장음표시 사용
301쪽
ris principastis, a quo movetur, causat essectum se nobiliorena; 'causa vero principalis minime, sed semper est, vel nobilior suo effectu, si est causa aequivoca, vel aeque nobilis cum illa si est univocae Iiri. His praejactis dico primam conclusionem et causa instrumentalis eae illa , quae non gaudet virtute in actu primo ad producendum aliqumn esteistum, & tamen illum effectum in virtute agentis superioris, cujus est instrinirentum,attingit. Probatur: omnis causa , quae habet virtutem , licet partialem in actu primo ad producendum aliquon effictum non in instriimentalis, sed principalis, licet sit partialis, & non t talis : Ergo illa causa erit instrum talis, quae nulla gaudet in actu primo virtute. Ita
gratis expresin. . dis. 6. q. sed ista
rationes. num. s. Probatur insuper: quia si instrumentum ut tale gauderet propria vi
tute nulla esct distinetio illius , & causae principalis; sed non est alia assignanda, nisi praedicta; Ergo&Cii et r. Ex quibus deducitur corial rium, quod cum omnis causa, quae Physiccinsiuit in effectum nocessario supponit vi tutem in actu primo, qua possit Physice in talem effectum influere, nullum datur Physicein instrumentum, quod Physicc attingat dilectum, quem causat, sta totum instru-inentuin rigor e; vel est moralis, qualia sunt se cramenta, in quibus nulla datur vi tus Physica gratiae productiva, quae est e rum taeetiis, vel ar ilicialis ut serra, quae non media aliqua activitate ei stiva dividi
lignum, sed per incomposibilitatem unius corporis cum alio dividit unam partem ligni continui ab alia.
IIas. Deducitur secundo, quod quai do dicimus, quod instrumentum in virtute agentis superiori reicit, & producit ae ctuin se perfectiorcin, non debet intelligi, quod aliquid cauisur in instrinnento ab agente superiori, medio quo possit insta mentum in taloen estinum; quia nihil ea satur a Deo in aqua Bapti sinali, quod sit gratiae productivum; sed sic debet intelliaue , quod instrumentum ut causa moralis moraliter influit , & attingit talem ess ctum, qui ab agente principali attingitur essective. IIE . Sed contra dices a Dori potest
elevare caloretii ut quatuor v. g. ad hoc ut producat caloron ut ino, & ignem ad hoc
ut producat se perfectiorem r Ergo nulla est implicatio, quod aqua Baptismilis v. g. elevetur ad hoc quod producat Physice gratiam. Antecedens probatur et plus potest causa creata virtute Avina, quam propria; sed calor propria virtute producere alium calorem ut quatuor r Ergo si a virtute divina elevetur, potest effetam persecti
Iirs. Respondeo negando antecedens; nam caersa, quae ex se habet sphaeram d terminatam intra latitudinem cujus potest operari, si a tali sphaera abstrah r , sive talis sphaerae limites transgrediatur , n quit ibi operari, ut v. g. sphaera detennia nata ad agendum, sive operandum potentiae visivae est obiectum coloratum, intra latitudinem sui colorati objecti bene poterit talis visiva potentia et ari a Deo, ut persectius, & perfectius operetur; at pinterit ne potentia visiva extrahi a latitudine
suae sphaerae , ita ut vi mite divina possit via Dini by Cooste
302쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBROS Q U AESTIO SEPTIMA,
gere obiectum non coloratum p Minimc, quia nulla pomaria extra latitudinem sui o
lecti operatur. Idem dici de igne , si ignis
habeat solum virtutem producendi ignem
ut quatuor quantumcumque elevetur a Deo
non Merit producere nisi ut quatuor, quod si aliquando contingat quod e Stiis ut sto
producatur, ille excentis se tenens ex parte esse mis non correspondet igni, ut causae, sed virtuti Avinae , ita ut nostro modo intelligendi dicitur, quod quatuor gradus solum fuerunt ab igne ut quatuor producti ineste Stu, & gradus ulteriores non ab igne, sed a Deo producti fuere.
