장음표시 사용
321쪽
ut ruin Troass intitustin ipsaruin, itast mu-ituo coexietant ut finis v. g. sit causi efficioniis, A risicions tintilis, & materia tar-mae, & soram materiae, tal ter quod una causa ab alia est,tialiter quoad cntitatetra dependeat: quapropter sit i
i18 . primam conclusionem: omnimodam involvit contradictionem, quod causae se invicem quoia entitat a causent neque in eod , neque in diverso genere causandi, & hoc de ea a totali es intestigendum. Ita Scotus expresse iii I. dist. s. q. T. In. ET . Obi 2. di . r. q. 1 o. ad primum. O dist. s. q. 8. Ose l. 23. q. umca, ct in I. cst. II. q. 3. mm. Io. Sin Metaphyfica lib. II. q. t q. num. q. S. contra Sanctuin Tliomam, & ejus sequac . Probatur e omnis causa essenti liter est prior natura suo ctactu quoad enti- . talein cause, ut patet ex dictis num. I S.
distinctionis secundae hujus: sed implicat contradictionem , quod idoli respectu jusdeni sit prius, & posterius: Ergo implicat contradictionem, quod illud, quod
est causa alterius secundum entitatem, po sit ab illo causari tu sua entitate. II 88. Et confirmatur: effectus in sita entitate dependet a causa: Ergo entitas ese secti is est posterior ex sua natura uitate
causae et Ergo entitas effectus nequit cautae Entitatem cauta. Probo consequentiam:
quod essentialitet est posterius, nequit esse causisti prioris, entitas cfluctus estentialiter est posterior entitate causae: Ergo en-
titatis effectus nequit esse causa entitatu cat se. Et roboratur: Omnis circulus essentialis ab intrinseco est impossibilis, sed si cauta potia causeri ames ectu, daretur circulus talentiat s prioris, & posterioris depende iis, Ac non depcndentis: Ergo &c. Probo et quia impossibi I s est circulatio, quae secum affert contradiction,i; scd si Pctrus prodi
ceretur a Paulo,& Paulus rursus prodiicer tura Poem, daretur circulatio cum contrat
dictione. Patet; quia Petriis eo quod a Paulo produceretur,essentialiter esset illo post tior, & ab illo dependens cilentis iter: Ergo dependeret, & non dependeret , & cilci prior, & non esi, prior, quae omnia manufestaen involvunt contradicti m. II 8'. Huic nostrae oriectioni, hi potius evidentiae solent communiter respondere Thomistae , quod Mnc verum est . quod causa ossic ens non potest effective causari a suo effectu, qui aut argumentum probat: idem respectu ejusdem esset prius,& posterius in eodem genere incietatis , caeterum quod non in cat, quod illud quod est enectus unius causae in aliquo sinnerc , sit in alio genere causa suae causis ,
stantia, naen substantia corporea producit ut causa totalis in seipsa qua ratem, quae uantitas in ratione effinus est posterior substantia commea, a quae priaucitur, requatenus ipsa quantitas producta in matsit an taen ipsam, a quaproducitur, est ius causa se alis, & prior illa, & sic distinguimi, idem respecta eiussitan nequit Seprius, & posterius in eodem genetre, concedido i in diri genere causae, Iacgo. II 'o. Sed quis non videat hanc doctri-
322쪽
iralia ex omni sal te claudicare, & potius esese evasionem , quam solutionem , quod li evidenter ostendo, interematicio ab ipsis, utrum quantitas a substit producta causet, Ac det tale entitativum lubi antiae, a qua producitur, vel non Non rimuin, quia illud, quod accipit esse, &entitatem ab alio, nequit dare dilei & entitatem illi alii. Si non dat esse entitativum, sed esse solum
quantitativum, semate. At secundae, quid, quod est ab ipsa substantia separabile: Ea semper est standum in hoc, quod caula, quae dat esse Stipliciter essectui, nequeti ab illo essectu accipere esse simpliciter, quod
