장음표시 사용
311쪽
cedens, & nego consequentiam . 8t assius probationetii distinguo majorem et illa est potentia libee, quae a nullo extrinseco
potest necessitari quoad exercitium, conc aliquid prout a bono , & malo abffrahit, dor quoad specificationem, nego. Pmcu- potesta signari. Probatur consequentia: il- jus intelligentia nota, quod voluntas licetia est potentia essentialiter ab intrinseco li- non possit necessitari quoad exercitium, hoebera, quae a nullo utrinseco potest neces- est, quoad clicere actum necessario, cuni
stati; sed voluntas est hujusmodi, &o letiam objesso proposito possit non elicere, ieetiam quid extrinsecum ipsi r Ergo nequit potest tamen quoad specificationem nece ab illo necessitati ad eliciendum actum a- sitari, ita quod preposito sibi bono, si alta
moris, vel odii, quod ipsa pro suo libito p quem actum circa illum elicitura est, talis testistum, vel altenim elicere actum. Et actus sit amoris, & non odii, ex quo nuta roboratur et quia si voluntas ab obiecto poc irrogatur injuria voluntati, cum possit non set necessitari, taliter quod sibi obiecto b telicere actum talem amoris et de eadem dino proposito non posset pro suo libito illud stinctione ad minorem respondeo, &nego objectum odisse, non esset plen8 ex omni consequentiam. capite libera, siquidem non possis pro suo iis . Ad confirmationem autem a . libito odisse,& amare; hoc non est dicen- gumenti respondeo distinguendo maj dum et Ergo neque illud ex quo sequitur: rem: non maneret adaequale ex omni capite Ergo objectum voluntatis, quodia finis,llibera libertate contradictionis, &conir essenti iter est quid abstrahonsa bono, <ietatis, concedor libertate contradictioni malo, cum circa utrumque possit voluntas praedia, mor ex quo&c. versari. II s. Secundo arguitur pro secimila II 33. Respondeo , quod Scotus pro- sententia num. II s. relata: illa est ratioblematicus desidit istam quaestionem, &lformalis causandi in fine, qua ablata, sive magis se inclinat ad oppositain, ut patet in variata eius variatur essectus; sed variata eo ipse Scaro in s. diae et . q. uniea. s. quan-lgnitione, di eadem bonitate intrinseca finis
tum ad istum articuIum. num. I. ubi probatimanente causalitas finis variaturi Ergo c
Deum sub ratione bonitatis essentialis esse gestio finis, & non eius obiectiva bonitas objectum charitatis, ex eo quod voluntatis est ratio cauisiva in fine, sive in causa fina objectum sit bonum sub ratione boni, &lli. Major est principium, quo nostram pro- quia perfectissimum est sub ratione com-lbavimus concsusionem num. II . minor muni boni debet esse objectum chafitatis.lprobatur: qui a s aliquis apprehendit cibum 'Et in I. dist. r. q. I. an. t. redi'. s. q. tanquam nisum, etiamsi in re bonus sit, ilisit. D. ct quodlibet. I . an. E. Ettiademitum non ameti , immo fugit, &multotiesei Tataretus, Leuciatus,&alii fideles Scoti-lnocet; &si ex oppositoapprehendit cibum
stat. Adsennam argumenti conccio anth. esse borum, etiae in re malus sit, volui
312쪽
in illum amat: E signum evidens est, lquod voluntas non a bonitate obiectiva tanis , smotiere, sed a cultione eius m vetur ad amandum, vel omnian & idem dido de bonitate apparenti. . ii 36. Respon concedendo maj rem , & negando minorem, & ad nus ' bationem respondeo concedendo antecta dens,in negando consequentiam, vel ipso distinguen et ergo voluntas in tali casi non a bonitate objessiva movetur; a bonitate
objectiva reati,quae est in ipse fine,concedo: quod non moretur a bonitate orietava tanis, quam fingit intellectus esse in cibo, nem: quia qui movetur a bonitate cibi , quam judicat cibo inesse , ab illa bonitate salsa, chimerica, & apparenti, quae objective
excrestatur in cibo movetur, non ac nitione talis bonitatis, quia licet e nitio scci sit causa illius fusae , & apparentis bonutatis , quam fingit , ibi nulla minas est; timen voretas non a cognitione movetur,
sed ab illa bonitate tala, quam silia cxc gitat ibi.
