장음표시 사용
61쪽
A Pater filio instituto,nepote praeterito,pronepotem substituit: uidebatur testametum nullius momenti esse, quia praeteritus est nepos: quod expquescendum non est, cum ante filiu mortuus dicatur,ta idcirco successione non potuerit rumpere, sed oc si prosnepos uiuo filio nascatur,idem iuris est,quod in adoptiuo quot pronepote procedit. Verum hic sensus ec comuniter confutatur, ec rationibus quoq; minime probabilis est: nam cum Scaevola casum se dubium proponere assirmet, quis hunc intelligi meritor dicat qui antea per illum explicatus fuerat G quamuis in superioribus nepos tempore testameti natus esset, hic non esset, minima tamen haec uariatio rem nihil magis dubiam facit Praeterea cu in uerbis Iuriscosulti nulla de morte testat 5ris mentio fiat, cur nos eam praeter uerba inducamus expressus enim cauillus est,si illis uerbis,mora tuo patre, deinde avo, etia proaui mortem addiderimus . nam di quis credat istos causus,quos Scaevola tacite notat,ad uerticulu,nam 5c li filius,ex interuallo praecedetem
reserat,ec non potius ad proximiorastassi aliter ex Accursit lectione fingendus casus est,ad hunc modum: Pater filio instituto, ec nepote praeterito substituit pronepotem, qui apud hostes illis uiuis nascitur,oc post mortem eorum rediit:quo casu tanq; suus
haeres testatori succedit,sed di sit no testatore aut nepote, sed uiuo tantu filio naucatur, deinde post eius mortem redeat,succedet: ec non aliter admittetur, c b alius qui apud hostes existens a principe adoptaretur.Verum in primis uelim, paulo diligetius dos ctiores c5siderent,quid comune hic intellectus habeat cum uerbis textus : nam praester ij q, ubi dicitur, mortuo patre, exploditur antiqua lectio, di legitur, uiuo: di filo quoi, deinde, no conuenit.cur enim mortuo patre,deinde au potius dixit, in patremortuo,oc auorcum etia,si auus patri praemoriatur,nihil reserat: Ubi ite in textu de praeteritione nepotis,de hostibus,de reditu snepotis metio est, nonne haec sunt meara somnia quis sanus uerbu,nascatur,intelligat ciuiliter,cu redit, ec non potius natus raliter ex uentre matris' quis etiam adoptionem a principe factam hic ex uerbis aca a Glo.in αβ cecipiat ubi de absentia uerbum ullum Sc cum adoptio absentis no nisi summa potesta pisi te res cte per solum principem fieri possit,quis uerisimile credat,hunc casium a Scaevola costy deratum c ut certe comuni hoc intellectu nil sit prorsus ineptius, qui di diuinaci consiectura,oc ex uerborum contur plicationibus solum procedat,di in quibusdam quoq; ex praecedentis g. fine superfluus sit. Quamobre Socinus, ut erat in nostra hac discis plina perquam acutus, ueterum interpretationibus explosis, in hunc ferme modum iurisconsulti uerba explicat, ut ex consilio Galli ponamus filium,nepotem,pronepostem , institutum: accidissem ut nepos ab hostibus caperetur, apud quos genito proanepote decederet, qui pronepos mortuo filio oc testatore rediit. Et quoniam in nepos
, ius postliminii locum habere non potuit, uidebatur pronepotem tanci, filium sera
i i, non posse succedere: quod tamen nimis durum erat: quapropter fauore istinendi testameti, pronepos suus haeres testatori fietinam ec iuris fictione potest aliquis suus haeres atro eisse tametsi filium nunc b habuerit,ut si aliquem in nepotem sibi eum adosi talle assirmemus.sed eg hqc interpretatio a Iureco stulti uerbis perquam aliena est, ut supra diximus,nulla hic mentio detestatoris morte, nec de hostibus fiat: neque id . quisquam deducendum ex prscedenti F.opinetur: cum ibi de nepote tractatu sit, qui apud hostes nascitur, non de eo qui in patria natus capiatur,ut est Socini casus : nam di falsum est ex utilitate,quae in testamentis uersetur, decisionem hanc sustineri: cum
ec in textu de hoc fauore nihil dicatur: oc absonum est,posse testameti fauore aliquid aduersus legem Cornelia inducere,cii nec fauor libertatis id possit :quin & in textu b Ida .ia eo. uerba illa,uiuo filio,siuperflua nulliust effectus estent.Ex his igitur no dubito, quin
omnes hae interpretationes c5mentitiae N incocinne paulo doctioribus uideantur,&in posterii reiiciantur,qua de causa sic veru ipse intellectu de tot ambagibus extricandum ceseo.Fingamus ex forma a Gallo di Velleio introducta,filiu, nepote,pronepostem institutos,lubstitutost: dein euenisse,ut mortuo prius nepote,deinde filio,inueste proauO,δ nepos nasceretur,quaesitum est,an ex praedicto testamento pronepos his iii ccedere possit 5c repellendum uidebatur quasi inessicax testamentu esset quoniam eius pater no recte institutus erat. Na institutio ex consilio Galli facta, eum admittit, qui suus nascitur: nepos aute cu natiuitatis tepore ab alio praecederetur, ut suus suci e t eomaedi cedere non poterae,ec ideo praeteritus uidebatur.sed tame hoc parti obstat: quoniam me. Ura,eo. c 3 praeter
62쪽
praeteritio haec nullius e stus hinc potuit,cu ante patrem ipse mortuus fuerit: igitur e pronepos succedet,qui suus haeres ipse nascitur: ta post mortem patris nascitur, quo casu nemo eu in potestate precedit,quod in patre suo erat c5tra. sed si pronepos uiuo testatore non nateatur,ut in luperiore casu est, sed uiuo solii filio nunquid illi suus heres erit A est Scaevola ait, perinde ac si non cius nepos esset, sed adoptatus in locum filii siquidein ita illi suus hae serit pronepos,quando a nemine in gradu prsceditur, sicut si ab auo in locum filii adoptatus esset: admittetur ergo ut suus haeres filio, non tamen ex tellameto proaui:nam id impossibile eat: sed succedet in primo suitatis gradu nisi fortasse testamenti uerba ita cocepta proponamus,ut non instituant sol tim fialium sed oc eum filio substituant,qui illi si ius haeres alioquin esset: quamobre si uiuo testatore di filio natum hunc pronepotem in casu huius ultimi uersiculi admittamus, nihilominus succedet,cli si ex eo, hoc est, filio, natus esset adoptatus. Sed huic nostro intellecticii aduersari illud uidetur,quod si institutionem ex Galli cosilio faciam dicaamus,cum in eo conditio sit,si post mortem testatoris nascatur, pronepos hic non deshuit succedere,quoniam coditio no euenit: nam uiuo testatore natus est , sed ipse arbitror,cocepta no tulisse uerba,ut ad literam in conlio Galli reseruntur, sed potius paulo generalius : Si filius me uiuo morietur, tunc nepos: oc si nepos,tunc Fnepos suus haeres esto nam cti in superioribus casibus eas questiones recitauerit quae 5c ad Velleium,ec ad Gallum referri poterant ubsequitur tortitan istis casibus, ecciui ncccsIesit uerba ita c5cepta fateri, ut ad Gallu oc Velleium calus hie pertineat. Et haec quideinterpretatio mirum i odum couenire uerbis legis uidetur: nec esticacia argumenta polliunt in aduersum deduci. qua de re censeo illi adhaerendum, donec aliquid mea
lius aptius p inueniatur,ec quoniam hi casus n5 magis ad Velleium spectiaret, quam ad Gallum, aliquibus fortasse no displicuerit in primo ues .casu intelligere pronepote
etiam post testatoris mortem natum, ut hoc ex subiecta materia accipiatur, quod uis delicet Galli cosilium ita requirat. nec obstitci int ea uerba,is P mortuo patre, deinde auo nascatur: quoniam tblum ea reseruntur, ut inde costaret, tametsi nepos uti suus haeres institutus esset,ia in alio casu praeteritus,testamentum tamen non uitiari.
