장음표시 사용
121쪽
Dcesse integram legem in ut . de probationibus: quapropter a nobis in integrum restitutam. c APUT V l.
N ultima lege,titulo de .pbationibus,quae lex IurisconsSerbidio Scaeuos Iae tribuitur deest in fine huiusmodi responsum,quod paragraphum uulgo dicimus.Si ancilla sueri ad libertate perductam non uideri, necp per fideis commissi relicti sibi .pbationem,nec quord alimeta sint, uti nutrici praestita. Subsequitur dcinde alia lex hoc modo. Idem lib.ij.ad Masuria Sabinum: Coinemos
rationem in chirographo pecuniaru,quae ex alia causa deberi dicantur,facta, uim obalagationis non habere Quae uerba cum apponere dubitassem, ne maledicendi ansam auarc callimni uotibiis, ut adscriberem, perpulit: quoniam ita quoq; lcriptamine in antiquissimis Florentinorum Pandectis,quidam mihi retulerunt.
Legem, non line. C.unde Iegit hactenus regulis iuris repugnasse,nunc a nobis emeriis datam,non aeque. c A P. VII.
ELEBRAT IssIM A est Impp.Diocletiani, & Maximiani costituisse, in titulo si in codice Iustin. est,unde legitimi,5 unde cognati: quae in uulgatioribus lib.his uerbis annotatur: Non hoc,an tenuerit quis res haereditas rias,nec ne,sine uoluntate acquirendae sibi ha reditatis, quaerendum est, sed an admiserit haereditate,uel bonorum possessionem.Quod quidem rescriptum, si ita legatur, non satis idonea ratione adduci uidetur,dum potissimum negat este inquirendum,an quis res haereditarias tenuerit sine uoluntate sibi acquirendae haeredit tis.nam cis haereditas adeatur,uel solo animo,qui extrinsectis ex aliquo facto innotes scat: si probetur,aliquem res haereditarias tenere cum animo acquiredae haereditatis, non ne fatis constabit eu es le haeredem sicut ex contrario,si probabitur abesse uoluntatem adipiscendae haereditatis, probabitur ex eo actiu no adluisse. cur igitur no quῆσrendum est,cu idem sit,uel id qu ere,uel illud an admiserit haereditate bonorum ueposses ionen, quamobrem cum de uerae lecitionis incolumitate dubitarem, consului antiquos codices:& non solii na,quem habebam ipse, id genus unum, sed etiam alios, v qui mihi paulor uetustiores Accursio uideretur: in his reperi aliter lenedii este illud rescriptum, S uerba illa, sine uoluntate acquirendae sibi haereditatis, este cancellis ina ducenda: qubniam superfluant,ta abundet: quippe existimauerim pro glossemate ab aliquo Iurisperito superapposita quae dcin ab imperitis in ipso contextu recepta sues rint.Caeterii non uulgatae solii lectioni sed ec nostrae huic declarationi obstat Barioli, aliorum , argumentum,quo probare contendunt,responsum id iure non consistere. si quide si delatam Titio haereditate dicamus, probato eum res haereditarias tenuisse, constabit esse haeredem : quod si no delatam dicamus, etiam quod admiserit, non sesquetur uere esse haeredem: cui rationi,concordi omnium interpretii cosiensiu,responadetur,ita textu accipi debere, ut principiamin eo intelligamus, cui delata non sit hcs reditas: finem uers legis contra in eo uidelicet,cui sit delata. quae portenta sunt haec quae cauillationes ipsie certe tota legem,cum delata est haereditas,accipiendam puto:
nec id admiserim, idcirco quo d quisquam res haereditarias retinuerit,in dubio existi, mandum adriste,nisi fortasse is sit filius,qui uel ipso iure est haeres : quo cassi lex ista non procedit,cum ex rubrica c5stet, de legitimis,ec cognatis hunc titulum principaliter loqui,non de filiis. Item p nisi cum alio is de re haereditaria contraxerit, ne sciliscet ullus captioni sit locus.& ita quando disputando defendi.
N Iege cum putarem, familiae erciscudae,sub ipsius responsi finem Paulus Iurisconsultus de cohaeredibus loquens, quorum alter falso cohaeres exis stimabatur: Plane inquit,si sine iudice diuiserint res,etiam conductio est earum rerum,quae ei cesserint, quem cohaeredem esse putauerit. In antiquo meo exemplari fidelior haec leelio reperitur : Plane si sine iudice diuiserint res,etiam, conditionem ei, qui fuit haeres, competere dici potest : non enim transadium inter eos intelligitur, cum ille cohaeredem esse putauerit,ex quibus uerbis colligitur, si h a trans assii re f.
122쪽
transactum intelligeretur, nullius partis condictionem dari:& tamen Accursius plei crunque in hac suit sententia,in diuisione haereditaria in qua transigi uidetur, pro parte euinci posse,N pro parte condici: quod merito reprobatu est: nam N nostrae hisi . sati M. is sus legis generalibus uerbis conuincitur: dum enim dicitur condictionem dari,quis
ς ςον aequo animo coartationem hac admittat, ut intelligamus pro parte tantum dari, pro φρ ω s reliqua uerὰ rei uindicationem c nec me mouerit Accursit ratio, asserentis,cum rem meam quasi tuam trado,non trasserri dominium: quoniam qua ratione pro dimidia transfertur,eadem ec pro tota transfertum cum in diuisione uniuersitatis altera res in locum alterius succedat: ta quod unus haeres habet,ex seipso habere, non a cohaeres de creditur, quod ec Bariolus annotauit.
