장음표시 사용
291쪽
iinlitat ratio , non ponitur actio media, clita causa ossiciens det esse ciseetui , ut diximus num. Ios 3. S sequentibus hujus, quare ex parte matcriar, & sorinae concedenda est actio, sive causalit is, qua dent e se composito Unde illud, quod habet imper chionis causa materialis, vicium rinci re formam, secludimus a Deo, sicut illud, quod impersectionem involvit tarma respectu materiae, quod est illam a stuare,& reddere talem petr insorinationetra, &sui intrinsecata, exhibitionem Deo nT mus; at vero illud, quod perseetionis est, quod in causare compositum, & ad illud influere non rugamus, imino de s licto Deo
Ioy I. Unde licet materia , & tarma media informatione , & receptione d tesse coinposito, tamen Deusnon nic diar ceptione informatione, sed medio imfluxu , sive simultanco concursu in compositum influit , non quia alia distincta
actione concurrat Deus ad compos tum , ac concurrit materia, & tamaa, sed
quia eadem informatio, quae prout se thnet ex parte serinae dicitur insormatio, prout se tenet ex parte Dei dicitur imuuxus , & idem dico de receptione, ita quod in genere quasi incientis Deus concurrit, A non per modum Ennae, neque materiae, quia licet Deus concutrat cum materia, & sema, non quum in genere tarmae , & materiae, sed in gmere cientis, quia concurrere per modum materiae
de formae involvit saltem imper icta eninartis respectit compositi, quod Deo. r Pugnat; asi concurrere in senem inde eis nullam involbit implicationem, sive impersectionem, & nullum est inconvenlans quod ea leni insorinatio, quatenus dicit dare esse composto, ponatur in Deo, &dicatur influxus , sive concursus Dei, de quatenis dicit inserinare, sive dare esse per modum panis secludatur a Deo , quia semper perfectio, quae in in creatura seclusis. impersectionibias, qui sest admixta, poncnda est in. Deo, quia si Dcus in genere
cientis non concurrit cum materia, deserina ad dare esse composito , non posset Deus impedire causalitatem materiae , & nae , di esset aliqua entitas in renim natura , ad q' a Deus immediate non comcurrit , quod est impossibile
X E. Sed contra & in argumennim quod ethnu militat contra secundam n stram conclusionem et, Deus non concurrit ad receptionem se tenetatem. ex parte materiae, quarenus receptio dicit recipere in se semiam, nisi conservando entitatein materiae neque adi mationem se tenentem ex parte formae ad materiam, quat nus dicit inserinare, & aibare materiam
nisi conservando emitatem Erinae: Ergo jam datur aliquis essectus in rerum natura Mad quem. immediate Deus non concurrit et Ergo idem dicendum. est de causalitate quam habet respectu compositi. roy3- R pondeo concedendo ant cedens , & distinguendo consequetis: E go jam datur aliquis esse stus, ad quem immediate Deus non concurrat , ob de istum virtutis, sive perfidistionis in Deo , nTo et ob impersectionem ,. quam importat ipse
estinus, . concedo quia cum tales effectus. ab intrinseco imperiectionem involvant, .