Exliaeredationem post mortem Hri ualere,si instituti sint uenimus ab intes tot de allice intellectus s.in omnibus,quἱm ab alijssueriti cA P. RUIII.
N omnibus suprascriptis casibus illud obseruariScaeusa subet, ut filius
qui in potetiate est,haeres aliqua ex parte instituatur: quoniam frustra post mortem exhaeredaretur. Videamus num uerum id sit, ec quemadmoduli' intelligendum.1iani si nepotes instituantur,cum filius moreretur, exiiseria dato eo pollunt succedere': 5c tamen exhaeredatio haec uiuente filio confirmari non potest. nec obest Barioli,Iasenis, caeterorum responsio, dum in uita filii adiuuari polle eam ex haeredationem tradunt,quasi conditio illa, cum moreretur,uitae tempus ampleelatur : quod in odiosis concesserim,in fauorabilibus cote solam mortem comptiendit' : at ut ex haeredatio non ualeat, summus fauor est . Qiramobrem ipse creadiderim,si nepos, uel pronepos, uel similes ab intestato successuri, instituti proposnantur huiusmodi filii exhaeredationem ualere . nam si filius uere praeteritus, etiam contra naturam colitionalium uerborum,eo casu in consilio Galli pro instituto habed In prinI.Bari tur': quanto magis exhaeredatio haec, quae expressa teliatoris uoluntate defenditur,
propter utilitatem nepotum sustineri debet c igitur si filius inhaeredatus morietur, locum institutis nepotibus faciet: si autem stiperstes erit, tunc regulam admittemus, ne talis inepta exhaeredatio filio obliti nam Scaevolam praesenti . eo casu loqui arbi tror quo filius superuiuat: alioquin N ipse inepte loqueretur,dum non requiri nepolis N pronepotis institutione ait,si liberi haeredes instituantur.nain si filium mori ui uente patre ex Galli Aquilin sormula ponamus,nonhe manifeste falsa Iurisconsultus traderet nam N eum qui Gallum superius repraenderat,quoniam de nepotis 5c rnes potis institutione nullam curam adhibuerat, uti l non decuit in eo teso peccare, quo
alios damnauerat: quare necessario eius uerba accipi eda sunt,cum filius patri supersnes est: nam N a superiore continenter,in hunc subsequitur : in illo autem is casus
in . fingitur, quo filius patri superstes sit,quod argumetum aliquem quoq; colorem nos
63쪽
a strae sententiae asteri: sed multo sortius nos adiuuat, quod paulo inserius in lagis
Velleiae tractatu pronepotem si edere Scaevola ait ' : ita demum si pater eius instiis e g.etiam. remis, uel exhaeredatus suerit: admissia enim hac opinione commuta ex haeredarino potuit, nisi post mortem,quae inutilis ex haeredario citet. Quare dicendum est ualere, cum nepos iste ante filium mortuus dicatur . nam responsio, quam eo in loco tradit Bartolus, datum scilicet cohaeredem,oppido quain ariolatur, ta textum coartat: sis cuti quae a Iasone ibidem reseruntur, quoniam de Praecedentibus casum uariant adamittenda non sunt.
Legis Velleiae uerba alia esse item aliter intriligenda quam uulad dici solcac&si commuis
nes interpretationes admiserimus,nilui noui ab ea inductum. CAP. NI T.