L.eam quam . de fidei commii hucusque non uero sensu declaratam, quare emendautur, uti debuit. c A P. IX.
RAcTATus fidei confisibrum in Iustin. codice hoc rescriptum habet:
quod ut breuitati c5sulerem,no ut uulgo legitur,sed ut in antiquo meo coadice extat, resore operaepretiu duxi. Lam quam frater tuus instituerat, siue quaesita,sive non quaesita haereditate decellerit,cum tantum simpliciter anate quam duodecimum annum aetatis implesset, uerbis precativis, testamento facto,
nonullos ei uoluerit substitutos,nihil prohibet fideicommissium petere uel ab ipsius
haeredibus tui bona intestati tenent. tunc enim locum habet, quae regulariter traduntur, ea quae in testamento relinquuntur,si ex testamento non adeatur haereditas, non
ualere: cum uerbis relicta directis adiri potuit haereditas io cum illa ipsa sic data est, ut esset etiam ab intestato successeribus postulanda: quod rescriptimus sequentes asseverationem tuam quasi scripta haeres non fuerit iure adoptata : alioqui si in familia relicia,haeres facta decessit,conlequenter ipsius haercdes petitioni fideicommissi re spondere coguntur. ponendus autem ita est in facto casus: Titius habes adoptiuam filiam solam hqredem insitituit: ta praeterea praelegauit etiam fideicomnitissum, in quo fidei comista substituit di quosda hqredes,si moreretur ante duodecimii annii: quaeris D tur quid iuris: ec respondent Impp. siue filia adeat, siue non,fideicomissum deberi: nacum teliator solam eam instituit haerede,& prsterea praelegauit,illud praelegatum,in adeunte haereditatem,esset nullum: quia a nemine sibi ipsi legatur: quapropter uideatur eam fuisse defuncti uolun atem,ut eo casu ualeret, cum non adiretur haereditas: igitur filiae competit fideicdmissi persequutio. sed ponamus eam adluisse haereditate, uel fuisse haerede ipso iure, di decessisse intra duodecim annos: num substituti admitatentur c uidebatur non admitti, quia fideicomissum a principio est inutile.contra res spondetur: quoniam uel soliuoluntas ex coiectura in fideicomissis sufficit. determi nantur ital hac in costitutione duo mehercle pulcherrimi casus, S ualde dubitabis
les,qui etia ex uulgato exemplari colliguntur,li ubi legitur peti,petere corrigamus: alioqui caetere interpreta ex positiones,salua Latini sermonis ratione, non consistunt. quod autem in principio dicitur,sive quaesita,sive non quaesita It editate deflecte ad Datrem, ut is perierit,ex cuius te istamento uel quaesita, uel non quaesita fuit haeredi,t tas: uel si respici filiam mavis,intellige, decesserit: non tunc quidem, cum petit fides, 'fio tu I eommissum,sed postea ut id uerbum,decessierit, tractum habeat.
In definitione furti quaecum uerba superfluo addi,si1 p corrupta esse. .c A P v T X.
EGEM primam de surtis,quae Iurisconsulti Pauli est, ex antiquo codice libet in medium afferre: ea legitur hoc modo : Furtum a suruo d est, a nisὸl gro dictum Labeo ait quod clam N obscure fiat, ec picruns; in nocte: uel ---asi a fraude,ut Sabinus ait: uel a serendo, seu auferendo: uel ad Graeco serinosne,qui φῶρας appellant fures : imor N Graeci dixere Mae si dic. d. paul3 inserius: Furtum est contrectatio rei fraudulosa, lucri iaci edi gratia: id est uel ipsius
rei uel etiam usus eius, pos Iessionissue,quod lege naturali,dic. operae pretium aut
idcirco existimaui praedicta referre,quonia uulgo in definitione additur,surtum fieri solum inuito domino: quod usquequaque uerit non est: nam si domino uolent sicia
123쪽
II sa existimem eum nolle quicquam irripiam,Pomponius ait larem me esse: quod tara In Linter ovtione non caret ex delinquentis enim animo maleficia pensantur,non ex aliorum uo . p .luntate. Sed ec de incolumitate uerae lectionis Accurlium no latuit, qui ea uerba inui x D-to domino tam in Digellis,quam in Institutionibus subaudieda existimauit: tametsi ab impresseribus glossema in textu insitum perperam nunc legatur.
L.Aiuiochensium, de Priuilencredit emendata, α nouo sensu clarior reddita. c A P V T XI.