nequeunt sed a Deo, ex quo nulla Deo i
292쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. ARTICU L US
rogatur iniuria, inmao magis ejus splend scit per io, ut non minuitur aliquid de sua infinita persectione , x eo quod non
concurrat an formale, sive monstruost tem peccati, propter unpersectionem quam involvit peccatum: dc nego, quod idem si dicendum de causalitate materiar, Ac formae respectu compositi, quia in causare compositiun nulla involvitur impers istio, cum talis causalitas non ponatur pernaodum actus, & potentiae, sed per in clum influxus , sive extrinsece influent s. Qui plura de hac causalitate, sive influxu desideraverit , authores consitat
terminet cmsam secundam ad perandum ea op . 'ocuimus quaestione praeceden Oti Deum cum ea s secundis admum effectus producendos concurrere; nunc quaerimus impraesentiarum , utrum Deus anteproductionem actualem praed terminet causula secundam ad ipsam actitalem prota monetn, taliter quod causa s cunda, nisi pCedeterininciar a prima per aliquod in ipta causa secunda receptum sues per modum comprincipii, vel per m
dum conditionis. , causa secunda non valeat ex se prorumpere in actum. Pro cujus
dissitatarissolutione sit PRIMUS,
Uin aliorumsententiae referuntur, ct
simia refellantur, ct Doctoru siluila sentemis stabilitur iops , Irex hane difficultatem duplex
versatur opposita sententia et priama est Diui Thomae prima secundae q-ilo. are. 2. quem sequuntur sere omnes
Thomistat, qui suadet, quod antequanae causa prorumpat in actualem effectus causationem , necesse est , quod praedete minetur a prima per aliquam qualitatem in causa secunda receptam , & a prim causatam , quae qtudem qualitas communiter appellatur praemotio Physica. Cujus tandamtamno est , quod sicut potentia passiva , materia prima v. g. intelligitur in potentia remota ad causandinis compositum , donec praedeterminetur aeso a Physica substantiali , qua informata , & praedetenninata infiditialiter cauta, & constituit compositum, sic phtentia activa creata cujuscumque ordinis sit , vel naturalis , vel libera , ad hoc quod intelligatur proxime potens causare, necessem, quod aliqua Physica praemotionc, sive qualitate antecedenti prae- determinetur , qua posita infiditialiter
causa secunda operabitur , & qua ablata . minimc operabitur, quia antequam Ophretur , necesse est ,. quod dcterminetur ad operandum, quam ponunt Thomistae, ut causa secunda determinetur , ut eius virtus in actu primo compleatur, & ut in
eis subordiruta in sita cauisione causae
293쪽
ioy6. Secunda sententia huic opposita ex diametro assinnat non solum praedictain Physicam prannotionem non dari, neque aliquain esse necessitatem ponendi illain, sed omnino impossibiloen este , & sic nullatenus esse admittendam, sed scissicienter salvari omnia, ad quae ponitur talis Itysica praemotio per simultan in concursum,quo causa secunda ad suorum e Stuum productionem coadjuvatur a prima modo supra explicato. Haec conclusio expresse hab ra Scoto in . dist. I. q. I. prop sinem. r. ad trimum. num. 3 . ubi ait: causam etiam secundam , id est, qua habet formam acti ramin esse sileto agere in virtute alterius (ides Dei non est recipere timc aliquid ab illo aer ro , sed tantum habere strinem inferiorem ad illud alterum agens in suo ordine simul. Et mucis interiretis: ex hoc paret, quod causeptima in cacam secundam proprie dictam, quando similiter Eum, non es iquentia noxa , qua sit creatio alicujus inhaerentis causa secunda, sed inquemia sibi est determinatus ordo isstram cacarum in agendo essectum communem. Idem habet in eodem .dist. s. q. s. s. tertia opinio. Est contra responsionem arguinei secundi.& I. dist. s. q.y.d in et . dist. v. q. r. s. ad argumenta secum dae quaestionis. v. & cum ad iis, quod unum agit in virtute alterius & in codem a. dist. i.
