장음표시 사용
181쪽
constituen 3c sic causa trins ca vcreatuinat it mans, sint nacssontialis, lam est. qilium vel o citecti is causae forinalis, tamati illattas talentialis iei, &in hoc sensu coinpost uota potestim lihi neque ellebiae sua cau- tum vocati a Scoto lonatalitas, hoc est, satorinali, inalcri.ili incitim iii-trinsccc c. ristituetite, Z idcet, causae intrin
686. Quarto arguitur et effectri , tOUiiii , livE tcrtia Cialitas a partibus unitis
caiisata, vclcst tota cilcntia, &quid litas Iesus cornpositi; ves pars talentiae 3 Si tita cilcnt a: aligo maioria, e serina quae ab hac tertia cntitate realirer distinguus Vir, non sunt deessentia comi mitti: si pars talentiae et Ert o haec tertia init ita, si inulquid litas tota Vji'. 688. Quinto arguitur : quotiescumque se nita ita ab intrinsccocorum tuntur, ut u- nuin non possit dari sine sto, non duri guuntur rccliter unum ab alio ; sed ita con nectuntur ab intrinseco partes viaitae cum toto, ut totum non possit datis ire partibus unitis cael; part unitae suae totor ir in dis insumitu te licta Major probatur: i- deo Scotus ait, quod talatio creaturae ad. creatorcua est triuiscendentalis, Si realiter eum materia, S tatim constitvcm compositum, Aerit duplax Pitysica compositio, idem cum creettura in et . disti I. q. s. & q. s. ad qua tionem num. 2I. in a.dist 2. l. 2. una Ex materia, A sorma; S alia ex ma- in line, quia nec relatio pcilest dari suac createria , & formai, X liac tertia cntitate et stura, ire cre aturaiincruli relatiotic t Ergo
quod cst pnpossibile. Paeci, quia liaec te dec. Et confirmatur, quia ubi non datur si-ria it.is fornia totius vocatur: Ergo erit gnum distinctionis ire is, .non datur distin-iurnia insontians totum : Ergo aliaurmalctio; sed separabilitas est signinia distinctio. miliis eridi concia da Iraeter priniam , a Millam alia, Ni e in vis nitum: Ergo ne hoc dicatur, dicta imi erit, quod totum acaliter non distingititur a su partibu 68 p. Respini leo,quod illa tortia entitas est tuta si nilatotius compositi,& nina pars
est tim , cum dicis et gonocria,N tb Ina non erunt de est ui ac positi, Mego , quia materia, de sodua includuimur citcntialiter in illa tertia cntitate, tanquam Panc Cius. Adeonstructionem respondeo, quod illatertia inititas vocatur a Scoto tarma tratius ore n quia sit mrma inseriirans composiatiim, in composito Cnim praeter partis, quae cst aetiis nutetiae, nulla alia sorina informans datur, ita quia quid litas, Z
calentia tes dicitur ejus serina non inser, ius realis: Ergo ubi non datur sep rabilitas non datur distinetio ; sed partes unitae non
possunt a toto separim, neque E contra: E
go non distinguutitur realiter. 58s. Respondeo primo concedendo. major , & nTando minorem, quia licet. vcnun sit, quod partes unitae non possint tale sine toto, hoc non competi partibus abini rinseco ipsarum sed ab unione, quae est quid extrinsccum illis,Nipamita serina inateriae non potest non dare illi situm esse .ctum sona talem, cum anat a sit capari recipiendi illum, tuque D s potest illum csto istum serinalcre linpedire,sicut Dicae imperidire ciscerim: causae incientis; S ratio est, quia Deus non concurrit cum L n tav.