II 26. Unde cum totum, quod in sacramentis reperitur, sit de ordine natur ii corporeo , & verba , quibus tanquam forma conficitur, sint accidentale quid, &ordinis inferioris, nequeunt attingere gratiam , quae ordinis supernaturalis altio is est, & sic solum sent cauta instrumentatatis, non Physicae, sed morales. Ad ejus probationem respondeo distinguendo niniorem: plus potvi causa creata agere virtute divina, quam in virtute propria , & praecisa, & circumscripta a divina, nego sep- positum, quod causa creata prout 1 divino adjuvamine praescindit, possit nec minus, nec plus, cum essentialiter in operando ab illa dependeat, plus potest cum divino adiuvamine intra latitulinem saae sphaerae, si sus 1 Deo adjuvetur, concedo: extra suams haeram, nego: ex quo nihil contra nos. Qui plura desideraverit de causa instrimentali , authores consulat. Et ultima in hac distinetione de causa
itus est sequatur ejus persistentia,& in eodem este conservatio se mefito postquam de causa efficienti egimus, quae dat esse e&e iii, de talis es inis causa conservativa ag re decrevi, quapropter sit
Quid A cansa conserpnira, ct quomodo a prima productiva distingvit . iit . Rimo est notandum, quod licci A aliquando materia dicatur sorinae substantialis conservativa, & tarma conse vativa materiae , & finis simili et dicatur
causae conservativa eorum , quae sint ad stanem. Haec tamen acceptio causae conse
vativae nimis lata est , quia conservare proprie Elum causae efficienti convenit. Unde omissis aliis causis conservativis de causa e sective conservante agemus, licet nonnulla,
ii et S. Secundo est notandum , quod causa conservativa est duplex, per se, reper accidens et causa conseri viva per accidens est illa , quae non per se immediate i fluit in rei conservation ,. sed solum removendo contraria, & illis resistendo eonservat, ut sal dicitur conservare carnes, quia removet illa , quae carnes possunt cornim-pere; cinis dicitur causa conservativa ignis, quia ignis a cinere involuto ab aere,qui illum. trosset destruere, contervatur; domus di
303쪽
citur causa conservativa, quia removet ae
ra , & pluvias, quibus salus posset periclitari &c. Causa conservativa per se est illa, quae in stio influxu immediato facit persistere rem in suo esse, taliter quod si illa non influeret conservando essectus, sive res, in nihilum, sive in corruptionem abiretit, &de hac causa conservativa est uobis hic a gendum. II 2'. Conservatio igitur est rem, Oeteaeu influxiu, ex is cujus esectis jam productiuper it in re: prima particula scilicet verin, ct realis influxus, est ratio generim Proxima,in qua conveniunt actio productiva, di conservativa; ex is cujus essectus jam productiis perstitit, est differentia, quae versatur inter actionem primo pro luetivam, quia haec ad primum esse rei tenninatur; actio vero conservativa, non ad dare esse
primo res, sed ad esse iam ex vi primae productionis produream, & cxistens conservandum terminatur, & in hoc fere nulla est
irso. Ad secundam paritan quaesiti d veniendo, dico, quod aliqua sunt, quae ab
eadem causa,a qua producuntur,conservantur, ut lux, quae a Sole oritur, & ab ipso im-naediate conservatur; achus intellcctus, qui ab intellectu producitur, & ab illo conse vatur; quantitas, quae ab cotan subjecto, a quo producitur,conservatur, & huiusna dialia. Alia vero sunt, quae a diversa causa conservantur , ac producuntur, ut sunt se imae corporeae,ignis v. g. & lamno, quorum Hunus ab altero igne, & secundus ab altero homine producitur,& a talo Deo conservatur , cujus non est assignare rationem, nisi
quia hoc talis naturae est, quod possit ab e
detii causa conserva i , a qua producitur, ut ex varietate illa magis pulcluitudo universi,& rius authoris mirabilis providentia unde- quaque explendescat.1 Is I. Sit prinia conclusio: quandocumque estuctus ab eadem causa, a qua primo producitu r, conservatur in esse jam producto, & causa eodem modo se habeat ad eis eram taloen, tunc actio primo productiva,& conservativa eadem indistincta actio est; unde eadem est actio, qua Deus creavit an mam, sive Angelum, ac illa, a qua comservatur: Probatur: omnis actio specificatur a terinino : & a modo tendendi: E m actio conservativa, & primo pioductiva animae v. g. se tenens ex parte Dei eundem habet terin mim indistinctum, scilicet eandem animam, & eundem modum tendendi, quia per pHmam actionem tetendit Deus ad dare esse animae , & per eandemmet actionetn perseverantem te tendit ad idem esse animae conservare squod est idem, ac illud esse per aequivalentiam producere, & ex parte principii idemia agetasi Deus optimus, maximus vid licet et Ergo actio primo productiva, de
