장음표시 사용
161쪽
A sed vrste, id est conciliabula conuentus uriin quibus annona uenalis emet ' Quaed inde uomam portabatur. alioquin dictio illa multum insolens est: ut ea rastione dictum qua horreu populi Rom Siciliam. Aemui tum,Libyam Aristides appellat moratione sit r. r.
Isauri latrones,Buccellariissi in costitutionibus quales accipiendi sint. c Ap. NY
s A v R O s, qui populi Lycaonibus Pampliatis A N Gallograecis finitia
ini sunt, latrociniis intames tuis te Strab.NI I .refert: quos O Seruilius supi
I Heg rasset,&ad internecione redegisset sauricus dici meruit EosdeAmmianus Marcet in NI IlI .scribit sub Gallo Cesare ad pristinas artes relapsos piraticam quoq; ex oecisse .ec coacto ualido exercitu, ia a legionibus Rom. se aliquassiututatos cu finitimos populos diripuissent: ut no immeritor horis audaciam ulturi Arcadius ec Hon.Impp.etiam uenerandis paschatis sestis, eos ad suppliciu duci permiustant nulla seriarni ratione habit eo quo Imp. lege Iuli de ui publica, cos tenerissimi qui uel Isauros, uel Buccellarios domi alerentiqui aute suerint Buccellarii non ita facile repertu est.Suidas Buccellarios Gallogrscos dictos suisse scribit: ec Bueccllariorum regione,Gallograeciam.ls qui sub Theodosio iuniore militia Rom deseri psit, autor eli Buccellarios equites suisse in exercitu Romano,quibus magister mili tum per Oriciit e praeerat,alios p iuniores dictos,aliis senioru nome fuisse: ut existis mare libeat, milites hosce cu missione accepissent, latrocinari, ta rapto uiuere solitos. sed ec fortasse g&Bruttiuirili oc mss.I ad enim Gallograecis proximi, cu huiusmodis iis latrocinia exercebant.Iustinianus quadam constitutione fabricari priuatim aris
manubrio cdsistant,ddi quota etiam remi uicem Praeberet: Piraticam milii exercuisse Isauros supra scripsi .non me latet id nominis vicis falcem, seu teli quom genus simia ficare apud Graecos :sed magis placet et o δὶ c me ea tela nuncupari. μ
B Emendata lex prima, de rursus lex ultima,in tiae nauc.raup.stabul. M qui sint messiitautae Scepibatae: Maliorum error qui nautobatas legunt. c A P. XXI
obligari.Interpretatur Hermolaus uilis macipi nomen ei te mes nautam qui in medio nauis ad impetia amni rarassi qua time mediastini in domo di
tiar quam sentetiam alacrius Drobarem nisi in Dandesin Ulo Ff in eo. ω, oer scriptum esset subsequitur idem Iurisconsultus: ec sunt quidam qui in mitibus in - θα idiae gratia praeponuntur, ut sunt diaetarii .suit tenantis O lec endit euisiti ν - ἔ
cultodiae gratia praeponuntur,ut sunt diaetarii. suit tensus o legendii existimarem δι me ei: in ipsis tamen Pandectis legitur να φυλαψ.sed ec subsequitur: Si quis istitur ex his suscepit,puto in exercitorem dandam actionem: quia is qui eos huiusmo ei ossicio preponit,comitti eis permittit: quanqua ipse uel nauicularius,uel magister id faciat,quod GraeciPoεμαλ pappellant,id est,manus immissionem, A c. non me lauret a nobis quadoq; aliter lectu fuisse: sed quod nuc probamus, Pandectam Tuscara lectioni eouenit: igitur ueterum ex Io cu meliora nactius sim, παλινωδῶ. Apud eumdem Iuriscosuliti ita sere alibi legitur: Si nauis inter se damnii dederint, hoc ad exercitore non pertinet: sed si quis sitia nauta,& mercator debebit illi dari. N od si quis in his sit quos uulgor να--ta re dicitim huic tenebitur: sed ec huius faetii praemi, cum sit ec naut per naut epibatas intelligi eos arbitror,qui nauem inscendui: ec pro pretio uecturae, seu naulo,ipsi nautam ossicio fungutur: επιω-,inscendo.non me Iasret quosdi nainobatas legere hoc in loco,ta eos interpretari,qui P iunci nauiu insceadum: sed hoc non multitin quadrat sensui,& ex archetypi,quod aiunt,lectione niuinum n5 este Iurisconsulto couincitur sane hic aliqua de epibatis dicere, nisi hoc iussis tuti nostri minime esset, iocabula uidelicet interpretari. satis enim id lectori esse de hei,si ea attingimus,unde ipsorum Iurisconsultorum sententia possit explicari LIBRI TERTII FINIS. ANDR:
162쪽
t c v T I optimum quem militem in ultima acie collocabant uetest res Rom. Imperatores : ita ec stilbente me in hac literatia palaestra,l meliores obseruationes sub operis fine seruare aequii fortasse fuerat: cum praesertim auiditate rei adducili, prima quaein etiam non digna perlegamus: at in processisiniit oneraenretium sit utpote fastidui mi