N titulo de priuilegijs creditorum Papiniano tribuitur responsum quodadam corruptissimum, ita ut nullo paeio construi,& salua ueterum loquens di ratione intelligi possit: id nos ex antiqua lectione sic reponimus.Paulus libro decimo resp. Antiochensium Coelosyriae ciuitatis, qui de lege sua priuilegium in bonis debitoris defuncti accepit, in ius persequendi pignoris durare cossitiit: ut sit sensus : Antiochenum quemcunt,qui ex lege sua municipali praesertur caeteri, creditoribus, si iure legis agat, non idcirco minus poste propter anteriorem hypothecam agere cu illud ius sibi saluum remaneat, lex illa quicquam de ciuium iure non detrahat,sed accumulet potius.Est autem Antiochia Syriae metropolis ec os iiim orietis urbium,ut Herodianus scribit, longe pulcherrima: cuius fortas te uitalitati concessum erat,ut ciuium Antiochensium in bonis debitora potior causa esset, hic p caeteris aliarum urbium ciuibuS anteferrentur: πρωτοπrclinii id priuilegium appellari Plin.Caecit in epistolis ad Traianis Caesostendit.Sane quae Accursius N Bar, tolus hie scribunt, uerbis legis non quadranti alioqui salua uulgatiore lectione sic posset co strui: Constitit ius pignoris persequendi durare,quod ciuitatis Coriosyriae An tiochensium priuilegium de lege sua ipsa scilicet ciuitas in bonis debitoris defuncti accepit sed alius hic est quam a ceteris tradatur sensus,oc minime uerisimilis: no enim solent Iurisconsulti scribere,lex aliqua municipalis duret,uigeat pian id minus: cum de secto non respondeant,sed de iure quod factum sequitur.
In titulo de publicanis, quoddam responsum antiquae lactioni restituenis dum esse. c A P v T NII.
p v D Paulum in Uicitatio,de publicanis,principium Iegis aliter in exemplari nostro fideliori legitur, quam in aliis soleat: nimirum his uerbis: Loicatio uectigalium, quae calore licitantis ultra modum solitae conductionis inflatur, admittenda est,tac quibus uerbis nihil iuvatur Philelphi in epistolis sententia,ex uulgatae lectionis argumento, existimantis licitatorem pro proxenesta aecipi: scd 5 sere incontinenti sequitur: ad conducendum uectigal inuitus nemo compellitur: oc ideo impleto tempore conductionis, ea aliis locanda int. Reliquastores uectigalium ad iterandam conductionem,Sc. Haec autem quantum no inuerahis,sed in re ipsa ab aliis dissideant,qui Accursium ibi legerit,cognoscet.
Paragraphum, Augeritis,in l.qui Romae, si de uerborum obligatinon sitis hactenus intellectum: sed & in eadem lege, . Sesa, corruptum circunferri. c A P v T Ni II.
v Μ uulgatissimam legem,qui Romae, de uerborum obligationibus,pers lcgcrem ei impressa cum manu scriptis codicibus conferrem, animaduerti ex duobus responsis,quae paragrapho signantur: alterum,quamuis corruat pium non circunseratur, vulgo tamen recte non intelligi: alterum uero ob scriptu labeculam erroris causam Accurso, deinde Aretino dedisse: is est huius. modi in ues. Scia: Quaeritur, si Sela, quae seriem trans actionis causa, usuras p haeredi promiserat,cum haeres, transactioni ne stare diu litigasset, teneatur usuras eius temuporis prestare,quod interim lapsum est,dum iniuste haeres litigat .Et Scaevola respondit: Si Seia non cellasset ex stipulatione pecuniam osterre,iure usuras non deberi.ex quibus uerbis Accursius, Aretinusq; existimariit, necessaria fuisse oblationem, alio quin usuras deberi. Dariolus N alii irequentiori consensu consentaneum iuri id non existimant, sed tame uerbis legis expressim aduersantibus idonea responsione no fassi 4 tisfaciunt
124쪽
tis saciunt. igitur ex antiquo meo codice ita legendii est: Respondi 5c si Sela anteces, csasset ex stipulatione ec cctera: n5 autem: si Scia non cessasset.Quod uero responsum recte non percipitur hoc est: In paragrapho Augerius,traditur talis casus,non quide ut Doctores reserunt, sed ut ipse arbitror: Auscrius seruo Maevii promisit, se solutuarum quicquid patrem suum debere constitillet, patre defuncto, di alio haerede institum: cum Maevius egisset cum haerede oc constitisset quaeritur num Augerius teneas tur,di id potissimum ratione eius temporis, quod intercessit ab eo tempote, quo sit putatio concepta est donec constiti tata respondet Iurisconsultus, si conditio non exstitisset, stipulationem non esse commissam: oc consequeter cum respectu accessionum ec debiti interea temporis aucti conditio non extitisset:-ubi extitit, solum resera, tur ad tempus, quod stipulationem praecessit, non quod secutum est, merito ob illud non tenetur: ratione uero ipsius sortis,oc summae quam constiterit tempore stipula, tionis conceptae debitam, tenetur, negant id ex communi intellectu Doctores : e ut colligitur tribus rationibus: prima Rogier' haec est.nam cum Augerius promiserit, quicquid patrem debere costitisset, nisi constet eo uiuente,post mortem evanescit sic, putatio: quoniam pater amplius non debet,sed debuit: igitur constabit patrem debuisse,non debere: quo quidem modo concepta sunt uerba stipulationis. quae ratio leauior nescio,an absurdior sit: cum enim in stipulatione conditio ubi euenit,retrahatur ad tempus,quo concepta est,ta illud considerandum sit: certer eo obseruato, tum debebat,non autem nunc debuerat. nam ec cum stipulatio ad haeredes transeat, haeres ipse qui patris personam ficte refert,non istum no debuit, sed nunc debet .an in stipulatio, num uerbis cauillamur Cognouit certe Paulus Castrensis abesse id a naturali ratioan Secunda ratio assertur,iniquum esse ut declaratio debiti secta cum haerede,qui