ix PLIci To Galli Aquilii tractatu, uideamus quemadmodu Velleiae
legis tuerba concepta erant :& duo capita habuisse in confesta est,quorum primum ita ad senium fortasse erat: Qui testamentum faciet,is omnis uirial lis sexus qui ei suus haeres suturus erit,cum nasceretur, institvcndi necest rid potestatem habeat.quae uerba quamuis proprie eum haeredem respicere uideatis tur,qui si nasceretur tempore testamenti,suus futurus crat: ramen Iurisconsultus ad eum quot ex interpretatione produci qui solo mortis tempore inspecto, crat suus, tametsi ita uerba sunt,qui testamentum faciet, oc cottaa. Et ideo in textu nonnamosi,sed tametsi,pro quamuis legendum puto: alioquin Iuri consulto Latini sermo nisusus repugnabit, di crux interpretibus fixa permanebit,dum in mendosae illius uocis declaratione aeternum se torquebunt.Secundi aut cm capitis uerba haec reseruatur: Si quis ex suis haeredibus suus csse desierit liberi cius, ta caeteri in locum suom, sui haeredes succedant .Quibus uerbis ex Bartolidi Dyni,caeterorum p sententia adadendum est,si in testamento haeredes instituti sunt.Sed quaerenda est,quo in casu utis lis hsc legis disipossitio sit: in nullum caput necessariu esse faxo ostedam. N cum ex primo institui is debeat qui si nasceretur,tempore testamenti suus hsres esset, nonne id longe antea ex X li .tabularum lege fieri eoterat, cum omnes admittant, posthus, mum suum antiquissimo iure institui potui ue nec in hoc Doctores ipsi dissenti ut, a Ly-mianel aliud exemplum quisquam obiiciat,de nepote uidelicet, qui uiuente filio institu eos. tus,post eius mortem natus est.nam id speciatim ex Velleia inductum non est,sed ex Scaeuolae interpreta meto: quod uerbis legis repugnare ipse cdcedit.quod etsi i Vel lato introductum demus, non ne id prius ex consilio Galli producendum erat c tum quia nihil differt,an tempore idoneo aliquid faciamus,an ab inepto incipietes in idoneum conseramus': quam regulam Galli tempore obseruari coeptam, Doctores ipsi . . . ofitentur'. nam N Gallum uetercs leges non correxisse, sed potius praeter cas consi, - V
lium suum dedisse umor opinio est: cum ergo correctorium non esset,cur non exten ,
dimus: praesertim cum minor inccrtitudo hoc quoq; casu esset qua in in illius sorinu. 'μ Π ' la Ncc Iasonis resposio recipienda est,qui prius non potuisse nepote uiuo auo oriturum institui,tradit: quia potcrat testator expectare tempus,quo nasceretur,ta dein euinstituere: nam hoc non conliderasse Gallum, ex eo probatur, quia idem statuisset in eo,qui uiuente auo natus esset, sed post citis natiuitatem statim uel periisset,uel testaumentu lacere negot is prohibitus esset'. nam Ninstitutio, se mortuo, ab aliquo lacta, ad cum trahitur casum quo posthumus se uiuo nascatur : quod Iasonis ratione attens d l. t ruraturita,non procederet: sed N posterius legis caput superfluum dicedum esset. nam sit iure D temma. duodecim tabularum filio extraneus substitui poterat,quanto magis nepos, di pros nepos nati di ex his si aliorum interpretationes probemus,manifestum,puto,est,ces lebratissima hanc Velleii legem nihil noui induxisse: uertim potius inutilem supero uacaneam,indubitati iuris esse: quod no solum absurdum est,sed etiam legum uerbis repugnat:&in primis dum in lege dicitur, in liberorum locii liberi sui haeredes suc cedam: cur uerbum id nouu potius ius induxisse,quam uetus retulisse,no dicamus cum ae lex Falcidia nihilo magis evicaci uerbo usa sit hoc uidelicet,haereditatem ca r .. piant &tamen noua ius induxisse nemo dubitat. Sed N Caius iuris autor: ut tales, 1 Phiquit,nepotes subsitituerentur,prouisum est lege Velleia': nam si extati. tabulis id st ri tu futile non debuerat ius illud ad Uelleium referre: quonia quotiescunq; lex noua ali ρ i5., Q.
64쪽
quid refert antiquiore lege prouisum,ea prouisio no ideo nouae constitutioni tributi ctur.exempli causa: praetor ius abstinendi suis heredibus dedit: quod Iustiniani quom
quadam constitutione sancitur: dicimus ne ideo ius abstinendi ciuili remedio compeb Im . Al in tereβ non honorario sane qui dicat,dociliorum sententiis conuincetur . Quin etsi ι ncccsn quicquani noui antiquae legi adiiciatur,illud quod additu est autori,tamen antiquios ri t tibuitur,si uera est Aretini opinio'.Vt igitur a caeteroru,quod uidere mihi contis git, sentet ijs discedamsupralaipte rationes me quam maxime impuleriit.& utinam tam facile uera ipsi inueniremus,quam aliorum falsas opiniones cosutare possumus.
Sed tamen quoniam dissiciliinu nodum quoquo modo soluamus, nihil interesse, in Gordiano Alexader docuit ita nos opinamur,uerba legis Velleiae,si quis ex suis lis redibus suus haeres esse desierit,liberi eius, ec caeteri in locu suoru sui haeredes succo dant perfecta esse,& nullam institutione quod Bariolus N alii faciunt) subinducem da,N idcirco nihil posteriore hoc capite de successione in testamento sensisse Velleiu, sed solum de successione cui ita dixerim sivitatis. Nam cum duodecim tabularii lege solus filius sui haeredis locu teneret, nepotes N pronepotes eo defuncto in eius locii
non succedebant.quod elymus in primis ipse ostendit: dicti enim uidentur nepotes, quia successionis paternae potes non erant quemadmodum filii. unde di qui nepos posthumus nascebatur,alienus dicitur,cu eo iure suus haeres ex testameto non et beta quapropter arbitror praeteritos testamenta eo tempore non rupisse. Id ec hoc qualis. si quali colore probabile est: quod omniu sententia constat , eo iure in suis haeredibus
