장음표시 사용
151쪽
L I B. III. 16 3A OTeiis stincti iam essent,simpliciter clarissimi dicebantur: quo sit,ut qliadocp cosulas rem id est,clarissimatus dignitate lo appellcC senatoria em dignitas illis remanebat, nec tepore finiebatur. Et haec quide, quod ad clarissimos attinet,siissiciam. Equestris dignitas clarissimoru gradum consequitur, olim maxima in autoritate quod ex equitibus centumuiralis ordo constabat:ad quos pleraque iudicia pertinebant. prςsectus quoq; Augustalis Alexadriae eques era pectabili dignitate insignis: illustribus emnegatum Aegyptii accedere. Tacitus lib. I I. Augustus, inquit,inter alia dominatiostas arcana uetitis nisi pinissu ingredi senatoribus, aut equitibus Romanis illustribus
seposuit Aegyytu.Caetenim N procuratores Caesaris ejusde ordinis erant. idem Tascitus lib. xi l. Eodem anno audit Jodem anno audita uox principis est, pare uim rerii habedam a proscuratoribus suis iudicatarit,ac si ipse statuisset. nam Augustus apud equestres,qui A γ pto praesiderent, lege agi, decreta , eorii perinde haberi iusserat, ac si magistrastus Romani costituissent mox alias in prouincias ta pleram in urbe cocessa sunt, lusolim a praetoribus noscebantur: Claudius omne ius tradidi de quo toties seditione, aut armis certatu,libertosw,quos rei familiari praefecerat, sibi di legibus adaequauit. Qui nec ex senatu,nec ex equestri ordine ad dignitates assumebantur, persectissimi uidentur appellati: quod supradicta Iustiniani constitutio, Ammianim Marcellini locus ostendunt,quibus ab equestribus, di a clarissimis distingui persectissimos apparet. Constantinus in cod.Theod. Senatores,inquit,apud inauitatis tuae ossiciu de suis moribus perdoceant: persectissimi apud uicariam praefecturam, equites Romani tacaeteri,apud praesectum uigilum, nauicularii apud praesectum pia nae.
I. .c.debis quia . t. Qui fuerint defensiores inlitatum,quid item duumviri in municipiis, Ee interpretum nostrorum magna incuria. c A P v Tvo simi in Iustiniani codice tituli, quorsi alter de defensoribus ciuitati ini se a L
inscribitur,alter de magistratibus munici indili Oe δε - in
iicipalibus.qua de causa Azo uir ille nauerunt, de celebris,N Odos redus, tum alii existimauerunt, defensores eos dici qui in ciuitatibus sunt: municipales uero magistratus, in uillis seu castris: muniacipium enim castrum significare. sed quae amentia haec c unde haec sibi somnia illi confinxerimi nemini enim ita alphabetario prcceptori ignotum esse arbitror municipes primor dictos ciues Romanos,qui in urbibus suo iure, suis legibus utentes, muneris
tantum honorarit cum Romanis erant participes: deinde obseruatu est,ut unusquisin suae ciuitatis municeps diceretur. hinc Plinius in epist.& Comum ec Mediolanii mii. nicipia appellat ostendit idem Vlpia. Paulus sp,5 Festus Pomp.qui tres municipum species refert.magistratus itaque municipales dicuntur ipsi ciuitatuin decuriones: at desenseres ciuitatum,non ex decurionibus,sed ex aliis deligebatur tres numero, qui hoc agerent ne tenuiores,di infimi a nobilibus laederentur: quod ex ipsis constitutios nibus satisco si ut admirer quona modo duo legi ut ita dixerim,ue -i,aduersus ea docere ausi sint, quae expressim Iurisconssilii ipsi declarant. Ipse quippe Vlp. ciues ipsos municipes esse dixit in ciuitate N corii magistratus a desenistibiis differre psscdstitutiones declarat. caeter u in eo coligit dubitar duumviroru magi iratus quisnaesset: ec in urbe Roma criminalia tractasse T.Liuius lib. primo autor cst di de eis cita
multa legere memini apud eu,qui titulo Fenestellae de Rom.magistratibus circunfertur: sed operaeprei tu est inquirere, qualestram suerint in aliis urbibus. Iuris consultus Vlpianus de his intelligens: Omnibiis inquit,magistratibus,nd tame diruuiris, pers missum est, iurisdictione sua poenali iudicio defendere. Angelus maximos fuisse masgistratus istos existimat: alii aliter intellusit. comuni sientelia uidetur approbari eosa dem esse duuuiros N magistratus municipales.dixerit aliquis: quid hoc refert ad ius
I , praeponi debet, qui maximo honos re in municipio iunctus est,ut qui duumviratu gessit.It alibi Is qui non sit decurio, duumviratu uel aliis honoribus fungi non potest. Item rursus alio loco: In duumvis ros,ec in rempublica etiam post annum actio datur, in contractu magistratuit muniacipaliumssina in tractatu de damno insecto: Duas res magistratibus municipalibus Praetor
152쪽
ut i sed N eos locare publica solitos Ulp.scribit.meminit horii Caesar in coas primo : Duum uiris municipiorum omnium imperat, ut naveseu Napud Caecil.lib. epist. l I II. Gymnicus agon apud Viens mentario belli ciuilis primo
praetor iniunxit, actionem N possessione: caetera iurisdicitionis suae reseruauit,si sorte cduratur non cauere,ut possideri liceat,no duumviros, sed praetores permissuros. dus i. duumvira . umuirum fascibus uti Impp.costitutionibus cautum est, sub titulo dedecurionibus,c.DD quod arguit fuit decurionem. eosde carceribus municipiorum praesutile, Iuriscons
nenses celebrabatur hunc Trebonius Rufinus in duumviratu tollendu curauit.Sparti. c. D nun tianus in Hadriano: Per Latina,inquit, oppida dictator ec aedilis, ta duumvir fuit. Eiν apud eos emancipari neminem iure ciuili posse, costitutiones indicant. Igitur duum, L fensores . viros,in ordine decurionum duos suisse ex suprascriptis constat,qui carcerum curam c. de delens. habebant, qui publica locabant, qui reipublicae negotia gerebant, qui fascibus ut escivit. hantur: caeterum qui ius mulctandi non habebant, sicuti nee defensores ciuitatum,
qui lautoritatem emancipationibus interponere non poterant. Unde constat male argumentari Doctores nostros, qui magistratui municipali existimant non licere mulctam indicere,ec consequenter,neque delegato: item coram eis non posse emans. . . ripari: quasi aliquid non permittatur toti ordini, quod tamen duobus eorum a ea
ε ῖ getur : ut idcirco non dubitem, quin ordo decurionum, ec quilibet cui mandata se id iis, iurisdictio, suam iurisdictionem poenali iudicio tueri possit. quam quaestionem alias de iuri ori. quando latiore tractatu commentariis nostris explicuimus.
