장음표시 사용
191쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. rs
phim influens esse in atrud, ut infra distinctione sequenti patebit; sed principium influens esse in aliud non est Dassi tu , sed aetivum, influxus enim non dicit receptionem,
sed activam productionem et E sin Gram sua ratione formali est causa motus, ex sua ratione Hrmali est principium influens esse active in motum et Ergo&c. Try. Respondeo ad ammentum,quod
validissimum lateor , & nulli bi illud neque audivi, neque legi ; quod tres positum
in definitione naturat, non ponitur ut distincta particula a ly principiam. etiam in mundefinitione positum, ut optime notavit Sc rus in hoc t. s. sub nam. s. s secutuso notandum , cujus haec sunt verba : im termini principium, O causa convertuntur, ct ideo
ponuntur ambo indeffutione natura, ut unum
exponat remsuum : Et sic non sumitur lycausa rigor e , sed lato modo prout idem sonat,quod principium, & cum principium ex se non dicat esse activum, indefit quod ly causa positum in definitione naturae non dicat esse naturam principium activum, sed passivum. 3 o. Secundo respondeo concedendo antecedens, & negando consequentiam, &ad eius probationem concedo, sive omitto
majorem, & nTo minorent: nam non omnis influxus est activus, cum materia in sententia probabili influat in compesitum non ve se habendo, sed passive se ad rece ptionem sermae praebendor unde nuconsequentiam. Utraque solutio potias miseri, sed prima verior mihi videtur, &consennior menti Scoti. 31. Ex quibus sequitur corollafium
ero majori intelligentia totius quaestimis ,
quod licet bene valcate est nanira et Ergo est principium passivum motus, non tamen valet e contra et est principium passivum
motus: Ergo natura: non valet, quia aqua
est principum passivum caloris, & tamen non est natura respectu caloris , sed quid violenuim, cu in sub calore violenta sit aquae idem dico in aliis exemplis quandocumque passivum dicit renitentiam ad serinam , quam recipit, quia ad hoc, quod sit natura, et
requiritur, quod subjectum sit,&Mod saein potentia naturali respectu sermae,.sive motus recepti in ipso. Nee valet etiam e est subiectum passivum, & non dicit renite fiam ad serinam: Ergo est natura, non Valet, quia potest esse in potentia neutra, & sic non erit natura ; unde superficies respectu caloris, nec signum respectu artificialis se mae , nec coelum respectu sui motus , neque Angelus respectu sui ubi est natura , quia non dicit inclinationem nullum eorum adserinas praedictas ; & ratio est conspicua ex definitione naturae, in qua petitur quid sit principium motus, & quietis, hoc ae, quod
ad serinam naturaliter inclinetur, & sub semma conquiescat, & sim modo congaud , quod non habet subjectum neutrum, nec
Deus non potvi dici natura, cum non sit
in potentia passiva ad aliquam persecti nem, etiam infinitam, quia potentia pacsiva ex sua natura dicit impersectionempore alitatis, & determinabilitatis, quae Deo repugnant, & si aliquando Deus dicitur natura persectissima, & natura
movens , hoc est , causans naturas cIEPturarum , non vero natura mota , PU
192쪽
Physica natura, nisi lato imodo , & lim proprie.
