장음표시 사용
51쪽
LIB. III. A stato succedet, ec filio nepos, eruntem hoc casu tanquam si duo h redum gradus sectis,si essent quod Vlpiano uidetur,censebituri filius, ii patri Qperuiuat,tacite institutus, quod Scaeuola' requiri ta hac interpretatione, qd' in consilio Galli dicitur nepotem institutum rectius ec significantius accipietur quim si ex comuni sententia si abstituitum exponamus: nec institutio filii aliqua subaudiri debebit, quod cxteri admise runt etiam quod minime uero simile esset,ut uerba Galli,quae uti Bartolus existima. uri ,sormam respiciunt,eius elausulae additamento suppleantur,cum dici soleat: sorantie nihil addi,uel diminui posse: cum etiam,si quicquam huic sentetis aduersetur NAlexandri,5c Iasonis comentariis,facile reselli possit.quinta si nostram hanc opinios nem approbaueris aliud quod contra omnem Galli legem argumentu adducebatur, nihil oberitisiquide Baldus N Angelus,si filius institutus dicatur, testamentum non ualere hoc casu,tanquam in causam caduci incideret,existimarunt: cu ex lege Papia, si primo gradu haeres institutus uiuente testatore obierit, haereditas non ad substituatum sed fisco deferebatur.Quamobre ubiq; intelligendum crediderui, datum fuisse filio cohaeredem : quod non ex uerbis legis solum confutatur sed N ex eo, quod sorstasse falsum est, in praemortui filii locum, iure accrescendi extraneu cohaeredem fisco praeserri. qua de causa aliter Iasoni uisum est': is tradit etiam ueteri iure si uniuersalis haeres uiuo testatore dccessisset,lestametum ex secundo gradu subsistere potuisse , fiascum ii nihil hoc casu lucrificare: qus sentetia ec Iustiniani uerbis N Accursit probas
tissimae interpretationi repugnat, solumq; tuc locum habet, cu is substitutus propos nitur,qui etia intestato successurus fuerat. li fir; fuerat. lex enim Papia nihil sibi uedicat, cu filius, aut ex recta linea descendentes instituti sunt . quamuis itam praesenti casu Iasonis r
Quot mensibus mulier uterum gerasidisputatum* aduersus Iustiniam constitutionem,&Andreae Siculi noua quaedam opinio consutata. c A P. VII.
i g.in omnibus. Iasoni. nunc de lege. E d. s.pro secua
V M mulier quaedam post uiri mortem undecimo mense peperisset,& des functi uiri haereditatem filio,inquam ieetiti inodari peteret, ad principis luastiniani auditorium res omnis delata est:qui aduersus partum pronutiauit: quoniam indubitatum existimaretoc impossibile, ta l. menses uterum mulierem gerere: quamobrem lata lege sanxit, ut quae hoc tempore pareret, eas sibiret poenas quibus iure ueteri assiciebatur,si qua intra annum luctus nupsisset.quod prossessior iniuste non dicam, sed summo rigore statutum existimauerim', cum tam grauissimus ex Graecis autor Aristoteles, ta Diocles Charistus philosophus, quam aipud nos M.Varro,hoc temporis gestari filios posse prodiderint. quin Sc A.Gellius libro tertio reseri, foemina honestis moribus, ta non ambigua pudiciua,cum undecismo mense post mariti
Hadrianu causa co quoa te statueret is,testatus est,ut quam recte Iustinianus aduersus Aristotelis, atm alioru opinione, ta contra quam Hadrianus Caesar decreuerat, ipse pronuntiaueri uix intueri possis. quod cum factu fit,nosne Andreae Siculi ex his enuntiatu quoddam' confutatur is in consilio sexto tradidit: si plures proponantur Doctorii opiniones, quae testamens tum inualidum reddant,ec unius tantu sententia pro testamento fit,eam caeteris praesualidam obseruari debere, propter fauore qui in ultimis uolutatibus uersetur. Nam si trium philosophoru in sua quom arte autoritas', uniusq; Imperatoris constitutio praeiudiciu nullum fecit,quo minus mulier ea condemnaretur, cur no idem esse prssdicto casu ast erendum est iram Sc hic legitimae prolis fauor,& probitatis proumptio non minus iudice mouere potuit, quam sustinendi testamenti utilitas moueat. sed ecme non latet, ex recentioribus quosdam3 alia ratione Siculi sententiam reprobasse. b Inrip. scriptus.e Arg. . in is si Gripe.
Testamentum in quo filius praeteritus, uiuo testatore mortuus sit, tametst nepos uespronepos instituti proponantur, nullo iure conualescere, Se expugnatus soratisiimus obex,qui Gallo ubit aduersibatur. c A P. VIII.