nostra intendit conclusio. IIs r. Secundo probatur conclusior implicat, quod idem, nec respectu ejusdein, nec respectu alterius sit causatum, & causabile secundum eandeminet entitatem; sed causa est quid causatum in Laentitato, eo quod sit quid creatum: Ergo implicat,quod sit causa secundum enthatem eandeminet absolutam, quid causabile: Ergo implicat, quod causa, quae habet vere esse, & reale extra causas sit ab alio, & maxilne a suo e sectit eausabile secundum entitatem eandem et Ergo nequit neque in eodem, neque in diverse genere causa a suo e stu ca sari. Iis r. Dico secundam conclusionein rduae causae partiales aequivocae alterius, &alterius speciei possunt esse sibi inviccincauta. Ita Scotus in I. dist. I T. q. s. s. ad argumetita, num. I o. ubi ait: primum oportet negatre majorem, quia oportet dicere,
quod duo distinctarum sterierum possunt esse=bi hisicem causae aeqvirocae partiales, luet non tetulas: Patri, Quia actua est causa partialis
habitus , .& similiter habitus est causa parti is actus: Elgo posui, sibi invicem cito causae. Sed nota, quod licet habet tus sit ca se partialis habitus, tamen non est causa Paditialis ejus leni habitus gradualiter loquendo, a quo filii get tus, sed est causa ulterioris graddi, qui junistus cum praecedentibus, a 'quibus luit genitus, ficit maiorem intenti nem in habitu ; sed hujus nostri instituti ultra hic progredi espectat , nam haec difficultas ad materiam de habitibus, & ctibus in sacra Theolmia , hanc tamen veritatem tanquam primum tardamentum accipite, quo filiciti ad argumenta omniae facillime respondebitis, quod quila causa, sim totalis, sive partialis in eodem, sive in diverso genere potia causari inesse entita livo, & cisentiali eodem ab eflectu, qui ab illa producitur. Et dicta pro hac distincti ne sint satis, qui plura desideraverit, auth
Et ultima in hoc secundo de causis per
accidens ,-ridelicet casu, fortuna, et fato.
Postquam in superioribus egimus de
causis per se; restat nunc de causis per accidens, aliqualiter agere, quapropter sit
. Quid, ct quotu ex sit causa par accidens e
323쪽
S quendi causas dari per accidens. Causa igitur per accidens , ut ex dictis nuin. T . dist. r. patri, sic dcfinitur: causa per accidens est illa , cui non per se, in quantum talis correspondet e eius , & nthia dominus dicitur causa illius , vel propter connexionem, quam habet cum caca per se , vel quia effectus ipsius caiisae per ac-eiddis conjungitur cum erectu causae per se , quae divi itur tanquam in ex- tropa magis principalia in casum , &krtunam , de quibus hic praecipue est gendum. iis . Secundo suppono ex Scotoq. Io. hujus secundi oppositum sub num. 2.quod aliquis effectus dicitur casualis, vel tartuitus propter duo, vel quia evenit praeter intellitonem agentis, vel eo quod raro,& contingenter natus cst evenire; &idcos nectus, mors, coecitas, & languedo, &hujus modi alii lices eveniant praeter imtentionem naturae , tamen non sunt casualia , & tartuita , eo quod ut in pluribus , vel necessarici nata sunt evenire , cum c sinibus intentis a uiatura. Undelicti omnis cases , & sertunatus sit per accidens , non tamen . omne , quod sit per accidens , . est sertunatum , sive a
iis s. Tettio suppono, quod laeti nullus essectus si a casu, sertuitus, vel per accidens respectu Dei, qui omnia usque adnvnutissimas circumstantias ob certos m nes a se praefixos discernit ; tamen plures sunt effectus a casu , ves a sertuna respecti creatiamum, quod patri in Exemplo apposito a Scoto num. s. in Q.