sorsitan instructus non est praeiudicet filio: sed ec hoc leuissimum est cum calculis duca tur ex rationibus ,quae nunc tam praestor erunt haeredi, sicut patri suturae suerant, nee probabilis sit suprascripta presumptio.quapropter ineptas esse has rationes animaduertens Iason tertiam hanc addidit: nam etia constet quid quantuml debuerit pater, non tamen constat cum Augerio,& idcirco in cius damnum non dicitur cbstare; nec committitur stipulatio. Sed di hoc non probauerim, cum Augerius hic non disserat se ab intercessore fideiustare ire: quapropter res inter alios acta,quamuis aliis non pr iudicet tamen si actum fit cum principali id fidem facit respectu accessorq, quod phiaribus exemplis in tractatu rei iudicatae confirmat Alexander. omitto comunem hae intellectum,non nisi per cauillum accepto cotexsu p. cedere. quid enim aliud est ita interpretari, si conditio non extitisset, id est, quia conditio no extitisset Igitur dubi tandum non est, quin nostra sentcntia sit probabilior. dum ergo in textu dicitur,qusa situm est an Augerius teneatur,intellige uerbum, tenetur, generaliter, non solum res spectu sortis, sed etiam auctar a a tempore conceptionis ad euentum conditionis: ecdum sequitur respondi si conditio non extitii lci,5 c. declara eatenus, quatenus extistit conditio comitti stipulationem: extitit autem respectu sortis,N accessionum uso ad tempus coceptionis porti no extitit: priore igitur casu est comissa, posteriore non aeque.respondit autem Scaevola succincte, ec breuiter, more suo, di uerba contulit diarecte in eum casium, quo conditio non extitit, id est, usurarum: quia is casus magis dubius fuerat.ratio autem decisionis ea est,quoniam Augerius non promisit, nisi quod constitisset: igitur donec constat,non est in mora: non debet ergo soluere seu fructus, seu usi iras medii temporis,quae solent deberi propter moram, cum ipse nequaquam in eam inciderit. N ita disputationis causa disserebat Alciatus.
Titulo de fideicommissi libere responsa quaedam correcta. c Ap. XIIII.
E fideicommissariis libertatibus sic legitur apud Celsum : Scaevola Clauadius, cum tibi iustum suerit manumittere, utiliter datur fideicommissaria libertas . sed ex nostro perueteri codice aliter legendum esse admonemur, . nimirum hoc modo: Celsus lib.γγ I. ad Sabinii Acciolanx Claudius cum iisum tibi suerit manumitte, utiliter datur fideicommissa libertas. Sed Neodem timalo in lege generaliter,uersiculo, cogetur,dum dicitur: si hoc maluerit is qui rogatus est manumitti: superfluum est uerbis manumitti, ex anti suo codice: N hicno seruus
accipi edus est qlsecit Accursius sed ipse heres. E t paulo inserius: Sed potius ab eo
125쪽
A ad libertatem perductus, qui erat rogatus manumitti.In antiquis legitur, manumittes re, quod magis placet. Quin etiam in l. fideicommis. lib. ita dari,dum legitur uulg si te meruerit, corruptus est codex. quia Latine non dicimus mereo ty: quapropter leagendum si demeruerit, ut haec praepositio in compositione augeat, quae quandoque minuere Iolita est.
Legem, imperatores, de appeUnemendatam circunferri: Se propterea a nobis tracta.
tiim.quomodo restatuenda uideatur. c APUT XV.
M p RAτORL Smerus, e Antoninus rescripserunt appellationes,
quae retro ad principem saetie sunt, omissis his ad quos debuerunt fieri, uno ordine ad praetides remitti. Lex haec in titulo de appellationibus,cors rupte circumlata, maximum Accursio negotia fecit, dum unum ordinem nunc interpretatur referri ad clarissimos,nunc ad ordinem,qui fit, ut ab minore ad maiorem prouocetur: ξc utrunq3 non conuenit: non quidem prior, cum praesides inii Clarissisimatus dignitate fungantur, nec de clarissimo ad clarissimum appelletur: sed nec posterior, cum deficeret rescriptum in eo, quod maxime intererat referre, uideliscet a quibus iudicibus prouocetur. nec enim passim uerum est , a quibuscunque tuadicibus retrδ prouocetur, ad praelidem negotium remitti. Igitur ex antiquo codice, ubi legitur retrδ, repone reicto: ubi uno, imo.appellauit autem imum ordinem magistratus municipales , quorum ordo infimus est: ec ab his ad praesides iure prouos candum esse, uulg3 dicitur.
Alexandri imper. rescriptum intertractatus appellationum, hactenus a nemine intellectum, nunc nostro Marte, de Graeco translatum, unicuit possie invisisti c A P. XVI.
N eodem titulo alia est lex Graeca Alexadri imperatoris, ab aliquo in Lastinum uulgd iras lata,qui se Zc Latine,& Grece nihil intelligere demGstraa
uit: ea reditus hunc in modum transducenda fuerat: Imperator Alexans in der uniuersis Graecis in Bithynia existentibus. Prouocare quidem qualis ter quis tu am ab ius dicentibus prohibeatur, non uideo: cum aliam uiam capessenstem, idem sacere liceat, di ad me celerius deuenire: iniuria autem di ui aduersus proauocantes uti ta culi iam militarem circum immittere, di ut simpliciter loquao eis ad nos accessum huc praestruere prohibemus: suggeretes procuratoribus nostris, Npopulorum magistratibus, ut quam protulimus, nostrae huic iussioni obediant: ita lud in libi proponant, non minorem subditorum securitatis curam nobis esse, quam eorum uel beneuolentiae, uel obedientiae sit. Si quis autem uerba desiderat, haec sunt:
si Κωρ. ἔθον υ R Dνοίας α/ NU σωθῆ:. Et huius constitutionis exemplum retulismus, ut inde caeteri cognoscant, quantum fidei adhibendum sit illi quisquis fuit,qui quae plurima in Digestis sunt responsa Graeca transtulit in Latinum. sane constitutio haec ex Pandectis Florentinis accepta est.