inime persisti rhus ueruenirnuero neq; a nossis iam Icrupulose sesibi conueniebat: tum quod multorum exemplo ec per satyram factus hic liber, ne omne gratiam amitteret,non uerebar : tum etia Q uel sola breuitas fastidiu id uidetur abla, tura: nili,quisquis is suerit,iector non dica delicati stomachised plane imbecilli fit ri polliceri multa,& uel merces Indicas Quarto hoc me libro traditurum nequaqua ausim. quid enim hoc opus,ubi id protinus praestandu est,quod spopoderis atq; ubi Graeca solum fide cotrahatur. illud tantii etia iuratus assirmare possum bona me fidecu omnibus doctis a3ere: quapropter nil ultra: a Ieciori laus polinare,quam ut paria mecum faciant. rili certe: superioribus mensibus inepta μκρολογου cuiusdam cur enimnsi ita appellem eum, qui leuissima quaein insectatur paraenesina. Is cum quoddam Dispunctionu caput legisset,in contraria statim iuit sententia,uulgatam. interpretastione ita coepit defendere,ut argumenta a glossematis Accursin cofingeret, dictiones improprie ex Rce Doctoru cohormatas inculcaret: breuiter ita pro comuni staret, ut clypeo solum se tueret, hasta non impeteret. quis dubitat nihil a veritate tantum abs horrere,ut dicedo quod ille aio probabile no fiat at si quisquis ille ita in animusibi induxit Iet,ut arma potius pro nobis indueret, eade ratione, di sertas te facilius c5mu Onia impugnasset ut nesciam magis faustu sori unae numen Bariolus habuerit,an iratu quida ali j senlerint: cu quae ille scriptit,caeteris reiectis ita probent, ut pro eis omnes Dusnent: non q) is Ueriora alysised Quδd popularia mazis ediderit. Quaeronter non talio crediderim metiri Satyrii qui in uirtute nullas tortunae uires tradidit: cum quo
tidie uirtutis at F existimationis praemia inde etia pendere uideamus: ut ec ipsi mihi
imolorandum eius numeri sibne nullo non in loco inconstans haec dea lasciviat
I quis in nomine testator,uel cognomine,praenomine , agnomine, legataerii errauerit: fide persona costet, nihilominus ualet legatae idem p inhaeresdibus seruari, Iuriscosulti tradu itideclarauit haec uerba Accursus, ut intela Iigendu existimet nomen quale sit Albertus: cognomen uero quasi famialiae, seu cognationis uocabulum sit, quale est Asinet loriam ouae gens fuit Bononiena sis. lua ratione nomen mihi erit Andreas,cognomen Alciatus: oc sic in similibus. nomom eii in praesentem diem cuius uulgata sit opinio,qui non in sciatentiam Accursitiuer it. Iuri lco stulti, hetores,Grammatici turmatinam caeteri id genus sesiptores , notino in loco hoc prodideriit. qua ratione Matthaeus oc Pantheus Veronenses Pliniuex Secundorum familia fuisse tradideriit: sicut alii Valeriis ex Maximorii, Tullium ex Ciceronum gente natos asserere minime dubitauerut.quam sententia penitus salasam esse spero fore ut nemo tande dubitet. N in primis illud nobis cu caeteris nequas qua couenit,in nominibus Romanoin qualia sunt,C.Iulius Caesar,quod nomet prie dicimus,simplice hominis appellatione comprendere,ficuti presenti aeuo Albertus, Andreas Franciscus, di similia. illa enim Iuli j nuncupatio etiam familiae nomen coma
Praendit: quapropter Caesar ipse ex ea appellandi sormula ex Iulioru familia fuisse ostenditur: ut no praeter ratione eius filia luliae quoq nomen habuerit, qua nuptam
163쪽
DIs P UNCTIONUM LIB. IIII. iss
Α Cn.Pamp. nemo ex Tran'. Plutarcho,Lucano ignorat: sed oc ipsius amita eode moado digna ex eius oratione Traq. refert: Amits meae Iuliae paternu genus diis immortalibus ediunctu est: a Venere luiij, ius gelis familia est nostra .n.i ec idem autores Claudiu Tiberia familia Claudia sitisse: Patricia gens,inquit,Claudia orta ex Regillis oppido Sabinore,inter cognomina de Neronis astum 'lit, quod significat lingua Sabina sortis Sc strenuus. Ide in Nerone:Ex gete,inquit Domitia duc familiae claruem Caluinotu N Aenobarboru: osediti Domi uti nome,no cognome esse. hinc Cn. Domitius Neronis atauus,5c alii eode nomine usin ad Nerone: si ipse Domitius dictus est ut scribit Tacitus.qua ratione C.Suetonius Traquillus,C.Suetoniti Lene patre sibi fuisse attesti hinc in antiquis inscriptionibus eode nomine parentes O G
l is annotatos plerum legimus: qualis illa Mediol.ad Victoris Mart ij. Ian. ligni. numer Ualma fort.oc Aurelio Valentiano exarcho posuit Aurel. Iussius,pater,dic ecce enim que modu Aurelii nomen patui filijs p comune, ostedit familia significare.nam si ipitim cognome familia res oret,quomodo Ciceronis, i pionis,Neronis filia nucuparet hae em appellationes foeminea sex is non copraendunt. quapropter Ciceronis filia Tullia,seu per diminutione Tulliola dicta est,quonia ipse ex Tullior ii,non Ciceronii fuit familia.quod di in legibus ostedit, dii addubitat num
sui maiores a Bl.Tullo rege origine trahant.caeterum ec alijs autoribus sententia nos strarbare Deilimii tuerit.Val. MaXimus libro.Vi l .autor est,Q. Metellum plures de celeberrimos eiusde nominis uiros pretersille,ut extranea haerede institueret. nemo certe aliud per ide nomen hic intelliget,quim cande familiam. Cincius,Gentides, insquit,mihi sunt,qui meo nomine appcllant.tradidit ide N ad Trebatiu scribens Tutulius in Topicis: Gentiles sunt, qui inter se eode nomine sunt,& qui ab ingenuis oris undi sunt extat penes me Val Atax.quodda opusculum, quod inscribitu de nomini ν f. s. arii fere legitur: Romanos arbitrandu est maxime ab Albanis ec Sabi . bus Rom.in eo ita f. Gnis multiplicandoru nomini J cosuetudine traxiste: quonia ab illis orti sunt. Omnia autem quae ad uianquenq; nostrum differenda excogitata sunt,a nomine disserunt:quia eo gens cognosci ideo p gentilii tu dicitura. caetera ordine variantur: na quod praeponitur, praenome: quod poli sertur,cognome: quod ad ultimum additur,est agnomen. sed quaeda cognomina in nomen uersa sunt,ut Cepio,qui huc in Bruto nominis locu Obtinuit dic Diomedes quom Gramaticus eandem sententia pluribus explicat: qui, Praenomen,inquit,est quod nominibus gentilitiis prae nitur, ut M. P. c. nonae pro Priu estgintiliuit, quod origine getis uel familiae declarat,ut Polcius,Cornelius usaius.cognomen est,quod uniuscuiuis a priu est,ta nominibus neutitiis subiungitur,