c. quia si paterfamilias mittat Socratem , & Platonem per diversa vias ad eundem locum , ubi iactat bos in puteo , S aere Socratcs , nec Plato sciat liquid. de bovei,s nec unus de alio , mite contra ; tunc objectio istorum duorum ad puteum , extractio bovis e puteo sunt a sertuna respectu Socratis , P Pl tonis , quia neuter illorum essectuum intendebatur ab aliquo illoruns , & tamen illi effictus non unit tartuiti respectu parum
trissemilias , qui intendebat illos
iis6. His suppositis dira ex Se to in hoc L. q. II. quod fortuna est causa per accidens extra semper , ct stequenter eorum, qaia prater hoc sunt secundum pro-psiam. Quae definitio . est affinis eum
illa , quam tradunt communiter lex Phialosopho in hoc r. cap. s. fortuna est causa ese tem per accidens ex electio M. in his, queraro contingunt: ut fialem terram v. g. dicitur causa per accidens, & rtunata ex inventione The ui,--n talis terrae.
sessionein tarata . . , iis T. Quam Asinionem se explicae
Scotus q- II. num. 6. causa ponitur locingeneris, dicitur per accidens ad denotam dum , quod erectus respectu cujus agem dicitur sortuna non sit intentus ; poniatur extra semper , & frequentet , .a . denotandum, quod taram sertinius a ro metuit ex intentione a tis cum haesectu intcnto. Quarto ponitur eorum, quae praeter hoc sunt , ad denotandum, quod effectus fortuitus sit notabilis bonitatis, vel
malitiae. Primo ponitur sexundum propositum, ad d mandum, quod agens, quod denominatur sertuna, agat libere , & ex
324쪽
intentione per deliberationem , hoc est, quod sit agens intolleret e agens ex ,-ctione mettoruin , & intentione finis, non fortuitune cilicet illiun , cum quo evenit eisinus tartuitus inopin ius. Unde Pitigiaevis in com entario adq. II. ait et casus, , sertuna eo dicuntur causae , quia ad eamn per se e stus , sequituralius ab illis non intentus. iis8. Casus vero est causa per accidens extra seinper, & frequenter eorum, quae fiunt. Unde hanc disterentiam inter fortunam, & casum, nota Ex Scoto q. II. cit. s. O notandum. sub num. 6. quod
essectus himitus semper debet esse nothbilis bonitatis , aut malitiae ; unde si essectius est notabilis bonitatis , dicitur binna sertuna ; si autem est notabilis malitiae, dicitur mala seriunx At vero est re schsualis dicitur , si sit , neque notabilis malitiae , neque bonitatis , aut malitiae, immo nec talis essectus est per se intentus ab aliquo agente propter finem , ut descensio lapidis , qui cadit supra transeeuntem, quae quidem descensio. non op iatur ex cc itione filias; licet proprie casus, & sertuna non distinguantur , nisi in hoc quod sit agens secitndum propositam sertuna, casus veris minimae Unde ait Scotus , quod si ista particula secundam
proposuum removetur a desinitione , tunc manet definitio casus.
dem s. secundo notandum, num. q. ni illam authoritatem: ubi maximus huelle, ibi minima fortuna , quia fortuna non dicitur , nisi respectia laectus non intenti , rasos istum , scilicet apud sapientem pauci sibina eveniunt praeter intentionein, vel saltem pauciora , quata apud minus pruden-ton, cum plura praevideat, ideo paucissima contingunt sibila Ertuna , eo quod quasi omnia praemeditatur. Vide Septunxq. re quodlibet. lire. I. Vbi plurimum de intellectu , ibi minimum de semina et
qmen todo mira, redo Iopter de ne requieret mibar mucho paraser afortunasi.