c luti liis succestario edicto,de persona in personam locum non sui ita: quod quavis ex eo inductum non diisiteor quia abstinendi lacultatem non habebat, tamen ec hanc rationem in causa extitiisse erediderim. nam ec alias differetias inter filios di nepotes annotauiamus: qualis illa,filium pure solum institui post nepotem sub quacuq; conditione pol In s nuc dele tuisse: quod Paulus Castrensis tradidit . Non igitur absurdum fuerit, di hac quoques , in f, Vp differentiam eo antiquissimo iure inter filios, ec caeteros descedentes costituere: cum praesertim nusiquam cotrarium in ciuili disciplina probeturiat id induxtilia Velleium ec eius uerba expressim declarant,ec ex Alexadri imperatoris costitutione cofirmas ς' ι tur qui ad neptem praeteritam scribes': Mortuo,inquit,patre tuo,uiuo auo,sine im pedimento legis Velleiae, succedendo in patris tui locuti upisti aut testametum. sed longe clarius Iustinianus Caesari qui superuixit, inquit, avo pater: quamobrem non potuit nepos ex lege Velleia in locum panis sui succedere, ec rescindere testamen, n a n I sio si tum': ut ex his uerbis nisi manifesta calunia opprimamur, nostra haec opinio perquali x. de si dilucide probetur,&aliae cosutentur.Ex quibus traditum est,Velleium casus solum esset t6α eos introduxisse,quibus testamenta confirmentur,non qui rumpant,non ne id imporatoriae illi constitutioni aduersatur Nee obstat eorum argumetum ex Iuliani indiseficili casu: quoniam quam inepte textus ille declaretur, sequente capitulo ostendam. Sequitur ergo,Velleium lege introduxisse, ut sui haeredes in praecedetium mortuo rum gradum succederet: non autem quicquam de haereditate locutum. Sed quonia inecellarium est ut sui praeteriti rumpant,instituti uel exhaeredati non rumpat, sequiatur noluisse etiam ut instituerentur,uel ex haeredes fierent: quod primo capite notas tum fuit: quae uerba generalia sunt, ec omnem comprendunt, qui suus haeres futuariis erit.Sed Iuriscosultus, qui caput illud interpretabat, ea intellexit omni casu proscedere,praeterquam in eo, qui ante ad Gallo inductus erat,videlicet cum nepos,pronepos,N caeteri, post mortem filii ,ec dein testatori nascerentur:&id,ne quicquam alionum Uelleio tribueret,alioquin exVelleii uerbis,qus generalia sunt,etia Galli casus comprenderentur.& nostrae huic interpretationi solum argumentum id aduersatur: quod si,ustulero nihil erit quod sincerus iudex avertatur,quin in sententia nostram pedibus statim eat.uidetur enim talsum esse,modos insultate succededi a Velleio inatroductos, m etiam tepore Galli nepotes, ex pronepotes succederet, ruperen tes stamentum. uerum ipse arbitror,Galli consilium non ideo praestitum, ne testamenta A rumperetur: sed quoniam iniquit illi uidebatur, nepotem ab aui haereditate excludi.ρ φ sil qua ratione etiam motus quandoq; Iustinianus', nepoti non suo haereditatem deditat λ .4 Istitur si quando in consilio Galli cauet Scaevola, ne testamentum rumpatur', id est,
P n uini Galli tempore ruperetur, sed quota ex lege Velleia id postea inductu sita
65쪽
PARADOXO R V m LIBER III. s A quamobrem cum dixissiet supersus, ubi filius pronepos insit tuis praeterito nepote
esseni , testamentum rumpi,ii nepos filio superstes esset : subiungit' eum casum ex qsententia legis Vestesce esse. Assirmemus itaque hanc conclusionem,nepotem praetes ritum, lege duodecim tabularum,in casti Galli non rumpere testamentum,& ab aui ta haereditate excludi: quamuis si testamentum fassitum non esset, ad successionem uo rcaretur' sed non sequitur,intestato succedit, ergo di contra testamentum : diuersa Gnim haec Accursius,5c Dariolus,& caeteri omnes autores sunt .Ex supradictis igitur concludendum insecundum legis caput nihil antiqui iuris attigisse: primet uero id cauisse ut instituerentur,qui suturi erant sui haeredes,ne praeteriti rumperet, cum iure ueteri non rumperent.caeterum moniam uerba generalia erat, N antiquos Galli casus comprandi posse: tametsi Scaevola,ne inuentione sua Gallus fraudare tur, eos solum Vesteio uendicauerit,qui ex uerbis Galli non continerentur.& ex hac declaratione sequetur Iurisconsultum Scaevolam in s. uidendum, addubitasse, utrum captiuo filio impediretur nepos ex lege Cornelia patri in sui haeredis primum grasdum succedere: oc non impediri existimauit. nam fide successione haereditatis Ioa
quamur, dubium id magis erit: licet hoc in articulo Socini rationes perquam istigidae sint.
IulianI indissicilem casum non ita a Doctoribus interpretari debuisse,uti lict una ei & quem sensum habeant illa uerba non permittit institui,&c. C A P V T Σαvvs Q vi TVR qui in dissicili est cassis Si filium habeas,A nepotem
nodum natum instituas,is p nascatur uiuo patre suo,ac mox pater decedat, quid iuris c ξc uidebatur huiusmodi nepotem ex lege Velleia, ut institues retur, prouisum non esse: quamobre non redie institiatus, ruperet testamentum. Nam aut loquimur eri pristio capite legis, Sc illud eos proprie respicit: qui si nascerentur tempore testamenti,sui haeredes suturi essent: quod interpretatus est Scaea uola, procedere etiam in cis,qui non testament sed natiuitatis tempore, sui haeredes v erunt at in praedictio casu hic nepos nec testamenti, nec natiuitatis tempore est ius. Aut quaerimus in secundo capite,& illud in suitatis successionem liberos admittit, qui in rerum natura sunt. Igitur non permittit institui nepotem, quia non loquitur, quo ad successionem nepotis in testamento,scd solum de suorum haeredum iure: uo rum uetat rupi,quado nepos est institutus,uti in casu nostro agitur: posterius enim caput solu de succasione sivitatis sic facilioris intellectus causa loquor) tractat: prius uerὼ de successione haereditatis: sed neutrum hoc casu loquitur. uetat igitur rumpi, quia facit ut in locum filia succedat: N cum reperiat se institutum, non rumpat: N hoc sensu puto accipi cnda ea uerba esse,que dum quadruplici interpretatione Accursus exponit,nonne uidetur fateri ea se non intellexisse ut non immeritor communi senatentia reprobetur'. tametsi ec illi ipsi autores suum commentum non defendent. dum a in L . ille taidcirco dicunt a Iurisconsulto scriptum posteriori capite,no permittit institui,sed ues M.tat rumpi. non permittit inquiunt institui,quia prius ea potestas ex XII. tabularum lege introducia erat.nam si lex Ni I. tabularum induxisset, ut instituerentur, nonne etiam ne rumperent, cu instituti no rumpant Sequitur uersiculus porr3,in quo Raaphael existimauit Iurisconsultum ironice loqui: at certe Raphaelem ego ridiculsalii uero interrogantis nota scribendum,quod contra uocis naturam est. quare interpretare Scaevolam uelle, nepote hunc potuisse institui utiliter: hoc est,ex interpretatione legis: tametsi ex uerbis nullo iure potuit: N eadem significatione,utiliter hic accipie- dum est,qua di actionem utilem ' dicimus : hoc est quae ex uerbis legis directa non oritur,sed ex interpretatione conceditur.5c quamuis Scaevola ita cocludat uliano tamen uisum est non ex interpretatione latum,sed ex uerbis quom Velleii casum hue explicari: nimirum commistis legis capitibus, in primum locum habeat, nepote in
desectium filii substituto, ec secudum generaliter loquatur,si quis suus haeres esse deis fierit liberi in eius locum succedant: ec sic etiam si tempore linamenti nondum nati sint,ta quamuis sui non nascantur.