52쪽
v n testator ita scripserit, Si filius ae nepos me uiuo morientur, tunc qui cpost mortem nepotis intra A. menses pronepos nascetur, haeres esto,ualere insiti tutionem Scaevola autor est: ita tamen, si prius nepos, deinde filius deucedat ne successione testamentum rumpatur. Verum cum alibi ex Vlpias no tradatur,posthumo praeterito,qui uiuente testatore natus, diem statim obierit,ies
a thoum L stamentum conualescere', idemet circa iniustum irritumq; testamentum essP, si is ina . O inisestst stitutus sit qui rem ab intestato auferre possit, dubitauere interpretes, cur in Scaeuos γ' lae casu etiam si nepos post filium moriatur,tesianae tum ualidum no sit: N perquam plures sententiae exortae sunt,quibus aduersantia haec simul responsa conciliarentur. i in om'i' Ioannes ab Imola,ec quidam alii ,Scaevolam de ciuili iure loqui, de praetorio Vlpias num crediderunt,quo iure totam Galli legem n5 procedere testantur, quod certe ues. risimile no est,cum ius honorarium a Scaevola considerari in fine legis, constet.nec illud probauero quod ex eis proditum est,qus ab Ulpiano traduntur post Scaevolam introducta sutile quonia que is prodidit,divi Hadriani autoritate cofirmantur, quem
ante Scaevola imperaste,ex citronicis manifestum est.quamobrem Aretinus Scaeuo lae responsum tunc demit veru in esse existimat,ctim speciali iure testametum nititur: nam ultimas uoluntates, quae iure comuni adtiniantur, facilius sustineri, nemo non
dixerit, quae specialiter permittebantur, sicuti institutio nepotis, quae per Gallum speciali iure introducta est. sed in ex lege Iustiniani generaliter huiusmodi institutio
nunc admittatur,conseques esset,ut correcitam Scaeuolae sententiam diceremus quodd ln d.s.etiam. certe uitandum est Igitur idem Aretinus, si biipsi parum costas alibi distinguendum putat,ut O institutio sub eadem qualitate saluari potest, sub qua concepta est,conualies eat testamentum: si non potest, non conualescat. siquidem in exemplo Scaeuolae, pronepos eo tempore instituitur,quo suus haeres non est: quodd si testamentum Ofira mari dixerimussuccedit ut suus, di idcirco diuersa qualitate. Verum dubio apcul diastin 'io haec quam maxime inepta est,cu potius uti tuus haeres pronepos hic de quo diximus semper instituatur. Nam etsi filii di nepotis mentio facta non fit uti fusi hae
redem institutum fuisse,sat edum tamen esset, ne elegi iste uiam testator uideretur, qua Piudicium suu impugnet.Quapropter tertio idem Aretinus aliter dissoluit, ut in casu Scaeuolae,testamentum minime sustineatur: quoniam etiam post nepotis, qui filio sua perstes fuit, mortem, adhuc tamen dubium erat de testamenti firmitate, cum accidere potuisset, posthumum pronepotem non nasci:confirmantur itaq; testatorum uolunta. tes, cum eam confirmationem amplius rumpi non poste creditur, quod in propostor δ' pri easu non es β hanc sententiam Iason quoq; , tacito eius autore, probat : Socinus rest . u , probate, cum dubitatio de natiuitate posthumi in corruptelam testamentorum nihil 1 M operari Gleatinam ec ex huiusmodi incertitudine remedia praetorum interim no a ferri,exploratissimum est: alioqui nec possessio uentris nomine matri decerneretur. 8 ii Angelus ec ipse magni nominis interpres , primum gradum cofirmari solum putasuit, atq; ita Vlpiani uerba accipi debere: siecudum uero, qui Scaevole est casus, n5 cond. . firmari .Sed tamen etiam. sccundum sustineri, ex Viniani lege. Accursius. Alexanis i p de Aretinus ason iradiderunt , utiq; clim nulla ratio diuersitatis idonea asseratur. IU R nam etsi ex Velleia lege primo gradu pronepos instituatur,hoc modo: Filio ta nepote mortuis,pronepos haeres esto: no reualescere institutionem, ex contextu Scaeuolae
traditur, si eam interpretationem sequamur quam Raphael Comensis, Paulus a Caai uis. stro,Petrus nesuuiis, Aretinus,Socinus, Iason approbauerunt'. At Sociniis noua r se iis udae era tione hic se explicai : nam si in haereditate quisqua institutus sit uiuo testatore eo qui . praeteritus sit mortuo, sustineri testamcntum iure praetorio existimat: in Scevolae alitem respose,nepote in suitate sic enim ille loquitur iasi in haneditate institutu in suo autem haerede nullum ius praetor habet. Verum ab Socino doceri uelim, quemadmodum ut suus haeres quisquam instituatur,qui in haereditate institutus non sit: nam tacommetitium hoc esse, sequenti capite explicaturus sum: quonam igitur pacto intriscatissimum hunc nodum resolvemus di ut sentetiam ipse meam recitem, aliter accisi in λιπίbu' pienda Ulpiani uerba arbitror, quam hactenus uulgo interpretata sunt. cesto igitur testam e tum,quo suus haeres praeteritus sit, tametsi instituti sint qui etiam ab intestato successuri suerint,no conualescere diu ex Scaeuolae, quae supra retulimus,uerbis, astis perspiti
53쪽
A sis perspicue constat. Nam di nullius momenti tale testamentum esse, iuribus testa timi esto: quae uerba quacunq; firmitate etiam, quae ex iuris praetorii aequitate proa m ι 1. de latast. ueniat, excludunt, ut Paulus Castrensis ec Iason,& alii autumant '. Nec quicquam π obstant Ulpiani uerba: dum iniustum N irritum testamentum confirmari, autor est. n i ibi instri nam huiusmodi uoces proprie accipiendas crediderim, ut irritum sit, quod aditione r si ' rhaeredis non defenditur, iniustum in quo solennia testamentorum iure ciuili requisi, , IV ta desiderantur. Id enim est, quod alibi, non iure factum testamentum, Iurisconsultus
appellat'. cum enim is inter testametum,quod irritum, quod non iure factum,quod is vi ti d in nullius momenti sit, ditarentiam expressim constituat, cur id interpretamur iniua iustiis. sium,irrituin ur,quod nullius momenti est
Fals dies nepotem in sui cite institutum M idcirco per emancipationem ab haereditae ex suis di, Sc nouo sensu perceptus s.&quid si tantum. c A P. I X.
