장음표시 사용
81쪽
PAR AD O XORVM LIBER IDI. NA hane probarcinam cu is qui abstinet, iure ciuili admittitur, & qui succedit praetorio:& e cduerso cum qui abstinet,a praetore recipitur,ta qui succedit ure ciuili succedit: cu inqua his casibus nulla fila ratio habeatur,cur iure praetorio admitti credamus e tre simodica. nam re mater ad haereditate fit in unde legitimi uocantur,etiam prsorio iure plerun* si in to ti succedit : ec tamen generaliter lex tradit, si a bonorum pos. filius se abstineat testato ris matrem uocari . en ergo queadmodum si tam is qui abstinet, quam qui succedit, V V Uterm ex edicio succedat: fiscus tamen repellitur. quinetiam si concedamus alique ex Rsuccei Ibrio edicto iure ciuili admitti non ne etiam,unde legitimi uocantur iure hono q.6 rario succedet fingamua in Ulpiani casu agnatos eam bonora postessione petere, ha sui e legitimi uocatur,an eis exclusis haereditas fisco applicabitur id enim aduersus i eius uerba est,qui generaliter loquitur. quord si Bartolii intelligas loqui, eu solo iure 'torio quisquam succedit,cur no idem opinabimur,cum etiam ciuili lege successio adiuvabitur nec disseretiae ratio per Iasonem assignata, sat firma est uni iure preto i In Lmbαxio ad fiscum haereditate,qua quis se abstinuit,pertinere ideo putat: quonia cum adsmittendo cognatos non parum detrimenti fisco praetor dederit,uoluit in eo saltem uali prodesse,& illatum damnum resarcire. nam quam parum uerisimile, quaeso est, qui in detrimetum fisci contra leges ciuiles edixerit, in eius comodum cotra easde leges rursus edicat: r potius regulae paritum no est: qua,donec aliquis haeres este possit, sicus repellitur : cu in dubiis n5 erret, qui aduersus fiscum respondeat quaoba hrem aliter quam caeteri distatuendu hunc nodii nos arbitramur:& idcirco utroq; iure 4ς φ' μή si quisquam abstineat successionem n5 esse existimauerim' , praeterquam duobus O f h. 'sibus. quoru primus est, cum legis uerba extenua sunt, digeneraliter accepta ad eum ' p μ' quom,qui successorio edicto ueniat eserri possunt: qua ratione Vlpianus sententiam siuam tuetur. nam cum senatusconsulti Orfitiani uerba huiuscemodi essent,si ne 'mo filiorum uel quibus legitima haereditas simul desertur, uolet ad se eam lisreditas is iis itissestem pertinere,ius antiquum esto: si filius abstinuerit, iure antiquo agnati admittunt si adici. tur:quoniam senatuscosulti uerba admittunt.Si uolet, inquit,ad se pertinere hic enim non uult,licet aliquado uoluit. cum ipitur uerbum, si uolet, tractum habeat',agnatos o L fideicom L, ex senatuscosulto admitti,dicedum est.& hanc ratione mirum est interpretes nostros hoc aut m. non perpendiisse, cum ea se moueri euideter Vlpianus fateatur . nee ad rem pertinet, iri t I quod nemo,nisi uelit ad haereditate uocatur: quoniam expressum id uerbii, si uolet,
extensivum est, sed si tacite intelligatur, cotra': tametsi in eo Vlpiani response non p 'g t si ita in sit,ut expressum uerbis est. Alter casius est, O qui regulariter succedit ab aliquo in f iri is specialiter excluditur: nam si abstineat, haereditas ad eum deuoluitur, ad que ex regula peruenire debuerat': exepli causa. In bonis liberti patronus bonorum pochabet, q iam mist Dium p ab eius filio excluditur.quamobre si se filius abstineat, tanqua remoto obiceratronus admittedus est: idem N in matre, quae ex Tertulliano senatusconsulto filio
succeditsolum p a nepote ex eo excluditur.nam si nepos per in intcgrum restitutiosnem haereditatem bonorunsue postessione deserueri matri successio n5 fisco desereada est : huius p rei causa est, tum quord quae ratio patronum,matrem ue excludebat, is ac bonorum. amplius locum non habet: quamobrem regulae adhaeremus: tum etiam quod speciam 'li casu exclusus ton tam sortiter reiectus est,sicut qui ex regula remouetur.
In querela inossicioli, nec ius accrescendi, neque successionem esse: in ultramontanorum sententiam aduersus Barrulum itum. c Ap. XVI.
REQ VENTISSIM C tractata ea quaestio est, an in querela inossiciost successesto edicto locus sit'. 5c hoc in articulo ita per factitones diuisi sunt . interpretes recetiores ut Itali, quorum signifer Bariolus, locum esse tradi, si derint: at Gallici,quorum Petrus Aurelianensis primipilarius est,negauerint. Et quoniam utrinq; rationes quam plurimae adducuntur, quae minime essicaces sunt,ea solum argumeta reseremus,quorum acumine tota quaestio sustinetur. Et Bartolum adiuuat Pauli responsum', qui in titulo inossiciosi testameti: Si is, inquit qui b in t iis quLadmittitur ad accusatione nolit aut no possit accusare,an sequens admittatur, uidens in princip. de
dum est: N placuit post ut fiat successioni locus.sed huic respondentali j,Paulum eo in is, casu loqui,quo etiam seques in gradu inhaeredatus fuerat: quam interpretatione uti .