Quid sit ulcssima, uectigalo illud declaratae duae constitutiones Iustiniant. c A P. VI.
VsTINIANI constitutione quadam traditur, edictum quoddam suisse a divo Hadriano inductum, sub occasione uicesimae partis haereditatis: via deamus quidnam id sit. sciendum est, cum propter multitudinem exer/cituum,quos Augustus Caesar alebat, propter Ii maxima impedia,quibus fiscus grauabatur,maximis egeret pecuniis,instituit legibus latis qusdam uectigalia: Vec ut se excusaret, professus est tui Iuli j cdmentariis se edoctu, ut ea institueret. Igi, turlegem Papiam tulit,quae multa capita cotinebat. Primum est, ut si quis extraneus haeres institutus suisset, is priusquam haereditate adiret, uicesimam partem fisco im pendere teneretur.qua lege filii oc proximiores h edes no tenebantur.huius rei auator est Dion. Aliud craput erat, ut si haeres institutus uiuete testatore , uel ante aditam haereditatem decess isset fisco bona addiceretur: ec hoc ab Iu stiniano sublatum, titulo Li c. D GA. de caducis tollendis,nemo ignorat.Tertiu caput scit ut quod uir uxori, uel uxor uis i iri, ro legasset decima parte fisco attribueretur, si filios n6 haberet: ix huic capiti Costantini constitutione derogatum supra ostedimus.Primum caput Nerua emendauit: sed n5 omnino ut dignit erat. Traianus eo solum teneri statuit alia familia genitos haere,des: quod decretu Caecilius in panegyrico plurimis uerbis collaudat. Caeterum Gratianus Imp.in totum uicesimam ipsam sustulit: quod in gratiarum aditone Ausonius assirmat. Hinc est quod Iustinianus ait uicesimam hyeditatis de Republica recessisse. scribit Pompon. de origine iuris, primu A. Ossiliit de legibus uicesimae scripsisse. ad, - dit Capitolinus M.Antonium philosophu, de uicesima haereditatu leges tulisse. ad, ditum fuit illi legi aliud caput a Tiberio Caes quod Claudius antiquauit,ut est apud. Tranq. Ex his autem no dubito, quin Accursin error intelligatur: qui caduca bona in bellis ciuilibus idcirco attributa fisco tradit, quia homines occidebantur: cum tamen supra ex Dione propter impendia bellorum latam legem illam ostenderim.
RE Tio Nu M scrupulosam solennitatem hae lege inquit Theo. N UMlen. Caesi. amputandam decernimus. dubitaui quandom, quid dictio tam insolens significaret: tandemet illud placui .ut intelligamus derogari solennitatibus quae in haereditatum aditione seruabantur. Crevi, inquit Festus, significat haereditate adii: a uerbo crescere, di cernere. Cicero ad Atticii lib. epist.κ i. Literas tuas accepi pridie Nonas Febrim p ipso die ex testamento creui haereditate. sed di idem rursus: Galeonis haereditati creui. dum enim cretionem suille simplicem, quo
153쪽
A quoesam ad me missa erade ad Dolabellam: A te peto,ut me hanc quasi salsam hereditatem alienae gloriae sinas cernere. Igitur arbitro non aliud esse cretione, quam adistionem: cu ergo obseruarentur in adeunda haereditate selennitates quaeda eas Impo hae costitutione sistulerunt. et erum quaenam solennitas haec esset, haud facile dicta enmisi ex lege Papia introducta suerit, cuius supra meminimus: mortuo enim testastore statim haereditas adiri non poteratiquare dies n5 nisi ab apertura tabulam cedeabat, quod per Iustinianum emendatu suit.sed 5c hac in re Ilidoru pro malo aut ore ipserio duxerim.hic etymolog.lib. v. cap. π π I O I. tota hanc rem sic explicat: Cretio Qt certus diem numerus,in quo institutus haeres aut adit haereditate, aut finito temupore cretionis excluditur,nec liberu illi est tempus ultra capiendae haereditatis. appela est costituendo,quod haeres debeat decernere: utputa cum se inibitur, ille haeres mihi esto,additur , intra dies tot. adeundarum aute haereditatum, tussi , 5c ultra cretio non erat, dic. Igitur secundu supradicta accipi et ta Plin.Caecu.epistola ad Traianu: Iulius Largus rogauit me testameto, ut haereditatem adire cernerem p.In codice Theodosiano uidetur cretio selennitas esse. que in haereditatibus intestatorum locum sibi habeat, ne legi Papiae fraus fieri posset.
Nouo intellectu declarata I generaliter.sAn.sside decurionibus: disputatum, quid sit Iudaica superstitio. cAPvT VIII.
' a qui Iudaicam superstitionem sequuntur, diui Seuerus N Antoninus i
u honores adipisci permiserunt: sed&necessitatem his imposuerunt,qua sua M. de id a perstitionem eorum non laederent. Verba haec Ulpiani sunt, titulo de decu rio.