v Risco NsvLTI Scaeuolae uerba haec sent: Et quid si tantu in moratis filii casum conciperei quid enim si aquae, ec ignis interdic tioncm patiai etur quid erit si nepos, ex Quo pronepos instituereriir, ut ostendimus, emancipatus esset Quam uerborum sormulam ita interpretes exponunt,
ut id Scaevola, quod Gallus de morte fili j , 5c nepotis senserat, non solum procedere testetur cum uere filius moritur,sed etiam si ciuili iure pro mortuo habeatur: uelutis aqua N igne intcrdidium illi fuerit,uel emancipatus sit.quamobrem si filius uel neu pos instituti sint di sub conditione , si uiuo patre moriantur,institutus sit pronepos re nille conditionem aiunt, si de patria potestate per cmancipationem liberentur : ecquoniam in iure nusquam legitur, absurdum est, emacipationem substituto locum facere nartolus di caeteri omnes responderunt,id tuc uerum,cum in haereditate quisu
quam institutus proponitur scd 5 in Scaeuolae casu huiusmodi filium ec nepote non in haereditate, sed in luitate ut aiunt institutos. Videamus quantum id falsum sit, ecin primis ex ultimo legis huius response' interpretatio haec conuincitur, ubi, An sit tiascatur inquit Scaevola nepos uiuo patre, dein emancipetur, sponte adire haeredistatem poterit quod inagis probandum est: nam si sentcntiam hanc admiserimus, nepos hie, utpote hoc catu non institutus, explodi deberet, quod Iurisconsultus ne, gati neque quicquam me mouerint tres Alexandri reselutiones: quoniam hae satis docte ab Iasene consutantur,sicut alia quae Socini est ab uvino V, ut indubitatum a pud me sit sortissimum hoc argumentum elici Nam di si nepoti ex Galli forma uul gariter substituatur, nepos ad haereditatem admittitur, qui, si caeteros Doctores sesqueremur,admittendus non esset,cum uulgaris substitutio necessitatem tollat: ille autem uti suus di necessiarius institutus fuit' .Cui argumento Sc illud accedit,quod dastione cohaeredis eadem suorum haeredum iura auferuntur: ta tamen nepos hic etiam si cohaeredem habeat nihilominus succedit. Ac licet non admodum essicaciter ex hoe communem sententiam refelli dixeris: illud tamen sortius urgere latendum suerit,
quodd in suitate quenquam institui possibile non est,quin ta in haereditate idem instia tutus non sit.Cum enim institutionis haec uerba,si secundum Galli sormulam proseis rantur, solam in haereditate successionem respiciant, cur sui haeredis qualitatem hic
intelligemus, ex qua testamentum praeteritione rumpitur non ne hic elegisse eam uiam testator diccretur, qua proprium iudicium subrucret' quinetiam ex hac dictorum interpretatione,alia quoq; absiarda cosequuntur,cum,tametsi nepos hic pros Pter emacipationem ciuili iure ab haereditate excludatur contra tabulas tame bonos rum possessionem accipere possi C. quo casu omni modo pronepos excluditur: friuoslum igitur Scaeuolae consilium erit. 5c quamuis huic argumento Raphael Comensis, Paulus a Castro Socinus filius , uariis modis respondere conetur: a ueritate tamen eorum dicta abesse Ruinus ostendit: quare ipse aliter nodum sic extricandum putat,
ut cum filius re nepos hoc casu instituti sint sub c5disione, si sui permanserint 8c cum cogi no possent,emancipari se permittant, idcirco etiam praetorio iure excludantur': sibi psis enim imputanda est noxia,qui emancipationi assentire uoluerint. Sed di his argumentum non tolli crediderim, cum sub huiusmodi conditione, utpote dissiciti,fi,
c Ut no .in t fisi lius qui patri.
54쪽
st e duoch. cipatio honor sil nam N hoc pacto inuitus patria potestate exigi posset, quod iure cium per euu Romano uetitum estutem cum ex uerbis expresse no constet, filium in suitate insti perso. tutum, cur per subauditos hosce intellectus patris testamento censetur praeteritus b L iubem 3 c. quinimo etiamsi haee patris intentio fuisse asseratur, huiusmodi c5ditionem remisiss de ζ' η ip credere humanius fuit,tum cum eum manumisit ,cum ita testatoru uoluntates interii Li. t Ni pfetandae sint ne filii excludantur: na etsi filius eo tempore quo emancipatus est, haes ς se ri editati renuitasset non tamen ideo re aceretur. quoniam qui adire non potest,nec reshq q nuntiaee potest : cor ergo quod expressae fieri no potuit,ex mancipatione inductum. Un a ,, taciter eredamus: Igitur a ueterii commentis ipse dissidens, ita Iureconsulti uerba a ah uis haedi cipienda opinor,ut hoc Potissimis sensu praecedentibus adiungantur. Nam eum subi supctioris 1s.finem dixisset Scaevola: si filius institutus sit,sc nepos praeteritus,ta subastitutus filio pronepos, ita demum ualere testamentum, si nepos filio praemoriatur: alioqui si superstes illi sit testamentu successione rumpi, cum in eo praeteritus sit, qui suus haeres esset, si tunc decederet testator.subsequitur interrogando : Quid si nepos non solii non institutus sed nec in conditione positus sit: Quid si filius praedicto casa
non naturaliter,sed ciuiliter moriatur Quid item,si nepos,de quo dictum est,emancipatus esset nam tunc cum in suitate nd succedat, quamuis filio superstes sit, testamentum no rumpitur,oc hos casus expressim Iurisconsultus no explicat: quoniam quod ius in eis obseruandum sit ex praedicto F. satis declaratur, di inserius ostendit, dum
omnes casus ad similitudinem mortis admittendos putat. sicuti enim ne successione testamentum rumperetur,necesse erat nepotem ante filium mori: ita fatis est, si ante filium emancipetur.& hunc sensum si uti uerum retineamus,minimum oberit, quod ex aliorum sententia supra' diximus,pronepotem in effectu excludi, cum nepoti boariorum possessio cotra tabulas decernatur. nam Scaevola eo casu loquitur, quo prius
filius,deinde nepos emancipatus ante patrem moriatur : nam tunc testamentum sucscessione nequaqua rumpi potest,ta pronepos in solidum admittetur, cum bonorum possessio contra tabulas defuncto nepoti decerni nequeat. a d. s. Crquid si
ii regna. Inter suos 3e emancipatos liodie. eandem differentiam esse, quae olim erat,& D quaestio quaedam Barioli duersus Omnium sentcnuam finita. c A P. X.