182쪽
,nem , sed conservando entitatem formae insonarationis, at vero ad causae efficientis ectum conoum t influcndo in ipsim e&cttiin, &sile potest subs Ahere coneli uinad esse. tum , S conservare causam , sitim eo via causa, non vero sonnam unitam materiae , quia tribuit stiuin incelitin tanta, Iem. Ad conflamationem aurein respon- .eo, quod creatura ab intrinseco petit illain relationem creaturae ad creator ; quia non evenit in nostro casu, cum pari pose sint esse sine toto, quod si quando sunt unitae non possunt sine toto esse, hoc eis ab extris
. 6yI. Sexto arguitutra totum realiter
distinguitur a suas partibus et Ergo potest intelligi sine partibus. Respondeo negaud consequentiarn, antecedentC concesto; quia relatio distinguitur a suo termino, & iundanaento& nihilominus: non potest intCl-.ligi simo fundamento, & tem no , & ita licet torum distinguatur a suis partiesis, non potest intel ligi sine illis , quo sunt causae intrinsecae ipsum constitu nita. 2. Septimo arguitur: totiun restardistinguitur a suis panibus et Ergo distin designo distinctionis dico, cpiod signa distinctionis realis sint plura. & csito' Adsia
gnum separationis non inveniatur T iiiv nitur tamen si im causationis realis , quod est sifficiens, Aulamateria: &kD. ma imitae sine caute compositi , ut pa- stet in divinis , ubi Patri non sed non prima , quia illa , quae solum nitimEro distinguuntiit , habent eadcin essentiali, praedicata; neque secunda, quia una speci non ordinatur ad constituendam aliam neque inrtia, quiabes mederis substantiae. Us iac Pa-l C Iu i et, i. ootest si l a Trinou datur misi urutas muneri, ita ne silio ab intrinseco , neque filius sine iactio,
unitas, & distinctio sunt passion et cutis, quot modis. dicitur unutu, dicitur ab aliis distinctiam- Patre, & tamen distinguuntur realiter per hoc , quod filius sit productus a
. 63. Secundo responcto,. quod veraia maior , filia autem minor r quod bene potest Deus consi mare materiam, re so masti unitam , sine eo pice forma informetim fiam, neque illi tribuat sinam recinini
sy3. Respondco concedendo antem dens , nTando cons irentiam : nam sciit
natura humana Petri, & Pauli praecisis sin gularitatibus realiter distinguuntur, dc non se alem, quia cum insematio stremus j distinctione aliquaex illim, sed a seipsis , de
realis distinctiis ab unione, & tarma , potia linus conservam serinam unitam materiae, sire effictum sorinalem cinae pertionem concursus , & sc non resiliare compositum. Videte , quae Dum.
Patre, & filius in divinis a tapsis distinguuntur , quae est alia diuti laetio ab Si merata in argiminito et ita totum distinguitur a suis, partibus dis lictione in eludentis ab inclusε , he nhn est ne quVnumericii, neque specifica, ncque gem
acrica , M alia ab illis. Ad continnario-
183쪽
. reaminare decrevi *ed natura sit , ut postea , quae de violento , uod est contra n turam, & arte dixerimus, clarita percipian-- tur, quapropter non ignominus, quod Phialosophus 6. Ethic. ait et omne obscuram, quod inusitatum , & Hrec aliquibus obseu min, hoc de violento, & arte videbitur, cum hic de ii Io agere sit propter usem communcin sed nos qui Scotum habemus Magistriuia, non dubitamus, ut ipse faecidi, hic de illis tractare.
Q id sit rataera cy an a Philosopho recte
6. Uamvis non ignoramus, quod hilia hus s. Jopi c. cap. s. ait; scilicet, qiod multipliciter dicitur obstareum, facit quid dictum est. Nihilini unus, quia ab
ipse Philo hos . Metaph. cap. rex. o. commenta s. naturae multipliciter dicitur, quare de variis eius acceptationibus agemus,
in ciuius, quid sit natura , de qua in sermo intestigatur quapropter sit.
Variae acceptationes natura premittulitur.