ut Cato,Scipio, Cisar. nomen in,quod exti insccus cognometu adiici solet ex aliis qua ratione,uel casu quesitu,ut Censorinus, Aphricanus, ecc.Ide
i ta in Graecis nomianibus suisse Aruntius Claudius asserit,ut hoc exemplo,Alexader Dardanus Paris, Achilles Aeacides o lita isin: ex his declarat Scevolae r sposum titulo de manumissass test.qui enixa matre sublatu filiu nomine patres uocitata tradit. quod alia ratione dictum no est,in ut ostederet iura familiae O sen aer retinuisse: ut no omnino impru
denter Baldus smpserit: qui si posthumus nascat, appelletur. nomine aliquo pater- omen refert: licet Iason in contrariam tuerittio, eius filiu sui ste praesumi tradi cuius nomen rsententia.na S alibi in iure plerii in patres st: hs cogndrnines annotaui. Papin.Imperator Hadrianus,cu Iunius Cerealis filio suo Iunio Sit Simonidi si in potestate sua esse dea sistet ecc.Paulus de haeredibus instit. Pacumeuius Androsthenes Pacum iam Masma,filia Pacumcuri Magni, ex asse haerede instituerat, dic. Illud , Pactu letum Potius uideri Iegedu sicut ec Noniu Rusum: quorii necis in Comodi uita meminit AH.Lapridius.ygit ec Aphricanus tutulo sol .mat.Titia diuortiit ad Seio secii: l
tius in sua potestate esse dicit, c.8c iciqi tradidimus, regulariter veru est: alioquin me no latet,legi etia plures filios quoru diuersissima sunt a paretibus nomina: sed id idcirco accidit, cu fili j emacipati in aliena familia irrepserui, ex arrogatione adoptios nesse, uel alia causa: puta ua hyedes ab aliquo instituti suerat uius nonae ferre erant testimeto iussi.quandoquide lege Diocletiani lamistum est unicuissi praenomen nosmen,cognomen sibi mutare,dum id in alicuius fraude n5 fiat.Caeteriim 5c serui cum manumittebantur,domini nomen accipiebant,eiusdem l cum domino semiliae censebantur
164쪽
hans.quapropter Pomponii Attici seruus Dionysius postqua uindicta liber factus e
est,coepit appellari M. Pomponius Dionysius: ide de Eutychide a T. Cscilio manus missio qui iactus est T.Caecilius Eutychides: ut est apud Cicer. lib. I III. epistolarum pater. i. f. ad Atticis.cuius cosuetudinis etiam meminit Tertullianus, ec latius explicat Politia Diri i nus quod a capite Miscellaneoru : ut iam in promptu esse possit,queadmodu Sabidii Scaeuolt resposum percipi debeat: duobus libertis Sticho NErote haeredibus institutis,ita cauit:. Fundum Cornelianu de nomine meo exire veto. unus ex h edibus Stichus ancilla Arethusam testamento libera esse iussit,cidem , parte sua fundi legauit. quero an hqres, di ceteri colliberti Stichi ex causa fidei comissi eius sundi parte ab licrede Stichi petere possint.respo. nocotineri.Intellipedum aut est no cotineri scilicet fideicomisso,& cosequenter ab Arethusa restituendu fundum n5 est quod quide resposium optima ratide subsistit.Finge testatori ex cosiuetudine Romana nome mille Caio Sempronio Tuditano, qui manumiserit Erote N Stichu: his huiusmodi nomenclatura attribueLC. Sempronius Eros, ite, C.Sempronius Stichus. rursus pone Stia chu Arethusam libera esle iussisse, ea dicetur Sempronia Arethusa. eu ergo testator Sempronius Tuditanus uetuerit fundu de nomine suo exire, si Arethusa id habeat, fideic5missis locus no erit, cu N ipsa Semonia sit atomen, hoc est similia, testatoris
retineat: ut iure mirari possimus quTratione Accii ritus, tueariolus cclers in ad remostissima dictione uerbu illud,no c5tiner retulerint,intellexerint . Iuriscosultu negas re testatoris nomine Arethusam cotineri. qua interpretatione dii quoquo modo dessendere satagiit,per cauillatioes alius Iuriscosulti resposa peruertui.Fidei inquit ille Leum pater. haeredu meoru cdmitto,ne fundu Tusculanis aliment, di ne de familia nominis mei Mei. sis exeat. secundu uoluntatem eos quom inuitatos intelligendu est,quibus haeredes exalea.j. tranei fidei comissam libertate reddiderant .ratio enim huius responsi suit: quonia qui ex iussu testatoris manumittunt,in illius nomen succedunt: quaobrem fideicomissi uerbis coprsndunt, sicuti di in suprascripto Scaeuolae responso : non aute id ex prae i. ultim .in A. sumpta tantii testatoris uolutate inducit, quia iusserit eos manumitti, ut Accursius,
fing UM Bariolus di censuit. repetie etia aliquoties in iure ciuili haec dictio nomen: ec hoc non alio significatu, quam familiae seu gentis.Illud tamen sciendum est, familiam a gente, Vsgnificatione disserre . quoniam gens latius accipitur,ut compr dat omnes eiusdem stipitis N nominis etiam millesimo gradu disiunctos: Familia magis ad agnationem refertur: quod ex Tranq.in Nerone cognitu facile est.&haec quidem suis.