. Iis T. Tertio arguitur contra nostram praecipuam conclusionem et malam ut tale nullumclaudens in se ration boni potest appeti , inuno desecto adpetitur a volunt ter Ergo bonitas non est ratio causativa in fine. Antecedens probatur: damnati, qui in ignibus cruciantur, appetunt non esse,
inquid potius non esse figerent , quam, de ibi eruciari camaliter ; sed in non
esse nullanatio bonitatis invenitur , timmo majus malum est, quod potest excogitari: iugo&c. Responcto negando antecedens , & ad ejus probationem nego a tecedetis: quod damnati appetant uc non
esse, cum non cite majus malum sit, que inesse, & torqueri, nam ut vulgare Hispanum axioma ait: Tviva lagatam visa consu pepita. Cum si vesis cum Sancto Thoma, quod appetunt sic non esse, diciato , quod apprehendunt falso in siti non esse quam n rationem boni privativam, v lis est carentia cruciamentoren , & ideo labratione boni talem nutivi appetunt sui non esse. Qui plura desideraverit, authores
Circa quos actus, 'e operationes sinu m exerceat causilitatem 'ii S. DRO hujus difficultatis intestige A tia nota , quod plures sunt actus ,
qui versuitur ex panc voluntatis circa finem. Primus vocatur amor in cis , simplex voluntas, sive complacentia implex, medio quo voluntas tenta in finem absque ordine, sive non curando de ejus asscquuti ne,& talis actus potest versari circa rem impossibilein , quia ex se non petit existetitiam finis, qui tali simplici complacentia desideratur. Secundus a b est amor incis, qui vocatur intentis,qui versatur circa obiectuin apprehensim , ut consequi lille per media proportionata, saltem in configoomitar& Affert iste actus 1 primo ex parte objecti, quia hic actus seinpta tendit in rem dabile cognitam; ter vero non,sed etiam in iii possidiimi potest tmdcre, & isti actus praecedunt ex sta natura finis assequutionem. Ias'. Secundi ordinis actus svit . qui tendum ad finis assequutioncm , dc
qui necessario supponunt latentionem , oo sive
313쪽
sive voLmtatem cacoen consequendi finem, & sunt tres hoc ordine, quo hic ponuntur. Primus pertinet ad intellectum,& dicitur mediorum consultatis, quia per istum actiun cogitat intellectus de mediis necessariis ad a uisionem finis uitenti,& ex his proponit intellectus voluis ali ultima , sive quae magis iudicat promitionata. Secundus aetiis est voluntatis, qui duciturae media qua eligit voluntas utiliora , sive quae magis sibi placet ex mediis, quae ab intaeeetii sibi proposita Here per
Electionem sequitur tertius Metiri ex parte voluntatis , qui dicitur usus equens , sive executivus , & est actus medio quo voluntas mandat executioni media cc illata, & electa ad assequuti
rem finis, actus solet etiam dici taedi
rium , quia imperat alias potentias, vel laetan voluntato ad ponenda media in ex cutione, ad hoc quod finis assequatur. I IO. Tertii ordinis actus sint illi qui erga finem jam possessum versi, tur, quorum primus est actus quo finis a sequitur, sive possidetur , & vocatur te rio, sive possessio; postea sequitur alius eius ex parte voluntatis, qui dicitur fruitio, rem concomitantur gaudium, & laetitiae repossessa, & de his longius in materia debeatitudine. Dissicultas praesta, quaerit an circa omnes istos a b finis sitam causa- Iitatem exerceat, vel potius circa unos, &
II 6 I. Sit ergo nostra conclusior sinis talum exercet sitam causilitatem proprid,& rigorore circa illos actus, qui tendunt,& respiciunt media, quibus finis est asi quendus; & non cim alios. Ita Scotis in
