pro
ι ι, tam qua heres est'. Sed&s pro parte heres si totius tamen rei restituendi facilitatem habeat,in solidum tenebitur . TE N E T vst ex dolo eius cui successit'.
AD L. CLIII. Paulus libro sexagesimoquinto ad Edictum. Fere quibuscunque modis obligamur, hisdem in contrarium actis liberamur, cum quibus modis adquirimus', hisdem in contrarium actis amittimus, ut igitur nulla possessio adquiri nisi animo & co pore potest: ita nulla amittitur, nisi in qua Utrumque in contrarium
actum. E hae l. iues. diximus ad i. nihil tam naturale n.7Sed ait lex Nisi ANi MO ET CORr ORE. Animo scilicet nostro,Corpore nostro vel alieno. Caeterum corpore alieno scientes tantum adquirimus. Ignorantes non utique nisi per seruum, aut filium fam. peculiariter'. Bene autem addit, E T coRPORE, nam ut solo G -- g animo sine corpore non adquiritur possessio ,ita solo eorpore sine animo non adquiritur. Ait lex,iTA NvLL A AMITTi TvR.Hoc eo pertinet ut intelligamusa ι. M.' 4 solo eorpore non amitti possessionem, sed solo potius animo retineri sine
g AD L. CLIV. Vlpianus libro septuagesimo ad Edictum. C um par delictum est duorum,semper oneratur petitor, ct melior . habetur possessioris causa: sicut fit cum de dolo excipitur petitoris: n
que enim datur talis replicatio petitori, A V T SI REI Q V o a V E INE AARE DOLO AC TvM SIT. Talis dolo, deluyum gessito pensatur, ideo,cesso exceptis dMuri τε sem
L pianus lib. o ad edictum ita desinit, Cum par est delictum duo . rum, semper, inquit, oneratur petitor, & melior habetur possessoris causa, sciit fit cum de dolo excipitur petitoris, neque enim datur talis replicatio petitori, AVT Si RLI QUOQUEViN:EA RE DOLOsi τ, hac l. quippe quia dolus cu m dolo compensandus est ' Vnde si duo
355쪽
duo dolo malo secerint,inuicem eos de dolo non agere Martianus lib. i. regul. aith: cuius rei rationaturalis est,nam ut Posthumius Cos apud Zonaram 8 ait, oi Elpo os ei is nix Λω-- δε αντο δοροίως G in . e Merito igitur dicimus cum persona quae in ius vocari non potuit exem- η pta est, non esse locum edicto, ne quis eum qui in ius voc. est,ut exim. Cum enim uterque contra edictum saciat, & libertus qui patronum vocat, is qui patronum vi eximit, deteriore tamen loco, ut Paulus inquit, libertus est qui in pari causa de simili delicto petitoris partes sustinet', quippe se cum patia delicta mutua pensatione dissoluantur . Quamobrem etiam cellat interdi tum, ne quid in loco publico, inter eos qui illicite in publico lo -- coaedificauerint ei cum quo a messiquod vi aut clam,pro suturaest ex ceptio quod vi aut clam . Ei autem cui exceptio doli nocet, non est pro tura citati replicatio. Marcellus enim, auctore Vlpiano ait, aduecus doli exceptio nem non dari replicationem doli. Labeo quoque in eadem Opinione eu, ait in uis'H. enim iniquum esse communem malitiam petitori quidem premio esse, ei vero gcum quo agatur pcmae esse, cum longe aequitis sit ex eo quod perfide gestum est actorem nihil consequi , Ac hoc nimirum est quod Vlpianus voluit in hac
igitur ex duobus furibus si alter possideat, alter agat, Se partem petat, illum in 'toto melioris esse conditionis. Ait lex, A v Tits Haec est replicationum formula quae ut exceptionum quoque concipitur plerunque his verbis i si, vel si NON vel Ex TRA QvA M, qua de re vide Cui acium praeceptorem nostrum lib. s. ob- raser. cap. 3 . a quo tamen in ea re adhuc dissentio, quod semper existimaui harum ularum eandem omnino vim esse. Itaque A vT s I, NIs I interpretor,
quod sic quoque alibi quam insormulis usurpatur',sed hete alias ut spero subtilius.