q. 2. num. 8.1os T. T. f. contranum. q. ubi ait et indeterminatio est duplex, quidam est potentia prava , ut indetermina rio materia, ct quadam potentiae actirae illimulara ad plures e sectis, sicut Sol est indeterminatus ad producendum multa animalia, non
ili ad aliquam sermam rcci in , ut agat , sia
qnia habet virtutem Miram illimitatam autem est indeterminatum in deterrennatione materia, Cortet, quod recipiat aliquam formam, ad hoc ut agat, quia non est
in actu fusciente ad agendum. Sed quod es
itaetraminatum in determina onepotemiae a
ctima est ex se suscietura determinatum ad operandum quemcumque florum essectivum, dris: si passum dispositum' approxhnatum, ubi requiritur passum , ver ex seipso ubi non requiritur passum. Haec Scotus. ios8. Probatur ergo conclusio e caussam esse determinataen ad producendum aliquem essectum, nihil aliud est, quam habe re tamam, qua possit causare, sive virtutem causativain intrinsecam, qua possit in talem essectum ; haec probatio expressc habetur a Scoto in E. dist. q. r. num. s. sed ignis v. g. ex se habet suffcientem viii tem, ut possit medio divino concursu pr ducere alium ignetn: Ergo causa prima non determinat causam secundam per aliquid intrinsecum, quod illi infundat: Ergo ipsa causa secunda ex se, & a sua virtute est L
Ioss. Et roboratur: qmsi esset nece saria praedicta Physica praemotio, sive M litas ante actualem causationem causae s cundae, maxime ut virtus causativa causae stacundae compleretur. & esset es eius proportionata; sed quaelibet causa naturalis in eo ordine, & linea, qua est causa, susscienter est completa a sua causativa virtute, &ex se suo effectui proportionata: Ergo sit perfluit illa Physica praemotio. Probatur minor: & imprimis illa Phri ca praemotionequit esse completiva virtutis substantialis,
neque substantiae productae comprinciarium di
294쪽
Fum, ut satis patet ex dictis num. ycv. hujus distinctionis, S per totam Traestionem secundam: Ergo causa naturalis substantia lis ex se suffcienter est sudiubstantiali es ciui proportiomatridi completa in sua lineae Ergo ii ori indiget complemento alio, &mxxime accidintali, quale cibilia Physica
Et confirmatur: quia proportio
eius effiEtiam est, quod etsi ctus, si a causa univoca est, sit diisdem persectionis, &naturae cum ipsa causa, & quod ejus activitatem non excedat, sed ignis v. g. ut quatuor, qui ab alio igne ut quatuor produciturriusdem species, & persectionis est cum sita
cansa, & ejus vires, sive activitaitan non excedite Ergo non requiritur ex parte talis inis producentis aliqua alia proportio, nisii intrinseca, & cremativa virtus, a quammediate ponitur ejus cflectus in esse politis omnibus requisitis,& conditionibus praeviis ad causandum, ut approximatio passi, &impedimentis ablatis et Ergo a tali virtute medio divino concursu, & quolibet circum seripto alio ponitur sufficienter ejus virtus et
Ergo superfluit illa Physica praemotio, &quid aliud ponatui.
II or. Secundo probatur ex impugnati ne doctrinae contrariae e nam major de n- dentia arguit agere dependenter a causae primae concursu simultane Iram agere demidenter ab illa Physica praemotione: ergo praedicta Physica praemotio non est admittenda ob majorem sibordinationem, & dependentiam causae secundae a prima. Antecedens probatur e major dependentia est
actuali&dependemia, quam habitualis , &per modum principit; sed dependentia a simultaneo Des coocursu in dependentia e seruis actualis, de dependentia a tali Physica praemotionc est dependentia habitualis, Ac non actualis; sed dependentia tanquam ab altero comprincipio in actu primo: Ergo in or dependentia est, qua erectus d pendet ab actuali Des concursu, quam illa,
qua depenta essectus ab illa Physica prae-