Viri dissio naturasatuitur in sua mem
233. DRuno est notandum ex Philosopho' A 1. Pue sic. text. Mevryb. cap. s. text. s. quod ex intibus Physicis secundum quod adPhysicam consider timem inpostant, alia sint naturae, alia n, turalia, di alia circa naturam; natura jam ex superatoribus manet dictum quid sit. Ensnatulae est, quod ex naturis consurgit,
re constituitur, ut compositum v. g. quod Ex materia, & forma coalescit, quae sunt naturae. Circa naturam vero dicuntur illa Cratia , quae licet in se naturae non sint, cum non habeant principium motus , &quietis , neque sint retia naturalia proprie, quia non sunt Physice composita ex natu ris , tameta sunt affectiones , vel naturae , vel entis naturalis ; hoc in sunt accidentia , qtiaedam connaturalia, V conservativa compositi substantialis, quod est quid naturale, vel materiae, & sorinae, quae
3 . His praeiactis, dico primam conclusionem: natura sorinalissime , & re rose dividitur in materiam , & sorinam adaequate , ita ut in rigore non sit ali sua
natura, euae non sit vel materia, vel forma. Quod materia sormalissimc sit natura , licet sit contra VasqucE , & alios, ex- prelle habetur a Philosopho s. Metaph. cap. s. text. S. num. 3I. cujus haec sunt verba et amplius natura dicitur , ex quo
primo , aut est, aut si aliquid entium nar
ra. Et sub num. 32. natura autem materia prima. Ubi Scotus latc probat materiam esse naturam et probatur ratione et materia
in 'ars constitutiva compositi naturalis :Ergo est natura. Patet; quia cns naturale non nisi ex naturis coalescit, & constituitur. Secundo: quia lannalissime competit materiae primae esse principium passivuin motus, & quietis, cum ad omnes naturalia ter inclinetur , & sub omnibus quiescat: Effossi natura. 3s. Quod senna etiam sit natura rigorine, patet ex Philosopho ibidem, &probatur , serim v. g. lapidis lannalissime appetit centrum, & in illo conquiescit,& serina levis esse sursum, & in illo congaudet et Ergo est natura. Patet consequentia; quia natura est principium motus; sed
tarma substantialis est principium in lapi- dc mendi ubi deotium, & in levi sursum rErgo est natura respectu illarum mutati num, & tamaarum, ad quas inclinatur, & in illa recipiuntur. 36. Dico secundam conclusionem rcompositum non est lannalissime naturarpatet ex Philosopho in hoc r. text. II. ubi postquam .dixit materiam esse naturas , ait et quod autem ex his natura non est..
Quod ut explicat Doctor subtilis in hoc
r. q. i'. num. 3. & s. Metaph. cap. S. sub num. 32. s. concludit, vult dicere Philosophus, quod compositum semesislane
non ia natui a, sed ens naturale; & ratio est, quia natura est, quae ex se, & per se ordinatur ad constituendum ens naturale, com-
pcditum videlicet; sed compositum ex se,& pei se nou ordinatur ad constituendum aliud
193쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. rcf
el ud compositum, cum unum adaequatvira, spondeo. O s. Metaph. Arstitetu cap. s.& completum ad aliud constituendum ordinari sit contra rationem suam Mnnalem: Ergo compolitum non in natura.num. 3 T. & aliis in locis: illud absolute dicitur victentum , & violentor fieri, quod fit contra inclinationem passi, sive susce- s . Dico tertiam conclusonetur com-lptivi, ut aquam calcfieri v. g.&grave ten litum substantiale, quatenus est in potet idem seorsum, eo praecise dicitur violentia passiva ad aliquas tarinas accidental , ad quas inclinatur, & quas ad sui conso vationem petit, potest dici natim , liuet magis proprie dicatur ens naturale, quam natura et paret ex Philosepho loco citato in Metaphysica, ubi ait et natura quidenitum, iliod quia contra inclinationem aquae ,& lapidis, , sic de aliis. T o. Pro cujus definitionis intelligentia nota, quod prima particula , videlicet, cibiis principium est extra . denotat, quod principium activum, sive agens, a quo introduci Metur, quod ex his utrisque est, ut anim-ltur forma violenta in pasto, in intra ipsum lia. Ubi Scotus et nam si natura passunt non solum localiter, sed etiam conde materia, ct forma, sequitur ibitrarie, quia agens tale,& passum contra ian-lud , quod est ex his utrisque , est quidem natura, id est ens vaturale, ct habens v
38. Ex quibus habetur, quod natura proprie solum dicitur de materia, & se
ma ; natura, non de materia, & tarma, sed de composito ex materia, O forma consu gente: circa naturam vero dicitur accidet tur, ut ignis v. g. a quo introducitur calor in aqua in extra ipsam aquam localiter,a contrarie, quia ignis aquae contrariatur; quod
si alici iando contingat tae simul localiter iagnis, & aqua, hoc hia accidentaliter, & non petitum ad naturam violenti. gr. Secunda particula, videlicet non conferente rim passo , non sonat praecise , ut tia connaturalia composito, vel semiae se aliqui male intellexerunt,non conserre incli stantiali, & materiae. Qui plura de natura nationetia, nam vis quaedam inclinatio in ;desideraverit, minores consulat. ita ut illa dicatur violentia solum penes in
clinationem privative et quia in lupertacie QS AESTIO SECUNDA, non datur inclinatio ad coloron, de nihil
quid sit violentum 'T s. X Iolentum ait Philosophus s. oebi
minus superficies non est violenta sub col re; neque in coelo datur inclinatio ad in tum , & nihilominus violenter est coelum sub motu, sed ultra negationem inclinatio nis in I b requiritur positiva renitentia, sive iesistentia ex parte pasti ad semias , ad hoc ut dicatur violetatum passum subcorum cap. I. HI cuius princip:umitali seriam , ut in lapide v. g. in quo est extra, non conferente viam p. o. Quod non solum non datur inclinatio ad etae :t explicat Scotus in . dis'. qs. q. q. re- seorium, iuuno datur positiva renitentia ad Y s C
194쪽
B seorsum elevari , cum appetitu positivo adeste seorsum. q2. Pro complemento autem ivijus u. xliti, nota, quod sicut dixitniis dis . r. primi libri num. 38. N infra inclusive, ad hoc quod aliquid violentum , sive aliqua forma violenta sit alicui subjaeto, Hon es pensenda sorma respectu agentis, a quo in troducitur, sed praecise conlideranda est in ordine tit subjectum, in quo introducitur, unde etiamsi calor naturaliter, & juxta suam naturam producatur ab igne in aqua, nihilominus dicitur calor violentus aquae sic de aliis quia violentia praecise ait ditur penes resistentiam sive renitetitiam passi, di non penes agens, a quo introducitur talis sorina in tali passi. Asia, quae de violento solent inquiri , utrum videlicet Deus possit violentiam iniurre voluntati se non imprimetido ipsi voluntati aliquam mam, qua violentetur ' Et alia quam pae-chraqiuaesita ad Theologiam spectant, Sse illuc dissilitanda omittimus.
ARTICULUS SECUNDUS, Qid sit ars , ct quomodo artificialia a
naturalibus disinguantur er s. A S sic a Philosopho S. Ethic.
I A cap. r. desinitur: es halatus recta ratiatu factivus: quod sic alii explicant: est
facultas mellαitialis cum rera ratiove Destilii di ut v. g. ars pictoris, quae docet in
dum, de piaebet methodum , qua debet imago depingi, de delineari: ars domus i ctiva quae radit regulas, de docet modum, quo domus est construenda. Ex quibus adipatat , quod ars cil habitus vadens regulas,
dc praecepta, quibus artificiale quid est con
. Quo supposito, sive ars accipi tur pro habitu tales regulas, de praeceptae praebent sive pro ipse actu,quo executiones mandatur tale opus artificiale, si inpliciter quid imperfectius hia natura, de ab illa re liter, de specifice distincta. Probatur quoad utramque partem: ars talentialiter eo quod habitus, scilicet est quidditas , dc accidens, de natura est substantia, ut patet ex supra di istis: Ergo quid imperseetius ars natura, dc ab illa talentialiter distincta s. Ad secundam partemquaesiti r spondendo dico, quod item Philosopho patet
in hoc a. text. 26. O I. Ethic. cap. I. Od. de ccclo cap. s. ars imitatur naturam: de
sic naturalia,& artificialia multipliciter comveniunt , de multipliciter disserunt: primo conveniunt in hoe, quod sicili natura secidi de possibilibus , quod optimum est, sive quod melius est, & hoc semper facere imtendit ; ita dc ars semper intendit quod optimum est in illa linea artis, de semper ficit quantum est ex se, quod per etiam est. Se cundo conmaiunt in hoc quod sicut agens naturale tendit in finem per media propo tionata & semper procedit de imperfecto ad persectum; ita ars semper eligit media proportionata ad sui finis consequutionem,& seinper proccdit de impersecto ad per-
T C. Terpo conveniunt in hoc quod sicut agens naturale intendit primo, de per se assiuillare sibi passum, ut ignis alium ignem producere intendit, homo alium hominem dec. ; ita agens artificiale intendidivisimilare e stum artificialem remptari Dipiti geo by Coo le
195쪽
suo in mente existentianain qui vult dinivim aedilicare , prius facit quoddam idolum, di simulacrum domus, &yil ea per artem intendit efficere domum extra, juxta suum exemplare, quod habet in mente, & sic de aliis. Quarto conveniunt in hoc, quod si tit in reaturalibus contingunt quandoque monstra generari , vel propter desectuin virtutis agentis, vel materita, vel propter indispositioncin materiae, vel propter alia quam aliam causam impedientem; ita in a tisicialibus quandoque monstra artificialia efficiuntur, vel propter defectum virtutis habitus attificialis , vel propter indispositionetra materiar, vel propter aliquam impedientcin causam. Alias plures convenientias omitto apud authores videndas.
. Disserunt similiter multipliciter, ut videre est in nostro Aretino super 2. Physic. nunt. q. imprimis quod natura non silum ficit rem, sed illi communicat vi
tutem ad operationem res, ut quando natura facit hominem, tribuit illi virtutem ad alium hominem generandum,S ad exercendas operationes humanas: at vero ars tacitrem mortuam absque virtute operandi, vel
aliquid Physice producendi. Secundo di&riint, quod naturalia habent sormam a n rura per medias qualitates activas, & passi- vas; nam serina ignis v. g. introducitur in ligno per caliditatem, & siccitatem, expcllendo humiditatem; forma vero artificialis non introducitur per qualitates activas, sed solum pCr an . q8. Tertio disserunt, quod forma naturalis immediate introducitur in materia prima, cum qua facit unum cias substantiale completum per se s sernia vero artis a-
lis non in materia prima , sed in composito substantiali jam completo introducitur des in illi quid accidentale, & superadditum. Quarto differunt in hoc, quod se a sub-s stantialis residet in toto composito substantiali, & in qualibet parte; forma vero a stillaical solum in partibus superficialibus
compositi residet. Alias plures disconvenientias omitto apud authorcs videndas.
qu. Ex his seqtritur, quod illud triatum axioma: ars perficit naturam: de tintelligi de perfectione accidentali, & s cundum quid,non vero de persectione substantiali, quta etiamsi ars perficiat modum saltandi in arte saltatrice sive depingendi in arte pictoria, tamen utriusque motus, sive operatio quoad etae Physicum provenit 1 natura, quae est , quae Physice ii diuit in ta ,
lem operationem, sive motum, & ars solum deservit ad hoc quod sit motus regulatus re gulis artis, ut sit artificiosus, non vero ut sit, quia sine arte potest idem numero in tus effici, licet in tali casu non esset talis motus artificiosus, quam citet motus.
Et ultimus in hac distinctione, utrum ars possit producere opera naturae'Iso. IIco unicam conclusionetia resta spondendo quaesito: an non pintest officere formam illam substantialem. neque aliquam accidentalem conservati vana, & consequutam ad esse substantiae, neque aliquam operationem per virtutem intrinsecam & existentem in artificiatis: ita Scotus expresse in luc r. q. I. & in sere communis sententia. Probatur: ars, ut paret Y et cxDisitiged by CO le
196쪽
ex diistis, est accidens: Ergo nequit Pr ducere formam substantialinii. Patri; quia quod est inserioris ordinis non valet prini cere illud, quod altioris ordinis , & pers,ctionis in . Quoad secundam partem proebatili: de formis conservativis , & cons
'utilis ad substantialia , quia forna. artis-cialis est extrinseca, de existens in partibus superlicialibus compositi: Ergo ncquit e se conservativa substantiae. Probatur et qui dat primum esse substantiae , tribuit illi quidquid requititur ad sui conservation , ut ait Scotus num. 6. ubi supra Quoad tertiam partem probatur di quia natura est principium intrinsecummotus: Ergo quod non est natura, nequit esse principium alicujus motus intrinsccuni ; sed vis non estuatura: Ergo &c.
Ts arguitur: domus v. g. sit ab A arte domiticandi ; sed domus est' substantia r Ergo substantia , sive sorina substantialis potest fieri ab arte. Major probatur et domus fit, & non a natura: Ergo ab arte. Minor probatur: cujus partes sunt substantiales est substantia, sed partes, quibus construites domus, ligna videlicet, i teres , lapides , terra, & aqua sunt substantiae: Ergo domus quid substantiale est, &tamen fit ab arte Ergo aliquid substantiale potest fieri ab arte.
s r. Respondeo ad argumentum diastinguendo majorem et domus fit ab arte quoad inse artificiat im do mis, videlicet, quod lateres sint in hac parte aequales, de
in hac inaequesta quoad fissuram, sive diis
positionc in localem , quam servant intralese, omitto: quoead dile substanti enim teriale , nego. Et eadem distinctione a lminoretii respondeo, & ad ejus probati ncin distinguo majorem et cujus partes e sentiales sunt substantiales , est substantia concedo: cujus partes integrales aggregatae sive per aggregatioracin , nego. Nam part cumuli lapidum sunt substantiae, Si nihilominus ipse cumulus non substantia ,
sed totum accidentale vocatur , ex eo quod
coniunctio localis ipsaniin partiuui sit lapidibus ipsis accidentalis. Idem dido de domo, cujus partes sunt substantiae, & tamen conjunctio ipsuum iii tali figura , vel dispositione est accidens illis extrinsecuin, & ab arte , saltem quoad ecth artificiale illarum. S s. Secundo arguitur et butyrum quid substantiale comptinim a lacte, Ex
quo fit, realiter substantialiter pistinctum,
, tamen butyrum fit ab arte, ut experientia patet: Ergo aliquid substantiale potest
fieri ab arte. Item vitrum ut ex se constat
alia substantia est a uiatertam qua esiicitur: idem dico de metallis,. de quibua
per artum chimicam fit aurum , vel a gentum , ut tenet Uberius Magnus lib. s. de mineralibus cap. I. Hen icus quod
lib. s. q. s. Antonius Miranda. Canus lib. s. de cvasone singulassi certaminis secta I. Timarra in . remst. de dii rentiis naturae , de artis , & alium D sem asserre domesticuin , & peritum testem , tenentque gravissimi alii Doch ies: Ergo &e. Sq. Respondeo cum Scota in hoc et q. i. sub num. S . respondetur et qued apput
197쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. r
catio aliquorum, quae faciunt ad formam sub-ilet , sed ab co consumitur. Secundum , stantialem, bene eit ab arte; sed introductioiquod facile amittit colorem. Tertiunta formae sub antialis sequens illam applicatio-iquod non est ductibile in tenuissinias la
xem est a natura unde ple motus localislminas , quas proprietates verum aurum
qui est insectione butyri , bene est ab arte; habere nullus ignorat. Addo insuper caetenui, ipsae forma substantialis butyri est quod usus talis artis damnatus est ab Ec a natura; & idem dico ad a. & 3. Unde inlclesia n extravaganti spondent, in qua c-
forina respondco ad argumentum conce-ltiam vel litio talis auri damnatur , & d dendo majorem , & distinguendo mira sclaratur triacri illud vendentes ad integram, rem et butyrum fit ab arte quoad applica-lrcstitutionem. cationem corum, quae requiruntur ad fieri 36. Tortio arguitur: ex sacra scἀptu butyri, concedo: quoad ipsam sorinam su itura constat Exodi T. Num. I i. quod Magistantialem butyri, nego et deitan dico de Pharaonis pcr incantationes,& artes magi- vitro vidclicet, & metallis. cas fecerunt serpentes non sbium apparen-
s s. Vel aliter respondeo de metallis, tes, sed veras, Physicas, &reales et Ergo artem chimicam quoad erectum faciendisper artem potest fieri substantia. Respon-vcrum aurum , & argentum, vanam ae &ideo cum Scoto ubi supra , quod Magi dilusoriam esse, neque unquam verum eff- Pharaonis per adjuvamen daemonum illascere,. sed taliuia apparens argentum , quodis erunt non Physice influendo in serpen tenent gravissimi authores , ut Agidiusites, sed applicandoactiva passivis, ex quo- quodlib. s. q. 8. pro quo etiam refert Avi- rum consortio materia disponebatur ad ro cennam, Conciliator disserentia ros. Ca Iceptionem sormae serpentis, & a natura in- . danus lib. I . de subtilitate, Percrius lib. s.ltroducebatur talis forma substantialis. de causis cap. I p. Divus Thomas in Z. dist. Is . Sed inquires, a quo agente intro T. q. s. art. I. Rubius 2. Physic. cap I. q.lducta ibit talis tarmae se intis 3 Respon- . num. I. & probatur et illud dicitur sim-ldeo, quod a Dco minore natisrae. &'pliciter impossibile , quod nunquam p leto, quod Deus eum natura inivit, quoltcst, vel valuit reduci ad actum; sed cssiciiquandocumque materia esset disposita , si
vcrum argentum , dies aurum ex metal-lnon sit agens creatum , quod valeat som. lis nunquam potuit reduci ad actum: E lmani introducere, Deus ut author natu
go est impossibile. Major ex se patet;trae supplet defectum agentis, & illainta minor experimento constat , quod si italmam producit et de quo infra in proprio io non est, dicant illi, qui in hac pessima inlco. Mi plura hic desideraverit, authores, ratione tot labores , vigilias , & sena-lconsulat , & dicta pro hac phina distiu- plus consumpserant, & si aliquando aliquodictione sint satis.
aurum apparens effcitur per talem artem inmctallis habet plurimos desectus ; pri-uum , quod vim ignis sustinere non v
198쪽
DISTINCTIO BLASIUS a BENJu MEA
SECUNDA, pium est causa, ut optimc notavit Scotus
Ubi desiuitio cause ut sic traditur. De cassis in communi, O umrersali. M e Gh- Aristotclu cap. I. textu , ct comm. omnesenem causae principiasunt, ait Plu Postquainde natura, arte, dc violent' losophus ibidem, ubi Scotus, licet nomegimus, restat nunc Pliuosophum, di , plus se habet principium, quam Doctorem subtilem insequentes agere dc nam terminus a quo in motu potest e caussis in universali, juxta id, quod in hujua principium unde motus, non tamen causa. Perlibri secundi prooemio promisimus , Ex v cile ergo principium convenit causa cum apropter sit liis principiis, quae causae nou sunt, videlicolcum privatione, quae licet principium extrinsecum generationis sit, non tamen est
causa; S: cum principiis productionum ad intra in divinis, Pater enim est principium ARTICULUS PRIMU S, tamen non est causain Pater,
hi sit causa Myce AHiim prancipium suiu si rationis 'iuri
per quam Spintus Sanctus accipit esse, & 38. A Ristoteles lib. de bona fortuna teste causa nullatenus sunt, neque appestantur. II. Stato in hoc E. q. T. sub num. r. s. 26o. Secunda particula est influens esse, secundo notandum , sic carisian delirat te causa perquam denotatur, quod causa influit inest ad cujus esse sequitur aliud: quam deluti- eflectum per influxum, sive per suae virtutionem etiam alteri Scotis lib. . Metaph. tis exercitium; insimus enim non est aliud, ri otelis cap. 2. summa 2. textio comm. s. quam exercitium virtutis causae, medio quo sub num. y.s Notandum, quia causa es ad causa reducitur de actu primo, ad actum s cujus esse sequitur aliud. Sed Scotus tamen cundum, sive ad esse actualiter causans, &aliam assert d nitionem in a.Physic citato communicat existentiam effectui. Utrum his verbis et secundo notandum, quod causa autem talis influxus si aliquid absolutinia, est propter quod alterum est, scilicet secumlvel respectivum superadditum causae, in dum este, vel secundum fieri, aut conser-l dians, vel non medians inter causam, & e
vari, aut secundum aliquam aliam dispoii sectum p infra suo loco patebit. Sed est tionem. l maxime advertendum, quod talis influxus sy. Sed tamen , tam Philosophus, i non requiritur quod si vere Physicus, &quam Scotus latissime assumunt definiet, realis, lassicit, quod sit, vel malis, qualis
dasn causam, sic ex doctrina eorum, & exlest, sit reptatur in causa efficienti, mat commutu consensu causam definiemus
caiisi est principium per se influens esse in aliud. Prima particula videlicet principium, ponitur loco generis, quia licci omnis causa sit principi uin, non tamen omne princi- risi, & sormali, ves metaphoricus , qualis est, qui in causa finali, & exemplari reperitur, ut suo loco dicemus.
NI. Tertia particula est in aliud, per quain denotatur , quod effectus, qui acci
199쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. rasARTICULUS SECUNDUS,
pit esse a causa, aliud talo a sua causa,habensque natui am saltem realiter distinctam ascia causa, & ab illa dependens, per quod dis linquitur etiam principium productis iam in divinis a causi, quia principium divinum
producens, Pater v. g. producens Filium, non producit aliud, quia Filius ejusdem n turae in cum Patre; unde licet haec propinsitio: Filim est alma Patre, concedatur a Tlleologis,quia Filius realiter distinguitur a Patre propter proprietattan personaloen, si-x e livpostasim; haec altera tamen: Filius estali uti a Patre, nunquam conceditur. , imirio ut haereti ea negariar, quia ly aliud denotat non soliun Filium realitet dii ingui a Patre, ted etiam habereFilium naturam realiter di-llinctam, quam non habet Pater, quod haereticum est, cum caderin natura, & essentia, quae est in Filio, eademmet numero est in Patre ut fides Carholica docet 62. Sed hoc est maxime notandum, quod tradita definitio non est univoca omni causae, materiali videlicet, & semiali, ossi cienti, finali, de extanplari, cum tres primae assignatae sint verae causae, Physicae, dc males, & finalis & exemplaris sint causae, non reales, sed metaphoricae, & secundum quid, sive rationis. Unde praedicta definitio prout sub se omnes praedictas causas comprChendit , non est quidditativa, sed potius deseriptiva per additamentum, & potius d finitio quid nominis, quam rei explicativa, cum entis malis,& rationis detur nulla ratio univoca. Et haec pro hac de causis ut sic dicta sint satis , qui plura desideravcrit, auth
Vbi traditur divistio cause ut sic insua
sis. Missis antiquorum Philosepho rum deliriis, qui jam insinitas esset
c. ausae iebant, iam unam, iam plures sive multiplicis. Dico unicam conclusione cum Aristotele in hoc Z. trael. s. text.cum nosti o sit tili Scoto in hoc etiam 2. cI T- nunI. q. causa ut sic dividitur, licci aequivo ce, in materialem, M alem, cffcientem& finalem, ita ut nulla causa sit, quae ad aliquam Ex enumeratis non pertineat , vel reducatur; ita expresse Philosophiis, loco cit
to, et S Metaph. cap. 2. text. ct comm . IJ.. nunI. I 2. omnes vero causae dictae inquatuor
cadunt modos nianifesti nos. Et Dota rsubtilis loco citato di causa suscienter dixi Itur in quatuorgenera causarum ad istum sensum dec. , est conuntinis Philosoplior turi
6 . Probatur ergo sic breviter con clusio fundamento, quo eam probat Scotus ubi supra et quia omnis e laus naturalis hoc est , omne conis, nim est ab aliquo tanquam a causa, & sic est suffciens ,a quo, est, sive producitur ; & est cx aliquo, sive de aliquo, & sic est materia, ex qua componitur, & est in determinata specie per aliud& sic est tarma, sive causa tantialis, quae dat composito speciem, & est propter aliud, &sic est finis, propter quem compositum g neratur , & praeiar has nulla alia est causa, aqua accipiat composiluin elle et Ergo causa ut se suffcienter dividitur in materialem, se alam, cimtonia finalem. Clicabant nostrain conclusionem fere nulla est Disitipod by Cooste
200쪽
controversia, & si aliqm est, illain apud
Vtrum omnis causi si prior Hiqu.i pri ritate suo esctu, et quasi os . Nostquam dc quidditate, A natura
L. causae ut sic mus in praecedentiquaestione, nec non & de Psus divisione, res at nunc agere dc conditionibus requisitis Ex parte causae ad causandum , & cuin inter omnes praecipua sit prioritas, quae requititur, qua causa sit suo effectu prior, merito de illa liic disputare decrevi, mi sit &qualis sit p
In rio statuitur necessirio omnem ca
sum esse sua essectu priorem, O quatatu prioritas', osenditur. 66. I R O quaesiti intelligentia est pria nio notandubi, quo J multipliciter potest dici unum prius alio secundum mill- tiplicem prioritatem, quae reperitur in rebus: prima prioritas est disiestatis, sive persectionis, secundum quam illud dicitur prius alio, quod est petiectioris naturae, sive Cititius, etiamsi in existentia sit posterius quid, ut Franciscus v. g. in prior dignitate leone, vel equo, etiamsi leo, vel cum prius Francisco existant. 6 T. Secunda prioritv vocatur prioritas subsistendi consequentia, unde illud Logicorum tritum axioma traxit originem, videlicet illud est prius , a quo non valet subsistendi consequentia, ut est ignis: Ergo est
calidum, bene valet, non tamen E contraria calidum: Ergo est ignis, non valet: &haec potissime invenitur inter pr dicata communia, & particularia, inter quae de affirmatione particularis bene infertur assimmatio praedicati communis , non tamen econtra, ut in homo: Ergo in animal, non tamen e contra ; unde animal est prius hae prioritates absistendi homine; caeterum pro hac prioritate est niminie notandum, quod
non semper illud, quod est prius secundum subsistendi consequentiam, in prius etiam
secundum existentiam, sive secundum dur tionem, imino aliquando est posterius, ut v g. est ignis: Ergo est calidus, bene valet, &non e contra, & tamen esse calidum est igne posterius in existentia, utpote effictus ab igne proveniens. v ide Scotum in i . dist. p.
q. I. s. ad aliud. v. cum igitur. num. Eq.
68. Tertia priofitas est prioritas existendi, secundum quam illud dicitur alio p ius, quod prius existit ipso et & haec est in triplici di fierentia ; alia est prioritas tot
poris, alia naturae, alia originis. Priositas temporis, quae etiam prioritas in quo dici contuevit, in illa, quae invenitur inter illa, quorum unum potest este pro aliqua dur tione sinc alio ut v. g. Petrus, qui cit hodie, in prior tempore Paulo, qui cras Esit. Caeterum hic est maxime notandum, quod unum dicatur prius tempore alio, non requiritur , quod sit actualiter pro aliqua duratio ne, sive existentia sine illo alio, sed sat est, quod attenta sua natura valeat sine illo alio posteriori esse; unde licet substantia inem dcin instanti temporis generetur, in quo sua