장음표시 사용
111쪽
PAR AD O TORVH LIB. VI. ima illam di hoc extra rescripti uerba inducitur,ta a quibusda etiam altis modis consutitur g quam aleam Ioanis quoq; interpretatio subit, quod uidelicet textus uerba mula d Potitus in uti fariam transserat,ec quaeda improprie accipiat: quamobrem Cynus improbabilem meam appellat,di merito ab aula,ut eius uerbis utar reiectam. In qua sententia 5c Bartiec uno consciuis alid scribunt. fuit oc noua interpretatio Matthesyllani, quam cum exsPugnata, consutatam , Politus Senensis, mehercule ec diliges, di bene doctus Iuris constultus, relinquat, illi acquiescendu duco. disputemus interim an quod ipse ex suo Penore interpretamentu aiseri,defendi possit: is huiusimodi casum in rescripto asseredum opinatur,ut pater tribus filijs,uci sortasse quibusda aliis etiam institutis, unu ex filiis sub c5ditione rogauerit portione suam restituere: retento tamen ec deductio sibi fundo haereditario, eueniente coditione tractatum est, quemadmodii ratio legis Fali. cidiae ineunda ellet: oc resp5detur,debere eu portionem haereditariam landi compuatare,tum etiam si quid iure legati,iret fidei comissi a cohaeredibus accepit, ec si adhue ad quartam desit suppleat ex haereditate: illud aute quod in lando habet n5 haeredi tarium sed ex cohaeredum portione,hoc no imputetur,sed supra quarta habeatita liscet haec interpretatio mihi quado in applauserit,duo tamen maxime nuc uidentur illi adueclarimam si diuinandii non est,ut certer n5 est,quomodo in textu probabitur, uoluiste testatore ut filius retineret indum de hoc utiq; in quo huius declarationis cardo consistit,in rescripto uerbum est nullum: sed cu a testatore dictum no constaret, NImperator retineri iubeat, Bariolus ut multo minus ariolaret, induci id ex tacita uos Iuntate testatoris tradidit: quae ex eo praesumitur, i, fundus is in peculium illi datus fuerat. Secundum argumentu ex Pauli epistola ad Nesennium Apollinarem colligi. . tur :ca enim quartam ex senatusconssilio filius hic deducat, non uidetur Q portione qtantummodo haereditariam in eo stando computare debeat, sed aduersus cohaeredes k omnem potius neq; mihi satis arridet illa distinctio ut secernamus,an testator a cohaerede fidei comissario legauerit,uel fideicomiserit,ut luc epistola Pauli observetur: an uero iusserit haerede deducere,ut hoc casu haereditaria solum portio deducatur. nama fi Dynum Rariolum, concordesin alioru traditiones sequamur , contrarium potius f int in pia dicendum foret cum illud quod deducitur, facilius totu computetur, quam quod ab rem. in se iaalio accipitur: exemptu in pecunia,quam si haeres ex seipso deducere iussus est,totam ma oppo . imputat alioqui no imputat.Sed di no crediderim probabilem hae esse differentiam, eum indubitati iuris sit,in legatis uerba non considerari: ut siue haeredi dictu siit, acci.
pias iandum siue ego tibi fundum : nisi expressim a Iuriscosultis animaduersum id goffendam nihil referre arbitrer.nam 5c si desuetio haec a legato disserresidebuit utim a Iureconsulto nominari: q, si legati species est, tunc Iustinianum ob actam,qui legata sinendi modo nihil ab aliis disserre itidem 5c praeceptiones ex costitutione diuorum fratrum ostendit 'Sed 5 Papiniani responsum,quod suae opinioni, argumetum ha, h l sit OPPhet, pro nostra di communi sentetia induci potest': cum enim pecuniam omnem inis . Up-:
putari in Falcidiam docuisset: Diuersa, inquit ille,causa est praediora pro haereditaria 'parte retentorum: quippe pecunia omnis de portione retineri potest: praedioru aute iis in alia portio n5 nisi a coliaerede, tui dominium habeat,accipitur. nam cum de pecunia scribens,utatur Iuriscosiultus uerbo retentionis, deinde aduersatiue loquendo de sundi portione, accipitur,inquiat a cohaerede,ostendit no posse haeredem propria aut oritate deducere, nihil deductionem hanc ad legato differre.uerum nec uerboru dissorentia haec quod ille opinatur,satis probari potest. Si enim scriptum in testameto fit, deducto iando fili haereditatem restituas,non propterea landus in Falcidia compustandus non est:alioqui si hoc obseruaremus, nec haereditaria pars deduceretur, quod textus noster iubet: na N in legatis dicitur,ut haeres accipiat,uel haeredi detur: ta lasmen in effectu integre no accipit,cu teneatur reddere.praeterea quibus ex uerbis co stet in textu nostro de deducstione actum uelim Politus ipse uiderit: simpliciter enim scriptum est,sundu habentem: cur non alio Dotius iure quam deductionis: atqui uer k ibum, habere,latissimum est ,ut ita coangustari non debeat. Confutatis igitur alioru i FAM.ti expositionibus tempestiuum est, ut quod ipse sentio,in medium adducam: non quod ureb.oblis. sententia nostra probari postule aut malevolis uitilitigandi ansam praestare uelim:
sed ut qualemquese ossam iuidiosis potius ob aciam. itaq; sic me interprete fingendu
112쪽
1 D. ANDREAE ALCIATIAE de sacto euenisseaestator pluribus filiis haeredibus institutis,uni praelegauit sum edum per legatu laedicationis,quod fiebat hoc modo: fili mi talem sundu tibi habe uel praesume,uel uedica,ut Caius in institutionibus sub rubr.delegatis scribit. lde testastor eum rogauit, ut haereditatem fratribus,si nauis ex Asia ueniret,restitueret, madauit p ut ipsi fratres uice mutua dece illi darent: ea coditione eueniente,qu itur quid quartae ex senatuscosulto Trebelliano deducendae imputandu sit: Zc si haereditas restituenda centu aestimetur, V .erunt pro ea quarta retineda: quae copulatio sic inibis