I. dist. I. q. q. Prologi. s. aliter dicitur num. II. ubi ait: fias Mnest causa, mitu quantum amaruse O deS eratus movet Oriens ad esciendum. Et in s. dist. p. q. S. s. secundo videndum. num. T. Dein est ca P sinatu omnium, O hoc non aliter, misit propter quem amara sunt res. II 6 r. Probor finis non est causanis inquantum amatus, & desideratus movet e ficiens ad ossiciendum et Ergo prius est , quod finis sit amatus, & desideratus, quam quod sit causa finalis r Ergo finis non exemcet suam causalitatem circa sui amoretn , cum iste essentialiter lapponatur ad hoc ut
sit causa, ut ala Scotus, circa actus, qui respiciunt media, ad quae mandanda execusioni movetur agens, sive mcctava pote
tia ab ipse fine II 63. Sit secunda conclusior esse aeausat finalis est id met effectus, qui ctive a causa effcienti provenit. Probaturi
quia omnia genera causuum ad eundem concurrunt effinum i Ergo causae finalis ,& meientis idem est effreta. Quod si diacas , quod e stus causae essicientis est realis,&causae finalis non. Respondeo, quodestinus causae finalis realisia, non prout
est a fine, quia finis talum Metaphysico
causat, &se nullam realitatem trit o jecto, &se&e. Aliqua argumenta, quae contra hanc tu ram cotulusionem o ei possunt, Theologica sunt ad materiam do actibus humanis expectantia , sive ad in teriam de beatitudiise, & se illec relinc videnda.
314쪽
IN OCTO ARIsTOTELIS LIBRO S. Edr
Utrum re nil agenti convemat operari
propter sinea pris . DRO hujus quaesti enodatione, praei nitio, quod agentia sunt in duplici ditarentia vi naturalia , & liberaragens naturale est quod agit necessario posutis conditionibus requisitis ad agendum, ut ignis v. g. qui ligno approximato, & dup ino neculario cremate soletque sic definiri: agens naturale est quod determinatur ab alio, hoc est, quod coadjuvatur ab alio,& ab illo nocessitatur, quia semper tale Sens coadjuvatur a passo, quod influit ad formae eductionena, & ab divoli dispolito necessitatur ad agendum, ita ut non possit non agere. Agens liberum est quod agit scipsani deterivinando supposita cogniti ne finis, hoe est, quod non ab alio necessutatur, sed asia libertate determinatur pro libito ad agendum, vel non agendum s Ctiam positis omnibus requisitis ad agen
o si. Agens naturale rursus est du-
lex, sive tripliciter dividitur; alia enimiunt agentia, quae omnino carent intellinctu, ut sunt ignis, arbor, aqua, terra, sia, Plantae&c. Alia sunt, quae carent inteli ima, & non sensu, qualia sunt bruta, ut eo, equus , canis , & omne animes irrationale. Alia sunt, quae gaudent sensu, &intellectu, ut homines; & alia, quae ga dent inteste , & carent sensu, ut Angeli , Dciis, & anima rationalis separata. ii cs. Rursus est praemittendum , Nod agere propter finem etiam stat tripliciter et Primo agere propter finem idem
est ac agere, sive tendere in effectum d
terminatum , sive in tenninim operati
nis; sed haec acceptio finis latissima est, &in hae acceptione omnia agentia propter tanem operari dicuntur, cum omnia in aetii lem operationem, sive effectum tendant;
se la tendit. propter finem ad centrum,& ignis cremat. Secundo sumitur finis munus late, & improprie pro omni eo quod
non solum terminat operationem agentis, sive actioncm, sed etiam movet agens ad
agendum, sive ad hoc quod ipsuin appetat
inedia cognitione sui rationali, vel Distbra, & in hac acceptione quaecumque age tia cogii Testiva, vel sensitiva, ves intellectiva dicuntur agere propter finem, & thlis finis saltem materialiter participat rati