Decipi in decisionibus litium etiam peritos, ob humaniorum literarum imperitiam: at m ibi instauratum Iurisconsulti responsum, titu.de panis. cRP. N VII.
v ra duo pueri aleam luderent t*,ut fieri solet, iurgio orto,quod in regis one aluei recte dispositam tabellam alter negaret, paulo iracundior alter, temperatorio cultro, quem secum de ludo lite ario sorte attulerat, collusos rem percussit, ita supra pubem, ut starem 5c euestigio moreretur : quaesis tum est,qua poena puer plectendus estet.respondi,non ultra exilit ultionem coercens
dum: atque id ex Homeri carmine Q. d. quod Claudius Saturnius in titulo digestos i, iis . rum de poenis,allegat quamuis in uulgatis codicibus uitio scriptorum nihil legatur, is et ' quod ad rem faciat. Verba Iuriscosulti ex antiquis codicibus ita reponeda sunt: Euen η' ius spectatur ut in dementissimo quoque facta quanquam non minus lex eum, qui occidendi
126쪽
In uestras puerum ex Opoente Menoetius pedes Me duxit caedem quo fugi propter amaram, Tempore clim fatuus genitum Amphidamante peremi Inuitus : propter talos clim incanduit ira. Nec quicquam obest,quod Homerus inquit Σκεῖ rit,id est,inuitus: quoniam nemo ita percutit,ut inuitus percutiat: sed accipiendum est, uel quod post iracundiae calo, rem poenituerit uel quod non existimabat eum ex tali uulnere periturii: quod maxia me in nostro casia suit, cu ex genere cultelli coniectemur mentem nolentis occidere: cogi lxxx, is quippe armorum appellatione non continetur,quod N existimauit Aretinus. Sed
i .c. ς Ma N huiusmodi homicidia fato plerunq; imputantur : nec Cornelia de sicariis puniunas IU aliis delictis aggravata sint: nam tunc rei summo ossicio assiciuntur. iq' f In ciuio depositi duo responsa emaculata:& quid sit trophima. c A P. XVIII.
E G n Μ, Publia,quae sub titulo depositi est,nonnihil inemendata esse cum H dubitarem placuit cu antiquis scripturis uulgatas consore: in his ita leges re est: Lucius Titius ita cauit, ελαζον,19-cie λάγην ς'emra et, me
pi, oc in rationibus depositi relatum habeo, ut perscripti argenti sestertia quadraginata omnia iacturus, ut consentio, oc ut firmissime promitto secundum suprascripta:
quibus conueni me foenoris nomine daturum in unumquenin mesem tibi pro fingu- Legendus autem est hoc modo iste paragraphus: qui cum Graeca cautione conseriaptus esset, Accursius nihil admonito, cuius essent ineptae illae translationes tanquam Iurisconsul.ipsius suerint,eas interpretatur: cum tamen nemo, nisi plane qui imposturam lectori fieri non animaduertat.Sed oc seques paragraphus ita legenacus uidetur.Titius Sempronio salutem. Habere me a uobis plus minus X. N discos duos, accum signatum,ex quibus debetis mihi N. quos apud Titiu deposuistis: item quos trophimati decem: item ex ratione Patris uestri decem , ec quae excurrunt, M. Significat autem trophima hic, ut arbitror, id est,mercedem ipsam N pre, tium nutricationis, ec id seret quod uulgo nretium duodenae dicimus: potest Latineri dici nutrititium sicut plurali numero nutrititia, nutricum merces: a qua uoce nec Vl-
- . Η- -- pianus Iurisconsultus se abstinuit Ostendit igitur Titius hac epistola habere deposi 4 e. -- ωM- tum,super quod inter cstera sibi debeatur decem, quos trophimati debebat Sempro, nius. Si et, significat alereo pu a V nutricationem: ut non omnino damnadus sit Accursius, qui id ingenue fassus est se non intelligere: di non satis rectP alii faciat, qui nescio quid hic de cistiphoris inculcant: quod, mehercule, tantum ad rem facit,
quantum, quod dicitur,in lente unguentum.