conservativa animae catan in , quia ex nub
io quod potest excogitari distinctio unius ab
alia datur. iis r. Dico secundam conclusionem rquotiescumque conservatur eflectus dive
so modo, ac producitur, puta si tarma sui stantialis , vel accidentalis dependenter a subjecto pioducatur, & postra a subjecto separata conservetur; vel si calor, sive qualitas intensibilis, & remissibilis, illa vid licet, quae habet latitudinem raradualem,
vel quo libet accidem,sive substantia,quod
304쪽
IN OCTO ARISTOTELIS LIBRO S. 18r
raudet lat.rii dine partium, producatur permotum successivum , live fluxum panis ,
post partem , & postritotus simul este-
eius per simultaneum concursum conservatiir, in tali casu non est eadetiuiaet actio talis rei productiva, & conservativa, sed spcete distincta est actio conservativa 1 productiva. Probatur et quia illa actio specifice distinguitur ab alia, quae habet modum di versum tendendi specifice distinctum; sed istae actiones sic se habent et Ergo A c. minor probatur: quia motus successivus. &instantaneus vel simultaneus modi sunt specie diversi: Ergo 3 c. . iis s. Sed contra dices: actio primo productiva tenninatur ad primum esse rei
connotando ejus non este, tanquam terminum , a quo accitit res esse per talem acti nem; asto vero conservativa noli ad primum etae, cui immediate praecessit ejus non
dile, sed ad me iani habitum: Erso non
est eademinet actio una , ac est alia. Probatur: teminus actionis primo productivae connotat essentialiter non est e ejusdon tennini , nam actio primo productiva est , per quam transiit talis res, quae producitur , de non esse, tanquam ad tenninum ad quem , taliter quod si non connotaret ipsum ta non esse , non esset primo productiva. Actio vero conservativa essentialiter connotat esse res , uae conservatur iam per actionena pri uctivam habituum, nam conservatio res supponit esse ejusdem res et Ergo tam-tialiter una actio non est alia. Patri, quia illa actio, quae essentialiter connotat non esse res , nequit esse illa , quae essentialiter esse rci connotat ; sed actio primopmductiva eslentialiter connotat non e perei, quae producitur, & actio conservativa eslentialiter connotat, & supponit e seta, quae conservatur: Ergo essentialiter una non est altera. II q. Respondeo concedendo antecedensi & nundo consequentiam, & ad eius probationem concedo antecedens, Mnego consequentiam. Ad secundam consi mationem distinguo majorem: illa actio, quae essentialiter connotat non esse ta, ne, quit esse eadem actio, ac illa, quae connotaueste 'uoad connotatim , concedo et
quoad illud, quod dicit actio in se, nego-Nam lices primo productiva supponat nota
esse rei, quae producitur,& pmut conservativagupponat esse res, quam conservat,cum tamen terminus ad quo unius, & alterius se idem,eadem est similiter acti quia actio non a termino a quo, qumn connotat, sed a termino ad quem terminatur, sumit spedificationetn et & sicut res, quae in instanti a producitur, in primo sui esse illud conn tat, & in secundo instantic notat instanae Br &in tertio C , & nihilominus cadorares indistincta est, etiamsi instantia , quae connotant, hi diverta, ita lic, una actio primo productiva videsicri commet non esse, Ac secunda connotet esse ; & esse,& non esse essentialiter distinguantur , tamen actio ea n est , & si aliqm est distinctio , est distinctio eorum , quae
connotantur, non autem actionis. Ita Scotus P 11. quodlibet. art. s. num. II 3s. Sccundo arguitur , actio comtamtiva non est res productiva , actio vero, qua res primo producitur , pr
305쪽
r81 ductiva essent aliter est, sed actio productiva , & non productiva esse itialiter diastinguuntur: Ergo &c Respondeon gando majorem et nam aetio conservativa
producti va est, si non primo, secundo saltrin, & per aequivalentiam; taliter quod si jam per illam ut primo productivgn res
non et producta, ab illa produceretur; ex quo &C.