-rionibus: quae quantis Accursium ata ec caeteros torserint,illud argumento est,m cum alibi legissent,Iudaeos omnibus honoribus arceri, hoc autem respose uideatur conceduin eam sententiam deuenerunt, ut responsum istud sit correctum,quonihil putidius fere potuit dici. quapropter ut nos ueritatem ipsam omnibus notam
faciamus,illud scire conuenit, Ulpianum ipsum a Christiana religione suisse discoru dem ethnicorum s deos coluisse. floruit enim Alexadri Imp. teporibus. Aelius Lampridius, Alexander,inquit,Paulum N Ulpianu magno in honore habuit: quos praeafectos ab Heliogabalo alii dicunt factos,alii ab ipso:nam di consiliarius Alexandri et magister scrinii tuisse perhibetur Vlpianus: qui tame ambo assessiores Papiniani fuerunt. Ide etia autor est, neminem selu admittere Alexandru consueuissie, praeter praessectum suu N Vlpianum, di assessiores suos: quos propter summa iustitia singulariter Ciligebat.Igitur tempore quo Ulpianus uiuebat, nondum recepta erat cHRIs Tlfides. Primus enim imperator Christianus fuit Philippus, l5ger Alexadro posterioricumi ac HRI ST I traditionibus alienus esset Vlpianus, non miru erisi nostra fidem superstitione Iudaicam appellauit. quoniam enim prima in Iudaea Christiani fuerant,nomine hoc suerunt dicti. hinc est qJ Septimius Florens in apologetim eap. mxi. ostedit Christianos a Iudaeis dissorem id non alia ob causam quam quia Gentiles omnino qualis esset nostra religio ignorabat.Tacitus quom hist.lib. primo ec Φgesimo ubi Iudeoru superstitiones descripsit: Transgressi, inquit, in mores eoru id usurpant: nec qui ccb prius imbuuntur,quam Contenere deos,exuere patriam, partes,liberos,seatres uilia habere.qus uerba in Christianos ab eo contorta sunt. lde i
pressius de eis lib.XV. Ergo,inquit, abolendo rumori Nero subdidit reos,oc exquisitissimis poenis affecit,quos e flagitia inuises uulgus Christianos appellat.autor eius nominis cHRISTV S, qui Tiberio imperit ante per procuratore Pontili Pilatum supplicio affectus erat: repressam in praesens exitiabilis superstitio rursus erupebas: non modor per Iudaeam,origine eius mali,sed per urbem etiam. Idem etiam sub finem Iibri secundi: Aetiam inquit,est de secris Aegyptiis, et de Iudaicis pellendis : sactum patrum consultu,ut quatuor millia libertini generis ea superstitione insecta,quis idonea aetas,in insiuiam Sardiniam ueherentur,coercendis illic latrociniis: N si ob grauistatem coeli interiissent uile damnum caeteri cederent Italia,nisi certam ante die prosi a nos ritus exuissient.& haec quide impiissimus autor Cornelius Tacitus scribiti bus non absimilia PliniusCaecilius eructat libro,qui inscrtrit epistolarum ad Traianum: de Christianis enim loquens, rum appellat superstitionem, prauam immodicam p. n Item
154쪽
Item rursus: Nessi ciuitates inquit,tantum, sed uicos etiam aloe agros superstitionis cistius contagio peruagata est.sed di Suetonius nescio an magis plinio impurus: is, ANerone inquii assem supplicio sunt Christiani, genus hominu superstitionis nouae ac maleficae.Spartianus quo p in Caracalla: Septennis puer cum collusore sua, puearum ob Iudaicam religionem grauius uerberatum audiuisset, neq; parcntes eius,neq; autores uerberu diu respexit. Quintilianus etiam lib. II l. Est, inquit, conditoribus orbium infame cotraxisse aliquam perniciosam caeteris gentem: qualis est primus Iudaice superstitionis autor,N Gracchorum leges inutis.ex his igitur haud disti culter cognoscere possumus,Vlpianum no de Iudaeis,sed de Christianis intellexiste: quod
etiam clarius ostenditur ex rescripto, cuius autoritate citat. nam cum diui principes Marcus,N Uerus,Marcomanis inferret bellum, eami ad inopiam peruenisset e Xerscitus,ut aquae penuria periclitaretur omnes: Christiani milites precibus largissimos imbres a deo impetrauerunt .cum p in certamen prodii stent, fulmina faciem hostium perstringebant: impetus p grandinis eoru animos ita exterruit ut maximam Romas nis uictoriam de se Marcomani praebuerint.una legione Christiani nominis id impetrassi Dion autor est, quae deinde miniaeλγ dicta sit,id est,sulminatrix.Suidas rem omnem in Iulianum quenda mystem conieci Te uidetur. Igitur imperatores tanti besneficii non immemores,per rescriptu Christianorum dogma confirmarunt Christias noscin accusari uetuerunt, eius dem p c5ditionis cum caeteris este in honoribus adipis scendis costitueriint.meminit huius rescripti Septimius Florens in apolog. cap. V.Si,
inquit literae M. Aurelii grauissimi Imp. requirantur,quibus illam Germanica sitim Christianorum militu precationibus impetrato imbri disicussam cotestatur: sicut pasiam ab huiusmoedi hominibus poenam dimouit ita alio modo palam dispersit adiecta accusatoribus damnatione, ec quidem tetriore. Igitur in Vlpiani responso leηendum est no diui Seuerus ec Antoninus,sed diui Verus N Antoninus nam Aelius Verus una cum hoe Antonino imperauit,ut est apud Capitolinum simili menda corruptos ei Ie textus aliis in locis,ante nos alii admonuerunt. 6
uocatorum honorarium quam pecuniae nostrae summam non possit excedere: quiditein nostrae inonetae coinpraendat aureus de quo in Digestis. c A p. IV.