82쪽
diuinaci coniectura ariolante meritor nostri reprobant: uideamus num nos promere caliquid uerisimilius possimus. 5 dici posset,n6 ratione querelae,sed respectu bonorii Iuriscosultum Paulum loqui. nam ii duo admitti ad querelam pollunt, repudiate primo seques omnem successionem habebit: ec hoc casu intellige, ut fiat successioni lo,cus: non quidem succei lorio edicto in querela, sed successioni bonorum:& uerbu,ses queris,ua capiatur,ut cii accipias ,qui simul admitti poterat: sed in portione repudia ta sequens eii cu prius ea ad collegam pertinui siet: ec hoc intellectu potius ad ius acacrescendi quam ad succestariu edia tum uerba haec reseruntur. nam in querela locum esse iuri accrescendi, comunis opinio est, ex eiusdem Iurisconsulti sente tia,qui, si duo, inquit,sint filii exhaeredati di ambo de inofficiosse testamento egerint, N unus posteae in si prope. cbuituit non agere, pars eius alteri accrescit': tametsi nessi satis probem, in ipsa queanu f. de inof rela ius este accrescendi,uerbaet Pauli magis rei creda opiner ad bona, quam ad que si testi. relam.nam cum querela totum testametum subruat, si frater n5 agat, sed repudiet,alii fratri omnia bona accrescunt : quid igitur in proposito responso accrescere dicamus, cum nihil id operetur,si sola unius querela totum subuertit quid opus est alia addicd Li.s inrorda ec cum ex regula contiet, portionem semel acquisitam, si deficiat, nemini accrescere q:dcvs r. -- qua ratione cocedemus agnita a statre querelam,si omittatur, seatri adiungi utrunc igitur responsum no in successbrio edicto,aut iure accrescedi intelligendii opinor sed ad successionem bonoru potius rescredum. Adducitur etiam pro eadem Barioli senatentia quod si emacipatus ducta inuito patre uxore,& genito filio decedat, tu dubia taretur,quid iuris huic in testamento aut copeteret,responditVlpianus ad bonorume i iij sit emi posc5tra tabulas admitti': cu potuerit auus iure sitio uti, cum p exhaeredare: nel mirip Q nus iiii lioc nepote is, qui de inofficioso cogniturus est, merita nepotis , ii patris eius pos delicta perpendet quae uerba id indicat, querela quae filio exhaeredato copetebat, ad. nepotem per successeri u edictum trasire. sed quavis pluribus Iason hic agat, in eo res xtu aliquis dixerit non tam merita filii,quam nepotis considerari: non quod de inofficioso nepos agat,sed Q sub eo iudice,sub quo filius querela intentare potuit, nepos Dbonorum post cotra tabulas petebat. quamobrem cum nepos ipse nil deliquerit, ad s latiis suis. f. mittetur . N ita hanc legem ex Accursit Alexandri, Aretini sentetia interpretati deli et pol b. dam aiunt: uidebatur enim cu filius propter ingratitudinem exclusus esset, rei jciens g I n l.si ita spo dum quoq; nepote tanni ex regula,qua Baldus tradit ,remota radice palmitesomnes sp ., i j de remoueri: quae ratio efficax non est, cum licet filius ingratus sit,nepotis ipsius merita libri re posth. huiusmodi non sint. Adducitur rursus aliud argumentum: nam cum ex talio emancisb in is c isse pato liaberet quidam nepote in potestate, ec filius condito testimento, patrem praetera
i l parer filium. iae Ditistest. riisse nepotξ ex haeredas Iet,ne si in querela succubuit let, respondit iuriscosultus, patri querelam competeres: ergo ex successsorio edidio competit. sed Alexader,al a pomnes querelam hὶc pro bonoru post contra tabulas accipiunt. quod ii nec hoc pla,cet intelligere aliquis poterit, patri querelam cocedi non ex persona sua, sed ex periona nepotis N licet nepos ipse cessiilet,non debuit tamen tolli patri remedia,quod sea se auu no. per mel sibi quaesita est . ec hoc potissima modo Barioli, partium: fundamenta, subruina .i Isi ema possunt. Transeamus nunc ad ea,quae pro sua opinione Petrus asserebat: ec licet percipatui .M.f. recetiores sane quam plura dicane solus huiusce sententis cardo,ec quide firmissimus de cotra Q. ex Iustiniani colit tutione accipitur . Is tradidit,s pater filium, ex quo nepotem habei I. si qui fili bat, instituto extraneo exhaeredaueri C. mortuo poli patris mortem filio, nodum aditac de iης si s haereditate omni adiutorio nepote destitutis: inhumane p id i Iurecosultis statutum: nam si in querela successioni locus suillet, sector nec auxilio nepos indigeret, nec ina humaniter acceptus dici posset. cui argumento Dequetiore sentetia responderi solet: idcirco eo casu successe tu edictum labiuisse, quia querela ab aditione haereditatis inicipit: pater aute ante aditam defunctus fuerat: quamobrem cum illi querela naquam competiisset,no potuit nepos in ea succedere. uerium haec responsio multipliciter deat w dis, frititur: na haeredatio ab aditione uires capit: N tamen ante ea aliquid operatur,' h. h. di a nimirum ut exhaeredato haereditas delata non dicatur' .cur non idem in querela ne gari quoq; no potest licet actu ipso querela filio non copeteret, spe tamen copetiisse: , tax sit redis. at in succei lorio edicto spem satis esse, ex eo probat, quod decretalis bonorii posses O suce. edict. sto,si accepta no si ad sequetcm transit': ec tamen prius non competit, quam decreta
83쪽
ε si olair spes illa transfertur: nam etiam quod re ipsa adhuc no competit, transnastis situr quamobre infans haereditatem, quae sibi delata non erat, ad patrem transfert'. o Ictilisti. c. ec si hoc in trasmissione est cur n5 multor magis in successorio edicto Muod longe so de M. Dribe.uorabilius est,cum iure comuni introductum sit,transmissio specialibus tantum casi bus obseritetur'. nam di natam querelam prius esse,considerari non debuit, cum ne, p tiare pos ex ea non succedat, quae filio data est: sed ex persona sua succedat .atqui Paulus
Castrensis existimauit, si filio