quae reperitur inrer catisiura naturalem , NI notione, tanquam ab altero sui compri capio. Et confirmatur: major dependentiae est illa, quae a solo Deo teriti irratur, qu in. quae teriminatura creatum, sed dependentia ab influxu, sive silmilianeo concursu D a solo Deo influente, sive concurrente te
minatur , & depciidentia ab illa Physica
qualitate tenninatur a creatura, nam qu
litas illa quid creatum est: Ergo &c. IIor. Tertio impugnatur et praedicta Physica praemotio ratione peculiari de cati-sa libera, ex positionc hujus modi Physicae
praemotionis in voluntate antecedenter adactum liberum voluntatis aufertur , sive tollitur libertas ipsus voluntatis in operando; sed hoc iacui Q dicendum, quia contra tadem r Ergo neque est talis Physica praemotio admittenda , sellcm in causa libera. M jor probatur: posita hac Physica praemoti
ne in voIuntate antecedenter ad actum tali-tra voluntas mauci determinata ad elicie
dum actum, quod non est in ejus libera potestate, illum non elictae; sed operari taliter, quod non sit in potestate operantis non operari est non operari libere sed necessario& per modum naturae et Ergo posta tali Physica praemotione tollitur litarias in perando causae lit Urae. Major hujus probationis est ipsa Thomistica doctrina, nam
295쪽
2 et ad hoc ponunt talem Physicam praemoti nem ut causa secunda, quae antea erat indeterminata ad producendum hunc effectum A, v. g. potius quam estellaun De determinata maneat ad eflectum a producendum Uliter, quod posita illa praemotione Physica insallibiliter illa causa operatur, talit,quod non possit non operari. Iroq. Huic nostrae impugnationi re-
potius, quam solutio est, & sic contra illis insurgo impugnatione, quam in Hispalensi Collegio, live universitate quondam proposui praedictum dicendi modum impugnando , cujus solutionem usque in hodiernum diem exspecto; est enim, si mea non filiit sententia, evidentissima detii stratio concludens oppositum, quae talis est et v luntas ex suppositione talis Physicae prae- spondent communiter Thomistae , quod motionis existans lia voluntate pra modum voluntas potest considerari dupliciter, vel in sensu diviso, quatenus videlicet voluntas consideratur prorum praescindit ab illa Physica praemotione, & ab illa dividitur, sive praescinditur: vel in sensu composito, quatenus voluntas componitur cum tali Physin ca praemotionc , & Physicc ab illa praem ta intelligitur. 1io . Hoc supposito ad argumentum respondoeit distinguendo maiorem et expositione talis Physicae praemotionis voluntas necessitata manet, At non libera in sensu compolito , & prout voluntas praemota constituitur, silvcconjungitur cum illa Physica praemotione concedunt; nam voluntas
prout sub illa praemotione jacet, jam non libere , sed necessario infallibiliter operatur, In sensu diviso, & prout voluntas ab illa praemotione praescindit, & solitarie secundum consideratur, nTo e re nullum cst inconveniens, quod voluntas ex suppositione talis Physicae praemotionis operetur non libere, sed recessario, quia talis nece sitas est necessitas consequetatis, ex supposi-rione, & secundum quid; dummodo v Iunias secundum se, & insensi divino li
aret S. Sed haec argumenti tergiversatio
cujusdain intrinseci determinativi nocessario operatur, taliter quod nequit non rari: Ergo absolute, &simpliciter nec rio operatur, & non libere. Probo consequentiaine tunc voluntas,sive aliquod quodcumque principium operatur abselute, dc simplici re neccilario, & non libere, ex suppositione alicujus conditionis, quae non
est in eius libera potestate; sed ex suppoliatione Physicae praemotionis, quae in ejus libera potestate non est , per vos operatur necessario voluntas, & non libere, taliter quod non potest non operari: Ergo abs lute, & simpliciter necessario operatur, &non secundiun quid, sive ex sippositione. Hoo. Maior probatur et quia si ex suppositione quod Petrus moveat manum, Paulus deambularet necessario, taliter quod non pom non ambulare, & non esset in potest raelibera Pauli, quod Poerus moveret, uti non moveret manum: Ergo ab