- RAc TAT vra frequentissime apud legum interpretes reperitur, quishus in casibus eodem iure, cum suis ad successionem parentum emancipasti uocentur.Et Accursius, recentis huius doctrinae columen, Bariolusi di demum alii omnes,in successione ab intestato nullam disserentiam inter suos N emancipatos esse ed aequaliter iure ciuili omnes admitti existimarunt: condito autem testamento tunc iure praetorio emancipatos, ciuili suos haeredes succedere: quo fit ut omnes bonorum possessiones,quae in successione intestatorum emancipastis dantur,sublatae sint.quapropter praetor titulu, qui sit, de liberi,si praesente usum respiciamus,frustra introduxit: multae praeterea aliae constitutiones, quae diuersum ius in emancipatis statuebant orriguntur.Id p prodiderunt interpretes ex Iustinia,
ni principis autheticorum constitutione': Ubi nulla,inquit,est introducenda disserentia siue masculi,siue taminae sint, di seu ex masculoru prole seu taminaru destendentes siue suae potestatis siue sub potestate sint costituti. Caeterv nunqua nobis sentenutia haee probabilis uisa est,cu haud uerisimile si tot leges,tot iuris prudentu responssa breuibus histe uerbis antiquari. quamobrem siciendu est,eam sanctione Iustiniana non alia de causa promulgasse, quam ut inter agnationem ec cognatione disseretiam
tolleret,non autem ut emancipatos ad successionem iure ciuili uocareliquod ex comstitutionis iplius praelatione deprendit,ta ex titulo,ita enim inscriptu est de hoediabus ab intestato uenientibus, di de agnatoru iure sublato. An si idem de emancipatis saluisset uerbosissimus etia in rubricis princeps Iustinianus,no aliquid dixisset dii igitur nullam disserentiam inter eos qui sunt in potestate di qui sui sint iuris esue traudit: intelligedum arbitror respectu essectus, quonia aequali portione utri* admittuntur: licet in succededi modo multu intersit . quoniam alter iure ciuili,alter iure praetos rio adiuvabitur.Itaq; eo casu solii ius antiquu reserti, no autem nouu induci credens
dum est. Na 5 in Institutionibus de seruili cognatione, Tribonianus' prima causam successi
55쪽
A successionis descendentia esse affirmat: 5c non interes le tradit, an in potestate, uel sui iuris sint :& an ex masculis nati,uel sceminis: oc tamen omnium sententia receptu est, non nouo iure eos uocari,sed uti iure ciuili uel praetorio prius admittebatur resem Nec huic absimile est,quod alibi uidimus : nimiru alia Iustiniani costitutioned bene, d laotiqui ficium abstinendi suis haeredibus per annum c5cessum: quod non ideo tamen minus ri c O iuturis praetorii creditur, nd autem ciuilis. sed cum costitutio ea principaliter pro, 'i' pter transmissionem edita fit,quae iuris praetorii sunt ea referre,nd noua sibi arro are
dicimus . Siquidem ec cii ex lege Anastaliana emancipati, reseruato agnationis tu e i se μ' filii diminuta parte succederet, ec ad similitudine suorum admitterentur, Iustinianus, i qui integra portionem illis dari sanxit , non tamen quicquam noui eo casu indues isse Σπῖ'
credendus est quo parentum successione amplectuntur,cum tunc illis per praetorem e leo
prouisum sit: nec enim in ea lege sequitur, instar suorum admitti, ergo &suos esse.Si igitur remanere adhuc disserentiam inter tuos ec emacipatos cdcesserimus indubita, bilis ea suerit quaestio,qua Bartolus, ec ali j tractauerunt ,an si testator filium emanci g In σ lapatum instituat'c ex eo nepotem in Potestate retentum praetereat,testamentum prae, fit in t η teritione rumpatur di non rumpi,nemo est qui non dicat. nam cum nepoti ab intestato nihil debeatur,nulla fit illi iniuria,si cddito testamento praeteritus sit .recepta enim nostra hac opinione,aduersus omnium sententiam testamentum illud nullius momeisti sere,adserendum suerit: tametsi etiam,si a cHmuni non discedamus,in proposito tamen casu Barioli di aliorum sententiam ipse minime probauerim: nam dum ipse existimat ab intestato huic nepoti nil deberi, uereor ne falsor existimet. Cum enim sitius haeres auo sit hic nepos,N emacipati ad similitudine suorum uocentur, cur no aequis partibus utrunm admittimus cum licet iure ciuili ex eorum sententia emancipati b d Imminis instar suorum succedant non tamen ita sublatam disterentiam probaturi sunt, ut idcir m eo generaliter emancipatio nihil operetur, nepos P, qui in potestate permansit, ideo suus haeres esse non possit. qua tamen in re amplius cogitandum reor.
I statuto municipali cautu esse his uerbis proponatur: Existentibus agnastis masculis, filia dotata ab intestato non succedat, quaesitum est, si in testamento a patre praeterita sit, bonorum possessionem contra tabulas petere num ualeat,sed Zc utrum dicere nullum possit c Et non posse, Dequentiori calculo traditum est: quoniam generali N antiqua regula, qui ab intestato non suc, cedunt praeteriti testamentum rumpere prohibetur: di licet in contrarium tuerit Peatrus Besiurius', quod ec nos quandom opinati sitamus,tamen dubio procul iudicando
communis caeterorum illa opinio obtineret, quam ita ueram esse intelligunt,si agnasti eo testamento instituti proponantur. sed si extraneos testator haeredes scripserit, tunc ea remedia filiae competere existimarunt: quoniam hoc casu statuti ratio non extenditur.Cum enim fauore conseruandae in agnatis opulentiae editum sit, ec lite fauor locum no habeat, dispositionem quoq; cessare dicimus. Sed ec hoc dubium apud me est: quoniam si ratio statuti deficiat, tamen adhuc statutum uiget, nisi per legem
contrariam, uel consuetudinem reuocetur: id F Archidiacono ec Aretino uidetur'. Nam ξά salsium putauerim,ex sola agnatorum utilitate statutum illud promulgatum esse, in Ec alia ratio reddi possit, nimirum ut discordiarum suspicio remoueatur,quq inter consanguineos perniciosissimae oriuntur'. quamobrem ex primae illius ratio, nis desectu argumentum minimi concludens est,cu ec uerisimile sit, legis latores pluribus rationibus motos .quod etiam,si unicam illam rationem admittamus dubium tamen adhuc fuerit,cur scemina succedat, cum Ut nullum testamentum dicat, uel hos norum possessionem petat fauor ipse agnationis suadeat, sed expugnato testamento, ut re ipsa successione capiat, fauor non dictet: atqui agnati ipsi potius uocari debue runt,ut selum mulieris beneficium uenale sit . Verum cum a communi omnium sententia non discedamus, poterit mulier, cui in eo testamento dos relicta est, repudiare eam, cum iuri suo renuntiare passim cocedatur, quo casu tanquam indotata dicet testamentum nullum: tunc enim statuti uerbis non compraenditur, quod in ea filia Ioaquitur
leg. q. l. c. oportui . E. de bonii sua .