nem cauta finalis; hujus modi se habet ciabus respectu bruti , qui ipsim allicit, &excitat, ut ipsum assequi intendat, &uia periculum imminet, sive practeitium, ipsum malum praecipitii per sensum apprehensum excitat brutinia ad fugam. Tertia sumitur finis pro illo objecto, quod movet
voluntatem operantis, supposita cogniti ne de eius bonitate, tanquam quid bonum conflauibile per inedia, &ut tale cognoscitur , & tale objectiam induit vere rati nem causae finalis, & agens, quod hoc agendo amore finis operatur, proprie, dchorose dicitur propter sinoen agere. II cI. Dico primam conclusionem et agentia, quae carent cognitione intestini-va, & sensitiva agere dicuntur propter finem , fine in prima acceptione accepto. Probatur: quia omne agens naturale habet determinatam inclinationem ad aliquos ese
stus, sive ad aliquos tenninos, in qui
315쪽
De causa exemplari. 222bus ultimo quiescunt tanquana in fine: go agunt propter finem in prima illa acceptione. Antecedetis patri , quia grave naturaliter inclinatur ad centrum, &ipso assequuto quiescit, & leve ad sursim inclinatur, & ignis habet propensionem ad alium ignetn producendum et Ergraeis minate inclinatur ad talem determinatum es etiam, tanquam effectum et E go &c. II 68. Dico secundam conclusi tantagentia naturalia, quae gaudent cognitione senstiva magis dicuntur agere propter non secundo modo explicatum. Prisatur; quia bruta sensitiva operatione percipiunt aliquam bonitatem in una herba , quam non percipiunt in alia , ratione cujus p
tius ad huc, quam ad illam inclinantur , percipiuntque bona delectabilia , aqua bonitate delectabili attrahuntur: E go &c. II 6s. Dico tertiam conclusontan et propriissime, & horose solum agetitia intellectualia rationalia, ut homines, Ang li, &Deus dicuntur propter finem operari. Probo et quia solum illud agens dicitur proprie, & rigor c agere propter finem, quod cognita bonitate sanis, & ab illa est Chun, de excitatum consulit de mediis, de ad illa applicanda movetur ad sui finis asi quutimon; sed hujus modi solum sunt agentia intellectualia, rationalia: Ergo dec. Circa hanc dissicultatem sere nulla vi comtmversa, de si aliqua est , illam apud authores videndam omittimus;s& dicta pro
hac distinctione de causa finalisnt satis.
ct quota erat causa exemplaris P
ARTICULUS PRIMUS, Ubi ad quasitum A satu-
IIIo. Oupponimus impraesentiarum dari causam exemplarem ex cominum Patrum, dc expositorum consensi, cui haec communiter definitio adaptatur et exemplar
est illud, a quo diri tur agens intellectuale ad opus artificiosum faciendum, ut v. g. deseriaptio Magistri, quae communiter 'aditur parvulis, ut ejus litteras inspicioado fias fiamiles etament, de similiter quando arti sex vult aediscare domum , prius ipsam intus intra intelle mim efformat, dc ad similitudia
nem simulacri, sive idoli, quod habet in
IIII. Dividitur exemplar in se ser& obiectivum et cimplar sormala est actus intellectus, quo repraestatatur obiectivum imitabile. Exemplar objectivum est illud objectum cognitum, ad cuius similitudinem res esserinanda est ; ut v. g. quando pictor vult depingere imaginem, prius intra intellectum tarmat quoddam idolum, de simul crum, a quo in talis imaginis desineatione dirigitur, quod idolum excinplar objectiamin vocatur; actus vero, quo tale idolum caenoscitur, dicitur ex plar sormale.ri a. Solet hic dubitari, utrum me,
piari serinali an potius objectivo esseH
316쪽
pr e causain exemplarent conveniat 3 Th mistat communiter afficinant cum suo Angelico praeceptore , qu exemplar ser-
malo est, cui proprie a piatur munus causae exemplaris et sit tamen nostra conclusio ex Scoto in I. dist. 33. q. umca. g.