V Μ de aduocatorum mercede,quod honorasium appellare Iuriscosiilii Glent tractatur,solet adduci Vlpiani responsum: quo traditur permissum adauocatis esse pro singulis causis usin ad centum aureos accipere. Quae uerba solent nostri temporis Iurisconsulti interpretari, ut centum ducatos,qui nos stro tempore cudutur, significent. quam sentetiam quidam recentiores non probant, nec nos unquam probauimus.Igitur scire debemus,centum sestertios idem esse quod aureus. Ostendit id Tranq. in Othone: qui Othone iradit excubanti cohorti diuidere solitum quoties coena principem acciperet,uiritim unum aureum.quod describes citus libro X v I I. centenos sestertios dedissse Othonem attestatur . nec obstat quoa
Iustinianus in Institutionibus de libertoru successione scribit, pro mille sestertiis una
aureum computari: quia uel accipiendum est mille sestert is aurcu pro reditu eos putari: sic enim lucri fieri continget ex dextantibus usuris, ta satis id costat apud Columellam: uel quod magis placet, sensus legis is est, ut cum tempore quo lata est lex Papia, sitiores cssent liberti, i sub Iustiniano ut ipsemet demonstrat: quod lex Papia disponebat in eo,qui mille sestertios possidebat,ipse disposuit in eo qui suo tempore possidebat unu aurca. nee enim diuitiae Romanorum sub Iustin. co parandae fuerunt aetati illi aureae,que Augusti tepore erat.Igitur dum Iuriscosultus dicit mercede liciatam esse centu aure oris,intelligenda sunt sestertiadece: seu quod idem est,sestertii desceni mille: congruito quantitas haec illi, quae per Claudiu Caesare taxata est.Cornealius Tacitus libro histo. 1 . Nihil, inquit,publice mercis tam uenale ea tepestate fuit, aduocatorii perfidia: adeo ut Samius insignis eques Ro.quadringetis nummorum millibus Suillio datis,ta cognita praeuaricatiosis erro in domo eius incubuerit.Igitur
consurgunt natres le emi Till. 1 flasitant ciua cauebatur antiquitus ne quis ob causam oranda pecunia donuinciae accipiat. deinde obstrepetibus iis, quibus ea columelia parabatur,discors Suillio Sillius aciiter incubuit,uctera oratorii exempla reseres,
155쪽
A qui fama in posteros,pr ia eloquetiae cogitauissent pulcherrima. alioquin ta bonaurum artiu principe sordidis ministerus foedari,ne fide quidem integra manere,ubi magnitudo quaestuu speeiet: ut quomodo uis morboru pretia medetibus,sic sori tabes pecunia aduocatis serat. N paulor infra: Haec ita haud frustra dicta princeps ratus,caspi edis pecun is posuit modu, usi ad dena sestertia, qus egressi repetundaru teneren turi meminit huius senatustosulti etia Plin. Caecii l. ad Valerianu lib. v.ubi affirmat se
laetari,q, in causis agedis,no modo pactione,dono, m ere, uerumeti.ixen s semper abstinueriti caeterum uidendu nunc est,quam quantitate pecuniae nostrae centu hi auare eu dena sestertia coficiant.& sciendum est,sestertium,duas libras argenti di semisssem ualuisse: quae summa nostra moneta libris centu plus minus ualet: ut inde consesquens sit,sestertiis aeris,seu mauis nummum,duobus tantum assibus nostris ualuisse: cum horu millia sestertiuin argenti neutri generis constituant.Sunt itam dece sester tia mille librae.Qua ratione aureus apud Vlpianis X. librarum nostraru summa aestismatione reddet non, ut nostri Doctores arbitrant,quatuor libras. N ita ad aestimatiosnem nostra redigeda est etia poena legis Iul.repetundam,qua Venuleius refert.Is tradit no licuisse magistratibus pecunia accipere, Mi usi ad centu aureos in annO.quas propter cis Hermogenes scriba non esse pauperem,qui quinquaginta aureos habet: intelligamus eu non esse pauperem, qui nostrae monetae libras habeat quingentas. Schoc quidem modo aurei aestimatio ineunda est,cum eius metio reperitur in Digestis. nam tepore Iustiniani suus ille solidus, cuius mille locis mentionem facit, subsesqui
L P I A N V s lib.π L III. ad edi Bim,cuius responsum sub titulum,de damno insecto ribonianus redegit,ita sere ad uerbii : Si de uristigalibus nocaueatur,mittendum in pollessionem dicemus,nec iubendii pom dere nee ta enim dominium capere quis possidendo potest: sed in uecctigali praedio, si municipes non cauerint,dicendum est dominium per logum tempus acquiri. uerum uisium id Accursio est,alteri responso repugnare,quo Paulus, in uectigalibus,inquit, di in aliis praed is quae usucapi n5 possunt,publiciana competit, recidi Accurlius specialiter hoc in causa dant insecti obseruari tradidit, ut possit presscribi: alii p aliter torsquenturi nobis uidetur locus fatis clarus,ec id prssertim,si Higini de limitibus agrourum uerba audiamus. is,Vectigales, inquit, agri sunt obligati quidam reipubli. P. R. quidam coloniarum, aut municipiorum, aut ciuitatu aliquarum: qui ec ipsi plerun ad Pop.uom. pertinentes,ex hoste capti,partiti p ac diuisi sunt per centuria ut assi gnarentur militibus,quorum uirtute capti erant: amplius destinato modo quam uesrus militum exigebat numerus: qui superfuerant ara uecti igalibus subiecti sunt: alii per annos alti ueror mancipibus ementibus, id est,conducentibus in annos centenos,
alii quinos. plures uero finito illo tempore iterum ueneunt, locantur p ita,ut uectigalibus est consuetudo.municipes autem ipsi per centurias Iocant, aut uenundant proiximis quibusq; possessoribus. puto ital in Ulpiani resiponso no municipes legenda, sed mancipes : ut hi intelligantur, qui ius uestigalis per centum annos emerunt. aut ergo aliquis non emit ius perpetuit a republica,& nihil unquam prescribit: aut emit, ec si non caueat, praescribitur ob dominium illius iuris empti: ita tamen, ut id nihil rei publicae uamno fit. Posset etiam intelligi,si municipes ubi iam fundus reuersus est ad eos,non caueant praescribi,nisi alia lege urgeremur,qua sancitum est,nec res popuIi Rom.nec ciuitatum posse usucapi.
L.quidam Ignaviae, . de decur.libro X.qua fraternitates istae rest Iosorum iniquissimo iure reprobantur,declarata ex historiis. c A P v T XI.