Restitutum Graecu adagiu Iurisconsulto,utide iureiura.si duo, D. c A P. II.
Ni vpi ANV libro ad edictu Σπi I. cuius responsium sub titulo de iureius
m rando in Pandectis hodie legitur, ita ad uerbum scripsit: Si quis iurauerit
in re pecuniaria per genium principis dare se non oportere: uel intra certumial tempus iurauerit se soluturis,nec soluerit: Imperator noster cum patre reo scripsit sustibus eum castigandum dimittere,N ita ei superituli re dici Verba haec sunt reum admonentis,quae sic Latine transferas: petulanter, seu temere
ne sura.uerisimile aute est uulgo fulisse iactatum huiusmodi dictum: oc quod sere uerbii loco usurpari posset. Suetonius in Caligula, non multum dissimilis irrisionis
facit metionem: Alterum, inquit,qui se pro salute ipsius periturum uouerat, cunctantem pueris tradidit uerberatum.insulatum di ut uotum reposcentes, per uicos ageret, quoad praecipitaretur ex aggere.uerum has irrisiones , quis per ora hominum cuinsula desertur Glci ς αδειγματοῦσια appellant: id enim fit ut exeplo csteris sint. L
tine traduci dicunt Liuio oc Tranq. in Uesp. N in Evangelio Matthaei. Caeterium ec id iuL in eode Iurisconsulti loco sic legitur: nunquid ergo qui iurauit furtum se non secisse,
hoc solo nomine codictione,si c5ueniatur,exceptione utature caeterum si contendat, qui c5dicit quasi cu haerede se furis agere,no debeat repelli di quas inum et condisctio ei dari debet .voce Graeca, unius partis ad uerbii interpretaberi qubd nec Acacursu sesellit,sed hanc ego uoce a Iurisconsulto de rhetoricis libris accepta credides rim. siquide scribit Hermagoras,in causis quatuor modis no consistere defensionem: quoru unus est qui uocatur redit,cu ex prima parte tantum,hoc est persona agenatis,costat causa,nec quicqua ex secuta afferri potest,ut sunt loci comunes.uerbi graetia,leno
165쪽
A- tia eno qua parte uenturos ad se adolescentes sciebat, uea secit occulta, ea iuuenes perierunt: ac Latur quod causiam mortis praestiterit: hic lenoni nulla defensio est alisi ut Climus Fortunatianus seriabit.additi no multum este huic dissi nute,quod αυ νυ dicitur. eruo Iuriscosut tus eum qui iurasset se surtu no secisse, n6 solum actione surti,sed etia codictione tuarum ostedisset: dubitauit an id tantu procederet, cu hoc solo nomine d est ea sola caus a conuenitur, quod ipse surtum secerit: an uero etiam procedat, cum n5 tanqua ipse situ sed tanc b furis haeres couenitur. & respondit non procedere,quapropter actorem habere condictionem id est,quae ex parte rei nullam defensionem habeat: non enim iuramentu ad Eunc casam extenditur.5 hic uerus est legis sensus.Que nec Accursius,nec alius quisquam,cuius edita siu sententia, satis perspexit.
Qui fuerim exconsules, quaestores,expamtri. c A P. III
N Ius liniani principis constitutionibus, quarundam dignitatum nominaret eruntur: quae quidem si simplici,& consueta serma annotata forent nomo est,qui non intelligeret: sed quoniam praepositionis cuiusdam addita mento scripta reperiuntur, quam plurimis etia doctissimis uiris uestieadi anxietatem pretii terunt e sunt autem haedictiones,exconsul ,exquaestor,ex patritius, di si quae aliae similes.existimauit P.Crinitus in libris de Honesta disciplina, exconstules elle eos,qui consules fuerant,sed nunc magistratu iuncti sunt,idemi in caeteris: ut qui Ciceronis tempore consularis diceretur, ab Iustiniano sit ex consul nuncuna
rinitus,non arbitror tantum illi deserendum,ut eo contenti simus, aewm tax. Istitur ut eius dicto nos intercedamus,quadom opinatus sum excosules dici qui c5sulare
Curia me duplex, Sc uterm senatus habebat, Mis s Muneris exortem,nomine Participem. Argumentum. huius rei mihi erat Impp.Leonis N Anthennii constitutio qua fisci Patrono per bienniu cocedi dicitur excosularis moderatoris prouinciae dianitas. sedi Vς Vlς m ς ς quos exconsulem,S temporum uitio, quae iam barbariem dilapsa fuerant hanc Latini sermonis inductam corruptelam osteditur Iuli iani constitutione secuda, titulo de ueteri iure enuclean. nam in principio
μ' riboni/num ex aestorem appellat,que inserius simpliciter questo' -
diu l riboniano uiro excelso. magistro officioru , 5c exquaestori sacri palatii nostri ecconsili credidimus.hinc euidentissime apparet,uerbum in a ,quod nos quaestoremiolemus uertere,exquaestorem, Muod idem est,dictum. qua ratione etiam Exarchum quem Rauennae Costantinopolitani Caesares constituebant,nomen sumpsisse uerisismile est,quasi . tametsi Uanc quot fuit Athenienses habuerit ut Onomas
conlulatu excellerunt,excosules interpretatur,no parum me mouci, ut sorte excola Ies interpretari debeamus qui cosulari dignitate ornati sunt: siue quia nunc consules sin liue quia fuerint: quamuis etiam re ipsa eius honoris administrationem ntiquam habuerint .forte etia qui cosulari patre nati sunt, hac appellatione potuersit edtineri Gaeci uocat G filios.quod tamen non probodii Cod Dae . sub rii br.quorum appel. non recip. exantistes dicitur,qui antistes olim fuit Quoniam Chronopsus ex antistite,eci . Restitutum responsum Iurisconsint.creditor. .Lucilis staranda KS declaratum ptime.c AP UT IIII.