Unumtanta virtus requiratur ad coi
serrandum , quanta ad primo producendum P isses Uaerimus impresentiarum', u- dirum tanta virtus, & conatus requiratur ex parte cres, ad conservandum effectum, quando contingit videlicet quod ab eadem causa primo producatur effectus,& conservetur, ac requiritur in ejus prima
productione3 A via difficultate se ter me
expediam hac unica conclusione e pri tionaliter loquendo, quando caetera tam liter sint paria, eadem virtus infimus, sive conatus requiritur ex parte causae ad conse vandum estinum, ac ad primo produce dum. Probatur ex dictis num. II 3I, e domet actio est rei productiva, & conse vativae Ergo idem r inriturinfluxus, &conatus ad primo producendum, ac ad conservandum. Secundo probatur e quia ad eundem terminum eadem requiritur actio , di ieran ex parte cauta conatus ; scd termianus actionis primo productivae, & conse vativae ideminet est et Ergo &c. Riusus: actio conservativa talis naturae est, quod si res, quae consereatur, non prodimcta per illam produceretur: Ergo eadent virtus requiritur ad producendum , ac ad
iis . Dixi consistb,. si caetera sint paria, & proportione servata, quia evidens es , quod si in ligno v. g. sit humiditas ut qua tuor ,quod requiritur saltein siceitas ut quatuor Ex parte agentis , vel maior ad. hoc quod possit illam vincere humiditat , &illa victa, & sepcrata potest agens illam sominam ligni expellere , sive corrumpere, &introducere uiam, ad quam conservalidam, cum sebjectum iam nullum habeat conet
rium, curn quo pugnet, non requiritur ex parte agentis tanta virtus ad illam fonnam conservandam, quam contraria non in m gnare, ae res sita fuit ad vincenda contraria, & illam introducendam ; quod patet de auro, sive 'ro, in quo dissicilius intro. ducitur fiamarum sire figura imaginis, cpiam destiatur, si semel in intrinlucta proptra maiorem resistentiam , quam praebet tale metallum ad inis figurae receptionem. Item in ponderis iuriatione, giod quia gens no bone applicatur dissicissimetri
tur, cyram iam in tam si inetur. Argu menta , quae ccmtrahanc conclusionem pora
sunt objici, sitae silventur attendendo. sisnper, quod ex aliquo capite datur dita
parantia, quando pliis requiritur ad conte vandum, quam ad producendum es e contra, ma omnium exempla noli possumus
ad hicere. Et dicta pro hac distinctione .&quaestione sint scis, ut ad alia transe
306쪽
De misi 'sali , ct de cis ad ipsam exspectantissis. ainquum ex a nota dictis dist 1. de
causis ut sie num. Is . & 8os. causifinalis sit prior aliis causis tam inessendo, quam in operando, nec non & in pertactione , mi dominus ultimum obtinet i
cum ob majorem dissicultatem quam sibi vindicat, quia ut ait Philosephus semper a facilioribus est incipiendum , ut postea dissiciliora intelligamus. I
iapponimus impraesentiarum dari ea sim finalem ex Philosofio , & comm ni Patrum sententia , & sic quaestione an sit 3 omissa , quaerimus , quid sit , " lex
sumnis umta, cap. ct coram. 2.