' XT AT X.Cod.Iustin. libro quaedam constitutio,quae Valentis. imperati adIcribitur. Ea sancitum est, quicunque monazonio congregantur, tanal quam ignauiae scillatores, di qui munera ciuitatum subterfugiant, deberet de eremis extrahi: eorumque bona eis applicari, qui horum loco munera ipsi siubirent. hane legem cum a religione homines avocare uideatur, Docilares ina
156쪽
tellexerunt in pseudomonachis tantum sibi locum uendicaretta his qui non dei zelo educti sed solii in ut munera subterfugiant, in eremum secedunt. quam interpretatiosnem,ut istis diebus recipi edam puto,iae quid uideatur in iure tam impium,ita ipsius legislatoris longὸ aliam mente fuisse attestari libet. siquide is Valens tam atroci odio monachos Psequutus sertur, ut per Lucili nequitiae suae satellitem tria eorum millia ex Aegypti eremis abstraxerit: Macharium eorum pontificem di magistrum in insulam exulare coegerit. Eusebiu Caesariesis histo.lib.X I. Uales, inquit, uastat eremst, hella quiescentibus indicit: tria millia simul,aut eo amplius uiros, secreta di solitaria habitatione dispersos, oppugnare pariter aggreditur. Idem attestatur etiam Socrates Episcopus tripar. hisi lib.U I I I. cap. v I I. ed N Theodoricus in V I I .cap. XX I Eremi incolas Antonii sequaces Lucius expulit: eorsi s sanctissimos praesules duos Macharios,lsidorum p,N caeteros speluncis suis ei mens,in quandam insulam,quam impii habitabant,destinauit quinetiam Eutropius : Valens, inquit, impietate,quam
dudum meditatus fuerat operibus implens lege data ut monachi militarent: noletes
per tribunos ec milites fustibus iussit interfici,quoru innumera multitudo per uastas tune Aegypti solitudines diffusa constat: praecipue 3 apud Nitriam martyrii consesqxnita est palmam Paulus quoq; Horosius: Valens inquit,effrenata liber audacia legem dedit,ut monachi id est,Christiani qui ad unum fides opus dimissa secularia reorum multimoda actione, se redegerant, ad militiam cogerentur: uastas illas tue Aegypti solitudines arenas pilistus as quas propter sitim&sterilitate, periculosissimam*1 erpentum abundantiam conuersatio humana non nolIer,magna habitantium monas ' - chorum multitudo compleuerat.huc tribuni di milites missi,qui sanetos ac ueros - - ... lites dei alio nomine persequutionis abstraherent,interfecerunt agmina multa san 'rum,dic.Sed Hieronymus in chronica Eusebii: Ualens,inquit,data lege ut monaschi militarent,nolentes fustibus iussit interfici. quapropter Suidas: ἰαλους, inquit, Geteste ν επησε προ υτ α υ δακρm o ιαν eis, in ex ilium misit Valens monachos. haec istitur execrabilis est illa constitutio, cuius stuprascripti autores meminerunt: ida Dcirco fortasse a Triboniano no reiecta: quoniam aliam interpretationem recipere po, terat,praeter eam quam Valens ipse probabat: tametsi N id Triboniani impietati postest imputari: quandoquidem Suidas scribit eum fuisse , et om λο --π-- pQ AinaMI Mavit, omnium deorum contemptorem,ec presertim 2 fide cHRis Trabhorrentem. cui tamen autori uix est, ut ego assentiendum putem,cum apud gra
uissimae existimationis historicos aliter de Triboniano traditum sit.
In inscriptione epistolarum Iustimant,an Iegendum sit antecessores, an uero asses res,dispustatum: δc ibi quaedam de Pandectis Florentinis. c APUT NII.
N Digestorum principio extat Iustiniani epistoIa,qus mittitur Theodoro, Theophilo,Dorotheo,Isidoro, Anatolio,Triboniano aliis Iurisconsultis,
quos titulo antecesserum uisus est honorasse.quamobrem quando*dubi taui,ne non antecesseressed assessores potius legendum esset. cuius emenadationis argumentu ex Procopio depraesidera, qui Parthici belli lib. 1.Tribonianus, inquit, Pamphilius imperatoris paredrus, quem magistratum Romani quaestorem, Latini Iurisconsultum uocant..alibi: Basilidem fecit quaestorem, mansuetudine ac requitate inter patritios clarum. alibi: Proesus tunc imperatoris paredrus erat,magistratum quaelioris gerens,uir iustus,&ciquibus in locis interpretis fidem desidero, qui proquaestorem ubiq; cocestorem transtullit, nescius Romanarum dignitatum uos cabula Graeco idiomate non redic pronuntiari,quod apud Suidam centies deprs isse memini. caeterum parearum Graece, assessorem Latine dici, nemo est qui uel ex te
Nico discoe non possit. Scribit Iulius pollux, Athenis suisse, solitosep prina
spem regem, di imperatore cita enim interpretor inta me, id binos asse res eliges re, quos seca haberent: necesse autem erat quingentorii iudicio hos prius approbari. Ietitur his argumetis non dubitabam,quin eo in loco asserares legendum seret.equi dem nunc admoda dubius sum, cum antiquom codicum scriptura emendationi huic dissideat: semper enim antecessores lene. sed N in Pandectis Florentinoris ante iitu
lum,qui est delegatis Primo epistolam Greca Iustiniani ipsius legi, qua ita sci iptum
157쪽
ε annotaui, ια--πὶ /-ZAn us et inruet Urainimis, post patritium in elytae recordationis quaestoriu oc antecensore. quam epistolam Latine scripta uulgi;
habemus in titulo de ueteri iure enucleando. Illud tamen animaduerti dictione Grsa eam a censore uideri deductam, ut ea ratione procensor dicatur,qua M' παῖς proconsul. sed tamen magis arbitror Grecum scriptore nesciuisse Latinas uoces ad amussim describere. nec tanta omnino illis libris adhibeta est fides, ut eoru autoritate potiores non sint rationes :quadoquidem di in eis aliquos errores scriptoris manu commistas agnouimus: ut minime μου τιi illud cum Politiano existimem, sed potius multis
post Iustinianum seculis des riptum: ut inepte faciant,uel qui tantis cum ut ita dixestim coemoniis illud ostendunt, uel qui etia seria omittit ut uideat Sane in antecesssum dare Annaeo Senecae,epist. c N I N. uidetur esse in nominibus creditorum,quod in ultimis uoluntatibus praelegatum, ut suspicari libeat. antecessbris uocabulum ea hi fuisse: hoc 3 nomine appellatos qui iura profiterenturi ata .