166쪽
vAEsITVM suit num procurator, cuius Iiberae administrationi rem csuam dominus madasset,ita ut quemadmodu uellet,de ea negotiaretur, Posset pro proprio facio rem domini obligare. Et cum quidam posse assirma rent aduersus eos sensisse Scaevolam iuris autorem libro responsorum prismo allegabatur. Item quaero,an cum Seius magistratu sun ius debitor extitisset, Luscius Titius eo nomine conueniri possit, uel res eius obligatae essent propter uerba epistolae suprascriptae.Respondi neq; conueniri posse, neq; res obligatas esse. Caete nim qui in aliam sententiam luerant,ita argumetum id cultabant,ut dicerent: tametsi epistolae uerba uideretur generalia coarctari tame ad ea, luat uenditionc,negotiatiosnem Pignus,similen opus respicerent.quod salsum esse ex ipsis Tuscorum Padeelis dicebat: in quibus ea epistola hoc modo legitur: -- Hur p. - εβ φυσννωνι - γ, υσὰρ πῆὶt U N- πατρος πραγμα αυερ e bri et τυ -α λλοπικὸν πιτων. ει a
Ego quidem secundum naturam esse arbitror, quemlibet pro patre N parentis fit is negotiari etia sine ulla mandati quaestione. si erno ita fert usus, mando tibi de omnia
hus meis rebus,uti uolueris, negotia exerceas,sue uendere uelis, siue obligare, siue emere, siue quomodocunq; agere,non aliter atin si dominus tu rerum mearum esses, me quicquid feceris, ratum firmum ducente,& nihil tibi contradicente, nec in unam quidem rem.Igitur ex uerbo illo π- α quod Accursus pacisci trastulit, nos luimus obligare: constat generalissimum fuisse madatum: quod tamen no comprin/deret,quae Seius in propriam causam uerteret.
ATIONEM scribendi, puncti aclyductionibus suo loco addendi, non mianimae apud Grammaticos diligentiae partem fuisse illud ostendit: quod si
ea non observetur,non mediocres intelligendis autoribus tenebras iniicit. V hinc cum apud Latinos plerique Grammatici de punctis scripserint, M. canor quom Alexandrinus idcircos γε--te est cognominatus,quoia anxieta nimis licite misti ciniae scripsisset. Igitur ut etiam in iure ciuili ex eorum omissione aliqua peruerti ostendam,satis erit unicam costitutionem referre, quam Impp. Diocletianus ec Maxim. Augg.N CaesLeontio direxere,in haec uerba: Ob aes alienum tantu causa cognita praesidiali decreto praedium rusticui minoris prouinciale distrahi permittitur. luam constitutione nostri interpretes ita interpretantur ut inde regulariter proadant,taxatiuam dictione ii milia no excludere: cu enim legissent N ex donatione propter nuptias,N ex causa dotis,ta atris quo modis praediu minoris posse uenundari, si constitutione cauetur ob aes alienu tanta id fieri posse: cosequens est no excludi sis miles causas.N ex hac interpretatione uar is in locis plurimas quaestiones perperam explicant nostri Doctores,quas per Iasonem alicubi collectas reperire no admodum difficile est. caetera omnis hic error ex eo prominauit, quod suo loco punctii in uulsgatis codicibus appositum no erat: cum post dicti ione alienum, statim subdendum fuisset,eo sensi,ut ob aes alienu fundum distrahi liceret, cognita tantu causa: no enim quavis statim constet uenditionem ob aes alienum fieri,idcirco decreto opus non est: L quod Labeo. quinimo necesuria est causae cognitio. quid em si alia ratione, quae minoribus magis
f.deia1 conducat aes alienum dissolui potest,st ex fundi uenditione nectent hic aliqui arginitas, quasi indubitati id esset iuris: quos confutare superuacuum est.
Lex pars literarum, de iudiciis, nouo sensu elucidata,& explicatum qui sint archontes.c APUT VI.
167쪽
A Utae ει γωασιος ωα mi A set. Archontas,id est, Atheniensium summos magistra, tus,quo in administratione erui anno, cp propria causam introducere oportet,neq; actores,neq; reos esse nec in eorum quide causis,quorum tutores, uel curatores sint: ubi aute magi stratu iuncti suerint, di ipsiis aduersus reos, ec reis aduersus ipso g actiosnes introducendae sunt.N hoc modo transserenda suit haec epistola: alioquin si uulgatam lectione sequamur dubiu erit,quid sibi uoluerit Hadrianus,cum dixit non posse magistratus cognoscere de his rebus, .p quibus tutores fuerint. no enim rebus tutos res datur,sed ut Iurisco sulti nostri tradiderut personae .caeterum di Accursit, Bistoli, caeterordi, interpretatio minime: couenit,qui generaliter hanc lege in omnibus sumamis magiitratibus locum sibi uendicare existimarunt. qua in re quantu decepti sint, non dubito quin eruditi cognoscant.quod enim nos alios sequuti, τουe expossuimus summos magistratus,de eis tantum intelligenda ducimus qui Athenis costia tuebantur. neq; id nominis apud Graecos frequentius pro alio magistratu accipitur, quam pro Atheniesi: quod apud Latinos in dipari.quo &Treb. Pollione deprae des scribit Suidas hos magistratus Athenis fuisse Archontas,quos sere principes Latine dixeris hi erant nouem: quorum thesimothetae, id est, legumlatores numero sex, MnM- ha rei creent, hoc est, ex ,itemq; Imperator : tum ipse Archon.meminit ecPlut in Politicis,di in Periclis uita, Pausanias p. horum quom mentio est apud IuliuPollucem.Igitur quod Hadrianus scripsit et p. ἁρχντων,intelligendum est specialiter ab eo in Atheniensium iudicibus ita constitutum,ut minime trahenda sit pars epistos Iae ad omnes,qui summum magistratum serunt, ut hactenus nostri interpretes seces runt qui cum complura responsa eorum sententiae aduersantia uiderent, antinomiam LAntheu . per quaedam subterfugia quaerunt euitare.sed ec exemplo non caret,aliquid in iure ci f. prv.ffer Luili relatum, quod unius tantum ciuitatis iura respiciat.