Iroo. Multipliciter igitur sumitur se tuna,primo dicitur uno modo de causa principali remota , ut puta de coelo, quod pro tanto dicitur se tuna, quia est eausa tartu torum in his inferioribus, & sic accipiendo socianam , selet tartuna depinei per modum rotae volubiIis. Secundo uicitur sertuna de influentia coeli , & sic definit Alberitis ipsam, super T. Hhic. 'dicens , quod fortuna est qualitas causata I coelo secundum peridium nativitatis, a qua aliquis redditur aptus , vel ineptus ad filices successus. Tertio dicitur sertuna de causa principali immediata , cujus modi est voluntas , vel intellectus , qui dicitur tartuna respectu e stus non intcnti et& sertuna gravis dicitur casus , & sic Aristoteles accipit sortunam, & casum in isto secundo modo, & ideo dicit , quod casus , & fortuna sunt intellectus , &natura, natura, casus, & sertuna, intellectius. Iro I. Explicata jam natura fortunae recasus, restat nunc satum explicare omicssigitur antiquorum Philolaphorum erro ribus ,. nota , quod divinae providentia ,
quae ex communi Theologorum confimsi modo apud maximum intello sic definitur et providentia est ordinatim
325쪽
rerum in suos findi per media convellientia in mente divina omnia ab artemo ordinavit, liancque sumn ordinationem rerum obse vandam, & exequendam tradidit captis secundis , dominantibus his rebus corruptibilibus, St. rectoribus, & gubernatoribus suos praeordannos sines. Quae consonat illi, quam tradit ellitus lib. . consolationum:
Eatum est ordo causarum naturatium Hylam proridem ram e quem tum, praeordinatus, O
praestatus a Deo. Itaque divina providentia, quatenus actisve disponens , providentia cujus modi sunt planetae , & alia fdera, subernatrix appcllatur, quatenus exequu- quae vario situ, motu, conjunctione, at- tio eorum, quae per divinam providentiam si te aspectu in liaec inferiora influunt; tradidit autem Deus causis secundis illam suam ordinationem exequendam, non quia ipse solus non posset providere, suaeque provi-dcntiae exequutionein facere, sed quia vosunt ordinata , pendet a causis secundis , quibus illorum tradidit executionem, dicitur fatum. Quod si aliquando Saneti Patres fatum vidcntur negare, illud negant in eo sinisu, quo concedebatur ab antiquis, qualuit in hoc causas secundas dignificare, illis tenus ajcbant, laedere nostram libertatem, committendo executionem hui divini con-l ita ut omnia necessario ceveniat, non ve
. . s Q in sensu a nobis explicato. Et dilata proiror. Fatum igitur non est aliud, quam licia secundo Physicorum, quae pm nostra illa ordinatio rerum in suos fines, ut ex irum virium suffcientia & captu explicavi quenda , & servanda per causas milestes. mus, sint in laudem, & gloriam omnip stipposito sic fatum desinitura nostro tentis Dei, eiusque esutricis absque t
Pitigiano Aretino in suis amotationibus ad j be originalis culpae comptae , Beatissimi textum Scoti q. II. hujus r. fatum est me-l Blasii, Seraphici Patris nostri Francisci,
qutitio dirina ordinationu corporatas coelembus innuium Sanctorum. Am . indita , per quam in inferiora moventur ire
POstquam in primo libro egimus de in hoc tonio libri, Aristotelem, & nostram
principiis intrinsecis corporis nat Durem, Magistrum Doctorem sit ilonralis, nec non & de ipso corporu n is uentri de proprietatibus intrinsecis acci- ursi substantiali, in secundo dc dentalibus cominis naturalis est agendum; cius causis tam intrinsecis, quam extfins ivi cum inter has primum sibi vindicet I ,- .cis, nec non de natura, arte, di violento , cum motus, prius de motu, nec non & de
326쪽
IN OCTO Ast ISTOTELIS LIBRO S.