Atura multiplicitcr semitur, primo pro mente divina, quatenus rerum omnium est artisex, vocaturque n is tura creatrix , & est idem, ac Deus, tiae Augustino is . de Trinitate capta .dc cap. I. Secundo semirur natura pro ratione communi, quatenus a seis individuis praescindit; quo pacto dicimus naturam cium nevilitaninis , lorus , dc equi dari a parteret. Tertio pro toto uni vetita & sic dicitur
communiter: nil vacuum , aut otiosem in natura, quatenus in ordine ad operationes consideratur ut radix, & principium. Quarto pro ordine rerum naturalium , sive cau- im, qualeti is talis in in catis; naturalibus ovio, ut omnia, quae faciunt, ad finem ordinentur detenuinatum, quo pacto intes-ligitur illud commune xxioma: Deus, iratura nihils rustra operanti x. Quinto pro ipsa ordinatione causaruna cum ciscistibus ,
qtiatenus causis applicatis , & passo bene recte dis, sito sequi estoetum necdsse est : quo pacto ea, quae extra istum ordinem, &connexionem fiunt, miracula appellantur- Se to pro generatione viventium , unde Philosephus s. Metaph. cap. q. text&comm. s. ait: natura vero dicitur uno quidem modo nascentium generatio et co quod natura a nascendo trahit originem. Septimo sumitur natura pro materia prima quam
tenus est primum substantialis generationi, sitiectum. Unde Philosephus ubi supra:
uno vero ex quo generantur primo, quod nastitur in existente. Quod explicat Scotus ibidem: uno' vero , id est, alio modo dicitur
natura , ex quo ut in exsente generatur priamum, quod generatur.
6y8. Octavo semihiae natura pro primcipio intrinseco, a quo omnis motus diritur, & denominatur naturalis , in hoc sensit Philo phus ubi septa ait rampli in unde motio praum in quolibet natura entium in ipso, in quantum ipsum existit: quam explicat Scotus ibidem his verbis: amplius sippledicitur natura illud, unde es primus motus in quolibet existit in ipso, in quantum ipsum es : ilicit autem in ipso in quantum ipsum est ,
184쪽
quia natura , qua es principium motus, O si uetis, inexistit mobili perse, ct non secum sum accidens: Et in hac ultima acceptati ne , quatenus natura principium dicitur in eus, & mutationis naturalis, hic agitur de
de id siit itatura explicatur , O recte a ' Philosupho dc ivtam esse oste iditur. 6yy . a Ristotesta in E. t t. s. sic drenti renit naturam: tamquam natura prima sit principium aIiquod , ct causa movendi. Et Metaph. trat. S comm. s. cap. q. niim. 18. sic illam desinit et natura diciturium motus primis in quolibet natura entium
in ipso, in quantum ipsum exissita sed haec desinitio, ut ait Scotus ibidem cum prima coincidit. Primam definitionem Explicat
Scotus in Z. q. 2. II. I . Ex expositionc traeus Philosophi his verbis: prima conclustio estissu , natura est principium movendi, O quiescendi eius in quo re per se primo, ut non secvvdum accidens. Et uas. citatonum. 2'.
sed advenendusii in fine aliis verbis ait, d/hilosophum in et . definivisse narurm,qua talia sunt: natura es principium motus, ct quietis ejus, in quo est primo ct per se, et nonisecundum accidens. Sed liaec definitio non descriminatura prima, & sic quaelibetipitest uaturae acti A. O To. Et cum Scotus neq; in una,neq; in ' altera desii tione naturae inminerit de causa , ex ejus verbis originaliter resatis patet; post h. s. hujus hoc titulo se m cribit quaestionemr utrum desinitIo naturae In textust bona ' ridelicet natura es princi-
pium , ct causa movendi. O quiescendi epis
in quo est per se primo , o non secundum acci dense quam desinitioncm ibidem approbari cxplicat, Si declarat: quapropter nanc do finitionem vobis sequendam propono ut
pote magis communem, &fere ab omniabus acceptam, cujus bonitas ex ejus rapita, catione patebit. . 3To I. Pro cujus intestigentia nota Scomm q. s. h. 2. citato. n. s. quod hoc nomen
natura (verba sunt Scoti est nomen relat rum , ct signiscat substantiam in relatione(hoc est in comparatione, Si ordi ad in tum , ct operationes naturales, di hia non estpraedicatio quiddilatira,sub initia es nati
ra , plusquam ista, substantia est pater. Ex
quibus apparet, quod sicut pater pro inat risi dicit substantiam , quae denominaturisnaas iter patera relatione paremitatis, ita natura dicit pro materiali substantiam quae denominatur natura, & pro formali res tion , sive ordinem ad motum ,sive op rationes substantiales ipsius. Ex quibus f quitur, quod materia, & forma v. g. & denominari riaturas, non est de quiddiotate, & intrinseca ratione earum, nisi dic mus , quod sunt natura radicaliter , in vero lannalit r. .