S. Illi debet permitti poenam petere, qui in eam non incidit.
D et hoc s. diximus ad 3.i. l.183 non fraudant r. r.
Paulus libro sexagesimo quinto ad Edictum. Factum cuique suum, non aduersario nocere debet.
a interdictum ut ossidetis.Item de colissione cum tutore. De socieratis renum. Hatione γ' adia quibus .l E huius legis initio aliquid scribere me commemini ad i. non debet. 7. Sed propriam 5e accommodatam speciem hoc loco legis ipsius inscriptione adiuti adseremus. Paulus lib. 61. ad edictum de interdicto inde vi & de vi armata, itemque de interdicto uti postidetis egit. Ad utrumq; interdictum haec sententia quae dictat factum cuique suum nocere debere non aduersario, reserri potest: ex ea enim sequitur ut si tu a me aduersario tuo vi, clam, precario possideas,interdicto uti possidetis futurus sim superior. Quamuis enim iusta, an iniusta sit aduersus caeteros possessio nihil in hoc interdicto
356쪽
sii. PETRI FABRI I. C. COMMENT.
. i L et reserat, scut idem auctor eodem in libro scribit', attamen si ab aduersario suom deiu, quis possideat, non debet eum propter hoc quod ab eo possidet vincere, eum p iam sit iniustas possessiones ei proficere, & aduersario nocere non debere . 1. Mimsita Sed N cum factum cuique suum non aduersavo nocere debeat, recte dieimus ex causa interdicti unde vi di de vi armata actioncm4n factum competere in heredem,bonorum possessorem,&caeteros successores, non tantum in id quod ad eos peruenit, sed S,ut idem auctor eodem librodocet, in id quod dolo ma- ι -δε lo eorum factum est quominus perueniret Eadem ratione illud interdictum victri τι usu fluctuario,quem de usustuctus quasi po&ssione proprietarius deesecerit, in dominium datur, etiamsi iamivsii fructus tempore, id est non utendo finitus fuerit, nihilominus,inquam, ut idem auctor eodem in libro ait, usumseu ma i. Mis, restituere dominus cogetur, id est initum iterum constituere Deum factum eis.-.L Onde suum non aduersario nocere debeat, ut hac nostri ex eodem libro desumpta V σή vi regista continetur. Itaque quoil fructuaritis in superiore specie perdidit, ad .L Δμηδε damnum eius pertinere debetcuius facto p riit, quemadmodum Caius ait i ' Σιὼ AK lex nostra, F AC TYM cvMVE IUM, ut puta si quis cum tutore colluserit, ac deinde in eum pupillusaoat,factum enim e suum nocebit, auctore Vlpi no,nec poterit exceptionem pupillo dedolo tutoris obiicere f. Item si quem licet stientem pro seruo se venire sciens esse liberum Titius comparauerit, ipse
n. 7. ἀου δεώ suircumuenit,neque acquirit actionem . Praeterea factum cuique suum no-'m .i, a j π debet, ut sactadolo malo ab uno ex complutibusqui omnium bonorum est. TZ societatem inieran renuntiatic,qubd ipsi hereditas aliqua obuenisset: nam si quod haec hereditas damnum attulerit, ad eum qui renuntiabit pertinebit,
Atactio 3. Commodum autem cornmunicar Ogetu tactione pro socio . Non enim no---- - η cere debet sociis aduersariis quominus ex hereditate illa emolumentum au. , strant, quod alter dolo malo a communicine recedere voluerit, & renuntia. uerit secietati. Elgo factum unius alteri non nocet, unicuiquesbum nocet. Ex