' bilem esse. c A P V Υ π ita pi v M imperator Iustinianus sanxisset, ut si plures creditores alicuius constumacis essent, Sc unus ex primo decreto in possessionem missius flaret: is
etiam aliis ita prodesset, ac si illi quoque in possessionem tuissent: suba di ius sequitur in ultima constitutione de bonis auto. iudicis possidendis,his se id uerbis: Sin autem hi qui detinent possessionem, uel ex sententia iudicis rem uenadiderint, uel alio quocunq; modo legitimo, omne ius, quod in si dem rebus habere noscun
127쪽
A noscuntur, in alias persenas post definitu a nobis tempus transtulerint, & certam pescuniam acceperint: quicquid superfluum inuentum fuerit, deponatur,ece. Dubitauit Accursus, quid esset istud tempus a Iustiniano definitui v&nunc idem tempus opis natur quod in iure dominii impetrado statuitur: nunc id quod ad praescriptione nesces larium eaequora utrunq; non conuenit: quandoquide ius dominii in pignoribus couentionalibus,no autem praetoriis impetratur: item p tempus praesicriptionis expediare nimis longis esset, cum secundum decretum soleat sequenti anno interporis. Igitur cum dubitarem,consului antiquiores codices: in his reperi illa uerba,i nobis, non esue: scd solum legi,in alias personas post desiit tu tempus transtulesint,&c quas propter libet haec cotexta uerba aliter intelligere, uidelicet stantium tempus signissori,non quidem a lege,ut uulgo existimatur,sed ab ipso iudice: puta, quia creditor ex primo decreto ita missus est ab ius dicente in possessione, ut si debitor intra annii, uel π N. menses non comparuerit,habeat ius uendedi ea bona,in quorum possessios nem destinatus est: esse autem tempus id praetoris arbitrio statuendum,comuni calaculo censeri Ioannes ab Imolaac Alexander abunde testantur.
Legem,si haereditas.de testam. tuem minimo scriptorum lapsu oblatrissimam reddi: quapropter suae luci a nobis rei tituta. c A P. XX.
v R i s c o N S V L T V s Ulpianus de tectamentaria tutela : Si pater ii. 4n Leis . . nio confirmari das M
, Unsequenter tutoris quoq; datio ualebit in eo testa,
meto quod ualet,ubi nepos uel haeres institutus sis uel nominatim exhaeredatus.Ima pressi codices,ta etiam bona pars eorum,qum 6st Accursium scripti sunt dietionem habent superfluente, quae non parum negotis ipsi Accurso serit: siquide post hecuerba, in eo testameto quod ualet,subsequim , de ubi nepos uel haeres institutus sit dici cum aut uox illa eradenda sit,aut, quod in aliis annotaui,legendu sit, id est: ut sit senasus ualere datione tutoris in testa*iento quod ualet: tunc autem ualet, ubi nepos uel M sit institutus,uel exhaeredatus Ilionia alioquin agnatione ruperet,ut ex Galli Aquilii institutionibus constat. nam quod Iacobus Arcneus hic comminiscitur mihi certe non fiet uerisimile, qui ' eques comma illud uerbit,idem refert: quas diceret,idem esse uel quod nepossit institutus, uel quota exhaeredatus. Sed certe ii te ex se ipsis constant: tantum abest ut nostris argumentationibus reprobanda sint.
Rubricam C de senten re periculo recitandis, uitio scriptorum Iabe non carere quam
pter declarata uera lesi . c A p v i x K i. quae propterea quod cor
culo recitandis: in quo lemmati potest nam si Dodiorum inaar poterit: quandoquidem tra itur: Nin exemplum adductit, equo insidens sententiam tule
im sentetia legendum uidetur, is ille locus queadmodum serima deducitur ad breui hoc estim, Impp. Valentin. Valens tali l .X. inter chartulas aiunt nauis futuri sint, qui existimas
omanoru scribarum archivis. i similes. In uetustis tamen ma
dicibus item in i hcodosiano codice uulgata lectio approbatur,ut sorte dictio illa, periculum ad experientiam memoriae reserenda sit,aruo τὶ παραρ id est, a tentamento,ut
in diuinatione in C.Varem interpretatur Asconius Psdianus. Rubricam
128쪽
Rubricam c.de sponsalibus non re te uulgo consideratam. c A P. XXII. c
s τ α male exposita rubrica Codicis, de sponsalibus, di arris sponsalitiis,
ta prosceneticis: interpretatur aute Accursius proscenetica salarium esse, quod prosceneiis datur: N cum de hoc nil agatur hac in tota sectione, exis stimauit rubricam esse ipse tractatu generaliorem .sed sciendum proxeneatriam significare conciliatricem nuptiarum: ec sensu sequiori ideo dici, quoniam id minus soleret per se minas fieri. uocatur ec promnestria. Aristophanes in Nubibus: a zre, Drue inutiet τίς in γῆμ' επis' ν imprecatur morai Strepsiades, iratus filio, pronauestriae, quae suaserat ut eius matrem duceret in
uxorem. Igitur in hac rubrica arbitror legi debere proxenetrijs : ut intelligamus hie tractari de arris sponsalitiis, quae uidelicet dantur sponsis ec proxenetriis, quae sciliacet deponuntur apud proxenetrias: ec hoc modo rubrica ita generalis non eri quin possit compraendi ex his, quae in tractatu dicuntur. Caeterum quod Accursius tras dit, proxenetricum dici salarium moxenetae, aduertendum est quoniam Iurisconsulatus in eius tituli lege ultima tradit dici: quamuis in uulgatis codicibus Graeca uox desideretur.
In lege secunda,c.de uet.iur.enucleaudo, quaedam uerba emendari declarari debeac A P v TXVIII.