delata sit, ne frustra delatam,ta ad irritum deductam diaceremus,debuisse potius successionem renci. sed aliter quoque argumetum huius legis tollitur, interpretanturq; quidam, intelligi eam debere,quando nepos ex patris, non ex sua persona succedere uolebat: uetita itaq; erat transimissio, n5 successio, ues m cum omni remedio caruisse nepote Iustinianus autor sit, duoep ea tantum coma praendantur: quam absurdum id sit nemo certe non uidet .adde quod nulla suisset in humanitas, si nepos successbrio edicto admissus foret: ec tamen inhumane eo casu factum lex ait: 'uam sententiam poste ec aliis rationibus confirmari arbitror: nam ecquerela inossiciosi remedium personale essi' : at in iuribus personalibus successio non q se inqest: conceditur enim propter iniuriam, exhqredationis nota illatam,quae iniuria ad fisit ' nepotem no producitur: 5c regula est, quotiescunque propter aliquam qualitatem alicui desertur haereditas,in eum non transire,in quem ea qualitas no tran si uerit : qua ν citanti. c.unratione haeredibus bonorum possessionem,unde uir ec uxor, non concedi Accursius de uir tradit: nam ec queresam hanc odiosam esse,Baldus', aliiq; crediderunt. cur ergo eam 1 Al si quis se interpretatione adiuvamus quod si Bariolum sequeremur, nonne consequens esset, lium. ut haec querelae successio ad agnatos quocp transiret quod a constitutionum sentenatia abhorret di nemo opinor, dixerit.sed oc fortius eo movemur,quia aut opter superioris ex haeredatione inferiori querelam copetere dicimus: ec hoc a successionis imatura disii det,qua ex propria persona quis admi ,quia aut a pler supeaoc a successionis nas amittitur,n5ex aliena: per natis quippe iniuria est, aut eis querela ex propria persona deserri malumus,tanquam ex superio ris exhaeredatione quod Bariolus ait ) praeteritis: ec neque successionem esse arbi tror cum ex hoc edicto ad rem prius alteri delatam admittamur: querela autem haec, quae ex tacita exheredatione oritur,nemini prius delata est, sed ab ipsis, qui eam inteiscunt,incipitCIgitur ut has ambages ipse tandem extricem, tres uarios casus separari Oportere arbitror. primus est cis plures ex haeredati sunt,ec unus expressim uel tacite repudiat: 5c tum querelam illi copetente aliis accrescere Bariolus ec plerim alii cenisuerunt': ipse supra ostendi non ius querelae,sed portione ipsem bonorum accresces In t pater se
re,utcunque disputabilis est propositio.sequens casus est, cum qui exhaeredatus est, moritur relucto haerede, i si ex defuncti persona intendere
in Dde inriste ta intendere querelam cupit, quod non nisi transmissionis iure fieri potest: in quo articulo solet dici, si querela praeparata sit, in quemcunque haerede transmitti' : si adhuc praeparata non erat,non transmitti, nec xesimo A
in suum quidem olim haeredem: uidetur enim moriens eam iniuriam remittere.at hodie Iustiniani constitutionibus distinguit,ut siue aditione haeredis inosticiosum testamentum firmatu est', siue tacite, uel expreste repudiata querela est, iuri ueteri ad- γ i. st C haereamus,nulla in fiat transmissio : si uero ante aditionem haeredis scripti ex hoeda, Mim se Gitus decesserit, tunc in nepotem suum transmittatur'. tertius casus est,quo nec de acu - : b . dcrescendi nec de transmissionis iure agitur,sed de successorio edicto,ut quia exhaere 'in datus repudiat,uel moritur, an sequens in grada no ex persona defuncti bd enim nonia transmissionis iure competit) sed ex .ppria succedere in iure querelae possit, talia I '' quam per praeteritionem sibi facta sit iniuria: cuius ratio uidetur habenda, cum qui
sbi obstabat autor suus de medio sublatus sit': oc uerius est,si iuste is autor exhaeres a I. si is qui . in .
datus erat,successioni in querela locu esse, quia tum ratio legis in hoc nos adigit: cum prin, de in . - enim propter iustam causam is autor merito exclusias si .cosequens est,siubsequetem it
in gradu per praeteritione exhaeredatum ceseri,merito p ex persona sua agere ea pos . i. 'i se'. et si autor iniuste exhaeredatus sit, tum successioni locus n5 erit trasmissioni erit: tit iiij fqui enim iniuste exhaeredatus est, iuris cesura bona causam habet. ideo ex eius perso si i. 'na potest fieri transmissio . ad successori u uero edictum no attedetur quod experso ': -
na eropria sequente admittit, in quo hoc casu ius nullum est quapropter in Iustinia- i i se,
ni costitutione cum filius iniuste exhaeredatus esset, nepos non nisi ex Patris Persona Lunde lib. g α iure
84쪽
si qui recte perpenderint rostram sentetiam aphrobabuntiquod si quis reclamauerit,isi fio,ea dicet quae non intelliget . nec enim diffusius huiusmodi hoc libro declarari pollunt quae latiore tractatu a nobis alibi sunt dissiputata. Illud non dissiteor, successo. rium edictum hic crassa Minerua accipi, cum non idem ius ex eo nepoti deseratur, quod filio competit: quippe filius ex iniuria sibi per inhaeredatione facta,agere potera nepos ob iniuriam non paternae, sed propriae exhaeredationis ex praeteritione ortam. erit igitur quoddam succestar' edicti instar. nam ec successorium edictum seu uore creditorum inductum est, ne uidelicet longior illis mora fieret. at in casu nostro nulla eis fieri potest mora, qui ab haerede scripto petere possint. LIBRI QUARTI FINIS.
PARA DONORVM IVRIs cIVI LasLIBER Q.VINTV s. PROOEMIvΜ. . E in v A Q V A ri me latet, inuidiosam fortasse materia sim t 5c hu ius operis titulum, sore: i, uidelicet si qui sint,qui ab alijs diuersa docturos se profiteri ausint, hi tanquam suci quidam, ec in literaria paslaestra scioli existimatur.ta ut laudabilia quaecunq; frequeter silentio transigimus, sic obtestat tota liuor pronis auribus accipitatur. Vera
'rem ennimuero no idcirco deterreri dcbuimus, quo minus, cu iam meta Dipsa iam iere in conspectu foret, incoeptum cursum prosequeremur.nec me multitudinis autoritas ita urgere potest,ut non Pythagorico symbolo potius, aliorum p testi moniis acquiesca: per publicam uiam ingrediundum no esse ille censuit,ut quae trita, caeteris p omnibus comunia sunt vertinaciter a nobis defendi n5 debere inuod Hie ronymus in tu id ossederet .nunquam enim cum sumano Rcnere tam recte agitur,ut quae optima sunt plurimis placeant.quocirca Prienensis Bias, septe sapientum unus, Plures malos est celebri dicterio narrare solitias traditur Indignatur grauissimus autor Fabius ineruditos suosque uulso in eniosiores haberi. r cieri M.Vitruvius, ini Nexandria caeteroru omnia leniet is Victore poetain, rectiore unius Aristophanis vr D , -- arbitrio reprobatu.nam ec Ualerius tam parui aestimatam ab Euripide multitudine tradit ut emedare eum uolentibus se, ut doceret,no addisceret in scenam modiisse at testaretur. quamobre ec in religionis nos irae myiter is proditum est, uiam latam in erarorem nos pl. dirariqr Arsin ere nt qram n gustior sit.aeternitati neruia esse. nillil igitur nobis staudi esse debet, si horum excolo senuiores alios conlutemus noua ipsi excudere nitimur: quod hoc praesiertim libro a nobis iactudse n5 dissiteor. Atteue igitur humanissi inae lector, rem aequis auribus accipe. quadoquide oc Iustinianus ex multitudine autorum quid mel ira ct aliis re sit iudicandam esse non censet 1 m. siit unius forsan ta deterioris sententia di multos N maiores in ali Qua narte su rare.