or. Prima particula praedi dimissitionis es principium, & poni ius gene ris, quia ut vit Scotus ibi hii principiuntes terminus communior, quia dicitur tam de principio intrinseco, quam de extrinseco ; sed natura dicitur de me o intrivsco tantum et& in idem, ac diuere e principium est per quod convenit natura cum aliis principiis intrinsecis, & extrinsecis positivis, privativis, scilicet cum privatione, causa finali &--
185쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. 1st
de cEAnte , quae naturae non sunt, & per reliquaes particulas diffidit. os . Secunda particula est, ct causa, quae quidem particula & non est copulativa, it1 ut sensus sit, natura est principium, quod tam est causa , sed sumitur expositive , quasi ly causi sit expositiva illius primipium. Sic Scotus ibidem, cuius haec sent verba:
Secundo notandum , quod bis termini principium , O causa convertuntur: & idcredi ponuntur ambo in definitione natur ae,ut unum exponat reliquum, & tunc ista copula S c pitur expositive, ita ut sit sensus, natura est principium, id est causa, quia unus illorum tenninorum potest esse magis notus uni, &alius magis notus alteri. Ex quibus apparet quam salso, & inconsequenter aliqui Sc
listae asserunt principium sumi pro principio passivo in definitione naturae, & causa pro principio activo , in postea asserant
definitionem naturae non competetret utivo, sed passivo principio.*o . Tertia particula est motus , quae non intelligitur de motu locali praecise , sed de omni motu,sive transmutatione tam se stantiali, quam accidentali, ita ut sensus sit, quod omnis motus naturalis, qui competit mobili illi, convenit per principium intrinsecum naturae. Quarta particula est &iis, quae accipitur in dicta definitione non copulativo, ita ut sensus sit, quod mobile simul quiescat, & moveatur, cum motus, de quies sibi invictan contrarientur, sed distin aeve, &tune est sensus, verba sunt Scotinum. q. natura est principium, vel causa movendi, sive quiescendi; ut quandocumque conveniat mobili motus, vel vita naturalis, convenit illi per suam naturam, quatenus ex se est potens ad utrumque, non simul, sed pro diversis imporibus, & in uno
naturaliter movetur, & in alio naturaliter
quiescit, quia verba in definitione non dicunt actum, sed aptitudinem. Tos. Quinta particula est prinio, quae debet retiari s ut ait Scotus ibidem ad haAc dictionem principium, ita ut sensus Fit, quia natura est principium primum , & causa movendi; & accipitur primum, id est principale ad ditarentiam accidentium, & di positionum accidentalium et quia licet gravitas v. g. in lapide, de levitas in igne sint principia, quibus lapis naturaliter movetur dem una, de ignis seorsum, sed secundum, quia ipsa natura lapidis est primum principium talis motus, de ipse iratura ignis sui motus in principium. O6. Sexta particula eius in quo estprimo, Sper se, O non secundum accidens, ae d claratoria praecedentiis particulae, per quam . denotatur, quod natura est primo, & per se in illo, quoa movetur, & quiescit, tanqualia ejus motus, vel quietis per se principium, a quo dicit motus talis vel quies naturalia mobilis per etiam excluditur forina Fcidentalis, quae est mobilis solum dispositio , ad
hoc ut moveatur actualiter, vel quiescat. O . His praejactis dico unicam conci
sionem: natura, quae num. Too. manet definita , optime a Philosopho in praedicta
definitione desinitur et ita Scotus Iocis supra citatis et in et . dist. E. q. Io. Odis. IS.q. unica, ct in . . s. s s. . de probatur:
illa est bona d nitio , quae competit omni contento sub desinito, N aliis.ipso non; definitio tradita a Philosopho pro natura ira
se habet: Ergo est bona, & optima defi-X . nitio.
