장음표시 사용
61쪽
Ia prima animalia, omniaque alia prima restum naturalium principia . Sed hactenus dicta modo fusciant, quam utiles disputationum materias genuerit, de mathematum sine recens mota contentio. Caeterum incommoda qua secum
simul aduexit, non pauca sunt, nec leuia. Nam qui matheseos finem omnem sola mente percipi, nullum uero sensui patere populariterq; cerni posse pertinaciter defendunt,ij omne matbem licarum artium preeium contempsisse Otan quam protritos calceos ex numero utilium diasciplinarum uiliter eiecisse uidentur populo εunde auctur es rudis multitudinis. Cyclopicus
grex, positis imisistis grationimis innoce xlimisq; scieti s hostiliter oppositus. Quid enimi Ihuc disciplinarum est inquiunt quidam, qM
rum plane nullum usum polse inueniri aut in uiata conspici, tim uerbos/ uehemeter contendunt homines argumentosi, qui literarum to- .riusque humana sapientia ducatum per orbem bi arrogant Alios quoque, qui omnem omnino matheseos finem sensui patere credebant, in densam caliginem prolabi uideas ct in opiniones ὀ uera philosophia abhorrentes, de percipiendis rebus, qua percipi nequeunt,nequeρο-
xl erunt, neque poterunt unquam. ut est persuasio de astronomorum disciplina ad pura H q,σ meram scientiam repurganda, O qμidem omnino
62쪽
omnino si astronomia in artium mathematicarunumero manere haberi ; tu posterum debeat,ita perficienda, ut quacunq; ad artem assumuntur conclusiones, ex omnes sint plene perfectae,stata, rata O incommutabiles: nullae uero admittantur, qua succedentium oculorum temporibus antiquarι uel aliquid viiij contrahere pos- sint,perinde ac si eorum quae sensui patenti m teriae copulata sunt, mens hominum posit a quirere pure persctam merd ; alolutam alia quam cognitionem, cui numerorum magnitudinum a materia separatarum proprietates perfecte cognoscimus . Deinde quod putabant, haec omnia ita perfectὰ in coelo elaborata pro ferri debere aut posse, non in figurarum mente conceptis simulachris, quae excusandarum ap- parentiaruwgratia subinde alι ter ad arbitritim
opticorum permutatur, adigentur et imminuun-
tur, sed potius in se ui patentibus circulorum orbiumque constantibus essentiis, quae tanquam
a natura genita certo ue numero definitae eo lorum partes,totam aetherei systematis ueri coponant substantiam,illud accedit ad longe maiorem acatalepsin e ct continet inquisitionem re-Tum concernentium non tam astronomiam, qua solos corporu calesium motus locales scrutatur
praesidio optices excusat,quam primam phialosopbiam,qua prater damonumspirituales ef- sentias
63쪽
le habet propositum, quatenus eius genuinam' materia O propriam forma scrutamur aut etiannmerum aethereorum orbium ad constituendam, totam coelestis compaginis substantiam requi xoruo circa quarum rerum indagatione Ariuoteles tot laboribus exhaustis, nihil planὰ digna est tu prolatis rationibus, aut authoritate alia qua qua fidem mereatur, pronuntiare potuit:
ut clarumsit,si qui earundem plenam O perfectam expositionem uel ipsi moliri, uel ab aluis
expectare decreuissent, ut omni ste cadant, esse necessarium. Ea uero fiducia qui ducebantur, eὸ deueniebant,ut omnes omnino spotheses, quas astronomorum mens saluandarum apparentiam gratia generat, tanquam chimerarum O nu
quam existentium tragelaphorum fugacia simulachra procul ab arte proiiciendas esse,totiusq; artis habitum, orbibus sensui patentibus innectendum putarent,de cuius opinionis insu cientia fgra diximus. Porro incredibilia,qua breuiter perstrinximus his similia,quamuis u
rarum aut necessariarum rationum nusta,nequidem minima contineantur,tamen dum tanta cum
uerboru popa et tot ornamentis dicendi coiecta introducuntur,formam probabilem apud rudes