Ex pacto quod contractui inest, solam aestionem cie contractu dari, nec praescriptis uerbis agi posse, contra omnium liactenus sementum,&qu in plurimae leges aliter, quina a caeteris declaiatm c AP. L
X pacto, quod incontinenti factum contractui insit, duplicem actionem dari,unam ex contractu', item p praescriptis uerbis alteram, nemo est qui non assi et . tradiditi id Accursitus, tum longo ordine plerique omnes, mirum pest, in praesentem diem ita creditum, ut qui contradicat neminem reperias. at ipsi nos eam solum, lilae ex contractu oritur, actionem dari probauiamus: quae uero extra ordinem praestatur, Praescriptis uerbis non competere . quod quamuis nimis nouu esse uideri quibusdam possit nobis certe nimis uerum uidetur.
s . quinimo. ubi Bart. de pactis.
85쪽
A Et in primis comunem sententiam oppugnat,quod uulgo traditur,cu deficiunt trula garia atq; usitata actionum nomina, tunc praeseriptis uerbis a - - idendum': tum Nillud b L quoties. de quoties actio deficit eam quae incerti,di in factu dicitur, concedi: quod in nostro casu pr6 ip.in. minime est, cum dubio procul sit, actione ex contractu non deficere: illud p usitatum ec uulgare nomen este, oc coartari,cauillossi restringi i Doctioribus has regulas plus ouam euidenter costat dum Praescrintis uerbis actione non dari intelli in t citiam cquam euidenter costat,dum praescriptis uerbis actione non dari intelligunt' , quanος do alia exoritur,quae ex eadem uerborum sormati originem capiat: secus si ex diuersa nam certe ex eodem pacto utraq; actio tam ex cotractu quam in factum datur: quoaetiamsi ex diuersa forma oriri cocedamus, nihilo tame minus comunibus regulis res pugnamus,cu extraordinaria remedia non concedantur: quavis diuerso fomite oriari possint si unum iactu sit, cui ordinario iure prouideatur: quamobre qui beneficio
praetoris ei Ie hqres potest, mota status cotrouersia, ex carboniano bonorii possessios nem nb habet,cum ordinariti illi remedia susticia .regulariter quot post Bariolum d I. a sine isti
dici sole si ordinario iure agi potest,extraordinaria, quod non ita abunde prouidelices Iare . in ergo in proposita dubitatione multor plenius per actionem ex contractu e In I in prouis . bonae fidei succurratur cellare praescriptis uerbis Qua Quidam stricii iuris e me opinas ciali. . tur siluis leualis disciplinae praeceptis admitti debeti nata cu actio praescriptis uer- f. operino. turs , siluis legalis disciplinae praeceptis admitti det t. na & cu actio praescriptis ire ' bis poenitentiam recipiat , di ab huiusinodi pacto recedi non licere manifestum sit,in eam quom regulam c6mittimus: sed ec cum cocedamus, nihil magis fictionem quam si ' ρος ueritatem operari solere' : cur pactu quod ficte pars cotractus dicituri, duas actioes si parit,cum si uere pars cotractus esset, solum per actione unam obseruetur uertim N l' nostram hanc sententia optime ex Pomponii uerbis probari comederim : Quinem g . Abue umisisti inquit,creta ex agro tuo eximere,ita ut dein eu replerem: exemi, nec redeo, b ιβ isque praescriptis uerbis agedum est: sin aute uendidisti cretam,ex uendito ages. En igitur tis.1 Ae ube. quemadmodum ex pacto, quod uenditioni inest, sola actio ex uendito datur. na prae* er post h. scriptis uerbis io competere,ostendit coniunctiva dictio,sin autem, quae solet in iure i Item si ereia superioribus undiq; aduersari ut exploratu mihi sit,sine caluma argumentum id tolli peiuri non posse. Papiniani quoi responsum P nobis est ,dum, Si,inquit, praedia M te oblis k in ip i gauero dein placuit inter nos, ut mihi fideiussore praestares, melius esse dico praescrtu pi is se ptis uerbis agi nisi merces interueniat: na si interuenit,ex locato esse actione. quq PO sirema uerba ostendunt,eo casu actione praescriptis uerbisnbesse, cum Nexceptiua Particula,nili,diuersum ius a praecedentibus inducat. na di non alia fortasse ratione a P 4 i diuo Seuero statutu putauerim' , ex pacto quod Post donatione mox coceptum est, in iis ic tiani praescriptis uerbis,re euicta n5 posse, quam quonia ex huiusmodi c5uentione ea hes actio no solet dari: quin ec omnino mirum uideri debet,cum ex eo quod in cotractu deductum est,unica actio oriatur,m pacto duplice dari,accestarium p ipsum princi/ n e reseri pali actione firmius fore'. Sed admissa hac nostra opinione,uidendu est queadmodis de regu iuneontraria argumenta dissoluatur. Et primo Alexadri imperatoris constitutio queda lib. l. est' quae facta ueditione ec apposito in ea pacto,de re vendita oblato pretio quadom o i ij, depa' restituenda: si id minus fiat, copetere actionem uel ex uendito, uel praescriptis uerbis itit mp. Crtradit sed ec Proculi responso cauet ut si uir uxori sundum uendiderit,eum pacto,ut η diuortio secuto,si uellet, eode pretio eum mulier sibi trascriberet ut id fiat, iudicium ρ Z ' incerti esse. Caeterii quonia di Proculi hoc responsium Alexandri rescripto non parti s y p - - aduersatur, puto ita dicendum,ut quoties pactum de resoluendo, quandom contractu saetiim est quonia durum est,ut qus actio robur cotractui dare solita est,in eius dissis dium usui sit 5c tame squum sit pacta seruari Delio prescriptis uerbis detur. tanquam
pactum illud pars pretii non sit, sed potius amicitiae cuiusciam humanitatis p intuitu initum. si uero pars pretii sit, ut quia spter id pactum res minore pretio uendita sit, q ιβ si pote.