empli causa, siquis aliquem testari prohibuerit vel coegerit, incidit in edictum ἡ 'L 1. . fra- & actio ei denegatur. Attamen fratris factum fratri non nocet'. Quod autem . ,. delicto dicimus,idem etiam in non facto, ut ita loquar, obtinet, exempli cau-1 7 sa, si mora facta sit, ut dicemus suo loco , quae mora facti etiam nomine com - Σ-- - prehenditur, eamque nocere constat ei a quo admissa suerit, ut in hae specie. Quod quis constituit, facere vel soluere debet ad tempus constituti . Quid au-ς-is εις ti tem si non ipsa quidem constituti die,sed alia offerat quod debet, nec actor ac-: si est.. cipere voluit, nec ulla causa iusta suit non accipiendi λ &ait Paulus aequum
sit ρος. esse reo aut exceptione, aut iusta interpretatione succurri, ut factum actoris vL
'in' -- que ad tempus iudicij, hoc est accepti iudicij litisque contestatae ipsi noceat. μι. e. Verum huic nostrae regulae perperam obiicit, nec recte diluit Accursus quod a Iuliano traditur, tutorem quia domini loco habeatur, de re pupilli posse tran-
. Uniridum sigere ', cum tamen lex non dicat hac transactione, hoc sacto tutoris nocerisse, nam hoc sane admitti non potest, non enim tutoribus concesi
i est donare, vel etiam deminuendi causa cum debitoribus ut pilli trans i 1. ger ide*quei qui minus Iutori soluit,a pupillo in reliquum potest conueniri.
vi rectePaulus existimat'. Ait leac, Cui γε, non alteri,&sume txemplum exl -- pen. s.si quis omou. test. Ait lex,A D vε Rs A p, siue actori, ut in proposita specie
357쪽
ese siue reo,ut eum reus dolo actoris non stiterit. Si enim ex stipulatu conueniatur de Tena, exceptionem habet, cuius aequitate illam esidat actionem'. TZ . Sequitur in hac nostra lege altera regula. pos Iari
s Non videtur vim facere,qui suo iure utitur,&ordinaria actione,
experitur. int/r Actum viae M. D cre itore quisuum repetiti m eum suo iure uti qui uidisse acis, ve ossi ouem is qua est, mi quos adhibita retinet. ,
Eliae quoque regula nonnihil dictum est ad i. nullus videtur. L v. i. 4 α s. Pertinet haecci iam ad interdictu in unde vi,&de vi armata. Ait ' enim eum non videri vim facere qui suo iure utitur, S: ordinaria actione experitur. Itaque licet si in rem debitoris sui creditor intra
uerit,ius crediti quasi vim secerit, quoniam vis est & tuc quoties quis id quod deberi sibi putat non per iudicem reposcit non habeat ex decreto D. Marci inq'o sic iubet, quisquis igitur probatus mihi fuerit rem ullam debitoris nonis ipso sibi traditam, vel pecuniam debitam non ab ipse sibi sponte datam s-
ne ullo iudice temere postidere, vel acceptile, eumque sbi ius in eam rem dixisse, ius crediti non habebit, ut Callistratus lib. quinto de cognitionibus do cet',licet inquam, si creditor sine auctoritate iudicis res debitoris occupet, te . a i exta. i. ge Iulia priuatorum teneatur, & tertia parte bonorum multetur, & infamis fiat',idque ex eo D. Marci decreto,Vt Iustinianus auctor est ,attamen creditor Milet.