ad ista : exemplari iajectivo , & non
tantiali convenit propriissime esse exemplar. Probatur: illa proprie est causa exemplaris , a qua dirigitur artifex in suo opere artificioso; sed ab exemplari obj istiuo , de non tarinali dirigitur artis in suo opere artificiis construendo: EDgo. Minor probatur; quia quando pictor v. g. vult depingere imonem, illam de pingit ad instar sui exemplaris obiecti- vi , quod in mente se avit , & non ad instar actus intellectus , quo illud idolum,itellectualec mos li: Ergo&c. Et consitinatur: quia ulud in exemplar , ad quod
opus exemplatum assimilatur , sed opus exemplatum assimilatur exemplari obiectivo , & non actui tam i , quo cognoscutur: Ergo&c. II 3. Priaxitur secundo conclusio authoritate Divi Augustini lib. ia. de civitate Dei , cap. r. ubi ait: exemplar est forma,
quam essectis imitatur ex intentione age
tu determinantu Fia snem ; sed tarma ad
quam effristus assimilatur ex intentione agentis , quod talem assisnilationem atten- ut tanquam finem est excinplar obiectivum, & non lannale , induit proprie & rigor se munus causae exemplaris. Probatur
minor et quia si pictorem interrogemus, cui primo, & per se intendit assimilare imaginem nostri stigmattiati parentis,an actui intellectus, quo Patrem nostrum Seraphicum cognoscit , ves potius ejus obiectivo exemplari, quod habri in mente Recte respor
debit , quod illi exemplari, in quo stigmata
vere reperiuntur, sed in Patre miltro Flamcisco objective concepto, & non in actu illum cognoscente stigmata vere reperim tur et Irgo exemplar objectivum est vere causa exemplaris, cui S intentione agentis verc assimilatur est mis. Argumema contra dicta.. DRimo arguitur: exemplar diu
num est idea, quae ut art Augustinus lib. 83. quaestionum quaest. 6. est ratio aeterna in mente divina, secundio quam aliquid est fabricabile ad extra , ut secundum propriam rationem ejus sed hujus modi iadea est quid divinum indistinctum ab actu intellectiis divini et Emo idea , sive complar creatum debet esse aliquid indistinetum ab intellectione. Minor patet ex ipse Augustino ibidem dicente et seqvidem in ideis tanta vis constituitur, ut nisi eis intellectis sa ens esse nemo positi. Et ibidem: istarum ristone F anima beatisfima. El. lib. II. de civitate Dei- cap. 2'. idea creaturarum in Deo vivere vita ipsius Dei , sed nillil vivit vita Dei , nisi ipse Deus , neque fit anima beatissima , nisi visone divina, & omnium per istionum essentialium t Ergo idea in monte divina quid indistinctum ab ipsi mente divina est: sed non aliud ab intellinione divina et Ergo &c. Consequentia probatur: quia sicut se habet exemplar in mente divina ad exemplatum ad extra , ita exemplar artificis creati ad opus artificiatum ad extra;
317쪽
sed idea, sive exemplar in thoue divina es quid indistinctum ab aetia divinae intellectionis: Ergo idea, sive exemplar in mente artificis creati est aliquid indistinetiun ab intellectione: Ergo&c. Itys. Respondeo admittendo primam authoritatem Augustini, quae potiusta pro
nobis , quam contra nos. Ad secundam explicando dico , quod si artifex divinus non praenosceret ideas, non esset smiens infinitusn extensive sapiens , licet et intensive, qui, nulla perfectio intensiva, scit fialum extensiva accrescit intellei , & s pientiae divinae ideatim cognitio. Ad te tiam eodem modo respondeo, quod ide rum visione fit anima beatissima extensive, non vero intensive, quia etiamsi illas anima non videret intensive , esset periectissime beata juxt illud , quod is si Doctor