est, crim gratia aliqώd'. Hoc est finis ilia lud , quod amamus, & desideramus primo,& per se, & quia ipsum amamus, propter ius amorem diva illa secimus, ut v. g. in alitiae, & desiderat sibi salutem, tanquam finire, di ex amore salutis assuniit pitionem amiram , & sunt alia, quae ad s. tis consequutanem premantur. Haec d
OTELIS LIBRO S. 28sfinitio communiter ab onmilius vinpletatur, & praecipue a Scoto supra textum ex Philosopho in. ct in x. dis . c. q. unica. num. . in iure&in hoc t. S. P. & ibi. - .
1 13s. Supposita finis definitione di via ditur his in Gem cujus, & in finem cui.Ita
notae in E. it. S I g. 3Metaph. in textus expositione summa E .cap. 2. v. removet.num.
3 p. finis cuius est illud, cujus gratia, sive
propter cujus consequutionem applicantur,& eliguntur media, ut sanitas in supra allato exemplo, propter quam consequendam im firmus sumit potionem amaram, dat locum
effusionis sanguinis&e. finis cui est illo, cui finem cujus, vel qui desideramus, ut infirmus ipse, cui desideramus salutem, quia ipsum amamus, ita ut finis cujus, vel qui sit ipsum bonum, quod appetimus; at finis cuiae ille, cui tale lionum desideramus, ut ego diadem Episcopatum petro, Episcopatus est finis cujus, vel qui, & Petrus f cui Episcopatum desidero. ii o. Rursus finis dividitur in obi etivum , & semalem et finis objectivus est ipsa res, quae tanqu in obiectum desideratur, ut AtDcus, Uil noster finis o jectivus est. Finis semesis est actus , quo talem finem objectivum consequimur, sive obtinemus, qui etiam solet appestari finia quo, quod patet exemplor nostrahea fitudo objectiva Deus est, qui est obiectum, sive finis , quem desideramus; beatitudo
vero tam is est , quae est actus, sive in lectus, sive voluntatis pro diversitate inpinantium, medio quo tenemus, sive a
prehendimus Deum, est finis similis, i ve finis quo. d autem finis tarmalas, sive finis quo habet vere rationem finis, &
307쪽
et BLASIUS 1 BENIUM EA, t . causae sinalis inde patet, quia habet inserati cin boni potentis allicere , & vcre voluntatem ad sui amorein , nam,sesideno videndi, sive amandi Deum, bene movetur , & excitatur voluntas ad aliquacruciamenta, stuc labores aliquos sustinetitas. GII i. Sed dubitabis r supposito 'uod finis dividatur in finem cujus , & hnon cui , in quorum ex res verius ratio funis inveniatur P Respondeo, quod in troque tota ratio , dc integra finis repiritur ; & ratio est , quia uterque habet susscientem rati cin boni , ut alliciat , di moveat voluntato ad sui amorem , di ad alia ficienda pmpter sui consequutionem. 'd si ulterius inquiras, utriunmus fit altero nobilior 3 Respondeo , quod si finis cujus , vel vj sit ratio quasi deserviens ad lino cui, ut est salus , prae deservit ad esse naturale infirmi, tunc finis crius , vel P , sive salus laesa minoris per Stionis est , ac finis cis , ita ut magis ametur sinis cui , qui est infirmus , cui saluto desideramus , quam ipsam salutem, quae est finis cujui; at v