t in primis portione hqreditariam sundi imputet,quq si fundus ΣNI III .ualeat, cum tres haeredes scripti proponantur,erit V Iia .rursus dece quom illa quae a cohaesredibus uice mutua percipit,compes et: quod uero ad quarta deest, nempe VII .ex eo quod restituere debet,sibi suppleat : reliquas enim partes sundi supra quartam habet, nec imputat: oc redditur hoc modo sensus clarissimus, di dieito illa,habete, ad legata uendicationis resertur,quod solebat eo uerbo cocipi: tametsi etia nihil impedit, eamerbuuocem ad restituedi uerbum referre,quasi eo tempore habeat quo restituit : ne existis memus quod alii arbitrantur eum habuisse sundum uiuente patre. Nec me mouet Nesennii consultatio qua traditur,aduersus coli rede omne legatu c5putari: quoniaeo casu loquitur,quo haeres grauatus a cohaerede legatu petit: erit enim cohaeres coauetus exceptione doli tutus,nisi ille huiusmodi legatu Falcidiae imputauerit: at nos loquimur in hqrede,qui no ipse quicq; peti ed ab eo petitur: cu enim flandus per uedicationem sibi sit praelegatus, no compellitur eum petere, sed propria autoritate eris ipso accipit,ut Caius attestatur: si uocula illa, habentem, perquam εμφατὶ costitutione accipitur:nec nouum est, aequitate, de qua in Nesennia consult
ultatione, tota honouoluisse uideri potest: N quamuis hodie sublata sit disserentia legatorum uendiacationis damnationis sinendi modo,N praeceptionis,hoc procedit quantum ad actiones,quae eaedem quibuslibet coceduntur ron quantu ad alios effectus,qui ex mente soli exceptioni suiscere,di adeo efficacem non elle, ut inde actio produci possit: tote enim id uoluntas testatoris facit,qui legando per uendicationem magis fauere honcrato uoluisse uideri potest: N quamuis hodie sublata sit disserentia testatorum uendi testatoris proueniunt, quae potissimum attendi debet:quod pluribus exemplis proihare possum, sed duo sufficiant. si testator per damnationem nurui suae adhuc in mastrimonio agenti ius petendae dotis praelegauerit,nihil agit' . si haerede sinendi modei ij ἐς Dt pN grauaueri ut sinat se conueniri ab ipsa, quamuis de facto, utile legatum est, id p ire
quentiore calculo Alexander probat rursus si per uendicationem testator dixerit, risivi ti quentiore calculo HIoanao prc Titius talem sui u accipiat, sibi habeat,uidetur etiam hodie cocella facultas propria, Docta e istu aut Oritate sumendi ', cum alioquin de manu haeredis petenda sint regulariter legata, quod di in ea specie respodit Modestinus cum testator filio dixisset uolo ipsum a sea o l.Titiae1 iii et ij. ipso praecipuum accipere,συγκτον ἀρσα κον uiuolis σάγ-W3Auras mitras lati fundium agniferum comianum cum omnibus qus habet instrumentis'. Adde quo dIus linianus in legatorum fauorem quatuor illas species ex squauit,ut minime uerisimile fit,manus iniectionem,quae ex legato uendicationis concedebatur, ab eo sit blastam: ne quod fauore indultum svit,in odium retorqueatur.
Africani Iurisconsulti ponsumini.qui ccc M. qui CC. tria leg. Falc. a recentio. rum calumnia defenditur, qui erras te Iurisconsultu in computatione asseuerilitic A P v T
v Μ quidam ducenta in bonis habens ilium haeredem insiluisset mihi centum pure, Seio centum sub conditione legauit: interim dum conditio euenit, ex legati fructibus tata V . percepit, dubitatum est quemadmo. . 1 fit qui rari d- dum legis Falcidiae ratio ducatur: ec Africanus Iurisconsultus respondii qui ct.f. ad quoniam tanto minus meo legato Seii legatum est, quanto fructus interim col, in raeli lecti aestimari possunt: censeri centum mihi, Seio LXXV. legata esse : quare sesptem eartes fieri debere,ut tres Seius,quatuor ego solum: quae decisio quam pluris rore facta. ec memini, cum adhinis uisa est iniusta,ec calculi errore facta. oc memini, cum adhuc Iustinianus nouus essem, uix m liminarem Digestorum pagellam euoluissem, fuisse quendam magni minis scholasticum, qui publice ostesurum se proposuerit, maximum hac in compta ratione Africani errorem: quamobrem, tametsi etia tum distiplinae huius admodum rudis
113쪽
a rudis, desebam tamen tanti uiri memoriam Iacerari.aliquo porst lepore editus tractastus est,non eius quide arrogantis uiri, sed perquam consummati Iuristbsulti,qui ut uerbis modestior est, ita rationibus efficacioribus pugnat': Is inquit,sive tepus quo b retia filii . conditio existi consideremus,sive tempus mortis cu superiore iunctum utrocu casu c os uideri aliter computandu fuit scinam ct ubi extitit conditio,dominus legati puri centum uiginti quin* habeat ex fiuctibus enim Σκ v. illi acquisita sunt citi uero sub
conditione legatum fui centum teneat: non septem partes sed nouem faciendae suorant: non enim quarta amplius, sed quinta in legato puro est, cum ego cerum xtam Seius ceni tam acceperit: quod si aliud tempus a imisu mortis,essideremus, ego cenitum habui,Seius non aeque centum,sed tanto minus, quantum potuisset interim fiuctibus acquiri onec centum fierent: quae summa LX .esse potest,cum ex cenatum Ilicier tata V .cadem ratione ex octoginta, Aragitur perinde est,ac si ad principio ego centum Seius LMA habui me qua ratione in nouem quom partes diuidunda sui quod conserendum erat.Caeterum quoniam uerisimile non est , Iurisconsultum Micanum errasse,uideamus an defendi sua haec computatio possit: ec crediderim, si tempus quo conditio existit, respiciamus,non posse dicisum cui pure legatum est
cΣNV .habere ut ille existimauit,sed centena tantum: nam cum is sua centum statim
habuit,confusa sunt proprηs bonis,facta P sunt pars patrimonii ipsius legatarii , Nideo fiuctus inde collecti amplius non computantur: ut idcirco augeri legatum dis cere possimus,cum illi Ductus sint rei iam suae: at in fiuctibus legati conditionalis
aliter est, quia haeres eos in quemcun* euentum de re haereditaria capit: quapropteruui in computat,censeturq; illo minus in eo legato esse. Igitur meritor mihi centule, gata copulantur eis LXAMV.di in v I I. partes fit deductio: neq; ar tempore mortis ex altero argumenti capite fieri computatio debuit,cum si Scius LX . tantum hae, heret X. illa sibi soli acquireret, sed in nostro casu LXM. haec v. collecta no Seio tans tum sed oc mihi prosuntq: ut tandem nobis in hoc applaudam,quod eius sententiae 4 per suerim,ut magis me Iurisconsultos ingenii debilitate non intelligere faterer, quam eis erroris aut negligentiae nota inurerem: non qutata ipsi homines non fueη rint,sed quod nos ita illis inferiores,ut discernere ubi lapsi sint,nequeamus: si tamen quando. dormitauerunt,quod non opinor.