186쪽
nitio. Ita Scottis probat hanc conclusionem in Z. citatos:/b v m. c. s. nunc sit. argumenta contra dicta. o S. arguitur et coeli uia seinper
1 movetur, At nunquam qui scit, &tamen est natura: Ergo ad salvandam qui Leitatem naturae non est necesse , quod sit motus, & qui ctis principium. Et confirmatur et quia terra ab opposito semper quiescit,& nunquam movetur et Ergo sussicit vel quies, vel motus ad salvandam naturam. os. Respondeo, quod coelum non aenatura respuetu motus coelestis, quia talis c estis motus est illi non naturalis, sed netiter, ut Scor m ait in di L q8. 2. s. ad quaestionem , O in hoc r. q. r. & dato quod talis motus sit natura, non requiritur, quod simpcr moveatur, vel quiescat, sed sufficit, quod possit utrumque, de sat est coelum posse quiescere, licci nunquam quiescat, ut quies illi a natura convenire dicatur. Idem dico de terra, quae licet non moveatur, se scit, quod possit naturaliter mos eri, ut se ceret, ita suo centro extraheretur: praete quam quod sufficit quod moveatur secundum partes, ut docet hic Scotus. io. Secundo arguitur: grave mou tur duorsum naturaliter a sua gravitate , &Ieve movetur sursum a sua imitate: Ergo hoc, quod est esse principium motus, non tum competit substantiar, sed etiarn acci denti. Patet consequentia; quia gravitas in Iapide, Z Iovitas in igne v. g. non in sti stantia, sed accidens et Ergo&c. Antec
dens probatur et quia si a lapide sursum existenti auferatur gravitas , lapis in tali casu
seorsum maneret, & deorsum nullatenus moveretur; & idem vice versa dico de levi, a quo levitate sei usa seorsum non mover
tur: signum ergo, quod principium motus in gravi est sua gravitas, Ac in levi sua levitas. Et roboratur: quia si gravitas lapidis v. g. sc parata a lapidis substantia seorsum
poneretur, ipsa gravitas peteret centrum,& ad ipsum naturaliter moveretur dco sum; sed in tali casu non esset substantia, alia tanquam a principio talis motus proc erri: Ergo gravitas, quae est accidens cir cumscripta a substasitia, se sola disset principium motus: Ergo esset natura: Ergo. pii. Respondeo nTando antecedens et grave enim non a gravitare principaliter movetur deorsum, nec leve a sua levitate
bilum, sed dispolitive 1 gravitate , Ac principi iter a se 'antia gravi , ut dixinum. Tos. de mente Scoti, & similiter nego consequentiam et & ad probationem antecedentis respondeo nundo antecedens etsi a lapide enim seorsum existenti gravitas separaretur, utique lapis moveretur natura liter deorsum ad centrum, quod petit non ratione gravitatis, sed ratione suae naturae substantialis, licet in tali eventu sertiter citius moveretur, & minus velociter, quam cum sua gravitate moveretur: idem dico delevi. Ad confinnationcin de gravitate s parata a substantia, dico, quod casus natur Iiter est impossibilis, res ponarur praeternaturaliter quod gravitas conservetur extra sui stantiam gravem, dico, quod moveretur gravitas deorsum de per accidens non rati
ne sui, sed quatenus io substantiae, quae gravis est, & sic gravitas tenderet ad cent trum ad quaerendam substantiam , quae incentro
187쪽
ctatro est, cum ex se fine substantia nonisententia est Patris Uas ex pAma secundae possit conservari. Idem dico de levi, sed ta-ldisp. 23. cap. s. qui sequitur Vallem, quos lis motus esset praeternaturalis , de sic extra Physicum institutum est,qdia nos hic solum agimus de motu naturali.& alii statuuntur, qui affirmat ly principium Hstum in desinitione naturae intelligi de principio activo, de nullatenus de princia tr. Tertio arguitur et ars saltandi est pio pessivo; ita ut sit sensus, natura est prin- principium motus illius, in quo est, &anscipia a ctivum, sive productivum motus enorologiua est principium motus horol l jus tandamentum est, quod natura semigii: Ergo desinitio naturae etiam conveniti tur hic prout violento opponitur; sed vi arti: Respondeo distinguendo antecedens: lentum est cinitra principium actavum tan-ansiliandi est pfincipium motus quoad c tum: Ergo natura, quae est ejus opposi- se artificiale motus,concedc quoad essem itum intelligi debet activum, &non passiatus , nego: ex quo nihil contra nos. Alia omittimus argumenta apud authores videnda.