ro si finis cibis , sive qiu , sit quid non deserviens , sed quid altioris ordinis, &elevativum ad spnaenim superioris finis cla , tunc finis cujus, vel qui nobialior est; hujus modi est Deus optimus maximus , qui ex eo a nobis desideratur, non quia nobis deseruit , sed quia habre in se omninn rationem boni, in quo ultimo potest noster satian appetitus , tam in o dine naturae, quam in ordine summatur
5 gratiae., a I a. Insuper dividitur finis in finem operis fusti, finini operatas, & finemperationis;finis operis secti est illud,ad quod
opus faetim ordinatur , ut v. g. domus, quae
est opus sinum , sabitatio quia ad habitudi-ncin facta, & operata fuit uimus; unde ipsa habitatio domus dicitur finis operis, id est aedificiis e finis operantis est illud , ad quod operans pro suo libito potest intendere cx sua operatione, ut occidens, qui liquando pro vindicta sui ada occidit , ali)uando pro ferenda pecunia , & quis minitat, ut videatur, vel ut habet occasionem ingrediendi domum ad luxuriam
ri s. Ultenus dividitur finia in uelissinam, & non ultimum: finis ultimus,& hoc sive ex natura rei ,ssive ex intentione opem ramis. Finis ultum; ex natura res est ilite, ad quem omnia ordinantur, ipse vero ad nullum , & hujus modi fims , solus Deus est, ad quem tanquam ad ultimum finem caetera omnia immo & finis omnis ordinatur. Finis ultimus ex natura tadividitur ulterius in finem in deremim to ordine, & in finis sepra omnem o dinem finis supra onmem ordinem est Deus, qui finis finium denominatur: finis ultimus in determinato ordine , utlaomo, qui huius fabricae mu'dalis finis existit; ut Psalmista ait: Disa si jecisti sub pedibus ejus. Finis ri', ex ultimi nutione diu tu es ultimus non ex natura res , ted ex intemtione operantis , ut m D infirmus. sal
tem desiderat, ut pist Deo vacare, sive operam liberis inire , in quo ipsum Deo vacare , vel dare operam liberis ae tanis ex voluntate operantis , ob quem se,
308쪽
Iutm csesiderat, & ipsa salus est finis non ultimiis, quia ad ulteriorem finm ordin tur. Qin plures divisiones finis desideraverit, consulat Scotum in . . dist. s. q. s. &alios authores.
Per did constituatur causa simus in actu primo potens causare, ct in quo discinis irascositae
c Ixca praesentem difficultatem
plures versantur statentiae,qu rum prima a nat, quod virtus penes quam finis. sive causa finalis constituitur in primo potens finalirare , sive caus re, m quaedam ratio communis ad bonum , & malum, quia sicut bonitas potest
movere agens ad agendum , ita &. m lum, cum tam bonum, quam malum rationem finis possit sortiri, & sic quandam
superiorem rationem ad bonum, & m tum esse rationem constitutivam finis ut sic in esse potentis causare. Ita Carmelitani, Nominales, & eorum Princeps inestamus in s. dist. Is .da. s. pro qua solet etiam Scotus noster citari. . .