56쪽
quitur quae dotata est: igitur ab intestato succedet, N ita singulari certe sed perquam cdubio apud me consillio respondit,interrogatus in facti quaestione Baldus , cuius autoritas maxima hoc casu este debet, cum qui contradicat ex scribentibus habeat ne. minem,tametsi qui di hoc apud eum ante nos animaduerterit,non reperies.
Num lagitimatio cui nostratibus Doctoribus usitata uoce interim utar ad natiuitaus tempus per fictioncin legis tralaatur. c A P. XII.
T ia. I s admodum est quaestio, num legitimatio ad ea qus retrosa sta sunt, per tacitionem trahatur: oc trahi legum interpretes existimant: quoniam ex prude tum responsis traditum est, quoties aliquis per principem natalibus restituitur restitutionem eam etiam ad praecedentia produci. Verum diucra U.dena. regb Libiana. re'.
e s. licear. in authent. quibus md nat. 4'. legit.
sum ius in restitutione esse potius ipse crediderim cum qui a principe natalibus restituitur is proprie est,qui cum liber natus esset, postea seruus facitus est': quamobrem ea restitutio in eum statum reponit, in quo erat cum natus est, ut semper fuisse liber censeatur: tametsi interdum quoin aliter lie ,sed irregulares casus non considerantur. Itaq; cum principis haec uerba,restituo te natalibus,ex proprietate locutionis beneficium illud retrotrahi denotent, fictilonem eam tunc procedere mirum non est. Sed in legitimatione aliter obstruatur: non enim legitimatio,nal alium restitutio est: spurius quippe remaneret,qui legitimatur, si ita esset, cum eius natalia hac labe notata sint: sed eius ingenuitatis restitutio est,quae olim iure naturali uigebat*, cu palsim omnes legitimi nascerentur,ec haec restitutio minime trahitur retro , cum manumissioni similemq hoe casu legis lator assirmet, quae quidem dubio procul praeterita non respicit. Quamuis igitur restitutio a principe concessa retro soleat aspicere, non tame in ea id iuris obseruandum est,quae solius naturalis iuris ratione restituit: alioquin, ut dixismus, etiam seruorum manumissio retro respiceret. Nam echanc opinionem non natadus solum, Antonius p Butrius probant, sed ex constitutionum ipsarum uerbis confirmatur. Iustinianus in authentico, quibus modis naturales essiciantur legitimi, Li. ceat,inquit,patri filios naturae N antiquae ingenuitati restituere, di de caetero sub po D testate habere. N paulo inserius : post legitimationem exinde filios frui solatio.quid enim magis ostendunt uoces illae,de caetero,oc exinde,quam antea gesta legitimatiosnem non respicere Nec interpretatio Alexandri ta latanis recipienda est', qui ideo in ea constitutione non trahi retror existimarunt: quoniam si id neret, in alicuius dasmnum fieret. Quis enim hoc admittat,cum palim eo casu constitutio loquatur, quo legitimam sobolem non habeat pater Quorsum ergo istud praeiudicium orituri Alexander I I I. Pontifex : Tanta est uis matrimonii,ut qui antea sunt geniti, post contractum matrimonium legitimi habeantur. Si ita est,ergo secutis nuptiis non haben tur legitimi ante contra stum.
Intellectus Doctorium in s. quid si is.ueros non esse, Ad corruptum a libra. rio codicem, quantum id in re literaria reserat: quamobrem ex unius elementi inversione declaratus,uti debuit. c A P. NIII.
v i D s is inquit Scevola qui filium apud hostes habebat,testaretur,quas re non induxit ut si antequam filius ab hostibus redierit, suauis post mors tem patris decederet,iunc deinde nepos uel etia adhuc illis uiuis post mortem scilicet aui nasceret umorumperet nam hic casus ad legem Velleiam non pertinet, dic =erscrutandum a nobis est, quinam potissimum sensus his uerbis quaarare possit. Et primo a quibusdam ita intelligitur, ut quae Gallus Aquilius de naturali morte filii dixit,Scaevola ad captiuitatem extendat,ut eo casu nepos auo suci cedat: sed etsi nascatur uiuo testatore, nihilo minus Galli consilium di hic efficax sit. atque ita ordinantur uerba, quae alioquin aduersari uidentur, uel etiam adhuc illis uiuis cilicet testatore di filio nasceretur,post mortem aut non rumperet: qui intellesctus omnem textum interpolat, di subuertit: tum etiam iure non defenditur. nam si nepos uiuo auo natus proponitur, certe casus hic ad legem Velleiam,no ut Iuriscon, sultus ait, ad Gallum pertineret. N minimum negantis hoc Socini responso nos mouerit qui legem Uelleiam solum loqui existimat, cu uiuo testatore filio uere mortuo nepos nastitur. Nam cu filius captiuus ficte mortuus dicatu cur huiuscemodi legis
57쪽
A dispositio sicut consitum Galli ad fictum casum non trahitur c nam etia si no trahes
Ad potςst quin casum Velleii magis * Galli prouisionis similem
elle. x tame plus Gallo tribui ex hoc contextu colligeretur. Alius igitur sensus per interpretes traditur,ut nepos,qui mortuo apud hostes filio, uel etiam illo uiuo, post mortem aut nascitur,succedat,& communi plurimorum autoritate haec expositio fira maesti caeterum quam sit abii da, neminem Latinae linguae peritum ut opinor prara term quomodo enim illis uiuis, pro illo uiuo accipiamus quis hallucinatu in gramamatico numero Iurisconsultum credat e nam tametsi quandoq; pluralis pro singulari
ua ratione recti sermonis fieri nequit.Quamobrem Baldus,Ioannes ab Imola Pontas nus,Iason aliter intellexerui,ut ea uerba,illis uiuis, de filiota nepote accipiantur,eam caeuolae sentetia sit,si pronepos post morte proaui,cum pater ec auus captiui uiues
rent,natus sit, proauo agnasci,5 idcirco institui post . Uerum hic uerbis testis c5tras rius est,cum non post mortem aui,sed proaui sat bere Scaevola debuisset.sum N alta
Doctorum in his uerbis tricae,quas, quoniam ex aliorum dictis consutantur, reserre
sui no est.Itain dipse quae nostra sit opinio, tadem eloquar, t Iuc 2 suspicarer, ueteres libros adeundos census et
id exemplo antiquorum. Siquidem Zenonem,cum ab eo Aratus poeta quaesiuisset quonam pacto emendata Homeri opera compararet,respondisse ferunt, id futurum
di R exempluria incidisset,no quae ab recentioru aliquo inversa eslknt. quams