66쪽
PARA DONORVM IVRIs cIVILI sLIBER QUARTUS. PROOEMIVN. MOLEVIT apud nostros prosessores ea consuetudo ut quoties cunt legem aliqua interpretent,ex ea quaeda pronuntiata eliciam i quae notabilia dicunt: tum ex eis ad Accursit,mox Barioli cdmemisit rios transeant,eosq; reserat,di ad uerba pene explicent. quem more tametsi Din uioris Mineruae scholasticis no omnino inutile creda, 1 studiosis tame nihil conducere arbitror: quod uidelicet nimis l5ga haec interpretatio in causa est,ut integro anno sex,aut rursus totidem leges, ec non eo amplius exponatur.at n5 ita nos docuit in Digestora prooemio Iustinianus, aut VI, crambe in causa sit, ut ingentia haec in iure ciuili uolumina conscribantur: nemom fit tam ieiunus 5c sterilis, qui non fluentisona hac ut Luci et ij uerbo utar scaturigi Aequam plurimis uoluminibus ex eret. accedit his, quod barbaris uocibus maxima quae : inculcantes,eadems saepius reserentes,dum commentoru triplicationes,quasdruplicationest,ta expositionum nouas expositiones inducunt, ingentem librora cumulum conficiunt.quod si exemplo ueteru scriberetur,quos interpretes uix capithibliotheca enchiridion conrenderet.Deu Opt. Max. testor, ea quae relaturi sumus, cum a me ex hac recentiorum consuetudine scripta essent, sesquiuolumen occupasse, Ac nune Latine dicta uix breuissimum libellum implenti
norum possessionis definitionem,tametsi nihil subinducamus,ueram esse Iurisco fultumque optime defendi: tum alia quaedam responsa declarata secus, quam ab at is traditum sit. c A P v T I.
o No Rura possessio est ius persequendi retinendcque patrimonii, siue eius rei,quae cuiuscp cum moritur,suit Definitio haec bonorum possessio inis,quamuis a Labeone, Ulpiano . Iureconsultis tradita fit uulgo tamentiam male accipitur,ut uel bonam illam definitionem no esse, uel aliqua illi addenda esse uerba fateri necessarium sit: ec cum conuenire etiam haereditati uideas tuti Accursus disserentiae causa adiungi debere existimat, non simpliciter ius, sed ius praetorium esse.quod tametii Bartolus,Alexander,Cornaeus reprobent , nihil tamen adserunt, quo definitio haec sustineatur. Ut igitur huiusce res ueritas prodeat, scire debemus,quotiescun* accidit, ut aliquis moriatur,in demortui locum ante adsitam haereditatem quoddam ius succedere, quod defuncti personam refert: idin ius haereditatem dies, cum Bariolus autor est',ium alii pend omnes probant. acquiritur autem N ex Iese XII. tabularum, ut in agnatis,oc ex senatusconsultis, qualia sunt Orficianumaertullianum N id genus similia, plerui ex costitutionibus principit: N M omnes modi iuris ciuilis sunt.est ec alius, qui iuris praetorri est quamuis extraordinem specialis casus quando conceditur,dubitari soleat' N ad possessionem ho norum petendam inductus est: ec quamuis bona ipsa aliquis appKnderit, no tamen dicitur bonorum possessionem habere,donec praetorem adierit,ec officio iudicis petat bon. post sibi decerni: N praetor decreuerit. est igitur bonorum possessio ius perssequendi: quoniam qui osscium iudicis implorat,persequi dicitur '.5c huiusmodi petitio persecutio est,ec extraordinaria actio retinendi p: quoniam tametsi bona ipsa retineamus,persequimur tamen,ut praetor decernat: ec ideo copulativa dictione usus est Iurisconsultus: quoniam quamuis retineat aliquis,necessarium tamen est,ut pera sequaturinam si communem caeterorum sententiam probaremus, debuisset disiun, ctiva legislator uti,non ea coniunctione. ec cum dici soleat bonam definitionem ex proprio,&genere,ec disserentiis constare' in hac ius ad genus, persequendi retinens di , ad disserentias proprium. refertur. Nam per bonoru possessoriam haereditatis petition
67쪽
a petitionem si retinemus,no persequimur: N per haereditatem neq; nobis,quod habes mus persequendi ius est sed in bononi possessione aliter est, cum etiamsi res possideamus,necessarium tamen fit iure ueteri decretu, quod nec mutatum esse defendi possset: licet in contrariam sententia frequentius itum superioribus libris ossederimus . g LM fc xl Igitur in quacutam bonorum possessione,etiam proprie loquedo,haereditatem adiri fortasse non falso profitebimur: cum idem iure praetorio honorum postessio nobis acquirat,quod ius adeundi in ciuili lege. hinc Imperatores Diocletianus, Maximias nus p A ugusti, puberem agnoscentem honorum possessionem, posteaquam ei fuerit haereditas delata, pro haerede gerere n5 ambigi testantur . quamobrem si quis ciuili h l.pubrem. c. aliqua sanctione haereditatem adire prohibitus,coram praetore decreta interponete, de iur. delibe. adire se haereditatem dixerit,recte agnouisse eum honorii possessionem, cum Fulgosio Gediderim: dicemus p adluisse hunc hqreditatem propter bono' possessionem, i in I s.c. qui hoc est,ius adeundi,quod praetore autore cocessum est. Sed quid si dicat uelle se haere cM. dem fieri oc licet bonorum possesseres loco haeredum sint,non tamen idem iuris este, quod superiore casu arbitror: cum tametsi aequiparentur, bonorum tamen possessor haeres non sit : nec enim sequitur haereditate habet, ergo haeres est. 5c hac definitio, nem ita intelligendam esse etiam Bariolus existimauit : sed quonia obscuris admo, . . dum uerbis loquitur, posteriores ea non percipientes,aliter atq; aliter declarauerunt: uaria aduersu Iurisconsultum argumenta effinxerunt, ut ante nos natatore quos e Ppiam Delio quod in prouerbio est indigerenti
Cur ex agnitione honorum posses innis filiussa lias non obligetur,noua ratio allata, caeteris consutatis :& quid sic votum in iure ciuili. c Ap. II.