Utrum definitis natura conveniat principio activo, an pastro e r3. CUM ex a nobis dictis num. Is . natura sit psincipium motus, &quietis , & principium sit in duplici diste rentia , aliud activum, passivum illud; m rito inquirimus modo an illa particulaprincipium in definitione naturae apposita sit intelligenda de principio activo motus , &quictis, an de principio passivo Quod sic
extanplo explico et quaerit titulus an ignis v. g. dicatur natura , quatenus producituum principium.
Is . Secunda sententia Uirmat, quod ly principium positum in definitione naturae sipponit, de seb se comprehendit omno principium tam activum, quam passivum, cujus rundamentum infra in argumentorum talatione diluemus. Hanc sequitur sente tiam fere omnisThomistica Schola,& praecipue Joannes a Sancto Thomah. Physic.
bricenses t. Physic. cap. I. q. s. art. 2. de alii. I S. Tertia tamen sententia, de nostra firmiter dehilanda conclusio affimat,
quod ly principium positum in desinitione naturae debeat intestigi de principio pastvo, & nullatenus de activo, neque de vir lque conjunctim. Ita expresse Scotus in I. ignem, sive calorem in alio, vel quatenus' dist. I 8. q. unica . num. S. S6. Sin . dist.
ignis ipse est principium passivum caloris s. q. q. s. intelligendum est Oc. ct s. M
recepti in se & an aqua dicatur principium taph. Philosophi cap. q. tium. 28.m2y. cujus naturale Sigiditatis, quatenus aqua activel linc sunt verbae sed advertendum, quod hoc producit frigiditatem in alio , vel in se principium motus, quod dicitur natura, a quo vel quatenus recipit passive ipsam frigidi- dicitur nutus naturalis distinctus contra xi talein lentum accipitur non pro principio activo, sed
i q. Circa quam difficultattan priana pro principio Abura: quod late ibidem pro-X et bat
188쪽
bat Scotus, quein sequitiir noster Flanci Cis Pitigianus in suis annotationibus ad textum Scoti super 2. Pitysic. q. q. & omnes veri Scotulae, de Tariaretus , Leuiluctus,& alii. II. Pro cuius intelligentia notate illa verba Scoti et hoc principium motum quod
dicitur natura, a quo dicitur motus naturalis
distinectus contra violentum & est idem ac dicere , quod motus dicitur naturalis , &non violentus, quia subjectitur in principio passivo natucti, & non in violento: reducite in memoriam illud, quod de potentia passiva naturali materiae primae dixi mus dimet. q. q. art. I. num. q38. & infra,t hi late ostensum manet, quomodo tarma dicatur naturalis facta comparationc ad subje-etiim, sive principium passuum , in quo subjectatur, & nulla comparatione facta ad principium activinia, a quo procedit: unde quia calor v. g. qui producitur ab igne, in , qua dicitur amolute violentus, penes hoc praecise quod est contra inclinationem pas-s, aquae videlicet in qua recipitur, etiamsi naturaliter ab igne tanquam a naturali sente producatur: idem dicito de motu, ne adem bis repetamus. TIS. Probatur conclusio ratione sun&mentali Scoti et natura in principium illud, a quo habet motus, quod sit naturalis distin eius contra violentum; sed esse motum naturalem , & non violentum attenditur penes principium Hssirem, & non penes activunt: Ergo naturat solitan principio pactim , & non aetivo est adaptanda. Major ex se patri, minor probatur: ideo motus, sive alia quaecumque serina dicitur naturalis , quia recipitur in principio passivo
habente inclinationem , & propensionem ad ipsain serniam, & ideo violenta dicitur, quia recipitur in subjecto renitente ipsain serniam, nulls facta comparatione ad ageris, a quo introducitur talis tama: Ergo quod motus sit naturalis, vel non naturalis attenditur penes principium passivum, sed natura est principium a quo ejus motus diacitur naturalis et Ergo est principium pastavum, & non activum.