sumere longeque plures incompraebensibilium il-urum onusquam ex etiam rerum dissipulos
64쪽
hendendum intelligendumque apta ars unqνὰ habuerit.Credula namque multitudo,hue O itatu ut orationis promptὰ peditur, atque uel ob immensim rerum insuetarum desiderium,o insens prUentium fastidis m, uel ob ingenis debile in modicum iudicium, facile persuasum accipit:
ut astronomicae male conceptam litam O ab obseruationibus priscorii pariter ac ab Dpothembus astronomo a solutam , Orbilimq; aethereo
om essentiati LI stemati cob rucmfructuram,sicet ea sit inexpectabιlis, tamen expectandam esse cestat: si diu ; Mera proque uiribus humaras rect8 constitutae artis,interim non solum n gligat, uerAm etiam tanquam fabulosum et falsum criminetur. Hi namque commvnis mos hominum,nouarum O insuetarum rerum , licet ea nusquam sint nec esse posint,auidus:et ad cotGnenda praesentia utraque utili sima pronus: sapienterque O grauiter taxabat Hesiodus Ib- cordiam hominum, quod aureoruta somnisi his petentiam fouentes et curiose persequeutes, interea hacturae maluaeque o id genus kbique ad manus existentium G utilium pedibu que supplantataru reru, facultatem usumqΠe igna,
mr o commoda,qua selliebantur m moratam
65쪽
qualia recensuimusquarum materiarum O hα-
stationum omnium ,si Italici ab initio ante particylarem artis praeceptorum e Misitionem, Iulla poneretur exoluti ex qua quilibet veritatissudiosus sufficient er certo ae posset intelligere, quaesequi O qκae relinquere cout emat, ea fortὰ plus utilitatis erat alatura sagacioribus, qua figurarum numerorumql e pyrma uulgo nota Urocinia, qus impervoru gratia cosmographi si jMI- mmuueiter praponiolent. Sed nos
si in institutione nostra de rebus crisibus prisma, ara O breuitate oe που παχυτ ιμ id est, agrestiore musa insigne coicere cupieba Mus,ne ijs rebus, ad quas facilem aditum bre Memque viam construere nobis proponebamus dis ciles pariter ax praelongos exilium dissurrationum labyrinthos, praestruxisse videre riebetioribus, bac modo missa facientes , ad re ipsam tandem accedere maluimus,sumpto initi' a mundaui globi desinitione, niimeroque praeci
puarum partium,8 quibus ιας rerum uniuersi ras constat,propter causas quas ab initio diximus. Porro hasitationum illarum nouiter iii maximam controuersiam adductarum,quarum lata per orbem celebratione,totius matheseos arq:
adeo cunctorum ferἡ Othagoricorum sermon popularis usus xel ademptus, uel obscuratus,
66쪽
ipsa ue ars astronomica, auxiliantibus priscorum obseruationibus adsit m uocata,ac Θρο- thesibus decenter tyr exa, qηalem nos quoque hic proponimus, labefacitata videri poterat in cautis locupletiorem resolutiquem o explicationem distriam, profuerit fori 1se ad clivia peculiarςm dijuncti que reser μ re tractatum,. ubi omnia ista commodius, fusius oe plenιus diascussa, uentilare, atque ut. Plaro veritaris quisitorei facere docet, α 'ra . κλπω sursum deorsumque agitare liceat. Figuramna. quoque numerorum tyrocinia,quibus in adiritu rudiores utiliter ad arteri pi cingi ut posse uidebantur,etsi non omnino praetereunda putgre remus: tamen non hic intexenda sed potius cisca finem in unum aliquod ν μὴ genuinis argumenti propositi materiis longius separatarlim , caput, coniecta,attexendή .dden qμe esse i dicatamus,ut uidelicet,si non ad unguem ess
eqse,at saltem diligenter spectasse iuderemur,
quo orationis nostra sericii unooeodemque do ctrinagenere colenta perpetuaretur, omniaqηqinstitutiouis nostra praecepta, penitμν inter saeohaererent oe ex se perfectiora, succinctiora facilioraque comparerent tyrombM qμorum causa ponsimum ea coruscribebamus.
67쪽
' De definitione mundi C p. Im.