Iustiniani inconsitantia in condendis legibus sugillatur tum ex Graecis autoribus resertur, , quis uir Tribonianus fuerit. c A P. Vt I.
pMARS κ T A N T in Iustiniani Codicis tractatu ad s. c. Tertullianum, quaedam an eonstitutiones tam simul contrariae,ut nemo extricet: quin clarissime con l.m. er'. ers Sua stat ab altera alteram corrigi: quam rem breuissime explicabo. desuncto fi- tb. ad Tertilio, sola matre superstite,ex senatusconsulto mater succedebat: si fratres erat superstites,non succedebat,sive uterint,sive germani foret: si sororum aliquae extitis. sent,in stirpes uocabantur,ut mater dimidiam, caeterae sorores aliam dimidiam obtinerent.emendauit haec iura Iustinianus,& primo constituit,ut fratres utrinq; coniunctii, Una cum matre succederent,quae in uiriles portiones admitteretur .emendauit rursus hoc idem Imp.distinxit eos qui utrinq; coniuncti es lent, ab his qui soli im germani forent.sed ec cum sorores extarent, correxit idem Imperator legem, quam semel consfirmauerat: statuit ,ut si sorores utrin* coniungerenesuccederent in dimidia: quod si fratres quoq; adelsient eoin beneficio in uiriles partes uocarentur.rursum idemcora rexit,ut semper mater cum sororibus utrinq; adiunctis in uirile admitteretur, etiamsi fratres extarent: si utrinq; defunctum non attingerent,penitus excluderentur. huius inc5stantiae,leuitati si rationem cum posteriores interpretes diu uestigare contendes
rint atq; in primis Cornius mirifice hoc in negotio se distorqueat ne amplius quislse cruciet libuit Triboniani uita referre: unde quid in causa huius rei fuerit, facilime dignosci poterit. Igitur Suidas Graece quidem,sed in hunc sensum : Tribonianus, insquit,Graecus omnis religionis contemptor, di praesertim a Christiana fide abhorres, adulator oc frauduletus,persuasit Iustiniano Imperatori, sore, ut is nunqua moreret, sed in coelum eum carneassumeretur: Quaestor fuit Iustiniani: hic tantum naturae dotibus, ingenioq; pollebat,ut suae aetatis nemini secundus esset: auaritiae autem eous erat deditus ut ius di fas uenale haberet. nam singulis diebus 5c leges ferebat. lataqreuoca ruati indinentiu usus a quibus pecuniam accepetat postulare uideretur. diu possindeptum honore superuixisset morbo tande decessit,ab aliquo nulla prorssus assectus iniuria,quod uidelicet sermone com blando ra erat,ec aliaritiς morbu doctrinae praestatia uelabat. terum his non absimilia in Tribonianu Procopius lib. bell. Pers primo refert,additi sutile genere Pamphiliu,ec una cum Ioanne,ut populii. . o a sedi
168쪽
rso D. ANDREAE ALCI AT Iseditiones sedaret,a Iustiniano de magistratu quando dei tactu ut no absmilem illι carbitrari quis possit, lue Verg. notaliqui leges fixit pretio, atq; refixit: freques enim id Graeculis delicium fuit.quapropter idem Procopius cum Proclum laudare uellet: Erat, inquit Proclus Imperatoris asscirar, magistratu quaestoris gerens : uir in primis iustus N procul ab omni auaritia Ideo neq; aliqua legem facile in alicuius gratia cos scripsit: ut iam Triboniani ipsius mores nemini ignoti esse debeat: tametsi eum Iusti,nianus ubiq; laude ea lacile csi indocto imponere regi: μι αλτο quippe Iustianianus suit,& Omnia literaim ignarus.quid miru cu eius pater Iullinus a teneris ansnis suti custos mox boum,dein lignaria labri minister tueritiui Accursin scrupulu toblamus,ubiq; dubitatis .ppterea quod Iustimanu, Costantini filium, in decretis leges rat. sed ille alius est,nostro posterior:qui λοτμοῖς Graece cognominatur quia truncis esset naribus.Sunt tame qui aliter de Triboniano sentiant aec temere Gramaticis de x, 'M Iureconsulto credendu arbitrentur.quandoquidem etiamnum uideamus, di saepissi. me experiamur,quato supercilio id hominu gentis,quo iure, qua iniuria di mortuosta uiuetes insectetur,quamin suis in studiis hi sibi placeant Moriae beneficio selices, alios omnes contemnant: N epistolis ante ipsos legum codices praefixis, Accursium, Bartoltim,caeterosq; acerbissimis conuiciis dilacerent: Imperatoris sui Lauren. Vallet exemplo prouocati cui mortuo honos hoc epitaphio habitus suit: Tandem Valla silet blitus qui parcere nulli est. Si quaeris, quid agat,nunc quom mordet humum. Quod sane carme longe magis ipsis quam Vallae couenisset: cuius doctrinae plera huiusmodi condonanda sunt: at hi ea maxime reprobant,quae non intelligunt.