I p. Secundo probatur: nulla est cauco tarmalis, & praecisa eslondi motum n turalem , qua polita , & libet alio
circunscripto ponitur motum esse natura
linia , & ipsa ablata, & quolibet alio posito non ponitur cile motum naturalem;
sed posito principio passivo habente incli nationem ad motum, & quolibet principio activo circunscripto, per possibile, vel impossibile ponitur motum subjectatum in i id principio passivo esse naturalem, & ci
cu cripto principio passivo naturali,etiamsi quodcumque activum principium motus
ponatur, motus non est naturalis:Ergo m
tum esto naturalem praecise , & se alissime attenditur penes principium passivum rErgo esse naturam principium motus, requietis naturalis est tae principium illius
sivum, & non activum. Tro. Tertio probatur ratione Scoti Io eo in Metaphysica citato, num. 2'. sel. INI. illa dicitur naturalis mutatio , secundum quam passim mutatur , scut aptum natum est mutari a quocumque agento; sed nunquam passim est natum aptum mutari
propter principium activum inexis insi ibi, sed propter principium passivum, quo sic naturaliter inclinatur et Ergo ista
189쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. r se
naturalitas est ex parte principii passivinaturaliter inclinati ad talem mutati nem. Maior patet ex Philosepho , qui 8. Physicorum assignans causin , quareeletnenta naturaliter moveantur ad sua loca,
puta levia, quare moveantur sursum, &gravia deciduui, dicit, quod hujus causa est , quia sic apta nata sunt moveri deo sum penes principium passivum inclinatum ad ubi deorsum , & levia stini-diter scorsum , & non penes activum: Ergo motus dicitur naturalis , quatenus
est juxta inclinationem pastivi principii,
quod ia natura. Tri. Quarto probatur Ex eodem Sc to ibidem in fine . ex definitione naturae; quia natura est principium motus, ct qui ris , ejus in quo est primo, ct per se: ex 2. Physiconiin textu , & comm. s. sed impossibile est, quod principium activum m tus sit in moto primo, & per se, quia quod' movens, & motum concurrant in eodem
accidit, quod patet, quia postunt separari: Ergo natura sic accepta non dicitur de principio activo et Ergo de passivo. Pr batur minor r a natura est principium motus, & quietis ejus , in quo est;
sed natura respe, principii passivi est
principium intrinsectim , & non ratione principii activi et Ergo natura de principio passivo dicitur, & non de a vivo. Et confirmatur, quia accidit infirmo, qui sanatur , quod lit medicus , & si habet motum naturalem ad sanitatem , habet illam , in quantum infiniatis , quia inquantum infirmus sanatur , & si habet principium sanitatis activum in se, vid
licet artam medicandi, hoc ei recidit, A
non qualmus naturaliter mutatur. Vide
Scotum ibidem , ubi late probat hoc ipsum. Tret. Quinto probatur ex eodem PH- Iospho in hoc r. text. I. ubi assignatis
discrimen inter moventia naturalia, Mnon aturalia alte moventia mota sunt Pitysicae considerationis , & vocat in ventia mota , quae jumta inclinati cinnaturalem passi moventur , non tamen moventia non mota et Ergo solum p
nes principium passivum dicitur, quod in
vetur natura, & motus dicitur naturalis.