Sanctus ait s. confessionum et Beatis est qui te, O illa novit , sed Mn propter illa be rior, nisi solam exterum . Ad quartam authoritatem respondeo, quod idea nihil Iiud est in mente divina, quam quoddam
idolum, & simulacrum creaturarum, quae ad ejus exemplar ad extra producendae sunt, quae creaturae in esse munito , sive objectivo vocantur. Quod la dicitur, quod vivunt vita ipsius Des, debet intestici radices
ter tanquam in causa, non semustiter in se, Ex quo nihil contra nos. Ad rationem a ginnenti respondeo concedendo majorem, di negando minorem et nam eodem prorsus
modo exemplar in mente divina est quid distin mun ab ata in lectus divini, sicut memplar creatum in aliquid existens in mento artificis creati distinctian ab ejus ctu; ex quo& II 6. Sed contra dices et ex pIar in mente divina est aliquid creatum r Ergo creatura; sed Deus essentialiter depen ab ideis in creaturarum mirabili opificior
Ergo pendet essentialiter a creaturis: sed Deum pendere a creaturis sonat impers,ctionem maximam in Deor Elgo &c. R spondeo concedendo antecedens . & primam consequentiam , & distinguendo mianorem et Deus essentialiter pendet ab ideis tanquam ab aliquo, a quo accipit aliquam perfectionem intensivam , & infinitam , negor tanquam a termirudis undario, sive divinae intellectionis, concedo: Ergo
det a creaturis, tanquam a termino prim rio , negor tanquam a terinino secundario, concedor & nullum est inconveniens,qubdsicut actio v. g. divina creaturae pendeat 1 creatura, quae creatur ex vi talis actionis, se e mitio divina pendeat tara luam a tC
mino sicundario 1 creaturis, quae accipiunt etae ex vi talis cognitionis s praeterquam quod ista non est dependentia , sed coexia gentia, & ex hoc nulla Deo irrogatur init ria, immo magis superexaltatur ejus infinita
persectiois quod patet manitatissima ii
stantia i relatio misque Domini termin tur ad servum, & ab illo dependet taliteri quod si min esset servus, non esset Dominusserinaliter, & tamen nulla Domino irrogatur iniuria, ex eo quod a se d mmdeat in ratione Dominii. Idem dicito in restroces i. Alias rationes omitto ad Theia gram Sacram, in materia de scientia Dci videndas.
318쪽
Ad quodgensu cause caca exemplaris
i UM ex dictis 'in his nostris
causis q. I. art. 2. num. T63. causa sussicien
ter dividatur in materialem, tam em, e sicientem , & finalem, ita ut nulla alia causa sit, quae sub aliqua istorum generum non contineatur, vel ad aliquam ex his reducatur , & causa exemplius, ut ex dictis patet, nulla sit proprie, & tam iter ex assignatis, merito inquirimus modo, ad quodnam g
nus causae ex enumeratis reducatur.
II 8. Pro cujus intelligentia nota , quod sicut num. III r. hujus distinctionis diximus, quod exemplar est quoddam id tum, & simulacrum intentionale, quod se matur in mente artificis, quod esse cognia
tum nominamus num. II I. evidens est,
quod causa exemplaris est, & non realis, quia simulacrum v. g. quod habet pictor in mente, a quo dirigitur in delineatione im ginis , non influit Physice, de realiter in laedetineationem, sive picturam, sed sinium metaphorice. Insuper nota, quod ut exemplaris definitione constat num. IIII. exemplar proprie non datur nisi in agente per intellectum artificiali,& solum diarint ad opus artificiosum, licet in Deo ad creaturaum omnium sermationem deserviat, ex eo quod tanta virtus est in ipse, ut post sit res naturales e mare , secundum exemplar , quod in mente habet, quod in nullo esto agente reperitur, cum artifex per artem , ut constat ra dita num. so. distin-
istionis primae hujus non valet efficere, nisi formas artifici es, & minime naturales.