D ii s. Munda sententia Uirmat , quod bonitas objectiva est ratio formalis . causativa finis,nam cum finis silicujusgratia aliquiast, ut diximus num. II 38. necesse , quod finis habeat rationem amabilis, sive quod idem est rationem bonitatis ad hoc quod propter eius amorem fiant caetera , duae assi finem ordinantur ; in hac
tamen intima adhuc ipsi i qui illam sci
quuntur , dissentiunt, nam aliqui assimant, quod si finis est realis ipsa b iras realis,& intrinseca finis est ratio causativa nusdem finis , si finis aut non est realis , sed imaginatus , suta apparens cognitio talis bonitatis apparentis intrat ration semitam causativam finis. Alii e cor tra affirmant , quod . sive finis sit re iis , sive intentionalis , verus , sive flactus, semper de t finis e nosci ad hoc ut in actu primo sit diem movere, sive finalirare , taliter quod ex bonitare finis, de ejus cimi ne quoad integratur, & essiciatur adaequata ratio causativa sinis. Hanc patrocinantur sententiam Avicenna T. Memtaph. cap. s. Medina prima sxundae q. r. art. I. Gabriel, Henricus, & alii. ii 6. Sit tamen lostra prima conclusio negativae cognitio finis non imtrat rationem fiam Vn finis causatiavam , sed stare est conditio ad hoc quod finis finaliret, sive causet. Ita Sc tis exprese in I. dist. t. q. q. ctiva. dist.2. quas. unua , & saepissime in ejus imvmitur Ostrina, quam iam hac nostra tempestate paucitata sint, qui non sequuntur. Pro P cippono, quod finis
non aliter causae , nisi movendo , sive excitarita volantatem ad sit amorem , rarione cuius caetera , quae ad ipsum o dinantur , amantur , & cum voluntas sit potentia coeca non potest amare, nia
si percipiens cognoscat obiectum ama dum , quia nihil volitum , quin praeco gestum.11 T. Probatur di si cognita esset rario tam is sub qua finis moveret: E go variata tignitionc variantur actus v
309쪽
luntatis, qui sunt finis effectus; patet, quia i Major est certa, Ac minor probatur: lIIa variata specifice causa variatur eflectus; sed est ratio movendi voluntate ii in fine, quae
variata specifice cognitione non variatur hiamatur ab ipsa voluntate, & qua consequuta ' voluntas quiescit,&gaudet in sui finis pora
sessione; sed finis amatur a voluntate secundum rationem bonitatis, quae est in ips, fine, & non secundum finis cognitionem , de assequuta bonitate objectiva finis voluntas gaudet, & conquiescit, & assequuta finis cognitione non gaudet et patri; quia
nullus gaudet, & quiestit, quia habet co nitionem boni, sed quia ipsinn bonum pos
sidet, &assequitur: Ergo bonitas objectiva est ratio se sola causandi in fine. Et m-boratur : quia qui salutem desiderat, non quiestit, nec congaudet per possessionetricognitionis sanitatis, sed per ipsem sanitatem, quae est bona sibi, cognitio enim sa- . nitaris non est bona infirmo ad hoc ut specialiter ab illo appetatur ipsa bonitas sanitattis secundum se: Ergo&c.
II p. Sit tertia conclusior nec maluna
ut tale, neqtie aliquid superius ad bonum ,& malum est ratio causant in fine, sed praecise ratio boni. Ita Aristotcles expresse re
hic. cap. r. in principio: si igitur quispiani
rerum agendarum est sinis , qui movet nos propter seipsum, catera autem propter hunc stus voluntatis ; signum ergo est , quod
cognitio non intrat rationem lorinalem causativam finis. Minor probatur et quia actus
charitatis in via, & in patria ejusdesia sunt infimae species: sed ad actum charitatis in
via necessario praerequiritur cognitio per fidem de Deo, de ad actum charitatis in patria cognitio, quae Dei clara visio nuncupatur , qui actus ut ex se patet alterius, & terius sint speciei et Ergo cognitio non intrat rationem formalem causativam finis. Patet , qtita illa non est ratio serinalis causativa cause, qua variata non variatur est:
ctus: sed sic se Libet cognitio respcetis finis: Ergo&e. Et roborature quia actus, sive cognitio intuitiva, & abstractiva sunt alterius speciei, & tamen amor ex c nitione intestiva ideminet amor est: Ergo cognitio non est causa amoris, sive ratio ca