V R ex omnibus contractibus, praeter mutuum 5c uotum, filiussamilias
obligatur,ex acquisitione bonorum possessionis non obligatur et an quod huiuscemodi agnitio uolo, ut Bariolus ait, aequiparatur c cum ex sola uos luntate pcndeat, ec, ut diximus,uotum non obliget: quod Paulo Castrenas, Alexandro, Aretino, Iasoni non uidetur', cum solo animo subsistat uotum.atin a Ini. quis bonorum possessione etiam quaedam facta requiruntur, ueluti ut uoluntas ipsa ex--μ. r. η primatur, ec ut decretum interponatur.sed haec replicatio me Parum mouerit, quos niam tametsi ea,quae Deo uouemus,nulla demonstratione egeant,cum is cordis serus ...tator sit ,ec mente solam consideret . vota tamen, quorum in iure ciuili mentio est, a Tq '' illam significationem habet. nam inter pollicitatione di votum hoc interest, quod illa promissio est simplex Resp.uel ciuitati facita: uotu uero dicitur,cu principi aliquid
promittimus : nam quamuis princeps se acceptare no Profiteatur,m uoto tame Obs a I si quis νε. ligamur praeterquam si fit is amilias simus. Igitur cum uotum in unius tantu contras uolo. de polli.ctu concipiatur, in eo factum requiratur,hoc est,uerboru promissio, potest dici aliis quam similitudinem cum honorii possessione haereditate habere: cum huiuscemos di aditio colum unius factium expetat,ec declaratione animi opus sit. ergo ab argumento recentiorum hoc pacto Bariolus defendi potest: quanquam non multum n his arrideat,ut quoniam in aliquo similis uoto sit bonorii possessio, idcirco idem ius habeat.certe di contractius uoto similes sunt,ec tamen diuersa semita gradiuntur. an
igitur uerius,quod Raphael Comensis, Ioannes ab Imola Paulus,5 Alexander ipsi malunt ψ c id este, quia filius ipse, cum nihil sibi acquirat, sed patri omnia lucretur, o .
aequum no fuit eum obligari,cum secundum naturam sit ad eum pertinere onera cui ε emolumenta praestantur. ted hoc sacili admodum: N uulgato argumeto exploditur: nam cur no idem in contractibus in quibus licet commoditatem patri filiusfamilias acquirat,ipse tamen uinculo ciuili teneatur an ergo quod Decius senior oc Iason creis diderunt', qui haereditatem aiunt ius individuum es Ie , nec pro parte acquiri posse quamobrem cum pater totum sibi emolumentum adipiscatur, ad eum quoQue, non e In l. s.c. ad filium obligationes haereditaria. onera pertinere merito debuerunt: sed oc cons dari. Iasiti. tractus indiuidui sunt ,ut merito a Decio iuniore consutentur. nam etsi in oneribus eoaetit. haereditar is eorum sententiam admiserimus,no tamen quicquam oberit, quo minus f ιβ wsau. filius ipse ratione quasi contractus,hoc est,aditionis per eum factae, debuerit haeredia MD.
tarus creditoribus obligari: non ex aere alieno,quod testator debuit,sed ex suo ipsius
68쪽
D. ANDREAE ALCIAT Is 4.ι qui ultra
si quis.de le.l. e l. f. c. de bon. quae lib.
contractu: an uerὼ quod Aretinus autumat is tradidit filium non obligari: quom cniam nihil sibi acquirat qui no ex se sed propter patrem adeat: nec in illo ius resideat aliquod,sed solum quaedam adeudi facultas,quae iuris no est.In iuribus igitur filius, familias obligatur in ea sacultate minime : quia iuris non est,cum ius iplum in patre resideat, solum ν quod facti est in filium transeat sed ex hoc falsum ipse putauerim cuIurisconsultorum resposis traditum sit , ius adeundi in seruorum filiorum let per nasitum esse, quamuis in bonis dici non possiti quoniam ab aliorum iussa, patris uidelicet,uel domini robur omne dependeat: nam di ita Bariolus' se uenter scripsit,& alii cum imitati sunt.Conuincitur enim expressa lege, potestatem eam adeundi n6 facti, ut Aretinus putauit,sed iuris es Icinam etiamsi facultate eam facti dixerimus, cur noidem iuris est, in contractibus,qui facti esse putantur an itaq; uerior Decii iunio ris ratio' qui filiu adire pro patre ait, di ideo id non agere ut se obliget quamobrem praeter uoluntatem suam obligatus dici non debet', uerum te appello Deci cur nonec in contractibus idem praesumimus,cum eorum comoditas ad patrem deuoluatur quod si obligarentur in aditione filii certe praeter corum intentionem id factum cresdibile non est,cum di scire leges praesumantur', ec illarum dispositionibus contractis
quod nil agenti per alios quaeratur.