Restituta Iurisconsulto titulo de nundinis,Platonis uerba,declaratal lex ante nos in extricabilis. c A P. VIII.
c R I P s I T Callistratus iuris autor, titulo de nundinis, in haec sere uerba: Si quis ipsos cultores agrorum, uel piscatores deserre utensilia in ciuitatem iusserit, ut ea ipsi distrahant, destituetur annonae praebitio, cum auocentur ab opere rustici: qui confestim ubi detulerint mercem, tradere Peam N ad opera sua reuerti debeant. deniq; summae prudentiae, di autoritatis apud Graecos Plato, cu institueret, quemadmodu ciuitas bene di beate habitari posset, in . primis istos negotiatores necessarios duxit: se enim γ' που iam ait: Meiari eirdν τ ,e G αλλων δαμουργῶν, F αλλων i da sνruam ν,εικάσων, is ealoδων ε ut Sejι Asσ. in meti. κω ore A. γεωργὸς εις τὶ ἀχρὰν τὶ ων ωαώ, .mς αλλο aer e nrixe sv ὰπια; dis αμῶοῦ,αλλ' cier. οι τὸν hῶ- εα- ραυὶ χῖ διακ rutν τοροῆσανταία Γυ. pluribus igie agricolis N aliis artificibus, ec ministris opus est, qui importet de exportent singula: sunt aute lai mercatores.cum aute rusticus aliquid horum quae ipse sacit,uel aliquis alius artifex in soru deseri,si no eodem in tepore ueniat,quo ecilli,quibus O est haec permutaturus cessabit ab opere in foro consistens minime uor3: sed sint qui ctim hoc animaduertat, seipses ad hoc ministerili praeparet, dic. 5c hoc modo restituendus suit hic locus: quandoquide si uulgata translatione in tacitam reo liquerimus, nullum sensum satis conueniente possumus elicere. sed di illud admonendus est lector C allistratu Iuriscosallit,ut breuitati c5suleret,non omnia Platonis uersba retulisse: sed intermissis quibusda clausulis,dialogorum, interlocutioibus. simul iuncia adscripsit te,quae in sua sententia faceret.lonuc enim apud Platonem distusior est hic locus libro de Republica secundo quam is sit,que Iuriscosultus mutuatus est. uerae autem lectionis incolumitas in Etruscorum uoluminibus a me obseruata est.. I placet. er L se
o . . Qui sint parabolani, Accursit error. c A P v T I i D i plerum ab eruditis Iuriscosultis dubitari, qtrina lacrint parabolani, 5c unde diciti: quom metio in Costitutioibus habeLec Accursius,qui nihil se praeterrisse uideri uoluit,tanquam rem maxime haberet in promptu, sta/lim .pmmtiauit, parabolanos esse medicos nomen in ab eo sumpsisse quod
multas haberet parabolas, quod uidelicet ut quis p loquacior est,ita doctior medicus
169쪽
A uulgi opinione existimetur.quae expositio meo quidem iudicio, plane ridicula est: quare aliter ipse censuerim: fuisse enim plebeios quosdam parabolanos, qui famuli tio uel eccletiarum,uel hospitalium, xenonum ire deputati erant, oc quasi adscriptitii glebae: ut sicut illis omni uita ab agrorum cultura recedere non licebat, ita his ab seruitio aegrorum qui imo comi is restidebant. parabolanos. glebae adscriptitios esse. in iuris ciuilis Graeco interpretelini,dicti a Graeca praepositione meia di Βῶλωρ, Quae uox pro gleba accipitur.
9s uerborum lignifici translatum Graece lectum fuit, donec aut Accursius, i aut quiuis alius Latinam maluit interpretatione asterre, in hunc modum: Natorum appellatio & ra nepotes extenditur.caeterum quoniam me no latet, qua nidiffusus fit lite tractatus: num appellatione filiorum contineantur nepotes,quid item cum liberos dicimus,ffc rursus num sub nepotibus contineantur pronepotes : uolui lectorem admoneri, firmum di irrepraensum argumentum ex suprascripto res ordo inerri in hanc rem non posse:quandoquidem Modestinus de proprietate, significatu Graece uocis disputat, non Latinae. .
Rationem L primae quae res exportari non deh.esiam esse,quam Doctores uulgo tradidcrint. c. A P V T XI.
ripp. Valentiniani N Gratiani constitutio, ad Theodosium magistrum c θώ mismilitum in haec uerba legitur: Ad Barbaricum transferendi uini,olei,di lis νον non Miquaminis nullam quisqua habeat facultatem: nec gustus quide causa, aut usus comerciorum. cuius quidem legis argumento doctus Baldus, existia
mauit eum,qui lege municipali annonam in aliam ciuitatem deferre prohibeat: si alii quam portiuncula, uel gustus causa deportet,legis poenae obnox Us hcetauit id Iason,n5 alia ratione quam quord poenas quam mitissime cuius sententiam statim sequutus suissem,si eius legis iacuisset.Caeterum ipse arbitror rationem legis spectan ν - sit. iuuari do, quae prosector n5 alia meo iudicio esse potuit, ine eius liquoris gultu admonsti Barbari arma in nos uertant: idcirco , eas regiones armis quaerere studeat,unde sibi id liquaminis comparare possnt. nam qui primi Gallorum in Italiam uenerunt, hoc gustu allectos grauissimi autores tradiderunt,inter quos T. Liuius lib. V. Gentem Gallorii,inquit, traditur fama dulcedinis seum, maxime p uini noua tum uoluptate capta Alpes transiisse: ec inuexisse in Galliam uinum illiciendae gentis causa. cu ergo lex municipalis magis locus pletandi territorii sui causia,ec auertedae caritatis, ira iubeat,quam alia ratione,non ars bitror qui gustus causa annonam alibi detulerit, eius iussu coerceri.