IIIp.:Tertio praemitto , quod sicEt
causa exemplaris, sive exemplar sit met phorice causa, tamen non est mera condiatio ad opus artificiosum exemplatum, sed causa 'rsever8, & proprie, licet met phorice causet, quia artiseri per exemplar constituitur in ratione causae a ficialis proprie dc formaliter, prout condistinguirura causa naturali, cujus esse stus non opus
artificiosum, sed quid naturale est. Et probatur: quia ellinus causae exemplaris ex vi actionis artificiosae evadit similis suo exemplari et tam exemplar non consio sine qua non, sed est vere , & propfic caus Patet consequentia ; quia illa est vere, &proprie causa, quae ex vi suae actionis assimilat sibi estinum: sed effectus causae exemplaris , opus videlicet araeuosum, in dii sit is ex vi actionis artificiosae exemplari: Ergo exemplar non conditio, sed vere, dc proprie causa est, quia nunquam effectus assimilatur conditioni, sed causae
ut talis.ligo. Circa hane difficultatem prima sententia affirmat, quod exemplar reduciatur ad genus causae hormalis , ex eo quod exemplar quaedam tarma intentionalis sit. Hanc patrocinantur .mtentiam Divus Thomas de veritate q. s. art. I. Durandus in I. dist. s. q. q. Conimbricenses in hoc 2. cap. T. q. q. art. 2. & alii tam ex Th mistis, quam ex Jesultis. II 8 i. Sect a sententia , quae verior . de a nobis Mumda est, affirmat, quod causa exemplaris reducitur ad genus causae efficientis. & non ad aliud. Ita noster D
319쪽
ctor subtilis in i . dist. q. I. s. contra ista num. s. ubi ait: non videtur probestile, quod tribuatur alius essectus causa exemplari, . ct alius escienti, quia exemplaru non est, m- si quoddam esuiens; esciens enim dividitur in esciens per intellei tuin, sive propositum, ct esciens per naturam. Ex Philosopho I. Physic. text. s. sicut igitur naturaliter producens non est alia cassa ab escientiri ita
neque exemplaru , neque exemplariter producens oec. II 8 E. Probatur ratione ex verbis Sc tir sicut agens natur c constituitur agetu ,
sive ciliciens sua forma naturali, ita agens exempla iter , sive exemplar constituitur sua sordia cxemplari et Ergo sicut agens naturale media illa sorma naturali in .stive influit in effectum , sic agens exemplariter media sema exemplari influit in men Natum , sive effectum. Et confirmatur: illud est principium activum agendi in aliqua causa, in quo producens, di productum assimilantur, sed domus ad extra ab artifice construeta assimilatur a tifici at intra dolitus , sive in ejus exemplari quod habet in menter Ergo exemplar d mus , quod est in mente artificis iu principium agendi active extanplariter ipsam domum: Ergo &c. ii 8 3. Probatur secundo: agens intes- lectuale , quod ex te ins ciens est ad mpus artificiosum efficiendum completur ultimo , & efficitur proxime potens conserre opus artificiosum ab exemplari , quod habet in menter Ergo causa exmplaris , quae est in mente artificis , ad idem Senus causae expectat, ac pertinet , live exemplans ipsum intellectuale officiens ; sed efficiens intellectuse ad
genus cause efficientis expectat et Ergo forma exemplaris, 1 qua ultimo compi tur virtus agens intellectualis artificios , ad idon genus cause debet expectare.