,stione , & passione Urnatis. Et cum mitus quae lani sit quantitatis species , cui proprium est finitas, At infinitas, sectindo definito, & infinito seri non e instituemus; quapropter librum illum in duas diuidam distinctiones, in quarum pruna de motu, nec non & de actione, & passione: intacunda vero de infinito, & de aliis ad ipsum Expectantibus sermonem instituam
Physicalis, de motu, actione,Opa c. corpus naturale substantiale , quod ei teri Philosophiae adae litatum objectum dist. unica prooemiali, ait. S. st
tuimus, esse naturam dixerimus dist. I. ex E. an. q. conclusi s. num. T; T. & naturam
esse principium statuerimus ibidem ari. 3. num. 6yy. dc infiet, prius de motu in ordine ad quem definitur natura, agam, de post de actione, & passione, quapropter sd
QUAESTIO PRIMA, Quidsit motus, ct quotuplex fARTICULUS PRIMUS,
Ubi desuuiis motus tradatur , ct da ristio. Iros. Aponimus impraesentiarum d ori motum in rerum natura, quod ita certum est, ut nulIa alia ratione contra Zenonem Philosophum ante Aristotelis temtora ipsim negantem potest demonstrari, quam ambulando, & de uno in alium locum movendo. Qua veritate sum
posita sic Philolaum in hoc s. pari. t.
text. T. definitur: motus es actiu emis inpotentia prout in potentia. Hanc definitionem .
amplectitur subtilis Doctor in hoc 3. q. I. in expositione textus Philotaphi num. II.& sequitur commune Philosophorum pla
Ir8 . Pro cuius definitionis intelligentia praemitto primo, quod in mobili, hoem est, in illo, quod si icitur motui ,& abre
illo tarmat iret denominatur, datur duplex potentia passiva Libordi irata una ad moveri, seu ad fieri motus; alvi, quae primam sequitur ad terminum motum, sive ad in tum esse , sive ad motum in factum esse. Prima potentia actitatur, sive reducitur adactum, per fieri in tun, si-ipsiun motum in fieri: secunda per receptionem ipsus tennini motus iam saeti. Unde licet per receptionem motus in fieri , sive per . hoc quod mobile incipiat moveti, mobile reducatur ad aetima, sive movcri dicatur, hoc tamen est serandum priorem potentiam, non tamen juxta serendam, sed a hue mobile in potentia existimatur ad te minum motus, sive ad mutatum esse, quo assequuto jam non est in potentia mobile , sed motum in ad la Iros. Secundo praemitto, quod actus mobilis, sive ipse motus, per quem mobile movetur, est duplex; imperfectus unus, de pectinis alius: actus perseetiis est, qui totaiter satiar, compleris & terminat potentiam passivam , fuc receptivi, in qu recipitur . ut sorina substantialis completa,& calor summus, sive frigiditas in perfecto gradu, quae nequit rurius compleri; quia taliter completur, & quasi exhauritur tora capacitas receptiva subiecti per tales se
327쪽
mas, ut non ad plus subjectum informabus
te, quam per tales lannas inserinatum: quod exemplo explicatur de metreta, sive amplUra , quae non capit aquam, nisi ad tantam mensuram, quae si recipiat totam aquam, quam capere potest, non manet inpotentia ad ulteriorem aquam recipi 'dam.
Actus, sive lanna impcirecta ae illa, quae non totaliter actitat potentiam passivam susceptivi, sed parti in actuat, & partim inpotentia relinquit ut, v. g. si subjectum , quod est capax caloris ut octo, inserinetur calore solum ut quatuor, talis lanna caloris dicitur impersecta, quia relinquit iubjcetum in potentia ad ulteriorem tarinam, sive gradum accipiendum. Ita Scotus ubi sepra. Irois. His praebetis sic praesens definitio per particulas explicatur: prima particula est forma, de in ratio quasi getierica,
per quam convenit motus cum omni serim
tam cibstantiali, quam accidentiali. Secunda particula est entu in potentia, per quam particulam indicatur subjectum, in ordine ad quod motus definitur, quod debet esse inpotentia passiva , quia illotui in potentia
passiva sui mobilis seriectatur; per quam
particulam distinguitur motus ab actione, quae proprie non est aetus potentiae passivae, sed activae'. Tertia particula secundum quod inpotentia, ponitur in definitione loco
disterentiae ad denotandum anotum ex sua natura esse formain impersccitam, nam ita actuat potentiam nobisis, ut simul relinquat illam capacem ad ulteriorem gradum, sive actum recipiendum.