lute, A simpliciter Paulus necessario ambularet. Si ex suppostiolie quod applicetur ligni nn ignis cremat naturaliter, taliter
quod non est in libera potestate ligni applicari ad ignem, vel non applicari: Ergo non in in ejus libera potestate crinitari ab igne . vel non cremari. Si ex suppositionc quod Sol Disitiam by Coosli
296쪽
Sol oriatim, dies es necessimo, &nones in mea potestate, quod Sol oriatur, vel non oriatur: Ergo non est iu inea potestate, quod dies sit, vel non sit. Minor patet,quod videlicet illa Physica praemotio, sive quesutas non est in libera potestate volui talis, taliter quod illam h re , vel non habere
non pendet a voluntate, quia antecedenter ad onmem actum voluntatis libere insunditur a Deo in voluntate ipsa, & qusd a Deo insundatur, vel non infundatur, non depem, det a voluntate creata, sed a voluntate divina libere illam caesiuiter consoluentia est limitima et Em m. Hoc opus, hic labor est, videant Thomite quam solutionem huic argumento praestabunt. IIo T. Quarto impugnatur admittendo exercitii serim, quod voluntas ex se est indeterminata ante illam Physicam praein tionem , re quod per illam determinatur ad eliciendum actum I, potius quam actum B, cum utraque intra sphaeram starum viarium contineatur, & hanc illationem deducor Ergo ideo voluntas determinatur adactum A, sive elicit actum A, determinate , & non alium , quia antecedenter ad illam tat determinata a Deo per illam Physicam premotionem; concedunt Th initae consequentiam inhia sit ejus expressa doctrina ; tunc sic: Ergo idco v luntas elicit actum odii Dei v. g. 8e non actinν - s, quia I Deo fuit praedeterminata per illam Physicam praemotionem ad actum odii Dei, & non ad actum amoris dii Em vel homo non peccat eliciendo talem actum odii Dei, vessi peccat, dc in inviuatur talis actus ad culpam
iuste potest queri de Dra , dicendo:
tu Domine meam liberam voluntatem d terminasti ad istum actum odii Dei, dc non ad actum amoris taliter quod postea antecedentre tua det militatione i sim Physica praemotione non potui illum ctum non es cere et si ergo non in mea sed in ua potestate suit illam detennuia tionem habere, qua compulsus sim operari illum actum, quare demo luere poenas pro illo Cur mini imputatur ad culpam,&ad poenam, quod actum Hicui, ad quem tu me determinam Absit a Deo talis impietas, non enim esset Deus, si voluntatem creatam puniret pro actu, ad quem ab ipse fuit praedeterminata totaliter, quod non potuit illum non Hicere actum, seu nccesimo illum ex sippositione suae divinae determinationis elicuit; qui plura desidet
verit, authores consilat. Argumena contrairo8. DRimo objiciunt contra nos adire
V sarii quam plura ex sacra Scriptura testimonia, quibus videtur comprobari non talum Deum eo inmerecum causis secundis , sed etiam illas ad undum eram vere, ut illud Proverb. cap. 2I. coet Regis in manu Dei: ubi Sancti, & Ecclesiae Patres communiter intrepretantur, quod sicut illud, quod habemus in manu, huc, illucque movemus pro nostro libito,ita cor,id est hominis voluntas est in manu ini, quod ab illa huc, illucque movetur pro seo libito,& alia quam plura hujus mcd. Itoen in Arrexicano concilio definitur de fide cameta. quod multa bona sint in homine ,
297쪽