Declarata lex cum quis, codicillis.de leg. ira.& resilutae Graecae dictiones etiam in Iri.
E R B i D I i Scaeuolae resposum,sub rubrica de legatis tertio,in haec uera liba in emedatioribuslibris legi LCodicillis ita scripsit: Βουλαμα γαν-- -ο .
σαι τοκη τὶ ἡ αυ--Bhd θύω αυ- ωμῖ. uolo omnia, ut insear digessi firma esse,Maximo domino meo denaria quinta millia quς in depositum a patruo ipsus Iulio Maximo accepi: ut ubi uir factus esset, cum incremento ecusuris triginta milliu redderem: restitui ipsi uolo,sie mim ipsus patruo iurati quaesitum est,an N ad pecuniam depositam petenda sussiciant uerba codicillorς,52.Libuit ex archetypo Florentino Graecum hoc responsum referre: tum ut uoglerii audacem nimis expositione colatarem qui cum Graecas dictiones no uidisset,ex comodo Laitinas nihil ad rem facietes cofinxit: tum etiam ut importuna nimis Barioli quςstione ostenderem huius legis argumento colligetis, paria nos facere,siue legemus cis quis uir lacrit,uel cum adultus.quam sententia ipse minime pro .caetera huius cosuetu
170쪽
dinis cum in testameto restatores iureiurando se obligat, meminit Iustin quada cons Ct . c. id ma stitutione: cuius uerba quonia in uulgatis codicibus nimia concise refersitur, operaeo PD pretium suerit resore.Omne uerba significans testatoris legitimii sensum, legare uel fideicomittere uoletis,utile at in ualida est: siue directis Uerbis, quale eli iubeo sorte: siue precariis utatur icitator,quale est rogo, uolo,inando, fideicomitto: siue iurametu interposuerit. m ec hoc nobis audientibus uentilatum est,reliatore quidem dicente P 0κω,partibus aute huiusmodi uerbum huc atm ill huc lacerasibus, dic.In impressis enim deest uox Graeca,nonnullius tamen inometi, si uerba constitutionis recte perci pere uoluerimus: in enim restator V id cst cu sacrameti religione legas Iesidii, bitabatur nunquid deberetur legatum: putrituro me daturum Titio centum. legata enim uoluntatis liberae sunt,non necessitatis, ut iusiurandum necessarium sit.
L I v D quoq; est eiusdem Scaeuolae responsum in tractatu de peculio Ieagato, in hunc uerborum modu: Seruis libertates ip*atalli dederat, di con
Asumia ta α ά in . quaesitum eli,an peculia quoq; eis legata uiderentur. Respondi secundum ea quae proponuntur,non uideri legata: idem etiam ut reliqua rationum legata non sint. transtulit eam clausulam nescio quis ex ueteribus ec no fastis perspicue: uerbum enim illud in interpretati sunt, n5 seruatos, ec sine ita, quisitione: auod ineptissimum est. li enim aliquis factis legatis subderet huiusmodi
clausulam nonsite uideretur adimere legata . quid entiri aliud significat, non seruare igitur ita transscrendum fuerat: quotquot dereliqui libertos, atq; eis legata,ipsos uos Io eisse inexcullos. hoc sensu, ut inexcussus accipiatur pro eo qui liberatus fit a fasti,dio adamussim reddendae rationis N calculum semel ductum rursus ineundi.ηετ me indagatio est: unde deducitur α . min. potest ec ad illud ualii, quasi inobseruatos dicas, ut uidelicet minimas operas haeredibus debeant.
Legem II .de legibus, non rei te ab Accurta intestinam: quapropter emendata Sedeclarata. c A P. XI III.
ARTi Arius libro Institutionu primo, definiret quid esset lex, D
mosthene Chrysippum pautores adduxit. eius resposum sub titulu de leagibus Tribonianus retulit sed cu parte plurima Graecis characteribus nosi latum essetfuperiorum temporum incuria pene incognitu manserat: rctuatim usq; quandoq; quemadmodum quod ex Demosthene adduceba' legedum foret, nunc opportuna sucrit,ut Chrysippi quoq; uerba restituamus: praesertim cum quis, quis fuit ille qui ea transtulit in Latinum, haud multum feliciter is rem aggressus. Sic itaque eo in loco legenda esse iudicamus. sed N philosephus summus Stoicae si pientiae Chrysppus,sic incipit librum, quem fecit παι νοm: ὁ νόμγ Mori ra haeras
mLῖν bis ,-M αιον ρδω οῦν πω, p, ἀχ ρραιαν δε ωνί ποι p. quae uerba sic in Romanam uocem trafferri possunt: Diuinarum humanarumq; rerum regina est lex, quam praesidere,principem,ducem p esse ξc honestis ec turpibus couenit secudum phaec iustorum iniustorumq; regulam esse,& eoru quae naturaliter ciuilia sunt animastium: ut iacienda quidem iubeat ,rursus non facienda prohibeat.Intellige autem iure; να,id est regulam,quam omnes imitemur: sicut Plinius lib. XXX I O I. Polycletus,
inquit,fecit, luem canona artifices uocant incamenta artis ex eo petentes,uelut a te
se quadam solus p hominu artem ipse secisse artis opere iudicatur: ut in aperto Acacursit error sit,qui regula eo sensu accepit,quo Iuriscosulii tradunt,eam eme que rem, quae est, breuiter enarratiquod minime in praesenti casu c5gruit .sed ec idem scholio, graphus existimauit dum de diuinis rebus Chrysippus dixit idcirco Lehim,quonia plurimae leges ius diuinum respici ut: ut quae de fide catholica loquutur,quae 3 sacera
dotibus leges statuunt: quod etiam minime nobis applaudit: quandoquidem tempest ij. fialib.