Haterna bona ad Dissimiliis iure Digestorum ratione dominii pertinuisse: Bis missimela; id rationibus defendi, licet contraria opinentur Dinctores.c A P v T III.
v R I s ueteris regula est,quicquid filius familias lucretur, patris eius fies oti': quod iure Digestorum etiam in omni aduentitio peculio uerum esse ex sitimauerunt.quamobrem bona materna quamuis ad filios deuoluerens tur,ubi tamen ab eis adita eisset haereditas,statim patri quaerebantur. quod cum nimis rigidum esse imperatori Constantino uisum esset,is lege lata sanxit, ut fi liorum quidem dominium esset, patri aute ususseudius in illis bonis rclinqueretur: θά ita esle Accursi Barioli, caeterorum p communiter calculo probatum est': at non Ricardo Malumbri ita uisum fuit, qui idem ante Constantinum de iure Digestoria fuisse scribit: cuius sententiam nemini non reprobatam, ipsi nos probamus, di tam uera esse opinamur,quim quae maxime est: ec pluribus legibus probati iamiam des monstrabimus : ec in primis in tractatu de ino sucioso testamento Iurisconsulti Paulli autoritate sustinetur ρ: qui si pater inofliciosum uxoris suae testamentum dicat uiactoriae commodum filio parare cum tradit.nam quis Iurisconsultum intellexiste coalum de iure adeundi merito interpretetur, ut Bariolus facit c quid enim conrodi in eo est, si statim, ubi filius adi jt, integrum ius in illis bonis patri quaeriturq c patris utique,non filii commodum est, qui ipse pleno iure fruitur.utilitatem enim, quae nec momento apud filium resideat n5 cdsiderari,uulgo notum est : nam ec cum illis uerabis patre Iurisconsultus ratione utilitatis praetereat, ec filio commodum quaeri testestur, quam, quaeso, absurdu est,cum illis uerbis exclusum accipere,qui semper frue Et di eum nominare,qui nec momento dominus suturus fit sed di longe clarius pro nobis est Caius iuris autor qui in titulo ad Tertullianus: Sacratissimi,inquit,imperatoris nostri oratione cauetur,ut intestate matris haereditas ad filiumfamilias, tametsi in aliena potestate est, pertineat.quae uerba si ab his Doctoribus annotata suis leni pri mus enim ipse,u t opinor e*dsum id animaduerto certe nemo no hac tuisset in senatentiam,quae eo uerborum cotextu pluribus modis probatur: tum quod uerba cum effectu accipienda sunt,tum quod minime pertinere creditur, quod momento pertisnet . adde quθd N Bartolus, Pertinere,inquit,ad nos ea res dicitur,quae nostra utilistatem spectat. si enim aliorum opinionem sequeremur,nulla esset filio utilitas,nec alia
quod commodum,nisi sortas te spes quaedam succededi in patris bonis,quam iure cis uili
69쪽
PARA DONORVM LIB. IIII. ci A uili reprobatam nec considerandam saepissime Bariolus scripsit,& alij consenserum . b In M. c. denam di si acquiri filio huiusmodi bona ec deinde patri una cii alijs senserimus, Iurisco pae.
sultus inepte locutus esset cur enim dicat sacratissimi principis oratione cautu,quod ante eum Orfitiano senatuscositato traditu erat quod si exemplo Iustiniani docemur nefas esse alique legum a se latarum titulo defraudati,noniae impudenter a Iurisconsulto factu esset qui quod Orfitiano tribuedum fuerat, principis orationi adscribit. i' nam di Iulius Capitolinus,summae fidei historicus, in Marci Antonini philosophi di iς os
imperatoris uita,eum de bonis maternis lege tulisse autor est, ut dubio procul apud V. me sit,sacratissima hunc principem esse, cuius Iuris consultus mentione iecerit: citis enim orationibus alia quom cauta esse, alibi ex Digestorii uolumine apparet: quale illud ne trafactio in alimetis admittatur ,5c si qua similia.& si irac opinionem sequas k l euri, ὀιmur respondendum erit duobus argumeris,quorum primum ex Iuliani responso de isos ducitur': is in tractatu,si quis omissa causa testameit,tradit, si in bonis maternis nomi I si filiis ritia. ne filii pater bonorum possessionem petierit,ec aduersus edictu committat,in patrem legatorum actionem dandam: sed cum lex illa ante Marcum Antoninum edita sit, eo iure bona omnia patri quaerebant.Iulianus enim in consilio suit Hadriani imperato iis,qui diui Marci auus fuit quod apud Aeliu Spartianum in Hadriano relatum est. sed tidicere possumus,ex eo Iuliani responso nihil in nos probari,csi in eo nil sit quo exprimatur,haereditatem patri acquiri: nam quavis nomine lilii bonorum postessionem adierit,possiimus interpretari ad ijste eius madato,cu bonorii posscsisio per procuratorem agnosci possit di quavis in patrem actito legatorum detur,ita dari sat eas ini pistas iamur non tanq; in dominum,sed uti aduersus procuratorem priusquam rcm ratam fi/ qui .hamed lius habuerit': nam si communes interpretationes ibi traditas sequamur, necessariu n Mau. l. filius erit ariolando subinducere,rem ratam a filio habitam, de qua re in textu uerbii nullii. fm. de proe. Secundum quod nobis aduersari uidetur,est argumentii quod ex contrario legis sensu conficitur etenim probari uidetur in bonis maternis iussiam patris nepotes,qui in aui potestate erant, requisiuisse ',ut haereditate adiret, quamobrem nihil actum esse: quod si aut iussione implorassent,auo acquiri: quod ex Ricardi opinione ego inter, o ι c de Dii., pretor, acquiri ratione usussiructus,non tamen quicqua iure domin i ad eum trusiret MILacquiri enim etiam illud dicitur,quod ratione traditionis tantu acquiritui': quod Nin uerbo accipere plerum annotauimus. Igir nihil obest,quin nostra haec opinio pro ρ2ἡ ρά, habilis sit quae duabus quoq; Caesarum constitutionibus adiuuatur,quarum prior': thbonorum,inquit,possessio etia emolumentum patri allatura: ut implicativa illa par qti. c. vadis. ticula ostendat aliquam bonorum possessione esse,quae emolumentum patri non adssert. sed quoniam uariis responsionibus argumentu id eliditur, posterior constitutio, qus Iustiniani principis est ,paulo ualidius impellit, qui,in ueteris,inquit,iuris obser ν In Ica oporauatione multas esse res animaduertimus, quae extrinsecus ad filiossamilias uentu di tet. c. bon. minime patribus acquiruntur: quemadmodum in maternis bonis. quid enim magis q- li. t priis,
yprie ius uetus interpretabimur,quini Digestoru, cum huiusmodi ita soleat a Iulii niano appellari Non me latet pro communi sententia induci poste suprascriptum Pauli uel ut alii codices habet,Triphonii libro disputationu V I l. respbsum,si dum in eo dicitur,alii commodum uictoriae parari non sq,sed illi legatur: intelligamus
de filio accusante loqui Iurisconsultum, non de patre,sed contra hanc lectione omnia antiquorum codicum,quos equidem uiderim,fides est: negari tamen non potest controuersi iuris articulum hunc esse.