nitet intelligunt Patro, immo&ipsum cx-lterpretatio expositorum, & Patrum est implicat concilium de gratia praeveniente, qualtelligenda moraliter, non Physice riaeriae, homo praevenitur ut 1 hinno excitetur ita quod voluntae, quassinamine quodda se peccati, &de his conteratur peccatis: Er.lhabeat ad motum divinae voluntatis se m go ex concilio ante aestum conterendi , si volvendo, sed quod taliter nostra voluntas d poenitendi homo excitatur aliqua iraevialpendeat a Deo in sua omationeo a simul- qualitate , sive praemotione , quae a Deo tanto eius concursu, quod sicut quod est inihi in homine sine homine, qua a Deo vo- manu non potest moveri sine eo quod m catur juxta illud Apocalypsis cap. s. ecce stolveatur manus,lta voluntas creata non potest
ad ostium, O pulso. Hicere actiun , sine eo mod coadjuveturaios. Iton lumen Ecclesiae Augustula simultaneo I E concursu; Ex quo nillil nus lib. de gratia, & libero arbitrio cap. Contra nos 1 . ait: Deus is velimvi in m ne 'st Seeundo atratur adducenao reatur, cum autem mirum , ui Dcissm- plures ex Philolapho authoritates,immo &cooperatur ; tamen sine ipso verame, vi vesi lipsius Seoti , in quo passula iuvenitur, quod
mus, vel cooperatur, cet velimvigilis' pie leausas civida agit, is quantum moretur a pritatu opera nihil omnino Dum iu : Ar eg F di iri tantum agit causa secunda, tamente Sanctorum Patrum, conciliorum,dilrii,,utri primae movetur ad agendum Seripturae datur Physica pram otio, qua vin secim a prima movetur,lantas ut vel determinatur a Deo. Mm aetii iter causet patet 1 qui mem Mhit o. Ad has,& similes authoritate' m -nis prout motum, prius est spondeo concedendo uod verum est, ' mu, eatur, quam quod agat ; sm causae Coneilia, & Patm asserunt, videlicet qu-d non agit nisi prout mot a prima rhomo excitatura Deo, ut a somno cati petiis est. quod moveatur, quam quod resurgat per aliquam Physicam entitatem, ex mente Philosophi, &Scori sive qualitatem, gratia praeveniem umet amittendii est talisPhysica praemoti evatur a Patridus, s quod Elsum est, . , it ,
qtia tali Phisica qualitatesupposta, sive rixet. Respondeo, quod cri PH-
vocatione per modum inlinrationis, sive il-llosephus, vel Scotus dicuntlastratum; non possit homo pro suo libitoicunda agit provinnota, nm debet intem Triui hin operui, quia nos non lquod causi secunda recipiat tunc, quando uuis , quod ad aeta bonos, & meritonoslmovetur aliquid a caesi prima , quo movea- non praevia in homo I Deo ia quod nega-itur ad hoe quod causet, ut ait ipse Scotvi inmus est, bd detur aliquaePhysica praem i. . dist. 3. q. tertia opinio. v. pratrem, et qua determinetur ad talem actum,taliter num. ii. his viam Usentia illa non est alia quod non possit illum actum nori elicere,iquid absolutum receptum in causa secunda,
quod quid cristinebun est. Ad illud de cordet*viarumc causa secunda per illud recepetumpes Resis Proveriuri . responde quod illai Jset Gere sine prima, uilia is retiam re et r
298쪽
nem , neque habet victinem ab illa alia participatam , di dependenter' in op dee. sed causam agere motam a prima nihil aliud est , quam Mere subordinatam ad primam , & ab illa ccradjura per simultaneum ejus concursum, di non per aliquid sibi uupressiun antecedenter ad aetii emoperation , patet ex locis supra citatis j accidens coniungitur cum alia , quae ab illa ina, neque in taendo , neque inop rando duendet , ut sunt duo portantes rando , concedo et quae nihil recipit in
no immediate antei m c et pra Nam solum illa causa percise
num. ex quo nihil facit argumentum
IIIJ. Tertio arguitur: si causa secunda non promoveretur a prima aliqua Physicaprarinotione antecedenter ad actu cin causationem , hueretur, quod per accidens
conjungeretur causa secunda cum prima, e contra ad actu em causationem; sed hoc non est dicendum , cum esse tuliter, & per se conjungantur ad ca sandum effictum, quarum neutra ex vitalis influxus non causaret , ut distamnum. Io c. Ergo admittenda est talia Physica praemotio. Probatur sequelae illa causa conjungitur per accidens cum alia