j O N V M inter ec munua hoc interesse Ulpianus 5 Labeo existimauerunt,
quod inter genus ec speciem. nam genus esse donum Labeo ait, a donando ldicium,munus speciem: id enim est donum cum causa, ut puta natalitium, D. de uerbo ' iii nuptiarii Martianus aut e munus este tradidit quod necessario subimus: G-ς- dona uero quae nullius necessitatis, seu officii causa praestantur. subdit* in hoc uenitum esse, ut non quodcunΦ munus idem donum accipiatur: sed quod donum sues rit recte munus dicatur.quae uerba Ulpiani responso aduersari uidetur. si enim dona est genus,cur munus n5 recte dona dicetur annotauit id Laurentius Valla di utrum Iuris consultorum damnat: nullum enim donum esse sine cause,certe ec in hac re aliter Grammatici opinati sunt,munus scilicet hominibus mitti: at dona diis dari quod Ser, uius di Donatus existimauit.quorum sententia ex Plin.Caecil. uerbis consulatur,qui libro epistolarum quinto ad Valerianu scribit, se in orassis causis non modo pactiosne abstinuisse sed oc dono,munere, xeniis.sed oc Agraetius donum danti seste,munus accipientis scripsi quo nihil est ineptius,5 certe agrestis hic nimis est literator.Coranei.Fronto: Munus inquit,est quod amicus,vel cliens,uel libertus ossicii causa miti tunt,uel munus gladiatorium donum,quod dijs datur.inde ubi dona pontitur,donas rium appellatur. pol Iunt oc illa nihilo minus dona dici,quae donant pauperibus diuistes N potentes. Illud quo* donum putandu est,quod donatur militibus in castris, ut
uallaris corona. Igitur Ulpianus donum latiorem significatione habere tradit quam munus.negat id Martianus: sed eius sententia non aduersaturVlpiano: quoniam ipse
accipit munus latissimo significatu cum trahitur etiam ad onera ueluti munera ciuistatum munus gladiatorium,&c.Vlpianus uero munus cum ad largitionem refertur, non aeque latam notationem habere putat.Caeterum quod subiugii Mari ianus, in eo uentum esse,ut quod munus fuerit,id donum recte dicatur: ad consiuetudine loquedi respexi .non ad proprietatem: 5c hoc modo Uallae impetus coercetur. tametsi etiam
alii aliter dita luerint,tanquam donum 5c generis & speciei nomen sit: quod no pros .Illud sciendum in responso Ulpiant,genus speciem 1 minis A accipi: sicut Nin Institutionibus O dicitur Populus dissicit a plebe,sicut species a genere: non aliud enim significatur, quam latiore sensu accipi populum,quam soleat plebs.
Cur donatio inter uirum Sc uxorem prohibita sit,inutarchum nouam rationem a
nasse: sed de quaedam de libertis uindicta manumisusnouus i intellectus eo stitutioni datus. capvT ac IIIIl N T o N I N I principis oratio, cur donatio inter uirum N uxorem iure ciuili prohibita sit, in haec uerba ostendit: Maiores nostri inter uirum Nuxorem donationes prohibuerunt, amorem honestum solis animis aesti, mantes, famae etiam coniunctorum 'consissentes, ne concordia pretio conaciliari uideretur, ne ue melior in paupertatem incideret, ec deterior ditior fieret. esterum his rationibus aliam addit grauissimus autor Plutarchus, qui Traiani Caecn I praece tibia n. in
158쪽
praeceptor, ulla plurimae lectionis, in opere cui titulum fecit, ρομῶ αγα λι--, se αpropemodii scripsit: ci γγ ο ρομαιγ rabi erat intraram δωρα uina V Mrsia: oeu γγ ιακοτα:,-πα ---τα Οαν ρ, αλλα ,α παμα κμα νηί - p. quis hiis uerbis demonstratur idcirco prohiberi donationem, in absurdum legislator eris stimauerit uideri aliquid inter uirum M uxorem,quod comune non esset: praesertim cum sint,ut in sacris literis dicitur,duo in carne una. cu igitur in sponsis haec ratio loeum sibi non uindicet,inde ad legislatore permissum elit,ut quantu uelit, sponsae sponasus donare possit. Libet ec hic referre,quantum i constitutionibus uideatur recessisse Cornelius Tacitus is libro hist K ii I. manumittedi duas species institutas scripsit: ut relinqueretur poenitetiae,aut nouo beneficio locus,quos uindicia patronus non uberauerit,uelut uinculo seruitutis attineri.qiiς uerba indicant,tametsi propter ingrastitudinem liberti in seruitutem reuocentur,eos tamen nunquam reuocari, 'ui manu/1nissi uindicta sorent.quae sententia admodum mihi placeret tum quod ita Tiberiuint si manumis, Caes constituisse scribit: tum etiam quod multis Iurisconsultorum locis quadrare uis D. C. de usi, deo: nin me Constantini Imp.constitutio non parum moueret: is ad Maximum pres. Cy u praei. Si is,inquit qui nostro conlio uindicta liberatus est, post coercitione pcinit etiadignum se praestiterit,ut ei ciuitas Romana reddatur : non prius fruatur beneficio lis hertatis,qu.im si hoc patronus eius oblatis precibus impetrauerit que uerba indicat, ec eum qui uindicia manumissus crat,ex ingratu dine in seruitutem reuocari: nisi rescriptum istud alio modo malimus interpretari: ut uidelicet significet, non libertatem quidem amittere,sed Blum ciuitatis Romanae iura.quod ex eo probatur quod requirit lex,ut patronus hoc petat: nam si in seruitutem reuocatus seret,non patronus, sed dominus dicendum erat . quod autem dcitur, non prius fruatur beneficio libertatis: intellige beneficium iustum,quatenus iura Romanae ciuitatis compraendit.