N posteriori constitutione de ueteri iure enucleando, edicit imperato alicui liceat interpretationes in ius ciuile condere, ne ex his aliquidior, ne duabietatis insurgat, unde iterum omne ius turbetur: quod edictum non mos do palam contemnitur,longa iam interpretandi consuetudine ab Hiriamo coepta,ab Accursio persecta,a Bariolo, Baldo, caeteris p συμ ιυς iae usque ad nauseam aucta: uerumetiam, si diis placet, nemo laureola Doctoratus insignitur, nisi cum hac Praefatione: damus tibi autoritatem glossandi. ut sicut prima initia aduersus Iustiniani legem auspicantur,ita discant in futurum in eade corruptela perseuerare M in dies aliquid aduersus legii latores conari.Libet Caesaris ipsius uerba referre: quoniam in uulgatis codicibus Graecarum quarundam uocularum desectu sunt imperfecta. Neamo eorum qui iuris peritiam habent, audeat commentarios iis scin legibus adnectes re: nisi tamen si uelit eos in Graecam uocem transferre sub eodem ordine,eal consesquentia,sub quo Romanae uoces positae sunt, hoc quod Graeci iis ποδα dicunt: uel si quis forsitan per titulorum subtilitate annotare maluerit,ec ea quae dicum tu componere: significat illud per uestigia, quasi iisdem uestigiis inhaerere: hoc uero summaria quaedam per titulos, quorum mentio quom in praecedenti constitutione.
Legem, Maevitis .f. duorum,irde legaesecundo,non rectit hactenus Percepta nunc
A R B A Iurisconsulti ita se habent: Duorum testamentis pars fundi, quae Maevii est Titio legata est : non ineleganter'robatum est, ab uno haerede soluta parte fundi, lusMsuli fuit,ex alio testameto liberatione obtingere:
nec poli ea parte alienata reuocari actione semel extinctam. Sed si pars sum di simpliciter ton que Mesuli suit legatur, solutio prior non perimit altera actionem, atque etiam hanc eandem partem aliquo modo suam factam poterit soluere alter hae. res. nant plures in uno tando dominium iuris intellectu, non diuisione corporum obtinent, dic. Accursius hoc in loco non, nanq; plures,ut uetusius meus codex habet, sed,necp plures egit: at cy exponere conatur duobus modis, sed mehercule tam alie,
nis a uero sensu,quantu ipse a literatis literis sui suit aute oppido quam longissime Igitur ne in his quae minime necessaria arbitror,cosutandis tempus teram: sic in hoc responso fingenisu esse casium opinor,atq; ita declarandu.Fundus,puta Trebatianus, comunis erat Alculo N Sempronio: fingamus duorum testamentis mihi legata paratem huius fundi,qus Maevii est,hoc casu solutio prior perimit alteram actionena: sed pone non esse dictum aliquid de Meuio,sed simpliciter legatam partem fundi Trebatiani: an hic ide erit quod superius minime uero :oc ratio est, quonia Meuius di Sempronius in eo iundo dominium habent iuris intellectu, no diuisione corporum: cum enim
129쪽
A enim constet medium funda utriusi esse, non tamen constat utra pars alterius similistiir no habent dominium diuisione corporum,sed solo iuris intellectu,quo iure totus nitidus illis communis est. Igitur si soluatur mihi pars huius indi, ex quo possibile est, ut in diuisione spectet ad Semproni recte soluta est: si iterii soluatur, recte quom soluitur, tant sere: eadem non fit, cum iuris intellectu potuerit uel Maevii esse eruo tanquam diuersia penditur. Idemq; iuris est hoc casu, cum flandus est duorum, aloe si res aliqua generaliter legetur, quae potest rursus solui, licet diuersa ratio sit in homisne generaliter legato. Caeterum his ulterius insistere, praesentis non est instituti: non enim me praeterit quam dubitabilis hic fit intellectus, ut existimo, tamen uerus.
Restitutum Graecum responsum l.ultde Q.& oblig. ex cuius ignorantia antiqui decepti, longe de linea aberrauerunt. CAPUT N. XVL T i ri A lex in titulo de actionibus 5c obligationibus circunserturi quae si eo legatur modo, quo in antiquis Digestorum uoluminibus c5spicitur, emendatior erit,di non parum a uulgatioribus disserens. uerba ita se ha, bent: Procurator Seis admisit stubscriptionem apud argentarium vascula rium in uerba insta scripta : Amudi K υας - νων καθωρ πραγ γ peet4M ,- υι--j viij quaero an C.Seium obligare potuerit,&c. nam quae sequuntur, satis fideliter in impressis leguntur Caeterum nec interpretatio Accursit, qua, nescio quis,inuertit potius,quam Graecam illam subscriptionem conuertat, admittenda est: quippe quae nil commune cum uero sensu habeat cum in ea de exactione debitorum nihil de vasculis conficiundis minus sit: sed hoc modo rectius dixeris: Lucius Claudius agnoui, prout adstriptum est, reliqua a nobis debita esse. Est autem L. Claudius
procuratoris nomen iec vascularius artifex quicquam ad argentariam pertinet. non probatur ital, ut Doctores opinantur, ex hac lege,consessionem procuratoris extra iudicium factam domino n5 obesse,sed potius si procurator in calculo subscribat, realiquatorem se alicuius esse: si re uera non sit, dominum nequaquam obligari. non ressero Accursit translationem : quoniam cum, ut dicitur,necy coctum,neq; terram attis geri opera pretium non arbitro talia chartis insarcire.
Pauli responsum titulo de adulterris,hactenus ineptὸ perceptum,ex mala unius Graeaeae dictionis translatione. CAPUT XXVI.