non solum relinquit capacitatena in subjecto negatavam, quae consistit intimatione
periectae actitalitatis; sed etiam relinquit ita iud in potentia positiva, quae ultra negati nem actualitatis Iosectae dicit ordinem adulteliorem pere Gontan, quam potia habere , non solum quia tarim potia cile pera sectior, scd ista motus consideratur ex se tanquam quaedam inchoatio , & inceptio tantiae, vel istina sit remissa, vel intensa.iro S. Quod praedicta definitio sit exacta probatur: quia illa est bona, &exacta definitio , quae explicat essentiam definiti per partes citentiales ; sed definitio supra a signata pro motu sic se habet: Ergo dec. Et confrinature motus est actus mobilis ; sed mobile ex sua natura dicit cile in poteriatia passiva ad motum: Elgo est actus entis inpotentia prout in potentia citentialiter, quia si mobile non esset in potentia prout in P tentia passiva, erect in actu, & sic non m bile, sed motum denominaretur. Iros. Ad saeundam partem quaesiti deveniendo dico, quod motus dividitur inmotinia, qui fit de subjecto in subjectum ,
sive de termino positivo in terminum positivum, ut v. g. motus localis; & in motum , qui fit de termino privativo ad tecti inuinpositivum, ut v. g. generatio, cujus tormimnus a quo est privatio, & tenninus adserim positiva; & in motum, qui fit a te mino positivo in terminum privativum, ut corruptio, de anni hilatio, lices motus in hae ultima acceptione proprie, de rigor e n MI
Ir Io. Ult us dividitur motus in positivum, d . negativum, licet aequivoce et in tus positivus est vetus, de realis influxus, sive via, qua res positiva incipit etae. Motus vero negativus in suspensio concursus, per, quam
328쪽
quam res positiva desinit esse, ut corruptio, amili latio, diminutio, reinissio &c. Ru sus motus positivus dividitur in instant neuin, & succesnvum. Mar instantaneus, qui etiam solet denominari inutatio, est v rus , & realis, quo acquirim tarma , sive terminus ad quem terminatur in instanti temporis, ut v. g. generatio substantialis, naedia qua acquuitur, & generatur in instanti tota si ibstantia , & non pars post parietiar motus successivus est ille, medio quo succcssione temporis acquiritur se
ina , non tota simul , sed pars post pa
retia. Sed dubitabis, utrum motus ut sic univoce conveni at tant motui positivo, quam privativo, ita ut univoce praedicetur degeneratione, & corruptione, creatione,& anni hilatione e Respondeo , quia cumulotus' sitivus sit via, sive realis tendentia, Se taxus, medio quo terminus talis
motus accipit esse, ut patet ex num. 22I
dc motus negativus, sive privativus sit sucpensio concursus conservativi, quae sistit in privatione, enti positivo, & negativo nulla datur uni vocatio. Vide, quae diximus dist. i. ex I. lib. num. IET. & iE8. & sequentibus tem, ut patet de motu locali, qui habetide privatione, quam non esse uni voce pro
latitudinem partium secundum prius , & l cipium statuimus ibidem. posti
iris. Secundo dubitabis , utrum prae-irii. Motus successivus dividitur ul- l dicta definitio motus conveniat tam motui terius in augmentaticinem, alteration , t successivo; quam instantineo ri' Respondeo& Iationem,sive motum localem. Augmentatio est motus successivus, quo major acquiritur quantitas, pars post parem. Alteratio est motus , quo major acquiritur qualitatis gradus post gradum , prius enim acquiritur unus gradus caloris, & postea alius, de tandem alius, & alius, & sic de aliis. L tio est motus localis, quo novum acquiritur ubi. Sed hoc nota discrimen inter motum
localem, & augmentationem, & alterati nem, quod motus localis talis naturae est,
quod elsentialiter requiritur, quod amittat partem, sive unum ubi, ad hoc quod aliam partem, sive aliud ubi acquirat mobile, quia