ex uendito agatur'. in dubio uero utrassi actione agi possit,ex uendito propter regu O Qt larem naturam pactorum,quae actionem ex contractu informant: praescriptis uerbis, r-- πων
quando tale pactum legem cdtractui non dedit , quia pars pretii non fuit,uel quiadu Abitetur an suerit . Imperator itam Alexander utruq; casum coprsndit,sive ut in casu ' di ita ' . dubio quid iuris esset esponderet siue quord in separatis claris p casibus necesse erat de uisb.bbli. alteram omnino competere: quapropter disiunctiva' usus est.obesse etia nostrae huic t tibis .f. i. opinioni uidetur quod Labeo scribit: Si mihi bibliotheca uedideris,si decuriones io obtrab. p.
86쪽
tium. in prin. de pacetiasse. i.si apud Laa
a in I. in bonae fidei. in pen.
cum concedat,in quo eam reponere me quicqj ab illis non petente, actione tibi prae- cscriptis uerbis dari, sed N posse ex uedito agi quasi impleta coditionesu per me uel quo minus impleatur: sed hoc multifarii tolli potest tum quod ibi non de pacto aeta tur quar nostra est quaestio,ita de coditione: unde actio in iactu ex pacto ibi non conceditur,sed quia coditio uere impleta non erat: tum quod de subsidiaria quadam alia actaen no de ea quae ex pacto oritur .loqui Labeone Bariolus credidit'. sane ec insenostram sentetiam ibi Ibari magis dixerim, tum eo respectu, quod per me stat, quominus coditio impleatur, agi ex uendito posse traditum climam recepta aliorii opsanione, eode respectu debuitiat poste crea praescriptis uerbis agi. uerum ec quod Pau- lii no i P in notiis negotη secit': is, Si conuenerit inquit ut res uendita si dissemicuisset redderetur,ex empto adlio est, aut proxima actioni in factu.quod argumentum eade responsione eliditur,qua di Alexadri imperatoris superius rescriptu. nenispe id in pacio rescistorio cotractus specialiter suprascriptis rationibus inductu: quaa uis etiam dici possi huiusmodi co tractum, tametsi uenditionis sorina habeat,maeis annominatae coirentionis naturam imitari: quod Baldus 5c Alexander credideruiti L quamobrem aetio in iactu datur n5 tam ex pacto, quam quod propter illud pactum eo tractus ille innominatis acceditinam &Accursij sensu accipere possimus pretium uenditori no solutum,sed sub praedi a coditionermissum: qua de causa potest uena tagere,tanqua nondum rescisso contractu, oc praescriptis uerbis: ut si displicui illa sibi emptor dicat, illi actioni locus sit. caetera quae contra nos adserri possen aqua leuia sunt,& quae ex se corruent: ueluti quodlibet pactum contractu insnominatu est ideo ex eo praescriptis uerbis agendit . Item legibus tradi ex pacto actionem nasci no ex contractu,& id genus similia,certe stiuola: cu pars contractus pacium lat,ta nihil diuera utrum dicamus ex pacto, uel ex contractu aeti: firmata, proximitate contractus pactio minime innominata dicenda sit' .Et ex his c5sequens cit,ut quod Accurlius aliquando dixit', actione ex cotractu subrogari iudicio in ficium,ucrum sit,ia idcirco recipiendum quamuis nemo non Accursium hic damnet. Verum mucro Sc Iacobi nutrigarii, ec Alexandri noua quaedam sententia procul 'abiicienda est': existimauerunt enim non colum ex pacto ilicontinenti apposito oriri actione unam praescriptis uerbis,sed Nduas quoq; posse: ueluti cum per relationem pactionis ad contracta innominatus inducitur: alteram enim ex rei prestatione dari: quare si una uel praesicriptione uel iuramento uel sententia sublata sit, noua supereritua agendum et Ticax. Hoc ego dubio procul semper falsum esse opinatus sum: tum Q, nusquam ut arbitror lectum est duas actiones in factum in idem concedi: tum quod ex Potnpon 3 responsio, etiam comuni aliorum sensu percepto quod supra retuli conuincitur . nam de recepta crebriore sententia, actionem praescriptis uerbis ex pacto quod contractui inest, oriente, bonae fidei esse,nemo iam ambigit . at haec actio. Quae ex rei praestatione oritur,stricti iuris est. quamobrem inducenda fuerit regula,quam Variolus tradidit , di caeteri probauerunt, ex eodem cotractu nunquam duas actiosnes nasi,quarum altera bonae fidei altera stricti iuris sit.quippe)omnes norunt, nodebere eundem actum essectus contrarios pcrere . Leae petens,in codicis titulo, de poli,nouo intillectit declarata. c A P. II. O N s T I T v T I o qusdam in titulo de pactis,hunc in modum lenitur': petens ex stipulatione, quae placiti seruandi causa secuta est, seu antecessit pactum seu post statilia interpositum si recte secundum se ferri sententiain i postulat. Quam costitutionem uariis modis interpretantur nostri Doctoares, ut tamen fateantur,uoculam illam,statilia, uel superfluam esse, uel rectius fuisse in Prtino membro collocandam, sed N ex alio intellectu admittunt, in contractu stricti iuris pacta incontinenti facta inesset quod sanet perquam dubium est . quapropter cogitaui quando , an nouo aliquo sensit lex haec accipi posset: N placuit ita uitellia gere,ut ii a te hoc modo stipuler: promittis quod pacto nudo couenim si prius uuica