Ii 8. Sit secunda concluso affirmativa : ratio tam is causativa in fine , sive virtus penes quam est finis potens finali- 1are est bonitas objecti prout abstrahit a v ra , & reali, & a bonitate intentionali apparentii, sive non apparenti. Ita Scotus volumus, constat Diu talem Diem sui vinum ubi supra, estque in his reni statibus in
xime recepta sententia: erodatur: illa est ratio praecisa causativa linis , secundum quam est finis in actu primo potens allicere, & .movcre voluntatem ad sui assequutionem; sed bonitas obiectiva prout abstrabonum esse: dc in hoc r. text. quadam autem causae sunt, ut is, bonumque ali rum , id enim cujus gratia ratera sunt. optimum esse solet, ac=nis illorum. Itetia Anselmus lib. de concordia liberi arbitrii , &praedestinationis: nihil poluntas vis commo-hitavera, & apparenti sic se fabri: Ergo ditarem. aut rectitudinem vest , O ad has bonitas objectiva in illa communi ratione
sumpta est ratio serinalis causativa finis. etiam fallitur , putat se referre quod vult: vult dicere Sanctus, quod si aliquando h
310쪽
mo desperat, & laqueo se suspendit , hoc Stiain quod voluntas facit , facit sub aliqua sprete doni , vel propter bonum vindictae, ex eo quod in se velit vindiari, quod secit,
vel propter bonum libertatis, ex eo quod velit, si libertate utitur, vel propter aliquam rationem boni, honesti, utilis, vel
desectabilis, quam falso apprehendit in illa
sui bcatione, & desperatione, quia ut ait Dionysius de divinis nominibus , & est
commune Theologorum axiomae nullus iii tendens ad malum operasur. Et Daenascenus hae r. de fide cap. et r. voluimas fertur ad agendum in illis rebus, quae natura consentalea sinit. Et Aristoteles 8. Ethic. cap. s.
t t. 2I. nunqua n natura videtur molestastigere , oblectamenta ratem sectata. Et Sen . Clib. q. de beneficiis cap. II. nemo tantum 1 naturali discernit, & sominem exuit , ut animi causa malus sit. metaphorice, hic autem efficiens conti grater efficit, de finis contingenter met phorice movetur. Iis i. Probatur finis est cujus gratia ea: tera fiunt, sive ob cujus aenorem movetur
agens ad agendum, & applicanda media ad sh asii iuutionem . sed non aliter potestinovere, nisi metaphorice alliciendo, &quali invitando voluntatan , ad hoc ut a plicci media ad sui assequutionem et Ergo in hac metaphorica allectione, sive motione salvatur causalitas in actu secundo finis. Major est finis definitio, minor probatur et quia sanitas apprehensa v. g. non potest realiter Physice movere infirmum, cum ipsa non quid reale existentiale , sed intentionale, & rationis est , dc tamen movct
ad alia facienda, quae sint ad finis assequntionem necessaria: Ergo non re iter, sed metaphorice movet. Et confirmatur: quia
iis o. Ad secundam partem quaesiti de- s si infinitus interrogetur, quare assumat pi veniendo, quod causalitas in actu secundo tionem amaram Recte respondeiat, quia
finis est quaedam motio inetaphorica, qua sanitas, quam esse mihi bonam praenovi allicit, excitat , & movet voluntatem adsit amorem, v. g, sanitas proponitur infirmo, qua apprehensa per intellectum coPnoscit infimius sanitatem esse bonam sibi, at a bonitate ipsius sanitatis movetur, &excitatur infirmus ad amandam statatem , di ejus amore sumit amaram potitarem, f
citque alia ad assequutionem salutis, quam esse sibi bonam apprehendit. Ita Scotus in
dist. I. q. q. num. 22. v. vel aliter. ubim: illi enim 'us, qui movet necessaetio esciens , pura agens naturale , movet necessirio
metaphorici , quia necessatrio amatur , Fel petitur naturaliter ; qui autem movet et ficiens contingenter, movet contingenter me allicit, & excitat, atque movet ad praeparanda media ad sui assequutionem. Ru sus multoties contingit, quod bonum a parens movet agens ad Tendum: sed quod solum apparens est, & non Physicum, aereale, neque realiter Physice causare, r stat: Elgo quod latum metaphorice ira
reat. Alias probationes omitto q)ud auth res videndas. Argumenta contra dicta
II 3 2. DRimo arguitur pro prima sentena tia supra relata num. IF q. ex Scoto ira I. dist. i. s I. ad argumenta.