optimos quosin codices uitiari ex antiquoru lectione eos annotare,distinguer emedare adortus, aeternam laudem indeptus est: quod ex Graecis Appione quom fecisse memoriae tradita fuit apud quos di Nicanor tam diligens extitit, ut ei inde appellatus sit. Nam A. Gellium nemo , opinor, non legit, quantum , ei negotium in librariorum incuria factum sit, omnes animaduertunt. quapropter & Iustinianus, alia dehcausia,falsi eos libroru notarios teneri madat qui per signa& notas Iurisconsultorum responsi dileges scribere audent: callebat mi in quam facilis inde esset in mendam lapsus. itur cum corruptum codicem uitiatumq; Scaevoleresponsium suspicarer,in Marciana Mediolanensi bibliotheca Digestorum opus non ita tria, ut praesentis moris est,sed in duo uolumina diuisium perlegi: quod quide ma 4xime fidei apud me eratuum quod sine glossematis ante Accursu scriptus est libertum etiam quod ante cuiusin responsi principi u aut oris nomen adscripta habet addi turdi numerus,qua in libri sectione Iuriscosultus illud sciipserit.In eo itam Scaeuo uerba adseripta offendi,ut quod in uulgatis legitur,uel adhuc illis uiuis post mortem scilicet aui nasceretur,legendii sit, post mortem scilicet qui nasceret .Lubricus enim admodum error est,unum q,in a,uertere, cum non nisi paulo productiore linea disse, paretur.& scriptor qui in superiore Ciusta scriptura similes uoces scripserat credidit
in hoc quom idem essedd sit se Sic itaq; Scaeuota uerba declaranda duxerim.In praecedetibus clausulis dicis suit,si filius & pronepos nepote praeterito instituti sint, nisi
nepos latio praedecederet,iestamentu successione rumpi. quod uerum esse subiunxit praeterqua si emancipatus sit nepos Subsequitur nunc praesenti responso Scaevola et sicut prius Galli consiliu de morte fit a loquens,ad ignis N aquς interditationem prosduxerat nunc ad captiuitate quo* producit:. deinde quod de emancipatione nepotis dixerat, ad eum casium trahit,quo nepos non emacipatus,sed captus ab hostibus sues climam filio nepote m apud hostes detentis, licet uiui adhuc sint,tamen post mortem testatoris, qui nascitur, pronepos institui potest. distinguenda ergo sie uerba sunt &tibi textus dicit,tunc deinde nepos,punctum faciendum est,& repetendum infra uerbum,no rumperet. sequitur alius casus ad pronepotem pertinens, Vel adhuc illis ui uis poli mortem scilicet qui nasceretur Ion rumperet.Post mortem,intelliste testatos ris,licut in praecedenti ues. Omnes casus,in quibus suus haeres post mortem suam Ne γ' re quod ait,qui nasceretur,no rumperet,necessarior pronepotem intellige. Et hoc sta T. um omnia de plano Nabscp salebra procedunt. tametsi,scio , reclamabunt ceruicosi res quidam nee mendosi codicis confessionem admittent, quam tamen Baldo concertam,ta riualis Barrulus admittere quandoq; non erubuit,si uera est fama.
58쪽
Filii appestatione an nepos: item auiae an proauia ueniat. c A P. XIIII. cu B i T A T v N est in ea quaestione an filii appellatione nepos compraena datur: N interpretes nostri tam prolixe id explicauerunt, ut uel integros libros consarcire quilibet ex eorum scriptis possit: oc quoniam a ueritatelonete: ec late ut dici solet) abfuerunt,dum argumentis aduersantibus res
iae onratiar resin infinitum raro tractia est.
iei, dari militudine iuris per extensionem trahi . Si igitur de legis dispositione loquamur, b l injti l . Qq. productionem hanc regulariter locii habere dicendum erit, non in lavorabilibus tande Mo, P. tum sed ec in odiosis , nisi diuersa ratio inter utrunm casum dissimile lus inducat. ς ι filius ini Μή tune enim nepos procul dubio filius non existimatur . Quod si in hominum dispos filionibus dubitemus,tunc filii appellatione non continetur nepos , quoniam in hu-
. lius lepis ue a proaucuntur, quam nominiam LMI ur, nisi ex menti coiectura: at lex legis uoluntatem semper exploratam habet.nec ea ratio obse es fit quod stat quod in testametis lata interpretatio fiat: nam id uerum est, si ita esse praesumpta nep de te, testiuoris mens persuadeat.nam ec indefinitam uniugiali aequaliteri t. lepis certum est,quod in hominum actibus no est . Sedec huic quaestioni amnis est, I s liberorμ- ις mihi uiae appellatione proauia quoq; significetur: N ex uocabuli proprietate supev hq Ag riori ratione negauerim : quamobrem si quaeratur,an Iustiniani constitutio, quae mug ιι ci ' ις h & auiae tutelam desere, in proauia obseruanda sit: non obseruandam responde rMi sti duod Ansteio Fulgosio Paulo Castrensi,5 Pontano uisum est: licet frequentius h tali se lumini metur. Nam di matrem auiam solas admitti, constitutionis uerbat se indicant: nec I molae, Alexandri, Iasonis , responsio solicitum me habet,dum per dia. , huasi ictionem solas non excludi similes casus testantur' : nam id ut in concedi posset, nisi ' sie intellecta uox haecnihil operaretur'. quod si lex municipalis, ut aliquid inducat,
kBinin i si pia contra ius commune extenditur,quant Θ magis pro iure communi, ut proauiam exsri. de leg i. cludat,uox haec interpretatione adiuuanda est sed N in fauorabilibus solum, si disi In auth .vim miles ea uocula no eximi,nariolus' certissimus autor est: at nos hoc sensu odia quetri er mi restrinetenda sunt,qualis est legum correctio, extenderemus: quid enim,ii minor raam d. i sti l,in Oroauia sit quae,ut uerili mile est, non tam impense pupillum amabit, ut gradun Gl i' i ς hq oro imiore, mater uel auia iacturae sunt, licet in proauo sit contra, spe propagandit sc in py ' IVP uia item si Aretini' opinionem sequamur qui ea dictione casus quidem, non excludi, personas uero similes excludi existimavit,in commentar is tituli, de a ' LMR μ ψ qui enda haer editate: quamuis Aretinum ipse non satis hoc casu Probem t A c si eius non rectὸ ad uis nostra tempora intcllectum, S quomodo dubium sit,ad Gala' pussa ci v v NTVR in eadem lege haec ad lucram uerba Si eius qui fialium habebat repotem ex eo instituerat, nurus praegnans ab hostibus c, Dota sit ibi di uiuo auota eius filio pariat, mox ille nepos post mortem pastris alta aut redeat, c. Idem quaerendum est, si iam mortuo filio pronepos
pellabatur. insit. et diri tui.