si aduersus debitores suos agat, &per iudicem id quod deberi sibi putet re h- poscat non amittet ius crediti M. Cuius rei ratio aliunde quam ex hac reputa Hua..ia nostra peti non potest. Ideo igitur non amittit ius crediti, quia vim non sicit qui suo iure usus,&actione ordinaria expertias est. Itemque licet iii ierdicto ι,. unde vi teneatur, qui rei de qua quaerithir possessonem ante iudicialis arbitrij
euentum violenter inuaserit,& in hoc teneatur Vt possessione restituta vel do Aois minium amittat,vel si dominus non esti rei quoque ipsius aestimationem prae- nisi in c. stet',attamen is ad quem suo iure usum,&actione in rem ordinaria expertum a possessore contumace officio iudicis manu militari possesso transfertur W... actionem ex illo interdicto descendentem non extimescit. Ait lex nostra, NON 'ving TvR vi M FACERE. Is demum vim facit qui non sinit possidentem eo
quod possidebat uti arbitrio suo, cuius rei exempla proponuntur in l. vim fa- fcitis. unde vi,& de vi arm. Is demum vi possidet qui expulso vetere posse re N2 et
adquisitam per vim possessionem retinet' exc. Ait lex,uvi Iusta svo v TITux, ac ut puta qui cum in vicini fundo aqua erumperet, quae ex suo venas habebat, eas venas inciderit,&ob id desierit ad vicinum aqua peruenire. Is igitur non serim. σVidebitur vim secisse si nulla seruitus vicino debita eo nomine fuerit, nec in- - terdicto quod vi aut clam tenebitur, ut Pomponius scribit . Nimirum ideo pon tenesitur,qilia qui in vicino suo agro cuniculo aquam alterius auocat iure id in suo saetat,ut Vlpianus resert in l. Proculus 26. s. de dam. in s. ubi etiam ex Proculi opinione ait,eum qui vicino ea ratione aquam abducat,non teneri sit putatione damni insecti, neque actionem vicino competere, quia non possiyideli damnum pati is qui prohibetur eo quasi lucro, quo adhuc virebatur. Item iure suo utitur qui cum boc ius a natura comparatum sit ut vim vi repcl-
358쪽
ci . lere liceat, per vim possessionem retinet, hic enim vi possidere non videtur ... s. z. . Ideoque si te videiecero, illico tu me, deinde ego te, utile tibi erit interdictustio Q. M unde vi.Qui enim possessionem vi ereptam urin ipso congressu recipit, in pri zzzz- stinam poti us causam reuerti quam vi possidere intelligendus est . Is etiam vi His rim possidere non videtur, qui ab eo quem scit vi esse in possessione fundum ac hi cipiat .. o d. .. F. In poenalibus caulis benignius interpretandum est.
scuris. s. Pertinet hic quoque ad interdictum unde vi, ut&Ω- periores pertinere ostendimus. Igitur si vis facta sit, eoque no mine ad iudicem, aut praesidem ventum fuerit, nὶm iudex iti pronuntiaueritv IM.ΦECIsTr. Sed utrum ex interdicto unde Σ.-2. Vt,ex quo intainia non irrogatur', an ex crimine quod infamiam importat, id
ex lege Iulia priuatorum, aut publicorum ignoretur: dicemus de interdicto potius quam de crimine interlocutoriam sententiam prolatam esse, mitiorqueia. - ς ,id e luatorum potiuβ quam publicorum erit sequenda',cum in poena libus causis benignius interpretandum sit,quoties videlicet aliqua propterobascurum & incertum rei dubitatio suborta est.
AD L. CLUI. Vlpianus libro septuagesimo ad Edictum.