ualeat,u statim poli dii putationem contrahatur haec conuentio, ut id in hae constitua
rione notabiliter colligatur, ea quae in tinenti postea fiunt,censeri antea statim ficta esse
87쪽
oti, ibi A pvς γ q quid N d re,facere oportet, no subindueetur Priebiij. quoniam absq; ea interpretationes alta super stipulatio ualet R Ethaeeu ς Πῖ t fu nobi non quidem pro certis dicta si nissed ut ex tam uariis opii Oi Tu, docti aquis umorem eligat: quid muri obest, auido lectori uarias apposuist , epulas: M - 'tsi
videri indistinctὸ iure ciuili agi ex pacto posse: Sc quemadmodum in materia neccatu
. M 06M 4 0bstruςmus: tum consutata quorundam o unio mc A p v T III. IRMI ssi IIA iuris ciuilis regula est,ex pacto nudo actionem no dari, Led solum ex praetoris edicto exceptionem competere. At Pontificii canoa nis interpretes tametsi id ciuili lege probari fateantur, suis tamen decretis φ .. 'pin v sun .rum quod i Eruari pactiones Pontifices uelint , tum α ei depactquod inter simplici loquel uel conceptis uerbis iuratam promissionem, differentia
ex eis oritur . oc licet simplicem promissionem ieritari non minus deo acceptum sit s Quam iuratam,e caciorem tamen obligationem ex iureiurando nasci etiam patrum ς i si iti decretis nemo dubitat μ.Sequitur itaque, ut frequens ea interpretum opinio ualidis . f ' argumentis non subsistat, sed cum ita inoleverit, ut minimedi de ea amnisu, dubita e o sit opera pretium uideamus, ea admissia, quid iure ciuili affirmemus . nam quoties ' oinq; de aliquo aduersus deum delicto agitur,etiam in ciuili soro sacros canones obs aris posta hunc I 'ontificia lege conueniri: qua ratione omnis pactorii tractatus sub- sim rueretur. Cogitaui itaq; si pius, quemadmodum argumento huic intercederem: in primisi eo adiuuari uidebamur,quoniam ratio cur ex pacto iure ciuili actio non nascebatur,ea tradita est,quod improvide huiusimodissimissio sacta praesumitur : cum . pleri in omnes his osterre soleant,quos non accepturos opinantur: qua de causa eum * manimum obligandi indisse non credatur, qui promisso non steterit, non ideo tamen μ' si 'ημPeccat, cum diuina lege sola mens consideretur: quamuis ital Pontificio decreto cis uilis ii iris prouisionem sublatam dicamus permanere tamen adhuc legis rationem, latendum est, qua peccati suspicio tollitur ' : ut idcirco sacerdotali iudicio conueniri
uera nonni. ,& ueniale peccatum a ciuili tinetione nos no dimoueat. nam k Ponti, Maaia G. lex N om. Angloria regem quia suae iurisdictioni non subditus in delicto criminali N phytum se iudicaturum solum pollicetur : simile p huic argumentum ex ultimo praescriptio num rescripto colligitur. Archidiaconus quoq; N Baldus non ualere pactum, quod in ηψς tremale peccatum inducat,tunc attestimur,cum ex contemptu mortale fiereti duale ' sese 1llud,ne parentes alantur,ec ne delubrum alicuius sancti uiri adeatur: 5c si dua simi. y μ λ μ ν λ Ale'ander ueni s delicti autorem paclionem iuramento coiirmari prosDat: hoc p optimis rationibus aduersius alios defendit. Ioannes Andreae F. Ponti sis ices Romanos in legem ciuilem ius nullum habere assirmat ' preterquam ubi animae
periculum uertitur,quod utiq; solum in mortali peccato uertitur. Baldus nullius momenti municipalem eam legem esse ait,quae impune alique interfici sinit ': quoniam n Defest L Ahomicidium aeternae mortis poenam sortitur: quae omnia fatis indicant,in uenialibus rivi Visa ciuili lege ad canones nil deferendumsed in mortali ut uocant solum crimine eos satiendi. In proposita ergo dubitatione sic resp5dendum est,ut distin uanius, an reus ' i' d c, in. accipiendi assiciatur damno,N tunc etia iure ciuili ex pactione agi potest an nullum ei damnum paretur: ta cum promistar in uenia digno reatu solum sition astet: quo- ρniam hoc casu ius quom canonicum nihil attenditur. μή de M.