tem instituat haedem redeat mortuo eo Sed cum testamentum ab eo non rumpasu i reseri, utrum ex iure antiquo, an ex lege Velleia excludatur. Vestigandum
uendi is sep ' ζ' η ΗΗb j iiii, ili4 easu, pertineat: siquide perquam dubium h0ς ς
interpretum opinionibus factum est: cum ad Gallum Accursius,N cum eo plurimos rum autoritas,ad legem Veliciam Aretinus Paulus Castrensis ad neutrum, Raphael Comensis ad Iuliani indissicilem casum pertinere,prodiderint: sed quoniam eoru rastiones confutare non ad modii dissicile fuerit, praesertim cum quae ab Accursio dissiadeant,uerbis legis repugnent,solum hoc agendu erit,ut que nostra fit sentetia exprniamus.Opinor ita proicium casum oc ad Gallum,ia ad Velleium specitare posse
59쪽
PARADOXORVM LIB. III. DA N id tribus rationibus. Prima est propter capita postliminii, quoru alterum tempus captiuitatis respicit, di omnia illuc usqῖ,tanquam si nunquam nepos in captiuitate natus es Iet,restituit: alterum tempus reditus considerat: ec hoc rem Gallo subiicit, illud D in i si usui
Velleio: quoniam uiuo testatore natus nepos est.Secunda ratio est, nam cum nurus pira p.
capta proponatur,& de reditu nepotis solum fiat mentio, sequitur ipsam obiissse casptiuam: quo casu summo iure postliminium locum non habet, sed solum censebitur nepos natus ea hora,qua reuertius est:& ideo res ad Gallum spectabit. Sed si ex Ioanunis de Accursit sententia,aequitatem cosiderauerimus, etiam quod mater non redeat,
ius postliminii obseruabitur' ,quo iure Velleii dispositio in promptu erit. Tertia ef ti ficacius inducta ratio est,quia si ciuili iure ciuitate attendamus is casus Gallo deberestur,l tunc solum credatur natus curediit: si fictionem observemus,quia uiuo auo na . e .
tus est,ad Uelleium spectabit.nec fietioni ueritas, aut ueritati fictilohpraeualere debet: ' Τ'. in μcum si idem respiceret,ueritas obseruaretur: si diuersia, fictio: sed hoc easu diuersi, re ' ρ ρ ρορ' spectibus ad utrunm tendunt cum Galli di Vellein leges diuerta sint: ec eum utriusmunus sit finis, nimirum testamenti sustinendi prouisio, eddem quoet contendere dici possunt. Cum igitur propter rationu repugnantia, casus hic perquim dubitabiliscitet,consultius Scsuolae uisum est,nil cesere, usqueadeo re n5 utili,ut determinatiosne periclitaretur.Quamobre N Cato Saccus nihil hac in re disputat, quod uidelicet testetur aduersus Iurisiconsulti exempla nolle se nodum in scirpo querere. Videamus nunc quid in secundo casu quem Scaevola reseri, dicendum sit: ec primo quem senssium luriscosiuiti uerba accipiant. mplius quaerendum reor: eum interpretationes rescentiorum minime mihi fatis faciant: N comuniter dies solet, riari in eo ad siuperiore casum,quod quae in nepote dicta erant, procedere in pronepote etiam tradit: intellis Renturq; uoces illae, mortuo eo,id est,proauo ec nepote: quod commentum plane abs surdum est,cu scribendii in textu,mortuis eis,Latini sermonis ratio postularet. Quis enim mediocriter eruditus, de duobus singulariter loquatur Quamobrem PylleusMogunt iacus,& Ioannes,no pronepotem,sed nepote legunt: Iancinanti hoc potissi, muni modo legis uerba,ut ex hac ec aliis rationibus n5 immerito plurimorum calculis damnentur. Igitur ut uerum ipse intellectum aperiam, tale interpretamentu adhisbendum opinor: ut dubitet Iurisscdsultus,si capto,ut in superiore casu suprar, nepote mortuo filio pater testetur, Io p pronepote uiuo instituto decedat,deinde redeat nespos,quid i uris praeteritus ne nepos rupat an excludatur a pronepote di num prosnepos ex Gallo uel lege Velleia institutus su ec cocludit ad nepote testamentum non rumpi sita eu ab haereditate excludi: quapropter quo iure pronepos restitutus fit,no explicat: quoniam nullius utilitatis quaestio haec est, cum omnino testamentu ualeat, nepos p prsteritus a pronepote excludatur .ergo in textu dum dicitur,redeat. mors tuo eo,intellige nepote mortuo testatore reuerti :mam hoc modo uerba ipsa praemos dum clara,explicitam erunt nec quiccb improprie: accipietur, ec ex his illud necessaario defendedum est,nepotem hunc praeteritum no rumpere testamentum, sed tamen nouum hoc aut aequitati repugnans uideri non debet. nam cum non solum testamenti, α aditae haereditatis, sed & medio tempore, nunquam nepos in potestate fuerit iure potuit in testameto praeteriri,cum siuccessione illud rumpi hoc casu nequeat.nee
obesi postliminii fictio: tum quia in praeiudicium pronepotis obseruanda non est
quoniam iniquum sit eum,qui iusto titulo dominus haereditatis factus semel est, confusis bonis priuari,S testamentum aditione confirmatum subuerti: tum etiam quota, cum mater apud hostes obiisse proponatur,tus postliminii ex primo capite nepos nohabet,quod post Placentinum, di ueteres ouosda Raphaeli ec Bessitio,& Iacobo Pus leo uidetur ,5c rationi consentaneum est. siquidem mater quae apud hostes obiit,hos e Inlicderara captiuitatem praecedente obii is,ex lege Cornelia fingitur. ergo filium parere non miau. potuit. quamobrem si primum postliminii caput spectaretur, nonsne lex aduersus lea 4 in ZLβαια gem fingeret quod omnium calculis reprobatum est . Superest,ut ostendamus, ad φ ιμbs ore quem casus hic pertineat: N cum Velleius utrom capite locutus fit, quando nemine ri se μμ praeterito filio,cubstituitur nepos,uel nepoti pronepos,quod in nostro casu n5 est ad in Velleium non spectare dixerim. sed di cum Gallus de posthumo, ut aiunt,alieno senssierit,pronepos autem uiuerue terit e natus Proponatur quamuis etiam si eo mors
60쪽
tuo natus esset, idem iuris, quo ad successionem, seruaretur) ad eum uix est ut pertia cneat: uerumenimuero ad utrunm reserri posse tandem placuit: ad Gallum, quoniam nepos uiuo testatore ciuiliter mortuus est: ad Uelleium,quoniam uiuo testatore nastus est proneposm id quidem ex primo capite legis.