Explicata lex.que 7 mensor salsum modum dixerit: N ex Mennio Vinico quaedam de mensoribus. c APUT XV.
I mensor salsium modum dixerit,eum ex edicto praetoris teneri constatiada Ddit Paulus ide esse siue de itineris latitudine fefellerit, siue de seruitute im, mittendi proijciendi in quaeratur. contorsit hic se Acci lius: quid enim eos mune habet mensoris ossicium cum seruitute immittendi Sc proiiciendi ilita enim mensuram non acciniunt: quare intellexit, cum agitur de latitudine loes , in quem mittatur,pro acta turrae: quam expositionem ipse non probo: cum tune no deseruitute ipsa quaeratur,ut Iurisconsultus dixit,sed de loco in quo seruitus constitu tur quapropter sciendum est,niensorum ossicium apud antiquos no solum in eo uer, fari solitum,ut agros metirentur,sed ut etiam pronuntiarent: ta non de mensuris tan, tum sed etiam de seruitutibus.ostendit id Agennius Vrbicus in libro de constitutio ,
moueri: sertiare opinionem 5e arti ξc moribus,omnis p illa artifici ueritas custodienada est, exclusis illis similitudinibus, quae falsae pro ueris sub aciuntur. quidam enim per imperitiam, quidam per imprudentiam peccant: totum autem hoc iudicandi os ficium di hominem,ec artificem exigite egium.erat squissimum Nin aduocatione eandem fidem exhiberi in controuersiis a mensoribus: sed hoc possessores squo ani mo serre non possunt. nam cum his ueritas exposita est, aduersus synceritatem aliis eos facere cogunt.multa enim sunt in professione, quae generaliter pro ueris asserans tur multa quae specialiter: quaedam quae argumentis etiam mentiri artifices cogunt. ec haec quidem ille de mensoribus rescit: quae idcirco libentius in mediu attuli, quoaniam is autor nequaquam uulgatus est: uni tamen cum Iunio Nipso,M. Varrone
de arithmetica, N Balbo decoloniis Latinis , breui in publicum prodibit: si modo per otium mihi licuerit eos emendare: liber enim ipse tam abrosis characteribus est, ututa lini possit.
159쪽
V I D in causa sit quod cum Digestorum aliquem Iociam uolumus allegare,librum ipsim per duplex T. signamus, tuadom ut sementia meam prosferrem requisitus,nd dissimil la his respondi. Cum responsa hare iuris prus dentum tanquam in centonem quendam Tribonianus rescosset operi ocIcti gestoruna Pandectarum nomen imposuit: ec quoniam Graeci ipsi confractores fuerint, ueri limile esit cos solitos sub Graeco nomine Pandectarum, librum ipsum adaducere. Cum itaq; primam tantum notam π cum accentu circunflexo describerent, nostri Latini eos imitabantur. sed scriptores librarii,qui literas ignorabant, existimas uerunt este binas u in quam figuram facile fuit adiecto unco Graecam notam depras Uare . in hinc mala haec scribedi consuetudo inolevit. Nuc uideamus quomodo apud ueteres paragraphus accipiatur ec sciendu est no tritam,promulgatam in hanc esse uocem: sed a doctissimis quot Graecorum scribi s litain. liquidem Hephaestion autor in ly Aristophanis comoedia, a sterticu inscribi,ubi genus carminis uariatur,eius nosta est licitae imaguncula: at coronidem apponi, uel cum locorum commutatio fit, ues histriones relicto choro absecdant,uel ecouersio recedat chorus subsistetibus histri nibus eius nota est lino ab inferiori parte flexa is .Paragraphum ueror eam linea prorensiani hoc modo dicit , quae ii 7--αμιζοι iambicis ecchoricis inter strophaci antistrophum apponit: huic dipla addi solet ,reddituro trigoni obliqui citra basim tricies et .Eustathi us inter poetam figuras οῦν nominat, id est, paragraphen: quae fit cum praecedetia complectentcs,ad alia traiilitum facimus, ut apud Homerii, λωι Ι - αγωγ πα . Idem Sc atri Gramatic'radidere: ut possimus etia para- graphen dicere eo sensu, quo ineptiores paraphum dicut. tametsi Isidorus etymolog. Primo, paragraphum scribat hac nota poni ad separandas res a rebus,quae incones
xe cocurrunt: queadmodum in catalogo loca a locis,regiones a regionibus,in agone Praemia a praemiis certamina a diuersiis certaminibus separantur. Nouo sensu perceptusparagraphus, tripli,in Institutionibus,de action. de ex Graecis autoribus depromptum quulsit sportula. CAP. XVII.