88쪽
Nouo intillectu declaratur textus is lege tria, .fn.dc manumisiis aliorum e
I T i A testamento ita cauit: Onesiphore,nisi rationes diligenter excusseatis liber ne esto '. quaesitum est, an ex his uerbis Onesiphorus libertatem sibi uendicare possit: ec apud Scauolam relatum est,ex his uobis liberta- iem notius adi ni quam dari. Iurisconsulti responsum istud quemadmo. l l i , -ri lici ma na citiae io inter interpretes umitur': N O si testatrix di
Onesiphore ii rationes excussieris, liber esto, dubio procul testamento libertas' n' ι ἡ nain i orobabiliter dubitatum est cur non ec suprascriptis uerbis idem las
inis in Miciis disciplinam esse omnes dicant,tum eiusdem per esses
si is Io ctus i positum cuius di oppositum dialectici quot, nedum Iurisperiti tradant .Bar id iolii tui, post eu ferme omnes Α, cum testamenti uerba suturum respiciant, lib4 in ι σβiρς esto ege nestari potentiam actus solum putant: ut ea mens Titiae existimetur, OG iis ι Ν -ho anisi tedditis rationibus liberii essieno posse.Quamobrem generaliter earculam inducunt,ut quoties suturi temporis uerba merantur,potetiam: cum pr uni denegari putent: N ideo in proposita quaestione, cum potentia denedicuo exceptiua,no nisi potentiae respecitu ponit. sed haec omnino a uero abes quando* disputationis gratia credidimus cum indubitati iuris fit haec uerba aio actum inducere: ergo N illa, liber ne ei actum lygars debent: N except. nisi redditis rationibus,tac.a Ru inferre,ut mdussis rationibus Gesiphorus libnam ec ex comuni sententia dicendum soret,ante excussio rationes OnesiphoruU herum fieri non posse: quod generaliter acceptum falsum est,cum prohibi tio haee te,
si dii: is eriis casibus cimittatur . Baldus ex praedicto Scaeuolae responso pro
mistae tradidit ex oratione negativa sumptu a cotrario legis sensu argumentum non
s s. c. a G quod aliquando Alexander Ibauit: quando iu
s oris rati it cive enim ratio est ut Quod in oratione auirmativa omnes dicimus, o l n J. . fit. innes aliua non recipiamus igit aliter declaranda Iuriscosulti ea uerba ipse arbitror, in iiij. ηοt, ἐς di in primis illud affirmandii idem pollere, ii dicamus: Onesiphorus nisi redditis ras opsς ςi η ς- tionibus liber ne esto, ac si diceremus: si rationes reddideris Onesiphore, ber est sed in nostra quaestione dubia erat, num etia ante redditas rationes libertate adipisceretur deberet in deinde reddere rationes: tanqua illa uerba,nisi rationes diligeter exah incidam non aut e conditionem faciant . Nam si dixisset, liber esto, ita ut ras
tibii , heta uati estinianumittendus fuerat seruus quamobre ec in praescripta ue qι μ' , ita mula idem dicendu uidebatur: quonia ec si ita dixero, uendo hanc domu, flu ti nisi alius meliore conditionem attulerit,emptio non suspenditur, sed statim perse a, Luzim ei; quod si in contraictibus sic agitur,quato magis in legatis,in quimus accelera ' 'A Aluei I libe iiii, saucii est Quinta Ofilius siuriscosiultus existimauid hic uerba hyes meusi is cibus. Titio nisi mater mea morietur centu non dato: quae aeque ualent atque illa i si mater s. q i m im morietur,centum dato: diem non conditione inducere,& slatim deberi centu, tametsi ορ-i' si nondu periisset mater: quod dictu Labeo reprobauit. Sicut igitur in eo Ofilius decea' plus e certe ec non absurde pro Onesiphoro simili casu dubitari potuit.Iurisconsul, . tus tamen Scaevola decidit,ante excussas rationes liberatio est cum exceptiua uox,lta . mym i nisi conditionalis omnino sit aquauis in cotracilibus, ibi de eorum resoluti e agis y'r ii, q i modu: quoniam iatractust dubio ta interpretamur, ut sub modo, no i sub conditione iactos dicamus'.Cu igitur interrogaretur Scaevola, num ex illis uero ' ti bis liberias Onesiphoro danda ess)t,respbdit, ex illis uerbis tantum no dandam: quo Id niam ea potius adimeretur ante excussas rationes,quam daretur: quamobrem expes ctanduiti fuerit ut reddat rati oes: na N ex illis uerbis, ec ex Deio, hoc es, ex rationucalculo reddito tunc libertas copetet satis ital Iurisconsulto uisum est, secundum ea Quaeronabat respondere num ex uerbis solis liber esset.quapropter non inconsulte
uerbis nihil subinducere uoluerit: ta suprascripta ad eam quoQquaestionem adduci
89쪽
PARADOX ORVM LIB. V. ti A possint: an si uirgini quisquam ita dixerit: Non capiam aliam in uxorem praeter te, ' contrahatur matrimonium : ec Nicolaus Tudiscus contrahi dixit': quam senteni p m. in cretiam communis in praedicto responto interpretatio acriter urgercti pote de lonLegem,cum precum in codice,de liberali causa, non rectὸ hactenus suisse intellectam. c A P V T V.
Ioc LETIANI imperatoris costitutio quaeda est in haec uerba: Cum precum tuarum conceptio, licet eum, contra quem supplicas,eta ancilla tua natum este expresserit, tamen nomini cognomen, quo liberi duntaxat coi gnominantur,addiderit: contra cum qui scrutis non est, supplicas le te in telligis. escriptum hoc ita communi sensu interpretes accipiunt', ut generaliter co cludant consessioncm in supplici libello ad principcni scriptant, cofitenti praeiudicas tib tum hoc ita communi sensu intcrpretes accipiunt', ut generaliter cosioncm in supplici libello ad principcni scriptant, cofitenti praeiudica, re: quod quamuis dubitatione non careat V, admittendum tamen nec ipse negauearim,dum tamen de enuntiatiuis uerbis generaliter id dispositum no accipiaturita huiusmodi enim enuntiatis uerum id non esse,licet Accursit interpretatio uix patiatur, attamen ratio ipsa ta uerborum proprietas luce clarius ostedunt: existimauit Accur susε eius costitutionis talem causam suisse: supplicauerat quidam aduersus Titium, uti stiuum sitim deinde in progressu libelli adscriptitiuin, no seruum appes lauerat:
Potius nomen est appellatiuum,n5 cognomenq. Quare sciendum cst,apud antiquos qui serui eran unico tantii nomine appellari solitos,ut Stichus, uel Eros, uel Dama: quod si quando* manumitterentur, praenomen ta cognomen Patroni assumebat, ectum demum fiebant trinomines: Ostcndit id Persius: V erterit hunc dominus, momento temporis exit Marcus Dama. Iuvenalis: Tanquam habeas tria nomina. Quanquamn id carme ad Catulli senariu alludere uideatur: Nisi impudicus,ec uorax, ec helluo. Et Politianus in Miscestaneis capite παπI. declarat. Igitur cum Proculus patros nus Damam seruum suum esse dixisset deinde in supplici libello cognomine quo lis heri duntaxat appellantur, nuncupasset, Puta C.Proculum Damam, consessionem hanc illi praeiudicare imperator statuit: quod quamuis subdurum uideatur,tu tamen fauore libertatis etiam adulatoria uerba disponant ,mirum esse non debet, si ec idem si hoc duntaxat casu in cnuntiatiuis,quae praesertim in libello ad principem reserantur,cum debeat huiusmodi uerboru forma consultius concipi , ut in eis nihil super suat,nil sit uel incondite,uel barbare scriptum η.