Et confirmatur ex eodem Philosopho, qui s. Physic. ait: motus est actus entis in potentia , prout in potetitia ; sed Iy potentia prout in potentia dicit principium passi vum, quod est natura: Ergo motus in acius principii Hssivi naturae,& natura est pote tia passiva illius areis, qui est motus: rs. Ex quibus apparet, quod licet qua v. g. producat in seipsa frigiditatem, &ignis in se producat calorem, &substantri
quaelibet corporea producat in se quantit tem suae naturae proportionatam, quod neque aqua, neq; ignis, neq; substantia, idein dico de aliis de gravi respectu ubi deorsum,& levi respectu scorsum, non dicitur nat ra,quatenus habet virtutem activam prodi cendi , sed quatenus habet potentiam passi vam naturalem inclinatam ad ipsam forma. quam recipit. Unde etiamsi aqua non possct producere in se frigiditatem, sed ab alio a gente produceretur ejus stigiditas,nihilom nus aqua diceretur natura, per hoc praecise quod reciperet naturaliter frigiditatem. Et
ide dico de igne respectu cito is, & de su stantia respectu quantitatis, S de gravi, N
190쪽
Argumenta contra dicta. et q. DRinio. arguitur contra nostrant L conclusiotim a contrariis ex sententia Philosophi,*il in hoc r. Physic.erat. s. ait, quod artesecta non habetat in se principium furionis , bene tamen naturalia; sed principium si misia activum: Ergon itura ex sta intrinisa ratione dicit principium a livum motus. Et confirmatur: calefactio v. g. quae caective procedit ab igne est actu, , live motus , & non violentus, nec si maturalis, mae artificalis,nec liber: E M est motus naturalis r Ergo provenit ab igne effective, prout ignis est: naturar Ergo
natura dicitur de principio activo. et s. Ad hanc , & similes Pliilosophi authoritates respondeo, quod Philosophus loquitur ibi de principio naturali, prout opponitur libem, & in hoc sensu verum est,
quod ignis naturaliter producit calorem, hoc in non libere, noe se maturaliter, sed non naturaliter prout opponitur violemto , quia violentinia non competit principio activo, sed passivo, & similiter naturalitas, quia opposita circa idem versantur. Per quod patet ad contaniationem a ratione
26. Secundo arguitur ex codem Phialosopho r. Physic. text. ct comita. IE. ubi ait: formes nimis natura. Et s.Metaph.cap. s. sub num. 3 3. omis omnino substantia natura dicitur praeter hanc. Et sub num. sq. cymdietis igitur prim. natura, ct proprie dicta es substantia, qua est principium motus hae em lesium in se , in quantum ipse i materia auem, lquia hujus: est susceptira esse dicitur natura iEm Hrnia, quae est principium omnis perationis , & actionis pmpriissime diciatur natura, & fuateria minus proprie M
tenus sesceptiva est serinae, & in potentia passiva ad illam et Ergo maxime dicitur natura esse principium activuin, quam pac
Tet T. Respondeo ad argumentum ex
Scoto ibidem , quod cum forma dicitur principium motus,vel pinest retari ad primcipium aluuin , ves ad principium passivum, a quo motus sortitur naturalitatem;
si resertur ad principium passivum, quae nus tama est radix passionis, ves operati nis ut forma lapidis principium diuensis&c., dicitur natura,& magis pmme,quana materia, non quia influit active in motum , sed quia in genere entis persectior est iur-ma , quam materia , ves quia aliquatum m lationum principium est tarnia, quae tales
mutationes petit , quas non petit materiae
secundum se ; si vero reseratur ad priuipium activum istina dicitur natura prout opponitur violento, ut dictum est , & se distinguo antecedens: sema dic tu propriis. time natura , quatenus principium pastavum ae motus , concedo; quatriisti princ pium activum, nego. s 28. Tertio arguitur 1 Corum censibus: natura ut natura , ut ex sus definiti ne constat essentialiter est principium, S catio motus : Ergo essentialiter dicit essepi incipiuin passivum , simul & activum.
Antece scias est certum , consequentia probatur quoad secundam l artem videlicet,
cluod sit etiam citentialiter principium acti- virili: causa ex sua ratione seimali est principium Disitigod by Coosl