Intellectum Hugolini in i re coniuncti delegaeiii.non recte a receni ribus Mendi,tametsi uerus sit . quamobrem disputat in , an aliis modis sustineri potat. c A P. VII.
IEFica Lis:est Pauli illa lex,qua qui sint coniuncti, uel re uel uerbis,l explicatum est: id p siue materia expositionesDe Doctorum respicias,sives etiam iurisconsulti uerba: praesertur enim inquit aeteris, qui re ec uerbis 'coniunctus est: quod si re tantum coniunctus sit,constatnoneste potiore: si uero uerbis quidem coniunctus sit c autem non, quaestionis est,an coniunctus positor sit, B magis est ut ipse praeseratur: dubitatum fuit,q uo intellectu uersiculus hie ultimus accipiendus esse: ei quoniam ueteres maiorii opiniones, Ioannis, Rogle ij, Retonis,N id genus caeterorum reserre, cum ab omnibus recentioribus cosutentur, operaepretium no est, uideamus an Hugolini interpretatio,que dubio procul uerbis legis admodum congruit,uera sit,& quomodo defendatur. exillimauit is,a Iurisconssulto in ultimo responso quaeri,num coniunctus uerbis ratum praeferatur illi, qui resolum coniungitur,ta responderi praeserendum: N profecto Am praemodum contea xtus uerbis conruat haec expositio,no arbitror futuros fuisse unqua aliquos, qui in Hugolino no sentirent: nisi Iuriscosulii quodam responsb arcerentur,quo hoc uidelicet traditum est,eos qui uerboru complexu iunguntur,& qui re connexi fiunt,aequas
liter succedere nec alterii alteri praeseni: Pomponi j ' enim in tractatu de hauedibus Uinstituedis uerba haec sunt: Si ita quis haeredes instituerit Titius heres esto Caius di se h- βψ
Maevius ex aequis partibus haeredes sunto. luauis,ec, syllaba colunctionem faciat,siquis tamen ex his decedat, non alteri soli pars accrescit,sed omnibus hamedibus pro haereditar as portionibus quia non tam coniunxisse,quam celeriter dixisse uideatur.
Petrus ex Genabo, quam Aureliam dicunt,& alij quidam Gallici Doctores' negant b,Γ, renis Titium in proposito exemplo re tantum coniungi. atqui ex eoru sententia later pria incti.
114쪽
mani institutionem di secundam addendum fuit punctum,quod aeque pollet at* eos cpula,& idcirco etiam uerbis coniungit: sed haec responsio nemini n5 reprobatur: ubi enim necessaria est copulativa illa uox,uel subinducitur,uel ex puncto colligitur: at in nostro casu nemo eam ad redia locutionem quic in sacere latcbitur.Salycetus distinguendum putauit,ut si coniunctus re,alios uerbis c5 iunctos praecedat quod in stipes riore casu est,tunc pariter succedant,ex praesumptione legis,quae testatore magis uoluiisse eeleriter scribere,cb coniungere,arbitraturiperinde igitur est,ac si omnes re es iungere uoluisset: at uero si e coireris scriptu sit 5c coniunctii uerbis ordine scripturae eum antecedat,qui re c5iungitur,secus este,cum eo casu quiccb de celeritate non fine in d. re reii, gatur: Iason id improbat',ianos; in textu ordo ille non cofideretur quod para me moiunctu uerit: sortius ex eo urgeor,quonia si testator re coniungere uoluisset, non instituisset eo addito,se aequis portionibus instituere,quo casu etiam celerius dixisset: sed oc hae admissa opinione praeserendi erant,ues Caius uel Maevius,quod etiam uerbis coluncti serent. Petrus Hesutiusqnsicco iungi eos uerbis negat: quippe no ut cottangeret, sed ut celeriter dicereRapposita a testatore copula nunc Tilium re quoq; disiunctum opinatur, tam uerba illa aequis portionibus,ad eis quom referri debeant: sed utran expositione argutissime Iason cosutat: cur enim uox haec, aequis partibus ad Titium reseratur,cu quae in aliena clausula dicta sunt,ad praecedente referri non debeant aut cur colunctos Caium,di Meuium no dicamus,qui una oratione positi etiam remota copula colunguntur Iason cu se ualde notabiliter respodere testatus es Iet, Titiu assea uerauit neq; re colungi: ca enim in principio absq; partibus haeres institutus sit,ces tur institutus in totu: quamobre ubi Caium, Maevium p testator addidit, existimanidus est ad dupondium transisse.Cu igitur diuersis assibus instituti sint no potest creadi ius accrescendi inter eos, tan* re cdiunctos,esse: sed N Caius Maevio no colungiatur,quonia no tam coniunxisse,q; celeriter dixisse testator uidetur. Carierum N hate Iasonis interpretatio minime mihi satisfacit: csi,si ratio celeritatis cestaret, praesupponit textus Titium at is colungi ergo ad dupondiu transgressum no est: quod N Ioannes ab Imola satis perspicue ostedit .nam 5 cur Caium Maevio iungi negem: quasi testator duas orationes facere, separatim F eos scribere uoluerit, sed celeritatis causa, una clausula utrunm instituerit: uidetur utim nobis hoc n5 sit congruere: quis enim Iurisconsulto hanc testatoris uoluntate manifestam secit, ut ex ea a comunibus regustis recederet ex uerbis certe non constat: ergo obseruanda non fuit sed potius ex uiuerboris respondendii fuerat,Caium aut Maevium Titio praeserri. Quid cesendum existimarem in casu claro, cum constat testatorem expresse egisse,ut unus uerbis coniungeretur,alius re tantu ,eum qui colunctus uerbis est,praeferri: quod ex Hugolini interpretatione constat: alioquin in dubiis tantae efficaciae non esse coniunctivam coapulam ut propter eam disiuncti excludantur: quamobrem censeri potius gratia celesritatis appositam eo scilicet respectu ut etiam disiunctus simul admittatur no ut coniunctum uerbis tantum,quasi non coniunctum excludat:& hoc in haeredibus praescrum,in quibus ut aequales portiones fiant,legibus admodum placuit.