v Μ mota inossiciosi testamenti querela,transactio inter matrem ec haeres
des tesatoris ita conuenit, ut pars honorum matri daretur, ec ea defunctali percdes testatoris nil praestent, filiis matris actionem praescriptis uerbis Hul compei cre,ut placita observentur Imp.Alexander costituit: at Vlpianus': Si instituta, inquit, inosticiosi accusatione pacto transactum est, nec fides praestatur, G i. s. '' causam integram esse placuit: quae responsa, cum inuicem pugnare uideantur,nostri 'i Doctores uariis modis ea c5ciliare adorti sunt: quidam transigenti ipsi restitui ques resam : at eius haeredibus actionem praescriptis uerbis copetere,di Neriit: quod Plias 5 hichil e non est,cu non soleat actio de testatore in haerede mutari' : ec cum praedicto casu deuerb.obl. mater certis limitibus sua transactione artauerit: uidelicet si promissa ab haeredibus seruarentur,ctim ipsi agere querela possit,certe N eius filii:alij in Alexadri rescripto transactione sub modo facta in Vlpiani responso sub coditione: quamobrem actio sublata no est, nisi eueniente conditione hoc est ubi haeredes promissioni steterint in Alereandri autem c5stitutione sub modo trafacta suisse,ex eo colligi, quθd in dubio modus praesumitur,n5 coditio: quod Cynus, Bartolus,Baldus,caeterit existimaue --rcii te no satis extrico, cum ablativi absoluti eade ratione in modum potius,quam
90쪽
in conditionemresoluendi erant,5c tamen coditione sere semper faciunt. nam ξc qis cpromittit,cum aliquid saeium fuerit, non siub modo, scd sub conditione promisisse, Mi promisit, Celsius autor est ρ:ec tamen coniunctiva illa particula,potuit modum compraendere: ςς- ι i' sed N quicquid hoc in articulo cocludamus diuinatione haec solutio non caret: qui dam apud Vlpianum prs paratam institutam ue fuisse querela aiunt, quod in Alexa dri rescripto no acciderat: sed ec hoc recentiores omnes improbat, cum ratione cius, cui ea competit, praeparamentum aliquod non sit necessarium: sicei Alexandro ab Imola, Riminaldo Ferrarieti,alijsq; uidetur: at iuniores quidam, in eorum lccstioniades Iem Ulpiani legem Digestorum iure locum sibi facere dixerunt, quo tempore ad I quamuri. c. de transtransietione recedi passim concedebatur:quod posterioribus legibus in codice Iustiniani emendatum est' ut nouissima hoc iure Alexadri costitutio obseruetur. uerum id multipliciter cosunditur,tum quord Alexander Imperator,& Vlpianus eode tenas pore uixerunt: quin ec a cosilio Alexandri Vlpianus suit, ut Aelius Lampridius autor est.quamobrem admittendis non est, alterius legem ab altero tanquam posteriore corre 'am: tum etiam quod qui non licere a transaetione discedere Diocletianus NMaximianus sanxerunt,longo temporis interuallo post Alexandrii imperauere: ut credibile non sit, de illorum constitutionibus Alexandrum rationem ullam duxisse: quamobrem aliter nos distatuendum hunc nodum arbitramur: ec idcirco in Ulpiani responso redire ad querelam licere dicimus: quoniam transaelio ea pacto nudo factae l.timi propeis crat: qua pler cum actio adhuc sublata no sit,si promista non obseruetur potena .c.de paci rit quisqui ille accusationem ordiri,& si de transaditonis pacto excipiatur,de cotem ptu haeredis replicabit,qui fidem non seruauit: ec eo casu transactiionem per paetum iactam Vlpiani uerba expressim ostendist : at in Alexandri rescripto, transactito non paeiosed renuntiatione celebrata erat: quod Aretinus Iriminaldus, Socinus admitatunt. renuntiatio autem ipso iure actionem perimit: Ee hoc casu pacto longe essicaas P i i L pH cior est,ut etia Decio uidetur : nil ergo mirii,si semel sublata querela, ad subsidiaria q- P praescriptis uerbis actione diuertendum est: nam ec mater ipsa,si uixisset,n5 alio res medio potuisset uti: nec nobis obstat, quod Accursius opinatus est,per pactu ipso tu Pre querelam tolli: na ec falsum est,ta comuni calculo reprobatur 'quod ex interprestum recetium scriptis apparet: nec dicat quisquam no constare in prsdicta Alexans dri costitutione transactionem pactio nudo fac iam no esse: nam satis hoc probari ui detur,dum querelam instaurari posse, negat: siquidem nisi perempta esset,de instauratione agendum non suerat cum proprie id sit instaurare,quod rem,quq prius erat, in pristinum statum reducere.adhaerendum itaq; huic responsioni est, qua aliud quoq; h Iincti M. C. de argumentu eliditur: quod ex superiore titulo de paelis Accursus adducite: di Bart. pari. i. ca pro Aretinus p multum inde sese angunt.
Paragraphum quod si iaciam in Inaturalis. de praescriptis uerbis,uulgo male accipi Minnominatos contractus ex tarma quam initio accipiti denominari tametsi Barmisius S alij contra. c APUT VII. g Alexan. ind.
N contractu innominato inquit Paulus' si sectam,ut des, ec posteaquas ereces as dare nulla erit ciuilis actio, di ideo de dolo dabituri uidendii est, quemadmodum responsum id intelligendum sit: N Barto. quem cominus niter alii sequuntur,locu sibi uendicare eam dispositionem arbitratur,quan
Da,quae generaliter in formam regulae proferuntur, raris, ligantur,cum ex facientis opera aliquid alteri contrahenti non adest. quamobre Chrio sophorus Castellioneus Ic Fulgosius Decius p semper 5c indistincte in ea contra ρ ληις p pq speeie actionem de dolo tradiderunt, sed oc nihilominus praescriptis uerbis η ' is quoniam pluribus id legibus testatum est.nec Pauli uerba quicquam eos mouent dum nulla esse a filone ciuilem dicit: nulla enim intelli ut speciale ec nomis ' natam, alioqui generalem quanda dari, quae a filoni de dolo coniungi possit: ciuilem h - g 1 a bis assitione, id est,nominata inponutiverum hanc opinione impinsit. Nex nugnat ' A r indei unetia ab ea,cum cauillo quoi non careat ecedinaum sit. iunio a Ini