N Iustiniani Cod.titulus est notissimus,et inscribit de sportulis: sed eorum frequetissima est metio passim p uaria iuris ciuilis loca. In Institutionibus quoq; Tribonianus: Cu quida, incit,maiore uerae aestimationis qua titate in libello couetionis inseruit,ec ex hac causa uiatores id est, equuatores littit,ampliore summam sportularum nomine exegerint,tunc ad id quod .pptereoni causam damnii passus suerit reus tripla ab actore cosequat, dic. Sunt qui intera pretent sportulas dici pecunias, quae nuriis dant.addit Accursius dictas,quia in sportulis quibusda obligationes ponebat.quae quatu uera sint, iam declarabit. ec sportui primo accepta constat P eo,quod in dies citetibus suis stib limine portae Romani exshibebat ad uitae usium: cuius loco quadoq; pecunia dabat,centu uidelicet quadrates, ut apud Iuue.Saty.priina,ec Martiale no uno in loco legit. nonae accepit a sportula, seu sporta, uel sportella'. quae nomina sunt utensilia sparteorii ad maioris summe pecunias capiendas.Caeterum cu aliquis magistratu noua inibat, uel alicusus laetitiae causa per liberalitate pecundis decurionibus distribuebat quod singulis dabat, sportula dici coeptu eaequo in sensu H Dion,& Tranq. N Plin.Caeci l. ad Traianum, di Apul. in apolog.8c aliqui ex nostris Iurecosultis uerbu id acceperiit. sed N alibi ε mercede aduocatis data intelligitur,ut apud Caecil lib. I l .In media basilica tam palam sportusis,cii in triclinio dantur: ex iudicio in iudiciu pari mercede transitur.sed haec quidem quae ab M is etia tractata sunt, haud multum ad superiora iuris ciuilis loca pertinent: quare ut quod ipse legerim,in mediii proferam,aliter cli caeteri secerint, libet sportus iam intelligere. siquide cu Aristophanis Nubes per otio carmine de Graeco in Lati num trasserre,apud p eum Strepsiadem sene moestum legissem, ut uereretur,ne prystani js codemnaretur raecis eius poetae interpretem, eundem p doctissimum uirum costitui qui pritania nuncupari scribit a Grscis,quod Romani sportula dicunt. menim cotestanda lis esset,actor ec reus pecuniam contribuebant,deponebant. : is auatem qui in causa succubuisset, omnia pendebat. uero pecunia sportula dicebatur,ec uel fisco addicebatur,uel eam iudices pro mactae sua retinebant. Idem N Suidas
160쪽
3s a D. ANDREAE ALCIAT ascripsit: qui decima parte eius quod a debitore petebat, pro sportula dari solita au- ctor est Igitur cu decima pars dari pro sportula iudicibus consueuisset,si maiore sum. ma aliquis peti jsse omne damna quod ex ea causa reus fecisset, resarciri illi cu triplitis A i. addit ameto Iustimanus sanxi In autheticis tamen coarctatum id legitur, ut in cete, ars , qua nos aureos, octo exoluerenturm sioqui denos praestari neces larici tu issiet.
tenti Constitutio, Archigerontes,C.de epi Secter.declarata, praeter Accursit,caeterorum , sententiam: dc quorundam Grammaticorum error in expositione uerborum iu ris ciuilis. c A p. X U I II .
- - R c A D ii Honorii p imperatorum constitutio est sub titulo de episco. 'm'. si pali audientia in haec uerba: Aresaigerontes dioecet x , ἰργα. ς -μώων,
Gri a non nisi Chriuiani dirigant,ecc.dubitatum fuit,quo sensu accipi debeat.N inter primos se oneri Accursius, qui eos sacerdotes, quibus delicia sua in
metallum damnati confitentur,Christianos este iuberi hae leete existimat ridis eo argumento,' scriptu sit dioecetae ergasiolanorii: quae uerba ipse interpretat significare episcopos seu dioecesianos damnator; in metallum,id enim esse ergasiolano s. quq exspositio Q inepta fit,nemo alicuius iudicri,qui Grecd sciat lo cognoscet.Igitur fidelis lecto uidet,qua supra retuli uetant pssse. lmpp. aliquos prefici,qui procuret negotia auiae principat is seu qui annona,N penu,ec quae ad uictu principissalatinoru p perstinent emat,nisi qdem Christiani sint.' χιγιθίον , si ad uerbii trans seras,principes sies nioru,seu summos senes signis 'qua ratioe MD0MA Iatthei in Euan. summi sacer,
dotes dicunLU-, πῶς αυὰρ απτ oraνωαν. dioecetae uero Procuratores,dispellatores puemonitrat. ηιαίκταρ procurator. 0γαAα lucris,quaestum notat. promptuaria,penus. hinc Tamia mulier Homero, irim ii A m Λ. --LL φ:ρουίου.in quolibet priuato dicit σαμ- ν.Sed hac in costitutione placet intelli, gere solum de principis cella sicut in xl.Cod. lib.de prςd is Tamiacis.Sane ec nemo quaestore significat, di oeconomii.Et cum Accursius in liarii dictionu interpretatione insigniter errauerit,no tamen durit agenda cum eo aut contumeliis insectiandu,quod o quida Gramatici fecerunt,existimo. liquide uitia illa temporii suerunt, no hominis: perierant enim assiduis bellis non solu Graece literae,sed ec Latine. at nostra aetate illi ipsi humanioris literature professores,si de significatione uerborii iuris ciuilis errare sibi licere permitisit,cur Accursium no tolerant in uerborii Latinorii sensu caecuti estem audiui quadocv irrisum ab Socino Angelii Politianum, Q ignorasset quis suus haeres diceretur. fallunt Ouidi j interpretes in illo carmine: Artificis perint cui caput
arte sua. Q uidelicet no pceperint,quae sit capitis diminutio.fallunt rursus apud eude poetam: Neu uos errone tellure admittite nostru.cum uerbum illud iuris errone noι itelligentes,errore legunt in Sapphus epistola. praeuaricane in Val. Maximum, qui honorum possessione non explicant.Labuntur apud Plautu alii in quaestione seruos rum,in tribus libertatu speciebus: in eo quod leno filio familias pecunia mutua dare abnegat,ne eu perdat lex. Sunt apud eos trecenta similia ,quibus ipsi miserrimὰ hal. lucinantur: θc deinde non erubescent in Accurso nihil prorsus uelle desiderare.
Callistrati response in l.semper,de iure immunitatis,restituta Graeca diuorum fratrum epistolae c A P v T αι MI B E T in eorum gratiam,qui Greca didiceriit, particula rescripti referre, quod a diuis fratribus emanatis,a callistrato Iurisconsulto citat, titulo de immunitatis.Uerba ita se habent: iani V oui mrie uti πω συ ει να Γλυ
ιωλ .Fuere di quida alij sub nauiculariorum praetextu frumentu ec oleum mercantium in foro populi Romani,qui immunitate seuebantur,aequum ducentes publicas functiones subterfugere: cum neque nauigentini ecp plurimam substantiae partem in nauiculariaec in mereatura habeant: huiusmodi igit uiris immunitas auseratur, ecci
existimo autem hac in lege accipi sorum Romanicum,no sorum quod Romae seret,