est tialiter successiviun est, de cujus intrinseca ratione est,quod ejus partes non sint stam de quo latius infra. At motus alterati nis, sive augmentationis hoc non petit, immo parti quantitatis, sive qualitatis praerabstenti additur alia per talem motium affirmative , tum quia Philosephus postquam tradidit definitionem praedictam de
motu,statim exemplificat non talum in m rationibus siccessivis, ut sunt augmentatio,& alteratio, sed etiam H instantanta, ut sunt generatio,& illuminatio, dicens: altera te quidem quatenus aueraeiae; generabilis, ct corruptibilui, generatio , ct corruptio. Tum etiam ratiore, quia hic agitur de motu, quae est proprietas accidentalis naturae, ut clarius quid sit natura, intelligatur; sed natura est principium, quod est
generatio et Ergo definitur motus generationis, qui est instantaneus. I 2Iq. Et confimaature quia licet ser-ma , quae in eodem tetraporis instanti generatur secundum se tota careat latitudine partium temporis, habet tamen extensi nem, & prius, &posterius natura, tali
ter quod prius mura intelligatur necessario
329쪽
se 1 insita, quam insecto edi Ergo in t Ir16. Respondeo , quod sicci verandi illo primo signo naturae , in quo intelligitur sit , quod Philosophus exemplificat improserinae inceptiosive inchoatio intelligitur prie; proprie tamen , & rigor e de in ininus. Probo consequentiam: taliter for- tatione inflant L , quod satis ratio, quamina pro illo primo signo naturae actuat se, ad ejus proba nem adduximus, demon-jactum, quod simul relinquat capax posti- strat. A d confirmationem autem a rati eve ad ulteriorem forinae rismontan, sci- respondeo concedendo majorem & ad mlicet adlatainitae r Ergo in tali fieri, inceptione, sive inchoatione salvatur, quod
sit actus entis in potentia, prout in Potcntia: Ereto salvatur motus.
Iris. Ta Rimo arguitur contra nostram 1 primam responsionem aci primum dubium e corruptio excluditur a r tione motus e motus instantaneus ideo clauditur sub ratione communi motus , quia
Philosephus exemplificat definitionem de illos sed etiam ibidem Philosephus ut patri
ex verbis cit. Ex plificat de corruptione: Ergo ob eandem rationem debet motus privativus, sub rationc motus ut sic contineri. Et confirmatur ratione: cui sema
lissi, compriit mutari, serinalissime com tit motus; paret, qiuaomne, quod mutatur, per motum mutatur ; sed materiae primae v. g. semialissime competit perco ruptionem serinae, quam amittit, mutari: Ergo serinalissime competit corruptioni esse motum. Minor probatur et mutari nihil aliud est, quam aliter se habere nunc quam prius; sed per corruptionem tarmae in materia existentis aliter se habet materia, ac ante corruptionemr Ergo per corrupti nem materia sematissime mutatur: Ergo
corruptio vilissime ae motus jus probationem distinguo maiorem: mutari tannalissime positive, nihil aliud est, quam aliter se tu re positive , concedo di
negative, nego. Ad minorem Ciam in
do distinguo; sed per corruptionem aliter se habri materia positive quam prius, 'n D ; quia nihil positivum ponitur in materiae
per formalem cor ptionem sermae, quam amittit, privative, concedo et Ergo inati Ea mutatur formalisiune nutive cor cedo ; postive , nTo di ex quo nihil con
I 2IT. Secundo arguitur contra id
quod diximus pro secundi dubii responsionenum. I 213. videlicet quod definitio supra tradita pro motu convenit tam motui siccessivo,quam instantane authoritateDin. . Subt. qui in et . dist. s. q. a. num. I 2. s. diam, ait et tamen de motu tenet argumentum angeli , quila motis necessorio habet mens
ram divisibilem, cum is stillius Iu , ct ideo , si motis esset in in mi , necessarra in tau esset diristae: Ergo ex mente Din. Sust.
ratio motus nequid convenire mutationi instantaneae, quae in eodem fit instanti: Pr bo consequentiam: quia motus, qui fit in unico eodem instanti simul actitat secundum se totus potentiam passivam sui mobilis: Ergo non actuat partim potentiam 'sibuam, & partim in potentia relinquit. Pr bo consequentiam ; antecedens enim per sel b Coos .