Antecedens est certum, consequentia pr baturi quod se habet, tanquam complet aemium, & ultimo determinativum virtutis alicujus cause, ad identagenus cause debet reduci, sed exemplar est completivum, &ultimo determinativum agentis intellectualis: Ergo ad genus agentis, sive cisi- , cientis des,et reduci. Major probatur: quod se habet tanquam determinativum , &completivum substantiae debet reduci ad genus sibstantiae: Ergo quod se habet tanquam deterini nativum , & completivum cientis, debit reduci ad genus efficim-tis; sic se habet exemplare Ergo&c.
ii S . Sed contrae exemplar , ut ex
eius definitione constat, & a: Erpo
in geliere formae concitavit ad suum exemplatum effectum. Probo consequentianu in
eo ordine, at linea, qua est causa, debet causare; sed exemplar est causa, qua peresse larinam definitur ex Augustino citator Ergo in genere formae debet causare: Erget ad genus cause formalis, , & non em-cientis debet reduci.Respondeo distinguen- .do antecedens et exeinplar est sema mp istu mentis artificis, quam inserinat, conc
do: res ima operis artificiosi exmnplati, nego. Quia exemplar, quod est in mente artificis, non iniuriarat opus, quod ab ipta altissice fici scatur ad extra, sed ipsava me tem artificis constituendo illam potentem in
tale opus artificiosum , ad quia essective concurrit, sicut & ipse artisex; sicin serpia ignis
320쪽
2y Ilo exemplari, quod ad extra est passive imitabile , quia ut ait Scotus , quod ex omni parte simile est, idem est , non exemplum: ex quo nihil contra nos. Et dicta pro hac sexta distinctione sint satis, ut ad alia transe
, is non est serina informans materiam, & ciens respectu alterius ignis, qui ab illa producitur. stig s. Secundo arguitute exemplar s luin concurrit ad opus artifidosum dirigendo artificiunt, tanquam quid passive imitabile; sed dirigere ut quid passive mutabile
non cere : Ergo exemplar non ad genu cientis, sed ad aliud debet reduci. Maior probatur et codem prorsus modo concurrit exemplar ad opus artificiosum, ac concurrit deseriptio in stri, quae traditurparuulo, ut ejus imitetur litteras, sintde- . .
scriptio Magistri, quae Piana Hispane DISTINCTIO SEPTIMA
De causis ut sic inter se comparatu.PRomisimus in praefatione , sive pro cemio hujus r. lib. in hac sep a diminatur, non influit Physice in similoen d scriptionern , sive esserinationem litterarum, quae si a pars illo; ut ex se patet: Ergo neque concurrit ad opus artificiosun e sective: Ergo&c. II 86. Respondeo negando maiorem: nam exemplar non solum quid passive imitabile, sed constituit agens intellectuale inesse' potentis ad opus artifidiosum. A d ejus confirmationQn respondco negando maj rem: nam descriptio magistri, quae tradia QUI A Stur imitanda parvulo talum passive se habet dirigendo parvulum ad similes litteras ere
mandas; at vero exemplar, quod pam ius habet in mente earum lena litterarum,
tum ut quid passive imitabilia sed ut quid
essective metaphorice concurrit cum parvulo ad similes litteras essennandas. clodsi supra num. Ilio. exemplificavimus in hujus modi descriptione, non hoc fiximus, quia ex omni capite esset similitudo adaequata, sed ad explicandum exemplar, quod est in mente, apposuimus exemplum de il- ista comparatione inter sese, & cum suis inoctibus, sed quia in r. dist. jam a nobiussi actum, quod hic contigerit desidera dum venire, faciliter ab hae distinctione me expediam per unicam distinctionem, &articulum, in quo solummodo ventilabim utrum causae ubi invicein possint esse cau- pNe hic iterum repetamus,quae semel ibi pro nostro captu, & s cientia disputaviamus. Quapropter sit
Utrum causa possim es sibi invicem
Uae it titulus utrum causae possint sibi invicem esse causae 3 Hoc est supposito quod quatuor genera causarum generalissima assignentur communiter , quae ncce sario concurrunt ad eundem naturaletia e
sectium , ita ut una causa sine alia non possit caccare , ex eo quod mutue ad suamni causalitatem