Qui iure ciuili praescriptione κη κ .annorum legitima haereditate excluditur, num uti cognatus tantundem temporis liabeat :&qui iuri ciuili renuntiaui num ex capit.
unde legitimi succedat: & an bonorum posses unde cognati, hodie sublata sit. c A P v T IIII.
V m tres gradus in successionibus praetor secerit,liberorum, legitimosin,
ec cognatorum: N quamuis ab uno quisquam exclusus sit, nihilo tamen minus ex alio capite succedere eum permiserit', dubitatum est,num idem iure ciuili sit, ut si filiusfamili s per praescriptionem X tata. annorum ab haereditate patris repella possit dein uti agnatus admitti, uel X K N. alijs anniss transact
70쪽
transatas, t. anquam cognatus haereditatem capere. 5c in saeti quaestione interrogab co l. cxla. tus Bariolus, posse repondit',quem Baldus,deinde N Alexander ', caeteri, probasq*liab θ ii. uerunt: nemo p in praesente diem animaduertit,inter consilia Barioli Franciscum Tisc δη ti cs grinum contraria opinatum : quain sentetiam audaciter aduersus alioru rationes tueah ι tur.Siquidem quavis iure praetorio tria haec capita constituta sint ut omisso uno, alterum superlit,non tamen id confiiderari iure ciuili credit, quoru filio tantii haereditate
in itide succiis, inti'. deseri: non quide ut agnato cognato ue, sed solum uti filio: alioqui iure ciuili emancia
patus,uti cognatus admitteretur,quod1 alsum est' sed omnino magis noua quaeda in eo consilio opinatu Tigrinum animaduerti: nam cum nouissimo iure disseretia agnasionis,cognationisin sublata fit ea qui a capite,unde legitimi uocant, exclusus sit,uti cognatu quo* repelli existimaui concilia i in hoc uetera iura quibus simul disseretes hi successionii modi credebant: quod N in amplioribus comentariis Angelu senaf Ang. in repo sisse quandoq; annotaui Sed haec posterior opinio haudquaqua mihi defendi postei et scissum i existimatur: nam cti lex, qua huiusmodi agnatorii cognatorsit differetia sublata est, ij ς G j idcirco sit promulgata ut latior uia in successionibus est 'i : cur contrariti essectu hoc casu operari debeat , no video: praesertim cii disseretia ibi tollatur,quae inter linu qui
δ ι' f cognatus,ta aliu qui agnatus esse habebatiir.quod ergo in diuersis personis statuit,
iis, ἱήρ. f in eadem extendendu non esi': cum in corrector is, quae lex in simplicibus loquitur,s 1 tu is stati ad casum missu irahi no debeati sedec cum capita haec ex iure praetorio inducta sint, gremio . de ciuilis solum coso is disciplinae respectu correxisse existimanda est,no propter aditio edicium praetoris Cum enim diuersa sin alterit alteri nihil coserre potius credcndui I si ici. iniri est,nisii cxpressim res constet. sed oc dubiu est,si agnatus aliquis, qui iure ciuili admitur . Mod i f. terctur,repudiauerit num ex lege praetoria per caput,unde legitimi uocant,li editatem queat adipisci' 5 ex Darioli uerbis poste dicendum est,dum eum qui senatuscoasulii Orfitiani beneficio renuntiauit io habere bon.pos.legitimis concessam arbitra qi si uti tem queat adipisci 5 ex Darioli uerbis stian. sulii Orfitiani beneficio renuntiauit io t-Gk f rep tit in tus haec sententia omnibus suffragiis reiicitui , quam tame nos esse probabile existimamus. Nam cum prestor his bon. poscunde legitimi uocant,cdcedat,qui ex te ' ge xii. t .vel constitutione uel senatusconsulto uocantur': ecqui semel repudiatres Pri e I rit non uocetur:conseques est,ut nec hon.post illi c5petat. connexae enim lunt hora. heu die. f. pos. unde legitimi uocant, di iure ciuili lisreditae: quamobre una iublata tolli quomu ιν eras .un esia uerisimile est'.nam 5c Accursius', licet obstiaris uerbis, tame pro nobis es dum delegit. filium qui bon. posunde liberi uocantur,repudiauerit, ita demum sibi ipsi succedere ρ si .s A unde tanquam legitimii tradi si iure ciuili uiam adhuc habet.& hoc est, quod dicit, cessana legit. te legitima successione no admittendum. N quamuis alibi praetor se admittere testet p l n c.traslato. eum, qui iure ciuili haeres esse potuerit , intelligendum est di etiam impraesentiarum. O consili, possit quod ex eius sequetibus uerbis colligi potest: nec obstat regi ila iuris, quoties q in ex duplici iure quisqua uocatur,uno repudiato aliud superesse' :quoniam ea tuc uesr in ri tate niti crcdiderim, cum altera uia alteram non respicit: quod in casu nostro n5 est, i et Ri cum in huiusmodi ebnexis utruno simul tollaturita lisc sic defendi poste opinor, ut tamen in filio qui in potestate morientis fuerit nullum locu sibi uendicent: quoniam is tametsi iure ciuili remotus sit, tamen tria capita adhuc ex iure praetorio illi remanei l. .s. fille uita bunt , nimirum quia hoc casu sese haec iura ex edidio non respectant.
v R nondum adita haereditas non transmittitur Cum huius rei tres rastiones assignaretur clarissimus legum interpres Iason falsas esse eas existiui mauit': atque ita consutauit,ut nemini dubium foret, quin ea quae dixearat, quam uerissima essent. luamobrem ipse in huius rei causia esse arbitrastus est, quonia ius adeundi in bonisnostris no est ': oc idcirco ad nostruin haerede ii lud transmitti uris regula prohibemur'. uerum uideamus,num uera sit haec ratio: si, quidem nequaquam ueram csse,s per opinatus sum, ecquandoq; disputaui: ius es
nim adeundi esse in bonis nostris existimauerim: ec huiuscemodi haereditatis capesssendae spem iure ciuili probabile esse, ex narioli uerbis annotavi': is tradidit ea spe, cuius euenius in nostra uoluntate consistit, ratione nostri, non aliter, quam si re seues