ad crusredum , quae nihil influit, sive causat in illa alia: Ergo si causa prima nihil agit in secunda antecedenter ad operationem r Ergo per accidens conjunguntur ad causandum. Antecedoes probatur rnam ideo duo lapidem portantes dicuntur per accidens conjunue ad Uriandum
lapidem , a neuter inquit in tum , etiamsi uterque influat in effectum, seducet ponderis portationem . sive elevati nem: Ergo&c. - . III . Respondeo negando sequ Iam antecedentis , & ad ejus probati nem distinguo antecedens et illa conjungitur per a lens cum alia , quae nihil r scipit ab illa aliarante actualem causati pondus, quorum neuter ab esto dependet; at cum causa secunda habet virtutem ea sandi dvendenter a prima, a cuius simu . taneo concursu , sive influxu dependet insta causatione, hinc fit, quod non per a cicidens, sed essentialiter, &prestaudia nationem ad aliam causet. XIII. Quarto arguitur r causa secum
da necessario debet determinari , prima ad causandum, sed non potest determin ri, nisi per ali prid re tum in ipsasreum
da causa, quae Physice praemoveaturr E M Physica praemotio necessatio est admὴ tenda. Probo majorem r qina si causa s cunda non determinatur a prima, cum in ipsa causae secundae virtute plures etainis contineantur, esset maior ratio, qu re unus prodinaeretur esse is , potiusquam alius. Patet; nam hic ignis a , v. g. qui est causa univoca , haset vi tutem ad causandum plures numero lynes , & ictim calor ad producendos plures numero calores , quare ergo producit istium numero calorem , & non alium , cum uterque in ejus virtute contineatur 3 Idem dico de causa aequivoca, quae talis virtutis , & naturae est , quod potest producere plures erectus specie diversos et Ergo ex se nulla est ratio, quare hunc pix ucat, & non alium, cum omnes
299쪽
in ejus commeanter virtute: Ergo necelle est, quod ejus indeternii natio ad hunc effectum potius, quam ad alium determinetur ab alio; non ab alto, quam a Deo: Ergo necet alio petit causa secunda a Deo detcr- minari et Ergo per aliquid intrinsecum in causa secunda receptum, quo Cjus lixicterminatio dcterminetur: Ergo per Physicam
ii i6. R pondeo ad argumentum dupliciter , primo negando antecedens; de ratione cnim causae secundae non in a prima determinari, sed a prima coadjuvari, &ab illa causare dependcnter & ad ejus probationetia respondio negando antecedens; ignis enim in se determinatam habet viilutem, ratione cujus alium ignem potest causare, & non aquam, & calor similiter ex sua ratione specifica alium potest producere calorem, & non frigiditatcm, quia cum virtus causativa sit de intrinseca ratione naturae, ab illo a quo accipit causa creata naturam in thli determinata specie, accipit virtutem causendi effectum ejus leni speciei. Qu'd si
plures ejusdem species elicetus continentur in causa, & causatur unus potius, quam Mitus,non est quia a Deo praedetenninatur thlis essectus, & non alius, sed quia ratione loci, temporis, approximationis passi, &aliarum circumstantiarum producitur talis numere, effectus potius, quam alius. Idem dico de causa aequivoca, quae ratione distinctarum dispositionum causat hic essectum specie distinctum , quam causat ibio vel pr ter diversitatem passi, ut patet de cera, & luto; nam cera a Solis calore rari it, &liquescit, & lutum durescit, & comprimitur , ves ob alias circumstantias; at vero si causa est libera, dicit istum actum, tam 3,
ad speciein, quam quoad individuum, nempe quod sit i is numero amor, & non alius ob sinetitiam,& dominium plenuua,quod laabri voluntas in suos actus ratione suae liliaritatis, & sic elicit istum actum, & non a lium, quia vult istum, & non alium. iii T. Secundo respondeo, quod qua libet causa urnvoca habet virtutem univ cam ad causandum ejus naturae specificae e