A V v v s libro primo ad legem Iuliam de adulteriis, cuius responsum sub
eodem titulo in Digestis relatum est: Lex, inqui Iulia stuprum N adulteirium rix martim ris ἀ et appellat Sed proprie adulterium in nuptam committitur propter partum ex altero conceptum,c5posito nomine: stua
prum uero in uirginem, uiduamie committitur .Quod Graeci appellant. Igitur quod in uulgatis codicibus est, promiscue , abradendum est: quandoquidem non id significatsed potius quod dicere solemus,abusivius N magis improprie: quod uel propter leges municipales notadum est,caeteros p id genus trauctatus, quibus per extentionem uerba non accipimus : N quamuis latius quom alia quando capiamus,uix est ut ad hunc maiorem abusum trahamus nisi sortasse sit fauore testamentorum: pro quibus siastinendis non improprie tantum, sed, ut Raphael in te filio. Comensis ait,improprijssime quoiu uerba declarantur. deleg iij.
XXVII. Scaeuolae Graecum responsum aliud uulgata translatione significare quam debeat. c APUT
E FERT V R N in fideicommissariis libertatibus huiusmodi Scaeuolae res In L Thias . f.
N r, k ἰγω ὐκ si3κωῖ sie εαν ἀπι- α μαν, b Lu em l iamosi ἰμLασά minia Hista M. quaero, si paratis actoribus rationes reddere, haesres libertatem non praestet, dicendo eos non placere sibi, an audiendi essent: responsdi, non spectandum quid haeredibus displiceret, sed id quod uiro bono posset plaucere ut libertatem cosequantur.eas autem uoces Graecas, quisquis ille sint,ita uulgo I transtu
130쪽
transtulit:Volo2e rogo dulcissima mea soror, in commendatione te habere Stichum cec Damam meos dores, quos ego non manumisi,donec rationes redderent: si autem tibi placuerint, significavi tibi mentem meam. Quae uerba utcunq; translata satis conmutant Graecis literis es erutcp totius clausulae sensum: ut quod inde sequitur, omniano sit abradendum: significavi tibi mentem meam id est,ut redditis rationibus finitiaberi. postrema enim haec uerba supra contextum laris consulti pro glossemate ab alia quo addita,deinde in ordinem ipsum ab imperitis relata crediderim: quae quanti momenii sin nemo cote no uidet: cum longe dubitabilior sit is casus,quem simpliciter Graece Iurisconsultus proposuit: alioqui ii ea uerba in fideicommisso tulissent, nemo dubitasset hos boni uiri arbitratu fore liberos.
Iuliani sententiam quandam iure non subsistere, nisi menda de illius scriptis tollatur. c APUT TXVIII.
P v o Iulianum de suis N legitimis: Quord,inquit nepotes ex consuetudisne cognati appellantur, non proprie, sed per abustone potius accidit. Qus uerba si hoc modo legantur,id necessari3 probant,cui nemo non, qui peristus sit, reclamaturus est, generis uidelicet uerbum per abusionem de spes cie dici: id enim salsum est. nam cum,cognatio, uox sit generalis,quae agnatos contiai. it prct neat,non uideo cur nepos etiam post mortem testatoris conceptus, non dicatur pro
cxRMMp Rhi prie suille illi cognatus.Quare N antiquum meum codicem, ec eum qui Floretiae sit, A b. c r script dubito longe fideliores esse: in his ita propemodum est, non proprie, sed per abusionem uel potius iam mvet acciditi significat autem uocula lisc,per relationem: ec hic est sensus : ut cum testator fit mortuus, non possit habere cognatum, tame per quendam quasi abusum, uel potius relationem ad hoc tempus, si uiueret, dici comastum. Illud ergo quod dixerat Iurisconsultus, per abusionem, statim emendavit,insus per Graecam illam dictionem additando.
Declaratus Iurisconsultus, dum amphorarium uinum explicat, Graecam p uocem Latinae subrogandam. c AP vae N XIX.
N ultima lege,de tritico,uino, ec oleo legato: Quod si, inquit Iurisconsula
tus ita esset legatum, uinum amphorarium, Aminaeum, di dulcia omnia: uihil inter dulcia,nili quod potionis fuisset, putat Labeo, Ne. In antiquo co Ddice non Aminaeum legitur, ut sit species uini, cuius Vergilius N Auso inius meminerint syllaba tamen in illo inemendata, sunt N Amineae,pro sunt etiam Amineaeὶ sed potius Graece ἄμανον, id est, optimum: quod quidem in iure non mulsin L exHii . tum referret, nisi Comensis Raphael in ea aduersus Barto. suisset haerest, ut si generis. f. sti ,ndo una tantum species adderetur, existimaret per speciem genus non restringi: u.uod in laud. post genus plures species annumerarentur,tunc coarctari .cuius opinionis argumens tum ex suprascriptis uerbis colligebatur: quasi non aliam ob causam dulcia omnia restringantur ad potiones, quam quia duae enumeratae erat potionum species,uinum scilicet amphorarium N uinum Aminaeum. sed uti dixi inemendatus est codex : non tamen diffiteor Rapi Delis sententiam longil mihi probabiliorem uideri, quam Baristoli,qui hoc in tractatu ita distinauit,secat subsecati minutias s rursum diuidit, ut in clarissit nare chaos ipsum indurierit. PRIMI