Inuitus nemo rem cogitur defender . rabi motraturator esse et absentem defendere compellitur, ni strepost sis ista
Oc etiam caput ad interdicta pertinet, de quibus libro xxY. ad edictum agebat Ulpianus. Ait lex, iNvι T vs NI Mo M. non se lum in actionibus, sed & in stipulationibus praetoriis quae ubcem praesentant actionum,&in interrogationibus in iure saetiai --GI- -endis, & in praeiudiciis, & in interdictis dominum absehiemia. . Hi, i procurator debet defendere'. Quinimo ad legatum petendum procusator da Aderisori tus si interdicto utatur aduersus heredem de tabulis exhibendis, non obstat ei exceptio procuratoria quasi non & hoc ei mandatum si ,quanquam interdi . t. p. ctum de filio ducendo desiderare nisi causa cognita non possit'. Atquemad modum inuiti nemo existere defensor potest, ut diximus' ad i. nemo dubitata . L .. 93.infigita inuitus procurator dari non solet', inuitiis nemo aut in interdictis, . I. aut in aliis quibuscunque causis rem cogiturdefendere, ut hoc loco Vlpianus l*zz, definit.Impp.quoque ipsi aiunt inuitum neminem cogi procurationem susti--ἐ -- pere, sed neque defensionem absentis subire compelli . Quod autem diei mus neminem inuitum cogi rem defendere, omnimodo ante satisdationem iudi-c.δερ- e. catum solui a domino praestitam verum est, idque constati inter omnes 3 1 Sed& postea quoque Sabinus, auctore Paulo, existimat idem dicendum. O. 'xa nullas enim praetoris partes esse ad procuratorem , pro quo consentiente, mori id est sciente nec contradicente, dominus iudicatum solui exposuit, e- 'i pellend
359쪽
pellendum defendere, sed ex stipulatu tantum ob rem non defensam a posse
aduersus eum,qui si iustam causam habeat, cur iudicium nolit accipere, non ipsum, non fideiussores eo nomine datos teneti . Labeo autem ita demum non ol non retis
posse quem cogi ad defendendum post satisdationem tradit, auctore Paulo, si P
aut assinitas dirempta si aut inimicitiae intercesserint, aut absentis bosa possideri coeperint,aut longinquo si abfuturus, aut alia denique iusta causa interuenerit, similis earum quae numerantur in l. filiussam.*.vit. l. aut s.l .vel heredi. tas. l. si tanae.l. si post.irde procur. Sed etiam ex his causis eos qui rem defendere non cogantur post satisdationem cogi iudicium accipere, si tractu temporis stiturum actor astirmet uti res pereat,atque ita propter temporis tractum captio actoris sit Labeoni assentitur Iulianus, qui tamen ipse Sabinianus fuit si Pom M rei amponio credimus,ait enim auctore Vlpiano, praeter satisdationem hoc etiam a j procuratore ut defendere Videaturexigi,ut iudiciu accipiat: quinimo compel- de r. S tendum esse, nec lassicere quod ob rem non defensam stipulatio committi post si nisi & agendum aut ut ego lego vEL ACTIONEM) causa coenita recusauerit,uel exiusta causa remotus fuerit' .Sed haec, ut recte Vlpianus monet, ne. se σε que passim admittenda sunt, neque districte deneganda,sed a praetore causa cognita temperari debent . Sequitur 9. 1.
Cui damus actiones, eidem & exceptionem competere multo p imia.
magis quis diXerit. Wru iata 2 interdictum desuperfidin. Dem de exceptione rei menditae. De interdicto
Ic , .ut inscriptiones de verba ipsa como nesaesufit, sumptus est
ex l. i.*.is aute .s.desuperfic.Multi sunt hasus&pene innumeri, iquibus exceptio datur non item actio.Naturalis obligatio exceptionem, non actione parit. At quo casu is qui non possidet
ctione ad rem persequendam habet,eo casu ipses possessor est, interdictu uti possidetis habet nec enim actio possesbri vitro datur, cum susscere debeat ei quod possidet exceptionem habet ut in hoc excplo. Superficia- m I. t. ri artus, id est qui situperficiem in alieno solo habet ciuili actione aduersus dominu subnixus es . Nam si conduxit, ex conducto,si emit superscic, ex empto agere cum domino soli poterit,&agendo ita id quod interest consequi'. Haec ita si η M. .i. . ianondum possideat superficiar Ius, aut si soli possessori superficies euicta sit, quo 'casu etiam si stipulatio intestiosita fuerit,actionem ex stipulatu de euictione superficiario dari aequum