x,mulieri Sc Titio de condit Sc demonst declarata : M ab Raph. Socin.las argumen, iis defensa: Ad noua ratione dicendum ex ea probari,tametsi speciali iure succedaturius accrescen. esse poste. C A P V T VIII.
VLIER D N Titio ususfructus,si non nupserit mulier relictus est: simul lier nupserit,quandiu Titius adui uel N in eode statu erit, partem usussi uscctus habebit: tantum enim beneficio legis ex legato mulieri concessiimi esse,in ligendum est,quantum haberet si conditioni paruisset: nec si Totius qui conditione desectus est, legatum repudie ea res mulieri proderit. Ex hac , --. Papiniam lege ea conclusione collegit Bariolus ',ut quoties aliquis iure speciali ad AF ue s restitoris uoluntate legato fruitur,in coniuncti portione ius accrescendi non, the. Mbς-t cuius rei uaris ratioes a Baldo diuersis locis res erutur, que a Socino Iasone iis a triuii collectae, omnibus ad manus sunt. Caeterum uidendum est, an comunis intellectus iasia feren defendi possit: existimauerunt enim Raphael Comensis, ta recentiores ath no solat aleoliij. Barioli eam conclusionem ibi non probari,sed potius contrariae sentetiae argumenta . duoessis In Llsi ita
115쪽
DARA DONORVM L I B. VI. a A duo emcaesa colligi: primum est dum dicitur,quandiu Titius uiuit, & in eode statu
erit, partem ususfructus habituram: si igitur non uiuet,uel in eode statu no erit,usus ustuctus ad mulierem pertinebit. sed argumentsi hoc haud ita ego admiserim: quoniasi Titius in eodem statu non erit,sequitur eam n5 habituram usium ctum, non lasmen cocedendum est,ad mulier deserendit: atqui ad proprietarium potius ex re gula pertinebit : quamobre,quod Iason adseri,uerba illa nihil operari, explodedum est: operantur enim,ut dominus proprietatis eum capiat. Secundum argumetum ex qratione legis deducitur: inquit enim Papinianus,Tantum ex beneficio legis mulier, consequetur,quantum haberet,si coditioni paruisset: sed si paruisset, iure accrescena di toto ususructu seueretur: cur ergo couar uerum oc hic respondendum puto uerba ea accipi secundum legis casum oportere: cum enim Iuriscosulius,quando Titius ac, ceptaturus erat,nisi desecisset conditione locutus csset,subiunxit illam rationem que eo casu perqua uera est: sed ubi Titius repudiaret, tuc ea ratio inducenda non est nec obiiciat mihi quisqua rationem generalem esse 'Ic ideo extra casum trahi quo iam drametsi hoc peruulgatu fit nimis. indistincte uerum esse omnes admittant: possunt tamen plures leges adduci, quae huius pronuntiati falsitatem ostendunt.sed &Barto, Ius id intellexit,li conrode ad alios casus ratio produci possit ,n5 aliter: Baldus uero hoc admittit,cu in generali clausula ratio recitatumo si in speciali,uel ut uerbis eius utar discretiua ,quod in nostro casu inm haec ad communem intellectum defendendum satis. Caeterum aliam huius responsi rationem esse opinor,quam uel Baldus,uel ealius quisqua tradiderit fauore enim matrimonii in suprascripta quaestione admittes batur mulier, etiam contra uoluntatem testatoris: sed postq; iam nupta est,cessat pauxillum ille salior no enim quae nupta est,aliud matrimoniu sperare debeo uitamobarem priuilegium cessatβ id ex regula,ca acquisitionis caiisa amplius no subest licet quaesita permaneant,acquirenda desinere Igitur aduersus Bariolum existimauerim g etiam inter succederes iure speciali ius accrescendi esse: si tamen specialis illius iurista gratiae causa adhuc supersit: sed si no superest neclet iuri no decrescendi locum esse B nam si Dariolum generaliter sequamur, illud falsid dixerimus, iuri no decrescedi etiainter speciali indulgentia succedentes, semper locum esse: in praedicto enim responso mulier Titio non uerbis tantum,sed di re coniungitur: quapropter ec ius non decres scendi utio illi competeret,& tamen non succedit.
N um definitionem generaliter procedere sit Elis: Accia Uij,Angeli, Alexandri, et ini batis sententiam iteram non uideri. c AP. 'IX.
v A E s I Tura est,an definitio ea sustinenda sit, quae non omnes casus cos
cursius Gedr gulae tantum adhaeret, atq; generalia complectitur : ec Acis insustinedain esse arbitratus est neq; ex speciali ilare aduersus defini l . Et tionem Probabile arnumentum csic: quamobrem Nicolaus Tudiscus,m
retinus,Decius' eam iudicii definitionem probarunt,ut sit actus trium personarum in iudicio contendentium : tametsi enim quadom absim actore iudicium sit quale est inquisitionis: fatis tamen esse opinantur,si quae frequentiora sunt, describantur. Ales xander quom in dote illud in definitione probat,ut detur propter onera matrimos nil : quamuis aliquando accidat,ut ex pacto teneatur mulier,ea onera de suo sustineare,non uir ex dotalibus bonis : sed ec Aretinus de testamenti substantia esse haeredis institutionem seripsit ' quaquam speciali casu miles in codicillis instituat. Angesus 'quo ii filii definitione Iuriscosulto Vlpiano tradita .pbat, ut is sit, qui ex uiro α eius uxore nascitur licet N alij filii sint,no ex uxore nati: ueluti legitimati, ut irocant. qui ab illis iuris aestimatione no differsit. Sed fatis suit generaliter finire quod N ex Papiniani respose probat qui, Lex,inat, comune praeceptu est,cii tame priuatae quoin leges sint Vlpianus 3: Puto,inquit,conditione, quae in potestate est, generaliter recte deliniri: facti potestas est: potest enim haec,si Alexandriam peruenerit non esse in ars bitrio propter hyemem:quare ad generale definitionem recurrendu est.Caeteriim liscet me horum autoritas plurima moueat ron dubitauerim tamen contrariae opinios nis assertore me praeberem ut ab aliis discedam essicacioribus utiq; rationibus adducor alam nemo opinor,negaueri cui rei id quod in definitione dicitur, no competit,
116쪽
b t quintus. . nec desinitione cogruere : quod si ita est,sequeretur,ut speciales casus improprie am cc i Wμ.fM pellarentur: alioqui definitio cu definito non conuerteretur: nee esset quod Graeci disa r.et M. iv cunt .: ilao iudicium inquisitionis,iudicium non estet dos, in qua onera m trimonii non sustinerentur, dotis nomenclatura proprier no haberet, ec id genus Matera: quod certe nimis nouum est.Siquidem 5c quod Iuriscosultus in regula iuris trai Lomnis.ie r dit,omnem definitione periculosam esse ', quonia facile subuerti potest, falsum esset: gul iuri si enim satis soret generaliter definire,quae,quaeso,dissicultas est in terminada regulae k Inrub.9.m . nulla uti*,ut Iason ait Celsus regula,inquit Catoniana sic definitur : quoddsi testa ι l. l.dereg.cgt, menti facti tepore decessisset testator,inutile foret legatu,id quandocunm decesserit, no ualere:quae definitio in quibusdam falsa est. viden' igitur definitionem, qua genearalia tantu describimus,idcirco reprendi,quonia in quibusdam deficiat nem oberit, mi' si ex Barioli testimonio ea non definitionem,sed descriptionem esse dixeris': quonia. . . . si descriptio,quae facilius sustineri solet,eo argumeto confunditur, quato hercle ma-
''' gis definitio nam N Ulpianus Servii definitione in dolo reprobat ' : quae tametsi g
neraliter uera sit baro enim fit ut citra smulatione dolus inducatur quia tamen etiasine simulatione is agi posse Labeo ait, Labeonis definitione uti magis uera probatio inruis. f. de Accursius' quo*,si cautio in definitione usus fruetus esset, non posse absim ea usum Uufruct. fructum dici,autor est: ut inde expressimosi edat,omnia quae in definitione dictitur, requiri,ut definita res nomen suum habeat,ec uel speciales casus coprendi, ec nostraep In is sti te huic sententiae non aduersatur suprasciiptum Papiniani responsum ' quoniam eo n5g tam lex definitur,ta simpliciter describitur quod recentioribus quoq; quibusdam uitiq-pQq sum est: sed ec Ulpiani autoritati',quo minus respondea in causa est,quod in utrinq; partem adduci posse uideo, licet efiicaciter neutram probari.
. Canonem pontificium a synod si nihil differre:& probabilem non esse huius rei discripta nem. c A P v T X. R A D v N T canonicae leos periti duplex esse constitutionum genus: Plias enim pontificias esse: alias quae a sacerdotum generali conuentu synos*dales conciliares ue dicuntur '.qua in re,ut communem sententia tueamur, hia Ii ex doctiorum annotationibus quaedam axiomata assii manda sunt, in mi
misi illud : ut constitutio in conuentu generali saeia, tametsi illi intersit Romanus pontifex ,tamen cociliaris dicatur,si a concilio originem tractatus trahit: cognoscisinus la id cum in constitutionis titulo Glum ex concilio promulgata scribitur: alios qui si suppresso sacrosanctiae synodi nomine solus Pontifex inscribatur, pontificiam esse costat: quod si proponatur didium, Iulius Pontifex de consensu c5cili j Nicolaus Tudiscus oratione quada conciliarem esse asseruit: recentiores Felinus,5c Decius cob Feli' in c-j- ς tra V: quoniam iuris regula est,solere res gestas facientibus attribui, non iis qui cons bu's P H Giunt tantum sed sciendum est,in quibusdam cotractibus requiri quorundam conς l μι sensum ad quos contractus ipse non pertinet: di non dubitauerim suprascriptae regulae adhaerendum: sed cum is qui iacit,di ille qui consentit, etiam separatim potestat faciendi habent,cu par hoc casti sit utriust conditio,fortiori titulu rei gestς attribuismus: quamobrem ec cum generalis sacroru antistitum couentus, legem promulgaditus habeat,& nihilominus idem Pontifex possit,in dubi js fortiori adherendu suciit:. clos in e. si praeualere autem concilium non ambigam'.quod si no generalis synodus, sed couenpapa. xl. ius tus aliorum,puta Cardinales consenserint, Pontifici negotium omne adscribemus .d e. i. Drcn.lib. Hinc si Ponti sex se legem ferre asserat, uel autoritate concilii uel decernente simul saxi. crosancta synodo, conciliaris ea lex appellabitur '.Sed quid ii inscriptu sit ultuq Pone c.mmis. de tu tifex sacro approbante concilio pontificalem esse traditum est, cum potuerit a Iulio
Ninr cfmi prius fieri einde a synodo approbarissed quorsum hic nil de utiuillitio, caprina ueql . - lana disputamus minime uero: nam in hoc utilis quaestio est, quia dissicilius aduer,s . i' l r se, constitutione synodalem admittit dispensatio,quam aduersus Pontificis legem : .d F l μ enim γ pluribus fiunt maiori firmitate nituntur : 5c haec ex aliorum sententia, is es o udetiam cui nos nequaquam subscribemus. haec enim ratio sacrosanctae apostolicae sedi initi,
- . os: dil . riam facit, quasi in sanctionibus ex ea diuulgati persecta cognitio non adhibeatur: nam ec cum Imperator legem promulgat, si in cosultationem quam plurimos consis storia
117쪽
A storianos adhibet,& uniuersis approbantibus,tum demsi se Iege serre attestitur: cur eandem diligentiam in Pontifice Romano non praesumimus atqui non ita sensit bGratianus : qui Decretales, inquit, epistolae canonibus conciliorum pari iure exae quantur: nam di si id admittimus,consequens esset, constitutionibus senatusconsulta praevortere,quod nemo dixerit sed di cum Pontifex approbante concilio sancit, cur hanc ratione non producimus e probabilem itaq; tot interpretum superiorem qua stionem non arbitror: inutilis quippe est,ta quae nulli usui esse possit.
diol. praesidi, Andreas Alciatus Iurisconsul. s. D. M in omni disciplina maximo nominis sui periculo hi agant,qui uetere,ec multis seculis probata lectione, immutata, nouas ipsi rest substitulit: tum illi nobis uident temere magis facere,ctui in facio ani cita iuris ciuilis uolumina id moliri ausint . quippe cui caeteris ieret artibus,si mystica ta medicinam demas, nullo humani generis incosis modo peccetur nec enim multum reseri, inemendatus circunserat alicuius historici,poeta musici,astronomi,huius p a sessionis autoris quisqua liber in legibus ipsis si quod uerbu uel excidat, uel male percipiatur, maximum in humas
nis opibus detrimentu affert.quapropter quae mei muneris partes esse deberent , fastis hoc ipso admonitus, no sine summa trepidatione quicqua innovare ausius fui,etias certissimis sere rationibus adducerer: donec emendatissimis quom codicibus nos stras annotationes coprobari posse cognouistem. cum igitur ec plura ad nobis collata exemplaria suissent cum ite Hetruscoru Pandectas obiter, ceu per transennam, leges' re mihi datum estet: decreui pauculas aliquas de multis,insigniores tame,in codicillis obseruationes redigere: mediastinis 3 seruolis. qui in alienii locum impudenter obsrepserant,de familia eiecti s ordinarios restituere N quantum in me esset, in libertate asserere.quod num satis legitime a nobis factum sit, id omne,uelim nolim ad lectoris iudiciu pertinet: in cuius notione cum tergiversari nequeam, solum illud relictu est, habere contingat cum item delator ipse neminem in ius uocem, famaeq; aliorum per me nihil detractum sit: no est quod uerear,ne crabrones dicax excitast accedit his minime ampullosus titulus emissae at sub illum cs sputatiunculae, quas etiam si uiderit Nomus minime operaepretium facturus est. si uerum est. summa petere liuorem. Nrapidissimis uentis inconciissa radice stare arundines: non hic magnam eruditionem quisquam requirat,minus* a leguleo sermonis nitorem, styli candorem ex pectet: rebus solu ipsis pugnamus idq; ne frustra membranae occuparentur,quanto pauci
ribus uerbis fieri notuit. ne onisthograntia,S uel in tergo quod ille ait) Oreste scriptum multi facimus: agellus noster minor est, T qui uilioribus solii holusculis luxuriet desideret quisqua lepidum dicendi characterem,exquirat eruditionem non nos strum hoc onus) is alios adeat, uel certe miscellaneis immoretur.exoptet, nescio quis plurimarum obseruationum ingente sylvam, res ipsas curet, 'lum quamuis ineptunsi aversetur poterit sc hoc ab aliquibus accipere. exierunt di dignae lectu aliae annostationes,in quibus di bona frugem colligere studiosi possunt, ec recentium autorum ingenia admirari: eos ipse imitatus in iuris ciuilis disciplina composivi quae illi in alia professione factitauerat: sed in eo mihi durius certamen fuit,quod nemo est tam inselicis ingenii qui non paucos apud quemcunq; autorem locos possit uel emendare, uel diuersa a caeteris sententia interpretari: N id etia, si diis placet, sine ulla praeuaricationis noxia: at qui de uno codice idipsum faciat, nsi passim ut opinor aeperie extistere qui ante nos paucas quasdam notulas hoc tractatu uulgauerint, sed illi quidem, k non
118쪽
tio D. ANDREAE ALCIATI EPIST. non dicam aridi N ieiuni quandoquidem id a nobis etiam ultro assecta turn esi) sed c
nullius plane iudicii literaturae* fuerunt: ut n5 iniuria temeritatem damnes, ea quae ipsi ignorant, publicae editioni mandantium: cdtra ec alios cernere est perquam erua appos,qui tamen Q sere omnia ad humanitatis studia deridiant aurisconsultis ipsis n5e magno sunt usui.uerumna ocii fre literariadrequens uitium cst, quod uideliceton in aliqua re uidere et nasbii liquis,praeseseditos. aeque magno
caeca ambitione omnes ducamur: necue est quisquam quem non in ali sua re uidere bullanum possis: Quamobrem N sor asse nos nostra a cum cum tam libere ausus suerim etia praeiudicii praescriptione rciem, annotatiuncus lis hisce nostris,cotra receptas a maioribus sententias pronuntiare: sed hi uelim sciat, quae a nobis affirmantur, non eo animo dici, quod lectorem etiam reluctantem in nostram sententiam uelimus pertrahere:liberum unicuiq; iudicium sinimus: ec uelut in apparatissimo conuiuio plurima sercula apponulae,ex quibus quod magis sepiat, uocati eligant ita di honestioris orij studiosis pro serculo hic exhibetur liber, que is desmum legat, probeti,ad cuius stomachum haec lectio iaccrit ego quidem ad utrinq;