Legem impotabilia fingere, Se extrema idonea non requiri, & meras assanias eme quae in tu is qui pro emptore,dariolus ex seipse deprompserit. CAP. XVI.
R A D I T V R in eadem legis particula,alia frequens regula fictionem uia delicet legis nunquam impossibilia ex rerum natura inducere, idem p ellem his quae ciuili iure impossibilia reputantur', nos haec temere dici quans doque putauimus: ec in primis rerum natura impossibile est, eum qui in
utero fit,ante septimum mensem uiuum esse, tamen pro nato fictione legis tum quo- que habetur': N quamuis multum se interpretes contorqueant, dum huic argumen ju hQm to respondere nitu tur,seustra tamen eos sese angere,in fictionum tractatu Iason ostene in si ii q*i dit F. Et communiter dicitur, dispensationem eam,no fictionem esse: quoniam quic/pm mpi existit inauerit Iason uerba in lege posita inimirum quodamodo N perinde noni fictioni tantum sed N si speri illi mi conuenire nossunt. Validius ital nostrum argua.. - mentum obstiterit: nam Baldo autores, ex Papiniani responso notatum ei uaerer Vita fict em seriinci .possititit, nec per dispensationem nosse. Igitur si ante septem mense ses fingi non potuit natum infantem,certe nec x dispensatione induci potuisse, alii ramabimus: quod si res alioqui impossibiles dispensari concedamus, cur non 8c fingi par etenim utroq; casu ratio csi tametsi differentiam hanc ipse minime agnosta, cum nihil aliud dispensatio haec mihi uideatur, q; fictio quaMam. Confutatur etiam coma
munis opinio alia ratione: nam si aliquem letali uulnere affeceris,alius ν alio uulnere aeque graui eundem percusserit, di cunctantem anima accelerare coegerit, uteri hos l.ita uulnera minem illum intersecisse fingitur : cum tamen non nisi semel mori,permissium natustus a te. Ail, ra non alias,quam imbecilles responsiones huic argumeto Per iuniores adduci, Di ιι si ψ qμi cum locupletissimus testis est Iason , tum N nos quandom distulius ostendimus. sed φ N aduersus iure ciuili nossibiliadictiones inductas esse,animaduertisse me in Iustimani lene aliquanae t intam titulo de iure deliberandi, Si infanti haereditas delata sit ec ante aditam moriatur,licere parenti suo eam adipisci tradit, oc iure patrio possis dere,ian ij si infanti prius delatam quesita esset : fingit ital lex delatam S quaesitam
infanti haereditatem,quod tamen iure ciuili fieri non potuit: cum infanti delata haest nubita . de reditas dici proprie non possit cum is adire non possit,iu nec animum habet, adsucqui. hered. mittamus ergo, generaliter fingi impossibilia per leges,si tamen squitas subsit: quod si ea non dictet, fictio nullum locum nanciscitur: qua ratione intelligenda sunt iura,
ε l. pupillati. de si ea non dictet, fictio nullum locum nanciscitur: qua ratione intelligenda sunt i quae in idipsum a Doctoribus asseruntur: tum aliter explicanda quaestio, Si mo filio concubina mihi nubat,num ex eo geniti nepotes legitimentur non legiti
n. --m - vero iam Anionis cantat antum non ellet. Quia mortui mortuo nuo concuDIna mIHI Duod in m L A L. J--H- legitimari
creditum est: tanquam extremum fictionis caput aptum non esset, quia mortuus fiat is L si filium. lius: nam id non obesse ex Iurisconsulti uerbis' docemur : qui,si mortuo,inquit, filio O P aliquem adoptauero,is fit i frater suisse uidetur: ut iure merito .de albogolledas Hartoli longissimas illas habilium extremitates censeam,quae nec Romano iure probantur. nihil ulterius sunt, qua in in parietibus Dictae nebulae,
Omnes sensus qui in tarsitan per Doctores reseruntur,uerbis repugnare,absurdos ineptoso uideri,quamobrem aliter explicatus. c A P. XVII.
o R s I T A N adlauc dubitat quis, an istis casibus,si nepos post testamentum nascatur,uiuo patre suo, deinde ex eo concipiatur: is p mortuo patre, deinde auo nascatur, an non potuerit haeres institui: quia pater ipsius non V .H1. Is recte institutus esset Quod minime esset expauescedum: hic enim suus hae res nasciturα post morte nascitu ergo di sic Rronepos admittetur,qui natus erit ex nepote postea uiuo filio, at* si ex eo natus esset adoptatus.Scevole hec uerba quonia atris falso accipi c5 tenderim,prius ex ceter oru sentetia declaranda sunt ut cis proavositis quato proximius nostra interpretatio ueritati accedat, cuilibet nolcere promptum sit: N primo Accursus ita exponit,ut tali casu cotrouersiam esse proponamus: