장음표시 사용
251쪽
si vero per accidens es illa, cui in quantum talis non coirespon&t etaetus,& nihilominis dicitur causa illius, ves propter comjunetioncin, quam habet Am caula per se, vel quia effectus ipse causae per accidens
conjungitur cum erectu catae perser exemplum primer musicus dicitur causa per accidens delineationis imaginis, quia talis desineatio non correspondet inusico per se,
sed prout pictor est; medicus dicitur surari,
per accidens , quia non in quantum mediacus,sed in quantum insimus sanatur.Secui do modo fodietis terram dicitur causa per
acci&ns inventionis Thesauri,quia talis se
sto terrae conjungitur accidentes iter cum
lioeflectu inventionis Thesauri, quia non erat intentus per se a terram Mesentes s .. Ulterius causa dividitur in Minciamam, de emotam et causa proxima eir, vim
proxime, di seipsim immediate producit
esseetiam influenta in illum,ut calor v.g. A, dicitur causa caloris B, a se mediate producti, & Adam dicitur causi immediata, sive proxima Abelis. Causa remota est, quae non immediate, sed mediate, & remote a mingit. tauctum, ut m v. g. & Proavus dicitur causa remota nepotis, in quo sensu habet locum illud commune axioma, causa cause est rausa causti. ysq. t ursus causa efficiens proxuma dividitur in principalem , & instriamentalem et causa efficiens proxima prii eipalis est ill1, quae in esse quieto, & ante
actualem productionuin habet virtutem ad iaciendum , ut calor res e u alterius ealoris, homo&c. Causa instrumentalis proxima est illa , quae in esse quieto, dc an, actualeua Productionem nullam habet Physicam virtutem ad oper uidum , sed illam accipit in actuali productione, quat nus movetur a principali causa, quae utitur tali instrumento ad stium effectuin, & h jus modi sunt instrumenta artificialis,inserara, & hujus modi alia. yb. Insii r causa efficiens ut sic ruias divisitur principaliter in causain univocam,
de aequivocam: causa efficiens univoca est, Quae producit refectum ejusdem rationis speci&ae cum ipsa cause,ut calor alium cal rem producens, unus homo respectu est
rius , ignis i cspectu alterius ignis, de huiusmodi alia.Causa aequivoca est,quae producit effictum alterius specificae, sive geneticae
naturae ab ipsa causa, ut substantia qualmus producit accidcrub; intellectus,& voluntas quatenus suos actigus inducunt, qui alterius naturae sunt ipso intellectu, & voluntatqDcus respectu creaturarum, & sol, ipna, dcastra, quae omnia effectus alterius ab ipsis
y G. Rursus causa efficiens dividitur in totalem , & partialem et causa totalis est,quae habet ex se sufficimtem virtutem ad producendum totum effictum: partialis,quae habet solum virtutem partialem ad producendum aliquem effectum, & ita indiget altera concavi a qua coadjuvetur,ut possit in actu secundo, & cxercitio illum essectum producere. Pro qua nota, quod nulla causipartialis tribuit alteri concausae partiali vi tutem in actu primo ad causandum, sed solum illam in aetii secundo coadjuvat ut producat suum effectum, cujus modi sunt objectum, & potentia , respectu suo D
252쪽
y T. Ulterius causa totalis dividitur in totalem ex omni genere , & in totalem in aliquo generer totalis causa in omni genere est , quae se sola , & independenter ab alia concausa ejusdem , vel ait rius generis valet producere ellectum , &in hac acceptione soliis Deus dicit e causa totalis ossiciens in omni genere, siqui sem a causa quacumque creata in sua causatione non dependet. Causa totalis in determinato genere est illa , quae licet in illo genere , in quo est causa , non indigeat alterius adjuvamine causae , tamen nequit causare , nisi coadjuvetur a concausis alterius generis; cu- . ius modi est omnis causa cffciens creata , quae indiget materia , & aliis concautis; &materia, & senna, quae licet in quantum talis non petat coadjuvari , materia in quantum materia, & serina in quantum forina , tamentarina adjuvatur a materia,& materia a forma, & ab dissiciente, & sic causae dicuntur totales in detenninato genere. y 8. Rursus causa dividitur in productivam , & conservativam et causa productiva est , quae primo dat esse erectui;
causa vero conseivativa, quae licet prout talis non dicatur producens actu ster e sellaim, dicitur tamen illum per at vivalentiam producere , quatenus esse enectus jam habitum , ex vi primae productionis conservat , & retinet in esse , ut v .g. Deus in pfima mundi conditione filii causa mundum producens , & nunc est causa illum
conservans , & secundo per conservati nem, dc manutenentiam dans esse.
y s. Rutius causa essiciens dividitur in liberam , sive conting tem , & in naturalem, sive nectauiasia: causa libera, sive contingens est , quae positis omnibus requia sitis ad mendum , sive causandum, potest
pro suo libito causare, ves non causare, &taliter causare, vel taliter; cuius modi est Deus, qui quatenus agens, sive causans omnia creata ad extra libere pro suae libertatis consilio agit, & operatur, ves non o muri vel taliter,uel taliter cinia operatur disponit;& similiter creata voluntas, Tiae plenum habet dominium iustus actibus, ita ut pro suo libito possit etiam postis omnibus requisitis, tam ex parte objecti, quam aliis circunstantiis clicere actu:n odii, ves aenoris,& amare odibile, & odisse amabile, vel neque amare, ne lite odisse proseo libito. Cau- naturalis est,quae postis omnibus requisitis ad causandum,necessario causat, ita ut non possit non causare, de quando causet, causat per impetum naturae, ita ut causet inquantum potest, ut ignis, qui lassicienter applicatus, agit in quantum potest.
quod lices applicatio agentis naturalis ad agendum possit me libera , tamen aetio , sive essectus a tali causa naturali prou niens non libere , sed naturalis erit; ut ignis v. g. qui libere potest applicari a P tro huic combustibili, & tamen s et ignis applicatus, jam non libere sed naturalitereremat, ita ut Petrus non possit illum pro suo itiato impedire.
Utrum causi escim subflautiatu immediati per se ipsim attingat alterius substantia produetionem e
Ocausa substantialis possit, & valeat
253쪽
t roducere,& quod de se sto producat contra antiquos Philolaphos Avermem y.M taph Albertum a. Physic, traei. 2. cap. 3.& alios, quibus subscribere videtur Gabriel Biel in . dist. I. q. I. art. s. dub. s. quod
satis ex Sacra Scriptura constat Genesi I. germinet terra herbam virentem: & infra et producat terra animam virtutem. Et Lucaeri. videte Fum, ct omnes arbores, cum
producunt jam ex se fructug. Et ex Tridunt. s. sess . can. q. ubi tanquam de fide definitum est liberum arbitrium esse in hominis pol state, non mere passive se habens,
Tuid efficiendo. Quod sic ostendo ex di ius r
Ubi opposita sententia referuntur, Ssimul refellantur. Rima circa praesentem dissiciat tem sentcntia est J uitae cujusdataenam Peretra, qui g. Physic. lib. de causis cape I. & ir. assinnat, quod substantia
nullatenus mediate ,neque immediate atti
git per productionen oleram substantiam, sed hoc esse proprium accidentium munus, taliter quod accidetitia causae sunt principa-Ies & per se sues antiar, quae generatur , dc non substantia , ita ut haec sit vera propositior substantia non a substantia, sed ab accidentibus generatur; sed hujus modi sen- cunctae est, qui incit, & producit: Emostentiae imbecillitas ex impugnatione s
cum homo peceat, homo nihil essicit, tamas est , qae serit peccatum ad hominis
praesentiam et Ergo homo immunis erit a peccato, & Deus non immunis, quod bl sphemum , & haereticum est: Ergo &c. Praeterquam quod experientia constat ,
quentis jam iam Ptebit.'s . Secuncta sententia assimat, quod licet causae, sive formae substantiasta sine causae principales per se cujus que gera rationis substantialis, negat tamen concu sum, sive effetentiam immediate, quae sunt Quod ignis cremat, & calefacit, nix friges principium quo cujuscumque generationis racit , a pia calorem extinguit, & hujus i substantiae, ita ut aetio productiva substanmodi alia: Elgo oppositum asserere ridicinium , & sine fundamento erit.'32. Hac ergo veritate supposea, de qua Qui plura des verit, terit consulere a thores;modo in praesenti quaestione inquirimus , an substantia immeduia, & per se sit produmva, ita ut virtus in actu primo cistens in substantia, a qua denominatur potens producere, sit ipsa sema substantialis, ves si uod prineipium accident e substantiae superadia, ita ut substantia ex se nulluhabeat influxum, sed mediis accidentibus mPeretur, dc agat; pro cum intestigentia sitriae non immediate a substantia proveniat, sed ab accidentibus, quae sunt quasi poter tiae substantis , & Physica instrumenta, quae agunt, & causant substantiam non in virtute eorundem, sed in virtute substan . tiae , quae causa primipalis est, ut v. g. quando ignis alium ignem producit, ignitio illa, live actio, per quam producitur ignis, non nascitur , sive exit immediateta substantia absiauta ignis generantis , sive eremantis, sed a calore, qui est, qui immediate attingit illam ignis produetionem , sive aequo exit, & recitur illa cremativae
254쪽
actio immediate , licet ab illo calore exeat, j& irascatiir talis actio, non quatenus calor ins e cit, scd quatenus ini nunentum , quod in virtute substantitae causat, sive producit. ys s. Quod ut explicinat apponunt exemplum de anima, & ejus potinatia intel-lcetiva , & volitiva, quae in eorum .vitentia accidentia quae lani liint ab aninia aliter distineta , qui quidem intellectus es
a quo immediate pro incitur actus intellectus, X non ab anima, ctianisi in virtute, animae talis intollectus producat, & causet intellecti inii, ita pari passu se habet calor 1espectu Amnis, qui est ignis potinitia, nihilia qua alium ignem producit. Haec sentet tia expresse habetur a Divo Thoma in I. Patie q. sq. art. s. quem sequuntur omnes Thomistae, uno vel altero dempto, &exI uitis quam plures, & alii.ys s. Sed conti a istutii dictaadi modum sic insurgit quidam Scotidia in suis manu
scriptis, cxcogitans se magnum aliquid c gitasse, quo trunca, & destructa manet
pinio Thoniis ira, & jugulata: persectio,
quae conceditur accidentibus, non est den
ganda substantiae; sed hoc, quod est prodi
cere immediate , & esse operativa accidentibus conceditur , & cst in his periectio: Ergo este immediate productivam substantiae non in substantiae denegandum. Maior patet; quia accidentia inserioris ordinis, &persectionis sunt, ac est substantia: Elgo illa persectio, quae in Es relucet, potiore jure est concedentia substaritiae.'s . Sia salva pace tanti Scotistae, ejus ratio nuli ius est ponderis: quod sic per uvia
dentiam ostendo ex codem hindanaento, Ac
medio e persectio , quae conceditu sui,
Istantiae imperfectiori non est deneganda substantiae magis persectae si sed hoc quod est producere est in Hectio, quae reperitur in substantia corporea r Ergo haec eadem sectio non est substantiae spirituali deneganda : Ergo si substantia corporea ignis v. g. potest producere aliam substantiam ejusdem ordinis , & persectionis cum illa : Ergo potiori jure substantia Angesica poterit Dliam substantiam producere ; & tamen haec
argumentatio non tenet de substantia munus perfecta ad magis pcrsectam, cuint triuii ejusdem g eris sint et Ergo minus t nebit de accidente ad substantiam, cum rem
cidens , di substantia diveis generis sint,& in se plus differant, quam substantia corporea , de spiritualis. Item neque in e dem genere proximo valet ar in thtio, nam suinantiae elementales imp tactissiniae sunt, & nimium, & substantia mixtorum est mmis persecta, & tamen es ilientales substantiae sunt productivae, non vero mixtorum inanimatonim substantiae; nam terra, quae est Hementaris substantia generat, & lapis, quae est perfectior se
stantia non generat , sicut neque quodcumque aliud mixtum inanimatum, neque coeleste corpus.s38. Quod omne expresse docuit tus lib. v. Metaph. q. q. sub num. s. s. s. QDiaras est in sis. sol. s. ubi ait et i
quod non ridetvir aliqua posse maxima unirer- sala Uignari, rati emi conveniat producere , si medium sumatur expers e mone, se perfectriis magis produceret, si ex imperse boni m. perfectius minus produceret , uret itaque ridcturhabere instantiavi ex diciis et itaque ait Sc tus, quia neque ex majori, ncque ex inb
255쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. r Ir
A persectione habctur mediuin ad print pedectionis, possit in sua virtute continorotan tum productionein alicui enti conveni-lillud, quod majoris &c.; sed illud, quod in re. Et itaque mm. s. ait is fine: ira potest sua virtute non continet aliud, non valet il- , quod nulla forma aetiva est, nisi aliqua sub Divialis forte, ct aliqua degenere quasitatis : itaque in via Scoti non sunt alia a se stantia , sicut neque omnis qualitas , quia qualitates secundae non sunt productivae, ut calor , albedo, nigredo, bene tamen frigiditas , caliditas, & humiditas, & siccitas, quae sunt qualitates primae. Vide etiam
Scotum in a. dist. T. q. I. s. ad formam. v. adpropositum. num. I p. ubi haec clarius docet , & expressius.
ysy. Impugno igitur praedictam opinionem rationibus, quibus eam impugnat Scotus in .disp. I 2.=.s contra hoc. a num. Io. ct insta : ct v. Metaph. q. T. s. ad quaestionem. niam. I. S lib. de rerum principis q. II. N. 3. nam. so. f. tem. impossibile est,
quod illud, quod minoris peflectionis est, possit habere iustimum, & cautaitatem , sive actionem in illud, quod majofis perfectionis est; sed substantia maioris pertactionis, & excellentioris ordinis est accidente et Ergo impossibile est, quod accidens valeat i inmediate attingere producti nem substantiae. Major probatur: imp
sibile est, quo d illud, quod majoris p inctionis est , contineatur in virtute illius, quod inserioris ordinis est, &poricctionis quod enim mUis perfectum est non continetur H illo, quod minus persemina est, b ne tamen d contra j quia illud, quod in est rius virtute continetur, vel est perseetionis minoris, re est illa, in qua continetur, vel adsum:num aequalis perlectionis : Ergo im
possibile est, quod illud, quod est mitioris
lud tale producere: Ergo &c. y so. Huic argumento respondent communiter Thomiliae, quod bene concludit arginamitian , quod accidens nequit esset cauae principalis substantiae, taliter quod accidens virtute sua propria valcat pro Oc re substantiam ; caeteium non concludit, quod accidinis tanquam substantiae instrumentuin, & potentia possit virtute substantiae, quae est causa principialis attingere productionem substantiae , quia eflectus nota
commensuratur in perfectione cum sua causa instrumentali, qualis est accidenas , sed cum causa principali, quae est substantia, &cum haec sit aequalis persectionis cum se stantia, quae de novo gener itur, hinc fit, quod nihil faciat argumentum contra il
stii. Sed contra istam responsionein sic insurgo et vel accidens quatenus substanditiae lastrumentum, & potentia habet alia quam actionem , sive influxum sibi proprium , & peculiarem distine uni ab influxu ubstantiae, quae est causa principalis, vel non 3 Si hoc secundum et Ergo accidens nia hil efficit, sive producit substantiae, sed tota substantia, 'producitur alteri substantiae producenti correspondet, taliter quod accidenti nihiI correspondet substantiae. Si
autem siquam rationem distinctam ab actione substantiae habet accidens, contrarilla aetio se tenens ex parte accidentis, qu tenus labimentum sub intiae , & ipsum accidens, a quo oritur illa a stio, essendiis ter in Eoris ordinis sunt, ac ia Libstan
256쪽
tia: Ergo illa actio se tenens ex parte accidentis ad substantiam neque instrumentalia ter, neque partialiter potest attingere se stantiam: A ntecedens probatur quoad primam partem et illa actio se tenens ex parte accidentis nequit esse altioris perfectionis,ac est ipsum accidms, a quo oritur, d manat; sed accidens ex sua natura inimioris ordinis est, ac est substantia: Ergo illa actio nequit non este inferioris ordinis, ac pers ctionis, ac ia substantia. y62. Et roboratur: omnis actus secumdus necessario supponit actum primum ;sed illa actio se tractis ex parte recidentis est actus secundus: Ergo necessario supponit in ipso accidente actum prinaum,hoc est, virtutem, & secunditaton ad talem actum secundum: sed accidenti ab intrinseco repugnat contineroin actu primo substantiam ob rationem supra num. sis'. et Ergo repugnat accidenti talis actio terminata ad substatiam. Et roboratur ulterius: quandocumqterminum actionis repugnat contineri in agente, etiam repugnat actio tendens ad dare
esse tali termino ipsi agenti; sed substantiae,
quae generatur, repugnat, quod contineatur in virtute accidentis, etiam prout instrumentum est substantiae: ergo actio accide iis ut instrumenti ipli repugnat, quae termianetur ad dare esse uibstantiae. y63. Et urgeo ulterius rationemr accidens etiam prout instrumentum substantiae,& potentia ejus est accidens, Ac intra sphae- am, & lineam accidentis constitutum; sed accidens prout tale nequit influere in se
stantiam, eo quod inferioris ordinis est ipsa substantia: Ergo etiam prout instrumentim
substantiae est, nequit causare substantum Maior probatur et per hoc quod calor v. g. sit instrumentum, quo utitur nis ad alium
ignem generandian non extrahitur a ratione
caloris, immo prout calor igni comaturalis est ejus instrumentum et Ergo si prout cum nequit ignem producere, neque prout imstrumentum: Ergo &c. sis . Alii his victi efficacissimis ratio nibus respondent ulterius proterviando in suo praecipitio , quod accidens prout i
strumentum bene verum est, quod non greditur inctas accidentis, sed semper intra sphaeram accidentis manet, caeterum quod
non agit in virtute propria accidentis, sed in virtute substantiae , quae est causa principalis, quae utitur illo instrumento, ut in exemplo allato patet, nam quando ignis illum generat ignem, utitur calore ad thlem ignis generationem, qui quidem c lor non agit in virtute caloris propria, &prout a substantia ignis separatus , sed in
virtute ignis, qui est agens principale, quod
tali calore , tanquam instrumento utitur: ciam prorsus modo (proportione sere ta) quo artihi lignarius utitur serra tamquam instrumento ad ligni scissionem, quae quidem serra non in virtute talis scindit, hue dividit lignum, sed in virtute artificis via delicet, qui serram movendo hinc inde dia vidit lignum.
Sos. Sed contra, &assumo idem eum plum, quando calor ut instrumcntum ignis, quo utitur ignis, ad alterius ignis generati nem deservit, vel accipit aliquam virtutem et Ergo sicut antea accidens impotens erat ad substantiae productionem, ita post. Patri contatuentia; quotiescumque enim virtua
257쪽
viinu alicuius invariata manet , Cadem P tentia , ves impotentia , qtve erat in tali virtute etiam invariata mei; iram ut ait
Philosophus, idoli quantumcumque idem semper est natum sacere idem. Si calori additur aliqua nova virtus, qua noviter est potens , quod antea non habebat , interr go , vel illa virtus nova, quae de novo additur accidenti ae substantia, vel accidens pSi accidens: Ergo tam calor eo quod a cidens ante illam novam virtutem impotens
erat ad productionem substantiae, ita per
talem accidentalem virtutem novam sibi superadditam , eodem modo impotens , quia etiam post talem virtutem manet intra sphaeram accidentis , cum talis virtus accidens sit, & sic semper minoris persectionis substantia. Si illa virtus superaddita, est substantiar Ergo jam non accidens, sed sub stantia prout talis est, quae producit: praeterquam quod virtus substantialis acciden ii superaddita nequit in ipso recipi, quia
substantia non recipitur in accidenti, neque explicabilis est motus, quo talis nova virtus substantialis aliter accidenti addatus.
Ubi aliqui praemisiis vera Doctor n
stri subtiis flabilitur sententia.'66.r TT certa a dubiis separemus,su' - pono primo ex omnium Philos phorum consensu, quod quando ignis v. g. introducturus est serinam ignis in mare iaapplicatur ligno, & postea per qualitatu activas siccitatis, & caloris e struit qualitates humilitatis, & frigiditatis, quas habet lignum, quibus destructis destruitur serina ligni , Untroducitur serina
ignis in eadem materia , quae antea erat sub tarma ligni, & in hoc nulla est controve sia, omnes enim hanc supponunt veritatem, tanquam fundamentum primum.
Secundo suppono, quod ita ce liuium apud o es tutio, vel altero dempto, quia ut ait Scotus una hirundo non facit ver videsicet quod tarma substantialis habet virtutem productivam respectu accia dentium , quia calor etiam in via Divi Tli mae effectus est productus ab igne, &lc quor de calore, quo ignis se aliter insecalidus est, & similiter aqua in seipse ducit frigiditatem , suod patet experime io, nam si aqua calefacta separetur ab igne, sive calore cuefaciente ipsam, ipsa aqua r vertitur in suam frigiditatem primnam, m idon frigiditas non ab alio extrinseco
gente, sed ab ipsa aquae substantia in seipsi producitur. Idem dico de substantia corporea, quae in seipsa producit quantitatenumolis, qua serimiliter est quanta, & in via Divi Thomae anima in seipsa producit in-t cistum, di voluntatem, quae sunt accidentia ipsius animae, etiamsi in nostra doctrina non accidentia sint, sed seruialiter substantiales realiter identificatae cum ipsa
&68. Hoc supposito non controvertimus modo, an si antia producat immediate aliquos effectus ordinis accia dentalis , lieci ad majorem intelligentiam etiam hoc ventilabimus , sed utrum substantia, quae de novo producitur v. g.
ignis immediaic ab alia ignis substantia, live ab alio igne generetur , vel a semis Og accia
258쪽
accideius ibis ignis immediate, & mediate ab ipso igne generante. y6s. Sit ergo priam concluso: sibi antia omnis creata est productiva immediate suorum accidentium connaturalium,& conservatoriim substantiae. Haec concluso expresso habetur a Scoto in q. dist. I 2. s. uem. num. I 2. Sin 2. dist. I 6. q. I. 'rationes ista. min. s. y lib. I. Metaph. Irrum, ulu cap. p. in sines nam. 23. O uin locis, num. ysy. citatis. Priamur ergo rati ne: qua eam probat Scotus in s. ubi sepra,& suppono, Quod in individuis caloris v. g. non est procedendum in infinitum , ita ut dicata uis, quod calor a , fuit causatus a chlore B, B a calore C, & C a D, & sic in infinitum, sed necessario hia deveniendum ad aliquem primum calorem , qui alium c lorem non supponu et ille primus calor filii productus ,& causatus: Ergo ab aliqua alia causa; non ab alio calore, quia supponitur, quod ipse fuit primus. Ergo ab alia' causa persectiori: sed haec causa persectior non potuit esse alia , nisi substanta ignis, cui talis calor es connaturalis r Ergo substantia est accidentium productiva. Idem secto argumentum de in accidentibus
'io. sed qina possunt res,ndere adversarii , quod talis primus calor in igne existens v. g. non sint productus ab ignis substantia , sed a Deo talem cal rem producente , & ipsum introducente in igne , licet hoc sit sine fundamento ullo, tamen contra illos intago et e perientia constat , quod aqua calcfacta deficiente extrinseco calefaciente redit
in suam pristinam frigiditatem paulatim,
& calor inexistens paulatim etiam rem ttitur ; sed non est recurrendum ad divianam potentiam , nisi manis a necessitas nos urg te lago ad hoc quod aqua sitam acquirat Sigiditatem pristinam , non est
necessarium ad Deum recurrere, cum pota
sit ipsa aquae substantia illam frigiditatem in se producere. Insuper accidens depc det immediate a substantia , non solum quoad esse quietum accidoeitis , sive ad ractum esse, sed etiam quoad fieri : Emgo substantia habet influxum immediatum
ypi. Sit secunda conclusio et substa tia corporea, quae producitur, immediate ab alia substantia producitur , ut ignis v. g. A, producit immediate ignem B, & sie de aliis, quas quotidie videmus generari, ut homo ab alio homine, leo ab alio te ne &m haec conditio expresie habetur a Scoto Iocis supra citatis num. 'Sy.& ab Iristotele T. Metaph. cap. 8. text.& comm. 28. num. 6 . ubi ait: in quibusdam vero palam, quia generans tale quidem est, quale generatum, nec tamen nec idem, nec unum numero, sed unum flecte, ut in Phocic, homo namque hominem generari Quod Scotus confirmat ibidem ex 2. Phoc..tem. ct comm. To. quod generans, ctg-tum non incidunt in idem mmero, sed in idem
sterier Ergo illud est principium, a quo generatur Mo, quod est idem in sprete cum
ipse homine; sed quod est idem in cae
cum homine est subminia ipsa hominis:
p. traprium si stamia ex his accipere est,quia necesse
259쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. 13s
necesse est praexistere semper aliquam satassubstantia pmducente , dc non eum ejus Ita uiam acta existentem, quas itur animalisormis accidentalibus: Ergo setina su sit , i ammia nascitur, quali ver),ct quantumstantiae est , quae immediate pmducit ali non necessarium, nisi potestate solam. Quodiram substantiam. explicat Scottu in . citato has verbis: vult sp . Secundo pmbatur ex eodem ergo quod ad hoc, quod substantia fiat, &lScoto io. dist. I s. q. mica. num. I s. n necesse aliam substantiam emexistere, quae substantiam generari a substantis
producat, sed ad hoc, quod quantum, vestram in generatione miroca , quam ese quare producatur, non oportet aliquod quam voca : pmbo et nocesse est , quod formatum, vel quale prae flere , nisi potentia tamigenerantis, quae est principium generati tum. Et clarius in Metaph. super locum cit inis , sit nobilior si generatio est aequiv
tum in fine: assignat differentiam inter se ica) vel aeque nobilis , sicut so a geniti, stantiam,&accidentia&c. Et infra: namisi generatio est univoca , sed impossibile principium activum substantia non potest esse est, quod forma accidentalis, quaecumq; sit, nisi substantia; principium autem altivum ac-lpersectior sit forma substantiali et Ergo noncidentis potest esse substantia, ct non accidens.lpotest esse principium immediatum gen Idem probat Scotus loco citato in lib. de r trandi: Em necesse est, quod principium rumprincipio ex Philosopho t. degenerationet mediatum fit substantia: Elgo &c.
text.s s. 'Is. Tertio probatur ratione coenm
yT3. Probatur conclusio ratione, qua ni: aistio, per quam producitur substantia, eam probat Scotus in . ait: quae etiam ha- essentialiter est substantialis, sed actiose betur a Divo Thomai. p. q. r. art. r. illa stantialis requit ab alio principio, quam asenna est principium agendi, sive gene- substantia nasci et Ergo substantia nequitrandi, in qua generans, & genitum assi- produci nisi a substantia. Major est persemilantur ; sed genreatum principaliter nota, minor probatur: actio, mae nas iassimilatur generanti in forma subtamitur ab accidenti est alteratio emtialiter; tisi , secundum quid autem simile assi-lsed alteratio est actio, sive instares, quo milatur in accidentibus: Ergo se a se, producitur accidens: Ergo actib substan- stantialis in substantia est principium actialitatis, quae essentialiter c ncta est ab alvum , sive generandi alteram substa iteratione , nequit nisi a substantia nasti etiam. Major probatur: illud est principium Ergo substantia nequit nisi a substantia cau- generandi in generatione univoca, in quassari. generans,& genitum specifice univocantuni ' s. Sit tertia conclusior nullum acci- patet, quia generans, sive causans univocumidens quantumcumque perfectuix sit, potae est , quod causat, & producit essectum ejuse producere substantiam,tanquam causa prin-dem formae, & persecti,ab univocae, ac est cipalis substantiae. Haec concluso satis patet ipsa causa, ut dixi num. y s. sed generatalex dictis a num. ys v. & infra , & ulterius substantia specifice univocatur cum altera probatur: si liciter impcrfectius secum
260쪽
dum speciem, vel genus non potest esse totale principium alicujus activuin presectioris : sed accidens sic se habet respectu substantiae et Ergo &c. Major ex se
patet; qua negata Mit Scotus sub num. 13. s. secumia conclusa. v. contra hoc. nescir
probare aliquetia ordinem entium , limo nec quod primum ens esset persectiminum, immo posici proterviendo dici, quod i tum universum, de quodlibet in ea factum est a musta; si enim arguas, quod musca
est ita impersecta, & tu idem dices, quod ini persectius potae producere persectius; de ita evidens est, quod illud, quod minus persectum est, nequit este causa totalis effectiva entis persectioris , quod non potest probari, nam non est alia propositio clarior, & notior, per quam possit declara i ejus veritas. y T. Sit quarta conclusio e accidens neque ut instrumentum, neque in virtute
substantiae , neque partialiter , & minus principaliter potest producere substantiam , tum quia accidens ex sua natura dependens est a substantia , de illae natur liter posterius , & causa debet esse priors tem prioritate naturae , quam ejus e lectus, vide , q*ae diximus num y 8.ex I. diae de causis ut sic; tum quia sectio accidentalis est alto, actio vero , quathbstantia producitur , est substantialis, vide num. yys. tum quia est impersecti fis naturae , ac est substantia, vide num. 'S8. y 3. Et ulte us probatur et nihil reis lucet ex partu cffectus substantialis , qui producitur , quod possit correspondereueidenti et Ergo accidens neque Partia, liter , neque instrumentaliter potest pro
ducere aliquid substaiatiae. Antecedens probatur: totu a, quod relucet ex parte
e sectus substantialis, qui producitur, est substantia : Ergo nihil rclucet , quod
possit corres 3Indere accidenti. Antec dens est certum , consequentiae probatur et
ideo tota substantia nequit ab accidenti s laeta produci, quia est substantia, de ordinis superioris, ac est accidetis , sed etiam sc-cundum omnes suas partes, quantumcuin
que minimae sint, talis essectus est substantia , & perfectioris naturae, ac est accid se
Ergo nillil relucet, quod possit nec parti liter correspondere aecidenti , siquidem substantia , quae producitur secundum omnes suas partes, est substantia, de altioris
ordinis, & naturae, ac est accidens: Ergo dec. Alias omitto rationes. apud author videndas. Argumenta contra iacta.
v s. DRimo contra nostram primam
A conclusionem affuitur, & est argumentum, quod etiam militat contra secundam , in quibus asserimus , quod si, stantia per se ipsam immediate AE productiva , tam respectu suorum accidentium , quae illam conservant , quam rhspectu alterius substantiae et esse, ae operari in creaturis realiter distinguuntur, talus miam De ob suam infinitam persectionem est sita operatior Ergo potentia, quae o dinatur ad esse , sive existentiam, realiter distinguitur ab illa , quae ex sua natura ad operationem ordinatur. Antecedens est certum, consequentia probatur 2 potera