subeundam aleam paratus,constanter qualecunq; iudicium tulero: ut si sorte populari aura exceptus,multorum p manibus tritus fuerit,non idcirco exultem, criti inuetollam, eu plures malos Ilias existimauerit: uel ccouerso si rarissimum qu cnq; eius lectio retinuerit,hac causa mihi disjiceam, cu deserto ab omnibus auditoribus disci, Pulo Antigenidas musicus: mihi, dixerit,di mulis cane: cuius excinelum imitatus Augustus,cum omnium cauillis obnoxiis Tiberium ipse approbaret, .Qi, inquit, OLina Troe. -ῖς Tiberi: ut merito, quacunq; huius nostri coepti se alea uerterit, etiam clarissimoru uirorum exemplo habeam,unde causam tueri possim: oc his qui idem ipse satis aduersus canina secundiam firmum me preparaui .minus coic negotii exhibebunt quos togatos uulturios uere appellaueris,qui no alia fine iuri ciuili assiduam dant operam,quam ut assa ui sat hoc in potissimu studio sint locupletes.nam hi ut plurimu solis interpretii uulgatissimorii scholijs immersi, ca Latine tria uerba effari non possint non est Q dubitem aduersus illos etia intra teli iactum nudus progredi. Intendi animum iandiu , in dies pec horas hoc ipsum aganit Hattuli caeterciarumet sentetias optime tineat quo in studio nec recentioris uolumina auersor: adlu Vbescunt mihi ea omnia autores p ipses ob ingenii quandam perspicaciam,acumen, p, non modica in ueneratione habeo. caelmina uix aequo eos animo Possum serre, cum optime Iuriscosultorum responsa se interpretaturos praedicantes,omnia potius coma miniscuntur quam.quae ad Dionysium ut in Prouerbio est faciant: quos tamen non dubito si nostras hasce pauculas interpretationes uidissent,de sua sentetia in nostram quandoq; transituros: quod minime nostrates isti receliores Dicturi sunt,qui ubi paulS elegantiorem libellum uiderint, attoniti, tanquam ueteres illi harbari. Icomanam aciem uix oculis sustinet quin etia ueluti magica manibus detulina quod etii mihi contingat,no iniquo tamen animo laturus sum: quadoquidem Luci ri exemplo, qui Tarentinis Siculis N Consentinis solii se scriboe attes latus est : ipse humanitatis itudiis insignibus tantu Iurisconsultis scribo,N no aliter, quam a deorum mystcriis pro sanos omnes,impiumq; uulgus itinc arceo. explodant ergo, reiiciant, deturbet:.ici nosecus boni consulam quam si rem nihil ad se pertinente, ne attingere quidem uelint: quanquam 5c mihi satis fuerit paucorum consensus non omnino nostras lucubrati nes aspernantiu nec enim eo temeritatis mihi progredi licet ut librum hunc runus approbari di ceu Phidiacu opus in Mineruae arce statui uelim: quapropter non nisi multorum,di praeserum consultius uiri laco. Minutii conuicio sere debellatus adduci potui,ut in apertu,tanquam insigne tabulam referrem: cessi tame plurimorum iudiaciis,malui nimiae facilitatis,quam morosae cuiusdam cotumacis reus describi. Post qua igitur uela ueli Dei misimustaura quod ille aio soluentibus bene prccemur: ne ea,ut Vlysus laciis accidit,utredi IapIa,in Lestrygonas circaeum p litus nostra pene disieeta ratem impingat.Id autem periculi ut audacius pertranseam,tutelare aliquod numen deligedum fuit,quam perinatu amplissime pater,senatus in nostri coluthen Ioannes ut sustineres, cum etiam atq; etiam desiderarem, poste id assequi mihi uisessum, si opus hoc,qualecuncn est,tibi dedicarem: quod ut facerem, ec egregia merita
ma,ta clarissimi illius uiri An
ntonii a Prato, qui tibi primaria hunc locu demandauit,
119쪽
A autoritas impulerat: si enim summam integritatem, apientiam, aequanimitatem, ius risiprudentiam perspicere uoluerimus, non aliud clarius exemplum etiam inter uetes res inueniri poterit: rursus si animo aduerterimus, quanta cum dimitate principem
hunc in senatu locum tuearis, uere te iummi illius uiri petionam sustinere non dissi. tebimur : sed haec auribus tuis iam nimis perstillata sunt qui cum quotidie benefacere non desistas,in communem amplissimae huic urbi consulere, plurimas quoque de te laudes audire compelleris. quandoquidem hoc uel maximum uirtutis praemium est . laus Narloria. Accipe igitur, consultissime uir, Dispunctiones hasce nostras, ea Iege,ut arbitrio tuo uel stent,uel cadant: autorem p ipsum iandiu tibi addictum, cimendatum habe. Bene uale.
V M propter imminetia Insubribus bella,nostrorum p temporum in ea regione calamitate,collibuisset pauxillu secedere, Bois noniam p forte aduenissem nescio quo pacto in manus meas inscidit uenale Digestoris uolumen antiquissimu, membranis stris p tu tam pulchris characteribus,ut pridie eius dici notatu uidearetur,qua ad me delatu esset: In eo nulla Accursiij linterpretatio, nullius paraphrastis glossemata cernebatur: sola erat in regulas iuris cuiusda antiqui expositoris scholia,quae eruditione, ec Lai B tinae linguae elegantia cit ipsis Iure sultis certabant: oc quod nJ minore codici grastiam coparabat autorii inscripta aderat nomenclatura,tam diliges, ut numeru libros rum titulos , unde resiponsa excerpeban contineret: tum no uulgaribus protritis promis diuisa uoluminased in duas tantu partes,ec posterior a Trebelliano senatuscosulto exordiu accipiebatiquae res abunde mihi exploratissima fecit, ineptam esse re centium dubitationem,dum potissimum ambigunt, cur secundu Digestoru uolume Insortiam dicatur quasi no barbara hec vox sit,ec nullius sensus,ab indocto aliquo literatore primum facta,que deinde alq aeque indociles secuti sint. itur cu sparsim Ninordinate eos libros quodamodo delibassem: annotaui insigniora quaedam errata in uulgatis codicibus esse: quae si cum antiquo illo conserantur, poteriit cognosci, oc de omni 4llici rael induci uel circunseribi Ac quoniam,quo anno haec prodebam,tractatu de acquirenda possessione celeberes mi quil professores declarabant, libuit a prima eius tituli lege auspicari.Et cum in promulgatis exemplaribus sic legatur:
Vnde post Modieta sit,& declarata lex prima.sside acquir.Posses c AP. I.