330쪽
est notume instans ex sua natura non est in
Bites divisibile, cum ex semdiuuibile siti Ergo non potest intelligi, quod motus, qui fit totus in unito instanti, Mim a re se
cundum primam partem, ripartim in pintentia relinquat et Ergo repuere praedicta definitio motus mutationi instantaneae, quae caret latitudine partium secundum prius, &posterius: Ergo&c. Iri 8. Respondeo ad authoritatem Doe . Subt. quod Scotus loquitur ibi de motu locali, qui ex sua natura iu divisibilis, re successivus, cum corpus, quod movetur v. g. ex hoc loco in alium, puta Hispalim, necesIario prius est in locis intermediis,quae inter Antiquariam, & Hispilini intem
diant, At non simul in omnibus, sed prius in immediato, & postea in mediato loco, di tandem in alio, & sic de aliis ; & de hoc motu locali verum est , quod nequit fieri
per spatium divisibile in indivisibili instanti ; non vero loquitur ibi de omni motu. Unde nego consequentiain, & ad Uus probationem distinguo antecedens et motus, qui fit in instanti simul secundum se, totusa eluat potentiam passivam sui mobilis , mmultate temporis, concedo; simul simult te natura , n r quia in primo ius anti naturae intelligitur substantia , quae generatur in fieri, & est vere motus; & in secundo instanti naturae intelligitur in facto esse, &jam non est motus, sed terminus motus. Et ad consequens antecedentis eodem modo
distinguendum et . Et ad eius conficinati nem respondeo distinguendo antecedens: instans temporis indivisibile est in alia temporis instantia, coiicere; in alia instantia naturae, nego. Et eadem distinctionc ad
reliquum argumenti est respondendum; unde nego ultimam consequentiam&c. Vide, quae diximus dis . I. prooemiali q. I.
an. 2. in argumentorum solutione res mdendo ad quoddam arginarentum ibi factum de motu Angeli, assignando rationem, umde 'heniat talem motum esse divisibilem. Iris. Tertio arguitur: qualitati remisesar, puta calori ut quatuor convenit definitio motus, & tamen qualitas remissa ut quatuor non est motus, immo terminus in
tus et Ergo definitio motus non est exae a. Antecedem probatur: quia qualitas remicti taliter actuat subjectum, ut simul relin quat illud capax ad ulteriorem gradum sermae, sive caloris: Ergo partim actuat, de partim in potentia relinquit et Ergo conu nit illi definitio motus et Ergo non est ex acta, & bona talis definitio.
Irro. R espondeo negando majorem , de ad ejus probationem vistinguo antec dens et calor v. g. remissus ut quatuor taliter
actitat subjeetiam, ut simul relinquat illud capax negative ad ulteriorem gradum cs ris , concedo r ut simul relinquat illud capax positive ad persectiorein calorem, n L. Vide, quae dixi num. Iro T. nam cum jectum, quod est calidum ut quatuor, sit jam in termino sui motus, non intelligitulsub motu, sicut lapis, qui descendit ad centrum, dum tendit in ipsum centrum, mutatur; quando vero iam est in centro, non movetur, sed quiescit, quod si ab aliquo impediatur lapis, ne perveniat ad centrum, ibi quiescit, quamvis violenter, & non iram tur, & ita similiter dum subjectum, quod est capax calo is ut octo est sub actuali cales chione, & via, ad calorem ut octo movetur,