sectum , taliter quod ignis non nisi ignem potest generare, & calor calorem, & ψ-
ditas frigiditatein, & sia quoad specificum
ei Stum in se est determinata, taliter quod
non solum non determinatur a Deo, immo ignis determinat concursinn, n
Dei, qui ex se quasi indisterens est ad pro ducendum ignetn, veI alium essectum, ad
hoc,quod cum igne prodi cat ignemi,& non alium estinum; at quoad rationem num ricam essectus, videlicet quod a calore producatur calor A, & non calor B, determin tur a Deo , non quia aliquid recipiat, medio quo determinatur, sed quia concursis divinus determinate voluit dare esse huic caloH,& non alteri. Et idem dico de eodem p tre, qui plures potest generare filios; at quod talis sit prior, & non talis, altam Dei voluntate dependet , quia applicavit Deus suum concursum ad istum,. & non
et ii S. Idem dico de causa aequi voca , quae ex se habet virtutem illimitatam, in determinata tamen sphaera, a qua porrect in tes effectias, & non tales, quae qui dena causam Sol v. g. ex se determinatus est ad producendos tales effectus, & politis omnibus requisitis illos producit; at quod talis
300쪽
humero effectus producatur, &non aher,
a Deo ratione suae liberae voluntatis dependet , non quia ut die uariest , recipiat aliquid , quo det 'ninatur causa secunda a prima, sed quia influit causa prima ad hunc effinum numero pro suo libito, & non ad alium; ita quod causa secunda, & prima
se invicem determinent: causa fecitnda determinat primam quoad specificulta eius, quia ex se talis naturae est; causa v ro deteriminat fixundain quoad individumtionem effietus, & hoc sine eo quod causa prima causet aliquid in secunda, quo deterininetur , nequc secunda in prima. Qui plura desideraverit, authores coiisulat.
Postquam quaestione praecedenti docuimus causam secundam necessario depcndere a prima in sua causatione, non tamen ab illa Physice premoveri aliqua Physica praemotione; at eum saepe saepius causa creata causae primae instrumentiun appellatur a Patribus, merito impraesentiarum
quaerimus , quid causa instrumentalis sit,& per quid a causa principali distinguatur ;quapropter sit
Ubi quid sit causa instrumentalis o stem ditur , ct per quida causa princi- tali distinguatur, demonstratur.
IIIp. D R o hujus quaesiti intelli grata, suppone , quod instrumentum
multipliciter dicitur , ut constat ex Scoto in . dist. I. g. s. ad primum. Primo semitur instrumentum pro eausa , quae agit alteri subordinata causae , etiamsi ex se habeat virtutem ad influendum in tun cflectum , sed haec acceptio instruitienti , nimis lata est , in ea sv dem omnis creatura dicitur Dei instruom tum , cum ci cibordinetur in sui recchus productione. SecundA diciturins minentinia causa disponens subjectam ad alicujus tarmae introductionem ; in quo sensu omnis qualitas , sive aecia dens , quod disponit ad introducti noen serinae substantialis instrumentum
substantiae nuncupatur. Tertio sumitur instrumentum pro organo , medio quo aliqua exercetur vitalis operatio, in qua acceptione potentia visua dicitur hiistrumentum animae , & idem dico de aliis pote tiis organicis. Quarto sumitur pro instrumento artis, ut serra dicitur artificis ligna rii instrumentum.1 Iro. Secundo sappono emi Sciato in q. dist. i. q. I. s. ad quastionem. num. 26. quia causa principalis peratur pra virtutem intrinsecam , quam antequam cremet , habet a sita intrii
seca natura virtutem cremativam m
potest cremare ; instrumentum vCro , ve causa instrumentalis est illa , quae in esse quieto nullam habet virtutem intrinsecam res ctu cfluctus, quam causat , sed solum illam recipit a principali agente in ipse i tione actuali, quando videlicet uti hir illo instrumento ad suum producendum effectum, ita quod instrumentum in virtute agentis superi bim ADisitired by Coos e