E r igit*r mundus compages coelestium
inferiorum corporum,arte distributorum: continens animantia o alias naturas, qua in singulis eius partibus gignuntur existunt. diuiniIus coditus, non rantum, is generis hominum esset domicilium ct creaturis reliquis, ou. uenientibus in locis,aprampraeberet habitatio nem, sed mult) magis, ut illustre Dei opificis potentiae, sapientia atrue bonitatis esset azumentum. Desorma eius Cap. r. ORMAΜ vero eius essesphaeram ingetem seu pilam globum ue absolute rotundum , ex nomine aecipere licet: omnes enim gentes orbem appellant mundum. Idem quoque oculorum probatio rerumque argumenta docent. Videmus enim qu)d parte quacunque convexus mediaque ὰ terra pariter distam cernatur. Eo se quam extremis mundi moeniis infixae baerent,eandem semper custodiunt magnitudinem
Qt aequalem ὀ nobis distantiam,sive oriantiit siue occi an aut ter summum cui ren uel alias bis interiestaέ
68쪽
interiectas caelorum flationes ferantur, id quod euenire non poterato mundi figura quadam a gulorum incisione ab absoluta globositate de ceret. Deinde mundo pulcherrimo atque omnium conditarum rerum capaci subindeque in orbem conuertendo, deberi figuram pulcberrimam , omniumque capacifimam O uolubilem, quis es qui dubitet est ones autem pulchrior, nec capacior,nec ad circumeundum promptior, figura globosa,Pae,omnium aqualibus convexi- ratibus circumscriptaram,capaci sima et perfectis:ma es , solaque omnes alias figuras in se continet,nihil habens asperitatis, nihil ofensionis, nihil incisum angulii, nihil anfluctibus,nihil eminens, nihil lacunosum: omnibus sui par- . tibus uergens in sese, seipsam una extremitate concludens ct continens, se praeterea sustinens
toleransque,nustarum egens comaginum, non finem,non initium ullis sui partibus sentiens. Vnde talis tantaque molis concludenda, atque motui locali,quo iugiter conuerti debeat,meria
ιδ censetur Vtis ma . Quid ζ nonne absolutissimas quasq; constantemque formam amplexas mundi partes aeternas ct immortales,Solem diaco, ΓΜ nam ct stellas,tuli figura conspicimuse sedo reliqua fluxa ct mortalia corpora universa, hac eadem terminari appetui quod in aquae gu
69쪽
Hanon tantum totum mundum ct is effli Iucentia siderνm corpora, vertim etiam terram aquarum ue molem alobosam esse coarguunt.
De Mundi maximis partibus. Cap.
MALOη nobis consentaneum esse uidetur,
uniuersum mundum tetrude contineri, Umirum,terra,aqua, apre o igne,caelestem naturam participante. Sed de communi philoso phantium sentetia, tota reram uniuersitas pri-xnum dirimitur in duo maxima membra, ne ἡiis aethera, quattuor elementorum sedem, ut in summa trisinq: esse uniuersitatis corpora plicia, credere oporteat, terram si ilicet Oaquam,ad rem ignium ue elementum ct aethsra,corpus mundi seupremumsellis, sideras, v hentibus orbibus constans, ct reliqua undique Emplexu circum ηs. P am moles omnium elementorum orbem Liuia contingens, eiusdem co- ea sitate tota concluditur. Reliquum mundi quicquid est, quod ὰ Luna ad ultima uniuersitans moenia protenditur, aethera Vocant philosopbi,ab quod est flagro ct splendeo. Itaque o ob eam c usum, coelum, cum sit res lucidasMbeream ct aether ipse uocatur. MVei quo ibis
70쪽
his uerbis, acta est lux, hanc coelestem lucidamque partem mundi intellexit. Plaeto απο τοτ ρεῖν derivat,i toti; si dicatur quasi tεωρ , λιασ-Tον α Iuc, quod asiliduὸ circa aerem fluens decurrat. -
QSae parteo Mundi sint ratae, & quae 'permutationibus obnoxiae.
dissimilitudo. 'Natura aetherea perpetua est immortalis, quamque primitus semela conditore suscepit formam onstanter tuetur omnis mutationis expers existens, quod eoue rum esse constat, Eod tot retro θculis,aliquam parrem aetheris perditam ortam se, uel eis alnquo modo diminuta auctamve esse animadue sum non sit. Vice uersa, globum elementorum qui inferiora mortastaque nassentia et o cidentia eorpora continet, perpetuis vari*yq; stem mutationibus esse obnoxisi, facild notamus omnes. Nam Oipsa esementa interse transmutari misiemque: ut terram luisentem dilatari in aquam , O hanc calori subiectam, paulatim abire in uapores adiris, aeremque in commissura sitieis cum chalibe uiolenter concussum, atte