A V L V s : Possessio appellata est a pedibus ut 5c Labeo ait,a pedibus pei dum positio,&c.in eo ueteri libro sic inscribitur: Paulus lib. L III1. I ad edictum : Possessio appellata est a sedibus,ta ut Labeo ait,quasi positio:
quia naturaliter tenetur ab eo,qui es insistit,quam Graeci dicut, occiVulgatam enim lectionem salsam esse, iteratum, puto, neminem latebit, cum possessso in etymo uocabuli nihil commune cum pedibus habeat: imo Rrammatici omnes norunt,postidere,assidere,considere esidere,dissidere ab hoc uerbo sedeo omnia sormari: quapropter Baldi, Pauli Castrensis, Iasonis laquaestiones quis laudauerit, dum id maxime scire satagunt, cur possessio magis a pedibus, quam ab alia corporis parte denominetur Sed oc quis λccursit argumentum probauerit, possessionem proprie in rebus mobilibus dici negantis,quoniam in earum possessionem pedibus
non eamus ut illud mirum in eo liligiti olim meliora uiderit id auod deterius laesrat, maluerit sequi.quM aute dicitur,quasi positio allusio uocabuli est. quanta qui dem etiam dicimus, ponere sedes. k a Inemend
120쪽
Inemendatami si paterfami l. de haeremiisti nitorii suo modA restitutam, ut amplius coptima quaeq; ingenia non habeam, o se in eius explicatione torquere potantic A P V T ii.
LIVD subsequitur maius erratu, ut maximi quicunm Doctores ualde se ob eam rem torserint id in titulo, de haeredibus instituendis, est, in quo exl Marcelli responsis ita tradit: Si paterfamilias Titium quem ingenuum esset credebat ,haerede scripserit, eicia si haeres non estet, Sempronium substitues rit: deinde Titius quia seruus fuerat,iussu domini adierit l, editate: potest dici Sem Pronium in parte haereditatis admitti, dic.ut in hoc casu duo semisses nant, ita ut alteriemis inter eum qui dominus instituti haeredis fuerit te substitutum aequis portionia hus diuidatur.dubitauit hic Accursius,5c sere omnes, cur computatio hoc modo fieri debeat: item p quid de semisse,qui superest, sit agendit: eccum longissimi tractatus hac de re centuriati sint,nihil attinet tanta molem cosutare.In antiquo codice is S Pronius Titio cohaeres traditur hac scriptura: Si pateriai Titium que ingenuit esse credebat,haerede scripserit,ei p,si heres non esse Sempronium cohaeredem substitiae,ri dicitit planissime pateat,si cohaeres Titio Sempronius fuit, prius duos semisses conituendos ei te ut alter ad Semproniis,alter ad Titiu pertineat: deinde ἴpter patrisse. errorem,ruris semissem illum Titii cum Sempronio aequis portionibus diuidenda: quod ec Tribonianus in institutionibus asserere uidetur qui in partem admitti debes re substitutum resert: partis autem appellatione de dimidia intelligenda est.nec quicquam obstat,quod Iuriscons de semisse integro,Sempronio dando, expresse non to quatur :na cu principalis tractatus sit de errore testatoris, nihil pertinuit diutius ima morari in Semproni j portione cu id scrupulo omni careat,& ita in facto euenisset, ut etiam cohaeres esset: accidit aute fictis nominibus: nam res in Parthenio a iii imperauioris seruo reapse contigerat: is aute est Parthenius,cuius N Martialis meminit,consscius cum Entello NStephano necis Domitiani: cuius rei Tranquillus ξc Dion sunt autores,ut facilis depresnsu sit error,cu in Digestis Tiberius tradatur, que in institustionibus Titium castigatius appellant.Quod autem dicitur, Sempronium in partem haereditatis admitti, intellige eam parte haereditatis quae Titio applicanda erat: alioqui Sempronius suum semistem omnino habiturus erat, tanquam cohaeres.
Subrepta ciuitati pecunia,quae actio competat: conciliata duo responsa,quae aduersari limul uidebantur. c A P. III.
ARcELLVs quoq; in titulo, ad i.Iuliam peculatus: Qui, inquit, de reli ciuitatis aliquid sibi surripiat constitutionibus cauetur, peculatus crimen committi,di hoc iure utimur,ecc.cui responsio contrarium affertur aliud Pal piniani: Qui ob pecuniam, inquit, ciuitati subtractam actione surti, non
crimine peculatus tenetur.quos obices dum remouere quaerit Accursius,mera aegrotantium somnia affert.In antiquo exemplari ita resertur: Ob pecuniam ciuitati substractam actione furti,necnon crimine peculatus tenetur cessat ital hὶc omnis dissem sus,oc concors fit Marcello Papinianus.
Ex Graecae uotis desectione Caius,qui absurde loqui uidebatur,restitarius. c A P. IIII.
DE D ec Caius libro xxxl l l .ad edictu adducit in Vicet.de uerb. sig.Qus,licet inquit,inter gesta di facta uideae quaeda esse subtilis differetia: attamen nihil inter gestu oc factum interest, ecc.quae, quaeso, differentia haec est qui modus loquedi In eo codice Greca dictio textui inseritur,hoc modo: alta
abusive di sunt A, nihil interest inter factu ec gestum : significat autem illa uox, quod e dicimus: ec hoc ues maxime propter leges municipales est notandum.
Supellex unde dicta, endatum Vlpiani responsum. CAP. V.
llectilis,*t supellectilisa uidetur Iurisc. inepte loqui quamobrem cum ueteri nostro codice reponas, locari solebant, quae
sub pellibus usui forent: ut ea sit supellectilis etymologia: quo autem sensu capiendae sint hic pelles,neminem latebit,qui Iulium Caesar in commentariis legerit. Deesse