est'. Quid si ei possidenti controuersia ipse soli dominus faciat, di aduersus supersci aestim actione in rem experiri ac vindicare velit Dicendum vi pia ait superficiarium exceptione ex empto,Vendito, ex conducto, locato, vel quod tutius est in factum data uti debere', & hanc ratione adii- ρ dai. . iacit quae iisdem omnino verbis in hac regula nostra proponitur: nam cui rem Mimo αhon habenti damus actione, ut supersctario ex empto aut locato, eidem ponsi cnxi exceptionem copetere multo magis quis dixerit. Idem vero existimandum si quis non superficiem sed aliam quamcunq; rem coparaueritinam qui actione ex emyto habet ut sibi res tradaturiis si nactus fuerit sine vitio eius rei Wondii tradita sibi possessione,exceptione rei vendit contra venditore utitur. Hoc ita,cum hae scilicet moderatione, nisi forte vessitor iusta causam habeat
360쪽
H rem vendi unam & eo casu emptori denegaretur actiosi nondum rei venditae possessionem apprehendisset.Plus dico, venditorem licet ipsam rei posses.. sionem tradiderit, replicatione tamen aduersus exceptionem rei venditae usu rum, si adeo iustam rei vindicanda causam habeat, Vt actionem ex empto praetor emptori denegaturus elle Ita enim intelligendum quod scribit Vlpia nus in l. i.,.viti. s.de exceptio. rei vendi. Ait lex, M VLTO MACis Quis Dr-xεkiτ. Inde Vlpianus ait exemplo rescis oriae actionis etiam exceptionenrei
qui Reipub. causa absuit competere, sorte si res ab eo possessionem nacto L m. . vindicetur obiicit Accursius quod traditur in Isi quis conductionis.C. de locato.vbi qui conduxit agrum,& litigare de proprietate vult, restituere prius possessionem docatori debet. Ergo,inquit Accursus, cui damus actionem rei vindicationis, ei exceptio retinendae posscssionis causa non competi Respondeo eum a quo possessio petitur non recte de proprietate ac dominio excipere, cum adeo leparata sit possessio a proprietate, adeo nihil commune habeat proprietas cum possessione, ut saepe accidat hunc posses rem esse, do minum non esse: alterum dominum quidem esse. posse rem vero non iu-ν Maturati- dem Adde quod cum nemo sibi causam ipse possessionis mutare possit'. non potest ipse sibi nunc ciuiliter possidere,qui modo naturaliter alteri pos-ν ---α. sidebat,& per quem altet adhuc ciuiliter possidet. Potior itaque futurus est', g tr. locator in controuersia possessionis, di interdicto uti possidetis, quanquam
ri--αδε ut superficiarium, ita quem uis conductorem praetor tueri secundum legem
I a locationis debeat', tum deinde proprietatis quaestio examinabitur . Itaque ' .Hs mirum non est quod in propolata specie conductori exceptio denegetur. Obiicit etiam Accursius quod per interdictum quod legatorum, rediguntur '' ad heredem ea quae legatorum nomine possidentur a legatariis, quamuis eam D C. vii ipsi per actionem ex testamento ab herede avocare possint . Ergo qui habent actionem non possisnt exceptionem obiicere. Respondeo id sngulari iure introductum esse a praetore, cui aequissimum visum est unumquenqueia uel non sibi ipsum ius dicere occupatis legatis, sed ab herede petere'. Sane id ne istitiis. λ-gari non potest quin si post aditam hereditatem,vel bonorum possessionem agnitam heres voluntatem accommodauerit legatariis ut possiderent, ipsis exceptio doli detur, & cesset interdictum quod legatorum'.
3 Cum quis in alij locum successerit,non est aequum ei nocere hoc,
quod aduersus eum nocuit,in cuius locum successit. Plerumque emptoris eadem causa esse debet circa petendum ac defendendum, quae
fuit auctoris. Mihi 'gnas persequenti nocet exceptis reiaduersiis debitorem meum iudicata. No cet miti annosa mei auctoris possessio. Ad interdictum de itinere actu i ni re.
E huius 3 quaestione scripsimus aliquid ad i. heredem eiusdem
L l X.s eod. Quemadmodum autem non est aequum ei nocere
quod auctori eius non nocuit, ita id ei nocere debet quod ei noleuisset a quoius habet.Exempli gratia, per iniuriam victus a--- pi id iudiciu rem quam petierat postea pignori obligauit, non plus habere creditor potest quam habebat qui pignus dedit. Ergo summouebitur